Uitgegeven door de Dr. Rath Health Foundation. Alle rechten voorbehouden. Afzonderlijke pagina’s van deze brochure mogen alleen voor privé- en niet-commerciële doeleinden worden gekopieerd. Elk direct of indirect commercieel gebruik van deze brochure of delen ervan is ten strengste verboden zonder schriftelijke toestemming van de auteurs.
INLEIDING
De botten van het skelet zijn de pijlers van ons lichaam. Behoud van gezonde botten is belangrijk voor ons algemene welzijn, omdat ze ons gewicht ondersteunen, gevoelige organen beschermen en samen met spieren en gewrichten elke beweging mogelijk maken.
In de loop van ons leven kunnen verschillende factoren onze botten verzwakken en hun functie aantasten. Veroudering, gebrek aan beweging, hormonale veranderingen, ongezonde voeding en verschillende ziektes hebben een nadelig effect op de stabiliteit van onze botten. Tot de gevolgen behoren botbreuken, beperkte mobiliteit, chronische pijn en een verminderde levenskwaliteit.
We kunnen de gezondheid van onze botten echter ondersteunen en behouden met een paar eenvoudige maar effectieve maatregelen. Wetenschappelijke vooruitgang op het gebied van natuurlijk gezondheidsonderzoek, in combinatie met een gezonde levensstijl, biedt goede hulpmiddelen voor stevige botgezondheid.
Deze brochure geeft inzichten in de structuur en functie van onze botten, laat zien welke factoren ze kunnen beïnvloeden en legt uit hoe een gezonde botfunctie op de lange termijn behouden kan blijven. Een belangrijk aandachtspunt hierbij zijn de wetenschappelijke bevindingen van het Dr. Rath Research Institute for Cellular Medicine, een van ‘s werelds toonaangevende centra voor micronutriënten-onderzoek. Het onderzoek van het instituut heeft aangetoond dat het vroegtijdig en optimaal toedienen van vitamines, mineralen en andere micronutriënten (oftewel ‘vitale celstoffen’) aan het lichaam de sleutel is tot sterke en veerkrachtige botten die ons veilig door het leven zullen dragen.
MEESTERWERK BOT: MEERDERE LAGEN EN LEVENDIG
Sportongevallen, valpartijen of zelfs kleine ongelukjes, zoals struikelen tijdens het lopen, kunnen leiden tot botblessures die ons weken of zelfs maanden buiten gevecht stellen. Het is vaak pas op deze momenten dat we ons realiseren welke centrale rol onze botten spelen in het dagelijks leven, aangezien ze nodig zijn voor elke beweging.
Maar botten doen veel meer dan dat. Het zijn zeer gespecialiseerde organen met uiteenlopende functies, die qua vorm en grootte perfect zijn aangepast aan hun taken. Zo zorgen bijvoorbeeld de kleine gehoorbeentjes in het middenoor voor de geluidsoverdracht, en is het enorme dijbeen, het langste en sterkste bot van ons lichaam, belangrijk om het lichaamsgewicht te helpen dragen. Andere botten, zoals de platte, gebogen ribben, beschermen ons hart en onze longen. Botweefsel beschermt ook de aanmaak van bloedcellen in het beenmerg en is de grootste opslagplaats van mineralen, zoals calcium en fosfor, die nodig zijn voor veel lichaamsfuncties. Laten we het meesterwerk bot eens van dichterbij bekijken.
VERSCHILLENDE SOORTEN BOTTEN IN HET LICHAAM?
Het menselijk skelet bestaat uit ongeveer 210 botten. Op basis van hun vorm of structuur kunnen ze worden onderverdeeld in zes verschillende types:
• B eenderen met luchtgevulde holtes:
Deze zijn voornamelijk te vinden in de schedel. Voorbeelden hiervan zijn het bovenkaakbeen en het voorhoofdsbeen. Deze holtes maken het bot minder zwaar, waardoor de belasting op de halswervelkolom minimaal is. Met lucht gevulde botten zijn ook belangrijk als klankkast voor de stem.
• Korte botten: Dit zijn kleine, compacte botten die meestal de vorm van een kubus of cilinder hebben. Voorbeelden zijn de hand- en voetwortelbeentjes.
Dankzij hun verbindingen met naastgelegen botten maken ze het mogelijk dat handen nauwkeurig in meerdere richtingen kunnen bewegen, en voeten helpen bij stabiel staan.
• L ange botten (buisvormige botten):
Daartoe behoren het dijbeen, opperarmbeen, ellepijp, spaakbeen, scheenbeen, kuitbeen, middenhandsbeentjes en middenvoetsbeentjes. Ze bestaan uit een lange schacht (diafyse) tussen
twee afgeronde uiteinden (epifysen). Dankzij hun langwerpige vorm bieden ze optimale ondersteuning voor onze spieren tijdens beweging en activiteit. Binnenin deze botten zitten holtes die het rode beenmerg bevatten waar bloedcellen gevormd worden.
• Plaatbeenderen: Hiertoe behoren platte botten zoals het schouderblad, het borstbeen en de ribben. Ze beschermen inwendige organen, bieden hechtvlakken voor spieren en ondersteunen het lichaam.
• Sesambeentjes: Dit zijn kleine botjes, tussen pezen. Ze fungeren als afstandshouders tussen de pees en de omliggende botten, waardoor de hefboomwerking van de pees wordt vergroot. Daarnaast beschermen ze de pezen tegen overmatige slijtage, door de wrijving tussen de pees en de omliggende botten te verminderen. Het grootste sesambot is de knieschijf.
• Onregelmatige botten: Deze hebben een onregelmatige vorm en vervullen speciale functies. Botweefsel in de vorm van wervels in de wervelkolom dient bijvoorbeeld als bescherming van het zenuwweefsel in het ruggenmerg.
VOORHOOFDSBEEN (bot met luchtgevulde holtes)
BORSTBEEN (plaatbot)
SPAAKBEEN (lang bot)
KNIESCHIJF (sesambot)
WERVEL (onregelmatig b ot)
Botten kunnen ook ingedeeld worden volgens hun oorsprong:
• B edekkende, ondersteunende of bindweefselbotten: Deze worden gevormd door bindweefselveranderingen in de loop van de tijd. Deze bevinden zich in het sleutelbeen en in de meeste botten van de schedel.
• Vervangende botten (kraakbeenbotten): Daartoe behoren de botten van de wervelkolom, de bekkengordel, de schoudergordel (behalve het sleutelbeen) en de botten van de armen en benen. Vervangende botten worden gevormd door verandering van kraakbeenweefsel in bot.
VOETWORTELBOTJE ( kort bot)
HOE ZIJN BOTTEN OPGEBOUWD?
Alle botten zijn aan de buitenkant omgeven door een periost, dat rijk is aan bloedvaten en zenuwvezels. Het voorziet de botten van zuurstof en voedingsstoffen, geeft pijnsignalen door en ondersteunt de regeneratie van botweefsel.
Onder het botvlies bevindt zich de botschors, die bescherming en stevigheid biedt aan het bot. Afhankelijk
Menselijk skelet met voorbeelden van de 6 soorten botten
van de mechanische belasting van het bot kan deze enkele millimeters dik zijn en wordt dan compacta oftewel “compact bot” genoemd.
Binnen in het bot ziet het eruit als een sponsachtige structuur, die bestaat uit rastervormig gerangschikte botcellen (osteocyten) die trabekels worden genoemd. Deze specifieke structuur zorgt voor een lagere dichtheid, waardoor het bot minder zwaar is. Het wordt vaak aangetroffen aan de uiteinden van lange botten en ribben, en ook in schedelbotten en in wervels. Het sponsachtige bot bevat het rode beenmerg, waarin de bloedcellen worden gevormd, en het gele beenmerg, dat rijk is aan vetcellen.
WAAR ZIJN BOTTEN VAN GEMAAKT?
Botweefsel is voornamelijk hard bindweefsel, dat bestaat uit levende botcellen die ingebed liggen in een matrix uit organisch materiaal en mineralen. Botweefsel bevat ook water.
Bij de botsamenstelling spelen 3 celtypes een grote rol: osteoblasten, die nieuw bot opbouwen; osteoclasten, die oud bot afbreken; en osteocyten, ontwikkeld uit osteoblasten, die helpen bij het behoud van de botmatrix. De botmatrix is opgebouwd uit een raamwerk van collageenvezels, die zorgen voor stevigheid en elasticiteit, en mineralen zoals calciumfosfaat en magnesium. Die mineralen maken onge -
BOTSTRUCTUUR
SPONSACHTIG BOT
COMPACT BOT
Geel beenmerg
Beenmergholte
Kraakbeen
Bloedvat
Botvlies
Compact bot
Spongieus bot
Groeischijf
Rood beenmerg
veer 65 procent van het botweefsel uit en dragen bij aan de hardheid ervan. Dankzij deze speciale samenstelling van organische (collageen) en anorganische (mineralen) bestanddelen zijn botten flexibel en tegelijkertijd zo sterk dat ze bestand zijn tegen verschillende mechanische belastingen (bijv. verdraaiing of druk).
HOE VERANDEREN BOTTEN IN DE LOOP
VAN EEN MENSENLEVEN?
Hoewel bot inactief weefsel lijkt, verandert het voortdurend. Tijdens ons leven wordt voortdurend nieuw bot gevormd en bestaande structuren afgebroken. Dit natuurlijke proces stelt het bot ook in staat om zich aan te passen aan veranderende eisen, zoals lichamelijke activiteit, eenzijdige belasting of genezing na breuken. De snelle botgroei tijdens het eerste kinderjaar wordt wat langzamer rond de leeftijd van twee jaar, maar gaat door totdat de groeischijven zich sluiten in de late tienerjaren of vroege twintiger jaren. Hoewel botten dan niet meer in de lengte groeien, kunnen ze in massa toenemen wanneer ze worden belast, zoals bij krachttraining. Tot ongeveer de leeftijd van 30 jaar wordt meer bot opgebouwd dan afgebroken, en bereikt de botmassa zijn maximale massa. Vanaf 40 jaar neemt de botafbraak geleidelijk toe, wat leidt tot een geleidelijk verlies van botmassa naarmate we ouder worden.
Er zijn meerdere hormonen en organen betrokken om de vorming en afbraak van botten te regelen. Daarnaast spelen bepaalde voedingsstoffen zoals vitamine C, vitamine D en mineralen een belangrijke rol. Meer daarover in het volgende deel van deze brochure.
HOE WORDT DE BOTSTOFWISSELING GEREGELD?
De belangrijkste hormonen die de botstofwisseling en de mineralisatie beïnvloeden zijn bijschildklierhormoon, calcitonine en calcitriol. Daarnaast wordt de botstofwisseling beïnvloed door oestrogeen, testosteron, en vitamine D en C.
Calcitonine, een hormoon dat door de schildklier wordt afgegeven, verlaagt het calciumgehalte in het bloed door de activiteit van botafbrekende cellen (osteoclasten) te remmen, waardoor er minder calcium uit de botten vrijkomt in de bloedbaan. Het bevordert ook de opslag van mineralen in de botten.
Calcitriol is een hormoon dat in de nieren gevormd wordt uit vitamine D3 (cholecalciferol). Het helpt bij de botopbouw door de activiteit van botvormende cellen (osteoblasten) te stimuleren.
Oestrogeen (in vrouwen) en testosteron (in mannen) zijn belangrijk voor het behoud van botmassa op volwassen leeftijd, omdat ze de activiteit van osteoblasten stimuleren en zo een botopbouwend effect hebben.
Bijschildklierhormoon (oftewel parathormoon: PTH) is een tegenhanger (antagonist) van calcitonine. Het activeert osteoclasten, die de afbraak van botsubstantie bevorderen en calcium en fosfaat uit de botten in de bloedbaan loslaten. Te veel calcium in het bloed kan daarom wijzen op een overactieve bijschildklier.
Het botmetabolisme wordt ook beïnvloed door voedingsstoffen, met name door vitamine C en D3. Vitamine C is, samen met de aminozuren lysine en proline, belangrijk voor de aanmaak van collageen, terwijl vitamine D3 de opname van calcium in de darm vergemakkelijkt, evenals de opname en opslag ervan in de botten.
Op de volgende pagina’s gaan we dieper in op de belangrijke bijdrage die vitamines en andere micronutrienten kunnen leveren aan de botgezondheid.
COLLAGEEN: HET INWENDIGE RAAMWERK VAN ONZE BOTTEN
Collageen is het meest voorkomende eiwit in het lichaam en een belangrijk bestanddeel van bindweefsel. In botten vormt het een belangrijk deel van de organische matrix, als raamwerk om calcium en andere mineralen vast te zetten, die de structuur verharden.
Het belangrijkste collageen in botweefsel is type I, dat lange, gedraaide vezels vormt voor een stevig en f lexibel bot. Goed gevormd collageen, gestabiliseerd door waterstofbruggen tussen de twee meest aanwezige aminozuren, lysine en proline, is sterker dan een staaldraad van vergelijkbare dikte. Voor de aanmaak van collageen en de biologische structuur ervan is vitamine C nodig, samen met vitamine B6 en koper, als belangrijke co-factoren. Mineralen zoals calciumfosfaat worden afgezet op de collageenstructuur om de botten harder te maken.
Proline en lysine zorgen niet alleen voor stevig collageen, maar beschermen het ook door collageen-verterende enzymen (zoals matrix metalloproteïnases) te blokkeren. Op deze manier verhinderen deze aminozuren de enzymatische afbraak van collageen.
Het menselijk lichaam kan zelf geen vitamine C of lysine aanmaken en is afhankelijk van voldoende aanvoer van deze micronutriënten via de voeding of via supplementen. Een tekort aan deze zgn “essentiële” voedingsstoffen kan de collageenaanmaak verstoren, waardoor botten kunnen breken of gaan vervorming. Het lichaam kan proline wel zelf aanmaken, maar slechts in beperkte mate.
COLLAGEENSTRUCTUUR
Aminozuur Collageenmolecuul Collageenvezel
Goed om te weten!
Collageen is belangrijk voor de gezondheid van onze botten. Zonder dit eiwit zouden botten broos zijn en gemakkelijk breken. Hoewel mineralen de botten hard maken, is het collageen dat ze de treksterkte geeft om te kunnen reageren op mechanische spanning zonder de botstructuur te breken.
VEEL
VOORKOMENDE
BOTAANDOENINGEN
Gedurende het hele leven kunnen verschillende factoren de botstofwisseling verstoren en schade aan of ziekte van de botten veroorzaken. Dit zijn onder andere veroudering, hormonale veranderingen en stofwisselingsstoornissen. De belangrijkste risicofactor voor botproblemen is echter een chronisch tekort aan belangrijke micronutriënten, wat overmatig verlies van mineralen uit het botweefsel kan versnellen. Dit verzwakt de botten, waardoor ze kwetsbaarder en pijnlijker worden en gemakkelijker kunnen breken. Inzicht in de ware oorzaken van botverlies en hoe dit tegen te gaan, is nodig om beter om te gaan met botgezondheid. Sommige skeletaandoeningen ontstaan bijvoorbeeld doordat het verouderende lichaam biochemische onevenwichtigheden probeert te corrigeren. Botaandoeningen zijn
echter geen aandoeningen op zich, maar eerder een weerspiegeling van de huidige toestand van de botten – een toestand die kan worden beïnvloed door gerichte natuurlijke aanpak. Dit geldt ook voor osteoporose en osteomalacie, twee van de meest voorkomende botaandoeningen.
OSTEOPOROSE (VERLIES VAN BOTMASSA)
Goed om te weten!
Botdichtheid is de verhouding tussen gemineraliseerde botsubstantie en een bepaald b otvolume en is een indicatie van de sterkte van de botten. Hoe hoger de botdichtheid, hoe sterker de botten. Een lage botdichtheid verhoogt het risico op breuken, vooral bij osteoporose, waarbij de botten hun k racht verliezen door verlies van mineralen.
De diagnose osteoporose kan erg hard aankomen als je niet veel weet van botopbouw en de factoren die daarop van invloed zijn. Patiënten hebben vaak het gevoel dat osteoporose wordt veroorzaakt door factoren waar ze geen invloed op hebben, zoals leeftijd, geslacht of genetische factoren. Hoewel deze factoren een rol spelen, is het goede nieuws dat de aandoening actief kan worden beheerd en zelfs verbeterd door een combinatie van voedingsaanpassingen, lichaamsbeweging en andere gezondheidsbewuste gewoontes.
Osteoporose is de meest voorkomende botziekte en treft wereldwijd ongeveer één op de drie vrouwen en één op de vijf mannen boven de 50 jaar. Het leidt tot
Afbeelding van een osteocyt, een gespecialiseerde b otcel die het botmetabolisme regelt. Het signaleert botvorming en botafbraak en speelt een belangrijke rol in het behoud van botdichtheid.
de botdichtheid bij iedereen van nature afneemt met de leeftijd, is dit verlies bij mensen met osteoporose veel ernstiger en sneller dan normaal. Het verlies van botdichtheid versnelt met de menopauze, die meestal begint bij vrouwen rond de leeftijd van 50 jaar. Dit gaat gepaard met een productievermindering van het hormoon oestrogeen, dat een belangrijke bijdrage levert aan de gezondheid van de botten.
Een andere factor, zoals aangetoond in verschillende onderzoeken, kan een leeftijdsgerelateerde toename van het bijschildklierhormoon zijn, dat ervoor zorgt dat er meer calcium uit de botten verdwijnt. Bij ouderen kan dit het gevolg zijn van een verminderde nierfunctie, weinig calcium en vitamine D in de voeding, of minder eigen aanmaak van vitamine
cijnen de calciumopname in de darm belemmeren.
Voedingsstoftekorten, die veel voorkomen bij ouderen, zijn een belangrijke factor bij osteoporose. Veranderingen die gepaard gaan met het ouder worden, vergroten de behoefte van het lichaam aan voedingsstoffen, zoals vitamines en mineralen, waaronder calcium en magnesium.
Voldoende inname van deze mineralen is niet alleen noodzakelijk voor het beschermen van de botten, maar ook voor het behouden van vitale functies zoals het reguleren van de hartslag en het ondersteunen van het zenuwstelsel. Wanneer deze mineralen daarvoor ontbreken, haalt het lichaam calcium en magnesium uit de botten. Hoewel deze ‘noodmaatregel’ helpt om optimale niveaus van deze mine -
Goed om te weten!
Vitamine D (calciferol) is een uniek vitamine omdat het in het lichaam kan worden aangemaakt door blootstelling van de huid aan zonlicht (UVB-licht). Een tekort aan vitamine D komt daarom vaker voor tijdens de wintermaanden, wanneer er minder zonlicht is. Een ander bijzonder kenmerk van vitamine D is dat de inname via de voeding slechts een relatief klein deel van de vitamine D-voorziening uitmaakt. Dit komt doordat vitamine D van nature slechts in een paar voedingsmiddelen voorkomt, zoals vette vis, roomboter en levertraan. Daarnaast kunnen aandoeningen zoals coeliakie en de ziekte van Crohn, waarbij de opname van voedingsstoffen in de darmen is verstoord (malabsorptie), ook leiden tot een tekort aan vitamine D.
ralen in het bloed te behouden, verzwakt het geleidelijk de botstructuur, waardoor ze brozer worden, met risico op breuk en uiteindelijk osteoporose. Tot symptomen van osteoporose behoren rugpijn, verlies van lengte en een gebogen houding. Om botgezondheid met succes onder controle te houden en osteoporose te voorkomen, is het noodzakelijk om vroegtijdig en regelmatig voldoende vitale celstoffen aan te leveren. Een uitgebalanceerd voedingspatroon dat rijk is aan calcium, magnesium, vitamine C, vitamine D en andere belangrijke micronutriënten, kan helpen om het verlies van botdichtheid te vertragen, evenals supplementen met micronutriënten daarbij kunnen helpen.
de botten, vervormingen (zoals gebogen benen), spierzwakte en vertraagde groei.
Osteomalacie daarentegen is een stoornis in de botstofwisseling waarbij mineralen overmatig vrijkomen uit de botten, wat tot gevolg heeft dat de botten zachter worden.
O STEOMALACIE EN RACHITIS (BOTVERWEKING)
Osteomalacie en rachitis zijn botziekten die worden veroorzaakt door een tekort aan vitamine D, calcium of fosfor. Deze tekorten leiden tot zachte, zwakke botten die vatbaar zijn voor misvormingen en breuken. Het is belangrijk om te weten dat zowel rachitis als osteomalacie te voorkomen en te behandelen zijn. Rachitis komt voor bij kinderen waarvan de groeischijven nog open zijn, wat leidt tot pijn in
De belangrijkste oorzaak van een vitamine D-tekort, dat aan de basis ligt van zowel rachitis als osteomalacie, is onvoldoende blootstelling van de huid aan zonlicht (UVB-stralen), maar ook onvoldoende inname via de voeding of een verminderde opname van vitamine D via de dar men. Minder vaak komen deze problemen voort uit stoornissen in het vitamine D metabolisme in de lever of nieren, die het gebruik van vitamine D belemmeren en daardoor de botmineralisatie beïnvloeden. Na verloop van tijd dragen al deze factoren bij aan verminderde botsterkte en -stabiliteit.
HOGE BOTDICHTHEID (GEZOND)
LAGE BOTDICHTHEID (OSTEOPOROSE)
BOTLETSEL EN BOTBREUKEN
(FRACTUREN)
Botbreuken kunnen op elke leeftijd optreden. Kinderen lopen vooral risico door hun lichamelijke activiteit en omdat hun botten nog groeien. Volwassenen boven de 60 jaar lopen ook een verhoogd risico op botbreuken, omdat vallen als gevolg van evenwichts- of gezichtsverlies vaker voorkomt naarmate we ouder worden. Bovendien worden botten, zoals al eerder is opgemerkt, minder stevig en breekbaarder naarmate we ouder worden.
Pols- en onderarmfracturen komen vaak voor omdat we instinctief ons hoofd proberen te beschermen als we vallen. Botbreuken in de buurt van het heupgewricht, zoals de hals van het bovenbeenbot (femur) en het bekken, komen ook vaak voor bij ouderen. Dit zijn typische plaatsen voor botbreuken veroorzaakt door osteoporose. Niet elk botletsel hoeft behandeld te worden. Kleine, zgn “ongecompliceerde breuken” – zoals haarlijnbreuken of zeer kleine breuken – genezen meestal vanzelf. Vaak is echter een specifieke behandeling nodig, vooral als botfragmenten verplaatst zijn of als het omliggende weefsel beschadigd is. Bij dergelijke zgn “complexe breuken” worden de botfragmenten operatief op de juiste plaats gezet en gehouden met behulp van
platen of schroeven. Als een operatie niet nodig is, wordt de beweeglijkheid van het aangetaste bot zoveel mogelijk beperkt met hulp van gips of een spalk.
In het beste geval blijft het bot na de vergroei volledig intact en kan het opnieuw gewicht dragen. Dit is te danken aan gespecialiseerde botcellen die hun activiteit flink verhogen wanneer er een breuk optreedt. In een poging om het aangetaste bot te herstellen, breken osteoclasten overtollig overgangsweefsel (callus) af om het gebied vrij te maken voor osteoblasten om nieuw botweefsel aan te maken en de oorspronkelijke vorm te herstellen. Botbreuken vergroten ook de behoefte aan bepaalde nutriënten die nodig zijn voor cellulair herstel en om de genezing van gebroken botten te versnellen.
Hoe lang het duurt voordat het bot genezen is, hangt af van de ernst van de verwonding, het getroffen gebied en de toevoer van nutriënten naar het bot.
MICRONUTRIËNTEN VOOR
GEZONDE BOTTEN
Micronutriënten zijn noodzakelijk voor de vele functies van onze lichaamscellen, waaronder de ontwikkeling en het onderhoud van botweefsel. Een van de belangrijkste rollen van micronutriënten in het botmetabolisme is de vorming van een goede botstructuur (collageen) en de mineralisatie van bot.
CALCIUM EN VITAMINE D VOOR BOTMINERALISATIE
Een optimale toevoer van calcium en vitamine D is vooral belangrijk voor botmineralisatie door de afzetting van botmineralen:
• Calcium is het belangrijkste element voor de vorming van stevige en dichte botten. Het is in meer dan 99 procent van het lichaam aanwezig in de vorm van calcium-fosfaatcomplexen en zorgt zo voor stevigheid en sterke structuur van het skelet. Daarnaast functioneert calcium als een voorraad om te zorgen voor constant goede calciumwaarden binnen en buiten onze lichaamscellen.
• Vitamine D helpt het lichaam om calcium uit voedsel op te nemen en te gebruiken.
MICRONUTRIËNTEN VOOR DE AANMAAK
VAN COLLAGEEN
B epaalde vitale celstoffen zijn nodig voor de aanmaak van collageen, zodat het bindweefselfundament van het bot optimaal gevormd kan worden:
• V itamine C is noodzakelijk voor de aanmaak van collageen en om de structuur ervan te behouden,
• De aminozuren lysine en proline zijn belangrijke bouwstenen van bindweefsel en spelen een centrale rol bij de vorming en structuur van collageenvezels,
• Het aminozuur arginine ondersteunt de collageenvorming,
• Het mineraal koper en vitamine B6 helpen bij het verbinden (cross-linking) van collageenvezels, wat belangrijk is voor hun sterkte en stabiliteit.
A
NDERE MICRONUTRIËNTEN VOOR
GEZONDE BOTTEN
Er zijn nog andere micronutriënten voor een goede botstofwisseling en voor het behoud van sterke en stabiele botten:
• V itamine A reguleert en beïnvloedt de botgroei,
• Foliumzuur (vitamine B11) bevordert de vorming van nieuwe cellen in het beenmerg en ondersteunt samen met vitamine B6 de afbraak van homocysteïne, een stofwisselingsproduct dat in verband wordt gebracht met een verhoogd risico op osteoporose,
• V itamine E beschermt tegen vrije radicalen, die de botcellen kunnen beschadigen,
• V itamine K2 zorgt ervoor dat calcium wordt opgeslagen in de botten,
• Magnesium ondersteunt de opname van calcium en zorgt voor sterke botten,
• Borium stabiliseert de botten en speelt een belangrijke rol in de calcium- en magnesiumstofwisseling,
• Zink bevordert de vorming van botweefsel en is noodzakelijk voor herstel en groei van botten,
• Kalium vermindert de uitscheiding van calcium via de urine.
Volgens de cellulaire geneeskunde ligt de kracht van micronutriënten in hun synergie, oftewel de positieve onderlinge samenwerking van de verschillende componenten. Het belangrijkste voordeel van synergie tussen micronutriënten is dat het lichaam de vitale celstoffen efficiënter kan gebruiken, waardoor hun positieve effecten op verschillende orgaanfuncties gemaximaliseerd worden. Daarom is het zinvol om micronutriënten te gebruiken in goed geselecteerde combinaties die zijn getest op werkzaamheid.
Hier vindt u synergieën passend bij elke behoefte: www.celxpert.nl
OPTIMALE BOTGEZONDHEID DOOR SYNERGIE VAN MICRONUTRIËNTEN
Wetenschappers van het Dr. Rath Research Institute hebben het effect onderzocht van drie specifieke synergetische mixen van micronutriënten op bepaalde stofwisselingsprocessen in menselijke botcellen. De combinaties van micronutriënten die in het onderzoek werden gebruikt, bestonden uit multi-nutriëntenmix (Formule A), mineralen (B) en collageenopbouwende voedingsstoffen (C) - allemaal beschreven in het vorige hoofdstuk. Het onderzoek
evalueerde de effecten van deze samenstellingen van micronutriënten op belangrijke biomarkers van cellulaire processen die betrokken zijn bij botmetabolisme. Deze biomarkers waren onder andere het enzym alkalische fosfatase (ALFO), het eiwit osteocalcine gemaakt door osteoblasten en het eiwit sclerostine gemaakt door osteocyten. De belangrijkste bevindingen van dit onderzoek worden samengevat in Fig. 1 en 2.
A LFO wordt gemaakt door osteoblasten in de vroege stadia van botmineralisatie en is een belangrijke indicator van botmetabolisme en -activiteit. Wetenschappers van het Dr. Rath Research Institute ontdekten dat botcellen behandeld met spe -
cifieke micronutriënten hogere ALFO-niveaus hadden dan controlecellen die niet waren blootgesteld aan vitale celstoffen. Beide testformules verhoogden ALFO, met de grootste stijging van 43% in cellen blootgesteld aan de mineraalrijke formule (B), wat het belang aangeeft van deze micronutriënten in botgroei.
Osteocalcine is een eiwit dat dient als marker van nieuwe botvorming en dat de activiteit van osteoblasten bij de opbouw van botweefsel aangeeft. Met het ouder worden neemt de concentratie osteocalcine in het bot op natuurlijke wijze af, wat leidt tot afname van de botdichtheid. De studie toonde aan dat specifieke combinaties van micronutriënten het botmi -
Fig. 1: ALFO-activiteit, sclerostine en osteocalcinegehalte in botcellen behandeld met multi-nutriëntenmix formule A en een mineraalformule B. De combinatie van deze formules (A + B) zorgde voor een verdere toename van osteocalcine, wat duidt op verbeterde mineralisatie.
neralisatieproces kunnen verbeteren. In aanwezigheid van de formules A en B die afzonderlijk werden toegepast, maakten de osteoblasten meer osteocalcine aan, wat hun stimulerende effect op de botmineralisatie weerspiegelde. Er werd echter een nog grotere toename van osteocalcine (met 76% vergeleken met de controle) waargenomen wanneer A en B samen werden toegepast, wat hun synergetische interacties suggereert.
S clerostine remt de activiteit van osteoblasten en vermindert hun vermogen om nieuw botweefsel te vormen. Verhoogde sclerostinespiegels kunnen wijzen op verminderde botvorming, wat bijdraagt tot botverlies, botbreuken en verschillende botziekten. Het onderzoek toonde
aan dat specifieke samenstellingen van micronutriënten de sclerostinespiegels kunnen verlagen. Zoals te zien is in Fig. 1, konden beide formules A en B sclerostine aanzienlijk verminderen, waarbij de multi-nutriëntenmix (A) bijzonder effectief was.
Het onderzoek toonde ook het belang aan van vitamine C, lysine en proline bij de vorming van collageen. Zoals getoond in Fig. 2 , was formule C met deze verbindingen effectief in het verbeteren van botvormingsprocessen door het stimuleren van A LFO-activiteit en osteocalcine, en het remmen van botresorptieprocessen door het verminderen van sclerostine.
GENEZING VAN BOTBREUKEN MET MICRONUTRIËNTEN
Fig. 2: ALFO-activiteit, sclerostine en osteocalcinegehalte in botcellen behandeld met formule C die vitamine C, proline en lysine bevat
Een klinisch onderzoek met 131 patienten met beenbreuken evalueerde het effect van een specifieke combinatie van micronutriënten op de genezing van botten. De samenstelling die in het onderzoek werd gebruikt, was specifiek ontworpen om de collageenvormende eigenschappen aan te pakken en bevatte vitamine C, lysine, proline en vitamine B6. Deelnemers aan het onderzoek waren tussen de 15 en 75 jaar oud en kregen de samenstelling van micronutriënten of een placebo.
bot
Significante genezing
gezien na 10 weken met micronutriënten
De resultaten van het onderzoek toonden aan dat de breuken aanzienlijk sneller genazen bij degenen die de combinatie van micronutriënten innamen dan bij degenen in de placebogroep. De placebogroep deed er gemiddeld drie weken langer over om te genezen dan de micronutriëntengroep. Opvallend was ook dat ongeveer een kwart van de patiënten in de micronutriëntengroep na tien weken volledig genezen fracturen had, vergeleken met 14 procent in de placebogroep.
Dit toont aan dat gezond collageen essentieel is voor gezonde botten en het genezen van breuken.
SYNERGIEËN VAN MICRONUTRIËNTEN
VAN HET DR. RATH RESEARCH INSTITUUT - NATUURLIJK GEPATENTEERD
Het Dr. Rath Research Institute stelt wereldwijde normen door consequent patent aan te vragen op zijn ontwikkelin -
gen op het gebied van micronutriënten. Dit garandeert dat de formuleringen van het instituut een solide wetenschappelijke basis hebben. Voor een octrooi zijn uitgebreide studies nodig om zowel de specifieke samenstelling van de micronutriënten als hun biologische werkzaamheid te bewijzen.
Dit geldt ook voor de combinatie van micronutriënten ter ondersteuning van de botgezondheid, die is geregistreerd onder het patentnummer US 11,452,710 B1. De wetenschappelijke onderzoeken die hebben geleid tot de toekenning van het patent bewijzen dat de synergie van vitamine C, A , E , D3, K2 en foliumzuur, de mineralen calcium, magnesium, boor, zink , kalium en koper, evenals bioactieve plantenstoffen uit heermoes en brandnetelextract , de botmineralisatie significant ondersteunt en de botvorming actief bevordert. US Patent No. US 11,452,710 B1
Micronutrient and Plant Extract
Composition and Method of Improving Bone Health
Inventors: Aleksandra Niedzwiecki, Matthias W Rath, Lei Shi, Anna Goc
Publishing date: Sep. 27, 2022
Gebroken
Met zijn ontwikkelingen streeft het Dr. Rath Research Institute een duidelijk doel na: natuurlijke en effectieve preventie van talrijke gezondheidsproblemen, die wetenschappelijk bewezen is en eenvoudig door iedereen toe te passen.
De combinatie van micronutriënten voor gezonde botten is het resultaat van deze visie – wetenschappelijk ontwikkeld, getest en gepatenteerd voor sterke, veerkrachtige botten die ons veilig door het dagelijks leven dragen.
REFERENTIES
L. Shi et al. Different multi-nutrient formulations support calcification process in human bone cells. (2019). JCM&NH. https://jcmnh.org/2019/07/25/differentmulti-nutrient-formulations-supportcalcification-process-in-human-bone-cells
International Osteoporosis Foundation. (10. Oktober 2019). About Osteoporosis: Epidemiology. https://www.osteoporosis.foundation/ health-professionals/about-osteoporosis/ epidemiology
J. Jamdar et al. Reduction in tibial shaft fracture healing time with essential nutrient supplementation containing ascorbic acid, lysine, and proline. J Altern Complement Med. 2004; 10(6): 915-916. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15729747/
J.C. Souberbielle et al. The use in clinical practice of parathyroid hormone normative values established in vitamin D-sufficient subjects. J Clin Endocrinol Metab. 2003 Aug;88(8):3501-4.
P. Lips. Vitamin D deficiency and secondary hyperparathyroidism in the elderly: consequences for bone loss and fractures and therapeutic implications. Endocr Rev. 2001 Aug;22(4):477-501.
R. Freaney, Y. McBrinn, M.J. McKenna. Secondary hyperparathyroidism in elderly people: combined effect of renal insufficiency and vitamin D deficiency. Am J Clin Nutr. 1993 Aug;58(2):187-91.
TIPS VOOR BEHOUD VAN GEZONDE BOTTEN
Botbreuken zijn niet alleen pijnlijk, maar kunnen ook onze mobiliteit en levenskwaliteit behoorlijk verminderen. Mensen met osteoporose lopen meer risico omdat zelfs kleine valpartijen tot botbreuken kunnen leiden. Maar je kunt veel doen om je botten op de lange termijn te beschermen en schade te voorkomen:
BLIJF FYSIEK ACTIEF
Regelmatige lichaamsbeweging versterkt de botten door botcellen te activeren en de vorming van nieuw botweefsel te stimuleren. Activiteiten zoals joggen, dansen of wandelen worden aanbevolen omdat ze ook de spieren versterken en het evenwicht en de coördinatie verbeteren, waardoor het risico op vallen en blessures afneemt.
BRENG VOLDOENDE TIJD BUITEN DOOR
Zonlicht stimuleert de aanmaak van vitamine D, wat belangrijk is voor de opname van calcium en de gezondheid van de botten. Dagelijkse wandelingen in de buitenlucht stimuleren de aanmaak van dit ‘zonnehormoon’. Houd daarbij je gezicht, handen en, indien mogelijk, een deel van je armen of benen onbedekt.
EET GEZOND
Een goed samengesteld en gevarieerd eetpatroon met voldoende calcium, vitamine D, magnesium, vitamine C, lysine en andere belangrijke micronutrienten is nodig voor sterke botten. Zuivelproducten en volle granen, groene bladgroenten, noten en zaden kunnen daarvoor de basis zijn. Een diëtist kan helpen bij andere voorkeuren en keuzes.
VERMIJD ALCOHOL EN SIGARETTEN
Alcohol en nicotine zijn cellulaire gifstoffen die het lichaam waardevolle voedingsstoffen ontnemen. Dit beschadigt onze botten door hun dichtheid te verminderen en het risico op osteoporose en botbreuken te verhogen. Niet-roken en geen of minimaal gebruik van alcoholische dranken is dus beter voor de botgezondheid.
GEBRUIK VOEDINGSSUPPLEMENTEN
Voedingssupplementen zijn de meest effectieve manier om tekorten aan micronutriënten goed aan te pakken. De informatie in deze brochure beschrijft welke vitale celstoffen belangrijk zijn voor dagelijkse inname. Bij behandeling van een botaandoening adviseren wij deze informatie te bespreken met de arts.
VERWIJDER STRUIKELGEVAREN
Valpartijen, die kunnen leiden tot ernstig botletsel, worden vaak veroorzaakt door struikelgevaren in de woning. Dit zijn bijvoorbeeld vouwen in het tapijt, losse kabels, donkere trappen en gladde vloeren. Controleer het huis op dergelijke struikelgevaren en verwijder ze.
Osteocyt, een gespecialiseerde botcel die de botstofwisseling reguleert
WAT IS CELLULAIRE GENEESKUNDE?
Het fundamentele principe van cellulaire geneeskunde is gebaseerd op de kleinste eenheid van het menselijk lichaam, de cel. Gezondheid en ziekte worden bepaald op het niveau van de miljarden cellen waaruit ons lichaam bestaat en niet, zoals eerder werd aangenomen, op het niveau van organen. Cellen zijn de kleinste en belangrijkste eenheden in het lichaam. Ze vormen de organen en hebben voortdurend specifieke bio-energetische voedingsstoffen nodig, ook wel vitale celstoffen genoemd, om allerlei biochemische reacties te kunnen uitvoeren. Een chronisch tekort aan een of meer cellulaire vitale stoffen leidt tot cellulaire storingen en ziekten. Daarom is een optimale dagelijkse toevoer van vitamines en andere essentiële voedingsstoffen naar de cellen de sleutel tot succesvolle preventie en verdediging tegen deficiëntieverschijnselen.
WAT ZIJN MICRONUTRIËNTEN?
Het menselijk lichaam bestaat uit miljarden cellen die continu voorzien moeten worden van biokatalysatoren voor veel verschillende biochemische reacties. In de cellulaire geneeskunde worden deze stoffen samengevat onder de algemene term “cellulaire vitale stoffen”, een term die vitaminen, mineralen, spoorelementen, bepaalde aminozuren, biologisch ac tieve plantaardige stoffen (fytobiologica) en andere micronutriënten omvat die nodig zijn voor een normaal metabolisme. Als ze in de juiste hoeveelheden en in de juiste verhoudingen beschikbaar zijn, dragen ze aanzienlijk bij aan het gezond functioneren van onze cellen en dus van ons lichaam.
HET DR. RATH RESEARCH INSTITUTE
Het Dr. Rath Research Institute in Califor nië (VS) is een centrum voor gerenom meerde wetenschappers op het gebied van geneeskunde, biochemie en voeding. Onder leiding van Dr. Aleksandra Nied zwiecki voert dit team opzienbarend ver nieuwend onderzoek uit op het gebied van natuur-lijke gezondheid, onderzoekt het de synergiën van voedingsstoffen en ontwikkelt het innovatieve gezondheidsstrategieën om verschillende ziekten te voorkomen en te beheersen. Het instituut bouwt voort op de opzienbarende ontdekkingen van Dr Matthias Rath op belangrijke gezondheidsgebieden zoals hart- en vaatziekten en kanker. De bevindingen uit het instituut worden zeer regelmatig gepubliceerd in internationale wetenschappelijke tijdschriften.
w ww.drrathresearch.org
WETENSCHAPPERS
Dr. Aleksandra Niedzwiecki
Als onderzoeksdirecteur van het Dr. Rath Research Institute onderzoeken en ontwikkelen Dr. Niedzwiecki en haar team unieke benaderingen voor synergie van voedingsstoffen in verschillende aspecten van gezondheid en ziekte. Dit werk op het gebied van cardiovasculaire gezondheid, kanker, infecties en andere gebieden heeft geleid tot het vaststellen van het verband tussen ziektepreventie en de biochemische synergie van voedingsstoffen.
Lei Shi, MSc
Lei Shi behaalde haar bachelor in biotechnologie in China en haar master aan de universiteit van Nevada, Reno. Ze assisteerde bij onderzoek naar de anti-kankereffecten van schimmelnatuurproducten en nam deel aan een onderzoeksproject naar giftige planten op het USDA ARS Poisonous Plant Research Laboratory in Utah. In het Dr. Rath Research Institute werkt Lei aan transgene onderzoeksprojecten, cardiovasculair- en Alzheimer-onderzoek en assisteert ze bij verschillende wetenschappelijke experimenten.
Dr. Matthias Rath
Dr. Rath is een wereldbekende arts en wetenschapper die bekend staat om zijn baanbrekende onderzoek naar natuurlijke en cellulaire gezondheid. Hij is de grondlegger van het wetenschappelijke concept van Cellulaire Geneeskunde, waarmee hij praktische kennis en toepassingen van microvoedigsstoffen in verschillende aspecten van de gezondheid introduceerde in de klinische geneeskunde.
Disclaimer: Deze brochure is niet bedoeld als vervanging van medisch advies van een arts. Voor gezondheids-gerelateerde vragen en met name bij symptomen die mogelijk medische aandacht of een diagnose vereisen, wordt aangeraden om altijd een arts te raadplegen.
MEER INFORMATIEMATERIAAL
A ls u vragen heeft, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen: 0031-457-111 222 of per e-mail: info@dr-rath-foundation.org
Alle publicaties zijn online en zonder kosten beschikbaar op: www.issuu.com/drrath
BACTERIËN – MICRONUTRIËNTEN IN DE STRIJD TEGEN BACTERIËLE INFECTIES
DIABETES
Deze brochure biedt basisinformatie over bacteriën, de ziekten die ze kunnen veroorzaken en een overzicht van belangrijke micronutriënten die het lichaam helpen bacteriële infecties te bestrijden. Het beschrijft ook onderzoek naar de voordelen van antibacteriële cellulaire voedingsstoffen, en er zijn ook tips te vinden om bacteriële infecties in het dagelijks leven te voorkomen.
DIABETES MELLITUS
Het doel van deze brochure is te informeren hoe de bloedsuikerspiegels onder controle kunnen blijven met behulp van inzichten in cellulaire geneeskunde en natuurlijke gezondheid. Het belicht minder bekende feiten over verschillende aspecten van diabetes en onderstreept het belang van specifieke voedingsstoffen bij de beheersing van type 2 diabetes mellitus
PROBIOTICA
MICROVOEDINGSSTOFFEN VOOR GEZONDE HERSENEN EN MENTALE FUNCTIES
Onze hersenen zijn een complex orgaan. Het bestuurt alle functies van ons lichaam, zoals beweging, gezichtsvermogen, ademhaling, temperatuurregeling, maar ook onze mentale alertheid, gedachten, geheugen, emoties en nog veel meer. Een gezonde en evenwichtige voeding met veel belangrijke micronutriënten is essentieel voor de diverse functies van ons denkapparaat. Dit is de enige manier om de complexe en gevarieerde functies van de hersenen te beschermen en in stand te houden. Hoe je dit precies doet, lees je in deze brochure.
PROBIOTICA
Deze brochure laat het enorme belang zien van de microbiota en de invloed ervan op talloze processen in het organisme. Zonder bacteriën zou de mens niet bestand zijn tegen de verschillende invloeden van het milieu, voeding, ziekteverwekkers, medicijnen, enz.
