Przygotuj się do lata

TEMAT miesiąca Przygotuj się do lata

Spędzisz wakacje w domu, na działce, a może szykujesz się do wyjazdu? Mniejsza o to. Radzimy jak się przygotować, by nadchodzące upalne dni były przyjemniejsze i... zdrowsze.

TEKST DOROTA MIKŁASZEWICZ

Długo wyczekiwane lato kojarzy nam się głównie z przyjemnościami. I nic dziwnego, bo to czas urlopów. Przed nami wypoczynek – długie spacery w plenerze, grillowanie, a może nawet „morza szum i ptaków śpiew”. Trzeba jednak liczyć się z pewnymi niedogodnościami, choćby takimi, które niosą fale upałów. Zwłaszcza mieszkając w mieście. Warto pomyśleć o nich „na spokojnie”, bo gdy temperatura i w domu, i za oknem przekracza 30 stopni, myśleć się nie chce... Można zawczasu przygotować skórę na spotkanie z silnymi promieniami słonecznymi, bo nawet jeśli nie zamierzamy wylegiwać się na plaży, dostaniemy większą porcję słońca niż zwykle. Warto też zaopatrzyć się w kosmetyki, które pozwolą nam uniknąć oparzeń słonecznych i zapobiegną przedwczesnemu starzeniu skóry. Byłoby dobrze wybrać odpowiednie okulary przeciwsłoneczne, zamiast kupować potem na chybcika byle jakie. Można poszukać też w internecie stron z przepisami na letnie potrawy, choć oczywiście najlepszy jest tradycyjny chłodnik! Należałoby też przejrzeć apteczkę pod kątem letnich dolegliwości i rozważyć zaszczepienie się, nie tylko wtedy, gdy planujemy daleką podróż. Pozwoli nam to pełniej się cieszyć urokami tej cudownej pory roku.

Witamina A+E

Suplement diety. Witamina A pomaga zachować zdrową skórę, przyczynia się do utrzymania prawidłowego stanu błon śluzowych i pomaga w utrzymaniu prawidłowego widzenia. Witamina E jest antyoksydantem – pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Kapsułki, 30 szt.

REKLAMA

Przemyśl jadłospis

Ogólna zasada jest prosta: posiłki spożywane latem powinny być lekkostrawne i składać się w większości z warzyw i owoców, m.in. dlatego, że zawarte w nich składniki mineralne i witaminy uzupełniają te, które tracimy wraz z potem. Tzw. zdrowy talerz składa się w połowie z jarzyn, zaledwie w ¼ z białka (może być mięso, wyroby mleczne, ale też warzywa strączkowe), a pozostała część to węglowodany (np. makaron) z dodatkiem tłuszczu. Latem szczególnie polecane są potrawy surowe, a te na ciepło lepiej gotować (np. na parze), niż smażyć. Trzeba też bardzo zwracać uwagę na świeżość produktów oferowanych w sklepach, zwłaszcza nabiału, ryb, lodów i innych mrożonek. W upał musimy je wybierać bardzo ostrożnie: przyglądać się uważnie, nawet wąchać, gdy mamy wątpliwości. O zatrucie nietrudno!

1Ograniczamy latem do minimum niektóre dania. Jemy możliwie jak najmniej potraw ciężkostrawnych, a zwłaszcza tłustych i smażonych mięs, bo długo je trawimy, co dodatkowo obciąża organizm. Na pewno nie należy też rozgrzewać organizmu od środka. Rozgrzewające właściwości ma kawa, herbata i alkohol oraz pikantne przyprawy, np. chili. Na lato lepiej wybrać bazylię, miętę i oregano. Zmniejszamy także ilość czosnku i cebuli. 2Najlepiej inaczej rozplanować posiłki. Lepiej jeść mniej, ale częściej, co pozwoli uniknąć nieprzyjemnego uczucia ociężałości. Obiady szykujemy lżejsze niż zwykle, można jadać je na zimno, np. w postaci chłodników i sałatek, za to wieczorem – kiedy jest chłodniej, a żołądek

Domowe przepisy na letnie przysmaki

LODY Z TRUSKAWKAMI

• Miksujemy 1 szklankę truskawek, 1 mango, ½ banana, 250 ml jogurtu greckiego, kilka łyżek soku z cytryny. Wkładamy do foremek, zamrażamy. Sorbet arbuzowo-melonowy: Miksujemy po 200 g arbuza i melona. Zamrażamy w foremkach.

DOMOWY IZOTONIK

•Zalewamy wodą pokrojone papierówki. Gotujemy powoli pod przykryciem 10 min. Odcedzamy. Ostudzony płyn dosładzamy miodem. Dodajemy szczyptę soli. Schładzamy. Podajemy z kostkami lodu, plasterkami pomarańczy, może być dodatek porzeczek.

CHŁODNIK Z POMIDORÓW

•Miksujemy 1 kg pomidorów bez skórki, ½ papryki, ząbek czosnku, 30 g razowego chleba bez skórki, 70 ml oliwy z oliwek extra virgin, łyżeczkę octu winnego. Solimy do smaku. Schładzamy w lodówce ok. 2 godzin. Podajemy z kroplą oliwy na wierzchu.

Ile pić dziennie?

Dietetycy radzą różnie: np. by na 1 tys. zjedzonych kalorii przypadał 1 l wypitej wody, albo by na każdy kg wagi ciała przypadało jej 30 ml. Bezpiecznie jest pić tyle, by nie czuć pragnienia, które świadczy już o odwodnieniu. 8 szklanek dziennie na pewno wystarczy.

REKLAMA

przypomina sobie o głodzie - jemy ciepłe kolacje (3 godz. przed snem). Owoce spożywamy przed południem, bo po południu organizm potrzebuje więcej białek, a nie węglowodanów.

3Pijemy dużo płynów bez cukru. Gdy za oknem upał, nasz organizm domaga się dodatkowych porcji picia, a odwodnienie może być zabójcze, szczególnie dla seniorów i dzieci. Ile pić dziennie? Zależy to m.in. od aktywności fizycznej, masy ciała oraz od tego jak się odżywiamy. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) mężczyzna potrzebuje średnio około 2,9 litra wody dziennie, a kobieta około 2,2 litrów. Tym, których przerażają te objętości, uspokajamy: liczy się woda z jedzenia, a więc zupy, jogurty i kefiry oraz warzywa i owoce, bo zawierają mnóstwo wody (np. arbuz). Jeśli spożywamy ich dużo, można wypijać mniej zalecanej normy. Ten kto nie lubi smaku czystej wody, może poszukać pomysłów na domowe lemoniady. Najprostszy izotonik to woda z dodatkiem łyżeczki miodu i szczypty soli na 1 litr. Jak często pić? Po trochu przez cały dzień, bo duża ilość naraz zostanie szybko wydalona przez nerki. Najlepiej kupić rano półtoralitrową butelkę i narysować na niej flamastrem podziałkę, np.: „tyle mam wypić do południa, tyle po, resztę do końca dnia”. Dla zdrowych będą dobre wody średnio i wysoko zmineralizowane, osoby z nadciśnieniem powinny wybierać te o obniżonej zawartości sodu.

LETNIE NAKRYCIE GŁOWY POWINNO BYĆ NIE TYLKO ŁADNE, ALE TAKŻE PRZEWIEWNE. MA CHRONIĆ GŁOWĘ PRZED PRZEGRZANIEM, A WIĘC UDAREM CIEPLNYM ORAZ OSŁANIAĆ OCZY PRZED ZBYT INTENSYWNYM ŚWIATŁEM, KTÓRE IM SZKODZI.

Zadbaj o skórę

Słońce jest dla nas dobre, bo „przepędza” depresję, ponadto dzięki niemu organizm wytwarza witaminę D, chroniącą przed krzywicą i gruźlicą. W nadmiarze jednak szkodzi. Szczególnie niekorzystne jest niewidzialne dla oka promieniowanie ultrafioletowe UV, które wnika w skórę, uszkadza jej komórki, przyspiesza starzenie i grozi nowotworem skóry.

14-5 tygodni przed urlopem koniecznie trzeba włączyć do jadłospisu produkty zawierające silne przeciwutleniacze. Pomogą one skórze zneutralizować szkodliwe efekty działania słońca. To przede wszystkim pomidory i ich przetwory – zawarty w nich likopen zadziała lepiej na ciepło, z odrobiną tłuszczu, np. oliwy. Przyda się też marchew, skarbnica beta-karotenu, który nadaje skórze ładny odcień. Ze względu na szczególnie dużą zawartość wit. C, E i polifenoli warto jeść czarne porzeczki, ale też inne owoce i warzywa z fioletową skórką, np. ciemne winogrona i bakłażany. Obfitym źródłem przeciwutleniaczy jest rokitnik i przetwory z tego owocu, a 3 orzechy włoskie dziennie dostarczą skórze odpowiednią dawkę kwasów omega-3.

2Konieczne będą kremy z filtrami chroniące przed promieniowaniem UV, zarówno tym, które wnika w nią powierzchownie (UVB), jak i głębiej (UVA). Krem z odpowiednio wysokim filtrem nakładamy 30 minut przed wyjściem z domu, a potem co 2-3 godz. Należy zwrócić uwagę na jego wodoodporność, bo powinien długo utrzymać się na ciele, również gdy się pocimy lub pływamy. Zwolennicy naturalnych kosmetyków proponują olejki, dostępne

Enteris + electrolytes

Suplement diety zawierający zestaw elektrolitów (potas, sód), glukozę oraz bakterie Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103, drożdże Saccharomyces boulardii DBVPG 6763 i inulinę. Produkt jest szczególnie polecany podczas upałów i przy nadmiernym poceniu. 8 porcji

Głowę i twarz

warto osłaniać zwłaszcza w godz. 10.00-16.00, kiedy słońce najmocniej operuje. Latem właśnie w tych godzinach najsilniej działa promieniowanie UVB, natomiast UVA działa niezależnie od pory roku czy dnia.

w sklepach z produktami naturalnymi. Ten z pestek malin ma podobno filtr pomiędzy 30 a 50!

3Wybierz odpowiednie okulary przeciwsłoneczne. Im większe szkła, tym lepiej osłonią oko, ale należy także zwracać uwagę na cyfry umieszczone na naklejkach. Mówią nam one o tym, ile światła przepuści przyciemnione szkło. Soczewki z numerem „1” są odpowiednie na wieczór lub jako ochrona przed pyłem. Numer „2” to soczewki przepuszczające do 43% światła, dobre na co dzień, przy pochmurnej pogodzie. Te z cyfrą „3” przepuszczą 8-18% światła, będą więc odpowiednie przy bezchmurnym niebie, a kategoria „4” sprawdzi się w ekstremalnych warunkach, np. w pełnym słońcu na białym piasku. Kolejne oznaczenie określa zdolność blokowania różnych rodzajów promieniowania ultrafioletowego. Te z filtrem „UV 400” powinny najskuteczniej chronić nasz narząd wzroku. Jeśli okulary nie mają żadnych oznaczeń, lepiej ich nie kupujmy!

LATO

z BRITA

KREMY Z FILTRAMI

Promieniowanie UVB odpowiada za oparzenia słoneczne, UVA za zmarszczki. •Oznaczenie SPF określa wysokość ochrony przed UVB. Filtr SPF 15 blokuje 93% tych promieni, SPF 30 – 97%, SPF 50 blokuje 98% promieni, a SPF 100 zapewnia ochronę przed 99% promieni UVB. Żaden nie chroni całkowicie, warto wybrać filtr 30-50 SPF. •Oznaczenia: UVA i PA z plusami informują o ochronie przed promieniami UVA.

REKLAMA

Butelki z wkładem filtrującym

BRITA

Dzbanki z wkładem filtrującym

BRITA

Zaszczep się i miej dobrze przygotowaną apteczkę

Większość z nas, wymęczona pandemią, alergicznie reaguje na hasło „szczepienie”. Mimo wszystko warto zastanowić się nad szczepieniami, które ocalą nas przed „letnimi” chorobami, groźnymi nawet w kraju. By się zarazić wirusem żółtaczki pokarmowej (WZW typu A) wystarczy wypić napój z lodem ze skażonej wody, zjeść nieumyte owoce lub skosztować niepasteryzowanego mleka. Podczas urlopów odwiedzamy też niesprawdzone salony kosmetyczne i fryzjerskie, gdzie jest większe ryzyko uszkodzenia skóry i zakażenia groźnym wirusem WZW typu B. Przez najdrobniejsze zadrapanie, zanieczyszczone ziemią lub odchodami zwierząt może wniknąć do organizmu bakteria tężca. Tężec to w Europie choroba rzadka dzięki obowiązkowym szczepieniom dzieci i młodzieży, ale zalecane są dawki przypominające co 10 lat. U ludzi w wieku 60+ od dawna nieszczepionych, często prowadzi on do zgonu. Szczepienie na kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) zaleca się szczególnie turystom, działkowiczom, amatorom biegania i spacerów po lesie,

Leki (w tym m.in. insuliny, hormony, antybiotyki) powinno się przechowywać w temp. poniżej 25 st., najlepiej w specjalnym termoboksie.

grzybiarzom, właścicielom psów, czyli wielu z nas. Powinniśmy to omówić z lekarzem, bo preparatów jest wiele, różne są ich ceny i schematy szczepień potrzebnych by uzyskać pełną odporność. Istnieją także przyspieszone wersje szczepień – do stosowania gdy brak czasu (np. przed wyjazdami), ale te dają z reguły krótszą odporność.

Przydatne szczepienia

Warto zaplanować je z wyprzedzeniem, bo nawet w wersji przyspieszonej potrzeba 2 tygodni, by organizm wytworzył przeciwciała. O szczegóły, w tym cenę, wypytaj lekarza.

NA CO SIĘ SZCZEPIĆ KIEDY SIĘ SZCZEPIĆ NA JAK DŁUGO UODPARNIA KOSZT

wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZWA)

Przynajmniej 2 tygodnie

przed wyjazdem

2 dawki uodpornią na całe życie, 1 dawka na krócej 1 dawka jednoskładnikowej szczepionki dla dorosłych kosztuje 150-200 zł

wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZWB)

kleszczowe zapalenie opon mózgowych

tężec

Dzieci wg kalendarza szczepień, dorośli nieszczepieni: 2 dawki w odstępie miesiąca przed wyjazdem, a trzecią po 6 miesiącach od pierwszej, po powrocie z urlopu.

W wersji przyspieszonej 2 dawki, druga 2 tyg. po pierwszej, 14 dni przed

wyjazdem

Dzieci i młodzież wg kalendarza szczepień, dorośli dla przypomnienia 14 dni

przed wyjazdem

3 dawki na całe życie, mniejsza liczba – na krócej

Schemat przyspieszony uodparnia na 12-18 miesięcy

10 lat 1 dawka jednoskładnikowej szczepionki kosztuje ok. 100 zł

1 dawka 120-140 zł

Dzieci i młodzież bezpłatnie (obowiązkowa), dawka przypominająca dla dorosłych około 40 zł