Manuel Medela Martínez

Manuel Medela Martínez, Medela o Lixeiro, é natural de Santa Cristina. Naceu en 1930 e tivo unha irmá xemelga. Os dous criáronse cos avós, e el traballou máis de trinta anos en Ourense nas obras. Segundo di: a miña vida foi unha historia. Eu teño unha historia ben grande!

A infancia

Se me poño a falar, teño unha historia... Uhh! Descalzo, espido, bueno home! Anduven arando descalzo. Fun á festa do Viso cunhas chanclas cunha tumba aquí diante e por detrás outra correa. Non che conto mentira ninghua. Os vellos non cobraban, eu tiña que ir ghañar pra irme divertir algho. Porque como non tiven nai nin pai, vivín con abuelos e foron eles que me criaron. Os vellos, ó tempo, non cobraban e como eramos dous, miña nai foi pra ganar pra os dous e morreu nova en Barcelona. E alá morreu cando foi da guerra. Non a coñecín. Cando estallou a guerra eu tiña seis anos.

A luz eléctrica

Acordo cando veu! Uhhh! Si hombre! Había un salto aí, chamabámoslle Cadós. Faríase alá polo 54 ou 55.

Os xogos

Xogabamos á billarda. Ohhh! E, con permiso, á porca, cunha pedra. Faiamos un risco eí, coas pedriñas, e pasaba o tempo.

A facenda

Anduven máis cas cabras que na escuela, pero... Despois houbo rolda, pero ó tempo iba cunhas cabras que eran do de Vilariño. Tamén había unha xugadiña de vacas e alghún porco. Matabamos un e ó tempo había que vender o unto.

O lobo

Ao lobo nunca lle tuven medo, pero veu unha vez, veu. Aínda que eu sempre traía bos cans.

Os cultivos

Botabamos algho de todo: millo, fabas...

Os muíños

Ao muíños ibamos alá á Corgha de Xordos, á maquía. Era un viaxe bo coa fariña ás costas!

O forno

O forno inda o hai. É de todos os veciños.

Tecedeiras

Aquí en Souto as mulleres tecían. Había telares, botabamos o liño e había que levalo á Corgha pra que se puxera duro. O liño era máis traballo co millo, pero había que faelo! Faían as sábanas deso. Non compraban, faían as sábanas tecidas. Ó tempo había pulgas e te rañabas contra un e contra outro.

O servizo militar

Puuuu! Dezaoito meses en África. Alí fixen moitas averías, non sei como volvín pra eiquí. Fixen moitas averías, elí fixen moitas averías. Dios mío! E alí, no éjercito, conocín ao Franco. Moi malo era!

Escapados

Ohh! Eu tiven un tío que morreu Portugal. Inda lle pasei alghúnhas vacas pr’alá xa. Tuvo que escapar para Portugal e casou alá. Despois xa podía vir

eiquí, xa viña eí á feira de Bande e compraba dúas ou tres vacas. E á noite, eu i un primo de Santa Comba levabámoslle as vacas. Eu paseinas putas por trinta pesos!

O contrabando

Ao contrabando queríame levar un veciño, pero eu non fun. Café era o que había.

O traballo

Eu non traballei siempre no campo! Noo, ohhh, senón xa morría ca fame home, outra vez. Estuven en Ourense trinta e seis anos. Alá anduven nas obras.

Casamento

Eu tiña trinta e ela vinte oito, Palmira Araujo Simón. Ela era dalá, de Portugal, de Caldelas. Tróuxoa o irmao que estaba eiquí casado.

As festas

Ibamos ó Viso, ó San Benito... Era cerca, pero non tiñamos coche! Non é como agora que ten coche. A do Viso era en maio e San Benito era no vrao e no inverno. Hai dous San Benitos.

Entroido

Eu en Orense tamén saín e iba de muller, oh! E ló puñame unha saia, unha mandileta, o pano, eu iba, ela púñame ben a min.

San Xoán

Carros botei poucos porque non me ghustaba, oh, andar polas casas adiante co carro. Pero botábanse augha e lavabamos a cara á mañá. Botábanlle unhas flores e deso.

O Nadal

O meu abuelo, que en paz descanse, sempre quería o bacalao con verzas. E asabamos eu i o meu abuelo a bica nunha pedra. A bica puñamos o lume, nos tres pies, e puñámola alí e quecía, e botabámola alí a masa e asábase alí. Sobre todo cando non tiñamos pan, que neste tempo non se podía faer moito porque podrecía. Facíamos dúas ou tres broas.

Os velorios e o loito

Facíanse bromas, ehh! Quitábamoslle os zapatos e escondíamolos e iba descalzo. O luto agora si non o gastan, pero ó tempo si. De neno xa había que lle poñer a camisiña para ir ó colegio.