Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.
EUROBASQUE
Prado kalea, 8 1 01005 Vitoria Tel.: 945 123 538
E-maila:eurobasque@eurosbasque.eus http://eurobasque.eus Europar Batasun Federala eratzen laguntzen du, bere baitan dauden herrien aniztasuna errespetatuz; eta horren euskal atal gisa, Euskadin Europako herrien, nazionalitateen eta eskualdeen arteko harremanak bultzatu, sustatu eta sakontzea da, aipatutako batasun europarrari begira.
KOORDINATZAILEAK: Jon Lasa eta Irene Urizar. LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Irene Urizar, Lourdes Sánchez, Unai Urizar, Nuria Gil Calviñoeta Cristina Domínguez.
DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa.
ARGAZKIAK: Cristina Domínguez, Irene Urizar eta Freepik.
Uda honetako bero-boladetan, barrualdean aire girotuarekin geratzea da askotan tenperatura altuei aurre egiteko irtenbiderik onena. Hala ere, kanpora ateratzeko edo argindarraren fakturan aurrezteko orduan, alternatibak beharrezkoak dira fresko mantentzeko.
Zentzu horretan, minihaizagailu eramangarriak aukera bikaina dira edonoiz eta edonon freskatzeko, eta horregatik modelo batzuk dakartzagu onena aukeratu dezazuen. Merkatuan dauden minihaizagailu eramangarrien ezaugarri desberdinak behar bezala alderatzeko, abiadura, tolestura-modu eta bateriaren iraupen desberdinak dituzten modeloak aukeratu dira. Horrela, zehaztu
ahal izan da zein ezaugarri multzo den egokiena eguneroko erabilerarako sasoi beroan.
Kontuan hartu beharreko gauza horietan oinarrituta, alderaketa horretarako aukeratu diren lau minihaizagailu eramangarriak hauek dira: Bistfy, Jsdoin, JisuLife eta Fate
To Fate. Baldintza berdinetan probatzeko, modelo bakoitzarekin eman diren urratsak hauek dira:
- Erabilera jarraitua abiadura maximoan bateria agortu arte.
- Kanpoko erabilera haize eta bero bortitzean.
- Karga osoa eta karga denboraren proba.
- Zarata proba ingurune lasaietan.
- Motxilan, poltsan edo lepoan zintzilik eramatea (hala badagokio).
- Metro bateko erorketa proba.
Bistfy minihaizagailu eramangarria
Pisua izan ezik, Bistfy minihaizagailu eramangarria izan zen konparazio honetan gehien gustatu dena. Nabarmentzen da lepoko uhalarekin eraman daitekeelako edo edozein gainazaletan jar daitekeelako. Oso erraza da eramateko, eta bere aireztapen maila desberdinak oso praktikoak dira.
Zer erosotasun maila eskaintzen du?
Noski, mota honetako haizagailu batean gehien bilatzen dena edonora erraz eraman ahal izana da. Zentzu honetan, Bistfy minihaizagailu eramangarriak helburu hori ezin hobeto betetzen du, 180 gradu tolestu baitaiteke, eta horrek bere tamaina asko murrizten
du eta edozein poltsa edo motxilan erraz eramateko aukera ematen du. Egia da konparaketan modelorik astunena dela, baina oraindik ere erraza da nekatu gabe eramateko. Haizagailu honek uhal bat dauka lepoan zintzilikatzeko eta etengabeko aire-jarioaz gozatzeko fresko egoteko. Sei potentzia-maila ere baditu; beraz, abiaduraren pertsonalizazioa oso osoa da. Izan ere, esan behar da udaberriko berorako, lehenengo bi abiadurak nahikoa direla freskatzeko. Aipatzekoa da ez duela euskarri-oinarririk, baina tolestuta dagoenean, bere gorputzak berak euskarri gisa balio duela edozein gainazaletan jar dezakezun, hala nola mahai edo idazmahai batean.
Konparaketa honetako lau haizagailuetatik, Bistfy haizagailua da isilena, edozein espaziotan erabiltzeko aproposa bihurtuz, zeuretzat edo besteentzat gogaikarri izan gabe, hala nola garraio publikoan. Gainera, bere potentziari esker, barrualdean zein kanpoaldean erabil daiteke, edozein ingurunetan hozte-emaitza berdinak emanez. Onena da, behin erori arren, ustekabeko kolpe mota hauei aurre egiteko erresistentea dela. Bateriaren iraupenari dagokionez, minihaizagailu eramangarri honek lau ordu irauten du potentzia maximoan, eta gehienez 20 ordu ditu lehenengo abiaduran. Kargatzeko C motako kable bat sartzen da, eta horrek oso erraza egiten du bateria guztiz kargatzea eta prozesu horretan erabiltzen jarraitzea. Xehetasun baliotsu gisa, aipatzekoa da modelo honek telefonoa kargatzeko aukera ere ematen duela, power bank gisa ere balio baitu.
Onena:
- Tolestu egiten da erraz garraiatzeko.
- Sei abiadura desberdin ditu.
- Bateriak iraupen luzea du.
- Lepoan zintzilikatu edo gainazaletan jar daiteke.
- Kolpe eta erorketen aurkakoa da.
Sasoi bero honetarako, edozein lekutara eraman daitezkeen modelo batzuk alderatzen ditugu
Hobekuntzarako tartea:
- Konparazioko haizagailurik astunena da.
Jsdoin haizagailu eramangarria
Jsdoin haizagailu eramangarria ia irabazlearen modeloa bezainbeste gustatu da, indartsua baita, abiadura desberdinak baititu eta lepoan zintzilikatu daitekeelako. Hala ere, tolestuta dagoenean leku gehiago hartzen du eta bateriaren iraupen gutxiago du.
Zer erosotasun maila eskaintzen du?
Errendimenduari dagokionez, Jsdoin haizagailu eramangarria irabazlearen modeloa bezain gai dirudi. Kasu honetan, bost potentzia maila ditu; beraz, aire-fluxua egoera desberdinetara egokitu dezakezu. Markak abiadura bakoitza honela izendatu du: lo egiteko haizea, haize naturala, haize freskoa, aire hotza eta aire zirkulatzailea. Nolanahi ere, barrualdean zein kanpoaldean hozteko balio du. Garraioa izan da, agian, desabantaila gehien aurkitu den tokia. Kontuan izan behar da modelo oso eramangarria dela, baina irabazle den modeloarekin alderatuta puntuak galtzen dituela. Arrazoia da minihaizagailu hau 90 gradu arte bakarrik tolestu daitekeela eta, beraz, leku gehiago hartzen duela azkenean. Horrek ez du eragozten edozein poltsa edo motxilan erraz eramatea, baina leku gehiago hartzen du eta beste elementu batzuk eramateko traba egiten du. Bateriaren iraupena ere oso luzea da: 15 ordu arte maila baxuenean. Hala ere, bateria-
ren iraupena irabazle den modeloarena baino laburragoa da; beraz, hau ere kontuan hartu beharreko alderdia da. Alde positiboan, iraunkorra ere bada, ustekabean erori ondoren kalterik gabe mantendu baita. Gustatu da, halaber, oinarrian telefono euskarri bat izatea, aproposa iruditu baita edukia ikusteko hozten ari den bitartean.
Onena:
- Bost abiadura ditu behar desberdinetarako.
- Erraz tolestu eta garraiatu daiteke.
- Mugikorreko telefono euskarri bat du.
- Kolpeei eta ustekabeko erorketei aurre egiten die.
Hobekuntzarako tartea:
- Bateriak ez du gehien irauten.
JisuLife Minihaizagailu eramangarri kargagarria
Zalantzarik gabe, JisuLife minihaizagailu eramangarriari buruz gehien gustatzen dena
bere diseinua da, oso erakargarria eta eramangarria baita. Linterna oso praktikoa ere badu. Arazoa da bi potentzia maila baino ez dituela eta bere tamainarako astuna dela.
Zer erosotasun maila eskaintzen du?
JisuLife minihaizagailu eramangarriari buruz gehien gustatzen dena bere tamaina da eta 180 graduko tolesturak oso erraz eramateko aukera ematen duela edozein lekutara. Poltsan edo motxilan eramateko aukera ez ezik, prakaren poltsikoan ere sartu daiteke. Onena da linterna bat duela, edozein okasiotan erabilgarria izan daitekeena. Beraz, diseinuari dagokionez, postua lortzen du. Minihaizagailu honen puntu ahula bi potentzia maila baino ez dituela da; beraz, ez du egoeraren arabera emaria doitzeko aukerarik eskaintzen. Potentzia nahikoa izan daiteke egun beroetarako, baina ez da nahikoa eztanda ertain bat bilatzen ari zarenean. Gauza ona da barrualdean zein kanpoaldean erabil daitekeela.
Bere indarguneei buruz hitz egiterakoan, bateria aipatu behar da, karga osoarekin 21 orduko autonomia izan dezakeelako. Hala ere, kontuan izan behar da palak ez daudela babestuta; beraz, kontuz ibili behar da kolpe eta erorketekin haustura saihesteko.
Onena:
- Txikia eta praktikoa da eramateko.
- Buruko linterna du.
- Bere bateria iraupen luzekoa da.
Hobekuntzarako tartea:
- Bi abiadura baino ez ditu.
- Palak ez daude babestuta kolpe eta erorketetatik.
Fate To Fate eskuko haizagailu eramangarria
Fate To Fate minihaizagailu eramangarria funtzionaltasunari dagokionez oso erakarga-
rria iruditzen den arren, bi arrazoi daude laugarren postuan jartzeko. Bata da konparazioan modelorik handiena dela eta, beraz, eramateko gutxien praktikoa dena. Gainera, ez du abiadura askorik potentzia doitzeko.
Zenbaterainoko erosotasuna da?
Barruan gauza asko dituen poltsa edo mo-txila askotan eramaten duten pertsonen-tzat, Fate To Fate minihaizagailu eramangarria agian ez da praktikoa. Arrazoia da konparazioan modelorik handiena dela, eta horrek esan nahi du zailagoa dela lekua aurkitzea edonora eramateko. Alde positiboa da, bere tamaina izan arren, ez dela astuna: errazagoa da eskuan eramateko. Haizagailu hau aukeratzeari uko egiten dion beste alderdi bat hiru abiadura baino ez dituela da, beraz, doikuntza aukera gutxiago eskaintzen ditu egoera guztietarako. Nolanahi ere, barrualdean zein kanpoaldean erabil daiteke. Alde txarra da bateriaren iraupen laburrena duen modeloa dela konparazioan -gehienez hamar ordu-; beraz, oro har, etxerako edo bulegorako haizagailu bat da eramateko baino gehiago.
Onena:
- Arina eta erosoa da eskuetan.
- Barrualdean zein kanpoaldean erabiltzeko egokia da.
Hobekuntzak:
- Poltsa edo motxilan eramateko handiegia izan daiteke.
- Hiru abiadura baino ez ditu.
- Bateriaren iraupena laburra du.
Haizagailu eramangarriei buruzko maiz egiten diren galderak
- Zenbat irauten du kargatzeko moduko minihaizagailu batek?
Kargatzeko moduko minihaizagailu baten bateriaren iraupena aldatu egiten da modeloaren eta hautatutako funtzionamendu-abiadu-
raren arabera. Energia txikiagoko moduetan, gailu askok ordu batzuk irauten dute, hamar baino gehiago ere bai. Potentzia osoa erabiltzean, bateria azkarrago agortzen da, eta horrek bateriaren iraupena ordubetez hirura murriztutzen du. Bateriaren edukiera eta motorraren eraginkortasuna bezalako faktoreek zuzenean eragiten dute bateriaren iraupenean. Modelo gehienek USB ataka bat dute edonon erraz kargatzeko.
- Minihaizagailu bat piztuta lo egin al dezaket?
Bai, posible da minihaizagailu bat piztuta lo egitea, eta jende askok onuragarria dela uste du. Aire-fluxu etengabeak gorputzeko tenperatura erosoa mantentzen lagun dezake, atseden hartzea erraztuz. Gainera, bere funtzionamenduaren zarata leunak, zarata zuria bezala ezagutzen denak, loa eten dezaketen beste soinu batzuk estaltzen laguntzen du. Hala ere, garrantzitsua da aire-fluxua zuzenean aurpegira ez zuzentzea gau osoan zehar, begien edo muki-mintzen lehortasuna edo narritadura saihesteko.
- Zein da minihaizagailu eramangarri baten helburua?
Minihaizagailu eramangarri baten helburu nagusia berotik arintze azkar eta lokalizatua ematea da. Bere tamaina trinkoa eta bateria kargagarriak erraz garraiatzen eta hainbat ingurunetan erabiltzen laguntzen dute. Bidaietarako, aire girotua gabeko bulegoetarako, kanpoko jardueretarako edo, besterik gabe, espazio pertsonal bat hozteko aproposa da.
- Ongi al dago haizagailu eramangarri bat egun osoan piztuta uztea?
Oro har, haizagailu eramangarri bat egun osoan piztuta uztea segurua da, gailua egoera onean badago eta akatsik ez badu. Haizagailu modernoak etengabeko erabilerarako diseinatuta daude. Hala ere, komenigarria da gailua aldianaldian egiaztatzea gehiegi berotzen ez dela ziurtatzeko. Adibidez, egiaztatu aireztapen-zuloak oztoporik duen eta garbitu palak aldizka hautsa pilatzea saihesteko eta errendimendu optimoa mantentzeko.
Agur hizkuntzak ikasteari entzungailu hauekin
Jon Lasa Galdos
Pisua galtzeaz edo ohiturak hobetzeaz gain, ingelesa ikastea asmo berri ezagunenetako bat da. Hizkuntza-hesia da bidaiatzen edo negozio-elkarrizketa bat dugunean aurki dezakegun arazo nagusia. Batzuetan, atzerriko hizkuntza bat menderatzea nahikoa izan daiteke mezua helarazteko, baina gehienetan, ez du laguntzen elkarrizketa arin bat izaten. Orain, entzungailu iraultzaileak datoz Espainiara hizkuntza-hesi hori hausteko, oso teknologia ohikoa erabiliz: haririk gabeko entzungailuak.
Timekettle-ren WT2 Edge izenekoak dira, elkarrizketa batean dauden bi pertsonei entzungailu bana belarri bakoitzean jartzeko eta denbora errealeko itzultzaile automatiko bat izateko aukera ematen dien proposamen interesgarria. Orain arte telebistako programetan, biltzarretan edo parlamentuetan ikusi du-
guna poltsikoan eraman dezakegu. Egia da itzulpen automatikorako beste alternatiba batzuk ere badaudela gurekin eraman ditzakegunak, hala nola ahots eta testu-itzultzaile automatikoak. Adimen artifizialak ere telefono mugikorrei itzultzaile automatiko gisa jokatzea ahalbidetzen die. Hala ere, entzungailuek elkarrizketa bat izatean ematen duten erosotasuna aurrerapauso bat da komunikazio-fluxurako.
Alde onak eta txarrak dituzte, baina agintzen dutena betetzen dute. Hala ere, prezioa altua da, Espainiara 400 €-ren truke iritsi baitira Media Markt bezalako dendetan, nahiz eta Amazonen 280 € inguruan aurki daitezkeen.
Puntu nagusiak
WT2 Edge-ren ikuspegia bakarra da merkatuan. AirPods-en aurkezpenetik ezagun egin diren haririk gabeko entzungailuekin dugun ezagutza aprobetxatzen dute itzulpen automatikoaren gaitasunak gure belarrietara ekartzeko. Horrela, agintzen dutena betetzen dute: elkarrizketa bat dugunean, hizlari bakoitzari entzungailu bana emateak errazagoa eta erosoagoa egingo du elkarrizketa mantentzea, askoz gehiago telefono mugikor bat bitarteko itzultzaile gisa erabiltzea baino. 40 hizkuntza eta 93 azenturekin erabil daiteke, nahiz eta 8 hizkuntza bakarrik erabil daitezkeen lineaz kanpo. Itzultzeko, telefono mugikor batekin parekatu eta aplikazioa erabili beharko duzu. Horren bidez, modu paraleloa (pertsona bakoitzeko entzungailu bana), entzuteko modua (adibidez, elkarrizketa bat itzultzea), bozgo-
railu modua (erabiltzaileak bi entzungailuak janzten ditu eta telefonoa beste pertsona batekin partekatzen du) edo ukipen modua (pertsona bakoitzak entzungailu bana janzten du, eta itzulpena entzungailuak ukituz aktibatzen da). Lehenengoa da erabilgarriena, eta gailu hau erostea benetan merezi duena. Aplikazioak testu itzultzaile bat ere badu; beraz, Google Translate-ren alternatiba gisa ere erabil daiteke, nahi izanez gero. Aurikularrak berak erosoak dira belarrian, zorro batean gordetzen dira bateria kargatzeko, eta lehen begiratuan, beste haririk gabeko entzungailu bat dirudi. Barruan, HybridComm izeneko teknologia jabeduna dute, elkarrizketa fluidoak jarraitzea ahalbidetzen duena, inguruko zarata murriztuz eta ahotsaren kalitatea hobetuz.
Berehalako eta aldibereko itzulpenaren ezaugarririk interesgarriena abiadura da, hau da, ez duzu denbora gehiegi itxaron behar softwareak bere magia funtziona dezan. Abiadura desberdinak eskaintzen ditu, baina mezua segundo gutxiren buruan hizkuntzaz aldatuko da, nahi den fluidotasuna bermatuz. Zarata handiko eta jendez gainezka dauden inguruneetan ere erabil daiteke, eta esperientzia positiboa izan da.
Hobetzeko arloak
Hala ere, WT2 Edge-ak ez dira perfektuak eta falta diren bi xehetasun gako dituzte, 280 eta 400 euro arteko inbertsioa behar duen produktu batean, saltzailearen arabera. Are gehiago, kontuan hartuta telefono mugikorretan adimen artifizialaren aurrerapenak funtzionalitate mota hau mesedetuko duela epe laburrean.
Alde batetik, pena da musika entzuteko haririk gabeko entzungailu gisa erabili ezin izatea. Beste era batera esanda, itxura eta forma
AirPod-en alternatiba bat diruditen arren, ez dira. Ezin da musikarik entzun, podcastik ikusi, filmik ikusi edo beste edukirik gozatu haiekin; ezta telefono deirik egin ere, eta hori be-
reziki erabilgarria izango litzateke atzerriko bezeroak dituzten lan-inguruneetan, adibidez. Bestalde, hizkuntza gehienek lineako konexioa behar dute; beraz, ezin da gogoko hizkuntza zehatz bat gordetzea aukeratu beti lineaz kanpo edukitzeko, Timekettle-k dagoeneko eskaintzen dituenetako bat ez bada behintzat. Hau da, bulgariar enpresa batekin lan egiten badugu, ezingo ditugu bulgarierazko elkarrizketak lineaz kanpo itzuli. Gaztelaniaren kasuan, bi hizkuntza baino ez ditugu izango lineaz kanpo eskuragarri: txinera eta ingelesa. Bestalde, ingelesez ondo moldatzen bagara, japonieraz, koreeraz, frantsesez, alemanez eta errusieraz hitz egiten dutenekin ere izan dezakegu lineaz kanpoko elkarrizketa bat ingelesez.
40 hizkuntzatan elkarrizketa arin bat izateko aukera ematen dute entzungailu hauek
Erosi beharko nituzke?
WT2 Edge produktu anbiziotsu eta gai bat da, bere promesa betetzen duena: beste hizkuntza batean elkarrizketa fluidoak ahalbidetzea itzulpen automatikoaren indarrari esker. Elkarrizketak itzultzeko bitarteko gisa telefono mugikorra ezabatzeko eta denbora errealean itzultzen duen entzungailu bat edukitzeko gaitasuna abantaila handia da.
Uda honetarako app onenak
Javier Sánchez Marcos
Uda berriro iritsi da, oporrak hasten dira, familiarekin eta lagunekin igarotzeko denbora, igerilekuan bainuak, hondartzako piknikak, urtero irrikaz itxaroten ditugun oporraldi horiek... Beti gurekin datorren eta 'ezinbestekoa' den zerbait badago, gure telefono mugikorra da. Deiak eta mezuak bidaltzeko erabiltzeaz gain, argazki onenak ateratzeko, gure egonaldian nolako egu-
raldia egingo duen jakiteko eta askoz gehiagorako bikaina da.
Beraz, ikus ditzagun garai honetan erabil ditzakegun aplikazio batzuk:
- ACCUWEATHER
Urte osoan zehar gehien deskargatzen eta kontsultatzen den aplikazioetako bat eguraldiaren iragarpenak dira. Udan, are gehiago, batez ere eguraldia aldez aurretik jakin behar badugu eta helmuga bat edo beste aukeratu ahal izan behar badugu iragarpenaren arabera. Aplikazio ezagun horietako batzuek, hala nola El tiempo edo Accuweather-ek, 15 egun lehenago arte iragarpenak eskaintzen dituzte.
- IPLAYA
Uda honetan kostaldera bidaia bat planifikatzen ari bazara eta zein hondartza aukeratu ez badakizu, aplikazio hau zuretzat da. Zure denbora errealeko kokapena erabiltzen du eta inguruko kala eta hondartza onenen zerrenda ematen dizu. Itsasoaren egoerari eta tenperaturei, olatuei, hondar motei eta uneko bainu banderari buruzko informazioa ere ematen du, baita eskuragarri dauden zerbitzuei eta sorosleen postu hurbilenari buruzkoa ere.
- KOMOOT eta SENDITOUR Mendizalea bazara eta trekkinga gustatzen bazaizu, Senditour eta Komoot aplikazioekin, oinez edo bizikletaz kanpoko ibilbide onenak planifikatu ditzakezu modu pertsonalizatuan, errepideko edo hiriko bizikleta erabiltzen ari zaren arabera. Lineaz kanpoko mapak deskargatzeko aukera ere ematen dizu.
- MEDUSAPP
Tenperatura altuekin, oso ohikoa da medusak uretan ikustea. Medusen ziztadak saihesteko, aplikazio honek geokokapen zerbitzu bat du, denbora errealean inguruan medusak
daudenez ohartarazten dizuna. Lehen sorospenen gida bat eta tokiko zerbitzu medikoen kokapena ere baditu, ziztada baten kasuan erantzun ahal izateko.
- AROUND ME
Geokokapen zerbitzuarekin aplikazio honek une horretan non zauden esaten dizu eta inguruko eremuari buruzko informazioa ematen dizu. Hotelak, farmaziak, aparkalekuak, ur parkeak, museoak, merkatuak, jatetxeak, kontzertuak, etab.
- CULTURTICKETS
Udan hiriak esploratzea gustatzen bazaizu museo onenen bila, aplikazio honek zure inguruko museo onenen zerrenda ematen dizu, sarrerak aldez aurretik erreserbatu eta ilarak saihesteko.
- PACKPOINT
Maletak egiteko orduan hondamendi oso txarra bazara, ekipajea antolatzeko arazoak badituzu eta etxe osoa gainean eramaten baduzu badaezpada ere, aplikazio honek zure helmugaren eta bidaia-denboraren arabera zer arropa eramango duzun optimizatzen eta aukeratzen lagunduko dizu, eta elementuen zerrenda bat osatzen du ezinbestekoak bakarrik eramateko.
- CITY MAPS
Aplikazio honekin, 7.500 bidaia-gida baino gehiago eskura ditzakezu, leku xarmagarrietarako errepideak aurkitu eta, onena, mapak internet konexiorik gabe erabiltzeko aukera ematen dizu.
- MASCOTAS BIENVENIDAS
Familia osoarekin bidaiatzen ari bazara eta zure maskotak eramateko ostatu bila bazabiltza, aplikazio honek maskotentzako lekuak eta ostatuak aurkitzen ditu, denek elkarrekin gozatzeko.
- CHIRINGUITEROS
Hondartzako tabernen zale bazara, gida hau zuretzat da. Hondartza onenak arakatu ahal izango dituzu eta bertako taberna onenean geldialdi bat egin beharko duzu itsasoaren ondoan bateriak kargatzeko. Aplikazio hau doakoa da eta 700 hondar-
tzako taberna baino gehiago arakatzeko, haien menuak eta sukaldaritza ezagutzeko eta datozen ekitaldiak ikusteko aukera ematen dizu.
Hondartzako tabernak, mendiko bideak, hondartzak, jatetxeak... Uda honetan
zure telefonoan
erabiltzeko aplikazio asko daude
Hobeto bidaiatzen laguntzen duten aplikazioak
Oporretara joatea zirraragarria da, baina aldez aurretik planifikatzea gaindiezina izan daiteke: hegaldiak, ostatuak, jarduerak, aurrekontua, maletak... Zorionez, badaude dena askoz errazten duten tresnak. Oporretarako aplikazio onenek zure bidaiaren xehetasun guztiak telefonotik planifikatu eta kudeatzeko aukera ematen dizute.
Bakarrik, bikote gisa edo familiarekin bidaiatzen ari zaren ala ez, aplikazio hauek dena kontrolpean edukitzen lagunduko dizute bidaiaren aurretik eta bitartean.
- TravelSpend: Sailkatu zure gastuak, bihurtu monetak eta partekatu zure aurrekontua zure bidaia-lagunekin. Android eta iOSen eskuragarri.
- Splitwise: Taldeko bidaietarako aproposa, aplikazio honek gastuak banatzeko, erregistro zehatzak gordetzeko eta nork zer ordaindu duen nahasmena saihesteko aukera ematen dizu. Aproposa zure finantzen jarraipena estres gabe egiteko. Android eta iOS-en eskuragarri.
Nothing Phone (3a): pizti berri ekonomikoa
Jon Lasa Galdos
Marka gutxik lortu dute Nothing-ek adina arreta erakartzea merkaturatze bakoitzean, eta bere Nothing Phone (3a) berriak berretsi egin du hori. Bere serie orekatuenaren hirugarren belaunaldiak marka hori diseinu alternatiboaren erreferente bihurtu duen funtsari eusten dio.
Baina kontuz, ez da telefono deigarri bat bakarrik. Gailu oso ona da errendimenduari dagokionez. Eta are gehiago orain, kameran, pantailan eta kargatze azkarrean dituen hobekuntza nabarmenekin, aurtengo gama ertain-altuan aukera oso serioa bihurtzen dutenak. Eta egungo prezioan, ez dago zalantzarik erosketa bikaina dela. Amazonen deskontu on batekin eskuragarri dago, Nothing-en webguneko 379 € ofizialekin alderatuta.
Nothing Phone (3a)-k ez dio bere identitate bisualari uko egiten, bere diseinu garden eta minimalistari eutsiz, erakargarria be-
zain bereizgarria. Ez duzu telefono tipiko bat erosten zentzu horretan, eta hori jakin beharko zenuke. Bere marketako bat da, hori argi dago, aproposa ohikotik desberdina den zerbait nahi baduzu. Baina esperientzia estetikatik haratago doa. Bere 6,77 hazbeteko AMOLED pantaila malgua, Full HD+ bereizmenarekin, gama honetan aurkituko duzun gauza onenetakoa da. 120Hz-ko freskatze-tasarekin, nabigaziorako, jokoetarako eta multimedia edukietarako arrintasun osoa bermatzen du. Panela HDRrekin bateragarria da eta distira nahikoa baino gehiago lortzen du kanpoan ere. Barruan, badakiena zer egiten ari den Snapdragon prozesadore bat dago, eta 12 GB RAM eta 256 GB biltegiratze ditu; beraz, errendimendua arina eta egonkorra da, bai eguneroko zereginetarako bai joko zorrotzetarako. Nothing-ek energia-eraginkortasunarekin konbinatzen duen konfigurazio bat aukeratu du, sistemaren baliabideak optimizatuz dena ondo funtziona dezan, aplikazio anitz irekita egon arren. Argazkilaritza sailak ere aurrerapauso nabarmena eman du. 32 MP-ko aurreko kamera bere gamako onenen artean dago, selfie oso zehatzetarako eta bideo-dei kalitate handikoetarako aproposa. Atzealdean, 30x-rainoko Ultra Zoomak aldea egiten du antzeko beste gailuekin alderatuta. Kamera honek distantzia luzeko argazki zorrotz eta egonkorrak egiteko aukera ematen du, hiriko, naturako edo ekitaldietako argazkilaritzarako aproposa. Nothing-ek bere prozesatzeko algoritmoa fintzen jarraitzen du kolore errealistak eta errendimendu bikaina lortzeko, argi gutxiko baldintzetan ere.
Beste puntu garrantzitsu bat bateriaren iraupena da. Arazorik gabeko egun osoa bermatzen duen bateria eskuzabal batekin, Nothing Phone (3a) 50W-ko kargatze sistema azkarragatik nabarmentzen da, eta horri esker bateriaren zati handi bat 30 minututan berreskura dezakezu. Softwareari dagokionez, Nothing-ek bere burua bereizten jarraitzen du Android 14-n oinarritutako geruza jabedunarekin, garbia, fluidoa eta ukitu bisual bikain horrekin. Hori guztiaz gain, erakargarri egiten duten beste ezaugarri batzuk mantentzen ditu, hala nola bozgorailu estereoak, 5G konexioa, NFC ordainketa mugikorretarako eta Bluetooth 5.3. Aukera adimentsua zure aurrekontua 300 euro ingurukoa bada. Ez duzu diseinu bereizgarri eta erakargarri bat erosten bakarrik, baita ahulgune larririk gabeko eta indargune ugari dituen gailu oso, orekatu eta indartsu bat ere.
Nothing Phone (3a): 120 Hz-ko AMOLED pantaila, diseinu iraultzailea eta potentzia handia
300 € baino gutxi gehiagoren truke
POCO X7 Pro: 250 euro
Urteko telefono merkeenaren bila bazabiltza, beste gomendio bat POCO X7 Pro da, AliExpress-en eskuragarri dagoena 249,99 €-ren truke, Xiaomi-ren webgune ofizialean 299,99 €-ren aldean. Prezio-alde honek POCO X7 Pro benetako negozio bihurtzen du telefono moderno, indartsu eta ondo hornitu bat nahi dutenentzat.
Bere diruaren balio bikainak aukera adimentsuena bihurtzen du aurrezkiak lehenesten dituztenentzat, errendimendu bikaina galdu
gabe. Bereziki diseinatuta dago telefonoan dirutza handirik inbertitzen ez duten pertsonentzat, baina gailu motel edo zaharkituekin konformatu nahi ez dutenentzat ere. POCO X7 Pro-k potentzia nahikoa baino gehiago eskaintzen du hainbat urtez irauteko. Aurtengo urtarrilean kaleratu zen, aurreko belaunaldiak, POCO X6 Pro-k, ezarritako bide ikusgarriari jarraituz. 8,3 mm-ko lodierako gorputza du eta 195 gramo baino ez ditu pisatzen, plastikoz egina, erorketen aurkakoa bihurtuz. 6,67 hazbeteko QHD AMOLED pantaila du, 3200 nit-eko distira maximoarekin eta 120 Hz-ko freskatze-tasarekin. Panel ikusgarria da ordaintzen duzun prezioagatik. Dimensionity 8400 txipa da errendimendua inoiz ez jaisteaz arduratzen dena. Bere Immortalis G720 GPUak nahi duzuna erreproduzitzeko aukera ematen dizu, grafikoki zenbat intentsiboa izan arren. Irudiak tximista-abiaduran editatzeko gai da, baita Antutu-n 1,6 milioi puntu lortu dituen onenen moduan ere. Unitate honen 8 GB-ko RAM memoria nahikoa da, baita 256 GB-ko barne-biltegiratzea ere.
200 euroren truke lehiakorra den telefonoa
Javier Sánchez Marcos
Marka batzuek ezaugarri berri interesgarrienak eskaintzen jarraitzen dute beren telefonoetan. Nothing horietako bat da, eta CMF markaren bidez, erosketa-aukera oso ona aurki daiteke CMF Phone 1ean, hots, diseinu bereizgarria eta prezio nahiko arrazoizkoa duen telefonoan. Orain Amazonen salgai aurki daiteke 199 euroren truke.
CMF Phone 1 gama ertaineko telefono merke bat da, batez ere bere diseinuagatik nabarmentzen dena. Atzealdean, estaldura
irristagaitza duen estalki bat eta diseinu modular bat dugu estalki tolesgarri bat aurkitzen da, karkasa aldatzeko edo hiru osagarri jartzeko aukera ematen duena: zorro bat, euskarri tolesgarri bat eta uhala. Ezaugarri eta zehaztapenei dagokienez, 6,67 hazbeteko LTPS AMOLED pantaila duen telefonoa dugu, Full HD+ bereizmena, 120 Hz-ko freskatze-tasa moldagarria eta 2.000 nits-eko distira maximoa eskaintzen dituena. Prozesadorea MediaTek Dimensity 7300 da, eta bateriak 33W-ko kargatze azkarra onartzen du.
Argazkilaritzari dagokionez, CMF Phone 1ak 16 MP-ko aurrealdeko kamera du, eta atzealdean 50 MP-ko sentsore nagusi bat eta erretratu modurako sentsore laguntzaile bat daude. Pantailaren azpian hatzmarken irakurgailua ere badu eta microSD txartel bat sartzeko aukera ematen du biltegiratzea handitzeko.
Beraz, eskerrik asko, Nothing, telefono hau merkaturatzeagatik. Argi eta garbi esan behar da: telefonoen prezioa gehiegizkoa da. Askotan prezio artifiziala da, eta askotan ehunka euro jaisten da webgune ofizialetan hilabete gutxiren buruan. Nothing Phone 2arekin, enpresak argi utzi zuen diruaren balioa oraindik ere lehentasun nagusia zela. CMF Phone 1-arekin, behar genuen egiaztapen bikoitza dugu.
CMF (kolorea, materiala, akabera; colour, material, finish) Nothing-en azpimarka bat da. Prezio baxuan produktu desberdinak eta bereizgarriak merkaturatzeko helburuarekin jaio zena. Phone 1-arekin, lortu dute hori, eta gehiago lortu dute. Garai iraganak gogorarazten dituen telefonoa da (nostalgikoen-
tzat, beti izan ziren hobeak), eta kutsu retro hori Nothing familiako onenarekin konbinatzen duena: softwarea.
Berrikuspen honetan, sakonki azalduko dizuegu nolakoa den CMF-ren lehen telefonoa eta merezi duen aukeratzea prezio baxuenean telefono onena bilatzen ari bazara. Uste dugu erraza dela erantzuna asmatzea.
CMF Phone 1-aren diseinua da bere ezaugarri bereizgarri nagusia. Lehenik eta behin, eraikuntza materialak eta sentsazioa berri-
kusiko ditugu, eta gero diseinu modularra aztertuko dugu. CMF Phone plastikoz egina dago, nahiz eta atzeko estalkiaren hardwarea altzairu herdoilgaitzezkoa izan, eta kameraren modulua eta botoiak aluminiozkoak diren.
Diseinu modularra duen telefono bat da, orain oso prezio onean aurki daitekeena
Nabarmendu beharreko lehenengo puntua atzeko estalkiaren irristagaitza den hatzmarken aurkako estaldura da. Xehetasun txiki bat dirudien arren, nahiko ohikoa da hatz-markez betetako eta oso irristakorrak diren telefonoak aurkitzea, baita gama altuenean ere. Kristala ez da faltan botatzen, eta plastikoa nahiko iraunkorra dirudi. Zalantzarik gabe, zorrorik gabe erabiltzeko telefonoa.
Bigarrenik, botoiak eta kamera modulua aluminiozkoak izatea beste abantaila bat da. Plastikozko akabera duten ia telefono guztiek plastikozko botoiak dituzte. Metalezkoak izatearen xehetasun txikiak sendoagoak egiten ditu, klik sendo batekin, telefono premiumagoen antzekoa.
Kamera moduluari dagokionez, hau ere berri ona da. Oso-oso diskretua da (bi kamera baino ez ditu; beraz, abantaila bat du), eta telefonoa ia ez da mugitzen aurpegia behera eusten diogunean edozein gainazalen gainean.
Bueltatzen bada, telefono xume baten aurrean gaude. Aurrealdeko diseinua hobetu liteke, eta beheko aldean kokots txiki bat dago. Ez dezagun ahaztu uneoro gama ertaineko telefono merke bati buruz ari garela; beraz, ez litzateke miraririk espero behar aurrealdetik.
Betaurreko adimendunak, mauka berria teknologia-enpresentzat
Jon Lasa Galdos
Meta eta Oakley prest daude gailu adimendun berri bat merkaturatzeko. Bi markek sare sozialetan merkaturatzearen berri ematen hasi dira, betaurreko adimendunen inguruko lehen lankidetza izango denaren hainbat aurrerapenekin, eta ekainaren 20rako iragarpen ofiziala aurreikusita zegoen. Modeloak Ray-Ban Meta-ren ezaugarriak jasoko dituela esaten da, baina kirol-ikuspegi nabarmen batekin, aurten hasieran filtratu zen bezala.
Ez Oakley-k ez Meta-k ez dituzte gailuaren diseinua edo ezaugarriak ofizialki agerian utzi, baina pistek eta zurrumurruek iradokitzen dute Oakley Sphaera-ren antzeko betaurrekoak izango direla, baina Meta teknologia integratua dutenak. Gailuaren izena, filtratu dena, 'Supernova 2' da.
Hauek dira bere ezaugarri nagusi potentzialak, Metak Ray-Ban betaurrekoetan dagoeneko ezarri duenaren ondoren:
- Lehen pertsonan argazkiak eta bideoak grabatzeko kamera zentral integratua.
- Meta AI, Metaren adimen artifizialeko laguntzailea, inguruneari buruzko galderei erantzuteko, denbora errealean itzultzeko edo ahots-laburpenak sortzeko.
- Bozgorailuak eta mikrofono integratuak: musika erreproduzitzeko, deiak onartzeko edo laguntzailearekin elkarreragiteko aukera ematen dute telefonoa ukitu gabe.
- Txirrindulari, korrikalari eta entrenamenduetan Oakley betaurrekoak erabiltzen dituzten erabiltzaileentzat diseinatutako kirol-diseinua.
Supernova
2,
Meta-k eta Oakley-k merkaturatuko dituzten AIz hornitutako eta kirol-estiloko betaurreko adimendun berriak dira
Ray-Ban Metatik haratago urrats bat
Meta dagoeneko Ray-Banekin elkarlanean ari da pantailarik gabeko betaurreko adimendunetan, audioa grabatu eta erreproduzitzeko eta Meta AIrekin ahots-komandoak erabiltzeko aukera ematen dutenak. Oakleyrekin fabrikatutako modelo berri honek bide bera jarraituko luke, baina kanpoko kiroletan arreta argi jarriz. Izan ere, kameraren kokapenak -sudurraren zubiaren erdianbizikletan edo korrika egiten duzun bitartean bideoak grabatzeko erabilera egonkorragoa eta ergonomikoagoa iradokitzen du. Oraingoz, Oakleyk eta Metak bi marken logotipoak beren kanal ofizialetan baino ez dituzte partekatu, produktua oraindik erakutsi gabe. Baina ekitaldia izkinan dagoela,
denak adierazten du laster erabiltzaile aktiboenentzat diseinatutako AI duten betaurreko adimendunak aurkituko ditugula.
Snapchaten eskaintza
Bien bitartean, Snapchatek Metari aurre egiten dio eta errealitate areagotuko lehen betaurreko adimendunak iragarri ditu. Specs izeneko betaurreko hauek lente gardenak izango dituzte eta adimen artifizialeko laguntzaile bat integratuko dute audioa eta bideoa prozesatzeko.
Snap-ek, Snapchat-en matrizea denak, bere lehen errealitate areagotuko betaurreko adimendunen merkaturatzea iragarri du. Specs izenekoak, 2026an hasita salgai jartzea aurreikusten da eta Spectacles 5-en, garatzaileentzako konpainiaren betaurreko adimendunen, adimen artifizial eta errealitate areagotuko ezaugarri berberak izango dituzte.
Baina zertan bereizten dira betaurreko berriak Spectacles 5-etatik? Specs txikiagoak eta arinagoak izango dira, erabiltzaileei grafikoak erakusteko gai diren lente gardenak izango dituzte, Snap teknologian oinarritutako adimen artifizialeko laguntzaile bat izango dute audioa eta bideoa prozesatzeko, eta SnapOS garatzaileen ekosistema ere txerta dezakete.
Oraingoz, ez dakigu nola saltzeko asmoa duen Span-ek betaurreko hauek edo nolakoak izango diren. TechCrunch-ek honako hau baino ez du jakinarazi: "AI aplikazio gehiago gaitzeko, konpainiak sakonera moduluko API bat iragarri du, hiru dimentsioko espazioan hizkuntza-eredu handietatik errealitate areagotuko grafikoak ainguratuko dituena".
Gainera, etorkizunean, Snap-ek Niantic Spatial-ekin lankidetzan aritu liteke AI bidezko munduko mapak sortzeko.
Spec berriek badute dagoeneko lehiakiderik Meta-k 2025. urtearen amaierarako pantaila integratua duten betaurrekoak, Hypernova izenarekin, aurkeztea aurreikusten du.
Google-k duela gutxi iragarri du lankidetza bat Warby Parker, Samsung eta beste enpresa batzuekin egingo duela bere Android XR betaurreko adimendunak garatzeko. Gainera, ekainaren hasieran, Zuckerbergen enpresak Aria Gen 2 izeneko ikerketan oinarritutako betaurreko adimendunak merkaturatu zituen, ikertzaileei pertzepzio artifiziala, testuinguruko AI eta robotika ezagutzeko. Tramankulu hau gailu eramangarria da, diseinu trinkoa eta arina du, datuak bildu edo prototipoak sor ditzake hainbat ingurunetatik, erabiltzaileen beharretara egokitzeko funtzio eta gaitasun hobetuak eskaintzen ditu, eta baita ikusmen artifiziala, ikaskuntza automatikoa eta sentsoreen teknologia konbinatzen ditu ere.
Garmin-ek guztiz berria den erloju bat aurkeztu du
Javier Sánchez Marcos
Garmin-ek aurrerapauso bat egin berri du, eta estiloz egin du. Marka beti izan da erloju iraunkor eta handien sinonimo, bere arerioak gainditzen dituen bateria-iraupenarekin. Eta orain, Garmin Venu X1 berriarekin, zuzenean lehiatuko da Apple Watch Ultra-rekin. Konpainiak inoiz egin duen erlojurik handiena da.
Egia esan, erloju hori Apple-ren Ultra ezaguna bezain ona da, eta artikulu honetan, datozen hilabeteetako izarretako bat izango dela agintzen duen erloju adimendun horri buruz jakin behar duzun guztia kontatuko dizugu.
Garmin Venu X1 berria
Modelo berri honek ez du erloju txiki eta dotoreen merkatu saturatuaren parte izatea helburu, baizik eta diseinu ausarta eta lehen begiratuan nabarmentzen den 2 hazbeteko pantaila erraldoi bat aukeratzen ditu. Erloju adimendun handia da, bai, baina ez dirudi batere handia. Izan ere, Garmin-ek
8 milimetroko lodiera oso mehea mantentzea lortu du, harrigarria dena bere neurriak kontuan hartuta. Horri gehitu behar zaio zafiro kristala marradurak jasateko eta titaniozko atzealdea, arintasuna eta iraunkortasuna bermatzen dituena, kiroletarako eta abenturarako diseinatutako edozein erlojutan funtsezko faktoreak. Guztiak premium materialak.
Apple Watch
Ultra-ren aurka lehiatuko da Garmin-en Venu X1 erloju berria
Garmin bereizten den tokia smartwatch kontzeptuan da, ez baita soilik urratsak zenbatzea edo pultsua neurtzea. Venu X1-ak 100 kirol aplikazio baino gehiago ditu aurrez instalatuta, mapa zehatzak, entrenamendu gidatuen sistema eta erabiltzaile zorrotzenentzat diseinatutako funtzioak. Deiak egiteko eta jasotzeko mikrofono eta bozgorailu integratuak ere baditu, gero eta ohikoagoa den zerbait gama honetako erlojuetan, eta linterna gisa ere balio duen LED bat, ikusgarritasun gutxiko egoeretan edo gaueko jardueretan funtzio praktikoa. Garmin lehiakideen aurrean nabarmentzen den arloetako bat bateriaren iraupena da. Venu X1-ak 8 eguneko erabilera agintzen du smartwatch moduan. Jakina, zifra hori aldatu egingo da jarraipen funtzioen erabileraren, entrenamenduen edo pantaila beti piztuta mantentzen dugun ala ez arabera, baina
hala ere, merkatuan dauden smartwatch gehienak baino askoz gehiago den bateriaren iraupena eskaintzen du, Apple-renak barne. Mendizaletasuna egun batzuetan egiten duten edo ultramaratoiak egiten dituzten erabiltzaileentzat, bedeinkapena da hau. Osasunari dagokionez, Garmin-ek bere ohiko sentsoreen multzoa barne hartzen du berriro: loaren jarraipena, estresaren monitorizazioa, bihotz-maiztasun jarraitua, oxigeno-saturazioa, arnasketa eta markak bere jarraitzaileak ohituta dituen metriken ekosistema osoa. "Loaren entrenatzailea" deiturikoa gehitzeak erabiltzaileei atseden hartzeko ohiturak hobetzeko gomendio pertsonalizatuak jasotzeko aukera ere ematen die, azken belaunaldiko eramangarrietan gero eta joera ezagunagoa dena.
Apple Watch Ultra-ren aurkako borroka
Baina Venu X1-ak Apple Watch Ultra-rekin zuzenean lehiatzen den arlo bat baldin badago, prezioa da. Garmin-ek 799,99 €-tan merkaturatzen du, Cupertino-n egoitza duen enpresaren erloju indartsuena baino 100 € gutxiago. Eta hemen sartzen dira jokoan bien arteko kontzeptu-desberdintasunak. Applek bere iPhone ekosistemarekin, bere aplikazioekin eta luxu teknologikoan gehiago zentratutako diseinuarekin guztiz integratzearen aldeko apustua egiten duen bitartean, Garmin bere publikoarekiko leial izaten jarraitzen du, kirolari, abenturazale eta kirol, nabigazio eta bateriaren iraupen aurreratuen bila dabiltzan erabiltzailez osatua, telefono baten menpe egon beharrik gabe. Venu X1-ak Garmin-en indarguneetako bat izan den plataforma anitzeko bateragarritasuna ere mantentzen du. iPhone edo Android erabiltzailea izan, erlojuak ia funtzio berdinak eskaintzen ditu bi sistemetan, Apple Watch-ekin gertatzen ez den zerbait, Apple ekosistemaren menpe baitago erabat. Beste Garmin erloju batzuek ez bezala, Ve-
nu X1 erloju premium segmentuari erasotzeko mugimendu argia da, eraikuntza ia hautsiezina eskaintzeko ideiarekin, inoiz baino osasun eta kirol funtzio zabalagoekin, eta arerioak argi-urte aurrerago uzten dituen bateriaren iraupenarekin.
Apple Watch Ultra erloju handi eta sendoen erregea da, muturreko kiroletarako aukera aproposa bihurtuz. Baina Garmin ez dago geldirik egoteko prest, eta bateriaren iraupena are gehiago luzatu du funtzio aurreratuz betetako produktu batekin. Kontuan izan behar da, halaber, Garmin zehaztasunari dagokionez nagusi izaten jarraitzen duela, entrenamendu metrika aurreratuekin. Oraingoz, ikus dezakegu Garmin-ek presio handia egingo diola Appleri. Nolanahi ere, ezin dugu baztertu Apple konpainiak bere gailuarentzat sorpresa bat baino gehiago gordeta izatea. Orain arte, iPhone konpainiak erakutsi du badakiela merkatua berrikuntza eta ezaugarri aurreratuen bidez menderatzen; beraz, Garmin eta Appleren arteko borroka oso interesgarria izango da.
VERO: hondartzetako arazo handi bat konpontzeko robota
Javier Sánchez Marcos
VERO munduko hondartzetan aurkitzen diren hondakin-produktu ohikoenetako eta kutsakorrenetako bati (zigarromuturrei) aurre egiteko diseinatutako lau hankako robot berri baten izena da. Italiako Teknologia Institutuak garatutako gailu hori harea bezalako lur irregularretan nabigatzeko eta, bitartean, zigarro-muturrak egonkortasuna edo eraginkortasuna galdu gabe aurkitzeko eta xurgatzeko diseinatu zen. Bere egitura xurgatze-sistema bat gehitu zaion plataforma robotiko komertzial batean oinarritzen da. Hanketara konektatutako hodien bidez eta 3D-tan inprimatutako ahokoekin, kostaldeko eremuetan aurkitzen diren hondakin ohikoenak xurgatzeko gai da. Makinak, ibiltzeaz gain, hondakinak identifikatzen ditu, jarrera egonkor bat kalkulatzen du eta bilketa egiten du bere mugimendua eten gabe. Sortzaileek Journal of Field Robotics aldizkarian argitaratutako artikulu batean azaltzen dutenez, proiektua oinarrizko ideia bat du abiapuntu: hondakin horiek itsasora iristea
eragoztea, 700 produktu kimiko toxiko baino gehiago askatzen baitituzte. Zigarro-muturrek, ingurumena kaltetzeaz gain, zama bisuala eta sanitarioa dira ingurune turistikoetan. Ikusmen artifizialaren sistema bati eta sare neuronal integratu bati esker, robotak zigarro-muturrak denbora errealean identifikatu ditzake. Azterketa gailuaren gorputzean instalatutako kameren bidez egiten da eta aurrealdeko egituraren azpian kokatutako sakonera-kamera batekin osatzen da, mugimendu bakoitza bildu aurretik doitzeko.
Detekzio eta bilketa autonomoa
Prozesua guztiz autonomoa da. Operadoreak funtzionamendu-eremua definitzen du besterik gabe, eta robot-txakurrak bidea egiten du eremu osoa estaltzeko. Hasierako probetan, gailuak detektatutako hondakinen % 90 arte biltzeko gai izan zen, eskaileretan edo harea bigunetan bezalako gainazal irregularretan ere.
VEROren diseinuaz arduratu diren ikertzaileek ziurtatzen dute bere aplikazioak beste sektore batzuetara zabaldu daitezkeela. Bere erabilera potentzialen artean, nekazaritzaeremuen ihinztadura lokalizatua, azpiegituretako pitzaduren ikuskapena eta eraikuntzafasean kokapen-zereginak daude. Bere ezaugarri berritzaileena hankak aldi berean erabiltzeko duen gaitasuna da, ibiltzeko eta eragiketa-zereginak egiteko, eta horrek bere kategorian robot bakarra bihurtzen du. Horrek bereizten du tresnak erabiltzeko edo objektuak manipulatzeko mugimendua eteten duten beste sistemetatik.
Zigarro-muturrak hondakin ugarienetako eta ingurumenarentzat kaltegarrienetakoak
dira: kalkulatzen da hondartza askotan metro karratuko mutur bat dagoela, eta bakoitzak 12 urte behar dituela deskonposatzeko. Orain arte, eskuzko bilketa zen garbitzeko metodorik ohikoena (eta motelena).
Baina Italiatik dator irtenbide bitxia bezain itxaropentsua: Italiako Teknologia Institutuko (IIT) ikertzaileek garatutako txakur itxurako VERO robota. Adimen artifiziala eta kamerateknologia aurreratua erabiltzen ditu zigarro-muturrak detektatu eta xurgatzeko, baita hondar bigun edo harri eta eskaileradun hondartzetan bezalako gainazal zailetan ere.
Nola funtzionatzen du VEROk
'VERO' (Vacuum-Cleaner Equipped RObot) robot-txakurra Unitree enpresa txinatarraren AlienGo plataforma komertzial batean oinarritzen da, eta horri 2 kg-ko xurgagailu bat eta 3D inprimatutako ahokoak gehitu zaizkio hanka bakoitzean zigarro-muturrak eta bestelako hondakin txikiak xurgatzeko. Horrek mugikortasun aurreratua konbinatzen du hanketan integratutako xurgagailusistema batekin.
VERO hondartzetatik hondakin-produktu arrunt bat eraginkortasunez kentzen duen lau hankako robot bat da
2.000 irudi baino gehiagotan trebatutako IA espezifiko batekin funtzionatzen duen ikusmen artifizialaren sistema sofistikatu bati esker, VEROk zigarro-muturrak denbora errealean identifikatu ditzake zehaztasun handiz. Bi Intel RealSense kamerak laguntzen diote: bat aurrealdean ibilbidea planifikatzeko eta sakoneran oinarritutakoa hanken posizioa doitzeko.
Biek gidatzen dute robota lur irregularra arakatzen duen bitartean, hala nola harea biguna edo eskailerak, egonkortasuna mantendu ahal izateko. Operadore batek urrunetik esaten dio VEROri garbitu beharreko eremua, eta robotak ibilbiderik onena planifikatzen du eremua denbora gutxiagoan estaltzeko, guztiz autonomoki, Dijkstraren algoritmoa bezalako algoritmo aurreratuak erabiliz mugimenduak optimizatzeko. Hasierako probetan, robotak detektatutako zigarro-muturren % 90 arte biltzea lortu zuen, teknologia honek hondartzen moduko espazio naturalen garbiketa bizkortu eta hobetu dezakeela erakutsiz, non zaborra, batez ere zigarro-muturrak, gero eta arazo larriagoa eta zailagoa den ingurumen-arazoa den.
VEROren helburu nagusia hondartzak garbi mantentzea bada ere, garatzaileek adierazi dute "beste zeregin batzuetarako egokitu daitekeela, hala nola nekazaritza-ihinztadura selektiboetarako, azpiegituren pitzadurak ikuskatzeko edo eraikuntza-lanetarako laguntzarako". Izan ere, robotaren hanka bakoitzak tresna desberdinak har ditzake, eta horrek bere aplikazio potentzialak nabarmen zabaldu ditu.
Prezioari dagokionez, AlienGo oinarrizko modeloak 50.000 dolar inguru balio du (gutxi gorabehera 43.750 euro), baina Italiako taldeak dagoeneko plataforma merkeagoak dituzten bertsioak aztertzen ari da, hala nola Unitree Go 2, 1.600 dolar inguru balio duena (1.400 euro), eta horrek etorkizunean teknologia hau eskuragarriagoa egin dezake.
Testuinguru honetan, VEROren antzeko irtenbideak probatu dira dagoeneko denbora batez munduko hainbat lekutan, hala nola Herbehereetan garatutako BeachBot robota, zeinak ere IA erabiltzen duen hondarretan zigarro-muturrak detektatzeko, nahiz eta bere metodoa desberdina izan, xurgagailuaren ordez arrastatze-sistema bat erabiltzen baitu.
HONOR eta bere robot humanoide berria
Jon Lasa Galdos
Shenzenh-en egindako ekitaldi batean, HONOR teknologia-enpresak robotikako arloan aurrerapen esanguratsu bat aurkeztu zuen, robot humanoideen abiadura-erregistro berria ezarriz.
HONOR-en adimen artifizialaren (AA) algoritmoarekin entrenatutako robot batek 4 metro segundoko abiadura maximoa lortu zuen, kategoria honetan mugarri bat markatuz. Lorpen horrek, konpainiaren arabera, bere teknologiak sistema robotikoak optimizatzeko eta irtenbide berritzaileak garatzeko duen potentziala erakusten du.
HONOR-ek emandako informazioaren arabera, erakustaldi honetan erabilitako robota Unitree-rena da, baina HONOR-en AA softwarearekin entrenatu da interfaze ireki baten bidez. Ikuspegi honek bere algoritmoaren malgutasuna eta gaitasun kolaboratiboak nabarmentzen ditu, AA ekosistema zabalago batean integratzea bilatzen duena.
David Mohenok, HONOR LATAMeko Komunikazio eta Harreman Publikoetako zuzendariak, azpimarratu zuen aurrerapen honek markaren berrikuntzarekiko konpromisoa eta AA eta robotika elkarrekin lan egiten duten etorkizun baten ikuspegia islatzen duela. "Robotikak eskaintzen dituen aukerak aztertzen ari gara eta bazkideekin elkarlanean ari gara AA ekosistema ireki eta oparoa sortzeko", adierazi zuen.
HONOR-ek robotikan sartu nahi du
Robotikaren garapena HONOR ALPHA
PLAN izeneko estrategia zabalago baten parte da, adimen artifizialaren integrazioa gailu
mugikorretatik haratago zabaltzea helburu duena. Plan honek 10.000 milioi dolarreko inbertsio estrategikoa barne hartzen du hurrengo bost urteetan, balio partekatua duen AA ekosistema kolaboratibo bat eraikitzeko helburuarekin.
HONORrek
errekor ikusgarria lortu du bere robot humanoide berriarekin: bere abiadurak harritu egingo zaitu
Konpainiaren arabera, ikuspegi ausart honek ez du robotikan sartzeko bultzada ematen bakarrik, baita merkatu gakoetan duen posizioa indartzen ere, hala nola Latinoamerikan, non smartphoneen sektorean posizioak igo dituen 2025eko lehen hiruhilekoan. 2025eko apirilean, HONOR-ek "Industria Berrien Inkubazio Saila" sortu zuen arlo emergenteetan sartzeko laguntza emateko. Sail honek AA agenteen eta "gorpuztutako AA" deiturikoaren garapenean jartzen du arreta, eta horrek adimen artifiziala ingurune errealarekin elkarreragiteko gai diren gorputz fisikoetan integratzea du helburu. HONOR-en arabera, ikuspegi hau berrikuntza teknologikoarekiko eta gailu mugikorrak gainditzen dituzten irtenbideak sortzeko duen konpromisoaren luzapen naturala da. Robotikaren aurrerapena ez da HONOR-ek berrikuntzan aurre egiten ari dion arlo bakarra. Konpainiak adierazi du bere AA algorit-
moak, robot humanoideen abiadura errekorrean gakoa izan zenak, aplikazio potentzialak dituela hainbat industriatan.
Garapen honek markaren gaitasuna azpimarratzen du merkatu lehiakor batean lider izateko eta etengabe eboluzionatzen ari den ingurune teknologiko baten eskaeretara egokitzeko. Robotikan egindako sartzearekin eta adimen artifizialean arreta jartzearekin, HONOR-ek ekosistema teknologiko integral bat sortzeko funtsezko eragile gisa kokatu nahi du bere burua.
Konpainiak azpimarratu du bere estrategia ez dela dibertsifikaziora mugatzen, baizik eta berrikuntza eta lankidetza irekiarekiko konpromisoa adierazten duela, datozen urteetan hazkunde iraunkorrerako ezinbestekoak direla uste dituen elementuak.
HONOR-ek HONOR ALPHA PLAN aurkeztu zuen, adimen artifiziala ekosistema zabalago batean integratzea helburu duen ekimen bat, gailu mugikorrak gaindituz roboten eta beste industria emergente batzuen garapena barne hartzeko.
HONOR-en ikuspegia hurrengo bost urteetan 10.000 milioi dolarreko inbertsio batean gauzatzen da, AA ekosistema kolaboratibo, ireki eta balioak partekatzen dituen bat eraikitzeko helburuarekin.
Garapen horri gehitu behar zaio HONOR duela gutxi Latinoamerikako laugarren telefono mugikorren marka handiena bihurtu dela, 2,6 milioi unitaterekin.
Adimen artifizialaren garapenak
Gorpuztutako AArekiko konpromiso honek ateak ireki nahi dizkie fabrikazioari, logistikari, osasungintzari eta laguntza pertsonalari bezalako sektoreetan aplikazioei, non makina adimendunen eta mundu fisikoaren arteko elkarrekintza ezinbestekoa den.
Robotikaren arloan aurrera egiten duen bitartean, HONOR-ek bere posizioa sendotu du Latinoamerikako telefono adimendunen merkatuan. Canalys-en ikerketa baten ara-
bera, konpainia laugarren postura igo zen salmenten artean Latinoamerikako eskualdean 2025eko lehen hiruhilekoan. Aldi horretan, markak % 8ko merkatu-kuota lortu zuen eta 2,6 milioi unitate saldu zituen, goranzko joera eta eskualdeko kontsumitzaileen artean gero eta onarpen handiagoa islatuz. "Latinoamerikan laugarren postura igoera hau HONOR talde osoaren lan gogorraren eta dedikazioaren erakusgarri da, baita gure erabiltzaileek gugan jartzen duten konfiantzaren erakusgarri ere", esan zuen David Mohenok.
2025eko 10 joko onenak udaz gozatzeko
Jon Lasa Galdos
Orain jolasteko zerbaiten bila bazabiltza, agian egun batzuk libre dituzula, leku egokira iritsi zara. 2025eko erdialdean gaude, non asperdurarako tarterik ez dagoen: Mario Kart World, Monster Hunter Wilds, DOOM The Dark Ages... gehi Nintendo kontsola berria. Urteari begirada osoa emateko goiz bada ere, orain arte ikusi dena laburbiltzeko garaia da. 2025eko lehen sei hilabeteetan zehar, denetarik izan da. Eskaintza guztiz originaletatik hasi eta aspalditik itxaroten diren jarraipenetaraino, sorpresak eta oharkabean pasa ez diren indie harribitxiak barne. Eta ez du axola arcade borrokalariaren, txandaka RPG baten edo, besterik gabe, telebista eta sofa partekatzeko abentura bikain baten bila bazabiltza. Gure plana: onenen artean onenak biltzea.
Beti bezala, 10 joko aukeratzea bi ahoko ezpata da. Berrikuspen osoa egiteko aukera ematen duen langa da, baina, bestetik, beste joko benetan bikain batzuk ez direla aukeratzen esan nahi du. Irizpidea aniztasunean zentratzea izan da eta, zalantzarik izanez gero, ikusgarritasun handiagoa ematea hain handiak ez diren baina berdin interesgarriak diren tituluei.
Jolasteko zerbaiten bila zabiltza? 10 plan ditugu zuretzat aproposak!
- Clair Obscur: Expedition 33
- Non: PC, PS5, Xbox Zirraragarria eta klasiko berri baten arimarekin. Sandfall Interactive-k Japoniako rol-joko onena kristalizatu du, Final Fantasy titulu onenetatik hasi eta Persona 5eraino, eta bere mailara eraman du bere sakontasun propioa duen istorio batekin eta maisuki landutako txandaka oinarritutako borroka batekin. Gehitu horri guztiari aktore-talde bikaina eta Belle Époque-k inspiratutako estetika zorrotza, eta aurrean duzuna urteko joko ukaezinenetako bat da.
- Mario Kart World
- Non: Nintendo Switch 2 Inoiz egindako Mario Kart atal handiena. Switch 2 kontsola saltzaileak Nintendo estiloko gidatzeko formula arrakastatsua hurrengo mailara eramaten du, muturretik muturrera, bakarka zein taldeka, eta, noski,
modu klasiko eta bereziki sortutakoekin lehiakorki jokatzeko.
- The Alters
- Non: PC, PS5, Xbox
This War of Mine-ren sortzaileek orain arteko bideo-joko onenarekin liluratuko gaituzte: The Alters-ek abentura eta biziraupen sentsazioak oinarriak eraikitzeko sistema bikain batekin konbinatzen ditu, zientzia fikziozko ukitu batekin planeta urrun batean kokatzen du eta elementu berezi bat gehitzen dio: bakarrik egon arren, gure protagonistaren "klonen" laguntza izango dugu. Edo, hobeto esanda, beren emozio eta beharrekin bertsio alternatiboak.
- Assassin's Creed Shadows
- Non: PC, PS5, Xbox Ubisoft-en serie nagusiaren itzulerak Japonia feudalera eraman gintuen, azken ataletatik ikasitako lezio guztiekin eta anbizio geruza gehigarri batekin: giro paregabea duen mundu ireki bizia eta erantzunkorra eskaintzeaz gain, bi protagonista aurkitzen ditugu txandakatzeko: ekintzan eta indar gordinean oinarritutako samurai bat, eta hilgarritasun ezkutuan eta esplorazioan espezializatutako ninja bat.
- Monster Hunter Wilds
- Non: PC, PS5, Xbox Capcom-en ehiza-saga nagusiaren bilakaera definitiboa, Monster Hunter Wilds-ek jokatzeko modu epikoa hurrengo mailara eramaten du piztia harrigarriekin eta ingurune ireki erraldoiekin, bakarka edo taldean joko bakoitzari zirrara gehigarria emateko diseinatuta. Hain zabala, ezen muntaketa-sistema berria serie osoko garapen iraultzaileenetako bat bihurtzen baita.
- Blue Prince
- Non: PC, PS5, Xbox Kontuz Blue Prince-rekin, liluragarria da. Asko. Gehiegi agerian utzi gabe, Dogubomb-ek etengabe aldatzen diren gelak dituen jauregi enigmatiko baten sekretuak ezagutzera gonbidatzen gaitu, ustekabean narrazioa, puzzleak eta roguelite ukitu bat konbinatuz. Plan
handia 46. gela misteriotsuaren aurkikuntza da. Edo, behintzat, nola sartu bertara.
- Death Stranding 2: On the Beach
- Non: PS5
Sam Porter Bridgesen bidaia jarraitzen du. Hideo Kojimak bere lan pertsonalenaren ekintza Australiara eramaten du, kontinentea Chiral Network-era konektatzeko eta gizateria salbatzeko helburuarekin. Hala ere, aukera aprobetxatzen du kontrolak esperientzia askoz zirraragarriagoa bihurtzeko.
- Kingdom Come: Deliverance 2
- Non: PC, PS5, Xbox Warhorse Studios ez da konformatzen sekuela anbiziotsuago bat egitearekin, baizik eta Bohemiako Erdi Aroko mundua zabaltzen du errealismo historikoan are gehiago arreta jarriz. Bere mapa lehenengo jokoaren bikoitza da, bere narrazioak tonu serioa mantentzen du baina umore absurdua ahalbidetzen du, eta borrokak eta erabakiek (eta ondorioek) pisu askoz handiagoa hartzen dute.
- DOOM The Dark Ages
- Non: PC, PS5, Xbox DOOM atal bortitzena eta, aldi berean, sustraietara itzultzea: Bethesdak DOOM (2016) eta DOOM Eternal-en aurrekaria purga deabruzko batean bihurtzen du, zientzia fikzioa fantasia ilunerako aukera zabala duen unibertso bihurri batekin trukatuz. Ez dago jokalari anitzeko modurik, baina dragoi bat menperatu edo koloso bat pilotatu ahal izatea bezalako gehigarri ikaragarriekin, eta inor atzean ez geratzeko doikuntza ugarirekin, baina -nahi badugu- zale zaharrei erronka gehigarri bat emateko.
- Split Fiction
- Non: PC, PS5, Xbox, Switch 2 Bi kontrolagailurekin eta sofa berean gozatzeko joko onena. Josef Faresek bere kooperatiba formula maila berri batera eramaten du fantasia zale eta zientzia fikziozko zale amorratu batek parte hartzen duen pantaila zatituko abentura baten bidez, sorpresa eta zirraraz betea.
Etengabe entzuten dugu Adimen Artifiziala gure ordezkoa izango dela eta gure lanpostuak "hartuko" dituela. Honek ñabardura eta ikuspegi asko dituen arren, egia da joera bat dagoela, non, makina batek lan bat egin badezake, enpresek gizaki baten ordez egitea aukeratzen duten. Hau ez da berria; aurrerapen teknologikoak beti aplikatu izan dira lanean, pertsonak ze-
regin zailenetatik, aspergarrienetatik eta errepikakorrenetatik askatzeko. Hala ere, AAren etorrerak eta teknologia horrek dakarren iraultzak hurrengo mailara eramango du hori, makinak giza gaitasunak eskuratzen dituzten heinean.
Pixkanaka ikusten ari gara hori sektore askotan, non enpresa handiek kaleratze masiboak egin dituzten langileak AArekin ordezkatzeko. Zalantzarik gabe, aldaketa hori nabarmenena den arloetako bat enpresen bezeroarentzako arreta da.
2027rako, AA dela eta langileak murrizteko asmoa zuten enpresen
% 50ek beren planak bertan behera utziko dituzte
Deien edo zuzeneko txaten bidez izan, bezeroarentzako arreta-zerbitzura deitzen duzun bitartean pertsona batekin harremanetan jartzea konplikatua edo ia ezinezkoa bihurtu da, igaro behar dituzun iragazki guztiengatik. Makinek arazo batzuk konpondu ditzaketen arren, argi dago kasu espezifiko asko daudela non AA ez den programatu edo trebatu; beraz, ezin du lagundu, eta ondorioz, bezeroarentzako arreta nahikoa eta gogobetegarria ez dena.
Iberia bezalako enpresek AA oinarri duen zerbitzu hau aukeratu dute, eta kexa asko eta bezero haserre ugari eragin dituzte el-
karrizketaren mugengatik eta erantzun kopuru mugatu batekin programatutako makina baten ulermen eta arreta faltagatik. Horregatik, 2027rako, bezeroarentzako arreta-langileak nabarmen murriztea espero zuten erakundeen % 50ek plan horiek alde batera utziko dituzte, Gartner, Inc.-en arabera. Arrazoia sinplea da: enpresek ez dituzte beren helburuak lortzen, eta horrek AA bidezko bezeroarentzako arreta-ereduetara igarotzearen konplexutasunak nabarmentzen ditu.
"Lehenengo digitala, baina ez bakarrik digitala"
2025eko martxoan Gartner-ek 163 zerbitzu eta bezeroarentzako arreta enpresari egindako inkesta batek agerian utzi zuen bezeroarentzako arreta arduradunen % 95ek giza langileak mantentzeko asmoa dutela, IAk jokatuko duen rola definitzeko eta ezartzeko. "Lehenengo digitala, baina ez bakarrik digitala" lelopean oinarritutako estrategia honek adierazten du teknologia hau oso garrantzitsua izango dela alderdi honetan, baina ez duela lanpostu hau guztiz ordezkatuko.
"IAk bezeroarentzako arreta eraldatzeko potentzial handia eskaintzen duen arren, ez da panazea. Giza ukitua ordezkaezina da interakzio askotan, eta erakundeek teknologia gizakien enpatiarekin eta ulermenarekin orekatu behar dute", dio Kathy Rossek, Gartner-eko zuzendari analista nagusiak. Horregatik, badirudi hurrengo joera, % 100ean AA oinarritutako bezeroarentzako arreta probatu ondoren, eredu hibridoa izango dela, teknologia honen eraginkortasuna bezeroarentzako arretaren kalitatearekin konbinatuz.
Giza agenteak, arreta-estrategien ezinbesteko osagai
Esan bezala, 2027rako, bezeroarentzako arreta-langileak nabarmen murriztea espe-
ro zuten erakundeen % 50ek plan horiek alde batera utziko dituzte, Gartner, Inc.-en arabera. Aldaketa hau enpresa askok "agenterik gabeko" langileen helburuak lortzeko borrokan ari direnean gertatzen da, eta horrek AA bidezko bezeroarentzako arreta-ereduetara igarotzearen konplexutasunak eta erronkak nabarmentzen ditu. 2025eko martxoan Gartner-ek 163 bezeroarentzako arreta- eta laguntza-bururi egindako inkesta batek aurkitu zuen % 95ek giza agenteak kontratatzeko asmoa zutela AAren rola estrategikoki definitzeko. Ikuspegi honek "digitala lehenik, baina ez digitala soilik" estrategia bermatzen du, agenterik gabeko eredu batera presaka igarotzearen tranpak saihestuz.
AAk bezeroarentzako arreta eraldatzeko potentzial handia eskaintzen duen arren, ez da panazea. Giza kontaktua ordezkaezina da interakzio askotan, eta erakundeek oreka aurkitu behar dute teknologiaren, giza enpatiaren eta ulermenaren artean, esan zuen Kathy Rossek, Gartner-eko Bezeroarentzako Arreta eta Laguntzako Analista Zuzendari Nagusiak. Adimen artifiziala eta giza agenteak elkarrekin lan egiten duten ikuspegi hibridoa da bezeroentzako esperientzia bikainak eskaintzeko estrategiarik eraginkorrena.
Erakundeek argi eta garbi definitu behar dute Adimen Artifizialaren rola, helburu estrategikoak lehenetsi eta giza agenteen rolak zehaztu. Lerrokatze estrategiko hau ezinbestekoa da bezeroarentzako arreta hobetzeko, kalitatea arriskuan jarri gabe, Adimen Artifizialak giza interakzioa osatzen duela ziurtatuz, ez ordezkatuz.
Bezeroarentzako arretaren paisaia eboluzionatzen jarraitzen duen heinean, ezinbestekoa da Adimen Artifiziala giza gaitasunekin integratzea. Horrek ez du zerbitzuaren kalitatea hobetuko bakarrik, baita erakundeak bezeroen beharrei erantzunez eta arinak izaten jarraitzea ere ziurtatuko du.
Minbiziaren aurkako txerto berrietarako teknologia
Jon Lasa Galdos
Normalean 10 urte behar dituena 10 hilabetetan osatu zen. Koronabirusaren pandemiaren garaian txerto baten premiazko beharrak mundu osoko ehunka zientzialari bultzatu zituen denbora errekorrean irtenbide bat bilatzera. Inbertitutako milioika milioiez eta aurrekaririk gabeko lankidetza globalaz gain, beste faktore bat izan zen gakoa: RNA mezulariaren (mRNA) teknologia.
Molekula horrek proteina espezifiko bat edo birus zati bat sortzeko instrukzioak ditu. Zelulara sartu ondoren, zelulen makinariak irakurtzen du eta nahi den proteina edo birus zatia ekoizten hasten da. COVIDarekin, instrukzioek birusaren proteina punta fabrikatzea ahalbidetzen dute, eta sistema immunologikoak aurkitu eta eraso egiten dio. Tek-
nologia horren potentzial izugarria ikusita, BioNTech eta Moderna enpresek Erresuma Batuko Osasun Zerbitzu Nazionalarekin (NHS) lankidetzan aritzea adostu zuten metodo hori erabiliz minbiziaren aurkako txerto bat garatzeko. Milaka pertsona ari dira dagoeneko parte hartzen mundu osoko entsegu klinikoetan, eta probak 2026aren onartuko direla espero da.
"Birusaren zati bat zuzenean eman beharrean, teknologia honek RNA moduan eredu bat ematen dizu -plano bat-, anomaliaren itxuraren argibideekin. Aireportuko txakur usaimen bat bezalakoa da: lagin bat ematen diozu zer bilatu behar duen jakin dezan", azaldu du Lennard Lee onkologoak, NHSrako proiektua zuzentzen duenak eta Oxfordeko Ellison Institute of Technology zuzentzen duenak. Leek milaka minbizi gaixo babestu zituen pandemia garaian kimioterapia jasotzen jarrai zezaketela erakutsiz. 2020an, mRNA metodoaren potentziala aurkitu zen: "Txertoa azkar aldatzeko aukera eman zuen birusaren aldaera desberdinen aurka babesteko, hala nola Alpha, Beta edo Omicron. Txertoaren zatirik handiena berdina izan zen; itxuraren argibideak aldatu besterik ez zenituen egin". Pandemia amaitu zenean, immunitatea garatzen ari ziren enpresek beren inbertsioa birbideratzeko alternatibak pentsatzen hasi ziren. Minbizian jarri zuten arreta, eta Pan American Health Organization-en arabera, hurrengo bi hamarkadetan % 47 handituko dela aurreikusten da. Erakunde berak 10 milioi heriotza erregistratu zituen gaixotasun horrekin mundu osoan 2022an.
Erresuma Batua aukera ona izan zen proiektua ezartzeko, pandemia garaian egin zituen
entsegu kliniko azkarrak direla eta, bere biltegiratze hotzeko instalazioei eta eskala handiko fabrikazio instalazioei esker. Horrela, BioNTech-ekin akordio bat sinatu du 10.000 pazienteri minbiziaren aurkako tratamendu pertsonalizatuak emateko 2030erako. Eta Modernarekin, 10 urteko inbertsioa adostu du 250 milioi txerto ekoizteko gaitasuna duen berrikuntza eta teknologia zentro bat eraikitzeko.
Zientzialariek aurreikusten dute
25 herrialdetan, Espainia barne, egiten ari diren entsegu klinikoen emaitzak 2026rako onartuko direla
Genetika, AA eta mRNA
Minbiziaren aurkako txerto berri bat garatzeko, hiru arlotako aurrerapenak elkartzen ari dira: txertoen teknologia, sekuentziazio genetikoa eta adimen artifiziala. Azken horri esker, minbiziaren base-pare bakoitza -DNAren eskailera bereizgarria osatzen duten "mailak"- aztertu daiteke, anomaliak identifikatu eta dosian sartu. Eta adimen artifizialak, adibidez, minbizi bakoitzak dituen 1.000 eta 10.000 arteko mutazio edo anomalietatik zeintzuk ezagutu ditzakeen sistema immunologikoak azkar aztertzea ahalbidetzen du. "Lehen urratsa pazientearen tumorea ateratzea eta sekuentziazio genetikoa egitea da. Informazio hori adimen artifizialeko ordenagailu-algoritmo batean sartzen da, eta horrek sistema immunologikoak ezagutu ditzakeen zein minbizi-mutazio aztertzen ditu. Hirugarren urratsa pertsona horrentzako txerto pertsonalizatua fabrikatzea eta, azkenik, ematea da", azaldu du Leek. Dosi bakoitza paziente bakoitzaren gorputzera egokitzen da. Biop-
sia bat hartzen da, ehuna sekuentziatzen da eta farmazia-enpresei bidaltzen zaie haien minbiziari egokitutako dosi bat diseinatzeko. Prestaketa horrek ez dio inori balio. Banakako immunitateari esker, edozein minbizi mota borrokatu ahal izango da: biriketakoa, pankreakoa, melanoma, giltzurrunekoa, garuneko tumoreak, kolonekoa edo maskurikoa. "Txertoak minbizia goiz detektatu eta kendu zaien pertsonentzat diseinatuta daude. Arazoa da askotan, ordutik aurrera, minbizia itzuliko den ala ez kezkatuta bizi direla. Txerto hauek orain egiten dutena sistema immunologikoan sartzea da, minbizi-zelula espezifiko hori ezagutzen ikas dezan. Horrela, gorputzak berak monitorizatu eta kontrolatu dezake, eta hori errepikapena saihesteko itxaropena da", adierazi du onkologoak.
Espainian egindako entseguak
Dosiak pertsonalizatuak direnez, entsegu klinikoek ohi baino denbora gehiago iraun dezakete. Horregatik, Leek Minbiziaren Txertoaren Abiarazteko Plataforma abiarazi zuen 2022aren amaieran, probak bizkortzeko. Eta aurtengo urtarrilean, beste hainbat onkologo britainiarrekin batera, minbiziaren txertoen aurrerapenari buruzko lehen txosten estrategikoa argitaratu zuen, Cambridgeko Unibertsitateko Prisms: Precision Medicine aldizkariak argitaratua. Besteak beste, dokumentuak gomendatzen du nazioek entsegu-azpiegitura moderno bat izatea eta publikoa garapen honetan inplikatzea.
Ahalegin horien emaitza milaka boluntariok lau kontinentetako 25 herrialdetako ospitaleetan hirugarren faseko entsegu klinikoak egiten ari direla izan da. Horien artean, Espainia dago, sei txertaketa-zentrorekin Bartzelona, Madril, Malaga eta Valentzian zehar banatuta. “Konfiantzak zerikusi handia du horretan. 2020an, munduak txerto bat garatu ahal izan zuen urtebetean. Horrek mentalitatea aldatzen du".
Blockchain musikaren negozioa aldatzen ari da
Javier Sánchez Marcos
Adimen artifiziala gero eta gehiago integratzen ari da industria desberdinetan eta mundu-mailan protagonismoa hartzen ari da. Argentinan, Larrosa Music Group blockchain eta AA bidez musikaren finantzaketan eta ekoizpenean berritzen ari diren enpresetako bat da. Cristian Larrosak, enpresaren sortzaileak, negozioaren egungo egoeraren, musika-industriako teknologiaren bilakaera azkarraren eta eskualdeak alderdi horretan duen egoeraren inguruko ikuspegia partekatu zuen duela gutxi.
Larrosa Espainian bizi den Argentinako musika-ekoizle, ekintzaile eta hizlari bat da, musika-finantzaketa alternatiboa, blockchaina eta adimen artifiziala konbinatzen dituen ikuspegi aitzindari bat garatu duena, industria modernizatzeko eta gardenagoa egiteko helburuarekin.
Musika finantzaketa blockchain bidez
- Nola sortu zen Larrosa eta zein izan zen zure hasierako motibazioa? "Larrosa 2019an hasi zen forma hartzen, Espainian geneukan beste enpresa bat saldu ondoren eta genuenean. 2020an, pandemiaren etorrerarekin, finantzaketa behar premiazkoa antzeman genuen, batez ere artistekin estuki lan egiten duten langileentzat: laguntzaileak, ingeniariak eta teknikariak. Finantza-erakunde bat ez ginen arren, laguntza ematea erabaki genuen, eta horrek ikusgarritasuna eman zigun. Une hori funtsezkoa izan zen musika-kata-
logoak finantzatzen beste maila batean lanean has gintezkeela ulertzeko", dio Cristian Larrosak.
- Nola integratu zineten finantza-musika ekosisteman? "Pandemiaren garaian, artista askok beren diskoetxeetara edo argitaletxeetara jo zuten aurrerapen bila beren proiektuak moldatzeko, baina ez zegoen likideziarik. Testuinguru horretan, inbertitzaile pribatuak agertu ziren, eta bitartekari gisa jokatzen hasi ginen. Artistak inbertsio-funtsekin lotu genituen eta, aldi berean, geure kabuz katalogoak eskuratzen ere hasi ginen. Operazio honek teknologiaren garapenean berriro inbertitzeko aukera eman zigun, blockchain eta adimen artifiziala integratuz industria eraginkorrago eta gardenago bat eraikitzeko".
- Zer erronka ikusten dituzu gaur egun musika-finantzaketan? "Ikusten dudan arazo nagusietako bat inbertsio-funtsen edo banakako inbertitzaileen mesfidantza da, plataformek edo baita kudeaketa-enpresek ere musika-sarreren inguruan erakusten dutenarekiko. Errege-eskubideak nola biltzen diren edo diru-sarrerak nola banatzen diren gardentasun faltak kezka asko sortzen ditu katalogoetan edo musika-proiektuetan inbertitzerakoan".
- Zer irtenbide teknologiko proposatzen dituzu arazo hau konpontzeko? "Uste dut premiazkoa dela teknologia aurreratuak sartzea musika-industria batean, hainbat modutan egitura zaharkituekin funtzionatzen baitu. Bereziki, blockchain-ak potentzial handia du trazabilitatea, segurtasuna eta gardentasuna emateko duen gaitasu-
nagatik. Teknologia hau ezinbestekoa da bai artistek bai inbertitzaileek denbora errealean eta fidagarritasunez ikus dezaten zer biltzen den, zenbat eta nondik".
- Eta zer paper jokatzen du blockchain-ak jabetza intelektuala babesteko? "Alde horretatik ere funtsezkoa da. Babes-metodo tradizionalak badaude ere -adibidez, grabatutako abesti batekin CD bat postaz bidaltzea eta ireki gabe-, gaur egun bertsio askoz modernoagoa eta seguruagoa dago: lanak blockchain-ean ziurtatzea eta erregistratzea. Gure kasuan, Bitcoineko blockchain-ean egiten dugu hau, eta ez dago enpresa edo bitartekari baten menpe, Ethereum-ekin gertatzen den bezala. Horri esker, lan bat "zigilatu" dezakegu egiletzaren eta sorkuntza-dataren froga faltsuezinarekin".
- Zer eragin izango luke teknologia honek musikaren etorkizun hurbilean? "Irtenbide hauek eskala handian ezartzea lortzen badugu, industria askoz bidezkoagoa, eraginkorragoa eta fidagarriagoa bihur liteke. Ez bakarrik inbertitzaile handientzat, baita artista emergenteentzat, ekoizle independenteentzat eta gaur egun musika-ekosisteman parte hartzen duten eta beren lanen eta diru-sarreren gaineko ikusgarritasuna, babesa eta segurtasuna behar duten guztientzat ere".
Adimen artifiziala musikaren aliatu posible gisa
- Nola lotu artea eta teknologia sormen-prozesua deshumanizatu gabe? "Ez dugu ordezkatu nahi, hobetu baizik. Adibidez, blockchain erabiltzen dugu lanak ziurtatzeko eta eskubideak babesteko, eta adimen artifiziala tresna praktikoak eskaintzeko: kontratuen analisia, marketin estrategiaren sorrera eta lanetan AAren erabileraren detekzioa. Industriaren bilakaerarekin konprometituta gaude, baina bere funtsa galdu gabe".
- Zer teknologia garatzen ari zarete gaur egun? "Gure AA Wolfie AI deitzen da, dago-
eneko bigarren beta bertsioan dago, musika industriarentzat bereziki diseinatua: kontratuen eta estrategiaren analisietatik hasi eta audio tresnetaraino dena ahalbidetzen du, hala nola pistaren bereizketa, remasterizazioa eta aldartearen detekzioa. ArtSignak musika lanak Bitcoin blockchain-ean, grabazioen egiletza, AAren erabileraren ehunekoak eta beste datu garrantzitsu batzuk ere ziurtatzen ditu".
Eskualdearen potentziala musikaren Blockchainean
- Nola ikusten duzu Latinoamerikako ikuspegia teknologia hauei dagokienez? "Latinoamerika bere jakin-min teknologikoagatik nabarmentzen da. Jende asko sartu zen ekosisteman kriptografia munduaren bidez eta geratu egin zen azpiko teknologiagatik, hala nola blockchain. Hala ere, oraindik falta dira errege-eskubideak biltzeko azpiegitura sendo bat eta araudi esparru argiak".
- Zer gertatzen ari da Europan eta AEBetan? Aurreratuagoak ala geldirik daude gai honetan? "Erresuma Batua eta Frantzia bezalako herrialdeetan, blockchain laborategiak denbora batez existitzen dira (PRS edo SACEM), baina oraindik ez dituzte irtenbide eraldatzaileak aurkeztu. Azpiegitura bikaina dago, bai, baina aldaketak ezartzeko determinazio falta dago. Latinoamerikan, berriz, baliabideen urritasunak sormena eta ekintza zuzena bultzatzen ditu".
Bi negozio-ideia zientifiko eta teknologiko, XI. Iníciate
Sarien irabazle
Nuria Gil Calviño
Pribait eta Diabyuda negozio-ideia zientifiko eta teknologikoak izendatu dituzte InÍciate Sarien hamaikagarren edizioko irabazle. Sari horiek Nafarroako Gobernuko Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitalaren Departamentuak sustatzen ditu, Nafarroako Enpresa eta Berrikuntza Zentro Europarraren (CEIN) sozietate publikoaren bidez. Sari horien helburua Nafarroako eskualdean negozio-proiektu teknologiko berriak identifikatzea sustatzea eta ekimena eta berrikuntza aitortzea da. Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitalaren kontseilariak, Juan Luis Garcíak, sari horiek eman zituen joan den uztailaren 3an CEINen egindako ekitaldi batean, eta bertan izan zen CEINeko zuzendari nagusia ere, Uxue Itoiz.
Bere hitzaldian, García kontseilariak ekintzaileei laguntzearen garrantzia azpimarratu zuen, "Nafarroaren garapen sozial eta ekonomikoan laguntzeko, ekintzailetza-espiritua eta enpresa-ekimena sustatzeko eta proiektu berritzaileen garapena bultzatzeko". "Horrelako ekimenei esker, bidea zabaltzen diegu beren ideia berritzaileak martxan jarri nahi dituzten guztiei", azpimarratu zuen. Bere aldetik, Itoizek azpimarratu zuen lehiaketaren 11 edizioetan "guztira 507 proiektu aurkeztu direla, 883 pertsona inplikatuz. Sustatzaileen % 73k unibertsitateko tituluak, masterrak edo doktoregoak zituzten, eta % 66 lanean ari ziren, eta horrek erakusten du aukeretan oinarritutako ekintzailetzaren garrantzia". "Saritutako 24 proiektuetatik, % 58 enpresa bihurtu ziren azkenean", amaitu zuen. Lehiaketak bi kategoria zituen: "Unibertsitateko negozio ideia zientifiko-teknologiko onena" eta "Negozio ideia zientifiko-teknologiko onena", eta 6.000 euroko saria eman zen kategoria bakoitzean.
"Unibertsitateko negozio ideia zientifiko-teknologiko onena" kategorian, saria 'Pribati' proiektuarentzat izan zen. Software hau erabiltzailearen gailuan exekutatzen da ETEetan phishing-a eta datuen esfiltrazioa saihesteko, zibererasoen kausa nagusia den giza akatsak arintzean arreta jarriz. Xabier Hernández Moreno, Iñigo Alkorta Diaz eta Eduardo Magaña Lizarrondoren babespean dago.
"Zientzia-Teknologia Negozio Ideia Onena" kategorian saria 'Diabyuda' proiektuarentzat izan zen, diabetesa eta lotutako gaixotasu-
nak pertsonalizatzeko erabaki klinikoak hartzeko laguntza sistema bat dena. Joaquín de Carlos Artajo eta Francisco Javier Escalada San Martin sustapen taldeko kideak dira. Negozio ideiaren garapenarekin eta abiaraztearekin lotutako helburuetarako erabili behar diren diru-sariez gain, ekimenek leku bat dute gordeta CEINek kudeatzen dituen azelerazio programetan parte hartzeko, proiektua kokatzen den sektorearen arabera: osasuna (HEALTH), digitala (DIGITECH), nekazaritzaelikagaiak (AGROFOOD) eta zibersegurtasuna (CEIN Zibersegurtasun Laborategia). CEINen Berrikuntza Inkubagailuan sei hilabeteko doako egonaldia ere izango dute. Ekimen irabazleak 11 proiektu finalisten artean aukeratu ziren, eta epaimahaiaren aurrean goizean zehar proposamenak aurkeztu zituzten. Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko Departamentuko, Nafarroako Unibertsitate Publikoko, Nafarroako Unibertsitateko, Sodenako eta CE INeko ordezkariek osatua zen epaimahaia. Guztira 43 proiektu aurkeztu ziren InÍciate Sarien hamaikagarren edizio honetara, 61 ekintzaile inplikatuz (% 80 gizonak eta % 20 emakumeak). Parte-hartzaileen % 82k unibertsitateko tituluak, masterrak edo doktoregoak dituzte, eta % 59 lanean ari dira.
Proiektu finalistak
2025eko Iníciate Sarien ediziorako hautatutako ekimenak hauek dira: SPACEMAP. Enpresa baten web domeinu guztien kudeaketa eta jarraipen proaktiboa zentralizatzen duen SaaS plataforma bat, erregistratzaileak eta hodeiko zerbitzuak integratuz. Sustatzaileak Daniel Díez Tainta eta Álvaro Orduna León dira.
VACPTCH. Zauri kronikoak tratatzeko hutsean lagundutako terapia (VAC) apositua. Sustatzaile taldea honako hauek osatzen dute: Jaime Horcada Cariñena, Amaia Gorriti, Cristina Li, Cristina Aragoneses, Itziar Baztán eta Paula de Blas.
Costa Sana. Alga inbaditzaileak ongarri, eraikuntza material eta arrezife artifizialetan biltzea eta bihurtzea, ekosistemak leheneratuz, hondakinak murriztuz eta tokiko aukera ekonomikoak sortuz. Sustatzaile taldea osatzen dute Celso Emilio Ordoñez Serranok eta Daniel Rojasek. Pandity. Talde-bidaia antolatuetan espezializatutako agregatzaile gisa jarduten duen web plataforma bat, pertsonak bidaiaagentzien proposamenekin lotuz haien bidaia-profilaren arabera. Pandityren sustatzaile taldean daude Carlos Olite Ochoa de Olza eta Mirian Villanueva Vega. LangoMango.com. Edozein ebook hizkuntzak ikasteko tresna pertsonalizatu bihurtzen duen web plataforma bat, erabiltzailearen mailara egokitutako itzulpen partzial progresiboaren bidez. Sustatzailea Ander Cilveti Álvarez da.
Ferrisolutions. Kirol praktikaren kalitatea algoritmo aurreratuen eta adimen artifizialaren bidez neurtzen duen plataforma teknologikoa da, mugimendu kaltegarriak detektatu eta monitorizatzea ahalbidetuz, baita ahalegin muskularra eta kirol errendimendua ebaluatzea ere. Sustatzaile taldea: Iban Alexander Latasa Zudaire eta Iker Macaya Faber.
MAGO SafeClimb. Mago altueran igotzen eta lan egiten duten pertsonen segurtasuna hobetzera bideratutako sistema adimenduna da. Mosketoia itxita eta arnesari behar bezala lotuta dagoen detektatzen du. Sustatzaile bakarra du: David Zabala Goicoechea.
PalpebraAI. Betazalen lesioak goiz detektatzeko eta urruneko gidaritzarako mugikorretarako aplikazio bat da hau, IA erabiliz. Sustatzaile taldean daude Cynthia Salinas Guerra eta Alejandro Dávila Flores. Devira. Plataforma digital modular eta adimenduna da, I+G+B-ren hasierako faseetatik arauzko eskakizunak integratzen laguntzen diena teknologia-enpresei. Sustatzailea Juan Mari Pérez Azpeitia da
Multiverse Computing: IAko harribitxi berria
Jon Lasa Galdos
Lehen fitxategiak ZIPekin konprimitzen genituen. Orain behar duguna IA konprimitzea da, txikiagoa eta eraginkorragoa izan dadin. Horixe da, hain zuzen ere, gure IAko industriako harribitxi berria bihurtzen ari den Multiverse Computing, Espainiako startuparen sortzaileen ideia. Haren sortzaileek, (Román Orús, Enrique Lizaso Olmos eta Samuel Mugelek) eta Alfonso Rubiok asko dute ospatzeko. Inbertsio-txanda. Multiverse Computing-ek 189 milioi euroko (215 milioi dolar) inbertsio-txanda itxi berri du. Txanda (B Seriea) Bullhound Capitalek zuzendu zuen, baina HP Tech Ventures, SETT, Forgepoint Capital International, CDP Venture Capital, Santander Climate VC, Quantonation, Toshiba eta Euskadiko Arrisku Kapitala - SPRI Taldea ere izan ziren bertan. Joan den martxoan, enpresak 67 milioi euroko inbertsioa jaso zuen Espainiako Gobernuaren eskutik.
IA inferentzia da bere ardatz nagusia. Gaur egun arreta teknologia-enpresa handietan jartzen duten arren, hizkuntza-eredu handiak (LLM) entrenatzeko milaka milioi dolar inbertitzen dituztenak, gero eta arreta handiagoa jartzen ari da beste aldean: erabiltzaileek ChatGPT galderak egiterakoan erabiltzen dugun horretan, adibidez. IA inferentzia deitzen zaio horri, eta kalkulatzen da industria honen balioa 106.000 milioi dolarretara iritsiko dela 2025erako. Multiverse Computing-en, tarta horren zati handi bat nahi dute, eta hori lortzeko, haien aktibo handiena teknologia berezi bat da.
CompactifAI. Multiverse Computing-ek garatutako IA ereduen konpresio-teknologiaren izena da hori. Honek IA eredu oso handiakexekutatzeko oso zailak direnak- eredu txikiago eta eraginkorragoetan bihurtzea ahalbidetzen du, errazago kudeatuz eta baliabide (eta denbora) asko aurreztuz inferentzian zehar.
Nola konprimitu IA eredu bat. Román Orúsek, konpainiako zientzialari nagusiak, ikerketa bat zuzendu zuen 2024ko maiatzean, non eredu hauek konprimitzea ahalbidetzen duten kuantu-inspiratutako "tentsore-sareen" kontzeptua azaldu zuten. Sare neuronalen pisu-matrizeak "moztuz" eta balio handienak eta garrantzitsuenak bakarrik mantenduz funtzionatzen dute. Funtsean, kontzeptuak ereduaren informazio gutxien garrantzitsuena baztertzean zentratzen da, garrantzitsuena bakarrik mantentzeko.
Baina ez al du horrek eredua gutxiago zehatza egiten? Izan ere, bai, baina mozketamaila kontrola daiteke konpresioaren eta zehaztasun-galeraren arteko oreka eta
konpromiso ona lortzeko. Eredu hauek konprimituta ere, Multiverse Computing-ek dio errendimenduaren jaitsiera % 2-3koa baino ez dela.
Errendimendu bera % 95 txikiagoan. Zehaztasun jaitsiera hori arintzeko, sistema honek "sendatze" izeneko birziklatze fase azkar bat barne hartzen du, hainbat aldiz errepika daitekeena jatorrizko bertsiotik are hurbilago dagoen zehaztasuna lortzeko. Azken finean, enpresak dioenez, IA eredu bat % 95eraino konprimitu dezakete errendimendua mantenduz.
IAren erabilera merkeagoa egiten du. Haien datuen arabera, Llama 3.1 405B bezalako eredu batek 390.000 dolar inguruko funtzionamendu kostua du tokian tokiko exekutatu nahi badugu (13 H100 GPU, 9100 W-ko kontsumoa), baina CompactifAIri esker, kostu hori 60.000 dolarretara murriztu daiteke (2 H100 GPU, 1.400 W). IA "meheago" bat. Enpresak eskaintzen dituen "mehe" ereduak -Llama 3.3 70B edo Llama 4 Scout-etik eratorriak- konprimitutako bertsioak dira, teorian zehaztasuna galtzen ez dutenak. AWS plataformaren bidez edo lizentzien bidez exekutatu daitezke, eta horiek erabilera lokala ere ahalbidetzen dute, hau da, tokiko/norberaren azpiegituran. Haien metriken arabera, modelo hauek konprimitu gabeko bertsioak baino 4 eta 12 aldiz azkarragoak dira, eta horrek % 50 eta % 80 arteko inferentzia-kostua txikiagoa dakar.
Multiverse Computing
CB Insights-en arabera, Multiverse Computing munduko 100 IA enpresa itxaropentsuenetako bat da, 2023an adierazi zuten bezala.
- IAren iraunkortasuna iraultzen: IAren Multiverse Computing irtenbideak ezin hobeto egokitzen dira IA erronken beharretara. Bere kabuz utzita, IAk mundua suntsituko du energia maila jasanezinak kontsumituz.
- Tentsore sare kuantiko inspiratuak: Arrazoia da ikaskuntza sakonaren kostu konputazionala izugarri igotzen ari dela. LLM-en azken prestakuntza txandetan 100 milioi dolar kostatzen da, eta kostu hori 10 hilabetero bikoizten da. Proiekzioek adierazten dute ezingo direla IA ereduak behar bezala entrenatu paradigma teknologiko aldaketarik gabe, prestakuntza datu nahikoa daudela suposatuz.
IAko startup horrek 189 milioi euro bildu berri ditu ideia bikain batekin: IA konprimitzea
- IAren eraginkortasuna eraldatzen: Hemen lagun dezakete Quantum-Inspired Multiversal Computing-en Tentsore Sareek: frogatu dugu gure tentsore ereduak azkarrago entrenatu daitezkeela, datu gutxiago erabili eta energia gutxiago kontsumitu dezaketela exekutatzeko. 1.000x baino gehiagoko abiadurak posible dira orain. Hau aurrerapen handia da potentzia handiko aplikazioetarako, hala nola ikusmen artifiziala eta Hizkuntza Eredu Handiak. Era berean, funtsezkoa da teknologia hauek ertzean exekutatzeko, ibilgailu autonomoetarako IA tentsorizatua saihestezina bihurtuz.
- Hizkuntza Eredu Handiaren Konpresorea: Gaur egungo LLM ereduen tamainak eragozten du memoria eta prozesadore baliabide mugatuak dituzten leku batzuetan erabiltzea. Eredua tentsorizatuz, zati garrantzitsuak eta garrantzi gutxiagokoak identifikatuz eta konprimituz, Multiversal Computing-ek tamaina murrizketa nabarmenak lor ditzake errendimendua nabarmen kaltetu gabe. Proiektu jarraitua da, baina nahi izanez gero, egungo irtenbideekin esperimentatu daiteke.
GEM Espainia 2024-2025 txostena aurkeztu zen
Espainiako Ekintzailetza Behatokiko (Observatorio del Emprendimiento de España, OEE) ikerketa-taldeak, Espainian Global Entrepreneurship Monitor (GEM) proiektua koordinatzen duenak, gure herrialdeko azken ekintzailetza-jarduerari (TEA) buruz egindako urteko barometroak 2024-2025eko datuak barne hartu ditu dagoeneko. Txostena, erakunde horren 25. urteurrenean egindakoa, joan den uztailaren 2an aurkeztu zen Rafael del Pino Fundazioko Auditorioan, Enisaren laguntzarekin eta MAPFRE Finantza Jasangarrien Behatokiaren eta aipatutako Fundazioaren lankidetzarekin.
Ondorioa da ekintzailetzaren erritmoa ez dela moteldu azken lau urteetan. "Ekintzailetza bizimodu gisa hartzea beti da berri oso ona", esan zuen Borja Cabezónek, Enisako zuzendari nagusiak. "Ekintzailetzarik gabe, eragina txikiagoa da hazkunde ekonomikoan, lanpostuen sorreran eta berrikuntzan. Ekintzailetza Espainia abangoardista, berritzaile eta sozial baten aldeko apustua da".
Espainia osoko 18 eta 64 urte bitarteko 30.000 pertsona baino gehiagorengandik bildutako informazioak bi alde ditu. “Lehena da azken ekintzailetza-jarduerak (TEA) lau urtez jarraian hazi direla. Bigarrena da ekintzailetza potentziala geldirik dagoela Espainian”, nabarmendu zuen Nuria Calvo Babíok, GEM proiektuaren Espainiako zuzendari teknikoak. 2024an zehar, negozio bat hasteko asmoa zuten pertsonen ehunekoa % 11,2an mantendu zen -aurreko urteko proportzio bera-, eta azken ekimenak (hiru urte eta erdi baino gutxiagokoak) buru zituztenen ehunekoa apur bat handitu zen, 2023ko % 6,8tik 2024ko % 7,2ra igoz. Ekimen finkatuak (hiru urte eta erdi baino gehiagokoak) buru zituztenen ehunekoa % 6,7tik % 6,8ra igo zen.
Bestalde, ekintzaileen ekimenak bertan behera uzteko tasa, itxiera edo negozio-eskualdaketa dela eta, % 3,2tik % 3,5era igo da, nahiz eta bertan behera uzten diren hiru ekimenetatik batek ez duen ixten, beste batzuen esku geratzen den. “Datu hauek pandemiaren ondoren ekintzailetza-prozesu aktiboagoa islatzen dute, baina etorkizunean moteltzeko arriskua du, biztanleriaren ekintzailetza-asmoen geldialdiaren ondorioz. Hala ere, Madrilgo Erkidegoak eta Kataluniak sendotu egin dute Espainiako ekintzailetza-tasa handienak dituzten eskualde gisa”, gaineratzen du Babíok.
GEM aditu-taldeak ekintzailetzarako ingurune-baldintzei buruz egindako ebaluazioaren arabera, 2024an hobetu egin ziren. Gainera, azpiegiturak eta ekintzailetza-prestakuntza egotea eta horietara sartzea eskola osteko etapan izan ziren faktore baloratuenak,
Nuria Gil Calviño
merkatuaren dinamismoa eta finantzaketa lortzeko sarbidea oraindik ere gai nabarmenak dira.
GEM txostenaren
ondorioa da ekintzailetzaren
erritmoa ez dela moteldu azken lau urteetan
Gainera, adimen artifiziala ekintzailetza-ekimenen etorkizuneko bideragarritasunerako faktore gakotzat hartzen da, nahiz eta haren erabilera oraindik ez dagoen ondo definituta negozio-eragiketetan eta bezeroen itxaropenetan. Beste era batera esanda, zalantzak daude nola erabili, zenbat inbertitu eta nola babestu horren aurka.
Berdin, baina ez hainbeste
Gizon eta emakumeen arteko berdintasun kulturari dagokionez, aurreko urtean baino positiboagoa da. Espainian, emakumeen eta gizonen % 70ek baino gehiagok negozioak sortzen dituzte 35 urtetik gorakoekin. Generoa edozein dela ere, eta ekintzaile berrien kasuan, % 10ek masterra dute eta % 11k doktoretza, generoa edozein dela ere. - Hala ere, gizonek eta emakumeek sortutako negozio motak desberdinak dira. Hiru urte eta erdi baino gutxiagoko bi ekintzailetza ekimenetik batek kontsumitzaileentzako zerbitzuak eskaintzen ditu, eta hamarretik hiruk zerbitzuak saltzen dizkiete enpresei. Urtez urte, industria (prozesatzeko) sektorearen pisua jaisten jarraitzen du gure herrialdean, erauzketa sektorearen pisua apur bat handitzen den bitartean.
- 2024an, emakumeek enpresei zerbitzuak eskaintzeari uzten diote eta negozio gehiago sortzen dituzte kontsumitzaileentzako zerbitzuen sektorean. Emakumezko ekin-
tzaile berrien (TEA) hamarretik seik azken kontsumorako zerbitzuak eskaintzen dituzte, eta enpresa-zerbitzuetako negozioetan duten parte-hartzea hamar puntu portzentual jaitsi da aurreko urtearekin alderatuta. Hala ere, gizonek sektore honetan duten jarduera mantendu dute (% 42), eta enpresa-zerbitzuetako sektorean duten parte-hartzea % 35etik % 37ra igo da. "Negozio motaren alde honek beste alderdi garrantzitsu batzuk ere eragiten ditu, hala nola ekimenen kapitalizazioan, haien maila teknologikoan, berrikuntzarako duten gaitasunean, langile kopuruan eta nazioarteko orientazioan", azpimarratzen du Borja Cabezónek.
Nuria Calvok azpimarratutako beste datu bat da azken hiru urteetan Espainian bizi diren atzerriko biztanleriak Espainiako biztanleriak baino bi aldiz gehiagotan hasi dituela negozioak, eta hori herrialde honetako ekintzailetza-jardueraren hazkundearen eragile bihurtu dela. 2024rako, zazpi atzerritarretatik batek negozio-proiektu bat hasiko du gure herrialdean, nahiz eta propor-tzio hori 13tik batera jaisten den hiru urte eta erdi baino gehiago daramatzaten ekimen nagusien kasuan, eta uzte-tasa handitzen den. Biztanleria horren ekintzailetza-asmoa Espainiakoa baino hirukoiztu egiten da, 2021eko % 17,7tik 2024ko % 28,1era hazi baita, eta horrek iradoki-tzen du haien ekintzailetza-jardueraren hazkundea datozen urteetan.
- GEM: 25 urteko ibilbidean zehar, GEMek behin eta berriz eman die politikariei ikuspegi baliotsuak ekintzailetza nola sustatzeaz hazkundea eta oparotasuna bultzatzeko. Sareko talde nazionalen partzuergoak, batez ere goi-mailako erakunde akademikoekin lotuta, ekintzailetzari eta ekintzailetza ekosistemei buruzko inkesta-ikerketa egiten du mundu osoan. GEMen tresnak eta datuak bakarrak dira eta interesdun askori mesede egiten diete.
