eWorld aldizkaria -DIGITAL GENERATION 0033

Laguntzen du

0033. zk.

Doakoa

2023eko azaroa

appWorld

digitalWorld

gamelWorld

startupWorld

Rebel Tickets: sarrerak birsalgai

Autoa gidatu eskurik gabe

Jokalarientzako akademia abian

Gloop: mahai-tresna jangarriak

infoWorld

eWorld aldizkaria 3

2023 azaroa

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK

BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK SAIOLAN Arrasate BIC GIPUZKOA ARRASATE Arrasate BIC BIZKAIA EZKERRALDEA Barakaldo KBI DIGITAL Bilbo DEUSTOKABI Bilbo ZITEK BILBAO Bilbo BEAZ BIZKAIA Bilbo IKERBASQUE Bilbo SPRI, S.A. Bilbo BILBAO LAB COWORKING Bilbo BILBO COWORKING Bilbo EHUB! COWORKING PLAZA DEL GAS Bilbo ALZOLA COWORKING Bilbo ESPACIO OPEN Bilbo THE MAKERY Bilbo BIOOK ELKARTEA Bilbo BIC BIZKAIA Derio AMARA COWORKING Donostia BIC GIPUZKOA BERRILAN Donostia KUTXA KULTUR ENEA Donostia IMPACT HUB DONOSTIA Donostia GALERNA STUDIO Donostia COSPACESS Donostia BERRIUP ACELERADORA DE STARTUPS Donostia LABE-DIGITAL GASTRONOMY LAB Donostia ASUAKOWORKING Erandio EIBAR COWORKING Eibar COWORKING KABITAN Hondarribia COWORKING IRUN Irún KOMOREBI COWORKING Irún WELINK COWORKING Leioa INIZIA Vitoria-Gasteiz SENDA15 COWORKING Vitoria-Gasteiz COCUBO COWORKING Vitoria-Gasteiz GUREKIN COWORKING Vitoria-Gasteiz CO-VI COWORKING VITORIA Vitoria-Gasteiz COWORKING VITORIA - OFIWORKING Vitoria-Gasteiz HUB GASTEIZ Vitoria-Gasteiz 2GETHER Vitoria-Gasteiz BIZIA Vitoria-Gasteiz METXA - EMPRENDE Vitoria-Gasteiz CEIN Noain BIC ARABA Miñano COWORKING MUTILVA Mutilva Alta ORIZONT Iruña SODENA DESARROLLO DE NAVARRA Iruña LA TIERRA COLABORA Iruña COCOWORKING PAMPLONA Iruña AGORA COWORKING Iruña TALLER 14 COWORKING Iruña COWORKING EL CUBO BLANCO Iruña CENTRO GEOINNOVA Iruña INNOBASQUE Zamudio

EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU

Goiru Kalea, 1 Edif. A 4º Goiru Kalea nº 1, Edificio A 4º Avenida Altos Hornos de Vizcaya nº 33 Matiko Kalea nº 6 Unibertsitate Etorbidea nº 24 T.S. de Ingenieros de Bilbao, Urquijo s/n 2ª planta Sabino Arana Etorbidea nº 8 María Díaz Haroko Kalea nº 3 Edif. Plza. Bizkaia Alameda Urquijo nº 36 4ª Planta Done Bikendi Kalea, 5 Avda. Ferrocarril, 10 Quintana, 4 Calle Pablo de Alzola nº 2 Deustuibarra, 70 A Uribitarte Pasalekua nº 3 Bilbao Berrikuntza Faktoria. Uribitarte Kalea,6 Astondo Bidea, Edificio nº 612 C/ Maestro Santesteban, nº 3 4º Mikeletegi Pasalekua nº 83 Pº Duque de Mandas nº 52 Andre Zigarrogileak Plaza nº 1 Planta 3 Ametzagaña Kalea nº 25 Federico García Lorca nº 2 bajo Zuatzu Kalea, 7 Bajo 1 Plaza de las Cigarreras, 1 Edificio Enekuri Dpto. 9 Txikito de Eibar nº 8 bajo Donostia Kalea nº 25 Hospital Santa Margarita Kalea nº 1 Letxumborro Hiribidea nº 92 Paseo Landabarri nº 1 Dpto. 103 Avenida Miguel de Unamuno nº 3 San Prudencio Kalea nº 6 Cubo Kalea nº 1 Paseo Juan Pablo II nº 32 bajo Salvador de Azpiazu Ibilbidea nº 13 Brusela Hiribidea nº 3 Pintore Kalea nº 13 Bulevar de Mariturri Kalea nº 42 Floria Kalea nº 60 Calle San Prudencio nº 6 2ª Planta Plaza Cein, nº 5 Calle Albert Einstein nº 15 Calle Nueva nº 8 Oficina 11 Avenida Carlos III nº 36 1º Avenida Carlos III el Noble nº 36 3ª Dcha.

Calle Larrabide nº 21 San Pedro nº 43 Avda. Marcelo Celayeta nº 75 2ª Pl. Nave AA3 Ofic 34 Calle Emilio Arrieta nº 11 Bis Piso 7 Pta. 2 Pascual Madoz nº 5 C/ Luis Morondo Urra nº 8 bajo A C/Laida Bidea nº 203

943 712 072 943 712 072 944 184 100 944 205 379 944 139 108 946 013 936 944 395 622 944 052 660 944 037 000 946 941 104 688 684 348 946 212 930 946 854 652 944 751 275 946 033 596 633 576 323 944 030 606 943 474 660 943 000 999 943 001 217 943 458 485 608 001 406 943 320 369 943 942 117 676 450 580 609 505 216 688 734 292 620 557 404 843 630 967 630 202 866 944 979 301 945 014 500 945 138 264 945 562 267 945 254 122 676 938 803 945 711 960 945 710 670 945 148 442 945 139 560 945 032 674 848 426 000 945 298 282 948 983 399 848 421 942 848 421 942 626 888 185 948 383 808 672 177 693 686 831 760 646 422 742 948 117 137 944 209 488

UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila:cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home

Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es

Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 IRUÑA Tel: 948 425 634 E-maila: cee@unav.es

EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa 31013 ANSOAIN Tel.: 948 206 697 E-maila:europadirect@cederna.es

EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa,z/g 01192 ARKAUTE Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es

EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 BILBAO Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka.

EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D 20006 DONOSTIA Tel.: 943 470 962 E-maila:europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILAREN DIRULAGUNTZA (HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA)

BILBOKO UDALAK DIRUZ LAGUNDUTAKO PROIEKTUA DA, ORDEA, BERE EDUKIA ERAKUNDE ONURADUNAREN ERANTZUKIZUN ESKUSIBOA DA

EDITOREA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa Recalde, 27, 2 solairua, 2 Bulegoa 48009 Bilbo MATERIALAK BIDALTZEA ETA KONTAKTUAK: Particular de Ategorrieta, 2 Baxua, 10 Lokala.

20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@europedigitalhub.eus Lege Gordailua: BI-2079-2017 ISSN: 2603-6207

KOORDINATZAILEAK: Jon Lasa eta Irene Urizar.

LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Irene Urizar, Lourdes Sánchez, Unai Urizar eta Cristina Domínguez.

DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa.

ARGAZKIAK: Cristina Domínguez, Irene Urizar eta Freepik.

KOLABORATZAILEA: Universitario Vasco Navarro S.L. PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/ Nafarroa: 629 229 185

4 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

gadgetWorld

Bateriarik gabeko bizikleta elektrikoa

M

ugikortasun elektrikoaren iraultza geratzeko heldu da. Egia da kotxe elektrikoak ez direla nahi den abiaduran ezartzen ari, neurri handi batean prezio altuengatik eta kargatzeko puntuen eskasiagatik, baina bizikleta elektrikoaren merkatuak erritmo bizian hazten jarraitzen du, batez ere herrialde jakin batzuetan, hala nola Espainian.

Tarteka eredu berriak iristen dira, hala nola 'made in Spain' bizikleta elektriko berritzailea, segundotan gutxitan tolesten dena, mugimendu bakarrarekin, kateak eta mantentze-lanak ekuaziotik kentzen dituzten teknologietan aurrera egiten den bitartean.

Zentzu horretan, STEE fabrikatzaile frantziarrak urteak daramatza mugikortasun mota horren oinarrizko elementuetako bat (litiozko bateriak) kolpe batean ezabatzen duen bizikleta elektriko batean lanean. PiPop bizikletetan (hirugarren belaunaldia udan merkaturatu dute), bateria ordez superkondentsadoreak erabiltzen dira, lur lauetan pedalei eragiteari, maldan behera ibiltzeari eta frenaketei esker etengabe kar-

gatzeko aukera ematen dutenak. Horrek autonomiaren arazoa ezabatzen du eta askoz konponbide ekologikoago eta iraundorrago baten aldeko apustua egiten du.

Modu honetan, Pi-Pop bizikletek 25 km/hko laguntza adimentsua eskaintzen dute eguneko 24 orduetan, asteko 7 egunetan eta ez dute kargatu beharrik. Gainera, superkondentsadoreek ohiko pilek baino askoz ere iraupen luzeagoa dute: Orleanseko konpainiaren arabera, 15 urte arte irauten dute, ehunka mila karga eta deskarga ziklo jasaten baitituzte.

Bateriarik gabeko bizikleta elektriko iraultzailea: bere burua kargatzen du eta nekatu gabe pedalei eragiten laguntzen dizu Pi-Pop-ak nola funtzionatzen duen Frantziako Pi-Pop bizikletak litiozko bateria tradizionalak hegan kargatzen diren superkondentsadoreekin ordezkatzen ditu.

Lehen begiratuan, Pi-Pop-ak beste edozein bezalako bizikleta elektriko baten itxura du.

Hala ere, bere proposamen berritzailearen gakoa markoan dago, non superkondentsadoreak integratuta dauden. Sistema horri esker, energia oso azkar metatu eta askatzen da, eta berau osatzen duten materialak ohikoak dira (aluminioa, karbonoa, zelulosa, polimeroa...), hau da, litioari eta birziklatzen

gadgetWorld

zailak diren beste osagai batzuei uko egiten die.

Ohiko bizikleta elektrikoak sare elektrikotik kargatzen dira normalean eta autonomia mugatua ahalbidetzen dute, normalean 30 eta 80 km artean, beti ere bateriaren tamainaren eta egindako ibilbidearen arabera. Bestalde, Pi-Pop-en superkondentsadoreak kargatzen dira erabiltzaileak pedalei ematen dien bitartean. Honek energia metatzen du lur lauetan, baina baita jaitsieretan eta balaztatzean ere, 250 W Aikema Electric Drive Systems AKM100SX motorra elikatzeko funtsezkoa, 25 km/h-ko gehienezko abiadurarekin.

Modu honetan, bizikleta iraultzaile hau pilatutako energia erabiltzeaz arduratzen da beharra dagoenean pedalei laguntzeko (dela irteeran, lau faltsuetan edo igoeretan).

Jakina, kontuan izan behar da lur lauetan berreskuratutako energia neurrizkoa dela, erabiltzailearen pedalei ematea ez zigortzeko, altua jaitsieretan eta oso altua TEKTRO MD-M280 disko-balaztak jartzen direnean.

STEEko arduradunek euren bizikletaren muga logikoez ere ohartarazten dute. Superkondentsadoreek har dezaketen energia-kopurua nahiko baxua da; beraz, ez da gomendagarria desnibela edo malda handia duten guneetarako (% 10eko desnibelarekin gehienez 500 metroko maldak igotzeko kalibratuta dago). Horrela, unerik txarrenean laguntza elektrikorik gabe geratzeko arriskua dago, nahiz eta balaztatze edo jaitsiera luze batek bere ahalmena azkar "bete" uzten duen.

Gainera, superkondentsadoreak % 100ean autodeskarga handia duten osagaiak dira; beraz, karga-maila denborarekin jaitsiko da erabiltzen ez denean. Horrela, guztiz kargatuta dagoen bizikleta bat guztiz hutsik egongo da gutxi gorabehera 2 hilabetez jarduerarik gabe egon ondoren.

Superkondentsadorearen sistemaz gain, PiPop-ek gama ertain-altuko bizikleta baten ze-

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 5

haztapenak ditu. Bere pisua 21,7 kg-koa da, aluminiozko marko bakarrarekin, sardexka teleskopikoarekin eta altuera erregula daitekeen aulki betegarriarekin. Gurpilak, hiriko joan-etorrietarako Michelin, 28 hazbeteko Velox hagunetan jartzen dira, eta 7 abiadurako kaxako osagai guztiak Shimanokoak dira.

Bere bezeroei are eginbide gehiago eskaintzeko, STEEko arduradunek Alemanian fabrikatutako I Lock It GPS sistema antilapurreta eskuragarri jartzen dute aukeran. Hau koadroan finkatuta dago eta bizikleta inmobilizatu daiteke atzeko gurpilaren erraien artean pasatzen den blokeo erretiragarri bati esker. Aktibatzeko, konektatu zure telefonora aplikazio bat erabiliz (Android eta iOSekin bateragarria) Bluetooth bidez.

Horri esker, teklak ahazteko aukera ematen du, gailuak telefonoaren hurbiltasunaren aurrean erreakzionatzen baitu: bizikletatik aldentzen zarenean blokeatzen da eta hurbiltzen zarenean desblokeatzen da. Edozein lapurreta saiakeraren berri emateko, alarma bat dauka mugimendu-detektagailu batera konektatuta. Inor bizikleta mugitzen saiatzen bada, alarma hau 110 dB-ko soinupotentzia maximoarekin aktibatzen da. Integratutako GPS kokapenari esker, lapurreta saiakeraren jakinarazpena jasoko duzu mugikorrean eta zure bizikletaren posizioa denbora errealean jarraitu ahal izango duzu.

6 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

gadgetWorld

Kalean da Google-ren Pixel Watch 2

G

ooglek Pixel Watch 2 berria aurkeztu zuen urriaren 12an, Espainiara 399 euroren truke iritsiko dena. Pixel 8 eta Pixel 8 Pro berriekin batera iritsiko da, hazten ari den Google plataformaren parte gisa.

Jatorrizko Pixel Watch-aren aurkezpena eramangarrien sektorean gehien espero zenetako bat izan zen. Urteetan Wear OS sistema zabaltzeko zeregina fabrikatzaileen eskuetan utzi ostean, azkenean Googlek hartu zuen agintea eta bere sistema eragilea egiteko gai den guztia islatzen duen erlojua aurkeztu zuen.

Zoritxarrez, espainiar erabiltzaileek ez zuten horrelakorik ikusi, Pixel Watch-ek hasiera batean bertsio oso mugatua baitzuen.

Eta orain, arrazoia nabaria da, Pixel Watch 2-ren aurkezpenarekin; haren ondoan, Pixel Watch-ek prototipo bat edo giltza aurkitzeko lehen saiakera bat dirudi.

Pixel Watch 2 Espainiara iritsiko da Eta Pixel Watch 2-k erabiltzaileek Googleren lehen erlojuan aurkitu zituzten arazo asko zuzentzen ditu. Horretaz gain, Espainian abian jartzea ofizialki baieztatu da. Ikuspegirako, gauza ona izan zitekeen espainiarrek lehen bertsioa galdu izana.

Pixel Watch 2 etengabeko produktua da diseinua bezalako alderdiei dagokienez, nahiz eta erloju bera ez den. Diseinua "fintua" izan da, beirazko esfera batekin % 100 birziklatutako aluminioz egindako kaxa batekin, aurreko modeloarekin alderatuta pisua % 10 murrizteko.

Aldi berean, aldaketa garrantzitsuak sartzen ditu 'hardwarean'. Aldaketa nagusia prozesadorean dago, gaur egun quad-core Qualcomm indartsuagoa dena, aplikazioetan eta funtzio integratuetan esperientzia leunagoa eskaintzen duena. Horrek bateriaren iraupena murriztea saihesteko, Googlek potentzia baxuko koprozesadore bat ezarri du bigarren planoan geratu behar diren zereginetarako.

Oro har, Google-k 24 orduko autonomia agintzen du pantaila beti piztuta egonda ere; eta horri gehitu behar zaio orain karga azkarragoa dela, 30 minututan % 50era iristen dela.

Fitbit-en hobekuntzak Pixel Watch 2 Fitbit-en erosketaren fruituak jasotzen dituen Google-ren lehen gailua ere bada. Argi dago fitness eta osasun adituak garapen horretan eragina izan duela, erlojuak hiru sentsore berri estreinatzen

gadgetWorld

dituelako informazio gehiago lortzeko, baita Fitbit teknologian oinarritutako funtzio osagarriak ere. Hasteko, bihotz-maiztasunaren sentsorea aldatu egin da, LED berriekin eta AI-k lagundutako algoritmo batekin bihotztaupaden irakurketa oso zehatza lortzeko.

Bigarren sentsorea etengabeko jarduera elektrodermikoa (cEDA) da, Pixel Watch 2-ri gorputzaren erantzunaren adierazleak eskaintzeko aukera ematen diona. Esaterako, estresaren zantzuak identifikatzeko aukera ematen du, bihotz-maiztasuna eta haren aldakortasuna eta azalaren tenperatura bezalako datuak erabiltzen dituen ikaskuntza automatikoko algoritmo bat erabiliz. Erlojuak alertak erakutsiko dizkigu estresa edo asaldura antzematen badu, erabiltzaileak une bat har dezan egoeraz jabetzeko eta neurri egokiak hartzeko.

Azkenik, Pixel Watch 2-k larruazaleko tenperatura sentsore bat estreinatzen du, estresneurgailuaz gain loaren jarraipena egiteko erabiliko dena. Erlojuak nola lo egin genuen eta zergatik esnatu garen informazioa erakutsiko du; eta Google Assistant-ekin bateragarria izango da, zeinari "Nola egin nuen lo bart?" galdetu ahal izango dioguna.

Fitbit-en lana ere nabaria da, noski, ariketa erregistroan. Pixel Watch 2 askoz hobea da entrenatzeko, eta zazpi moduetarako abiarazteko eta gelditzeko abisuak automatikoki dituen eginbideak ditu, korrika eta bizikleta barne. Erlojuak bihotz-maiztasuna eta gure erritmoa erregistratu ahal izango ditu, gure helburuak lortzen laguntzeko. Osasunarekin ere lotuta, Pixel Watch 2-k segurtasun-funtzio berriak biltzen ditu, jatorrizko modeloak lehendik zeukan erorketa detektatzeko eta Larrialdi SOSari gehitzen zaizkionak.

Bata “Segurtasun-egiaztapena” da, eta horri esker, norbaitek beti ikusi ahal izango du zer egiten ari garen; adibidez, gauez paseatzera atera bagara. Posible da tenporizadore bat abiaraztea, zerora iristen bada, gure larrialdietako kontaktuei mezu bat bidaliko diena, Google Maps-en gure kokapena jasotzen duena.

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 7

Era berean, identifikazio medikoa aktibatzeko aukera dago, eta horrek erlojuak alergiak, odol mota edo aldez aurreko gaixotasuneko dauden egoerak bezalako informazioa erakutsiko du, larrialdi zerbitzuek ikus dezaten.

Wear OS 4-rekin Pixel 8-k Android 14 abiaraziko duen modu berean, Pixel Watch 2-k Wear OS 4 abiaraziko du, hainbat ezaugarri berri dituen sistema eragilearen bertsio berria. Interfazeak aldaketak jaso ditu arinago eta nabigazio azkarragoa izateko. Jakinarazpenek itxura berriketa jaso dute, eta orain bidali dizkiguten irudi eta GIFen aurrebista erakusten dute, adibidez. Ukitu bakarrarekin, jaso ditugun deiei edo mezuei erantzun diezaiekegu.

Google plataformarekin integrazioa handiagoa da, eta orain Gmail edo Google Calendar bezalako aplikazioek funtzioak ahalbidetuko dituzte, hala nola, jasotako mezu elektronikoak egiaztatzea, gonbidatzen gaituzten gertaerak onartzea edo baztertzea eta Google Chat bidez mezuak bidaltzea. YouTube Music-ek podcastak entzuteko aukera emango dizu, eta Google Maps-ek inguruko tokiei buruzko informazioa kontsultatzeko aukera emango dizu. Eta noski, Google Play-ra sarbidea izango dugu WhatsApp bezalako aplikazioak deskargatzeko.

8 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

gadgetWorld

Oclean X Pro Digital: pantailadun hortzetako eskuila

O

clean aho-higienearen industriako marka garrantzitsuenetako bat da.

Eta bere katalogoan merkatuan dauden hortz-eskuila adimendun aurreratuenetako batzuk aurki daitezke. Hori gutxi balitz, markak bere burua berrasmatzen jarraitzen du noizean behin, gero eta produktu berri eta interesgarriagoekin, hala nola Oclean X Pro Digital berriarekin.

Teknologia Pantaila integratua duen munduko lehen eskuiletako bat da, zure eguneroko aho-garbiketa errutinaren behin betiko aliatu bihurtzeko gai dena, eskuilatzearen emaitzak berehala ikusteko aukera eskainiz.

Pantaila interaktiboa, garbiketa errutina pertsonalizatuak eta askoz gehiago. Oclean X Pro Digital pantailarekin, hortzak egunero nola garbitzen dituzun jakin dezakezu.

Oclean X Pro-k diseinu dotore eta premium bat du, bi kolore ezberdinetan eskuragarri,

ukitzeko oso atsegina den akabera matearekin. Horrez gain, kargatzeko oinarri magnetikoa eta eskuila horman ainguratzeko euskarri batekin dator.

Lebitazio magnetikoko motor indartsua eta punta-puntakoa du, minutuko 84.000 mugimendu ekoizteko gai dena, garbiketa zehatzagorako egonkortasun handia mantenduz. Eskuilak Oclean X Pro Elite-rekin partekatutako funtzio batzuk ditu, orain arteko markako modelorik aurreratuenarekin.

Baina eskuila honen gauza benetan deigarria bere ukipen-pantaila interaktibo handia da, eta bertatik erabili nahi duzun eskuilatze modua aukera dezakezu, baita garbitu ditugun eremuak eta oraindik berrikuspena behar dutenak berehala ikusi ere.

Pantailari esker, berehalako feedbackaren bidez aho-higiene-ohiturak hobetu daitezke, garbitu gabe utzi ditugun eremu horietaz ohartarazten duena. Eskuila gai da 8 gune ezberdin identifikatzeko eta garbiketa zuzena egin den zehazteko. Hala ez bada, pantaila gorriz pizten da garbitu behar den eremuan, garbiketari klik bakar batekin berriro ekiteko aukera emanez.

Oclean eskuila Smarthphonearekin konektatua Zure telefonoarekin dagoen konexioari esker, eskuila bakoitzari buruzko txostenak ikusteko eta garbiketa errutina pertsonalizatu bat ezar dezakezu. Telefonoarekin eta bateriarekin konektatu zaitezke 30 egunez.

Eskuila adimendun on bat bezala, Oclean X Pro Digital garbiketa-txostenak sortzeko gai da, gomendioak erakusteko, modu interak-

gadgetWorld

tiboan saritzeko edo zure eskuilatze errutinari puntuazio bat esleitzeko. Bere aplikazioaren bidez, zure telefono mugikorraren konexioari esker, garbiketa-errutina pertsonalizatuak sortu eta garbiketa-ohiturak xehetasunez ikusteko aukera dago.

Smartphonearekiko konexioa ere Connect.de-k ziurtatu du, erabiltzailearen datuak gordetzeko eta igortzeko orduan bere segurtasuna eta fidagarritasuna bermatuz.

Hori guztia, kargagailua erabili aurretik 30 eguneko autonomia eskaintzeko gai den bateria batek babesten du.

Sehr Gut ziurtagiria Oclean X Pro Digital-en Connect.de-ren Sehr Gut ziurtagiriak Oclean X Pro Digital-ek eta bere mugikorreko aplikazioek gordetako eta partekatutako datuen segurtasuna bermatzen du.

Prezio paregabea du kit osatuenean Oclean lortu nahi baduzu. Normalean, 129,90 € balio badu, orain 85,99 €-gatik baino ez duzu eskura. Eskaintza urriaren 10etik aurrera egongo da aktibo, Amazon-en Prime eskaintza jaialdiarekin bat eginez.

Oclean Kontsumitzaileen % 90ek eremuak galdu dituzte eskuilatzean, batez ere iristeko zailak diren horiek. Honek plaka eta ahoko arazoak sortzen ditu (odoljarioa, arnas txarra, barrunbeak, etab.).

Oclean-en uste dute teknologiak lagun zaitzakeela gizakiaren begiak detektatu dezakeenetik haratago ikusten, eta erabakita daude azken berrikuntzak erabiltzeko zure aho-zaintza hobetzeko. Abangoardiako teknologia digitalaren bitartez, ahoa zaintzeko irtenbide aurreratu eta eraginkorrak eskaintzeko konpromisoa hartzen dute.

Pantaila adimendunaren berehalako iritzia lebitazio magnetikoko soinu-potentziarekin, Smart Eye bat bezala, ikusi eta senti ditzakezun emaitzak ematen dizkizu. Be-

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 9

raz, ongi etorri ahozko zaintzaren aro berrira!

Bikaintasuna -Bikaintasuna lortzeko ahalegina.

-Xehetasuna eta perfekzioa.

-Ahozko zaintza hobetzen ahalegintzen dira punta-puntako teknologiaren bidez.

Berrikuntza Konbinatu sormena teknologiarekin bikaintasuna lortzeko.

Uste dute ahozko zaintza ona ongizate orokorraren funtsezko atal bat dela eta hori lortzen laguntzeko gogotsu daude.

10 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

publizitatea

publizitatea

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 11

12 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

appWorld

Rebel Tickets: sarrerak birsaltzeko plataforma

M

ondragon Unibertsitateko LEINN (Lidergo Ekintzailea eta Berrikuntza) graduko ikasleek aisialdiko sarrerak birsaltzeko plataforma bat garatu dute, eta Rebel Tickets izena jarri diote. Ikasle ekintzaileen talde batek gradu-amaierako lanaren barruan eraman du aurrera ekimena. Orain, mugikorrerako aplikazioa ari dira garatzen.

Instagrameko istorioen bidez gaueko aisialdiko sarrerak -diskoteketakoak, batez ere- saltzen zirela ikusita, ikasleek aukera profitatzea erabaki zuten. Horrela sortu zen Rebel Tickets. Egitasmoa gauzatuta, gazteek Bilboko, Bartzelonako eta Madrilgo gaueko aisialdiko sarrerak erosi eta saldu ahal izango dituzte.

Aplikazioa erosoa eta erraz eskuratzekoa izan dadin diseinatu dute. Interesa dutenek jakinarazpenak jasoko dituzte, eta eragiketa guztiak segurtasunez burutuko dira, iruzurrak saihestuta. Hala, esperientzia gardena, fidagarria eta segurua bermatuko zaie.

Gainera, eroslea eta saltzailea txat bidez jarri ahal izango dira harremanetan, zalantzak zuzenean argitzeko. Horiek dira Rebel Ticketsen ezaugarrietako batzuk. Aplikazioa laster egongo da deskargatzeko moduan.

Bien bitartean, zerbitzua beren plataformaren bidez eskaintzen jarraituko dute.

Bilboko eta inguruko gazteriak jada entzungo zuen birslamentari lotutako @reventabilbao izeneko instagram kontu ezagunari buruz. Lan eta garapen teknologiko askoren ondoren, eta izen aldaketa bat eginda, Rebel Tickets-ek bere mugikor aplikazioaren merkaturatzearen berri ematen du. Orain, modu seguru, erraz, eroso eta eskuragarriago batean erosi zein saldu ahal izango dituzu zure sarrerak.

Ekimen hori gradu-amaierako lanaren esparruan jarri da abian, plataforma bat sortuz eta laster aplikazio mugikorra martxan jarriz Rebel Tickets, diskoteketan berezitutako gaueko sarreren birsalmentarako sortutako marketplace-a (orain App-a ere) da, non erabiltzaileek ticket-ak era seguru eta arinean saltzeko eta erosteko aukera duten.

Hasiera batean, instagrameko kontuan sarrerak saltzen zituzten erabiltzaileen historiak partekatzea soilik zen hura, erabat aldatu da. Eboluzio ikaragarria izan du proiektuak eta gaur egun, jaizaleen sarrerak era seguruan saltzeko zein erosteko birsalmentako plataforma teknologikoa bilakatu da Rebel.

Rebel Tickets startup bizkaitarra da. Asier Bengoa, Nerea Astorkiza, Nerea Zarragoitia, Jon García eta Anartz San Juanek osa-

appWorld

tzen dute taldea Unai Carmonarekin (Coben taldearen eskutik) batera. Danetara, 9 gazte dira proiektu berritzaile honetan lanean direnak; beraz Rebel Tickets Z belaunaldiak sortutako eta Z belaunaldiarentzako proposamena da.

Zertarako balio du Rebel Tickets aplikazioak?

Aplikazioa erabiltzaileen erosotasuna bermatzeko sortu da. Jakinarazpenak, segurtasuna bermatzeko teknologia, erosle edota saltzailearekin komunikatzeko chat-a… dira gaur egun plataforman dauden funtzionalitate batzuk baina app-ari esker, beste hainbat izango dira: eskuragarritasun eta abiadura gehiago, jakinarazpenak, sarrerak mobileko wallet-ean gordetzeko aukera… orokorrean, esperientzia askoz hobea erabiltzailearentzat.

Nahiz eta birsalmenta gai eztabaidatsua izan, beti existituko den errealitatea da eta Rebel Tickets-eko taldeak argi du, ondo egin behar den praktika bat da. Horretarako proiektu hau bezalako soluzioak eman behar dira, kezka eta freudeak ekiditeko eta esperientzia seguru eta fidagarria bermatzeko.

Asier Bengoa, fundatzailea Ekitaldiak edo moda bezalako sektore anitzetan negozioak sortu ondoren, Asier Bengoa (Mungia, 2001) LEINNen izena eman zuen enpresak nola sortu ikasteko. Lehenik eta behin, software garapenerako aholkularitza (Thanic) sortu zuen eta gero, Rebel Tickets, diskotekako sarrerak erosteko eta

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 13

saltzeko merkatua. Bere lehentasuna segurtasuna da erabiltzaileari konfiantza transmititzeko.

Hau da bere istorioa: Bengoak eta bere kideek ikusi zuten sare sozialen bidez diskoteketako sarrerak nola isurtzen ziren aske, mugak izan arren. Instagramen profil bat sortu zuten Bilbon mota honetako sarrerak erosi eta saltzeko eta, eskaera handia zegoela egiaztatu ondoren, plataforma bihurtu zuten. "Sare sozialetan zaila da dirua irabaztea; beraz, gure merkatu propioa sortu dugu eta bertan erosleei eta saltzaileei kobra diezaiekegu. Sarrera erreala dela egiaztatzea da gakoa, adimen artifizialeko algoritmoekin eta sustatzaileekin kolaborazioekin egiten dugun zeregina bere baliozkotasuna denbora errealean egiaztatzeko", azaldu du.

Rebel Bilbon jaio zen eta gaur egun Bartzelona osoan zabaltzen ari da Espainiako hiri nagusietan abian jartzeko aurretiko urrats gisa.

Eredua balioztatzen duten bitartean, Unai Carmonak (Ticketbis ohia), David Calvok (Zoom) eta Alain Uribeetxebarriak emandako 80.000 eurorekin finantzatzen dira eta bost sortzaileek soldatarik ez hartzea erabaki dute. "Plataforman eta marketinean inbertitu dugu, ahoz aho asko lantzen dugun arren.

Bereziki segurtasunaren aldeko apustua egin dugu, erabiltzaileak fidagarritzat har ditzan funtsezkoa baita. Kontuan izan behar dugu Viagogo-n 20tik sarrera bat faltsua dela eta ezin dugula ordaindu.

14 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

digitalWorld

Bolaluma adimenduna, lerroak itzultzeko

X

iaomi Asiako enpresa ezaguna da, kontsumo-elektronika baino askoz haratago doan produktu sorta ia infinitua izateagatik. Eta bere asmoa ahalik eta produktu ezberdin gehienetara iristea eta haietan bere izena jartzea da. Duela gutxi aurkeztu du Txinako ikasleentzat bereziki egokia den gailu berri bat.

Zehazki, Xiaomi Mijia Dictionary Pen aipatzen ari gara, laser bidezko eskanerra duen gailu adimenduna, lerro anitzeko eta orrialde osoko argazkien itzulpenak modu eraginkorrean ateratzeaz eta eskaneatzeaz arduratzen dena, hainbat hizkuntzatan irakur daitekeen testu bihurtuz. Telefono mugikor edo tabletaz harago, gailu berri hau bestseller bihur daiteke. Jarraitu irakurtzen; haren ezaugarriei buruzko guztia kontatuko dizugu eta harrituta utziko zaitugu.

Arkatza hiztegia eta hainbat hizkuntzatan itzulpenarekin Xiaomi-k abian jarritako hiztegi-luma honek ikasleei hizkuntzak ikasten laguntzea du hel-

buru. Erabilerari esker, erabiltzaileek hitzak azkar eta oso modu eraginkorrean bilatu ditzakete. Hiztegi tradizionala smartphone batean erabiltzea ez bezala, hau askoz errazagoa eta intuitiboagoa da erabiltzeko. Kapsula moduko diseinua du, tonu kurbatu eta erakargarriak dituen gainazalarekin.

Xiaomi Mijia Dictionary Pen Gailu honek 8 MP kamera bat dauka, paragrafo osoak ateratzeaz arduratzen dena eta bere pantailatik ateratako testua azkar eta eraginkortasunez aurreikusteko aukera dago. Gainera, testuak eta argazkiak zure telefonoko aplikazioekin partekatzeko aukera ematen du, editatu, inprimatu eta beste gailu batzuekin partekatzeko. Boligrafoak mikrofono bikoitza du grabatzeko ahalmen hobea izateko eta AI zarata murrizteko algoritmoak ditu ahotsaren itzulpen eraginkor eta naturalagoa lortzeko.

Xiaomi-k jakinarazi duenez, gailua % 99tik gertuko arrakasta-tasa lortzeko gai da ingelesaren eta txineraren arteko OCR testuezagutzarako orduan. Txinako eta ingelesezko 15 milioi hitz baino gehiagorako euskarria ere badu. Oxford Advanced English-Chinese Dictionary, Kingsoft PowerWord bezalako hiztegi garrantzitsuetatik atera dira, besteak beste. Gainera, beste hizkuntza batzuetarako itzulpena onartzen du, hala nola japonierara, koreerara, errusierara, gaztelaniara, alemanera, etab.

Xiaomi itzultzaile berriaren prezioa eta erabilgarritasuna Ikusi dugunez, Mijia Dictionary Pen Xiaomi-k Txinan duela gutxi abiarazi duen itzulpen

digitalWorld

funtzioak dituen boligrafo berria da. 699 yuan ingururen truke eros daiteke, hau da, 90 euro inguru truke-tasan.

Xiaomi-k 2023ko bere best-seller berria kaleratu du, ikasleen desio-objektu izango dena Xiaomi Mijia Dictionary Pen Momentuz Asiako konpainiak ez du Global merkatura abian jartzeko balizko informaziorik eskaini; beraz, ez da jakin gurean ofizialki salgai jarriko den, edo, aitzitik, AliExpress bezalako esportazio denden aldeko apustua egin beharko den, badaezpada lortu nahi badugu. Amazonen, itzultzaileen boligrafoen beste modelo batzuk aurki ditzakegu.

Kontzeptu nahiko berritzailea da, ondo ezarriz gero, profesional eta ikasleentzat tresna bikaina bihurtzeko gai dena.

Xiaomi Xiaomi Corporation, normalean Xiaomi izenez ezagutzen dena eta Xiaomi Inc. izenez erregistratua, ekipamendu elektronikoen garapenera dedikatzen den Txinako enpresa bat da, bai telefonoa bai etxeko hainbat gauza. Konpainiak merkatu globalerako bidea egin du Asia, Europa eta Latinoamerikako zenbait herrialdetan denda fisiko batzuk irekiz, bere webguneaz eta banatzaile ofizialez eta ez-ofizialez gain. 2011ko abuztuan bere lehen smartphone-a merkaturatu zenetik, Xiaomi-k Txinan merkatu kuota irabazi zuen eta bere produktu-lerroa beste gailu elektroniko batzuetara zabaldu du.

Gaur egun, eragin globala du teknologia zelularren merkatuan.

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 15

2013an, konpainiak Xiaomi Mi 2S Txinako telefono mugikorrik ezagunena izatea lortu zuen, Samsung-en Galaxy S4 eta Apple-ren iPhone 5-en aurretik, AnTuTu aholkularitza espezializatuaren datuen arabera.

Etimologia Xiaomi txinatar hitza da "artatxiki"-rentzat.

2011n, bere zuzendari nagusi Lei Jun-ek esan zuen "artatxikia eta arroza" baino esanahi gehiago dagoela. "Xiao" zatia "budista baten arroz ale bakarra mendia bezain handia da" kontzeptu budistarekin erlazionatu zuen, Xiaomi-k gauza txikietatik lan egin nahi duela iradokiz, perfekzioa bilatzen hasi beharrean, "mi", bitartean, Mobile Interneten akronimoa delarik. 2012an, Lei Jun-ek esan zuen izena iraultzari buruzkoa dela eta berrikuntza aro berri batera eramateko gai izatea.

16 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

digitalWorld

Apple-ren iPad berria noiz?

D

enak adierazten zuen urrian Applek bere tableten belaunaldi berria aurkeztuko zuela. Azkenik, bere Apple Pencil berria, USB C motakoa, bakarrik erakutsi zuen, baina bidea zabaltzeko lehen urratsa da. Azkenean ez zen horrela izan.

Appleren aldaketa honen arrazoia? Erabateko misterioa da, baina guztiak adierazten du konpainiak bere hurrengo belaunaldiko iPad-a amaitu nahi duela. Eta 2024ko martxoan iritsiko dira.

Zer dakigu hurrengo Apple iPad-ari buruz?

Hasteko, denak adierazten du M2 prozesadoredun iPad Air bat egongo dela, indartsuagoa eta eraginkortasun energetikoari

dagokionez hobea. Bestalde, 11. belaunaldiko iPadak ere agerraldia egingo du. Eta, nola liteke bestela, iPad Mini bat ere iritsiko da.

Orain arte, ohikoa Applek tablet berriak aurkezten dituenean. Baina sorpresa bat dugu bitaminatuagoak diren bertsioekin. Batez ere, Tim Cookek zuzentzen duen enpresak 11 eta 12,9 hazbeteko bi iPad Pro modelo berri izango dituelako.

Eredu guztiek prozesadore hobeak izango dituzte potentzia eta, beraz, errendimendua areagotzeko. iPad Mini-k gaur egun iPhone 15 eta iPhone 15 Plus-ak elikatzen dituen 4nm A16 Bionic prozesadore bera muntatuko duela espero da.

Interesgarriena 11 eta 12,9 hazbeteko iPad Pro berriarekin zerikusia duela izan arren.

Arrazoia? Urteetako zurrumurruen ostean, azkenean, fabrikatzailearen lehen tabletak izango dira OLED panela sartzen.

Aspalditik itxaroten genuen eta laster errealitate bihurtuko den kalitate-jauzia. Baina zer abantaila ditu OLED iPad Pro batek modelo normal batekin alderatuta? Imajinatzen duzuna baino askoz gehiago.

OLED pantailaduna OLED pantailek pixelak banan-banan desaktibatu ditzakete, hau da, benetako beltzak lor ditzakete pixel beltzak guztiz itzaliz. Honek kolore-saturazio handiagoa eta irudi-kalitate handiagoa eragiten du iPad Pro-ra egokitutako egungo pantailekin alderatuta.

Honek bereziki eragiten du benetako beltzak erakusteko orduan, kontraste hobea eskaintzeaz gain. Eta kontuz, iPad Pro honen bateriak jauzi bat emango du autonomia aldetik.

OLEDek edukia bistaratzeko behar diren pixelak soilik argiztatzen dituzte, hau da, ener-

digitalWorld

gia eraginkorragoak izan daitezke. iPad Pro OLEDaren diseinuan ere eragina izango du, pantailaren teknologia hau panel tradizional bat baino meheagoa baita.

Ez al zaizu nahikoa iruditzen? OLED teknologiak erantzun-denbora azkarragoak ditu; beraz, zure iPad Pro ezin hobea izango da jokoetarako, eta ikusmen-angelu zabalagoak izateaz gain, edukiak itxura ona izango du hainbat angelutatik kalitatea galdu gabe.

Hurrengo iPada 2024ko martxoan iritsiko da ezaugarri berri interesgarriekin iMac eta MacBook berriak Cupertinokoek ekitaldi berri bat egin dezakete egun gutxi barru, non mahaigaineko eta ordenagailu eramangarri berriak aurkeztuko lituzketen.

Azken egunotan Appleren etorkizunari buruz eta etorriko diren gailuei buruzko albiste asko ezagutu ditugu. Baina bidean gehiago dago, eta Appleren esparrutik hurbil dagoen analista nagusietako batek Cupertinon dauden plan garrantzitsu batzuk ezagutarazi ditu. Gailu berriez hitz egitean, badirudi aste bakarrean marka ekitaldi berri bat izango dela aurkezpen gehiagorekin. iMac eta MacBook berriez ari gara, 2023 honetako aurkezpenak osatuko dituztenak, iPhone 15 edo Apple Vision Pro berria ezagutu ostean.

Ordenagailu berriak aurkeztekotan Egunotan, pasa den astean iPad berriak aurkeztuko zituztelako zurrumurruak ugaritu dira. Baina frogatu den bezala, egiatik urrunago dago, eta azkenik badirudi zentzu horretan itxaron beharko dela, aurrerago sakonduko dugun zerbait. Ordenagailu be-

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 17

rriei dagokienez, berri freskoak daude, Mark Gurmanek jakinarazi berri duenez, markak aurkezpen berri bat egingo duela hilabete honen amaieran.

Eta aurkezpen honetan hainbat ordenagailu berri jarriko ditu martxan. iMac belaunaldi berri batekin hasita, Appleren ordenagailu merkeenetako bat. Eta badirudi kaliforniarrek ekitaldiren bat ospatuko dutela Halloween erdian, urriaren 30 edo 31 bitartean egingo bailitzateke, nahiz eta aukera ona den prentsa iragarkiak besterik ez izatea.

Baina Keynote motaren bat ez da batere baztertu behar.

Oraingoan 24 hazbeteko tamaina duen iMac berri bat ezagutuko dugu. Normala prozesadore berri batekin iristen dela da, beraz, Applek berak garatutako M3 kaleratu lezake, baina momentuz ez dago batere argi hori horrela denik. Seguruenik bai, hau izan ohi baita gailu hauei eska diezaiekegun gutxienekoa. Baina MacBook Pro berriak ere izango ditugu.

Appleren ordenagailu eramangarri aurreratuenak bi tamaina ezberdinetan iritsiko dira. Bat 14 hazbetekoa eta bestea 16 hazbetekoa. Kasu honetan, nobedade nagusia prozesadorean ere egon beharko litzateke, Applek bere gailu indartsuenetarako garatutako berrietako bat izan behar duena. M3 Pro edo M3 Max, Applek bere Mac Pro-ri dagokionez sorta honetara nola hurbiltzen denaren arabera.

18 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

digitalWorld

Amazon-en droneak Europara iritsiko dira

Z

alantzarik gabe, zure etxean erosketa bat entregatzen duen drone batek gauza distopikoa eta film futuristetako kontua dirudi. Baina jada ez genuke horrela ulertu behar, benetako zerbait bihurtu baita. Izan ere, urteak daramatza horrela izaten, nahiz eta herrialde askotan proba moduan nagusiki. Baina orain oso gertu egongo gara benetako zerbait bilakatzeko.

Eta Amazon oso laster hasiko da droneekin paketeak bidaltzen, guregandik gertu. Europako bi herrialdetan izango dute entregatzeko modu bitxi honetaz gozatzeko aukera.

Amazonek ofizialki iragarri du Denda bera izan zen bere sare sozialetan bere droneek ofizialki Europako zeruetatik hegan egingo dutela iragarri zuena. Zehazki, bidalketetan espezializatutako euren dronearen irudi hunkigarria eta Europan zehar zabaltzeko berehalako planak erakutsi dituzte. Eta datorren 2024. urtearen amaieran ikusiko dugu drone hori paketeak entregatzen, bai Erresuma Batuan, bai Italian.

Estatu Batuetako hiru tokitan ere entregatuko dute.

Hori dela eta, entrega-metodo hau ez da etorkizuneko apustu bat besterik izango, baizik eta benetako erabilera izango du be-

netako kokapenetan urtebete pasatxo barru. Bidalketa hauetarako erabiliko den dronea MK30 izango da, kaleratu berri den modeloa eta ulertzen duguna dagoeneko beharrezko onarpen guztiak dituela entrega hauek egiten hasi ahal izateko. Bere irudiarekin batera, Amazonek drone honen alderdi garrantzitsu batzuk zehaztu ditu.

2 kilo baino gehiagoko objektuak garraiatu ditzake; beraz, bidalketak dendako katalogoko milaka erreferentziak jaso ditzake Oztopoak detektatzeko puntako teknologia erabiliko duenez, bere bidean egon daitezkeen objektu edo eraikinekin ustekabeko talkak saihestuko ditu. Askoz ere isilagoa izango da; Amazonek dio bere aurrekoaren zarata erdia ateratzen duela. Horrez gain, 2 kilo baino gehiagoko objektuak garraiatu ditzake, beraz, bidalketak dendako katalogoko milaka erreferentziak jaso ditzake.

Drone honek eguraldi txarra egiten duen egunetan ere bidalketak egin ahal izango ditu, euri arina adibidez. Jakina, eguraldia okerragoa bada eta euria gehiago egiten badu, beste alternatiba batzuk aukeratu beharko dira. Logikoa denez, momentuz bidalketak espazio irekietan egingo direla ulertzen dugu, landa edo urrutiko eremuetako etxeetan, etxeen inguruan hainbeste ozto-

digitalWorld

porik ez dagoenean eta errazagoa den bidalketak egitean.

Hala ere, etorkizunean ziur asko haziko den eta furgoneta gure etxera iristen ikustea bezain ohikoa izaten amaituko den bidalketak egiteko modu baten hasiera besterik ez da hau. Dena den, bidean hainbat faktore izango dira kontuan hartu eta saihestu beharrekoak, hala nola, besteen gauzak bereganatzen duten pertsonen ekintzak eta sor daitezkeen bestelako gatazkak, hala nola, objektu horiek oinezkoen edo etxebizitzen gainean ustekabean erortzea. Ulertzen dugu, hainbeste urte probak egin ondoren, hori guzti hori gainditua dagoela jada.

Iazko abenduan, Amazonek formalki bidalketak abiarazi zituen Prime Air bere drone programaren bidez. Lehen begiratuan, hamarkada bateko garapena behar izan zuen eta behin baino gehiagotan ekaitzaren begian egondako plan baten konkrezioa zirudien. Hala ere, haien hasierako emaitzak ikusgarriak ez ziren urrun, funtzionatzen zuten lehen asteetan paketeak 10 etxebizitza baino gutxiagotara entregatu baitzituzten.

Eta AEBetako Abiazio Administrazio Federalak (FAA) ezarritako murrizketek zerikusi handia izango lukete horrekin.

Amazon droneen jardueraren hasiera eskasa The Information-ren bidez ezagutarazi zen, proiektuarekin lotutako pertsonak aipatuz. Oraingoz Prime Air Estatu Batuetako bi hiritan bakarrik -Lockeford (Kalifornia) eta College Station (Texas)- martxan jarri zela egia den arren, FAAren gidalerroek aireko bidalketak etxe kopuru handiagoan heltzea eragotziko lukete, baita hirietan ere, zerbitzua gaituta dagoen tokietan, alegia.

Amazonek dagoeneko eskatu du Prime Aireko droneen hegaldietarako askatasun handiagoak ematea, baina Ipar Amerikako agintariak ez daude erraz amore emateko prest. Eta eskakizun batzuk hain dira zorrotzak, ezen barregarria ere bada Andy Jassyk zuzentzen duen enpresak halako baldintzetan merkataritza-eragiketak has-

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 19

tea onartu izana.

Hasteko, Kalifornian zein Texasen, Amazon Prime Air droneek ezin dute beren aireratzeko guneetatik 4 milia baino gehiagora dauden etxeetara bidali. Baina zure ibilbidea osatzea FAA araudia betez, buruhaustea da.

Nola funtzionatuko duen Erosi botoia sakatuta, entrega-denbora estimatua emango zaie, dronea helmugara doan bitartean jarraitzeko aukerarekin batera. Paketeen entrega erraza izatea aurreikusten da: dronea jaisten da, paketea lurrera jaitsiko du eta bezeroak jasoko du.

Drone horien hobekuntzari dagokionez, Amazonek adierazi du "detekzio eta ihes sistema sofistikatua, sektorean aitzindaria dena, gure droneari ikus-behatzailerik gabe funtzionatzea eta distantzia handiagoetan jardutea ahalbidetuko duena, beste hegazkin, pertsona, maskota eta oztopo batzuk segurtasunez eta fidagarritasunez saihestuz".

Zer gutxiago 10 urte itxaron ondoren. Konpainiak dio bere entrega-dronearen bi dozena prototipo baino gehiago igaro dituela sei errotore eta kanpoko marko babesgarri bat ezarri arte.

Azken erabakia, beste behin, droneen entrega-sistema martxan jarri daitekeen ala ez Abiazio Administrazio Federalaren esku dago, plataformaren segurtasunarekin konforme egon behar duena.

20 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

digitalWorld

Espainian eskurik gabe legez ibil daitekeen autoa

E

skurik gabe eta begiak errepidean ipinita gidatzea legezkoa da orain Espainian. Baina ñabardurekin. Industria, Merkataritza eta Turismo Ministerioak, Trafikoko Zuzendaritza Nagusiaren (DGT) lankidetzarekin, Espainiako autobideetan eskurik gabe eta begiak errepidean izanda gidatzeko aukera ematen duen Ford BlueCruise sistema onartu du. "Batasuneko bigarren herrialdea gara teknologia hau onartzen duena; teknologia aitzindaria da, eta errepide sarearen kilometro kopuru izugarri betean lagundutako gidatze-zerbitzua eskainiko die Espainiako gidariei”, adierazi du Francisco Blanco Industria eta eta Enpresa Txiki eta Ertainetako idazkari nagusiak.

Konpainia estatubatuarraren bezeroei errepideetan eta autobideetan esku librean gidatzeko aukera eskaintzen dien Ford-en BlueCruise sistema eskuragarri duen Europako hirugarren merkatua da Espainia, Britainia Handiaren eta Alemaniaren ondoren, non urte hasieran aurkeztu zen.

BlueCruise onartu ondoren, gure herrialdean 2023ko urriaren 12tik aurrera erosita-

ko Ford Mustang Mach-E baten jabeek teknologia aurreratu hau erabili eta aktibatu dezakete harpidetzaren bidez. Bezeroek sistema hau 90 egunez probatzeko aukera dute. Epe hori amaitzean, edo Mach-E-rekin bizitzako beste edozein momentutan, bezeroek sistema hau aktibatzeko aukera dute hilean 24,99 euroko prezioan, iraunkortasun-konpromisorik gabe.

Ford BlueCruise-ko erabiltzaileek gidatzeko laguntza-teknologia aurreratu hau erabil dezakete eskuak gurpiletik eta oina azeleragailutik segurtasunez kentzeko, Blue Zone batean daudenean. Blue Zone-ak BlueCruise eskuragarri dagoen Espainiako autobide eta autobide sareko zenbait zati dira.

Ford BlueCruise gidariaren laguntza-sistema aurreratua mundu osoan zehar 1,1 milioi kilometro baino gehiagotan probatu da eta fin-fin egokitu da esperientzia intuitibo eta segurua eskaintzeko. 225.000 Ford eta Lincoln ibilgailu baino gehiago sistema berritzaile honekin hornituta daude eta haien gidariek dagoeneko 160 milioi kilometro baino gehiago egin dituzte esku librean Estatu Batuetan eta Kanadan, fabrikatzaileak dioenez.

Honela funtzionatzen du Ford BlueCruise-k Sentsoreak erabiliz, Ford BlueCruise-k errei-markak eta trafiko-baldintzak aldatzen ari diren detektatzen ditu. Informazio horretatik abiatuta, laguntza-sistema aurreratuak kontrolatzen ditu ibilgailuaren direkzioa, azelerazioa, balaztatzea eta posizioa bere erreian. Abiaduraren arabera, aurreko zirkulazioarekiko distantzia egokia man-

digitalWorld

tentzen du, zirkulazio moteleko egoeretan gelditu eta berriro martxan jarri ere.

Aldi berean, aginte-panelean kokatutako kamera batek gidariaren begirada eta buruaren posizioa kontrolatzen ditu, bere begiak errepidean finkatuta egon daitezen saiatzeko.

Esku libreko gidatzea erabilgarri dago gidariaren laguntza-ezarpenen menuaren bidez aktibatzen denean; beraz, ACC aktibatuko da ibilgailuak bide publikoetan baimendutako Gune Urdin batean sartu dela hautematen duenean. Ford BlueCruise-k funtziona dezan, gidaria eskuak bolantean jarrita eta begiak errepidean jarri behar ditu. Tresnapaneleko pantailak segurua dela adierazten duenean, gidariak eskuak ken ditzake direkziotik, begiak errepidetik kendu gabe.

Ford BlueCruise aktibatuta dagoenean ibilgailuak bere kabuz egiten dituen funtzioak: 1. Egokitu zure erritmoa gainerako ibilgailuenera, hautatutako abiadura maximora iritsi arte, eta murriztu guztiz gelditu arte.

2. Errepide-markei jarraituz kokatu, erdiko errei-sistema erabiliz, ondoko erreietako ibilgailuetatik urrunduz.

3. Gidariari direkzio-kontrolean parte hartzeko aukera eskaintzen dio, nahi izanez gero. Eskuak bolantetik berriro kentzen dituzunean, Ford BlueCruise-k automatikoki berresten du direkzio-kontrola, betiere ibilgailua Blue Zone batean badago.

Behar duzun bide-laguntza Etorkizunera egindako bidaiak abiadura hartzen du Ford BlueCruise1-i esker, Fordek gidatzeko laguntza-teknologia aurreratuan duen azken berrikuntza eta Espainian lehena eremu honetan. Urriaren 12tik aurrera Mustang Mach-E modelo berriaren jabeek mugikortasunaren aro berrian sartu ahal izango dute eta esku libreko 2. mailan gidatutako gidatze lagundutako lehenak izan daitezke "Gune Urdinak" edo Blue Zone gisa izendatutako errepide zatietan.

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 21

Ford harro dago bere BlueCruise teknologiaz, eta ondo dago horrela izatea, oso ondo funtzionatzen duelako. Baliteke hitz hori askorentzat ezaguna ez izatea, baina horretara ohitu beharko zara, gidatzeko laguntzaile erdi autonomo hau gelditzeko baitago milioi bat kilometro baino gehiago probatu eta Estatu Batuetan, Kanadan, Alemanian eta Erresuma Batuan bezalako lurraldeetan frogatu ondoren, irtenbide oso segurua dena, oraindik ez baita inolako gorabeherarik erregistratu. Orain, lagundutako gidatzeko berrikuntza hau gure herrialdera dator eta dagoeneko probatzeko aukera dago.

Mugikortasunaren etorkizunari begirada Fabrikatzaile estatubatuarrak denbora mugarik gabeko autobideko abiaduran, esku libreko L2 gidatze-sistema legala duen bakarra izateaz harro egon daiteke. Hau da, gidariak eskuak bolantetik eta oinak pedaletatik askatu ahal izango ditu gidatzeko esperientzia askoz atseginagoa eta lasaiagoa lortzeko, jakinik BlueCruise teknologia dela eragiketen arduraduna, beti ere "Gune Urdinak" deiturikoak zeharkatzen diren bitartean. Guztira, 28.500 kilometro ditu Espainian autobide sareak, eta hori Britainia Handiko eta Alemaniako 32.800 kilometroei gehitzen zaie.

22 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

publizitatea

publizitatea

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 23

24 eWorld aldizkaria

gameWorld

2023 azaroa

Mastercard-ek jokalarientzako akademia bat sortu du

M

astercard-ek Mastercard Gamer Academy izenarekin funtzionatuko duen bideo-jokoen jokalarientzako irakaskuntza-zentro bat martxan jarri duela iragarri du. Ekimena "garapen profesionaleko esperientzia berritzaile bat mundu osoko bideo-joko jokalariei modu inklusiboan eskaintzeko eta industria honetan dagoen genero-arraila arintzeko" diseinatuta dago, ordainketa-komunikabideen konpainiaren ohar baten arabera.

Akademia datorren urtean hasiko da bere irakaskuntza-programa garatzen, baina bere ikasleen parte izan nahi duten jokalari profesionalak aurkeztu daitezke orain. Parte-hartzaileen hautaketa euren curriculumaren arabera egingo da.

Ekimenaren oinarrizko helburuetako bat, Mastercardek nabarmendu duenez, bideojokoen arlo profesionalean dagoen generoarraila arintzea da. Enpresak emandako Women in Games Organization-en datuen arabera, emakumeak bideo-jokoen industriako langileen % 5 baino ez dira, eta jokalari profesionalen % 1 baino gutxiago. Errealita-

te horrek kontrajartzen du, Z belaunaldiko kideen artean, hamar lagunetik bederatzik bideojokoetan jokatzen dutela eta ia erdiak emakumeak direla.

Inguru inklusiboa Gamer Academyren sorrerarekin, Mastercard-ek "industria profesionalean dagoen genero-arraila hori arindu nahi du, goi mailako ordezkaritza handiagoa lortu eta etorkizuneko belaunaldiak inspiratzeko ikusgarritasun handiagoa lortu nahi du, guztientzako ingurune askoz inklusiboagoa sustatuz", dio konpainiak.

Gamer Academy garatzeko, Mastercard bideo-jokoen eta kirol elektronikoen sektoreko bi enpresa ezagunekin lankidetzan aritu da.

Bata Riot Games da, Mastercard-ek 2018tik babesten duen garapen-konpainia eta industriako emakumeei aholkularitza emateko programa duen programa bat, eta bigarrena, G2 Esports, emakumezkoen kirol elektronikoko lehiaketak zuzentzen dituena.

Raja Rajamannar-ek, Mastercard-eko Marketin eta Komunikazio zuzendari globalak, honakoa adierazi du: “Oraindik lan asko dugu eSporten munduan sartze handiagoa lortzeko, baina futbola, tenisa edo errugbia bezalako kirol tradizionalek erakusten digute aldaketa eta aurrerapena posible direla".

Mastercard 50 urte baino gehiagoz Mastercard-ek jendearen ordaintzeko modua eraldatu du. Berrikuntzarekiko bere konpromisoak sortzen ari diren negozioei lagundu die, kontsumitzaileen ordainketa-esperientzia hobetu eta finantza-sistema inklusiboagoa bihurtu du mundu osoan. Bere aurrerapenek munduko

gameWorld

ordainketa prozesatzeko sarerik azkarrenetako bat bultzatzen dute, transakzioak errazagoak, eskuragarriagoak eta seguruagoak izan daitezen.

Teknologiaz gain, arrakasta lortzeko berrikuntzaren kultura sustatu behar dela uste dute. Horregatik, talentu handiko jendea, adimen jakin-mina eta ideia bikainak kontratatzen dituzte eta berrikuntza bultzatzen dute. Garatzaile eta ekintzaileekin ere eskuz esku lan egiten dute ordainketen ekosistema aurrera jarraitzeko.

Proiektuaren helburu nagusietako bat sektoreko genero-arraila arintzea da Rito Games Riot Games 2006an sortu zen, jokalariei zuzendutako munduko jokoak garatzeko, argitaratzeko eta laguntzeko. 2009an, mundu mailan aitortzen den bere lehen jokoa kaleratu zuten, League of Legends. Munduan gehien jokatu den ordenagailuko joko bat eta eSports-en hazkunde lehergarriaren eragile nagusia bihurtu da.

LoL bere bigarren hamarkadan sartzen ari den heinean, jokoa eboluzionatzen jarraitzen dute jokalariei esperientzia berriak eskaintzen dizkien bitartean, besteak beste, Teamfight Tactics, Legends of Runeterra, VALORANT, League of Legends: Wild Rift eta garatzen ari diren beste hainbat titulu. Gainera, Riot Forge-k Riot-en jabetza intelektualerako sarbidea ematen die garatzaileei, Ruined King eta Runeterra esploratzeko beste hainbat abentura bezalako jokoak sor ditzaten. Runeterraren mundua zabaltzen ari dira, hala nola, musika, komikiak, mahai-jokoak eta bere Emmy sariak irabazi dituen anima-

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 25

zio-serieak, Arcane, multimedia proiektuen bidez.

Nazioarteko 12 ligetako talde kualifikatuek parte hartzen dute urteko League of Legends Munduko Txapelketan. Munduko Kopa esportatzaileen txapelketarik ikusiena da eta munduko kirol eta bideo-jokoen ekitaldi garrantzitsu eta ezagunenetakoa da.

Brandon Beck eta Marc Merrillek sortutako Riot konpainiak, eta Dylan Jadeja zuzendari nagusiak burututa, Los Angelesen (Kalifornia) du egoitza nagusia. 4.500 langile baino gehiago ditu mundu osoko 20 bulego baino gehiagotan. Riot-ek hiru urtez jarraian lan egiteko leku bikaina izan du ofizialki eta zerrenda askotan agertu da, besteak beste, "lan egiteko 100 enpresa onenak", "sektore teknologikoan lan egiteko 25 enpresak", "100 lantoki onenak millennialentzat" eta “50 lantoki malguenak”.

Riot Games-en balioak Aniztasuna eta inklusioa: Ziurtatu nahi dute Rioters-ek moldatzen direla sentitzen dutela, edozein dela ere beren posizioa edo esperientzia maila.

Bere esperientziak, identitateak, ikuspuntuak, estiloak eta eskulanak aprobetxatzen dituzten ingurune bat sortzen ahalegintzen dira, kidetasun sentimendua sustatzeko, berrikuntza bultzatzeko, erronkak gainditzeko eta jokalariaren esperientzia hobetzeko.

Aniztasuna eta inklusioa beti izango dira mundu osoko jokalari, Rioters eta komunitate gisa enpresa gisa direnaren zati erabakigarria.

Eragin soziala Uste dute pasioa, ikusmena eta iraunkortasuna duen edonork ekarpen positiboa egin dezakeela. Ethos horren baitan, uste dute badirela enpresa gisa epe luzerako balioa eskaintzeko moduak, bai eta eragile, bazkide, langile eta parte hartzen duten komunitateetan eragin positiboa izateko ere.

26 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

publizitatea

publizitatea

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 27

28 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

trainingWorld

EAEko lan-eskaintzen % 42k LH eskatzen dute

E

uskal Autonomia Erkidegoan, lan-eskaintza guztien ia % 42k Lanbide Heziketa eskatzen du, eta horrek unibertsitate-ikasketak dituztenen eskaera baino lau puntu handiagoa dakar (% 37,5). Infoempleok eta Adecco Taldeak egindako txostenak erakusten du apur bat behera egin duela eskualdeko lanbide-heziketako eskariak, eta % 2,8 egin duela behera duela hiru urterekin alderatuta (2020an, profil horiek behar zituzten postuak % 44,4 ziren, eta gaur egun % 41,8). Jaitsi egin bada ere, Euskadik gaur egun Estatuko lanbide-heziketako tituludunen plaza guztien % 11,16 hartzen du, eta horregatik jarraitzen du izaten ikasle horien eskaera handiena duen hirugarren autonomia-erkidegoa, Madril eta Kataluniaren atzetik.

Euskadik Espainiko lanbide-heziketako tituludunen plaza hutsen % 11 baino gehiago xurgatzen du

Laguntzen du

Ikerketaren egileek Espainia osoko lan-eskaintzetan Lanbide Heziketako ikasleen eskaera nabarmena dela ohartarazi dute, eta gogorazi dute lan-merkatuan curriculum-ildo horietako eskulan gehiago txertatu beharra dagoela, enplegagarritasun handia dela eta, Espainiako industriaren hazkunde iraunkorraren eta profil horien defizitaren ondorioz.

Azken urteotan lerro horietako matrikulazio kopurua nabarmen hazi da. 2018an erregistratutako 800.000etatik, aurten milioi bat

baino gehiagora igo da. Gainera, ohartarazi dute askotan lanbide-heziketako tituludunen lanpostu hutsak ez direla argitaratzen “izan ere, eskaria hain handia da eskaintzaren aldean, non eskualdeko enpresak zuzenean doazen prestakuntza-zentroetara langileak kontratatzeko edo praktiketako kontratuak (geroago mugagabe bihurtzen direnak) eskaintzeko”, azpimarratu dute.

LHren barruan, Goi Mailako prestakuntza izaten jarraitzen du gehien eskatzen direnak, eskatutako profilen % 23,7 hartzen baitituzte, nahiz eta haiek ere bilakaerarik okerrena izan, azken urtean % 1,8 jaitsiz. Erdi mailako titulua plaza hutsen % 18,07an dago, puntu erdi bat jaitsi ondoren.

Europan horren erdia Lanbide Heziketako matrikulazio kopuruak gora egin duen arren, Espainian tasa Europako batez bestekoaren oso azpitik jarraitzen du, eta horrek kopurua bikoiztu egiten du. Estatu mailan % 12ko matrikulazioarekin alderatuta, Europar Batasunean % 25 dago, eta ELGAko herrialdeen kasuan (Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundea), % 29ra hazten da.

Estatu mailan, lan-eskaintzak lanbide-heziketako tituludunak behar dituzten lan-eskaintza guztizkoaren % 34,75 dira, bi puntu jaitsi eta Espainian gehien eskatzen den prestakuntza izan gabe. Sektoreka, zerbitzuek izan dute hazkunderik handiena eta eskaintzaren % 21,33 dira, eta ondoren industriak % 6,65era iristen dira. Hirugarren postua ITk hartzen du, bi puntu lortu eta zazpigarren postutik gora egin ostean.

Deitutako lanpostuen % 6,38a da gaur egun.

trainingWorld

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 29

Txostenak hornidura eskasiaren, prezioen eta energiaren igoeraren eta Ukrainako gerrak sortutako ezegonkortasun egoeraren ondoriozko zailtasunei egozten die lan-eskaintzen beherakada, industria-sektorea bezalako funtsezko sektoreei eragiten diena.

Gainera, lanbide heziketako eta unibertsitateko titulazioen ondoren, EAEn lan-eskaintzen % 10,48k DBH edo eskola-graduatua eskatzen du eta % 9,16k batxilergoa, BBB edo UBIa eskatzen du.

Espainian Enpleguaren eta LHren arteko harremanak garrantzi berezia hartu du azken urteotan Espainian. Gobernuak eta enpresek bat datoz lanbide-heziketa duten hautagai gehiago lan-merkatuan txertatzeko beharra adierazteko, eta, era berean, prestakuntza-mota honek duen talentu-defizita nabarmendu dute, bereziki sektore jakin batzuetan. Espainiako Lan Eskaintza eta Eskariari buruzko Adecco Infoempleoren XXVI. Txostenaren arabera, Lanbide Heziketak alternatiba sendo gisa sendotzen jarraitzen du lan-merkatuan txertatze azkar eta eraginkorra bilatzen dutenentzat, azken urtean izandako beherakada gorabehera.

Benetako alternatiba bat LH duten hautagaientzat Pandemiaren lehen urteetan, LH prestakuntza maila izar gisa agertu zen, enpresek eskatzen zituzten unibertsitate-tituluak gaindituz. 2022ak hazkunde hori moteltzea ekarri badu ere, gure herrialdeko lan-eskaintzen % 34,75ek prestakuntza hori duten hautagaiak eskatzen jarraitzen dute. Horietatik % 13,36 Erdi Mailako Lanbide Heziketako tituludunen bila zebiltzan. Goi Mailako LH tituluak, berriz, eskakizun gisa % 21,39an daude.

Azken urtean, Lanbide Heziketako tituludunei zuzendutako enplegua bi puntu murriztu da 2021. urtearekin alderatuta. Horrek eragin du enpresek gehien eskatzen duten

prestakuntza maila izatearen estatusa galtzea, unibertsitateko tituluen mesedetan.

Bilakaera bereziki negatiboa izan da Erdiko Teknikarientzat (-2,56 ehuneko puntu 2021arekin alderatuta). Goi Mailako Teknikari maila duten hautagaiei zuzendutako eskaintzak, berriz, 0,52 puntu igo dira. LHko teknikariei zuzendutako enpleguaren galga honen zati handi bat (batez ere Erdi Mailako Gradua) azken urte honetan hornidura eskasiaren, prezioen eta energiaren igoeraren eta arteko konfrontazioaren ondorioz sortutako ezegonkortasun egoeraren ondorioz zailtasun ugari izan dituzten sektoreetan aurkitzen da. Errusia eta Ukraina. Hori da, adibidez, Industria sektorearen kasua.

LHren jaitsierak 1,23 puntuko igoerarekin kontrajartzen du DBH eta/edo Eskola Graduatua duten izangaiak eskatzen dituzten eskaintzetan, eta 0,89 puntuko igoerarekin ere unibertsitate-titulua duten hautagaiak eskatzen dituztenak.

Lanbide Heziketako tituludunentzako lan-eskaintzaren lurralde-banaketari dagokionez, Madrilgo Erkidegoa kokatu da aurten Lanbide Heziketako ikasketak dituzten hautagai gehien eskatzen dituen autonomia gisa (% 23,98).

Laguntzen du

30 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

publizitatea

publizitatea

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 31

32 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

trainingWorld

MUko ikasleek Liderpack saria irabazi dute

M

ondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoko Industria Diseinuko Ingeniaritza Graduko ikasleek osatutako talde batek Liderpack 2023 Saria irabazi du Diseinu Gaztea kategorian, eta Estatua ordezkatuko du World Star Student Awards sarietan, World Packaging Erakundeak antolatzen dituen nazioarteko sarietan.

Proiektu irabazlea, Magma, Natale Armendariz (Ordizia), Maider Armentia (Getxo), Oier Bengoetxea (Gamiz-Fika) eta Itziar Sánchez (Getxo) ikasleek egin dute. "Diseinu ergonomiko eta pilagarria" duen proteina-botila bat da, "iraunkortasuna bermatzen duena, baita banaketan erosotasuna ere", Mondragon Unibertsitateak azaldu duenez.

Material bakarreko ontzi zeharrargi betegarria % 100 birziklatutako eta birziklagarria den plastikoz egina dago eta, maila estetikoan, "minimalista eta pilatzeko erraza" da. "Itxiera parpailen bidez egiten da, koilara estalkian integratuta dago eta bere forma ergonomikoa da", zehaztu dute. Talde horrek bigarren postua lortu zuen joan den ekainean Magmarekin Ontziratze eta Paketatze Sari Nazionaletan, Valentzian.

Liderpack sariak

Laguntzen du

-Zer dira Liderpack sariak? Liderpack-ek azken kontsumitzaile eta industria sektoreari edo garraio eta logistika eragiketetan erabiltzeko ontzi berritzaileak bilatzen ditu.

POS atalean, erosketa erabakiak dendan mugitzeko irtenbide onenak aitortzen dira.

-Nork parte hartu dezake? Ontzien, bilgarrien, etiketen, ixteko sistemen, dosifikazioen, POS enpresen diseinatzaile, publizitate eta marka agentziek, baita beren

produktuen ontzian eta POSan hobekuntzak ezarri dituzten markek parte hartu dezakete.

Ikasleak "Diseinu Gaztea" kategorian lehiatzen dira, Ontziratze eta Paketatze Innovation Cluster-ek antolatutako Ontziratze eta Paketatze Diseinu eta Jasangarritasun Ontziratze eta Paketatze Sari Nazionalen bidez.

-Zer saritzen da? Originaltasuna, ergonomia, berrikuntza, sormena, diseinua, fabrikazio prozesua, erabilitako materialak eta iraunkortasunaren aldeko apustua saritzen dira.

-Nazioarteko onarpenerako pasaportea: Halaber, epaimahaiak hautatuko ditu Espainia ordezkatuko duten lanak, WorldStars for Packaging lehiaketan, World Packaging Organization-ek (WPO) antolatuta, eta nazioarteko WorldStar Student lehiaketan lehiatuko diren diseinu gazteen proiektuak.

WorldStar Packaging Awards Munduko Packaging Erakundearen ekitaldi nagusietako bat eta industriaren nazioarteko sari nagusietako bat dira. Ekitaldi honek ontzigintzan diseinuaren eta teknologiaren etengabeko aurrerapenaren garrantzia proiektatzen du eta sektoreko erreferenteak ezartzen ditu.

Espainiako ontzigintzak oso emaitza onak lortu ohi ditu lehiaketa honetan.

WorldStars-ek mundu osoko ontzien industrian berrikuntzaren aldeko etengabeko konpromisoa erakusten du eta bikaintasun estandarra eta nazioarteko kalitatea sortzen dute ontzien fabrikazioaren arloan.

Lehiaketa nazionaletan sarituak izan diren ontzi-elementuek bakarrik parte hartu ahal izango dute WorldStar-en. Liderpack-arekin (Packaging kategoria) saritutako lan guztiak banaka aurkeztu ahal izango dira Munduko

trainingWorld

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 33

Packaging Erakundeak antolatzen dituen WorldStar Packaging Awards sarietara (gutxi gorabehera 650 euro balio du izena emateko). Hispack-ek eta Espainiako Packaging Elkarteak beka bat emango dute saritutako lanen aukeraketa batean parte hartzeko (Hispack-eko kideena eta/edo erakusketariena).

Proteina-botila bat sortu dute, 'Magma' izenekoa, "diseinu ergonomiko eta pilagarria" duena Popai Sariak Marketin eta txikizkako industria globalarekin konexioa.

2015az geroztik, POS kategoriako Liderpack sariek “Popai Award” saria jaso dute, Popai Global Marketing and Retail Association-ek aitortzen duen saria, 45 herrialdetan diharduena eta mundu osoan 1.700 bazkide baino gehiago dituena.

Nazioarteko konexio honek POS kategorietan saritutako lanei ikusgarritasun handiagoa ematen die kanpo-merkatuan, txikizkako eta POS sektoreko Espainiako enpresen kalitatearen eta sormenaren adibide gisa.

Adituen Panela Packaging kategorian aurkeztutako lanak epaitzen dituen adituen epaimahai bat egongo da eta beste aditu epaimahai batek POS kategoria epaituko du.

Era berean, epaimahaiak sari berezi bat aukeratuko du: Enbalajeetan jasangarritasunaren Liderpack saria, WorldStarren zehaztapen berberak jarraituz.

Liderpack sarien epaimahaia industriako profesionalek eta berrikuntzan, diseinuan, jasangarritasunean, materialetan, makinerian eta

marketinean adituek osatzen dute. Lanak banaka ebaluatzen dira eta lortutako puntuazioen batuketarekin, adostasunez, Liderpack bat merezi duten ala ez zehazten da.

“Best in Show” saria emango zaie, hurrenez hurren, ontzien eta POSen alorretan gehien nabarmentzen diren bi sorkuntzeii.

Irabazleak zehazteko, honako alderdi hauek hartzen dira kontuan: edukien babesa eta kontserbazioa; maneiatzeko, betetzeko, ixteko eta irekitzeko erraztasuna; informazio egokia; erakargarria salmenta puntuan; diseinu grafikoa eta industriala; ergonomia; ekoizpenaren kalitatea; material aurreztea; kostuen murrizketa; iraunkortasuna; berrerabili, birziklatu edo botatzeko aukera; muntaketaren asmamena eta originaltasuna; eta kulturara, gizarte ohituretara eta Espainiako merkatura egokitzea.

Eztirako kartoizko ontzi bat, material bakarreko sendagaien blisterra, aluminiorik ez duelako birziklagarria, krem kosmetikoentzako luxuzko eko-estalki birkargagarriak, dosi bakarreko detergenteentzako ontzi praktikoak, paella ontzientzako estalkiak, oliba premiumentzako etiketa belusetsuak, edo udako lurrinak iragartzeko kutxak dira aurten Graphispack Elkarteak eta Enbalajeen Espainiako Elkarteak antolatutako Liderpack Sarietan saritutako Packaging eta Publizitatearen 45 lanetako batzuk.

Laguntzen du

34 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

blockchainWorld

Blockchain: 15 urte gure artean

U

rte gutxitan, blockchain teknologia kriptografia-monetetara mugatu izatetik beste hainbat arlotan erabiltzen den tresna izatera igaro da, hala nola aktiboen tokenizazioan edo identitate digitalean.

Etorkizuna mundu zentralizatuarekin duen elkarreragingarritasunean datza, erakundeen likideziari esker 'blockchain'ari abiadura eta eraginkortasun handiagoa eman diezaiokeena.

2023ko urriaren 31n 15 urte bete dira 'Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System' izenekoa argitaratu zenetik, bitcoin-a sortu zuen liburu zuria. Satoshi Nakamoto garatzailearen dokumentu horrek, lehen aldiz, banatutako kontabilitateko sistema eta kriptografiamoneta deszentralizatu baten ideia planteatu zuen. Sistema horri esker, bi aldeen arteko transakzioak zuzenean egin ahal izango lirateke bitartekarien beharrik gabe, kriptografiaren eta ordenagailuen sare deszentralizatu baten bidez, transakzioak bloke digital batean balioztatzeko eta erregistratzeko. Horrela ezarri ziren 'blockchain'-aren oinarriak.

"Nakamotoren papera funtsezko katalizatzaile bat izan zen teknologia honen garapenerako eta kriptomoneta ezagun eta erabiliena, bitcoin, sortzeko oinarriak ezarri zituen", dio

Antonio Sundas BBVA Suitzako aktibo digitalen espezialistak. "Kontzeptuak komunitate teknologiko eta finantzarioaren interesa piztu zuen eta 2009an bere ideietan oinarritutako lehen Bitcoin 'softwarea' abian jarri zen".

Harrezkero, 'blockchain'-ek ez dio aurrerapen garrantzitsuak jasateari utzi. Kriptomoneta berri ugariz gain, beste "token" mota batzuk ere sortu ziren ordainketaz gain beste helburu batzuekin, hala nola enpresa bateko akzioen jabetza frogatzea edo plataforma bateko zerbitzu zehatzetarako sarbidea ematea. Edo 'smart contracts', hau da, aldeen arteko akordio bat automatikoki gauzatzea ahalbidetzen duten kontratu adimentsuak. Aldi berean, teknologiak ere gero eta sofistikatuagoak diren transakzioak balioztatzeko mekanismoak eskuratzen ditu, erabilera eraginkorra, deszentralizatua eta segurua bermatzera zuzenduta.

Aktibo errealetarako formuña digitalak Aurrerapen horiei esker, 'blockchain'-aren erabilera ere sofistikatuago joan da denborarekin eta bankuen interesa piztu du, teknologiaren potentziala aprobetxatu nahi baitute.

"Finantza-ingurunean beti pentsatu izan da 'blockchain'-ak balioa eta informazioa trukatzeko modua alda zezakeela", azaldu du Francisco Marotok, BBVAko Blockchain eta Aktibo Digitalen arduradunak. "Oinarrizko premisa horrek oraindik ere balio du.

Baina, hasieran ordainketetara oso zentratuta bazegoen ere, banku transakzionalean, bitcoin bezalako ordainketa-kriptoaktiboen atzetik, apurka-apurka erabilera-kasuak ohiko finantza-aktiboen 'tokenizazioa'rantz joan dira; hau da, teknologia honekin modu eraginkorragoan trukatzea ahalbidetzen duen

blockchainWorld

aktibo horien irudikapen digital bat sortzea".

Aktibo errealen "tokenizazio" hori posible da finantza deszentralizazioari esker, edo DeFi, "kontratu adimentsuetan" oinarritutako finantza-protokoloak sortu ostean sortu dena. Beren hastapenetan zorra sortzera, maileguetara eta truke etxeetara bideratu zituzten protokoloak, baina esparrua zabaltzen joan direnak. Adibide bat da Espainian blockchain-ekin erregistratutako lehen bonu arautuaren jaulkipena, zeinetan BBVAk Bolsas y Mercados Españoles (BME) eta Amerika Arteko Garapen Bankuarekin (IDB) parte hartzen duen. Blockchain-aren erabilerak bonuak jaulkitzearen kostua eta denbora murriztu zituen, eta horrek frogatu zuen teknologia honek potentzial handia duela jaulkitzaile txikiagoentzat eta ekonomia gutxiago garatuentzat.

"Finantza deszentralizatuak eta aktibo errealen 'tokenizazioak' finantza-zerbitzu aurreratuetarako sarbidea errazten laguntzen dute, lehenago jende gehienentzat eskura ez zeuden kokapen geografikoagatik edo diru-sarreren mailagatik", dio Antonio Sundasek. Era berean, sistemaren eraginkortasuna areagotzen dute bitartekariak, kostuak eta likidazio denborak murriztuz. "Kontratu adimentsuak eta automatizazioak finantzaprozesu asko erraztu eta azkartu ditzakete, giza akatsak izateko arrisku gutxiagorekin eta transakzioen trazabilitatean gardentasun handiagoarekin", azaldu du. "Horrek iruzur arriskua murrizten du eta inbertitzaileen eta merkatuko beste partaideen arteko konfiantza areagotu dezake".

Elkarreragingarritsaunaren eta erregulazioaren erronkak Kriptografia-ingurunearen etorkizuna gaitasun deszentralizatuen eta zentralizatuen arteko integrazioarekin bideratu liteke. "Blockchain-en puntu sendoetako batek, garapen irekiak, inbertsio mugatuagoak izatearen desabantaila du", azaldu du Marotok. “Zentzu horretan, erakunde-

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 35

ek emandako likidezia injekzioak mundu zentralizatuari 'blockchain'-ek oraindik lortu ez duen abiadura eta eraginkortasuna ematen dio. Bi ereduak elkarrekin bizi daitezen eta elkarreragingarriak direla bermatu behar dugu".

Elkarreragingarritasun hori garrantzitsua izango da, adibidez, erabiltzaileen, administrazio publikoen eta zerbitzu-enpresen arteko harremana arintzeko, 'blockchain'-aren erabilera kasuetan lan egiten ari baita erabiltzaileentzako benetako, seguru eta autokudeatutako identitate digitala sortzeko. Dagoeneko proiektuak daude martxan, hala nola, Dalion, zeinetan parte hartzen duen BBVAk, 'zorro' digital bat garatzen ari dena, non erabiltzaileak nola kudeatzen diren eta nork dituen bere datuak kontrolatu ahal izateko.

'Blockchain'ek 15 urte bete ditu: deszentralizazioaren iragana, oraina eta etorkizuna Araudia 'blockchain' ekosistemaren mugarri handietako bat da. Estatu Batuetako Balore eta Truke Batzordea lanean ari da ildo horretan eta Europako Parlamentuak dagoeneko onartu du MiCA, kriptoaktiboen eta moneta egonkorrak jaulkitzeko estandarrak ezartzen dituen Europako Kriptoaktiboen Merkatuen Erregelamendua, baita arlo horretako zerbitzuak emateko ere. Arau-esparruek ingurune deszentralizatuari egonkortasuna emango diotela espero da eta bere erronka handietako bat gutxitzen lagunduko diotela, kriptomoneten prezioaren aldaketa handia. Hauek 2022 amaiera eta 2023 hasiera bitartean kolapso orokor bati aurre egin diote, eta horietako batzuek balioaren % 99 galdu dute 72 ordutan.

36 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

publizitatea

publitzitatea

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 37

38 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

blockchainWorld

Blockchain enpresak AA txatbotak sortzen, garatzaileei laguntzeko

A

dimen artifizialaren (AA) merkatua munduan azkarren hazten ari den industrietako bat bihurtzen ari da.

Next Move Strategy Consulting merkatuikerketako enpresaren arabera, egungo AI merkatuak ia 100.000 milioi dolar balio ditu eta hazkunde esponentziala aurreikusten da.

Hori ikusita, ez da harritzekoa AAa erabiltzen duten txatbotek gora egitea. Precedence Research-en azken aurkikuntzek erakusten dute txatboten merkatuaren tamaina 840 milioi dolarrera iritsi zela 2022rako.

Web3 garatzaileentzako AA txatbotak lanean Hainbat industriatan AA eta txatboten inguruan aukerak sortzen diren heinean, Web3 sektorea ere joera hori baliatzen hasi da, eta blockchain enpresek AA txatbotak sortzen dituzte garatzaileei aplikazioak azkarrago eta eraginkorrago eraikitzen laguntzeko.

Aanchal Malhotrak, XRP Ledger-en garapenean eta hazkuntzan ardaztutako Ripple barneko RippleX Research erakundeko buruak Cointelegraph-i esan zion RippleX AA txatbot bat eraikitzeko lanean ari dela, XRP Ledger-eko garatzaileek galderak egin diezazkioten.

"Dokumentazio guztian eta bezeroen liburutegietan bilatu beharrean, garatzaileek beren galderak AA txatbotera bideratu ahal izango dituzte berehalako erantzunak lortzeko. Horrek garatzaileen bizitza askoz erraztuko du ideiak aplikazio bihurtzeko denbora laburtuko baitu".

Skale Labs, Skale blockchain sarearen atzean dagoen taldea, AA bidezko txatbot bat eraikitzen ari da. Jack O'Holleranek, Skale Labs-eko sortzailekide eta zuzendari nagusiak, Cointelegraph-i esan dio Skale sareak AA eta ikaskuntza automatikoko gaitasunak barneratu dituela, garatzaileei aurrez prestatutako AA ereduak exekutatzeko kontratu adimendun baten barruan.

"AA bidezko kontratu adimendunak giza esku-hartzerik gabe exekutatzen dira oso modu handi batean. Horri esker, garatzaileek azkar eta eraginkortasunez eraikitzen dute", esan zuen.

O'Holleranek partekatu du Skaleren AA txatbota laster kaleratuko dela jendaurrean eta adierazi du AAren erabilera kasu nagusietako bat ingeniaritza garapena laguntzea dela.

"Garatzaileak eraginkortasun errekorrarekin eraikitzen ari dira AAaren laguntzari esker.

Laguntza-eremu nagusietako bat dokumentazio teknikoaren eta kodeketaren ezagutzarako berehalako sarbidea da", azaldu du.

Era berean, Matthew Van Niekerk, SettleMint-en, blockchain programazio tresna baten zuzendari nagusiak eta sortzaileak, Coin-

blockchainWorld

telegraph-i esan zion AA tresnak ezinbestekoak bihurtzen ari direla garatzaileentzat.

Van Niekerk-ek azaldu du duela gutxi SettleMint-ek AA Genie ingeniaritza-laguntzaile bat gehitu duela bere plataformara kontratu adimentsu azkarrak garatzeko eta kalitatea bermatzeko eta arazketa-probak egiteko.

"Gure AA Genie erakundeei euren blockchain aplikazioak bizkorrago ekoizten laguntzeko diseinatuta dago, blockchain-en bidez gaitutako 3.1 bilioi dolar aukera aprobetxatu ahal izateko", azaldu du Van Niekerk-ek.

Blockchain enpresak garatzaileei laguntzeko AA txatbotak eraikitzen ari dira, nahiz eta erronkek adopzioa oztopatu dezaketen Van Niekerk-ek ere adierazi zuen SettleMint-en AA Genie gizakiak laguntzeko diseinatuta dagoela, ez horiek ordezkatzeko. Garrantzitsua da nabarmentzea, AA bidezko laguntzaileek giza langileak ordezkatu ditzaketelako kezka handia baitago.

"Tresna bera ingeniaritza laguntzaile gisa kokatzen da, ez ingeniari gisa. Garatzaileei eta ingeniariei beren negozioei inbertsioaren itzulera argia ematen dieten soluzio berritzaileak eraikitzeko bideratzea eragozten dieten prozesu arruntak eta konplexuak abstraitzeko diseinatuta dago", azaldu du Van Niekerk-ek.

Hau perspektiban jartzeko, William Baxterek, CTO eta Vertalo tokenizazio plataformaren sortzailekideek, Cointelegraph-i esan zion bere konpainiak gaur egun txatbotak erabiltzen dituela barneko eta kanpoko publikoei datuak laburtzeko eta aurkezteko.

Baxterrek txatbotentzako aplikazio orokor

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 39

itxaropentsuenetako bat dela ikusten du lagundutako ikaskuntza: "Gaiak bilatu eta emaitzak berrikusi edo komisario batengan fidatu beharrean, txatbot batek informazio bolumen handien laburpenak kontsumitzeko aukera ematen du. Weberako sarbidearekin eta lehen mailako iturrietarako estekak sartzea bultzatzen duten galderen erabilerarekin batera, hau nabarmen sareko ikerketaren esparrua zabaltzen du. Programazio-lengoaia, bloke-katea edo aplikazio berri bat ikastean, txatbot baten iritzia izugarri baliotsua da, nahiz eta guztiz zuzena ez izan".

Erronkek ezarpena atzeratzea ekar dezakete AA bidezko txatbotek Web3 garatzaileei hobeto eraikitzen laguntzeko aukera badute ere, hainbat erronkak harrera moteldu dezakete.

Esaterako, O'Holleranek badakien arren AA-k bultzatutako kontratu adimendunek garapen teknikoa bizkor dezaketela, adierazi zuen aplikazio hauek askotan kateko exekuzio gaitasuna behar dutela gastu aurreikusgarri eta automatizatuekin.

"Hau arazoa izan daiteke gasaren tarifa altuak eta tarifa aldakorrak dituen sare batean, espero diren gastuak izugarri alda daitezkeelako eta nahi gabe garestiak izan daitezkeelako", esan du.

Horri aurre egiteko, O'Holleranek azaldu du Skale sareak kate tarifak dituela gasaren ordez, eta horrek kostu osoa murrizten du eta egiaztagarria den aurreikuspena egiten du.

Lydia Mark-ek, Magma AA-ko komunikaziozuzendariak, erabiltzaileei Web3-n oinarritutako ikaskuntza-laguntzaile birtual bat eskaintzen dien AA txatbot bat eraikitzeko proiektu bat, Cointelegraph-i esan zion alborapen etikoak AA txatbotekin ere arazotsuak izan daitezkeela.

40 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

healthWorld

Adimen Artifiziala Lehen Mailako Arretan

M

edikuak AA programari galdetzen badio bere paziente gehien kasuan zein den diabetesa hasten den adina eta 40 urte erantzuten badio, medikuak 39 urteko pazienteen azterketa egin lezake, haiek kontrolatzeko.

Osasun-zentrora etortzen diren pazienteen arretarako triajea erraztea, noiz gaixotuko diren aurreikustea edo “adinekoentzat intuitiboa eta erabiltzeko erraza den txatbot baten bidez” jarraipena egitea dira Adimen Artifizialaren (AA) aplikazioak eskaintzen dituen abantailetako batzuk Lehen Arretan.

Hala dio Hans Eguíak, Lehen Mailako Arretako Espainiako Elkartearen (Semergen) Berrikuntza Digitaleko eta Kudeaketa Klinikoko eta Kalitateko Asistentziaren lan-talde-

etako kideak, eta adierazi du batez ere ospitale-mailan erabiltzen den teknologia horrek dituen aukerak ugariak izan arren, ez dela oso erabilia Lehen Mailako Arretan.

Semergen-ek Valentzian egin zuen 45. Biltzar Nazionalean parte hartzen ari zen Eguíak honako mintegia aurkeztu zuen: 'Nola lagundu dezake Adimen Artifizialak (AA) Lehen Mailako Arretan erabakiak hartzen?'.

Hizlariak azpimarratu zuen medikuntzaren arloan Teknologiak "abantaila asko" dituela: "Ospitale-mailan gehiago erabiltzen da, baliabide gehiago daudelako eta datu-bolumen handiagoa ere bai", adierazi zuen, eta Lehen Mailako Arretaren kasuan, pazienteen triajea egiteko erabil litekeela gaineratu zuen, osasun-zentrora heltzen direnean artatuak izateko.

Horrela erabil daiteke AA Lehen Mailako Arretan: triajea errazteko, gaixotasunak aurreikusteko eta pazienteen jarraipena egiteko Lehen Arretako zuzendaria Gogoratu beharra dago Eva Suárez Valentziako Generalitateko Lehen Mailako Arretako zuzendari nagusiak elkarrizketa batean azaldu zuela Ministerioak Plangintza, Informazio eta Eraldaketa Digitaleko Idazka-

healthWorld

ritza Autonomoa sortu duela, “medikuntzan azken aurrerapen teknologikoak aplikatzeko gure Valentziako Erkidegoan, eta osasuna sortzeko eraginkorragoak izatea".

Osasuna aldez aurretik AAra egokitzeari dagokionez, Suárezek adierazi duenez, “adimen artifizialaren aplikazioa ebaluatzen ari gara teknika diagnostiko eta terapeutiko ezberdinetan, eta datozen hilabeteetan hasiko gara zentro pilotuetan ezartzen, bere segurtasuna eta eraginkortasuna ebaluatzeko, Erkidego osoan ezarri aurretik".

Semergen Hans Eguíaren esanetan, Semergen AA programa informatiko bat lantzen ari da, pazienteek Lehen Mailako Arretako medikuarekin hitzorduak bizkortuko dituena, osasun-zentrora joaten diren pertsonen ondoeza ebaluatu eta ikusteko, eta joan behar diren erabakitzeko aukera emango duena, une horretan, 24 ordutan edo aste batean.

Adimen Artifizialak eman dezakeen beste abantaila bat da, algoritmoaren diseinuaren bidez eta "datuen meatzaritza" erabiliz, pazientearen historia medikoko datuekin eta bere laborategiko probetako datuekin, "gaixoa noiz gaixotuko den aldiaren iragarpen bat egitea".

Medikuak programari eskatzen badio bere paziente gehienen diabetesa agertzeko adina zein den esateko eta 40 urte erantzuten badio, medikuak 39 urteko pazienteak aztertu ditzake kontrolpean mantentzeko eta diabetes larria garatzea saihestu dezake, eta horrek, gainera, osasun-gastuen igoeran eragina izango luke, zehazten duen bezala.

Horrez gain, Hans Eguíak Kataluniako Unibertsitate Irekiko (UOC) beste talde batekin lan egiten du, Osasun Digitaleko Masterreko irakasle gisa, “HOPE proiektua” (Health Operation for Personalized Evidence) izenekoan, mediku ontologiako algoritmoa erabiltzen duena, historia mediko elektronikoetan hizkuntza "medikuan" idatzita dagoena uler dezan.

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 41

Modu honetan, adierazi duenez, "gaixo horretan oinarritutako informazioa (medikuntza pertsonalizatua) bilatu daiteke PubMed edo ClinicalTrials bezalako datu-base medikoetan", eta horri esker, medikuak "diagnostikorako eta tratamendurako laguntza eguneratuagoa" izatea ahalbidetuko luke”.

Hans Eguíak azaldu duenez, txatbotekin ere ari dira lanean -Adimen Artifizialean oinarritutako softwarea testu bidez edo ahots bidez elkarrizketa bat denbora errealean mantentzeko gai dena- gaixoen jarraipena egin ahal izateko.

Ildo horretan, nabarmentzen da hain sinplea eta intuitiboa denez, adinekoek erabil dezaketela eta informazioa datu-base batera iristen dela eta bertan, markatutako kolorearen arabera, gaixoaren kontrola normala den edo arreta medikoa behar duen zehazten duen datu-base batera iristen da.

"Onuragarria da bai gaixoaren bizi-kalitatearentzat, baita medikuarentzat berarentzat ere, gaixotasun asko kontrola ditzakeelako", dio adituak, eta "arazo handia" dela "maila orokorrean ez erabiltzea" deitoratu du. Hori dela eta, osasun sisteman sartzeko medikuak parte hartzearen garrantzia azpimarratzen du, gainera, inbertsio handirik suposatuko ez lukeelako.

WONCA Beste alde batetik, joan den urriaren 21ean, Lehen Mailako Arretako Medikuen Espainiako Elkarteko (SEMERGEN) presidenteak, José Polo doktoreak, Elkartearen 45. Biltzar Nazionalaren amaiera ekitaldian, SEMERGENek World Organization of Famliy Doctors (WONCA) erakundearekin duen elkartearen berri eman zuen.

Lehen Mailako Arretako Prestakuntzan eta Ikerketan Espainiako liderra den gizartearentzat, aitorpen hau ondo egindako lana eta erakundearen ibilbidea balioesten dituen "kalitate zigilua" da.

42 eWorld aldizkaria

startupWorld

2023 azaroa

"Gloop-en, "erabili eta bota" paradigmaren ordez, "erabili eta jan" erabiltzen dugu"

H

ernán Hernándezek eta bere bazkide Martak Gloop sortu zuten 2020an, Indiara bidaia bat egin ostean. Ingurumenaz arduratuta, jan daitezkeen mahaitresnak fabrikatu eta merkaturatzen dituen enpresa bat sortzea erabaki zuten, kontsumo modu berri eta jasangarriago bat sortuz.

Elkarrizketa honetan, Hernánek bere enpresa eta bere produktuak aurkeztuko ditu, ekintzailetzari buruz hitz egingo digu...

Zer sentitu zenuten TikTok EmprendedorZ lehiaketa irabaztean?

Orduan hasi ginen enpresarekin. TikTok lehiaketa batera aurkeztu ginen eta beno, irudi asko eman zigun. Garai hartan ulertu genuen kontzeptuak nolabaiteko koherentzia

izan zezakeela Espainiako edo Europako merkatu batean, eta jendeak kategoria berri hori bereganatu zezakeela. Oso modu bitxian, arreta deitu zien.

"Niretzat, ekintzailetzaren gauzarik onena da maila pertsonalean nola hazten zaren eta egunero nola ikasten duzun" Zer da Gloop?

Gloop mahai-tresna jangarrien marka bat da.

Gloop-en egiten duguna erabili eta bota paradigma aldatzea da erabili eta jatekoarengatik.

Gure helburu nagusia kontsumo esperientzia hori hobetzea da eta guztiz jasangarriak gara, azkenean jendeak kontsumitzen duen produktua guztiz ekologikoa delako.

Nola jaio zen Gloop?

LEINN-en gradu amaierako proiektuan jaio zen, bertan lanean hasi eta kontzeptu hori lantzen hasi ginen, eta bukatzen ari ginenean, hau da, Lanzaderan, Valentzian, garatzen jarraitu genuen, merkatuan gero eta gehiago lantzen hasi ginen.

Nola bururatu zitzaizuen ideia?

Martarekin nire bazkidearekin egin nuen Indiarako bidaian hasten da ideia, han bizpahi-

startupWorld

ru hilabete eman genituen, eta han kon-tzeptua ezagutu genuen, baloratu genuen eta bilatzen hasi ginen. Espainiara itzuli ginenean, begira eta bilatzen hasi ginen, zer produktu zeuden ikusi, nola garatu zitekeen eta nola eskala zitekeen.

Indiara egindako motxila-bidaian gure helburua, ekonomikoki ez ezik, jasangarria ere izango zuen proiektu bat bilatzea zen.

Proiektu bat martxan jartzean izan nahi genuen proposamenetako bat zen.

Zer filosofia dago Gloop-en atzean?

Gazte talde bat gara, gauzak egiteko gogo askorekin, kontsumo paradigmak aldatzeko filosofiarekin, jendeak kategoria berri hau ezagutu dezala, horretara moldatu dadila, eta enpresek ikusi dezatela zein garrantzitsua den aldaketa bat egitea mundu jasangarriago bat lortzeko.

Zein produktu eskaintzen dituzue?

Gaur egun, batez ere ekitaldietarako edo izozkitegietarako erabiltzen diren koilaratxoak eskaintzen ditugu, bost zaporetako lastotxoak ere baditugu, marrubia, bainila, txokolatea, menda eta limoia, eta bezero motaren arabera, bat edo beste erabili, eta orain kafe-irabiagailua ateratzen ari gara, egurrezko pala ordezkatzeko, kafea irabiatu eta dena jaten amaitzeko.

"Ekintzailetzan, zer gertatuko den jakin gabe bizitzen ikasi behar da" Nondik datoz zure produktuak?

I+G azterketak egiten ditugu gure laborategian, eta bertan produktu berriak garatzen ditugu, baina elikagaien industriako produktuen bidez. Esan nahi dut orain arte fabriketan erabiltzen ez ziren elikagaiak berrerabil-

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 43

tzen ari garela, garatzen ditugula, probak egiten ditugu eta industriako elikagai horiekin kafe irabiagailuak bezalako produktuak garatzeko bideragarritasuna ikusten dugula.

Hortik kanpo, fabrikatzaile bat dugu, haiekin elkartzen gara eta haiek fabrikatzen dituzte.

Nola eros daitezke zuen produktuak?

Gure estrategia orain B2Bra bideratzen da, hau da, zuzenean enpresetara joaten gara. Uste dugu beraiek direla kontsumo paradigma horiek aldatzeko erabakiak hartu behar dituztenak eta neurriak hartu behar dituztenak lehenik, eta horra joaten gara zuzenean horiek saltzera. Hala ez bada, jendeak inprimakiak bidaltzen dizkigu webgunearen bidez gure produktuen laginak eskatzeko eta horiek bidaltzen dizkiegu eta zer iruditu zaien galdetzen diegu.

Zerk bereizten du Gloop gainerako lehiakideetatik?

Gloop gisa hiru hesi ditugu. Lehenengoa da gure I+G garapen asko egiten dugula, elikagaien industriako produktuak erabiltzen ditugu, hau da, eskalatzeko aukera ematen diguna eta lehen erabiltzen ez zena. Horri gehitzen diogu eskalagarritasun handiagoa ahalbidetzen diguten teknologiak erabiltzen ari garela eta marka bat sortzen dugula. Enpresak komunitateetan zehar asko mugituko direla uste dugu eta dagoeneko ikusten ari gara. Beraz, marka hori sare sozialen bidez sortu nahi dugu, TikTok, Instagram... eta gure komunitatearen parte diren marketinenpresa horiekin marketin kanpainak abiaraztea indartsua da eta lor dezakegun sarrera handienetako bat da.

Zure ustez, zeintzuk izan dira zuen historiako unerik garrantzitsuenak?

Dena mendi errusiar baten modukoa izan da: gauza oso onak dituzu, ikasten ari zaren gauzak... aurtengo unerik garrantzitsuenetako bat 450.000 eurotan bildu dugun in-

44 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

bertsio txanda izan da, jada horretan sinesten duen pertsona bakarra ez zarela balioztatzen duena, baizik eta atzean jende gehiago dagoela eta dagoeneko lortu dituzula zure lehen salmenta eta eskalagarritasun neurketak.

Eta prozesu osoaren zatirik konplikatuena?

Oraintxe daukagun erronkarik handiena produktua da. Garapen teknologikoa eta eskalagarritasuna duen produktua. Bertan aurkitzen ari gara erronkarik handiena gure produktuen prezioak demokratizatu ahal izateko eta merkatu handiago batera heldu ahal izateko.

Nola erabaki zenuen ekintzailetzara jotzea?

Nire kasuan, Arrasateko Unibertsitatean LEINN graduaren berri izan nuen eta asko

startupWorld

gustatu zitzaidan. Informazioa bilatzen hasi nintzen, hura ikasi zuen jendea bilatu nuen, urtez urte ekintzailetzarekin hasi eta maitemindu nintzen. Batez ere, jendeak erabiltzen dituen gauzak sortzearen sentsazioa eta arazo desberdinak konpontzen ari zarenean gustatzen zaizula. Sentsazio eta sentimendu horrekin maitemintzen zarenean, are gehiago maitatuko duzu ekintzailetza zer den zure eguneroko bizitzan.

Zein da ekintzailetzaren onena eta txarrena?

Niretzat onena maila pertsonalean nola hazten zaren eta egunero nola ikasten duzun da, basatia delako. Bizitza ekintzailea maila pertsonalean eramaten baduzu, hazkundea askoz handiagoa da agian enpresa normalago batera lanera joanez gero baino.

Okerrena, honekin guztiarekin eta sakrifizioarekin dakarren errusiar mendia da, eta zer gertatuko den ez jakitea. Uste dut horrekin bizitzen ezagutu eta ikasi behar duzula, ziurgabetasunez lan egin eta momentu oso onak eta oso txarrak etortzen direla jakin, eta horiek guztiak modu linealean kudeatzen jakin.

"Ez dakit inoiz erraparatu diogun lurrean aurkitzen ditugun lastotxo, irabiagailu edo plastikozko koilaratxoen kopuruari" Nola animatuko zenuke norbait ekintzailetzara jotzea?

Utzi pertsona hori bere buruarekin esertzen, eta ea benetan nahi duen zer egiten ari den, ea ezkonduko litzatekeen zerbait den, haur bat izatea bezain garrantzitsua baita. Beraz,

startupWorld

pertsona horrek % 100 argi badu, igerilekura salto egin dezala, prozesuaren parte delako eta ez badu funtzionatzen lehen aldiz, bigarrenean, hirugarrenean... Argi baduzu. eta sinesten baduzu, aurrera egin behar duzu.

Azkenean, garrantzitsuena egitea da eta zer gertatzen den ikustea.

"Gloop produktuak erabiltzea kontsumitzailearen aldetik erabaki koherenteagoa da" Nola bultzatuko zenuke Gloop produktuak erabiltzera?

Animatu baino gehiago, ez dakit inoiz gelditu garen pentsatzen, adibidez, kalean ibiltzean, lurrean aurkitzen ditugun izozkitegietako lastotxo, irabiagailu eta plastikozko koilaratxo kopuruan erreparatu dugun. Eta horrek guztiak ekosisteman duen eragin guztia ikusten ari gara, sortzen duen zikinkerian...

2023 azaroa

eWorld aldizkaria 45

Beraz, pixka bat pentsatzera animatzen dut, produktu parekidea dela baina askoz irtenbide hobea duena, berdin jan eta botako balute, guztiz ekologikoa delako. Erabaki koherenteagoa da kontsumitzailearen aldetik.

Etorkizuneko zer asmo dituzue Gloop-en?

Bigarren urte honetan, 6 edo 7 lagun inguruko taldea mantendu nahi dugu, 400 denda ingurura iritsi eta beste bi produktu garatu. Etorkizunera begira, gure ideia hurrengo urterako hazten jarraitzea litzateke 14 edo 15 pertsona artean izatera, eta Europako iparraldeko herrialdeetako ate batzuk jotzen hastea.

Establezimendu ezagunen batean al zaudete dagoeneko?

Izozki-kate ezagunak izan daitezkeen bezeroak ditugu, hala nola Puerta Real, Grupo Cahorza, Espainia osoan izozkitegi batzuk ere dituena... bezero ezagunak eta ez hain ezagunak ditugu. www.gloop.site

46 eWorld aldizkaria

2023 azaroa

startupWorld

SPRI Taldearen Erronka 2030

E

rronka 2030 programaren helburua Euskadiko ekintzailetzaren ekosistema osatzen duten hainbat eragile eta erakundeen arteko harremanak eta loturak sustatzea da. Proiektu bakoitzeko 15.000 €-ko dirulaguntza eska dezake jardueren zentroa Euskadin duen edozein pertsonak edo enpresak. Urriaren 27an amaitu zen laguntza eskatzeko epea.

Ekintzailetza garapen ekonomiko eta sozialerako funtsezko zutabea da. Ekintzaileek aukerak identifikatzeko eta irtenbide berritzaileak sortzeko duten gaitasunean datza horren garrantzia. Hala ere, arrakastarako gakoa ekintzailetzaren ekosistemaren barruan kontaktuen sarea sortzeko eta mantentzeko ekintzaileek duten gaitasunean oinarritzen da nagusiki. Harreman horiei esker, gauzatzeko beharrezkoak diren proiektuen finantzaketarako eta baliabideetarako sarbidea sustatzen da. Hortaz, Euskadiren ekintzailetza jasangarria estimulatu eta sustatzeko ezinbestekoa da inplikatutako eragile guztien parte-hartzea eta koordinazioa sustatzea.

Ekintzaileko eragileen artean loturak sortzen "Ekintzailetzaren ekosistemako eragileok funtsezko zeregina dugu berrikuntzaren

sustapenean eta hazkunde ekonomikoan.

Ekintzaile indibidualetatik eta startupetatik hasi eta inbertsiogile, inkubategi, azeleratzaile eta tokiko gobernuetaraino, guztiok egiten dugu ekarpen berdingabea. Ekintzaileek sormena eta ikuspegia sustatzen dute, negoziorako ideia eta plan berritzaileak garatuz, eta inbertitzaileek, berriz, beharrezko kapitala ematen dute. BIC, inkubategi, eta azeleratzaileek orientazioa eta baliabide kritikoak eskaintzen dituzte, eta SPRIk eta Eusko Jaurlaritzak ekintzailetza sustatzeko politikak bultzatzen dituzte", diote SPRI Taldean.

"Ezinbestekoa da guztiok lankidetzan aritzea proiektu ekintzaileek arrakasta izan dezaten. Enpresa berriak eratzeko eta teknologia mailako aurrerapena lortzeko giro egokia sortzeko egin behar dugu lan. Izan ere, ekintzailetzaren sare ona izatea funtsezko motorra da enpresen etorkizun sendoa eta dinamikoa eraikitzeko".

Alde horretatik, SPRIn urte asko daramatzate dagoeneko proiektu berriak babesten, Ekintzailetzarako Dirulaguntzen programen bitartez, eta Erronka 2030 dirulaguntzak gehitu dizkiote horri, Euskadiko ekintzailetzaren ekosisteman parte hartzen duten eragileek beraien arteko harremanak hobetu eta sustatzeko proposamenak eta irtenbideak aurkez ditzaten.

Politika publikoek zeregin funtsezkoa dute ekintzailetza sustatzen. Politika horiekin ingurune egokia sortzen da ekintzaileek beraien negozioak hasi eta hazi ditzaten. Alde horretatik, SPRI Taldeak, Erronka 2030eko programaren bitartez, jarduera Euskadin gauzatzen duten ekintzaileei eta enpresei 15.000 eurora bitarte emateko asmoa du, ekintzailetzaren euskal ekosistema sustatu eta hobetzeko beraien proiektuak diagnostikatu eta garatu ditzaten.