KIDS DOEBOEK 2022

Groene Kids Klup

WINkans - BOEK van GRETA THUNBERG Wat weet jij van energie?

Stekkerjacht! op stekkers in huis voor op het dak!

je eigen MEmory-spel Ken je voetafdruk zonder sokken 'Citroenen'? als energiecentrale

INHOUD 04 -

Interview

je vader of moeder, opa, oma, buurman, ...

Hoe is het met de energie in dit huis?

05 -

Op jacht

het

avontuur kan beginnnen. Hoeveel stekkerapparaten zijn er in jullie huis?

Eenentwintig... of misschien wel achtendertig?

2

06 -

LED en GLOEI

verschillen van elkaar. Weet jij waarin?

06 -

NAT/WAT?

Gaat over douchen. Hoe wordt nat wat.

08|09

HERSENEN

zijn grootverbruiker van je lichaamsenergie. Eens kijken of je goed bent in onthouden. Speel het memory spel. Haal de hartpagina’s uit het magazine en knip of snijd de kaartjes uit.

11 -

ietsvreemds

is

aan de hand.

Energie

12 - Citroen

Maak je eigen energie. Heel eenvoudig.

13 -

KRUISplaatje

Los jij de puzzel op?

15 -

wij kids

16 -

StrIP

barsten van de goede ideeën! Bekijk mijn lijstje maar.

op de achterpagina.

Maar die heb je vast al wel al gelezen.

Pap, mam, wil je weten hoe wij thuis energie kunnen besparen?

¹

Scan hier de QR code om snel naar het energieloket agem te gaan. www.agem.nl

Apparaten, TV, kachel, douchen of een tosti maken: Hoe zit dat met energie?

Als je de trap oploopt, merk je het al snel. Dat kost je energie. Jij krijgt je energie van eten en luchthappen. Apparaten bij jou thuis gebruiken energie die wordt opgewekt in elektriciteitscentrales. Je doucht met warm water dankzij energie uit aardgas. En als je een open haard hebt: die verbrandt energie die door de schoorsteen naar buiten gaat...

In de wereld speelt van alles rondom energie. De hoofdboodschap is dat we er zuiniger mee moeten zijn. Per slot zijn we met 7,5 miljard mensen op deze wereld. En er komen er meer.

Ook zouden we minder aardgas en steenkool moeten gebruiken om electriciteit op te wekken of om de kachel te laten branden.

Duurzaam: Je kent het woord vast. Niets verspillen. Niet meer gebruiken dan je nodig hebt. Dan is er genoeg voor iedereen. We gooien niets weg. De aarde blijft gezond.

Isoleren zorgt ervoor dat er in huis minder warmte (dus energie) nodig is. De isolatiedeken in de muren, vloeren en dak houdt de warmte veel beter in huis. Zodat we niet de dakpannen aan het verwarmen zijn.

Hoe kun je nog meer energie besparen?

Heb je een paar ideeën?

1

Win dit boek!

2 3 4 5 6 7 8 9

Stuur je ideeën naar duurzaam@doesburg.nl Vergeet je naam en adres niet te noemen in de mail.

Onder de beste inzendingen verloten we een exemplaar van dit boek geschreven door Greta Thunberg.

3

†

Interview je vader of moeder, opa, oma, buurman, ... ¿Hoe is het met de energie† in dit huis?

1 2

Vind je duurzaam leven belangrijk? Waarom?

Wat leerde jij vroeger thuis over het milieu?

1

2

4

3

3

4

Welke dingen hier in huis zijn duurzaam?

(Zoals isolatie, een zuinige douchekop, dubbel glas…. Wat nog meer?)

Hoe kan ik duurzamer zijn volgens jullie?

... ik doe natuurlijk niks.

Dat Kost ook geen energie!

Stekkerjacht

?Hoeveelstekkerapparaten zijn er in

jullie huis? Benoem ze op dit lijstje. Vraag je ouders even of je in alle

kamers mag zoeken. Niet genoeg ruimte om ze allemaal op te schrijven? Ga dan verder op een extra vel. খখ

01]-

21]-

02]-

22]-

03]-

23]-

04]-

24]-

05]-

25]-

06]-

26]-

07]-

27]-

08]-

28]-

09]-

29]-

10]-

30]-

11]-

31]-

12]-

32]-

13]-

33]-

14]-

34]-

15]-

35]-

16]-

36]-

17]-

37]-

18]-

38]-

19]-

39]-

20]-

40]-

5

WAt zijn de verschillen?

Zijn er verschillen tussen de LED lamp en de gloeilamp?

Ze geven allebei licht.

Nu weet je wat de verschillen zijn. Zouden er in jullie huis nog gloeilampen in gebruik zijn?

Denk ook aan plekken waar je niet zo vaak komt, maar waar wel een lichtknop is. aantal

Kleine lettertjes: gloeilampen gebruiken veel energie. Heeft het zin om een gloeilamp te gebruiken tot die kapot gaat? Nee, het is goedkoper de lamp te vervangen door een LEDlamp. Een LEDlamp kan wel 35 tot 50 keer langer mee gaan.

lekker Douchen met een spaarkop

Maak je eigen memory spel Vouw de nietjes los en neem de hartpagina er voorzichtig uit.

Snij op een snijmat of knip de 18 dubbele kaarten los.

Leg ze met het plaatje naar beneden. Probeer nu twee gelijke kaarten om te keren. Fout? Dan is de ander.

Met korter douchen kan je drie vliegen in één klap vangen.

Duurzaam douchen is:

Q

5 minuten douchen met een waterzuinige douchekop,

Q

een druppelende kraan dichtdraaien,

Q

je handdoek vaker gebruiken.

Maar wat zijn nu de drie vliegpunten van korter douchen?

01-Met douchen verbruik je zo’n 6 liter water per minuut! 02-Je gebruikt ook minder warm water. Dat scheelt energie. 03-En de derde...?

De badkamer is eerder vrij. Kortom je blijft goede maatjes met de andere familieleden.

6

Memory spel

Hier is iets vreemds aan de hand Bijna alle mensen hebben twee voeten maar hier gaat het over één ecologische voetafdruk per mens.

Wat is jouw ecologische voetafdruk?

De voetafdruk is de ruimte die jij nodig hebt om te leven.

Die ruimte is groter dan je kamer en je plek op school. Het gaat ook over de ruimte die nodig is om jouw eten te produceren. En de plek die nodig is om bomen te

laten groeien die nodig zijn voor het timmeren van je buro. Plus de ruimte die nodig is voor jouw energieverbruik. Veel mensen hebben zo’n grote voetafdruk, dat we straks twee wereldbollen nodig hebben…

Hoe groot jouw ecologische voetafdruk is, hangt af van jouw leefstijl.

Zou jij kunnen bedenken hoe je jouw afdruk kleiner kunt maken?

(super idee) (goed idee) vaker met de fiets naar school’ 11

(gaat wel idee)

(slecht idee)

Wat is jouw ecologische voetafdruk?

) duurzaam betekent: h sc gi lo (Eco

Je hebt er nu over nagedacht en ideeën op papier gezet.

Valt jouw afdruk je mee, had je dit verwacht? Ga je er nu vaker bij stil staan (op die voetafdruk!), over nadenken of misschien wel over praten?

Wat is duurzamer

?

Zet een cirkeltje o om de duurzaamste keuze: 01-fiets metro 02-bus auto tegelt gras 03-tegeltuin waslijn 04-wasdroger gloeilamp 05-led lamp afval weggooien 06-ploggen

07-regenton leidingwater voor de tuin 08-vlees eten geen of minder vlees eten 09-tweedehands kleren nieuwe kleren 10-moestuin exotische groentes 11-boterhamzakje broodtrommel 12-stekkers zonnepanelen

Kun je bij drie keuzes ook uitleggen, waarom het duurzamer is?

ABC12

Lichtgevende citroenen Zelf energie opwekken proefje voor kinderen

wat heb je nodig: i i i i

... met hulp van een volwassene...

3 citroenen 3 spijkers 4 stukjes koperdraad 1 ledlampje (bijvoorbeeld een los fietslampje)

Zo doe je dat: # 1: Maak in elke citroen een gaatje. Steek hier een koperdraadje in. # 2: Prik aan de andere kant van elke citroen een spijker.

Verbind alle citroenen met de koperdraadjes.

# 3: Verbind de draadjes uit citroen 1 en 3 met het ledlampje, zoals op de tekening.

kruiswoord duurzaam

Heb je dit magazine gelezen, dan is het oplossen van deze kruiswoordraadsel een stuk makkelijker.

Los jij deze lastige puzzel op?

Vul de antwoorden in bij het juiste nummer.

1 Als je licht wilt, dan pak je toch een paar ....

2 Balen als een …

3 Bron van warmte en licht 4 Ons energieverbruik kan wel wat …

5 Gebruik minder water onder de douche!

Neem een zuinige …

Klaar met invullen? Op de gele vlakjes staan nu 14 letters. Die vormen in de juiste volgorde een zinnetje. Noteer ze hieronder in de vakjes.

13

Hoe zit dat met energie CHECK: gaaf filmpje!

Iedere batterij bestaat uit twee polen, een plus en een min.

In dit proefje zijn dit de spijker {-} en het koperdraadje {+}.

De ene is dus een plus, met veel elektronen. De ander is min, met weinig elektronen.

Elektra wil graag ‘gelijk’ zijn, maar er zit verschil tussen de hoeveelheid elektronen in de polen. Daarom willen de elektronen graag van de ene naar de andere pool.

De binnenkant van de citroen is een prima geleider.

Die zorgt ervoor dat de elektronen door kunnen reizen en stroom kunnen maken.

Nog wat # 4: Sluit nu de 2 overgebleven koperdraadjes (uit citroen 3 en van spijker 1) aan op de ledlamp.

# 5: Nu moet de ledlamp licht geven. Als dat niet zo is, draai dan de polen van het ledlampje om.

Om het lampje feller te laten branden, kun je een extra citroen aansluiten.

Let op: na dit proefje kun je de citroenen niet meer opeten!

Er is al-tijd

voor iets gezelligs en leerzaams Kruis het juiste antwoord aan Vergelijk je antwoorden met een klasgenoot of een familielid.

01 — Kan je energie dragen

nee

ja

02 — Energie is soms gratis

nee

ja

03 — Energie - daar moet je meestal voor betalen 04 — Energie kan je eten

nee

ja

05 — Windenergie is gratis

nee

ja

nee

ja

14 06 — Duurzaam: doe je voor elkaar

nee

ja

07 — Klimaat: daar zouden we meer aandacht aan moeten geven 08 — Minder plastic gebruiken is beter

nee

nee

ja

nee

ja

ja

09 — Papier is meestal van bomen gemaakt en daarom natuurlijk 10 — Plastic soep bestaat

nee

ja

11 — Kleren: kan je ook ruilen

nee

ja

12 — Afval hoort niet in de natuur

nee

ja

13 — Minder water gebruiken is beter

nee

14 — Een groene tuin is 's zomers koeler

ja nee

ja

15 — De bomen bij het huis geven schaduw en koelte

nee

ja

16 — Vooral in de winter gebruiken we thuis veel energie

nee

ja

17 — Bij houtkachels komt veel schadelijke fijnstof uit de schoorsteen 18 — Zonnepanelen zijn heel oké voor de aarde 19 — Er is maar één aarde

nee

nee

ja

ja

20 — We kunnen altijd nog vluchten naar Mars

nee

ja

nee

ja

h oe kunnen ju llie thuis duurzamer worden? Vu l de lijst aan met jou w ideeën !

- minder apparaten met stekkers gebruiken - ledlampen nemen - korter douchen - minder vaak met de auto - minder nieuwe spullen kopen

....en nu jij: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Pap, mam, wil je weten hoe wij thuis energie kunnen besparen?

15

Scan hier de QR code om snel naar het energieloket agem te gaan. www.agem.nl

Colofon De GROENE KIDS KLUP is een productie van www.eigenz.nl in opdracht van de gemeente Doesburg. De GROENE KIDS KLUP is gedrukt op duurzaam fsc-papier.

Opdrachtgever Vormgeving Illustratie

Gemeente Doesburg Buro eigenz Chantal Santema // Joanne van de Riet

Teksten en Eindredactie Contact

Danielle van Wieringen www.energieklik.nl // doe@energieklik.nl

© 2021 —De Groene Kids Klup is gemaakt naar een idee van eigenz.nl Chantal Santema // de Energieklik. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder toestemming van de makers. Het Duurzaam Doeboek is met grote zorgvuldigheid samengesteld. Aan de informatie kunnen echter geen rechten worden ontleend.

Opmerking of suggestie? Neem contact op met doe@energieklik.nl

De Groene Kids Klup Strip over energie en duurzaamheid

WAT???

Maar je hebt superveel kleren!

SHIT, ik heb niets om aan te trekkken!

Ik heb een idee!

WE RUILEN KLEREN!

16

Zo gezegd, zo gedaan.

Dit voelt een beetje kaal...

Ik ben een rapper!

Laten we dit met MEER mensen doen, dan hebben we MEER keus!

Ik plaats het op TikTok.

#kidsklup #kledingruil

Deze GAAF!

Een paar dagen later...

Wat een SUCCES hè!

Iedereen is blij met de nieuwe aanwinsten.

HUH? Dit shirt had je toch al?

Ik heb ‘m terug geruild. Ik heb toch niets nieuws nodig...

HA HA HA