SCHIEDAM DUURZAAM DOEBOEK

Duurzaam Doeboek www.vveplatformschiedam.nl

d u u r z a a m d o e b o e k

Help! Mijn huis verzakt // Wat het Servicepunt Woningverbetering voor u kan doen // Tips om duurzamer en fijner te wonen // Duurzaam fietsen door Schiedam // Veel lees- en doeplezier!

Servicepunt Woningverbetering Schiedam • DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 1

05-10-2021 17:32

De adviseurs van het Servicepunt Woni ngverbeteri ng

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 2

05-10-2021 17:32

Over het servicepunt Servicepunt Woningverbetering Schiedam Het Duurzaam is 100% klimaatneutraal gedruktDaarom helpt de gemeente Goed onderhouden woonhuizen dragen bij aan deDoeboek leefbaarheid van wijken en buurten. met het FSC keurmerk.

CO2-uitstootDe wordt Schiedam eigenaren van een woningop ofpapier appartement graag, via hetDe servicepunt. adviseurs van het Servicepunt gecompenseerd doorhun de Climate [CNG]. helpen Schiedammers om achterstallig onderhoud van woningNeutral aan teGroup pakken.

Dat doen ze met onderzoek en

advies. Gratis en onpartijdig.

Bewaar het Duurzaam Goed voor het klimaat en uw portemonnee. Op deze manier Doeboek en probeer af en toe Het Servicepunt Woningverbetering is in 2003 opgezet worden Schiedamse woningen gezonder en duurzamer. om funderingen te herstellen en achterstallig onderhoud een nieuwe duurzame tip!

Waarom een servicepunt?

in de oude stadswijken weg te werken.

Wat we doen

Het is belangrijk om dat op tijd te doen. Uitstel maakt

Voor deze zaken kunt u terecht bij het Servicepunt

het probleem groter en moeilijker te verhelpen. En

Woningverbetering:

duurder bovendien. Funderingen zijn met name in

• Eerste hulp bij onderhoud

Schiedam een uitdaging, omdat onze stad is gebouwd

• Verduurzamen van de woning

op veengrond. Veen klinkt in, waardoor de bodem daalt.

• Funderingsherstel

Funderingen komen daardoor vrij te liggen.

• Advies voor VvE

Duurzamere Schiedamse woningen

• Advies over financiering en subsidie

Sinds 2015 helpt het Servicepunt Woningverbetering

Neem voor meer informatie contact op of maak

Schiedam ook bij het verduurzamen. Immers: het

een afspraak met een adviseur van het Servicepunt

moment dat uw huis onderhoud nodig heeft, is een kans

Woningverbetering.

Colofon

Het Duurzaam Doeboek is een productie van www.eigenz.nl in opdracht van het Servicepunt Woningverbetering Schiedam. Het Duurzaam Doeboek Schiedam is mede mogelijk gemaakt www.servicepuntwoningverbetering.nl door de Regeling Reductie Energiegebruik (RRE).

om ook meteen te verduurzamen.

Opdrachtgever Vormgeving Illustratie Fotografie

Eindredactie Contact

Servicepunt Woningverbetering Schiedam Buro eigenz Chantal Santema // Joanne van de Riet Astrid van Loo // Floris Slotemaker Daan CC // Danielle van Wieringen www.energieklik.nl // doe@energieklik.nl

© MMXXI — Het Duurzaam Doeboek is gemaakt naar een idee van eigenz.nl Chantal Santema // de Energieklik. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder toestemming van de makers. Het Duurzaam DoeBoek is met grote zorgvuldigheid samengesteld. Aan de informatie kunnen echter geen rechten worden ontleend.

Opmerking of suggestie? Neem contact op met doe@energieklik.nl

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 1

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

1

05-10-2021 17:32

Van oude naar nieuwe energie Schiedam staat bekend om haar oude molens. Door de wind werden tandwielen in werking gebracht. Zo werd mout gemalen voor de productie van jenever.

De Noletmolen uit 2006 wekt met haar wieken elektriciteit op.

Nieuwe energie uit een duurzame bron!

2

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 2

05-10-2021 17:32

Alstublieft, uw Duurzaam Doeboek!

Een cadeautje van het Servicepunt Woningverbetering.

Dit doeboek helpt u op weg om comfortabeler, veiliger én duurzamer te wonen…

U leest hier handige tips om te verduurzamen in en rond het huis. Daarnaast vindt u veel informatie, verhalen, een spel en een strip.

Het doel: minder energie verbruiken waardoor u bespaart, prettiger woont en bijdraagt aan een beter milieu. Waar nodig kan het Servicepunt Woningverbetering verder helpen.

Samen zorgen we voor een gezondere wereld.

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 3

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

3

05-10-2021 17:32

INHOUD + Ventileren is niet moeilijk . . . 5 + Interview — Mensen gaan anders naar hun huis kijken . . . 6 + Warmtescan . . . 9 + Voorbereid op aardgasvrij. Wat zijn de mogelijkheden . . . 10 + Alles over funderingen . . . 12 + Interview — Help! Mijn huis verzakt . . . 14 + De bodem zakt! Wat betekent dat voor u? . . . 17 + Tips-01 in en rond het huis voor eigenaren én huurders . . . 18 + Fietsroute start . . . 20 + Hoe werkt… een warmtepomp, zonnecollector, warmwaterboiler? . . . 24 + Bespaar energie met uw centrale verwarming . . . 27 + Financiering & subsidie . . . 28 + Kunt u 8x afvinken? . . . 32 + Duurzaam wonen is ook veilig wonen . . . 34 + Tips-02 in en rond het huis voor eigenaren én huurders . . . 36 + Ventileer! Waarom & hoe . . . 38 + Regenwater afkoppelen . . . 40 + Klimaatvriendelijke tuin en balkon . . . 41 + Kids — hoe zit dat met energie . . . 42 + Tips-03 in en rond het huis voor eigenaren én huurders . . . 44 + Bekijk via QR de Handige sites over duurzaamheid! . . . 46 + Strip — isoleren in Schiedam . . . 48 + Colofon . . . 49

4

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 4

05-10-2021 17:32

ventileren IS NIET moeilijk! je voelt je er fris bij

Lee het op s blz 38

Ventil waaro eren, m hoe? en

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 5

.

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

5

05-10-2021 17:32

Wietse Kunst is adviseur bij het Servicepunt Woningverbetering Schiedam.

Schiedammers die hun woning willen verduurzamen, kunnen bij hem terecht voor advies.

“Het is belangrijk dat mensen hun woning begrijpen en er voor zorgen. Samen maken we een stappenplan voor onderhoud en verduurzaming.”

Mensen gaan naar hun huis kijken

Wat maakt een advies van het Servicepunt Woningverbetering anders dan andere adviezen?

“Het Servicepunt Woningverbetering is heel lokaal en kent de woningen in Schiedam. We weten hoe ze zijn gebouwd en in veel gevallen welk type fundering het huis heeft.

Anders zoeken we dat op. We weten ook in welke wijk welke doelgroep woont. Op die manier kunnen we veel meer maatwerk leveren dan een online bespaarcheck; die geeft geen gericht advies.”

“Bij ons krijgen mensen een onafhankelijk advies. We geven dus geen advies over welke aannemer ons het beste lijkt.

We kunnen natuurlijk wel advies geven waarop je kunt letten bij het maken van een keuze. Let er bijvoorbeeld op dat een aannemer is aangesloten bij een geschillencommissie. Omdat het Servicepunt een onderdeel is van de gemeente, kunnen we daarnaast onze diensten

6

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 6

05-10-2021 17:32

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 7

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

7

05-10-2021 17:32

Ook een adviesgesprek over de verduurzaming van uw woning? www.servicepuntwoningverbetering.nl

ook nog gratis aanbieden. Daardoor zijn we laagdrempelig

Wat voor vragen krijg je?

en kan ons advies ook echt onafhankelijk zijn. Dat is

“De meestal vragen die ik krijg, gaan over verduurzaming

belangrijk. Zeker nu mensen worden overspoeld met

van een woning. Waar moet ik beginnen, is een vraag.

reclameboodschappen over verduurzaming.”

En bouwkundig: hoe zit mijn huis in elkaar? Zal ik eerst

Waarom is advies over woningverbetering juist in Schiedam belangrijk?

het dak doen of de vloer? Een warmtepomp, hoe zit dat, is een doorstroomboiler een goede afweging? Dat soort vragen kan je niet goed beantwoorden via de mail. Die

“Er zijn veel oude wijken in Schiedam. Juist daarom is het

keuzes hangen samen met het gebruik van de woning.

Servicepunt Woningverbetering opgericht. We hebben

Ben je vaak thuis, zit je dan in de woonkamer of in de

een monumentaal centrum. Onze oude wijken zijn zeker

werkkamer op zolder? Hoe gebruik je je huis nu en hoe in

100 jaar oud. Bij huizen uit 1930 kan je niet alles in één

de toekomst? Wat is je budget? Heb je twee kinderen van

keer aanpakken. Ik bouw daarom het liefst een relatie op,

17 die nu veel onder de douche staan?

met meerdere contactmomenten. Een oud huis heeft meerdere bewoners gehad. Dan moet je in kaart brengen: wat is al gedaan en wat moet nu als eerste? Het is geen homogene gestapelde bouw.

Juist daarom is goede lokale kennis belangrijk.”

“Als ik geweest ben, zijn mensen gelukkig altijd blij. Ze zeggen dat ze iets hebben geleerd.”

Hoe komen mensen bij jou terecht?

“Mensen maken een afspraak via de website, per e-mail,

En gaan die over 3 jaar het huis uit? Dat zijn allemaal

telefoon of ze komen naar onze balie. Maar ze komen

belangrijke vragen om te beantwoorden voordat je keuzes

ook via acties, bijvoorbeeld onze warmtescan. Met een

maakt.”

speciale camera kunnen we zien op welke plekken een woning warmte verliest en er dus beter geïsoleerd kan

Hoe gaat zo’n adviesgesprek?

worden. Naar aanleiding daarvan willen veel mensen

“Ik kom langs en meestal beginnen we aan de koffietafel.

meer weten en vervolgstappen zetten. Er is duidelijk

Gaandeweg komen er steeds meer vragen. Dan gaan we

behoefte aan persoonlijk contact, aan maatwerkadvies.”

alle kamers af, tot de kruipruimte toe. Veel mensen kopen een huis en wonen er, maar hebben niet echt kennis over hun huis. Ik leg mensen uit, wat hun huis inhoudt: wat is een spouwmuur? Waarom staat een radiator waar ‘ie nu staat, bij de ramen? Dat is omdat ramen doorgaans het koudste punt zijn van de gevel. Daarom moet je de lucht daar zo snel mogelijk verwarmen. Het is dan niet handig om een bank voor de radiator te zetten. Of een vensterbank boven de radiator te plaatsen. Zo belemmer je de warmtestroom. Ik zie ook nog steeds dat mensen ventilatieroosters verwijderen omdat ze lelijk zijn.

Maar ze hebben wel een functie. Ventileren is belangrijk voor een gezond binnenklimaat en voorkomt vochtproblemen. Juist als je je huis goed geïsoleerd hebt, is goede ventilatie noodzakelijk. Met dit soort kennis ga je anders naar je huis kijken. ■

8

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 8

05-10-2021 17:32

Warmtescan

warmtelekken, waar zitten deze?

BLAUW minder warmtelekkage

GROEN warmtelekkage ORANJE veel warmtelekkage ROOD ernstige warmtelekkage

DOEN ! ag

Vra

naa r ee n TE SC bij AN het Ser v Wo nin icepun gve t rbe teri ng.

WA

RM

Maak een warmtescan Een warmtescan is een infraroodfoto.

Deze foto laat zien of en waar er warmte ontsnapt uit uw huis.

Bijvoorbeeld of er warmte verdwijnt via het dak, de vloer, of de gevel. Door deze warmtelekken dicht te maken, stijgt het wooncomfort en daalt de energierekening.

De warmtescan wordt gemaakt met een warmtebeeldcamera.

Zo’n foto lukt het beste als het temperatuurverschil tussen binnen en buiten groot is, dus in de herfst of de winter.

Interesse in een warmtescan?

➺ Neem contact op met het Servicepunt Woningverbetering, of blijf via social media op de hoogte.

www.servicepuntwoningverbetering.nl

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 9

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

9

05-10-2021 17:32

Voorbereid op aardgasvrij Hoe? Voorbereid op aardgasvrij

Wat zijn de mogelijkheden voor aardgasvrij wonen in Schiedam?

Nederland wil in 2050 aardgasvrij zijn. De gaskraan

Warmtenet

in Groningen gaat langzaam maar zeker dicht. Het is

Een warmtenet is een netwerk van leidingen onder de

duidelijk dat de CO2-uitstoot omlaag moet, ook de

grond. Hierdoor stroomt warm water dat afkomstig is

CO2-uitstoot door o.a. energieverbruik in woningen.

van een warmtebron in de buurt. Het warme water wordt gebruikt om huizen te verwarmen. Een warmtenet kan dus

Door energie te besparen valt er direct heel wat

op veel plekken in Nederland een goede oplossing zijn om

te winnen. De meest duurzame energie is immers

hele straten of wijken aardgasvrij te maken. In Schiedam

de energie die u niet gebruikt. Isoleren is vaak een

ligt een warmteleiding langs de A20.

goede eerste stap. Denk aan spouwmuurisolatie, goede vloerisolatie of HR++ of tripleglas.

Misschien zijn aanpassingen nodig zoals vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren.

Wilt u nu al zelf aan de slag? De adviseurs van het Servicepunt Woningverbetering kunnen u adviseren over de beste keuze voor u. U kunt altijd beginnen met een energiecheck van uw woning. Zo komt u erachter waar uw woning mogelijk warmte lekt.

Door deze warmtelekken dicht te maken, stijgt het wooncomfort en daalt de energierekening.

Neem contact op met onze adviseurs.

www.servicepuntwoningverbetering.nl

10

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 10

05-10-2021 17:32

?

Groen gas

Elektrische oplossingen

Groen gas is een alternatief voor aardgas. De

Veel mensen zullen binnenkort op een elektrische manier

herkomst van het gas is duurzaam. De meest

(‘all electric’) gaan verwarmen en koken. In de meeste gevallen

gebruikte vorm van groen gas is biogas. Er zijn

krijgen ze een warmtepomp en gaan koken op inductie.

ook nieuwe vormen van groen gas in ontwikkeling:

Elektrische oplossingen vereisen een zeer goede isolatie

synthetisch gas en waterstof. Deze vormen

van de woning. Hierdoor zijn deze oplossingen vaak

lijken voorlopig alleen geschikt voor industriële

duurder dan aansluiten op een warmtenet.

toepassingen en zwaar transport.

Lees meer op de website van de gemeente Schiedam. www.schiedam.nl/a-tot-z/aardgasvrij-wonen

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 11

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

11

05-10-2021 17:32

over funderingen Woordenlijst

Fundering

Een fundering op staal

Een paalfundering

De fundering zorgt ervoor

Dit is vaak een sleuf of

Hiervoor worden palen de

dat het gewicht van een

groef in de grond. Die

grond in geheid. Of wel:

pand op een stevige

wordt gevuld met beton.

de grond in geslagen. De

ondergrond rust. Ook

Daarop wordt de rest van

palen rusten diep in de

wegen en spoorlijnen

de constructie gebouwd.

grond op zandlagen die

hebben een fundering.

De fundering wordt op

stevig genoeg zijn om de

Er zijn verschillende

zijn plaats gehouden door

constructie te dragen.

soorten funderingen.

de ondergrond. Het heeft dus niet te maken met het materiaal ‘staal’.

12

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 12

05-10-2021 17:32

Funderingsherstel

Maaiveld

Sonderen

Als een fundering is

Dat is de hoogte van de

Hoeveel gewicht kan de

verzakt of is aangetast, is

bovenkant van de grond.

grond dragen? Dat wordt

een herstel nodig. Een huis

bepaald door te sonderen.

dat niet op een stevige

Hoe hoog is het maaiveld

Bij sonderen wordt een

fundering staat, kan voor

bij u? Kijk op www.ahn.nl ;

speciale staaf in de grond

gevaarlijke situaties zorgen.

het Actueel Hoogtebestand

gedrukt. Daarbij wordt de

Het is niet altijd nodig

Nederland. Dat is de

weerstand van de grond

de fundering helemaal te

digitale hoogtekaart voor

mechanisch gemeten.

vernieuwen. Het gaat vaak

heel Nederland.

om het vervangen van de aangetaste en kapotte onderdelen. Dat gebeurt meestal met staal en beton. ­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 13

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

13

05-10-2021 17:32

Help! Mijn huis verzakt

Waarom funderingsherstel belangrijk is

De gemeente Schiedam werkt actief

Wat is het probleem met funderingen?

aan het verbeteren van funderingen

"Bij woningen op palen kan het gebeuren dat het veen er

onder woningen. In Schiedam is

omheen inklinkt. Dat betekent dat de grond rondom de

dat extra belangrijk omdat de stad

heipalen daalt en de palen meetrekt. En dat heeft gevolgen

is gebouwd op veen. Veengrond

voor de stabiliteit. Verder kunnen palen gaan rotten omdat het

klinkt in en daardoor daalt de

grondwaterpeil zakt. Ook zijn sommige woningen in Schiedam

bodem. En dat kan weer zorgen voor

helemaal niet onderheid. Panden zakken dan net zo hard als het

funderingsproblemen. “Hoe eerder

maaiveld en de omliggende omgeving.”

je er wat aan doet, hoe beter het is voor het behoud van je huis”, zegt

Wat is een funderingsonderzoek?

projectleider funderingsherstel

“Dat begint met een schouwing. We doen dan een lintvoegmeting.

Ab van der Meer.

Dat betekent dat we kijken of een voeg nog waterpas is ten opzichte van de horizon. Als we daarna besluiten om verder te onderzoeken, plaatsen we boutjes in de gevel. Die meten we twee keer per jaar, drie jaar lang. Dus in minimaal zes metingen.

Dan kun je wat meer zeggen over het verloop en zie je hoeveel een pand zakt. Uiteindelijk analyseren we of er wel of geen funderingsprobleem is. Dat doen we heel zorgvuldig vanwege de grote gevolgen die het heeft voor de woningeigenaren. Op dit moment houden we 260 panden in de gaten.”

Wat doen jullie als de fundering niet goed is?

“Het gaat dan vaak om meerdere panden, soms tientallen tegelijk.

14

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 14

05-10-2021 17:32

te gaan herstellen. Daarvoor maken we een plan. Belangrijk

Het herstel wordt uitgevoerd onder de begane grond?

is hoeveel palen gebruikt moeten worden, of er zand moet

“Ja, soms maken we een kelder. Het voordeel is dat

worden afgegraven, of er grondvervuiling is.

mensen in hun huis kunnen blijven wonen tijdens het

Dan gaan we om tafel met de eigenaren. We adviseren om

werk. De vloer van de begane grond hoeft er dan niet uit; Dan volgt een aanbesteding. De eigenaren kiezen van

er wordt gewerkt in de kelder. Dat is zeker in deze tijd

wie ze een offerte willen. Daar blijven wij buiten.

van woningschaarste een voordeel. De eventuele extra

Aannemers geven een presentatie. Dan maken de eigenaren

kosten van de kelder wegen op tegen het verlies van de

een keus. Als er meerdere eigenaren zijn, moeten de

bestaande vloer met keuken, douche enzovoort. Je kan

kosten worden verdeeld. Als er een vereniging van

daarna ook besluiten om de begane grondvloer aan de

eigenaren is, gebeurt dat volgens de verhouding van het

onderkant te isoleren. Belangrijk om te weten is wel, dat

appartementsrecht.”

zo’n kelder meestal alleen gebruikt mag worden voor

waarom is herstel noodzaak?

opslag.”

“Uiteindelijk is herstellen gewoon noodzaak. Als mensen

Wat doen jullie aan duurzaamheid?

echt niet willen meewerken, verslechtert de situatie van

“We stimuleren eigenaren het onderhoud aan te pakken,

de panden. Hoe langer je wacht, des te groter de kans op

maar ook om de woning te verduurzamen. En om

schade, bijvoorbeeld muren die gaan scheuren of verzakken.

energiebesparende maatregelen te nemen. Funderingsherstel

Eigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor hun pand. De

is daarbij op zich al heel duurzaam. Niet slopen, geen nieuwe

gemeente kan hen wel aanschrijven. Dan gebeurt het

grondstoffen, maar herstellen. Kortom: hergebruik van de

uiteindelijk onder dwang. Als funderingsherstel goed wordt

woning. De nieuwe betonvloer die erin komt, kan worden

uitgevoerd, kan de woning weer 50 jaar mee. Natuurlijk

geïsoleerd. Kijk wat je logisch gezien tegelijkertijd met het

moet dan wel het normale onderhoud plaatsvinden.”

funderingsherstel kunt verduurzamen.” ­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 15

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

15

05-10-2021 17:32

D

Wat is uw advies aan woningeigenaren die dit lezen?

“Als er een probleem is, pak het aan en zorg dat de

een ruïne aan het repareren. Panden moeten eigenlijk

woning hersteld wordt. Hoe langer je wacht, hoe slechter

van een nieuwe fundering voorzien worden wanneer ze

het wordt. En hoe hoger de kosten worden. Wegkijken lost

er nog redelijk bijstaan.”

■

het probleem niet op. Op een gegeven moment ben je

☛

Wanneer kunt u als eigenaar vermoeden dat u een probleem hebt?

“Bij rare scheuren in binnenmuren en ramen, bij deuren die echt fors klemmen of vloeren die scheef lopen. Bij een oudere woning heb je altijd het risico van een probleem.

U kunt altijd contact op nemen met het Servicepunt Woningverbetering. We adviseren gratis. Maar het is voor mensen natuurlijk een moeilijk besluit. De kosten van funderingsherstel zijn hoog; honderdtot honderddertigduizend euro. Via het Servicepunt

U kunt ook informatie op deze site vinden. www.servicepuntwoningverbetering.nl

16

Woningverbetering hebt u de mogelijkheid een lening met lage rente aan te vragen.”

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 16

05-10-2021 17:32

De bodem zakt! Wat betekent dat voor u?

Heb ik wel een goede bodem onder mijn huis? Waarschijnlijk hebt u zich dat niet afgevraagd toen u uw huis kocht.

Toch is die vraag belangrijk. Bodemdaling is een probleem, zeker in Schiedam en omgeving. Het zorgt onder andere voor problemen met funderingen.

Wat is bodemdaling?

De bodem in de Randstad bestaat vooral uit veen.

daling kunnen funderingen en huizen verzakken. Ook

Veengrond is een slappe bodem waar veel water in zit.

kunnen rioleringen, gas-of waterleidingen knappen. De

Wonen op veengrond zorgt voor veel druk op die bodem.

reparaties daarvan kosten veel geld.

Gebouwen, zware wegen en rioleringen zorgen ervoor dat hij sneller daalt. Buiten de stad willen we de bodem

Wat kunt u doen?

gebruiken voor landbouw. We pompen water uit de

We kunnen met elkaar de overlast van bodemdaling wat

grond om de weilanden droog te houden. Ook daardoor

verkleinen. Tegels of bestrating weghalen. Want die laat

daalt de bodem, in 1000 jaar met wel 5 meter.

geen regenwater door. Water dat daardoor niet in de

Wat is veen?

bodem terechtkomt.

Veen is duizenden jaren geleden ontstaan in moeras-

Vervang tegels of bestrating door planten of gras. Hier-

gebieden. Het bestaat uit afgestorven plantenmateriaal.

door wordt het regenwater in de grond vastgehouden en

Om veen geschikt te maken voor woningbouw en voor

worden de riolen en afvoeren ontlast.

het verbouwen van voedsel, werd deze bodem ontwaterd.

Maakt u zich zorgen over de fundering onder uw huis?

Daardoor zakte het veen in en zo is de bodemdaling

Hebt u een ouder huis, ziet u scheuren in de muur,

begonnen. Ook breekt veen af doordat er lucht bijkomt en

klemmen uw deuren verontrustend? Neem dan contact

daardoor daalt de bodem nog verder.

op met het Servicepunt Woningverbetering.

Wat betekent dat voor u?

Via de website van het Servicepunt Woningverbetering:

We hebben huizen gebouwd op de veenbodem. De

kunt u de Fundermaps raadplegen.

funderingen van onze huizen rusten erop. Door bodem-

www.servicepuntwoningverbetering.nl

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 17

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

17

05-10-2021 17:32

01

Tips in en rond het huis voor eigenaren én huurders

1. Neem een waterbesparende douchekop

Een vijfde van het gasverbruik gaat op aan het verwarmen van water.

Ook in de douche kunt u dus besparen. Een waterbesparende douchekop scheelt zo’n 45 euro per jaar. Toch mooi meegenomen!

Neem een douchecoach

Dat is een wekkertje voor in de douche dat laat weten wanneer u er vijf minuten onder hebt gestaan.

2. Stook niet voor de buitenmuur

Een verwarmingsradiator geeft warmte af aan de kamer, maar ook aan de muur. Plak radiatorfolie tegen de muur en stook niet meer voor de buitenlucht.

Hiermee kunt u 50 tot 100 euro per jaar besparen. Bij elke bouwmarkt is radiatorfolie te koop.

Stof de radiatoren af. Dikke stofwolken in de radiatoren belemmeren de warmteafgifte.

Plaats radiatorkranen op uw radiator.

Dit zorgt ervoor dat u niet onnodig aan het verwarmen bent.

18

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 18

05-10-2021 17:32

4. Plaats een deurdranger

aantekeningen

Met een deurdranger bij de tussendeur stookt u de hal niet mee.

3. wat denkt uvan zoneverwarming

Zoneverwarming maakt het mogelijk om de temperatuur in verschillende ruimtes afzonderlijk van elkaar in te stellen. Hierdoor kunt u bijvoorbeeld de werkkamer verwarmen zonder automatisch de woonkamer, waar de thermostaat hangt, ook warm te stoken.

Dit is niet alleen goed voor uw energierekening, maar ook voor het milieu. Let wel op want niet elke cv-ketel ondersteunt deze slimme zoneregeling systemen.

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 19

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

19

05-10-2021 17:32

20

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 20

05-10-2021 17:32

Fietsroute

±16KM | 1 uur

❶ Natuurspeeltuin Kethelpark Schiedam heeft zes grotere natuurspeeltuinen.

Natuurspeeltuin Kethelpark ligt in Polderpark Kethel. Natuurspeeltuinen hebben geen speeltoestellen maar grond, hout, heuvels, water, zand, bloemen, stenen en vruchten. Het

❸ Heemtuin ’t Hoefblad

zijn plekken waar kinderen kunnen kliederen

Hier vindt u typisch Zuid-Hollandse

met water, bruggen en hutten kunnen bouwen

landschappen in het klein. Zoals: griend, dijk,

en meer.

kleiput, ruigte- en rietvegetatie, bosschages,

➵

Waar: Harreweg

www.groendoetgoedschiedam.nl

veenvijver, sloot, akker en hooiland. Er zijn snoeihoutwallen voor vogels en nestkastjes. De heemtuin is naast de kinderboerderij.

➵ Waar: Prinses Beatrixpark 1 www.groendoetgoedschiedam.nl

❷ Bijenbaan

❹ De Buurttuin: klimaatbestendige wijk

De Bijenbaan is een ongebruikte trambaan

In het gebied Parkweg Midden komen 238

langs de Slimme Watering in Schiedam-

nul-op-de-meter-woningen. Dat zijn duurzame,

Noord. Vrijwilligers hebben hier met hulp

goed geïsoleerde woningen die hun eigen

van de gemeente Schiedam een groene en

energie opwekken. Ze komen in plaats van

bloeiende strook gemaakt voor bijen, vlinders

de 304 portiekwoningen die er nu staan.

en hommels. Een kronkelend wandelpad met

Eromheen komen verschillende soorten bomen

informatieborden vertelt u alles over bijen.

en beplanting. Autoluwe, groene binnenhoven

➵

Waar: Slimme watering

www.groendoetgoedschiedam.nl/locaties

vangen de neerslag op in de bodem. De bouw is in 2024 klaar.

➵ Waar: Parkweg www.denieuwekethelpoort.nl

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 21

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

21

05-10-2021 17:32

Fietsroute vervolg

❼ Zon op de Erker ❺ Molen de Vrijheid

Project van Energiek Schiedam. Sinds eind 2020 liggen er 166 zonnepanelen op het dak van

Steengemalen meelproducten die zoveel mogelijk

wijkcentrum De Erker. Zij voorzien het pand en de

duurzaam zijn gemalen op de wind. Waaronder

naastgelegen gymzaal van groene stroom. ‘Zon op

biologisch graan. Kijk op de website van de

De Erker’ is een zogeheten postcoderoosproject:

stichting Schiedamse Molens voor een overzicht

bewoners in de directe omgeving van het

van álle molens en hun openingstijden.

zonnedak kunnen investeren in de zonnepanelen.

➵ Waar: Noordvest 40

Zij profiteren dan ook van de opbrengst door een

www.deschiedamsemolens.nl

korting op hun eigen energierekening.

➵ Waar: Jan van Avennestraat 32 www.energiekschiedam.nl/zon-op-de-erker

❻ De Babbersmolen Dit is de oudste nog bestaande stenen poldermolen

❽ Maastuin

van Nederland. In de periode van april t/m oktober:

Een groene ontmoetingsplek in de Gorzen, aan het

elke zaterdag te bezoeken. Naast de molen ligt de

water van de Maas. Buurtbewoners kunnen hier

mini-Babberspolder: een bijzonder watereducatieproject.

werken, oogsten, leren en ontspannen. Er wordt

Bezoekers kunnen een mini-polder met slootjes onder

getuinierd vanuit de permacultuurgedachte. Dat

water laten lopen en hem daarna weer droogmalen met

betekent: biologisch tuinieren en zoveel mogelijk

een groot houten scheprad. Het water wordt gespuid in

met de natuur meewerken. Uit zorg voor de aarde,

een mini-Poldervaart met werkende keersluizen.

zorg voor de mensen en om te delen van de

➵ Waar: Schiedamsedijk 2A www.deschiedamsemolens.nl

overvloed.

➵ Waar: Jachthavenlaan 7 www.tussentuin.nl/tuinen/maastuin

22

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 22

05-10-2021 17:32

❾ Servicepunt Woningverbetering

❿ Circulair ambachtscentrum Schiedam

Het Servicepunt Woningverbetering is hét loket in de stad waar huiseigenaren en Verenigingen

Schiedam krijgt een ‘circulair ambachtscentrum’.

van eigenaren terechtkunnen met vragen over

Hier worden producten gerepareerd en opgeknapt.

woningverbetering, - verduurzaming en over de

Ook worden nieuwe producten gemaakt van

fundering. Langskomen kan bij voorkeur op afspraak,

bestaande materialen. Het is een samenwerking

maar u kunt zich ook op openingstijden bij onze

van o.a. de gemeente, Irado, kringloopwinkel Het

balie melden.

Goed, Buurtwerkplaats Oost, de Recyclewinkel en de

➵ Waar: Gemeentehuis Schiedam

Klussendienst, Stroomopwaarts, de Green Business

www.servicepuntwoningverbetering.nl

Club, scholen en opleidingscentra en het Repair Café.

➵ Waar: Fokkerstraat

510

www.irado.nl/schiedam/ circulair-ambachtscentrum

Download de fietsroute als pdf!

www.servicepuntwoningverbetering.nl/fietsroute

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 23

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

23

05-10-2021 17:32

Hoe werkt…?

WARMTEPOMP

HYBRIDE WARMTEPOMP compressie

koelmiddel

warm water

verdamping

condensatie

expansie

...een warmtepomp?

...een hybride warmtepomp?

Met een warmtepomp kunt u uw huis verwarmen. De

De hybride warmtepomp wordt naast de cv-ketel

warmtepomp onttrekt warmte uit een bron. Bijvoorbeeld

gehangen. U blijft dus nog wel aardgas gebruiken.

de lucht, de bodem of het grondwater. Van die warmte maakt de pomp een bruikbare temperatuur.

Een hybride warmtepomp heeft een kastje dat naast de cv-ketel hangt. Een deel van de warmtepomp

De warmtepomp heeft een voorraadvat voor warm water

staat buiten en onttrekt warmte aan de buitenlucht.

en is ongeveer zo groot als een hoge koelkast. Het warme

De warmtepomp brengt deze naar een hoger

water wordt door het verwarmingssysteem gepompt.

temperatuurniveau. Daarna wordt de warmte gebruikt

U kunt een warmtepomp gebruiken als uw huis goed

in het centrale verwarmingssysteem.

geïsoleerd is. De warmtepomp is geschikt voor een huis

Als het buiten erg koud is, helpt de cv-ketel mee.

met een lage temperatuurverwarming. Dat is vloer- of

Die zorgt dan voor extra warmte in huis.

wandverwarming, of dat zijn radiatoren die voldoende warmte afgeven bij een lage watertemperatuur.

Wanneer uw huis redelijk geïsoleerd is, kunt u al denken aan een hybride warmtepomp.

Een warmtepomp verbruikt stroom. Vergeleken met een hr-ketel op gas is uw CO2-uitstoot echter veel lager.

Daarnaast is een warmtepomp veel efficiënter dan een cv-ketel. Waar een cv-ketel maximaal 109% rendement kan hebben, kan een warmtepomp een rendement van wel 400% halen. Kortom, een warmtepomp gebruikt 1 kilowatt elektra om 4 kilowatt te produceren.

24

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 24

05-10-2021 17:32

siliciumlaag siliciumlaag

afvoerlucht verlaat de woning met slechts 5 graden C

siliciumlaag

GELIJKSTROOM GELIJKSTROOM

ventilatie WARMTEPOMP DOORSNEDE

siliciumlaag siliciumlaag

siliciumlaag

zonnepaneel

...een ventilatiewarmtepomp?

...een zonnepaneel?

Dit is een kleine warmtepomp voor huizen die

Een zonnepaneel bestaat uit zonnecellen. Die zijn gemaakt

mechanische ventilatie hebben. Hij gebruikt warmte

van een materiaal dat stroom geleidt als er licht op valt.

uit de ventilatielucht om uw huis te verwarmen. Dat

Wanneer de zon op een paneel schijnt, ontstaat er een

scheelt energie en daarmee ook kosten.

elektrische stroom. De stroom zit tussen de positieve lading op de cel en de negatieve lading eronder. Dat heet

Huizen van na 1976 hebben vaak een mechanisch

gelijkstroom.

ventilatiesysteem. Dat zuigt warme lucht van binnen naar buiten. Een ventilatiewarmtepomp haalt energie

Een omvormer zet deze stroom vervolgens om in

uit deze afgezogen warme lucht en gebruikt die voor

wisselstroom. Dat is de soort stroom die uit uw

de centrale verwarming. Daar gaat wel de hoeveelheid

stopcontact komt. De omvormer stuurt de stroom het

lucht af, die moet worden ververst.

elektriciteitsnet op.

Daardoor werkt een ventilatiewarmtepomp meestal samen met een cv-ketel. Dus ook een hybride systeem.

Er bestaan ook warmtepompen die zowel de ventilatielucht als de buitenlucht gebruiken. Hierdoor kan er een hoger rendement worden gehaald en meer gas worden bespaard.

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 25

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

25

05-10-2021 17:32

Hoe werkt… vervolg

zonne COLLECTOR

WARM WATER

WARM WATER

KOUD WATER

zonne boiler

CV

mengventiel

60 GRADEN

KOUD WATER

26

...een zonnecollector

...een zonneboiler

Een zonnecollector op het dak

Water dat wordt verwarmd door zonnecollectoren,

gebruikt warmte uit zonlicht. Een

wordt opgeslagen in de warmwaterboiler.

zonnecollector heeft minder last

Zonnecollectoren en een warmwaterboiler worden

van schaduw dan zonnepanelen.

samen een zonneboiler genoemd.

Met de zonnecollector wordt water

Het water uit de zonneboiler wordt eventueel nog

verwarmd.

via de CV bijverwarmd.

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 26

05-10-2021 17:32

Bespaar energiE met uw CV U kunt eenvoudig energie besparen door uw cv anders in te stellen.

Dat is zuiniger voor u en beter voor het klimaat. Hoe dat gaat?

Er zijn twee manieren.

01 — Lagere aanvoertemperatuur

02 — Waterzijdig inregelen

stroomopening. Dit kan op twee

Uw cv-ketel heeft 2 verschillende

Waterzijdig inregelen is het in balans

radiatorkraan en in het voetventiel.

aanvoertemperaturen. Eén voor

brengen van de cv-installatie. Elke

Dat is een ventiel op de retourleiding

de verwarming en één voor het

radiator krijgt daardoor de juiste

van de radiator. Een radiator ver van

tapwater. Beide temperaturen kunt

hoeveelheid water.

de cv-ketel moet een grotere opening hebben dan een radiator dicht bij de

u makkelijk verlagen. Daardoor verbruikt u veel minder gas.

plekken: in het binnenwerk van de

Waarom waterzijdig inregelen?

ketel.

De meerderheid van de cv-installaDe temperatuur van het tapwater

ties is niet waterzijdig ingeregeld.

Inregelen kan op twee manieren:

kunt u verlagen tot een minimum van

Daardoor krijgt de radiator die dicht

➤ Statisch: elke radiator is correct

55 graden. Niet lager, om legionella

bij de cv-ketel staat het snelste en

ingesteld en wordt voorzien van

geen kans te geven.

het meeste warme water.

de juiste hoeveel warm water.

De aanvoertemperatuur van

De radiator die ver van de cv-ketel

Als een radiator wordt geopend of

verwarmingswater staat doorgaans

staat, krijgt daarentegen weinig

afgesloten, heeft dit wel invloed

op 70 graden. U kunt dit stapsgewijs

warm water. Daardoor warmt die

op de hoeveelheid warm water.

verlagen. Tot het punt dat u merkt dat

radiator traag of nauwelijks op.

het comfort minder wordt; dan moet de

Dat heet een onbalans. Het zorgt

van het water wordt automatisch

temperatuur weer iets omhoog.

voor een paar praktische problemen:

gemeten en het watervolume

Verlaagt u de temperatuur tot

➤ slecht comfort omdat uw woning

wordt vervolgens vanzelf

50 graden, zonder in te leveren op comfort? Dan is uw huis gereed voor een warmtepomp!

niet gelijkmatig opwarmt;

aangepast als dat nodig is.

➤ slecht comfort omdat bepaalde ruimtes niet warm te krijgen zijn;

➤ hoog gasverbruik omdat de cvKlaar voor een warmtepomp?

➤ Dynamisch: de retourtemperatuur

watertemperatuur niet optimaal is.

Wat levert het op?

Uiteindelijk hoeft de cv-pomp minder hard te werken en worden ruimtes makkelijker verwarmd. Het kan tot

Doe de uitgebreide check.

Veel installateurs kiezen dan om

20% schelen in het gasverbruik. Een

Zoek op:

grotere radiatoren op te hangen, maar

cv-monteur is er een paar uur mee

www.milieucentraal.nl

dat is niet nodig. Een radiator is bij

bezig. Bij een gemiddeld verbruik

de bouw namelijk precies afgestemd

heeft u deze kosten in 2 of 3 jaar

op het volume van de ruimte. Dit heet

terugverdiend. Er zijn op internet

dimensionering. Een grotere radiator

ook inregelkitten te koop om het

lost in de meeste gevallen het probleem

zelf te doen.

niet op. De radiatoren moeten waterzijdig worden ingeregeld.

Hoe gaat het?

Het water krijgt een maximale door­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 27

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

27

05-10-2021 17:32

Financiering & subsidie Komt u in aanmerking voor de stimuleringslening?

Er is een Stimuleringslening Particuliere Woningverbetering.

Hiermee wil de gemeente inwoners stimuleren om onderhoudsachterstanden weg te werken en funderingen te herstellen. Ook wil de gemeente

S

bewoners stimuleren hun woning te verduurzamen. Door het wegwerken van onderhoudsachterstanden en door verduurzaming werken we aan een duurzame woningvoorraad.

Dit doel staat ook in de Woonvisie en het Klimaatbeleidsplan.

Weten hoe het zit en welke maatregelen voor subsidie in aanmerking kunnen komen? www.servicepuntwoningverbetering.nl

28

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 28

05-10-2021 17:32

Hoe actief is uw VvE? Is uw vereniging van eigenaren actief? Staat de VvE ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en is goed vastgelegd, wie wat betaalt? Als dat niet zo is, kunt u te maken krijgen met achterstallig onderhoud. Of u krijgt problemen bij het verkopen van uw woning. En u loopt het risico op een boete. Zelfs al bestaat uw VvE maar uit twee of drie personen.

Sham Ramdutt kon helaas niet bij de fotoshoot aanwezig zijn.

Paul Harte rechts, daarom alleen op de foto.

“Veel woningeigenaren weten niet, dat je

betekent dat iemand die de woning wil

geen hypotheek krijgt als de vereniging

kopen, hiervoor geen hypotheek zal

van eigenaren niet is geactiveerd”,

krijgen. En daarmee wordt de woning in

vertelt adviseur Sherida-Ann Sam-Sin

feite onverkoopbaar.

van het Servicepunt Woningverbetering.

Dit Servicepunt wil woningeigenaren

Zelf doen of laten doen

helpen bij het activeren van hun VvE.

“Meneer Ramdutt zocht contact met ons, telefonisch en via de mail”,

Meneer Sham Ramdutt ontdekte de

vertelt adviseur Sam-Sin. “Ik heb hem

noodzaak van een actieve VvE toen hij

verteld hoe hij kan beginnen met

een woning aan de Rubenslaan wilde

het activeren van een VvE. Mevrouw

verkopen. Zijn ex-partner mevrouw

Jibodh woonde in een gebouw dat is

Vergilia Jibodh was hiervan eigenaar. Hij

opgesplitst in appartementsrechten.

hielp haar bij de verkoop.

Zij en haar buurman bezaten daar elk

Meneer Ramdutt en zijn bovenbuurman

een appartement. In dat geval zijn de

Paul Harte hadden het noodzakelijke

bewoners altijd samen verantwoordelijk

onderhoud van dit pand altijd zonder

voor het onderhoud van de buitenkant.

problemen uitgevoerd. Ramdutt: “De

En voor de gemeenschappelijke delen

buurman is timmerman, hij is handig.

van het gebouw.”

We doen veel samen. Om de twee jaar

“Paul, de bovenbuurman was zeker

knappen we buiten samen alles op. Dus

bereidwillig om mee te werken”, vertelt

het onderhoud is wel steeds gedaan.”

meneer Ramdutt. “Eigenlijk was hij er

Maar een actieve VvE was er niet. Dat

zelfs al een jaar eerder over begonnen, ­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 29

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

29

05-10-2021 17:32

30

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 30

05-10-2021 17:32

over dat we de VvE moesten activeren.

de splitsingsakte. Dus twee derde/

Toen is het niet doorgegaan. Toen ik mijn

een derde. Een derde was daarbij

appartement wilde verkopen, kwam het

voor mij.” Verder heeft hij, samen

opnieuw aan de orde. Toen zei hij: joh,

met zijn bovenbuurman, geregeld

ik ben niet van de papieren. Maar zijn

dat er een dekking is bij calamiteiten

dochter Ashley Harte bleek er veel kijk

en een collectieve opstal- en

op te hebben.”

brandverzekering. Plus een en

Adviseur Sam-Sin: “Je hoeft het beheer

aansprakelijkheidsverzekering.

van de VvE niet persé zelf te doen.

Bijvoorbeeld wanneer het lastig is om

Eens per jaar vergaderen

het als buren onderling te regelen, of

“Het budget hebben we geborgd

als eigenaren er niet zo goed wijs uit

in de notulen. We hebben geen

worden. Dan adviseer ik om het te laten

meerjarenplan gemaakt voor het

doen door een derde partij. Bijvoorbeeld

onderhoud. Wij houden nu eens per

een beheerder die gespecialiseerd is

jaar een vergadering. Die notuleren we.”

in kleine VvE’s. Dat kan ook fijn zijn

Omdat ze geen MJOP hebben, hebben

omdat je dan niet zelf de buurman of

de buurmannen een reservefonds

buurvrouw hoeft te herinneren aan een

opgezet voor het groot onderhoud.

betalingsverplichting. Maar dat hoefde

Uitgangspunt is een half procent van de

bij meneer Ramdutt dus niet.”

herbouwwaarde van het gebouw; het wettelijk minimum. “De waarde van ons

Notulen en verzekeringen

hele pand is een half miljoen. Dus we

“Ik heb de benodigde papieren

storten jaarlijks tweeënhalfduizend euro

gedownload van de website, ingevuld

in het reservefonds.”

en opgestuurd naar de Kamer van Koophandel”, vertelt Sham Ramdutt.

Inmiddels is de VvE aan de Rubenslaan

“Ik kreeg feedback van adviseur

succesvol geactiveerd. Adviseur Sherida-

Sherida-Ann en ben daar veel mee

Ann Sam-Sin legt uit: “Het doel van een

opgeschoten. We hadden als VvE al wel

actieve VvE is niet om het appartement

een KvK-nummer. Vervolgens hebben we

succesvol te verkopen, maar om de conditie

notulen gemaakt waarin staat, hoe de

van het gebouw of pand bij te houden. Een

gezamenlijke kosten worden verdeeld.

actieve of een goed georganiseerde VvE

Dat gebeurt volgens de verhouding van

zorgt ervoor dat het gebouw of pand goed

onze appartementsrechten in

onderhouden kan worden.” ■

Paul Harte op zijn balkon.

“Sham Ramdutt en ik hebben het noodzakelijke onderhoud van ons pand altijd zonder problemen samen uitgevoerd.”

Adviseur Sherida-Ann Sam-Sin

☛

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 31

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

31

05-10-2021 17:33

Kunt u 8x afvinken?

Doe het Checklijstje!

Is uw (kleine) vereniging van eigenaren actief?

1 —

Heeft de VvE een bestuurder?

Overleg met de andere leden van de VvE. U kunt zelf als bestuurder optreden of een externe beheerder benaderen die gespecialiseerd is in kleine VvE’s.

2 —

Is de VvE bij het Handelsregister van de KvK ingeschreven?

3 —

Heeft de VvE een gezamenlijke bankrekening?

4 —

Is er een collectieve opstalverzekering met een Wettelijke Aansprakelijkheidsdekking?

5 —

Vergadert de VvE minimaal 1 x per jaar?

6 —

Wordt hiervan een verslag of notulen gemaakt?

7 —

Betaalt ieder lid een maandbijdrage?

De maandbijdrage wordt betaald volgens de verdeelsleutel in de splitsingsakte.

8 —

Is er een MJOP? Een MJOP is een meerjarenonderhoudsplan. Als dat er niet is, moet minimaal 0,5 % van de herbouwwaarde van het gebouw worden gereserveerd als reservefonds voor groot onderhoud.

• Als u alle stappen kunt aanvinken, is er sprake van een actieve VvE.

Meer weten over het activeren van uw vereniging van eigenaren? www.servicepuntwoningverbetering.nl

32

➺

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 32

05-10-2021 17:33

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 33

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

33

05-10-2021 17:33

duurzaam pieppppppppppppp !

wonen is ook

veilig wonen

Hebt u in uw huis nagedacht over…

… doorvalbeveiliging

.. koolstofmelders

Doorvalbeveiliging voorkomt dat met name kinderen door een raam of deur naar beneden vallen. — Meestal is het een stang, buis of hekwerk. Die kunt u plaatsen in een deur- of raamopening. Het is verplicht wanneer het glas op 85 centimeter of lager zit en de vloer een meter boven de vaste grond is. Hebt u het al op orde?

Er zijn twee soorten melders: voor CO en CO2.

... een rookmelder Rookmelders waarschuwen voor brand. Ze reageren op rook of op hitte. — Rookmelders die reageren op hitte zijn praktisch in ruimtes waar vaak rook of damp is, zoals de badkamer of de keuken. Rookmelders kunnen in verbinding staan met een meldcentrale van een beveiligingsbedrijf of de brandweer. Het is ook mogelijk meerdere rookmelders aan elkaar te koppelen zodat ze allemaal een alarmsignaal afgeven wanneer er eentje een brand signaleert. Zo kunt u het alarm altijd horen.

34

— Koolstofmonoxide (CO) ontstaat bij onvolledige verbranding van brandstoffen.

Dat kan gebeuren bij geisers en cv-ketels die het niet goed doen. Ook bij open haarden kan koolstofmonoxide vrij komen. Het is giftig en niet te ruiken of te zien. Daardoor zeer gevaarlijk en dodelijk.

— Koolstofdioxode (CO2) is de lucht die wij uitademen.

Te weinig zuurstof en te veel CO2 zorgt voor concentratieproblemen en slaperigheid.

Het kan ook ziektekiemen verspreiden, zoals COVID.

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 34

05-10-2021 17:33

Loden leidingen Hebt u ze nog? Doe de check.

Voor beide bestaat een alarmmelder.

De CO2-melder gaat af bij slechte ventilatie. Dat is belangrijk in ruimten waar veel mensen samenkomen.

Hebt u een loden waterleiding?

— Loden waterleidingen kunnen alleen voorkomen in woningen en gebouwen die zijn gebouwd voor 1960.

Lood kan ongezond zijn voor jonge kinderen en zwangere vrouwen.

—Sinds 1960 zijn loden waterleidingen in de bouw verboden.

De gemeente onderzoekt scholen en gymzalen van vóór 1960. Omdat de levensduur van deze leidingen al is verstreken, komt het steeds vaker voor dat deze leidingen spontaan gaan lekken.

Hoe ouder de leiding hoe groter de kans op lekkages.

Woont u in een huurhuis van voor 1960, neem dan bij vragen contact op met de verhuurder.

Huiseigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor gezond drinkwater in hun woning.

... veiligheidssloten Maak het inbrekers moeilijk met veiligheidssloten; sloten van extra stevig materiaal. — De meeste hebben een dikke voorplaat. Zo is het moeilijker om het slot te doorboren. De stift binnenin het slot is ook sterker en moeilijker door te zagen. Let op het SKGkeurmerk en kies voor sloten met kerntrekbeveiliging.

Weten of u loden leidingen hebt?

Doe de check!

www.schiedam.nl/a-tot-z/loden-drinkwaterleidingen

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 35

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

35

05-10-2021 17:33

02

Tips in en rond het huis voor eigenaren én huurders

5. Ledlampen maken groot verschil!

Vergeleken bij gloei- en halogeenlampen bespaart u met ledlampen al gauw 80% tot 90% energie.

6. Zet de thermostaat een graad lager

De verwarming een graad lager zetten maakt al verschil.

Het scheelt 70 tot 80 euro per jaar.

Zet de thermostaat een uur voor u gaat slapen of weggaat alvast lager.

Vijftien graden is genoeg wanneer u slaapt of niet thuis bent. Zet de radiatoren uit in ruimtes waar u niet of weinig bent. Of op 17°C als u een lage temperatuurverwarming hebt.

7. Isoleer verwarmingsbuizen

In de bouwmarkt is materiaal voor leidingisolatie te koop. Daardoor verliest u niet onnodig warmte in ruimtes die u toch niet gebruikt.

Let op: in ruimtes waar u wel warmte gebruikt, is het isoleren van verwarmingsbuizen niet zinvol.

36

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 36

05-10-2021 17:33

aantekeningen

8. …en een stand-by-killer?

Een stand-by-killer zorgt ervoor dat apparaten helemaal worden uitgeschakeld op het moment dat ze op stand-by staan. Zoals de televisie.

Dit voorkomt verspilling van energie én zorgt ervoor dat de kans op brand in een woning een stuk minder wordt.

9. Gebruik échte groene stroom Goed bezig zijn voor het klimaat geeft ook een comfortabel gevoel. Dat kan bijvoorbeeld door echte groene stroom te gebruiken.

Zoekt u eens op de Groene Stroom Checker. Daar leest u welke energie duurzaam en in Nederland is geproduceerd.

10. Denk aan tochtstrips

Of tochtband. Wat beter is, hangt af waar de tocht vandaan komt. De tochtbanden zijn zacht en buigzaam. Die kunnen in allerlei kozijnen. Tochtstrips zijn van harder materiaal, voor in de deursponning bijvoorbeeld. Ze zijn er ook voor de onderkant van de voordeur of de brievenbus, met een borstel.

Toch veel fijner om niet op de tocht te zitten? En u bespaart op de stookkosten. ­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 37

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

37

05-10-2021 17:33

Ventileer!

Waar en hoe

In veel woningen zorgen naden en kieren (onbedoeld) voor de ventilatie.

En dat zorgt weer voor een gezond binnenklimaat. hebt u naden en kieren dicht gemaakt?

Heel goed! Maar houd goed in de gaten dat er voldoende frisse lucht binnenkomt!

Ventileren, hoe wanneer?

Op warme dagen kan dat het beste in de vroege ochtend. In de winter is ventileren ook van belang. U zet de verwarming hoger. Juist dan is ventileren belangrijk; frisse lucht is veel gezonder. Een vochtig huis is erg ongezond en duur in stoken.

Zet (klep)raampjes en/of ventilatieroosters open. En zorg dat de lucht binnenshuis kan doorstromen, bijvoorbeeld onder de deuren door.

Binnen in huis horen dus geen tochtstrips.

En maak uw roosters ook schoon!

Bijna alle roosters zijn aan de binnenkant los te klikken om ze schoon te maken. Openklikken, stofzuiger erlangs, en weer dicht.

Zeker geen agressieve middelen gebruiken.

Ventileer extra als u kookt, doucht en als er veel mensen zijn. Zet een extra raam open of zet het ventilatiesysteem op de hoogste stand. Er zijn ventilatieboxen met een ingebouwde vochtsensor.

38

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 38

05-10-2021 17:33

nie t !

n til a tie e ve et d

e g r e V

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 39

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

39

05-10-2021 17:33

Regenwater afkoppelen

Regenwater hoort

niet

in het riool

Zorg dat regenwater niet onnodig

Check het op de

split, waterdoorlatende klinkers

via het riool naar de water-

groene subsidie-

of tegels, grasbeton tegels of

zuiveringsinstallatie gaat.

wijzer van Milieu

vlonders op een waterdoorlatende

Regenwater is schoon en hoeft niet

Centraal.

ondergrond.

gezuiverd te worden. Dat kost alleen maar energie en dat is jammer.

Bovendien zijn uw tuin en de bodem blij met regenwater.

U kunt zorgen dat het daar terechtkomt, Hoe?

www.groenesubsidiewijzer.verbeterjehuis.nl

deze maatregelen kunt u zelf nemen:

❶ Tegels of bestrating weghalen.

// Vervang tegels door planten // Gebruik waterdoorlatende tegels // Koppel regenpijp af van het riool // Plaats een regenton

❷ Oplossingen die ervoor zorgen dat regenwater niet via uw dak of erf in het riool terecht komt.

❸ Een groen dak (een dak met

Want die laat geen regenwater

plantjes) of een blauw dak (een

door. Water dat daardoor niet in

dak met een wateropvang).

de bodem terechtkomt.

Vervang tegels of bestrating door planten of gras. Hierdoor wordt het regenwater in de

Wilt u weten of u in aanmerking

grond vastgehouden en worden

komt voor een bijdrage voor het

de riolen en afvoeren ontlast.

vergroenen van uw tuin?

In plaats van steen gebruikt u bijvoorbeeld beplanting, grind,

www.servicepuntwoningverbetering.nl

Gebruik het 'kalk-arme' water uit de regenton voor kuip- en kamerplanten of in de tuin!

40

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 40

05-10-2021 17:33

Gebruik niet te veel stenen en tegels in de tuin Te veel stenen zijn slecht voor de afwatering. Onze bodem heeft water nodig.

Klimaatvriendelijke tuin en balkon de natuur is ons 'hitte'schild

Minder stenen scheelt ook weer groene aanslag en onkruid tussen de voegen. Een beetje tegeltuin kost al gauw €60,- per m2.

Gras: €10,-

kleine boom Een kleine boom en veel groen verlagen op hete dagen de temperatuur in de

Begin een moestuin!

tuin met enkele graden

Groente uit de eigen tuin hoeft niet met de vrachtauto naar de supermarkt

en geven overdag schaduw.

om vervolgens op het bord te komen.

Eigen gekweekte groenten zijn goed voor de gezondheid, omdat geen bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. Een tuin is niet eens nodig: een balkon met een paar bakken kruiden, tomaten en komkommer maakt ook al een verschil. Voel je even een

Met jou onder ons boompje, dat is pas fijn.

Daar kan geen tegeltuin tegenop.

echte tuinder: eten van eigen teelt!

Dag buurvrouw!

Wilt u ook een paar stekjes?

v

Ook zelf gekweekte munt voor de �ee?

Dat smaakt!

Zorg dat regenwater niet onnodig via het riool naar de waterzuiveringsinstallatie gaat. Het regenwater kunt u opvangen in een ton. Of denk

nationale tuincheck Hoe doet uw tuin het?

hittestress Groen helpt tegen hittestress Steden of dorpen hebben meer

Groen en klimaatvriendelijk

bebouwing en minder groen.

genoeg denkt u?

Daardoor wordt het er

aan een greppel om het

sneller warm. Soms wel

water naar een sloot

8 graden warmer dan

of vijver te leiden.

het omliggende

Of gebruik het

platteland.

water voor een

ereld re w bete een Voor

irrigatiesysteem in uw tuin.

● Check het gratis op: www.nationaletuincheck.nl ­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 41

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

41

05-10-2021 17:33

SCHIEDAMMER Kids Klup

REBUS

+S

SDIK ROOV

JIJ SOL ?PO SUBER ED

-r

K=D

-B

-T

M=H

Zelf energie opwekken wat heb je nodig: › › › ›

proefje voor kinderen ... met hulp van een volwassene...

3 citroenen 3 spijkers 4 stukjes koperdraad 1 ledlampje (bijvoorbeeld een los fietslampje)

Lichtgevende citroenen Zo doe je dat: # 1: Maak in elke citroen een gaatje. Steek hier een koperdraadje in. # 2: Prik aan de andere kant van elke citroen een spijker.

Verbind alle citroenen met de koperdraadjes.

42

# 3: Verbind de draadjes uit citroen 1 en 3 met het ledlampje, zoals op de tekening.

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 42

05-10-2021 17:33

Hoe zit dat met energie

Win dit boek!

Iedere batterij bestaat uit twee

Kimaat in beweg

polen, een plus en een min.

ing

In dit proefje zijn dit de spijker {-}

Weet jij de oplo ssing van de re bus?

Stuur het antw oord naar info@servicepu ntwoningverbet ering.nl maak kans op he t boek ‘Klimaa t in beweging’ vo l met spannend e wetenschappelij ke proefjes.

en het koperdraadje {+}.

De ene is dus een plus, met veel elektronen. De ander is min,

Doe er een foto bij van jezelf m et het Duurzaam Doeb oek. Die publice ren wij als je een va n de winnaars bent. De winnaa rs krijgen het bo ek thuis gestuurd.

Op is op! Er zij n5 exemplaren be schikbaar, dus doe mee!

• Winkelprijs €1 4,00 • Leeftijd: ca. 9 t/m 12 jaar • Te koop: bij bo ekhandels, ook in Schied am

met weinig elektronen.

Elektra wil graag ‘gelijk’ zijn, maar er zit verschil tussen de hoeveelheid elektronen in de polen. Daarom willen de elektronen graag van de ene naar de andere pool.

De binnenkant van de citroen is een prima geleider.

Die zorgt ervoor dat de elektronen door kunnen reizen en stroom kunnen maken.

CHECK: gaaf filmpje!

Nog wat Om het lampje feller te laten branden, kun je een extra citroen aansluiten.

Let op: na dit proefje kun je de citroenen niet meer opeten!

# 4: Sluit nu de 2 overgebleven koperdraadjes (uit citroen 3 en van spijker 1) aan op de ledlamp.

# 5: Nu moet de ledlamp licht geven. Als dat niet zo is, draai dan de polen van het ledlampje om.

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 43

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

43

05-10-2021 17:33

03

Tips in en rond het huis voor eigenaren én huurders 11. Koelkast van topklasse

Het gebruik van een zuinige koelkast kan veel schelen in het energieverbruik. Kies een koelkast met een nieuw A- of B-label.

Zonder plusjes erachter, want die zijn op 1 maart 2021 afgeschaft.

Als u een hoge energierekening en een oudere koelkast hebt, kan een nieuwer, zuiniger model verschil maken. Wanneer u op www.milieucentraal.nl zoekt op bijvoorbeeld ‘koelkast’ vindt u een tabel waarin precies is voorgerekend welke besparing een nieuw model heeft in vergelijking met bijvoorbeeld uw 15 jaar oude apparaat.

12. Gasloos koken

Nieuwe keuken nodig? Denk dan aan gasloos koken. Bijvoorbeeld aan inductie; koken op elektriciteit.

Bij inductie wordt alleen de bodem van de pan verwarmd, niet de kookplaat. Het is net zo eenvoudig als koken op gas en de kookplaat is makkelijker schoon te maken. Sommige mensen denken dat je op inductie niet kunt wokken.

Dat is echter niet waar!

44

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 44

05-10-2021 17:33

aantekeningen

14. Zuinig wassen

Wast u zuinig? Dus: met een goed gevulde trommel, een lage temperatuur en op het ecoprogramma? Beter voor het milieu en zuiniger voor u. De wasmachine verbruikt het meest voor het ‘op temperatuur komen’.

Oh ja: de droger kost een euro per keer.

Het eco programma: dit

programma op uw wasmachine heeft een lagere temperatuur.

Daarom duurt het wat langer voor uw was toch goed schoon is. Per saldo wel goedkoper en beter voor het milieu. En schakel de wasmachine helemaal uit als ‘ie

13. Daluren of juist overdag

klaar is! Ook goed om te weten:

Ook voor de portemonnee: let

wassen op 30 graden is de helft

op de daluren. Die gelden in heel Nederland sowieso ’s nachts: van 23.00 tot 7.00 uur.

goedkoper.

Oh ja: de was buiten drogen maakt de was vanzelf zacht

U kunt alleen genieten van de daluren als u een slimme meter hebt. En u moet ook bij uw energieleverancier aangeven dat u voor het dubbeltarief kiest.

Hebt u zonnepanelen? Dan is verbruik overdag natuurlijk juist gunstig, want dan schijnt de zon!

­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 45

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

45

05-10-2021 17:33

beKijk via q de Handige sites over duurzaamheid! r

1. Hoe oké is uw VvE? Aan welke voorwaarden moet een goede VvE voldoen? Welke verzekeringen zijn er, hoe is de financiële situatie, klopt het meerjarenonderhoudsplan?

Ontdek de verbeterpunten voor uw eigen vereniging van eigenaren en vul hier de checklist in.

www.servicepuntwoningverbetering.nl

2. Hoe betaalt u alle investeringen in duurzaamheid?

Van zonnepanelen tot isolatie: waar betaalt u het van? Is het slim om spaargeld te gebruiken of kunt u beter een duurzaamheidslening afsluiten? Het is belangrijk om van tevoren op de hoogte te zijn van de huidige subsidies en acties: daarmee kunt u de kosten flink omlaag brengen!

Kijk voor meer informatie op: www.servicepuntwoningverbetering.nl

3. Ontdek wat u kunt doen Tips om te besparen vindt u op de site van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. Hoe kan ik mijn vloer isoleren en wat bespaar ik dan?

Wat is een klimaatvriendelijk gerecht? Hoe gebruik ik minder energie en produceer ik minder afval?

De antwoorden op deze en andere vragen vindt u op de site.

www.milieucentraal.nl

46

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 46

05-10-2021 17:33

6. Servicepunt Woningverbetering De servicebalie vindt u op de begane grond van het stadskantoor.

4. Energiek Schiedam

Huiseigenaren en VvE's zijn van maandag t/m vrijdag tussen 9.00 - 17.00 welkom.

Een bewonersinitiatief van Schiedammers met een hart voor duurzaamheid. Zij willen graag bijdragen aan een schone en betaalbare energievoorziening voor iedereen. Daarom realiseren zij projecten om duurzame energie op te wekken en energie te besparen.

Energiek Schiedam is een energiecoöperatie. De leden zijn gezamenlijk eigenaar. Zij bepalen tijdens de Algemene Ledenvergaderingen (ALV) de koers en beslissen over investeringen. Lidmaatschap staat open voor alle Schiedammers!

www.servicepuntwoningverbetering.nl

7. VvE Platform Schiedam

www.energiekschiedam.nl/over-ons

Het VvE Platform Schiedam is een gratis kenniscentrum en netwerkorgaan van en voor verenigingen van eigenaren.

Dit doet en biedt het VvE Platform Schiedam:

AR EBESPGA I G R E N E ENIN - L 5. De energiebespaarlening… …van het Nationaal Warmtefonds: een lening tegen aantrekkelijke voorwaarden waarmee particuliere woningbezitters, VvE’s en scholen de verduurzaming van hun gebouwen kunnen financieren.

➳ ➳ ➳ ➳ ➳ ➳ ➳ ➳

Netwerken tijdens bijeenkomsten Kennis vergaren en ervaring delen Contact met lokale bedrijven Contact met gemeentelijke instellingen Juridisch advies Bouwkundig en technisch advies, verfadvies Energiescan/lichtadvies Meer advies en informatie

Het platform is er voor bestaande en toekomstige Verenigingen van Eigenaren, onder het motto: samen sterk. www.vveplatformschiedam.nl

www.energiebespaarlening.nl ­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 47

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

47

05-10-2021 17:33

ISOLEREN IN SCHIEDAM

De adv iseurs van h e t Serv icep u n t Wo n i ngverbe t er i ng

Heerlijk kamperen in onze boomhut

Zzzz Slaap lekker

Doei pap, weltrusten!

De volgende ochtend...

Maar... die nacht gaat het hard waaien

Pap, het TOCHT...

Brrrrr Kkkkkoud.

Isoleren kids...

Zo gezegd, zo gedaan.

YES, gelukt!

In de schuur ligt wel karton

Ik vond dit in de schuur, doe je mee?

Maar dan.....

Wat TOCHT het hier?!!

RINKEL DE KINKEL

48

UHHH ja pap, ventilatie ...

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 48

05-10-2021 17:33

Het Duurzaam Doeboek is 100% klimaatneutraal gedrukt op papier met het FSC keurmerk. De CO2-uitstoot wordt gecompenseerd door de Climate Neutral Group [CNG].

Bewaar het Duurzaam Doeboek en probeer af en toe een nieuwe duurzame tip!

Colofon Het Duurzaam Doeboek is een productie van www.eigenz.nl in opdracht van het Servicepunt Woningverbetering Schiedam. Het Duurzaam Doeboek Schiedam is mede mogelijk gemaakt door de Regeling Reductie Energiegebruik (RRE).

Opdrachtgever Vormgeving Illustratie Fotografie

Eindredactie Contact

Servicepunt Woningverbetering Schiedam Buro eigenz Chantal Santema // Joanne van de Riet Astrid van Loo // Floris Slotemaker Daan CC // Danielle van Wieringen www.energieklik.nl // doe@energieklik.nl

© MMXXI — Het Duurzaam Doeboek is gemaakt naar een idee van eigenz.nl Chantal Santema // de Energieklik. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder toestemming van de makers. Het Duurzaam DoeBoek is met grote zorgvuldigheid samengesteld. Aan de informatie kunnen echter geen rechten worden ontleend.

Opmerking of suggestie? Neem contact op met doe@energieklik.nl

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 49

05-10-2021 17:33

Voor een duurzamere wereld Regenwater de grond in Tips om energie te besparen

Liever een groene dan een grijze tuin

Alstublieft: uw Duurzaam Doeboek

Een strip voor de kids

d u u r z a a m

Duurzaam Doeboek

d o e b o e k

schiedam gaat voor duurzaam Hoe? Minder energie gebruiken, meer zelf opwekken en meer hergebruiken.

Als u wilt, kunt u meehelpen aan een lager energieverbruik.

Eenvoudig in uw eigen huis. Fijner en goedkoper wonen hoeft niet moeilijk te zijn.

Het Duurzaam Doeboek helpt daarbij.

In dit boek vindt u tips, weetjes en meer.

Veel lees- en doeplezier!

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 50

05-10-2021 17:33

Duurzaam Doeboek d u u r z a a m d o e b o e k

Help! Mijn huis verzakt // Wat het Servicepunt Woningverbetering voor u kan doen // Tips om duurzamer en fijner te wonen // Duurzaam fietsen door Schiedam // Veel lees- en doeplezier!

Servicepunt Woningverbetering Schiedam ­­

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 51

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

51

05-10-2021 17:33

+ Ventileren is niet moeilijk . . . 5 + Interview — Mensen gaan anders naar hun huis kijken . . . 6 + Alles over funderingen . . . 12 + Interview — Help! Mijn huis verzakt . . . 14 + De bodem zakt! Wat betekent dat voor u? . . . 17

+ Fietsroute start . . . 20 + Hoe werkt… een warmtepomp, zonnecollector, warmwaterboiler? . . . 24 + Bespaar energie met uw centrale verwarming . . . 27 + Kunt u 8x afvinken? . . . 32 + Duurzaam wonen is ook veilig wonen . . . 34 + Ventileer! Waarom & hoe . . . 38 + Voorbereid op aardgasvrij. Wat zijn de mogelijkheden . . . 10 + Financiering & subsidie . . . 28 + Warmtescan . . . 9 + Tips-01 in en rond het huis voor eigenaren én huurders . . . 18 + Regenwater afkoppelen . . . 40 + Klimaatvriendelijke tuin en balkon . . . 41 + Kids — hoe zit dat met energie . . . 42 + Tips-02 in en rond het huis voor eigenaren én huurders . . . 36 + Tips-03 in en rond het huis voor eigenaren én huurders . . . 44 + Bekijk via QR de Handige sites over duurzaamheid! . . . 46 + Strip — isoleren in Schiedam . . . 48

+ Colofon . . . 49

52

SCHIEDAM GAAT VOOR DUURZAAM

• DEF-B-SCHIEDAM-05-10-2021.indd 52

05-10-2021 17:33