www.drabpol.pl Kwartalnik firmowy nr 3(100) lipiec - sierpień - wrzesień 2023 r.
100. WYDANIE!
ROK JAZDY Z POMPĄ CIEPŁA KONVEKTA Autobus wodorowy Solaris Urbino 12 z klimatyzacją Ultra Light 500 HP CO2 KONVEKTA w MZK w Koninie!
„Fundamentalną zasadą w transporcie jest jego bezpieczeństwo”
OD REDAKCJI OD REDAKCJI
W NUMERZE:
3. Floty gotowe na Pakiet Mobilności 4. Na rzecz obronności 8. Jubileuszowe TRAKO 10. Rok jazdy z pompą ciepła KONVEKTA 12. Współpraca z firmą STREAMAX 14. Nowości w zakresie telematyki 15. Wspólna promocja z GARMINEM 16. CESSNA z nowoczesną awioniką 19. Produkcja czujników L3 HARRIS w Polsce!
Szanowni Państwo! Drodzy Czytelnicy! Z wielką radością informujemy wszystkich Czytelników, że nasze firmowe wydawnictwo Drabpol News doczekało się 100. wydania! Naszą przygodę w tym temacie zaczęliśmy w 1998 r. kiedy to ukazał się 1. numer miesięcznika DSI – Drabpol Serwis Informacje. W 2001 roku czasopismo zmieniło zarówno nazwę (na Drabpol News), szatę graficzną, jak i stało się dwumiesięcznikiem. Od 2012 r. Drabpol News ukazuje się jako kwartalnik w poszerzonym wydaniu i nakładzie. Mamy nadzieję, że przez te wszystkie lata nasz magazyn był źródłem ciekawych informacji, zarówno z naszej działalności, jak i rynków, na których funkcjonujemy. Z dumą zapraszamy do zapoznania się z naszym 100. numerem!
Alicja Drabczyńska
4| Na rzecz obronności
8| Jubileuszowe TRAKO
Współpraca z firmą
12| STREAMAX
16| CESSNA z nowoczesną awioniką
Wydawnictwo firmy DRABPOL Wydawca: Drabpol sp. jawna P. Drabczyński i Wspólnik 42-233 Mykanów, ul. Akacjowa 24/26 tel.0-34 366 00 22, fax 0-34 366 01 02 centrala@drabpol.pl, www.drabpol.pl
Spotkanie Flotowe w Częstochowie 10 sierpnia
Floty gotowe na Pakiet Mobilności Latem firma nasza zorganizowała dla swoich, wieloletnich klientów spotkanie flotowe, którego tematem przewodnim był Pakiet Mobilności. Spotkanie to odbyło się w klimatycznej Fabryce Rowerów w Częstochowie, w miejscu, gdzie biznes łączy się z przyjemnością. Miało ono na celu wprowadzenie oraz przybliżenie aspektów pakietu mobilności, spraw technicznych oraz logistycznych, które bezpośrednio dotyczą firm z rynku flotowego. Szacuje się, że na polskim rynku jest do wymiany ponad 250 tys. tachografów, a czasu naprawdę zostało coraz mniej. Przybyłym uczestnikom wyjaśniliśmy dokładnie, co kryje się za pojęciem pakietu mobilności oraz co to oznacza dla ich firm. Pokazaliśmy , na co należy zwrócić uwagę w przyszłości oraz jak zachować zgodność z przepisami z wykorzystaniem DTCO 4.0 i jego kolejnego modelu – DTCO 4.1. Przekazaliśmy także szereg materiałów oraz udostępniliśmy kilka filmów, obrazujących powagę sytuacji oraz konieczność już wcześniejszych przygotowań do tego szerokiego zagadnienia. Spotkanie było też okazją do prezentacji nowych możliwości technicznych, zwiększających bezpieczeństwo floty. Dużo miejsca poświęciliśmy tu tematowi GSR - Genaral Safety Regulations. Jest to podstawa prawna, aktualizowana ostatni raz w 2019 roku, na bazie której wprowadza się wymóg stosowania coraz bardziej zaawansowanych systemów bezpieczeństwa w nowych pojazdach przeznaczonych na rynek europejski.
! System informowania przy ruszaniu (Moving Off Information System, MOIS) -07.2024. ! System informowania o martwych punktach (Blind Spot Information System, BSIS)-7.2024. ! System informowania o cofaniu (Reversing Information System, REIS)- 07.2024. ! Inteligentne dostosowanie prędkości (Intelligent Speed Assist, ISA)- 07.2024. ! Ostrzeżenie o zmęczeniu kierowcy (Driver Drowsiness & Alertness Warning, DDAW)- 07.2024. ! System monitorowania ciśnienia w oponach (Tire Pressure Monitoring System, TPMS)- 07.2024. ! Ułatwienie instalacji blokad alkoholowych – 07.2024. Po oficjalnych prezentacjach był czas na pytania i odpowiedzi. Mamy nadzieję, że sierpniowe spotkanie przybliżyło naszym klientom wszelkie zagadnienia związane z pakietem mobilności i w konsekwencji umożliwi spokojne i terminowe przygotowanie się na nadchodzące zmiany.
Celem wprowadzenia regulacji GSR jest dążenie do „wizji zero” czyli ograniczenia wypadków z udziałem czynnika ludzkiego. W myśl najnowszej nowelizacji GSR, nowe pojazdy użytkowe muszą posiadać (między innymi) sześć elementów ADAS: począwszy od połowy 2022r. do celów homologacyjnych i od połowy 2024r. do celów rejestracyjnych. Są to:
DZIAŁ LĄDOWY |AKTUALNOŚCI
3
31. Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego w Kielcach 5-8 września
NA RZECZ OBRONNOŚCI Długoletnią tradycją naszej firmy jest udział w Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach. Już po raz 31. Kielce były gospodarzem największej imprezy militarnej w tej części Europy, która co roku przyciąga coraz większe grono wystawców i odwiedzających. Nasza firma, po raz 14. obecna na MSPO w charakterze wystawcy, zaprezentowała swoje produkty, usługi oraz rozwiązania zarówno dla wojsk lądowych, jak i dla sektora lotniczego z przeznaczeniem wojskowym. Oferta w tym zakresie jest naprawę szeroka. Dla wojskowych pojazdów bojowych oraz pojazdów specjalnych proponujemy od wielu już lat głowice obserwacyjne , wskaźniki oraz czujniki do monitoringu silników, system zarządzania elektroniką pokładową poprzez szynę M-CAN, joysticki, akumulatory kwa-
4 DZIAŁ LĄDOWY | AKTUALNOŚCI
sowo-ołowiowe, systemy monitorowania stanu akumulatorów kwasowo-ołowiowych, akumulatory litowo-jonowe oraz przenośne ładowarki do tych akumulatorów. Swój targowy debiut na kieleckim MSPO miały czujniki EUROSWITCH, takie jak czujniki poziomu IC, czujniki temperatury, czy czujniki prędkości i obrotów. Przypomnijmy, że firma nasza została partnerem handlowym włoskiej firmy EUROSWITCH w pierwszym kwartale tego roku.
POJAZDY WOJSKOWE Z NASZYMI ROZWIĄZANIAMI:
STAR - AUTOBOX
AH 20.44 - AUTOBOX
Oferowane przez nas rozwiązania dla wojsk lądowych spotkać można było w Kielcach w licznych pojazdach, prezentowanych przez naszych klientów. Na akumulatory Enersys postawili czołowi producenci pojazdów bojowych, zabudowując je swoich sztandarowych wozach militarnych, takich jak:
HONKER AFRICA - AUTOBOX
! KRAB – polska, współczesna armatohaubica, ! BORSUK – nowy, bojowy, pływający wóz piechoty, ! ROSOMAK – kołowy transporter opancerzony, ! LEOPARD – czołg, ! BWR – bojowy wóz rozpoznawczy, ! T-72 – czołg. W obu typach ww. akumulatorów Enersys zastosowano technologie AGM, TPPL oraz VRLA. Spełniają one standardy NATO i użytkowane są w armiach na całym świecie.
AH 23 .44 - AUTOBOX
DZIAŁ LĄDOWY |AKTUALNOŚCI
5
Warto podkreślić, że w dwóch, nowych wozach bojowych BORSUK zastosowano także system monitorowania akumulatorów DATACEL II. Podczas tegorocznego MSPO, pojazd BORSUK otrzymał Nagrodę Prezydenta RP dla produktów najlepiej służących podniesieniu poziomu bezpieczeństwa żołnierzy Sił Zbrojnych RP. Także w zakresie elektroniki Continental nie brakowało pojazdów z naszymi rozwiązaniami.
BÓBR 3 - AMZ – KUTNO
Najwięcej można ich było zobaczyć na stoisku naszego klienta - firmy AUTOBOX ze Starachowic. Na platformie transportowej zaprezentowany został zmodernizowany samochód terenowy STAR, w którym znalazły się wyświetlacz wielofunkcyjny Flex Cluster, moduł sterowania, czujniki ciśnienia ,temperatury oraz czujnik i wskaźnik poziomu paliwa. Kolejny, lekki, terenowy, 6-miejscowy pojazd AH 20.44 od AUTOBOX wyposażony został w deskę wskaźników FlexCluster, nagrzewnicę M400 oraz sterownik i nawiewy Konvekta, a także w porty USB. Wspomniany wyświetlacz FlexCluster oraz ładowarki USB zabudowano również w zmodernizowanym, lekkim aucie terenowym HONKER AFRICA.
TUR - AMZ – KUTNO
WARAN - PGZ – AUTOSAN HSW
Na stoisku AUTOBOX-u nie brakowało w tym roku nowości. Polski producent po raz pierwszy zaprezentował nowy, 12. miejscowy pojazd terenowy AH23. 44. Cieszymy się, że w premierowym AH 23 . 44 zastosowano wyświetlacze MVC -7 cali , porty USB, a także nagrzewnice M600, sterownik oraz nawiewy Konvekta . Kolejny nasz klient , firma AMZ – KUTNO S.A. zaprezentowała lekki, opancerzony transporter rozpoznawczy ŁOTR, który ma być produkowany do 2035 roku. Na targach występował on pod nazwą BÓBR 3 i w pierwotnej wersji wyposażony został w nasz system elektroniki pokładowej KIBES 32, wraz z deską MOKI 3, jako pulpit. AMZ pokazał na targach również opancerzony pojazd interwencyjno - patrolowy – TUR w wersji dla policji, w którym zastosowanie znalazł rejestrator danych wypadku UDS AT. Na stoisku PGZ – AUTOSAN HSW oraz w pawilonie koreańskim prezentowany był transporter wielozadaniowy WARAN, który do końca 2023r. będzie produkowany w Autosanie (18 sztuk). Obecnie trwa polonizacja pojazdu, do którego chcemy dostarczać wskaźniki na desce rozdzielczej oraz filtrowentylację z MOLPIR. Ta ostatnia została tu zastosowana przez firmę TATRA, na podwoziu której zbudowany został WARAN.
JELCZ – Jelcz Laskowice
6 DZIAŁ LĄDOWY | AKTUALNOŚCI
Z pozostałych pojazdów z naszymi rozwiązaniami zobaczyć można było także Jelcze. Polski producent zaprezentował stały zestaw pojazdów do montażu praktycznie wszystkich rodzajów uzbrojenia. Do wozów tych dostarczamy czujniki ciśnienia, temperatury, czujnik poziomu paliwa, pompki spryskiwaczy i zbiorniki, symulator tachografu ,przewody i wiele innych elementów. Warto dodać, że transporter Jelcza został sprawdzony w testach w Korei, jako platforma do zabudowy sprzętu koreańskiego.
ROZWIĄZANIA DLA LOTNICTWA WOJSKOWEGO Dla lotnictwa wojskowego naszym sztandarowym produktem są systemy obserwacji lotniczej L3 Harris, które od wielu już lat znajdują zastosowanie w różnorodnych statkach bojowych, policyjnych, jak i ratunkowych. Na naszym stoisku odwiedzający mogli zobaczyć makietę kamery MX-15. Przypomnijmy, że w głowice MX-15D wyposażony został m.in. polski taktyczny samolot bezzałogowy Bayraktar TB2 z WZL nr 2. Z kolei system MX-10 zainstalowany został m.in. w wielozadaniowym śmigłowcu S-70i Black Hawk, zaprezentowanym na MSPO na stoisku amerykańskiej firmy Sikorsky Aircraft. Na tegorocznym MSPO, kamery L3 Harris promowaliśmy na naszym stoisku wspólnie z przedstawicielem kanadyjskiego producenta. W tym roku na stoisku gościliśmy również naszego partnera z firmy Garmin. Wspólnie prezentowaliśmy przenośny system nawigacyjny klasy premium AERA 760, zaprojektowany spe-
mapie, funkcjonalność Garmin Connext, łączność bezprzewodową, a także możliwość integracji z wybranymi urządzeniami awionicznymi firmy Garmin. Zainteresowaniem na naszym stoisku cieszył się także prezentacyjny dron, wyposażony w awionikę Honeywell/BendixKing. Duży nacisk na tegorocznym MPSO położyliśmy na promocję usług w zakresie remontów silników lotniczych – wojskowych i cywilnych we współpracy z Bet Shemesh Engines Ltd. Wspólnie z naszym partnerem z Izraela zapewniamy obsługę i modernizacje następujących silników/modułów:
! Rolls-Royce: Allison Seria M250 ! Pratt & Whitney Canada: Seria PT6A ! Pratt & Whitney: Seria F100 ! GE Aviation: Seria T700.
W prezentowanym na MSPO wielozadaniowym śmigłowcu S-70i Black Hawk zastosowano system obserwacji lotniczej MX-10 L3 Harris.
cjalnie dla pilota i kabiny załogi, który posiada szereg możliwości. AERA 760 ma 7-calowy jasny, czytelny w słońcu ekran dotykowy wraz z wszechstronną opcją wyświetlania kart nawigacyjnych w kompaktowym i dedykowanym przenośnym GPS. Dodatkowe funkcje systemu obejmują opcję załadowania procedur podejścia do lądowania według wskazań przyrządów, przyloty i odloty, nakładkę karty podejścia na
W tym roku nasze stoisko odwiedziło bardzo dużo gości i klientów. Dziękujemy im wszystkim za miłe spotkania i konstruktywne rozmowy. Dziękujemy także naszym partnerom z firm L3 Harris, Garmin, Enersys, BendixKing oraz Betshemesh, którzy razem z nami promowali wspólne rozwiązania dla lądowego oraz lotniczego rynku militarnego.
DZIAŁ LĄDOWY |AKTUALNOŚCI
7
15. Międzynarodowe Targi Kolejowe TRAKO w Gdańsku 19-22 września
JUBILEUSZOWE TRAKO Cyklicznie co dwa lata obecni jesteśmy w Gdańsku na jednym z największych wydarzeń branży transportu szynowego w Europie- targach TRAKO. Tegoroczna, jubileuszowa edycja przyciągnęła ponad 600. wystawców z 30. krajów, którzy zaprezentowali aktualny poziom rozwoju systemów transportowych oraz infrastruktury kolejowej w Polsce, Europie i na świecie. Od kilku lat obecni jesteśmy na gdańskich targach na stoisku naszego, niemieckiego partnera – firmy Konvekta, gdzie wspólnie gościmy naszych klientów, prezentując im najnowsze rozwiązania dla kolejnictwa w zakresie klimatyzacjiwentylacji-ogrzewania pojazdów szynowych. W tym roku niemiecki producent szczególnie duży nacisk położył na promocję kilku rozwiązań pomp ciepła na naturalny czynnik chłodniczy CO2 (dwutlenek węgla), m.in. systemy HVAC 6708 i 6709. Rozwiązania w zakresie pomp ciepła wprowadzają znaczne oszczędności energii w elektrycznych pojazdach szynowych. Pompy ciepła CO2 HVAC 6708 i 6709 to ekologiczne system ogrzewania i klimatyzacji dla kolejowego transportu lokalnego i dalekobieżnego, przeznaczone dla przestrzeni pasażerów.
8 DZIAŁ LĄDOWY | AKTUALNOŚCI
Dzięki funkcji pompy ciepła i alternatywnemu czynnikowi chłodniczemu R744 (CO2) system zużywa znacznie mniej energii w porównaniu z tradycyjnym systemem z nagrzewnicą elektryczną. Wspomniane pompy ciepła cechują się szczególnie niskimi kosztami eksploatacji, ponieważ są stabilne i niezawodne, nawet przy bardzo wysokich temperaturach zewnętrznych latem lub niskich temperaturach zimą. Aby uzyskać 100% wydajności, pompa ciepła CO2 Konvekta potrzebuje, w zależności od temperatury otoczenia, tylko 1/4 energii elektrycznej. Pozostała, wymagana energia pozyskiwana jest w obiegu termodynamicznym przez pompę ciepła bezpłatnie z otoczenia. W ten sposób, w porównaniu z ogrze-
waniem elektrycznym, oszczędza się do 3/4 normalnie potrzebnej energii. Odpowiada to współczynnikowi COP równemu 4 (z 1 kW energii elektrycznej uzyskuje się w optymalnych warunkach 4 kW mocy grzewczej). W przypadku systemu klimatyzacji (czynnik chłodniczy R744) z funkcją pompy ciepła dla tramwaju, w II strefie klimatycznej możliwa jest oszczędność do 28 000 kW/h / rok na każdy system klimatyzacji przedziału pasażerskiego.
Śmiało możemy powiedzieć, że wspólne działania naszej firmy oraz niemieckiego partnera przynoszą rezultaty, o czym świadczy fakt, że już ponad 1000 klimatyzatorów Konvekta jest z powodzeniem eksploatowanych w tramwajach i pociągach pasażerskich w całej Polsce. Sama oferta rozwiązań w zakresie klimatyzacji-wentylacji-ogrzewania, spełniających wszystkie normy projektowe i konstrukcyjne, związane z przemysłem kolejowym jest bardzo szeroka. Na Trako mogliśmy zobaczyć niektóre takie rozwiązania, zabudowane na pojazdach naszych klientów. Jeden z nich, firma Modertrans z Poznania prezentowała tramwaj Moderus Gamma LF06AC, przeznaczony dla miasta Łodzi. Warto wspomnieć, że do Łodzi Modertrans dostarczy 30 takich tramwajów. W tym pięcioczłonowym tramwaju, komfort dla przestrzeni pasażerskiej zapewniają 3 klimatyzatory Konvekta HVAC 6405. Zaś o odpowiednią temperaturę w kabinie maszynisty zadbał klimatyzator HVAC 3405.
Podkreślić chcemy, że jednostki te, charakteryzujące się wysoką niezawodnością, zabudowane są na wielu tramwajach jeżdżących w polskich miastach. Także na Trako uwagę przykuwała zmodernizowana lokoWspólnie na Trako; od lewej Uwe Wagner – Dyrektor ds. sprzedaży klimatyzacji do pojazdów motywa SM48 do typu 20D „Mikołaj”, którą szynowych w Konvekta AG oraz Piotr Grabny – Dyrektor Działu Konvekta w Drabpol-u. W tle można było zobaczyć na stoisku firmy Tabor tramwaj Moderus Gamma LF06AC z klimatyzatorami Konvekta HVAC 6405 oraz HVAC 3405. Dębica. Kabina maszynisty w tej lokomotywie Pompy ciepła HVAC 6708 i HVAC 6709 zostały już zabudowane wyposażona została w klimatyzator Konvekta KL20E. Skrai przetestowane w komorach klimatycznych na tramwajach. placz tego klimatyzatora wykonany jest z rurek miedzianych, co zapewnia szczelność układu nawet w zanieczyszczonym Tegoroczne stoisko Konvekty odwiedziło bardzo dużo naśrodowisku. szych dotychczasowych, jak i potencjalnych klientów. Co istotne, targowe spotkania dały możliwość wymiany Chcemy zaznaczyć, że jest to już następny typ lokomotywy doświadczeń w użytkowaniu klimatyzatorów Konvekta na poz Tabor Dębicy, wyposażony w klimatyzatory Konvekta. jazdach szynowych, eksploatowanych przez naszych kliTargi Trako poprzedziła konferencja techniczna IGKM, w której entów, takich jak Intercity, Polregio, DB Cargo, Koleje również wzięliśmy udział. Tematem wiodącym tegorocznej Wielkopolskie, Koleje Śląskie, Koleje Dolnośląskie, Koleje Konferencji była „Nowoczesna komunikacja tramwajowa – Mazowieckie, SKM, Arriva, jak i miejskie zakłady komubieżące wyzwania”. nikacyjne, posiadające tramwaje w swojej flocie.
Zmodernizowana lokomotywa SM48 na stoisku firmy Tabor Dębica wyposażona została w klimatyzator kabiny maszynisty Konvekta KL20E.
DZIAŁ LĄDOWY |AKTUALNOŚCI
9
Autobus wodorowy marki Solaris Urbino 12 z pompą ciepła Ultra Light 500 HP CO2 KONVEKTA w MZK w Koninie.
ROK JAZDY Z POMPĄ CIEPŁA KONVEKTA
Od lipca zeszłego roku Miejski Zakład Komunikacji w Koninie Sp. z o.o. dzierżawi przez okres 4. lat autobus wodorowy marki Solaris Urbino 12. Miło nam poinformować naszych Czytelników, że jest to pierwszy w Polsce autobus wyposażony w klimatyzator z pompą ciepła Ultra Light 500 HP CO2 KONVEKTA . System pompy ciepła jest najbardziej inteligentną i skuteczną technologią grzewczą w dziedzinie elektromobilności, ponieważ znaczna część dostarczanej energii cieplnej pochodzi z otaczającego powietrza, a nie z paliwa lub energii elektrycznej. Pompa ciepła CO2 Konvekta wykorzystuje dwutlenek węgla jako czynnik chłodniczy, którego współczynnik ocieplenia globalnego GWP (GWP porównuje ilość absorbowanego przez określoną masę gazu ciepła do ilości ciepła zatrzymanego przez podobną masę dwutlenku węgla) wynosi 1. Rozwiązanie to do ogrzewania autobusu wykorzystuje „energię ciepła odpadowego”, która w konwencjonalnych systemach klimatyzacji byłaby po prostu odprowadzana do atmosfery.
10 DZIAŁ LĄDOWY | AKTUALNOŚCI
Aby uzyskać 100 % ciepła, pompa ciepła CO2 potrzebuje w najlepszym przypadku jedynie 25 % mocy roboczej (prądu) z akumulatora. Reszta potrzebnej energii pozyskiwana jest bezpłatnie za pomocą cyklu termodynamicznego z otoczenia. W zależności od typu pojazdu, pompa ciepła CO2 zużywa przykładowo przy -10 °C około 45 kWh energii elektrycznej na 100 km, w przeciwieństwie do konwencjonalnych elektrycznych elementów grzewczych, które zużywają ponad 100 kWh na tym samym dystansie. Zużycie energii w porównaniu z innymi systemami pokazuje, że z możliwych wariantów klimatyzacji autobusu elektrycznego, pompa ciepła CO2 jest najbardziej energooszczędna. Rozwiązanie to zmniejsza zużycie energii przy zerowej emisji,
np. o 60% przy -10° C w porównaniu do klasycznych elektrycznych systemów grzewczych. W perspektywie całego roku zapotrzebowanie na energię zmniejsza się o ponad 50%. Stosowanie systemu pompy ciepła CO2 przynosi znaczne korzyści finansowe w porównaniu z konwencjonalnym ogrzewaniem i chłodzeniem przegubowych autobusów elektrycznych. Według opinii Pana Andrzeja Adamczyka, Kierownika Działu Technicznego i Inwestycji MZK w Koninie, pompa ciepła zapewnia bardzo dobrą temperaturę w kabinie kierowcy i przestrzeni pasażerskiej; kierowcy i pasażerowie są zadowoleni. Także w zakresie serwisu i konserwacji pompa ciepła CO2 daje znaczne oszczędności czasu i kosztów. Dzieje się tak, ponieważ nie ma potrzeby odzyskiwania ani utylizacji czynnika chłodniczego (R744) po jakichkolwiek pracach konserwacyjnych lub naprawczych. Prosta i bezpieczna obsługa R-744 oznacza, że czas serwisowania jest skrócony o ponad połowę w porównaniu z R-134a. Same koszty zakupu czynnika chłodniczego na kg są o ponad 90% niższe. Kolejną korzyścią jest zastosowanie technologii UltraLight. Niezwykle lekki, stabilny oraz wysokowydajny materiał sta-
nowi doskonałą podstawę do trzymania wszystkich komponentów, co sprawia, że ich wymiana jest bardzo łatwa. Filtry, wentylatory i inne komponenty wymieniane są dosłownie w kilka sekund. Skutkuje to ogólną oszczędnością kosztów obsługi o ok. 70%. Wszystkie serwisy oraz przeglądy, użytkowanego przez MZK w Koninie autobusu wodorowego, wykonywane są przez serwis producenta- firmę Solaris. Także opinie, zebrane od pasażerów są bardzo pozytywne – klimatyzacja i ogrzewanie po prostu działają. Zimą można się ogrzać w czasie podroży, a latem chociaż chwilę odpocząć od upałów. Ci bardziej zaawansowani technologicznie i nastawieni proekologicznie zwracają jeszcze uwagę na zupełny brak spalin, czyli tego charakterystycznego zapachu, jaki towarzyszył klasycznym pojazdom w czasie drogi oraz znaczą redukcję hałasu, co czyni podróżowanie znacznie przyjemniejszym. Zarówno użytkownicy autobusu, kierowcy, jak i Zarząd MZK Konin po pierwszych doświadczeniach nabierają pewności, że była to dobra inwestycja i już w niedalekiej przyszłości autobusy z napędem wodorowym z pompą ciepła Konvekta będą podstawą floty MZK w Koninie, z korzyściami dla operatora, mieszkańców, jak i samego miasta.
DZIAŁ LĄDOWY |AKTUALNOŚCI
11
Współpraca z firmą STREAMAX Z wielką przyjemnością informujemy wszystkich Czytelników, że firma nasza rozpoczęła współpracę z firmą Streamax – wiodącym na rynku dostawcą mobilnych rozwiązań, wpływających na zwiększenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Nasz nowy partner funkcjonuje od 2002 roku. Dzięki swojemu 20 - letniemu doświadczeniu i zaangażowaniu, Streamax stał się firmą o działaniu międzynarodowym, ze zintegrowaną siecią usług, obejmującą badania i rozwój, produkcję, sprzedaż oraz wsparcie techniczne. W ślad za nawiązaną współpracą oferta naszych systemów w zakresie poprawy bezpieczeństwa na drogach powiększyła się o kolejne nowe rozwiązania. Pierwsze 0 z nich to system kamer 360 z recorderem do 8TB pamięci, drugie to asystent skrętu, informujący o martwym polu.
System kamer 3600 z recorderem do 8TB pamięci od firmy Streamax Według statystyk bezpieczeństwa ruchu drogowego, opracowanych przez Radę Bezpieczeństwa ONZ, co roku na całym świecie w wypadkach, spowodowanych wąskimi drogami ginie około 133 000 pieszych. Z tego też powodu coraz więcej firm korzysta z najnowszych technologii, żeby zapewnić bezpieczeństwo zarówno swoim kierowcom, jak i innym uczestnikom ruchu drogowego.
Jednym z takich rozwiązań jest niewątpliwie system kamer 360 firmy Streamax. Dzięki niemu kierowca, przez cały czas jest w stanie kontrolować obraz dookoła swojego pojazdu na zamontowanym w kabinie wyświetlaczu. Jednocześnie system kamer firmy Streamax ma wbudowany algorytm, który pozawala sztucznej inteligencji na wykrywanie np. przechodniów, którzy mogą się znaleźć w tzw. martwych punktach pojazdu. Zastosowanie wysokiej jakości kamer zapewnia obraz również w nocy. Dzięki zapisowi na recorderze 8 TB jesteśmy w stanie zachować obraz ze wszystkich kamer przez min. 3 miesiące (długość zapisów na recorderze jest uzależniona od czasu użytkowania pojazdu i może się różnić od wcześniej podanego).
Dzięki nowemu systemowi, kierowca przez cały czas może kontrolować obraz wokół swojego pojazdu na zamontowanym w kabinie wyświetlaczu.
12 DZIAŁ LĄDOWY | AKTUALNOŚCI
Zapis z kamer dookoła pojazdu może się okazać bardzo ważny w przypadku np. roszczeń ubezpieczeniowych. Mamy
! Kamera z dwoma obiektywami (do wykrywania obiektów z boku pojazdów); ! Kamera montowana na podszybiu (do wykrywania obiektów przed pojazdem); ! Wyświetlacz w kabinie kierowcy (do alertów dźwiękowo/ wizyjnych); ! Wyświetlacz LCD (montowany w kabinie pojazdu); ! Alarm zewnętrzny.
Zastosowanie wysokiej jakości kamer zapewnia obraz również w nocy.
bowiem dokładne dane, co działo się z pojazdem w przypadku zdarzenia drogowego i fakt ten może odegrać ważną rolę np. przy ustalaniu składek ubezpieczeniowych.
Asystent skrętu od firmy Streamax Jak już wcześniej wspomnieliśmy, zgodnie z GSR'em (General Safety Regulation) wszystkie pojazdy od lipca 2024r. muszą być wyposażone w szereg systemów, których zadaniem jest zwiększenie bezpieczeństwa na drogach zarówno dla kierowców, jak i innych uczestników ruchu. Celem wprowadzenia tej regulacji jest dążenie do tzw. „wizji zero” czyli ograniczenia wypadków z udziałem czynnika ludzkiego. Szacuje się, że do końca 2038 r., wymagane systemy powinny uratować życie co najmniej 25 000 osób (pasażerów, pieszych czy rowerzystów) oraz uniknąć co najmniej 140 000 poważnych wypadków. Jednym z takich systemów, zwiększającym bezpieczeństwo na drogach jest asystent skrętu od firmy Streamax. Streamax C53 to inteligentny system kamer, który identyfikuje niechronionych użytkowników dróg w martwym polu dużych pojazdów i zapewnia sygnał dźwiękowy oraz wizualny dla kierowcy i osób znajdujących się w martwym polu. W skład systemu wchodzą:
System informowania o martwym polu Streamax C53
Dokładniejsza identyfikacja ryzyka
Skuteczniejsza interwencja w razie ryzyka
Identyfikacja wielu obiektów na drodze
Wykrywanie pieszych z odległości 50 m
50 * 2,25m - wykrywanie bardzo szerokiego zasięgu
Wierzymy także, że wzajemna współpraca przyniesie naszym firmom obopólne korzyści i wspólnie będziemy dążyć do podnoszenia bezpieczeństwa i poprawy wydajności flot naszych klientów.
Widok z boku
12,42m
Widok z tyłu
41m
Zasięg wykrywania pieszych z boku
0,5m
Rowerzysta, motocyklista pieszy itp.
Jesteśmy przekonani, że z tak zaawansowanym system jakim jest asystent skrętu od firmy Streamax, będziemy w stanie ograniczyć wypadki, spowodowane brakiem widoczności do minimum.
4,25m Zasięg wykrywania pieszych z przodu
Możliwość rozpoznawania krawędzi drogi
Warto zwrócić uwagę na część systemu, jaką jest alarm zewnętrzny, który poprzez użycie sygnału dźwiękowego i wizualnego, ostrzega osobę, znajdującą się w tzw. martwym polu pojazdu. Dzięki takiemu rozwiązaniu możemy zapewnić jeszcze większe bezpieczeństwo dla użytkowników drogi, nie ograniczając się tylko do alertów dla kierowcy pojazdu (B2).
Zasięg wykrywania potencjalnych zagrożeń aż do 50 m (przód/tył) Widok z przodu
Przewidywanie ruchu pieszych
System wyróżnia się dużym zasięgiem wykrywalności potencjalnych niebezpieczeństw, aż do 50 m – widok z boku pojazdu i do 4,5 m przed pojazdem.
0,5m 0,8m 4,5m
DZIAŁ LĄDOWY |AKTUALNOŚCI
13
NOWOŚCI W ZAKRESIE TELEMATYKI Znany już na polskim rynku system kamer MiX Vision AI 2.0 od Mix Telematics, wykorzystujący sztuczną inteligencję do dostarczania zaawansowanych funkcji wspomagania jazdy (ADAS), powiększony został o trzy dodatkowe kamery, które zapewniają pełen obraz dookoła pojazdu. Są to dwie kamery boczne i kamera, przedstawiająca obraz za pojazdem. Tym samym w skład całego systemu MiX Vision AI 2.0 wchodzą teraz :
! Dwie kamery boczne (opcja); ! Kamera tylna (opcja). To kompleksowe rozwiązanie zapewnia jeszcze dokładniejsze dane do analizy jazdy całej floty pojazdów. Dzięki jego zastosowaniu można znacznie lepiej analizować zachowania kierowcy podczas drogi czy mieć pełen pogląd sytuacji , gdy dojdzie do zdarzenia drogowego.
! Kamera drogowa; ! Czujnik zachowań kierowcy (opcja);
AD Plus 2.0 dla ciężkich samochodów ciężarowych Lub Tył
Lub Droga + wnętrze kabiny
Bok x2
Lub Zachowania kierowcy
14 DZIAŁ LĄDOWY | NEWS
Zmęczenie
Wspólna promocja z GARMINEM Latem kontynuowaliśmy promocję awioniki Garmin, która od wielu już lat cieszy się dużym zainteresowaniem wśród pilotów statków powietrznych. I Światowy Zlot Śmigłowców w Płocku 12 sierpnia Razem z naszym partnerem – firmą Garmin uczestniczyliśmy w I Światowym Zlocie Śmigłowców, który miał miejsce na lotnisku płockiego Aeroklubu Ziemi Mazowieckiej. Zlot ten odbył się pod auspicjami Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI – Fédération Aéronautique Internationale)- , zrzeszającej aerokluby narodowe (Aeroklub Polski). Impreza została zorganizowana dzięki współpracy Aeroklubu Ziemi Mazowieckiej, Stowarzyszenia Lotniczego HELISPORT Polish Helicopter Association oraz wybranej w marcu br. pierwszej polskiej Prezydent FAI (CIG) – Serafiny Ogończyk-Mąkowskiej.
Podczas zlotu nie zabrakło także atrakcji, a wśród nich znalazły się m.in. zawody śmigłowcowe oraz loty widokowe.
Dzień Otwarty z Garmin na lotnisku w Babicach 2 września W pierwszą sobotę września mieliśmy przyjemność uczestniczyć w Dniu Otwartym z firmą Garmin. Spotkanie zorganizowane zostało
Liczba uczestników zlotu przeszła wszelkie oczekiwania. Do Płocka przyleciały dziesiątki maszyn z najróżniejszych stron Polski, a także z Czech, Dani czy Niemiec. Mogliśmy podziwiać zarówno śmigłowce cywilne, jak i te, będące na stanie Polskiej Armii. Podczas zlotu zaprezentowaliśmy także nasz firmowy śmigłowiec Robinson R44, wyposażony m.in. w awionikę marki Garmin. Dzięki temu, obecni na imprezie piloci mogli ją dokładnie sprawdzić i zapoznać się z jej możliwościami. Wspólna promocja awioniki GARMIN na lotnisku w Babicach.
przez Aeroklub Warszawski w hangarze Aeroklubu na warszawskim lotnisku Babice. Podczas spotkania pan Fabian Kienzle – Aviation Sales Manager w Garminie w Niemczech zaprezentował przybyłym przedstawicielom świata lotniczego najnowsze produkty w zakresie awioniki oraz oprogramowania Garmin Pilot. Na miejscu dostępne były także panele demonstracyjne Garmin, które dawały możliwość bliższego zapoznania się z funkcjami poszczególnych rozwiązań. Na tegorocznym zjeździe nie zabrakło też atrakcji. Podczas spotkania zorganizowany został konkurs, w którym do wygrania były zegarki lotnicze Garmin, a także subskrypcje Garmin Pilot. Wszyscy uczestnicy otrzymali również podarunki od naszej firmy, w związku z obchodzonym przez nas w tym roku jubileuszem 40-lecia. Spotkanie zakończyło się wspólnym Awionikę Garmin można było zobaczyć także w naszym firmowym śmigłowcu grillem.
Robinson R44.
DZIAŁ LOTNICZY | AKTUALNOŚCI
15
Modernizacja awioniki na samolocie Cessna Citation C525
CESSNA z nowoczesną awioniką Latem tego roku przystąpiliśmy do modernizacji awioniki na samolocie Cessna serii CJ1 klasy Jet. Projekt ten z sukcesem został zrealizowany wspólnie przez naszą Organizację Obsługową PART 145 oraz Biuro Projektowe PART 21. Na zamówienie klienta zainstalowaliśmy na jego samolocie nowe wyposażenie pilotażowo-nawigacyjne. Samolot Cessna Citation C525 fabrycznie był wyposażony w dedykowany dla Bussines Aviation zestaw awioniki Collins Pro Line 21, zabudowany w zintegrowanym panelu na środku tablicy przyrządów. Nawigację satelitarną zapewniał system GPS Bendix/King KLN 90B oraz komputer FMS Honeywell GNSXLS. Samolot wyposażony był także w radar pogodowy RDR 2100 z wskaźnikiem IN-182.
Modernizacja awioniki – zakres prac
Modernizacja awioniki – prace PART 145 Modernizacja polegała na wymianie starych systemów GPS na system nawigacyjny Garmin GTN 750 oraz GTN 650 najnowszej serii NG, pracujących w systemie WAAS z zintegrowaną radiostacją, odbiornikami VOR/ILS oraz mapą nawigacyjną. Do wykonywania precyzyjnych podejść GPS na pokładzie samolotu musi być zabudowany odbiornik GPS WAAS/SBAS, spełniający kryteria i specyfikacje nawigacji obszarowej RPN. Nowy system nawigacyjny miał zapewnić możliwość realizacji precy-zyjnych podejść do lądowania GPS LPV, do którego został za-projektowany specjalnie do tego samolotu konwerter LPV. Konwerter przetwarza sygnał precyzyjnego podejścia LPV dla autopilota oraz systemu wyświetlaczy EFIS. Stary system EFIS pracował w klasycznej konfiguracji ILS i nie miał możliwości interpretacji sygnału LPV. W podejściu do lądowania w oparciu o sygnały radiolatarni kierunku LOC oraz ścieżki schodzenia GS został wprowadzony generowany na
16 DZIAŁ LOTNICZY | NASZE REALIZACJE
Prace na samolocie podczas modernizacji.
Montaż instalacji elektrycznej.
EHSI cyfrowy sygnał GP Glidepath, bazujący nie na sygnale radiolatarni, a na informacji o położeniu samolotu w oparciu o współrzędne GPS oraz bazy danych nawigacyjnych lotnisk. Zamontowanie specjalnego konwertera LPV umożliwiła dopiero integrację systemów GTN z odbiornikami GPS WAAS/SBAS. Nowy system FMS musiał być w ten sposób dostosowany do konfiguracji LPV oraz ADS-B Out. Transpondery Mode S, dotychczas zabudowane na samolocie zostały zmodyfikowane do wersji ES, co pozwala na rozpoznanie precyzyjnej pozycji samolotu przez stacje naziemne oraz innych użytkowników technologii ADS-B Out. Nowy system nawigacyjny GTN umożliwia zobrazowanie danych nawigacyjnych oraz dodatkowo danych pogodowych na dużym, kolorowym, 7 -calowym ekranie, co pozwoliło na pozbycie się także starego wskaźnika radaru pogodowego. Kolejnym bardzo ważnym rozwiązaniem, które pozwala wprowadzić system GTN to modyfikacja urządzenia, odpowiedzialnego za pomiar przepływu paliwa – dane dostarczane przez przepływomierz firmy Shadin Avionics, monitorujące zużycie paliwa mogą być wyświetlane na GTN i uwzględniane w planowaniu lotu i trasy. Dodatkowym elementem zabudowanym podczas modernizacji było podwójne gniazdo USB True Blue Power serii TA360 dla wykorzystania przez pilota podczas lotu.
Wspornik montażowy zaprojektowany w programie CAD 3d oraz schemat elektryczny.
Współpraca z PART 21 Biuro Projektowe Part 21 opracowało dokumentację rysunkową, wykonawczą oraz prac mechanicznych dla dostosowania tablicy przyrządów oraz paneli dla nowego wyposażenia oraz do produkcji wszystkich elementów mechanicznych (nowe tablice przyrządów, wsporniki i ramki montażowe). W wyniku demontażu starych urządzeń i montażu nowego wyposażenia należało zmienić konfigurację tablicy przyrządów, żeby znaleźć miejsce na całe, nowe wyposażenie, zaś część starych
Montaz GTN na nowej tablicy.
DZIAŁ LOTNICZY | NASZE REALIZACJE
17
urządzeń została rozmieszczona w nowym miejscu. Wszystkie wiązki i przewody zostały oznaczone według odpowiednich norm i przepisów, a elementy montażowe zostały wykonane z certyfikowanych materiałów. W niewykorzystane miejsce po starych urządzeniach, na przykład zdemontowanego starego FMS, wykorzystując naszą profesjonalną drukarkę 3d, wykonaliśmy spersonalizowane osłony ze specjalnego, niepalnego materiału spełniającego normy lotnicze.
Końcowy etap Po wykonaniu prac elektrycznych oraz prac mechanicznych i zabudowaniu nowego wyposażenia oraz integracji z awioniką samolotu, organizacja Part 145 wykonała pierwsze uruchomienie, testy oraz konfigurację. Projekt został zakończony serią prób na ziemi oraz prób w locie. Sprawdzone zostały podejścia LPV na lotnisku w Modlinie z wykorzystaniem autopilota. Przeprowadzona przez nas modernizacja poprawiła komfort pilotowania samolotu oraz w dużym stopniu wpłynęła na poprawę bezpieczeństwa lotu, dzięki zastosowaniu nowoczesnych systemów nawigacyjnych.
Przed modernizacją
Zakres modernizacji awioniki Cessna Citation C525 ! Demontaż starego systemu radiowo-nawigacyjnego GPS i FMS. ! Modyfikacja transponderów do wersji ADS-B Out. ! Instalacja systemów nawigacyjnych Garmin GTN 750 i GTN 650 NG. ! Instalacja konwertera do precyzyjnych podejść LPV. ! Modyfikacja ADF do integracji z nowym systemem nawigacyjnym. ! Modyfikacja systemu zużycia paliwa do integracji z nowym systemem nawigacyjnym. ! Demontaż starego wskaźnika radaru pogodowego RDR 2100 i konfiguracja do wyświetlania danych pogodowych na GTN 750. ! Instalacja podwójnego portu USB do ładowania .
18 DZIAŁ LOTNICZY | NASZE REALIZACJE
Montaz konwertera LPV
Po modernizacji
L3 HARRIS rozszerza swoją działalność w Europie
Produkcja czujników L3 HARRIS w Polsce! Miło nam poinformować wszystkich Czytelników, że nasz partner, L3Harris Technologies rozszerza swoją działalność w Europie, tworząc zaawansowany zakład inżynieryjny i produkcyjny w zakresie elektrooptyki i podczerwieni (EO/IR) w Polsce. Zakład ma zostać uruchomiony na początku 2024 roku. Nowy obiekt o powierzchni 2800 metrów kwadratowych będzie obsługiwał Polskę, kontynent europejski i szereg innych, międzynarodowych klientów, oferując zaawansowane systemy czujników EO/IR firmy L3Harris. Obiekt zapewni wielofunkcyjną wydajność w zakresie badań i rozwoju, inżynierii i montażu oraz zatrudni w pełni wyszkolonych lokalnych techników, aby zapewnić zaawansowane usługi naprawcze i wsparcie produktowe. Inwestycja opiera się na długiej historii L3Harris w dostarczaniu sprawdzonych technologii klientom w Polsce i ma na celu zatrudnienie ponad 30 pełnoetatowych, wysoko wykwalifikowanych pracowników w zakresie produkcji, inżynierii, finansów i operacji. Europejska obecność firmy obejmuje biura w Warszawie i znaczącą produkcję w całej Europie. W czerwcu 2023 r. firma L3Harris otworzyła centrum produkcji i wsparcia produktów o powierzchni 5 500 metrów kwadratowych w Bolonii we Włoszech.
L3 Harris wspiera polskie siły zbrojne od dziesięcioleci i planuje rozszerzyć swoją obecność w nadchodzących latach. Z perspektywy łączności taktycznej, firma dostarcza radiotelefony Falcon® od połowy lat 90. do polskich sił specjalnych, wojsk lądowych i gwardii narodowej. L3Harris dostarczył ponad 7000 systemów radiowych do Polski i nadal zatrudnia pracowników w kraju oraz współpracuje z partnerami branżowymi, w tym z Polskiej Grupy Zbrojeniowej (PGZ).
Dave Johnson, wiceprezes ds. międzynarodowych w L3 Harris. Zwiększenie naszej obecności w Polsce zapewnia naszym europejskim klientom dedykowane zespoły, które są w stanie sprostać ich wyjątkowym potrzebom. Nasz zaawansowany zakład produkcyjny EO/IR i zwiększona obecność biznesowa w sercu Europy pozwolą naszym klientom zachować gotowość operacyjną, podczas gdy my będziemy nadal wzmacniać nasze lokalne partnerstwa.
DZIAŁ LOTNICZY | NEWS 19
Drabpol Avionics – autoryzowany dealer czołowych światowych producentów awioniki w Polsce.
Drabpol Avionics to:
! Profesjonalna obsługa gwarancyjna
! Gwarancja wysokiej jakości świadczonych
! Wykwalifikowany i stale doszkalający się
usług (Certyfikat PART 145,PART 21, AQAP 2110-2006; ISO 9001-2009); ! Świadczenie usług na terenie Polski; ! Stosowanie nowoczesnej aparatury kontrolno-
pomiarowej; ! Bezpośredni kontakt z producentami; ! Pewność stosowania oryginalnych części
zamiennych; ! Szybka dostawa produktów na zamówienie;
i pogwarancyjna; personel techniczny; ! Ubezpieczenie Odpowiedzialności Cywilnej
Przedsiębiorcy Lotniczego w wysokości 1.000.000,00 $.
Zakres działalności: ! Obsługa gwarancyjna; ! Obsługa pogwarancyjna; ! Testy laboratoryjne, kalibracje i naprawy
urządzeń wymontowanych z SP.
EPMO Lotnisko Modlin - Hangar nr 1 05-102 Nowy Dwór Mazowiecki, ul. Gen. Thommee 1a tel/fax: (0048) (22) 467 11 90 e-mail: lcsmodlin@drabpol.pl www.drabpol.pl
