ONTPLOOI
'Bekleedt u met de nieuwe mens.'
Kol 3,10
STARTBLOK
Ik sta stil bij de foto en het bijbelvers op de kaft van dit boekje.
Hoe kan en wil ik mezelf verder ontplooien?
Hoe was/ben ik als rups?
In welke cocon verberg ik me als puber? Van waaruit?
Met welke cocon bescherm ik me als puber? Waartegen?
Hoe zie ik mezelf als vlinder?
Welke mogelijkheden ontdek ik in mezelf?
Welke mogelijkheden in mezelf ken ik al?
Welke mogelijkheden in mezelf wil ik ontplooien?
Welke mogelijkheden in mezelf kan ik ontplooien?
Wat en wie heb ik nodig om mezelf te kunnen ontplooien?
Wat en wie zijn struikelblokken - in mezelf/in mijn omgeving - om me ten volle te ontplooien?
PERSPECTIEVEN
Ik sta stil bij 'mezelf ontplooien, mezelf ontwikkelen'.
Ik duid aan in welk perspectief ik me kan vinden.
Indien ik me in onderstaande perspectieven niet herken, voeg ik mijn eigen perspectief toe.
Ik alleen wil/kan mijn ontplooiing beïnvloeden en vormgeven.
Hoe ik ben en word als volwassene ligt allemaal al vast.
Van zodra ik volwassen ben, ligt alles vast.
Wat ik biologisch bij mijn ontstaan meekreeg, zal bepalen wie/hoe ik word als volwassene.
Mijn ouders bepaalden wie ik was als kind. Ze bepalen wie ik ben als puber en zal zijn als volwassene.
Ik markeer met ROOD en GROEN in de citaten op volgende pagina waarin ik me al of niet herken.
Concept en lay-out: Mieke Vanraes
Verantwoording beeldmateriaal
Alle grafieken, schema's, tabellen, illustraties: Mieke Vanraes
Foto's: PxHere - tenzij anders vermeld / Foto's Shutterstock: p. 24, 25, 28, 29, 30 / Illustraties Freepik: p.41
1ste druk 2025
© 2025 Diligentia Uitgeverij bvba Wondelgem
Wettelijk Depot D/2025/0067/18
ISBN 9789464205596
NUR 126 -128
Reflect 3.1 ONTPLOOI Leerwerkboek conform het leerplan rooms-katholieke godsdienst voor het secundair onderwijs 2019
Auteurs: Mieke Vanraes, Hilde Van den Steen
Verantwoordelijke uitgever: Diligentia Uitgeverij, Industrieweg 122 A5 9032 Wondelgem, België www.diligentia-uitgeverij.be
Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.
Bij de samenstelling van Reflect 3 hebben wij beeldmateriaal ontleend waarvan wij de bron niet hebben kunnen achterhalen. Mogelijke rechthebbenden kunnen zich tot de uitgever wenden.
ONTPLOOI
PERSOONSVORMING
1 REFLECT 3de jaar
'In de hemel zal mij niet gevraagd worden: 'Waarom was je niet Mozes?'
Maar wel: 'Waarom was je niet gewoon jezelf?''
Rabbi Zusha
'Gisteren was ik slim, dus wilde ik de wereld veranderen. Vandaag ben ik wijs, dus verander ik mezelf.'
Rumi - islamitisch dichter
'Je hebt een vrije wil om wijsheid te zoeken of in onwetendheid te blijven.
Jouw keuzes vormen je toekomst.'
Boeddhistische wijsheid
'God roept je onophoudelijk. Maar je hoort Hem niet omdat je oren verstopt zitten met de geluiden van je eigen stem en gedachten.
Stil je geest in meditatie, dan kan je Gods stem horen.'
Yogananda - hindoe-christelijke Meester
1
2
VERTELLEN & VERKENNEN
'Hoe zie ik mezelf op het eerste gezicht?'
'Wie ben ik als ik bij mezelf thuiskom?'
'Hoe kunnen we elkaar echt ontmoeten en leren kennen?'
1
VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN
'In hoeverre ontplooi ik mezelf? In hoeverre leggen anderen, het Andere mij in een plooi?'
'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?'
VERDIEPEN & VERBREDEN 3 4
'Wat is de invloed van iemands levensbeschouwing op het leven van elke dag?'
'Hoe kan zingeving en/of geloof de mens al of niet vormen?'
'Wat is de kijk van enkele levensbeschouwingen op wereld, mens en god?'
'Hoe kunnen de Ik-ben-uitspraken van Jezus een mens vormen, in een plooi leggen?'
2
VERTELLEN & VERKENNEN
p. 6 1.1 WIE BEN IK? p. 8 1.2 WIE BEN IK TEN DIEPSTE? p. 13 1.3 IK EN DE ANDER
3
VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN
VERINNERLIJKEN & VERANKEREN
'Hoe kan de manier van opvoeden de persoonlijkheid van jongeren vormen?'
'Met welk beeld kan ik mijn persoonlijkheid uitdrukken?'
'Hoe vormen de drie bouwstenen mijn persoonlijkheid?'
'Wat wil ik verankeren en veranderen in mijn eigen leven?'
SAMENHANG
4
p. 14 2.1 IK BEN UNIEK p. 15 2.2 WETENSCHAPPELIJKE VISIE OP MENS EN PERSOONSVORMING
VERDIEPEN & VERBREDEN
p. 24 3.1 INVLOED VAN LEVENSBESCHOUWING p. 26 3.2 GELOOF EN ZINGEVING VORMEN DE MENS - VOORBEELDEN p. 28 3.3 LEVENSBESCHOUWELIJKE VISIE OP PERSOONSVORMING, WERELD, MENS EN GOD p. 32 3.4 JEZUSBEELDEN - DE ZEVEN IK-BEN-UITSPRAKEN VAN JEZUS
p. 34 4.1 HOE VORMT OPVOEDING - MILIEU - DE PERSOONLIJKHEID VAN JONGEREN?
p. 42 4.2 IK BEN ...?
p. 43 4.3 MIJN VORMENDE BOUWSTENEN
p. 44 4.4 IK VERANKER - IK VERANDER
VERINNERLIJKEN & VERANKEREN SAMENHANG
p. 45 SAMENHANG
'Hoe zie ik mezelf op het eerste gezicht?'
1.1 WIE BEN IK?
Als mensen vragen: 'Wie ben jij?' antwoord ik automatisch met mijn voornaam en met mijn familienaam. Het is boeiend stil te staan bij wat het betekent een naam te hebben.
Door een mens bij zijn voornaam te noemen
- geeft men deze persoon een plaats tussen de mensen. - benoemt men over wie het gaat of wie precies men wil aanspreken. - blijven mensen geen vreemden voor elkaar, zo ontstaat ontmoeting en verbondenheid.
Ik heb een naam ... ben ik mijn naam?
Ik zoek de betekenis van mijn voornaam op.
Wat kan ik vertellen over mijn familienaam?
Speeddate
Doel? Mezelf kort voorstellen aan zoveel mogelijk klasgenoten. Hoe? Voorbereiding
Ik noteer bij onderstaande vragen enkele kernwoorden waarover ik met klasgenoten in gesprek wil gaan.
Wat wil ik bondig vertellen over mezelf zodat mijn klasgenoten me beter leren kennen?
Wat heeft me tot nu toe in mijn leven gelukkig gemaakt?
Wat maakt me nu gelukkig?
Wat is op dit moment belangrijk in mijn leven?
Speeddate
Ik ga rond in de klas.
Klaar? Zelfreflectie
Hoe heb ik deze speeddate ervaren?
Wat heb ik over klasgenoten ontdekt?
VERTELLEN & VERKENNEN
'Hoe zie ik mezelf op het eerste gezicht?'
Wat hebben mijn klasgenoten over mij ontdekt?
De zelfreflectie = het naar en in zichzelf kijken.
Daarbij bewust worden van het eigen handelen en 'zijn'.
Zichzelf figuurlijk een spiegel voorhouden.
Verbonden leven vanuit het denken vanuit het innerlijk kompas.
Religieus verbonden leven + vanuit het innerlijk kompas afgestemd op het hogere.
Zelfreflectie met als doel zich bewust te worden van - eigen lichaam
- eigen handelingen
- eigen gedachten
- eigen gevoelens
- eigen innerlijk kompas
Zelfreflectie met als doel zich bewust te worden van - eigen lichaam
- eigen handelingen
- eigen gedachten
- eigen gevoelens
- eigen innerlijk kompas
- het hogere: de natuur, de kosmos ...
Godsdienstig verbonden leven + vanuit de ziel, het innerlijk kompas, afgestemd op de Bron, de Schepper.
Zelfreflectie met als doel zich bewust te worden van
- eigen lichaam
- eigen handelingen
- eigen gedachten
- eigen gevoelens
- eigen innerlijk kompas, ziel
- God, Allah, Jahweh, Brahma, Aanwezige, Alomtegenwoordige …
Het geweten = de diepste innerlijke stem = het innerlijk besef van goed en kwaad = het innerlijk kompas dat de mens de weg wijst om het goede te doen en het slechte te laten
Door vorming en ervaringen evolueert dit onderscheidingsvermogen.
Ik stel mezelf kort en bondig voor aan de hand van de kernwoorden bij de vorige vragen.
Ik vertel over de betekenis van mijn naam en familienaam.
Ik luister respectvol naar elke klasgenoot.
Het goede = alles wat liefdevol leven mogelijk maakt
= alles wat liefdevol samenleven mogelijk maakt = alles wat leven bevordert
IK KAN
1 - omschrijven: de begrippen 'zelfreflectie' en 'geweten'
2 - bewust worden: mijn lichaam, handelingen, gedachten, gevoelens en innerlijk kompas
3 - benoemen: op wie/wat men zich richt bij verbonden leven, religieus/godsdienstig verbonden leven
'Wie ben ik als ik bij mezelf thuiskom?'
1.2 WIE BEN IK TEN DIEPSTE?
Als ik echt de tijd neem om bij mezelf thuis te komen, kom ik bij mijn 'echte en wezenlijke ik' aan.
Dan gaat het over essentiële, innerlijke kenmerken: stukjes van mezelf die ik pas vertel aan iemand die ik kan vertrouwen.
Op ontdekking
Ik geef in en rond de afbeelding weer wat spontaan in mij opkomt: zin, woord, tekening …
Waar ben ik fier op?
Wie bewonder ik?
Waar maak ik graag tijd voor?
Wat zijn de doelen in mijn leven?
Waar zou ik graag willen wonen?
Wat trekt mij aan in die plek?
Hoe zie ik mezelf?
Wat zeggen anderen over mij?
Wat zeg ik over mezelf?
Hoe toon ik mezelf?
In wie of wat geloof ik?
'Wie ben ik als ik bij mezelf thuiskom?'
In welke situaties toon ik me anders?
Wat zorgt ervoor dat ik een masker opzet?
Hoe kijk ik naar anderen?
Wat hou ik verborgen?
Welke ervaringen zijn voor mij spiritueel?
'Wie ben ik als ik bij mezelf thuiskom?'
Terugblik
Ik kijk terug naar mijn antwoorden in de vorige opdrachten.
Ik zet een GROEN vinkje bij waar ik mezelf kan zijn.
Ik zet een BLAUW vinkje bij waar ik me anders toon.
De identiteit = wie iemand is, wat hem/haar uniek maakt: karakter, overtuigingen, achtergrond ...
Het zelfbeeld = de indruk die men van zichzelf heeft gevormd gedurende zijn/haar leven: combinatie van gedachten, gevoelens, overtuigingen en oordelen over zichzelf
Het imago = de indruk die anderen over mij hebben
Het masker = de indruk over mezelf die ik bewust aan anderen geef Ik verstop mijn unieke Zelf of mijn gevoelens, gedachten ... bewust achter een masker.
Mijn unieke Zelf = diegene wat ik diep van binnen ben, mijn essentie, mijn wezenlijke ik
= mijn ziel, mijn innerlijk kompas
Mijn unieke Zelf ontdekken, op het spoor komen:
- door diegene/datgene waar mijn hart voor open gaat
- door diegene/datgene waarbij ik diepe vreugde ervaar - door diegene/datgene waaraan ik mijn energie geef
Mijn leven is een GAVE
= leven en liefhebben is een geschenk
Mijn leven is een OPGAVE
= leven en liefhebben is een opdracht
Mijn leven is OVERGAVE
= leven en liefhebben vraagt
- dat ik aanvaard wie ik ben
- dat ik op een actieve manier aanvaard wat het leven me brengt en dat ik dit niet kan veranderen
= Overgave kan ook op religieus, godsdienstig vlak beleefd worden: ik ervaar dat mijn leven in handen ligt van een hogere, liefdevolle werkelijkheid, God, Allah, Jahweh, Bron … waar ik op vertrouw, waar ik mijn innerlijk kompas op afstem.
Mijn leven is DOORGAVE = leven en liefhebben vraagt - om mijn talenten in te zetten voor een betere wereld
- om het leven en de liefde die ik ontvangen heb, door te geven
Mijn diepere ik
Ik sta stil bij de vragen op pagina 11 en 12 met als doel mezelf beter te leren kennen.
Ik omcirkel/kleur het symbool dat het best bij mijn antwoord past.
Ik druk met enkele kernwoorden uit wat ik echt aanvoel, denk, gewaarword, ten diepste weet ...
Ik ben pas tevreden met een diepgaander, betekenisvol antwoord.
Ik neem hiervoor rustig de tijd.
In opdracht 7 zal ik in gesprek gaan met klasgenoten om elkaar op een diepgaande manier te ontmoeten.
Ik kan achteraf ook in gesprek gaan met ouders of vrienden over mijn antwoorden.
'Wie ben ik als ik bij mezelf thuiskom?'
1. Wat zijn mijn belangrijkste karaktereigenschappen, talenten en passies?
2. Als mijn leven verfilmd zou worden met het accent op 'vreugde', welke situatie mag dan zeker niet ontbreken? Vertel ...
3. Wat is het ergste dat mij kan overkomen? Vertel ...
4. Als mijn leven verfilmd zou worden met het accent op 'moeilijk - crisis - verdriet - boos', welke situatie mag dan zeker niet ontbreken? Vertel ...
5. Welke gaven, talenten, eigenschappen … zou ik willen bezitten?
6. Wat/wie geeft mijn leven zin/betekenis? Welke zin of betekenis?
7. Welke eigenschappen waardeer ik het meest in een zorgverlener? Vertel ...
8. Welke eigenschappen waardeer ik het meest in een leidersfiguur? Vertel ...
'Wie ben ik als ik bij mezelf thuiskom?'
9. Wat waardeer ik het meest in vrienden? Vertel ...
10. Als mijn leven verfilmd zou worden met het accent op 'mijn erfenis aan anderen, aan de wereld', welke situatie mag dan zeker niet ontbreken? Vertel ...
11. Welke taak /rol wil ik vervullen voor de mensen om me heen, voor de wereld, voor de natuur, voor de toekomst? Welk doel heb ik in mijn leven? Vertel ...
Zelfreflectie
Ik noteer de antwoorden in mijn dagboekschrift.
Wat ontdekte en leerde ik over mezelf door bovenstaande vragen?
Welke vragen vond ik moeilijk te beantwoorden? Van waaruit, waarom?
Over welke vragen had ik vroeger al eens nagedacht?
Op welke momenten sta ik stil bij wie ik ben?
Wat houdt me soms tegen om stil te staan bij mezelf? Vertel …
'Hoe kunnen we elkaar echt ontmoeten en leren kennen?'
1.3 IK EN DE ANDER
Slow-date
Doel? Mezelf op een diepgaande manier openstellen voor klasgenoten en omgekeerd. Hoe? Voorbereiding
Uit de antwoorden van 'mijn diepere ik': wat wil ik delen met klasgenoten?
Ik noteer hieronder enkele kernwoorden ter ondersteuning van het gesprek.
Ik noteer enkele kernwoorden die passen bij mijn zelfbeeld.
Slowdate
Ik ga rond in de klas en vertel aan mijn klasgenoot wat ik over mezelf wil delen.
Ik luister respectvol naar het verhaal van elke klasgenoot.
Ik laat mijn klasgenoot een kernwoord noteren dat past bij mijn imago.
Klaar? Zelfreflectie
Hoe heb ik deze slowdate ervaren?
Wat precies zorgde voor deze ervaring?
Welk verschil heb ik ervaren met de speeddate?
In hoeverre komt dit imago overeen met mijn zelfbeeld?
In hoeverre heb ik mijn klasgenoten hierdoor beter leren kennen?
Waarom koos ik voor deze score?
In hoeverre hebben mijn klasgenoten mij beter leren kennen?
Waarom koos ik voor deze score?
IK KAN
4 - omschrijven: de begrippen 'identiteit', 'zelfbeeld', 'imago', 'masker', 'unieke zelf' 'gave', 'opgave', 'overgave' en 'doorgave'
5 - illustreren met voorbeelden: de wisselwerking tussen 'zelfbeeld' en 'imago'
6 - bewust worden van 'gave', 'opgave', 'overgave' en 'doorgave' in mijn leven
7 - toepassen op mijn eigen leven: de begrippen 'gave', 'opgave', 'overgave' en 'doorgave'
8 - beantwoorden: meer diepgaande vragen die peilen naar wie ik diep van binnen echt ben
IK KAN
9 - iets persoonlijks vertellen zodat anderen me beter leren kennen
10 - voor mezelf houden: vertrouwelijke verhalen of info of toevertrouwen aan mijn dagboek(schrift), aan een vertrouwenspersoon of vriend
11 - respectvol omgaan met, luisteren naar en in mijn hart bewaren: meer persoonlijke verhalen en eigenheden van klasgenoten
VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN
'In hoeverre ontplooi ik mezelf? In hoeverre leggen anderen, het Andere mij in een plooi?'
2.1 IK BEN UNIEK
In het vorige deel hebben we stilgestaan bij wie we zijn: aan de oppervlakte en diepgaander.
Persoonlijkheidstest
Ik vul de test in op www.16personalities.com/nl/persoonlijkheidstest.
Ik noteer mijn resultaat:
Wat wist ik al van mezelf?
Wat ontdekte ik over mezelf dankzij deze test?
Ik wissel uit met enkele klasgenoten.
Kiezen en/of veranderen?!
Ik noteer wat spontaan in me opkomt rond volgende vragen.
Zie ook startblok en perspectieven op p.2.
Ik wissel uit met enkele klasgenoten.
Wat in en van mezelf kan ik niet zelf kiezen?
Wat in en van mezelf kan ik niet veranderen?
Wat kan ik zelf kiezen?
Waarover kan ik zelf beslissen?
'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?'
2.2 WETENSCHAPPELIJKE VISIE OP MENS EN PERSOONSVORMING
We staan stil bij wetenschappelijke ontdekkingen in onderstaande onderzoeksvragen:
- Hoe komt het dat we zo verschillend zijn?
- Welke bouwstenen vormen mijn unieke zelf?
UNIEK door AANLEG = DE BIOLOGISCHE BOUWSTEEN
INLEIDING BOUWSTEEN AANLEG
Met mijn vingerafdruk kan ik mijn smartphone ontgrendelen.
Deze methode werkt omdat de vingerafdrukken van elke mens uniek en dus anders zijn.
Deze vingerafdrukken en veel andere kenmerken kreeg ik mee als erfenis van mijn ouders.
Zij gaven mij 'familie-erfstukken' mee.
Als ik mijn klasgenoten en mezelf met elkaar vergelijk, merk ik dat we een aantal kenmerken gemeenschappelijk hebben.
Maar ook dat er veel verschillen zijn.
Ontdekkingen over de biologische bouwsteen Ik noteer wat ik heb ontdekt door het bekijken van een aantal informatieve filmpjes.
Erfelijke eigenschappen zijn vastgelegd in het DNA, het erfelijk materiaal dat de mens bij zijn ontstaan van zijn/haar ouders meegekregen heeft.
Deze eigenschappen zijn niet zelf gekozen.
De aanleg = de biologische bouwsteen = een vormgever van de persoonlijkheid = wat erfelijk bepaald is
Het erfelijk materiaal = de chromosomen opgebouwd uit genen, stukjes DNA
Vanaf de versmelting van eicel en zaadcel - die elk 23 chromosomen bevattenbezitten de andere cellen een nieuwe unieke combinatie van 46 chromosomen. De genen bepalen voor een groot deel mijn uiterlijke verschijningsvorm, mijn verstandelijke aanleg, mijn temperament ...
Het temperament = de karaktereigenschap die bepaalt hoe men op de dingen reageert = de mate van levendigheid van het karakter die gedrag en levenspatroon bepaalt
VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN
'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?'
Levensbeschouwelijke visies op 'aanleg'
Ik markeer met GROEN de woorden waarin ik mijn levensbeschouwelijk perspectief herken.
Ik bespreek hoe onderstaande uitspraken overeenkomen of botsen met wetenschappelijke inzichten. opdracht
&
'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?'
Ik markeer met GEEL de woorden die niet aansluiten bij mijn perspectief, maar die me wel raken.
Ik markeer het icoon passend bij de levensbeschouwing of het perspectief van het citaat.
We zijn overlevingsmachines - robotvoertuigendie blind geprogrammeerd zijn om de zelfzuchtige moleculen die bekendstaan als genen te behouden.
Richard Dawkins - bioloog, atheïstisch denker Uit The Selfish Gene, 1976
Allah, Hij is het die alles heeft geschapen en het de juiste maat en orde heeft gegeven.
Soera Al-Furqan 25:2
O mensheid, Wij hebben jullie geschapen uit een man en een vrouw en Wij hebben jullie tot volkeren en stammen gemaakt, opdat jullie elkaar zouden kennen.
Soera Al-Hujurat 49:13
Ik heb jou al uitgekozen voordat je geboren was. Zelfs al voordat Ik je liet groeien in de buik van je moeder.
Jer 1,5
Onze geest is geen onbeschreven blad; hij is gevormd door evolutie en bevat ingebouwde neigingen en structuren.
Steven Pinker - cognitief psycholoog
Uit The Blank Slate, 2002
En Allah heeft jullie voortgebracht uit de buik van jullie moeders, terwijl jullie niets wisten.
En Hij heeft jullie het gehoor, het zicht en harten gegeven, opdat jullie dankbaar zullen zijn.
Soera An-Nahl 16:78
U maakte mij in de buik van mijn moeder. Elk deel van mijn lichaam hebt U gevormd. Ik dank U daarvoor, want het is een wonder, zoals ik gemaakt ben.
Ps 139,13-14
De mens is als een zaadje, vol mogelijkheden. Hoe het zal groeien, hangt af van zijn wortels.
Hopi - inheemse Amerikaanse stam
Mijn aanleg, mijn erfelijkheid = mijn familie-erfstukken
Ik noteer hier nauwkeurig mijn aangeboren 'familie-erfstukken'.
Welke gelijkenissen zie ik tussen mezelf en enkele familieleden?
Ik noteer er steeds bij van wie ik ze 'gekregen', 'geërfd' heb.
Kenmerken van familieleden
- Mijn moeder heeft blauwe ogen
- Mijn vader is muzikaal
Mijn voorbeelden:
Wat heb ik geërfd?
- Mijn blauwe oogkleur
- Ik ben geboren met gevoel voor muziek, voor ritme, met een muzikaal gehoor …
Mijn voorbeelden:
De driehoek van 'vormende bouwstenen'
Voorbereiding van de synthese-opdracht op p. 43.
Ik illustreer mijn 'familie-erfstukken' met foto's
- van mezelf.
- van mijn ouders, grootouders of een ander familielid.
Indien mogelijk toen zij ongeveer dezelfde leeftijd hadden als ik op mijn foto.
Geen foto's? Ik zoek enkele afbeeldingen die mijn aanleg en het verband met mijn familie illustreren.
IK KAN
12 - definiëren: de begrippen 'aanleg', 'biologische bouwsteen', 'erfelijk materiaal' en 'temperament'
13 - noteren bij de omschrijving: het begrip 'aanleg'
14 - uitleggen in een drietal zinnen: de biologische verklaring van 'aanleg', van 'erfelijk materiaal'
15 - illustreren met drie voorbeelden: de invloed van aanleg op de vorming van mijn persoonlijkheid
16 - beseffen/bewust worden dat de aanleg van mensen zeer verschillend is en vastligt
& VERKLAREN
'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?'
UNIEK door MILIEU = DE SOCIALE BOUWSTEEN
= DE OMGEVINGSBOUWSTEEN
= DE LEEFOMGEVING
SAMENVATTING BOUWSTEEN AANLEG
Wanneer ik ontsta, ligt er al heel wat omtrent mijn 'ik' vast door het erfelijk materiaal dat ik meekrijg van mijn beide ouders.
INLEIDING BOUWSTEEN MILIEU
De schoot van mijn moeder is mijn eerste leefomgeving als ongeboren baby. De omgeving waarin ik opgroei met de mensen die in mijn leven een rol spelen bepalen ook na mijn geboorte hoe ik mij verder ontwikkel.
Psychologen vertellen dat - bij een ontmoetingbinnen enkele seconden al de eerste indruk wordt gevormd. Deze indruk is gebaseerd op principes en oordelen uit ons geheugen. Deze zijn gevormd door mijn opvoeding, mijn cultuur, mijn ervaringen … Mijn milieu bepaalt dus hoe ik een eerste indruk vorm over iemand.
Ontdekkingen over de sociale bouwsteen én de omgevingsbouwsteen Ik noteer wat ik ontdekt heb door het bekijken van een aantal informatieve filmpjes.
De moederschoot is de eerste omgeving waarin een mens leeft. Bij de geboorte komt de baby in de ruime wereld terecht. Deze omgeving, deze omstandigheden verschillen (zeer) veel van mens tot mens.
Doordat de mens beïnvloed wordt door zijn milieu, vormt deze specifieke, welbepaalde omgeving de mens.
Het milieu = de sociale bouwsteen + de omgevingsbouwsteen = de vormgever van de persoonlijkheid = wie of wat mij opvoedt, omgeeft én beïnvloedt
Bv. Een mens ondergaat de invloed - van het gezin of de leefgroep waarin hij leeft - van de school waar hij leerling is - van de vrienden met wie hij omgaat - van de maatschappij met haar tijdsgebonden levensstijl en opvattingen ...
'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?'
Levensbeschouwelijke visies op 'milieu'
Ik markeer met GROEN de woorden waarin ik mijn levensbeschouwelijk perspectief herken.
Ik markeer met GEEL de woorden die niet aansluiten bij mijn perspectief, maar die me wel raken.
Ik markeer het icoon passend bij de levensbeschouwing of het perspectief van het citaat.
Ik bespreek hoe onderstaande uitspraken overeenkomen of botsen met wetenschappelijke inzichten.
Mensen worden niet alleen gevormd door hun omgeving, maar vormen ook actief hun omgeving.
Albert Bandura - psycholoog, sociaal-cognitieve theorie
Wie controle heeft over iemands informatiebronnen, controleert iemands geest.
Carl Sagan - wetenschapper, atheïstisch denker
Leer jonge kinderen om goed te leven. Dan zullen ze later ook een goed leven leiden. Spr 22,6
O jongeman, vermijd slechte vrienden en zoek het gezelschap van wijzen. Wie zich omringt met edele vrienden, zal zelf edel worden.
Sigalovada Sutta - Digha Nikaya 31
Ubuntu! Ik ben omdat wij zijn. Afrikaanse filosofie, o.a. Zulu & Xhosa
Vaders, wees niet hard voor je kinderen. Maar waarschuw ze voor verkeerde dingen, en leer ze de christelijke regels.
Ef 6,4
Denk aan het spreekwoord: 'Omgaan met slechte mensen, maakt goede mensen slecht.'
1Kor 15,33
De mens is als een zaadje, vol mogelijkheden. Hoe het zal groeien, hangt af van de aarde waarin hij is geplant. Hopi - inheemse Amerikaanse stam
Ouders en leraren hebben de heilige taak om kinderen niet alleen intellectueel, maar ook spiritueel te onderwijzen. De juiste omgeving kan een ziel helpen zijn hoogste potentieel te bereiken.
Yogananda - hindoe-christelijke Meester
Luisteren met mededogen is een geschenk dat we onze kinderen en vrienden kunnen geven. Wanneer een jongere voelt dat hij of zij echt wordt gehoord, bloeit het hart open als een bloem. Thich Nath Han - Boeddhistische leraar
Het kind leert van de wind, de bomen en de dieren, net zoveel als van zijn ouders.
Ojibwe - inheemse Amerikaanse stam
VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN
'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?'
Levensomstandigheden
Ik omcirkel de mate waarin ik de opgesomde levensomstandigheden herken in mijn leven.
Ik omschrijf de invloed van de situaties die ik herken, op mijn ontwikkeling als mens.
Ik bespreek de invloed die deze situaties op de vorming van een mens kunnen hebben.
1. Ik krijg thuis een te strenge opvoeding.
2. Ik krijg thuis een te vrije opvoeding.
3. Mijn ouders zijn gescheiden.
4. Mijn ouders hebben een goede verstandhouding.
5. Ik leef samen met een gehandicapte broer of zus.
6. Ik leef in een gezin met veel kinderen.
7. Mijn ouder(s) is/zijn werkloos.
8. Ik heb vrienden die veel uitgaan.
9. Ik leef in een consumptiemaatschappij.
De driehoek van 'vormende bouwstenen'
Voorbereiding van de synthese-opdracht op p. 43.
Ik illustreer mijn milieu met foto's.
Geen foto's? Ik zoek enkele afbeeldingen die mijn milieu en de invloed ervan op mij illustreren.
IK KAN
17 - omschrijven: de begrippen 'milieu', 'sociale bouwsteen' en 'omgevingsbouwsteen'
18 - noteren: bij de omschrijving het begrip 'milieu'
19 - beseffen/bewust worden dat het milieu een sterke invloed heeft op de vorming van de persoonlijkheid
20 - illustreren met drie voorbeelden: de invloed van milieu op de vorming van de persoonlijkheid
21 - beseffen/bewust worden dat het milieu van mensen zeer verschillend is
'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?'
UNIEK door VRIJE WIL = DE VRIJE WIL-BOUWSTEEN
= DE VRIJE KEUZE
SAMENVATTING: DE BOUWSTENEN AANLEG EN MILIEU ZIJN EEN GEGEVEN
Mijn persoonlijkheid is sterk gevormd
- door mijn aanleg = de biologische bouwsteen
- door mijn milieu = de sociale bouwsteen en de omgevingsbouwsteen.
Deze bouwstenen kan ik zelf niet kiezen.
Bv. - Ik leef in deze tijd: milieu.
- Ik heb van nature krullend haar: aanleg.
- Ik leef in een gezin met eigen gewoontes: milieu.
- Mijn ouders zijn moslim, christen, boeddhist, atheïst … : milieu.
INLEIDING BOUWSTEEN VRIJE WIL
Maar is er meer: ik heb mijn eigen 'ik' ook in handen.
Ik beschik over een vrije wil waardoor ik kan kiezen hoe ik met mijn aanleg en mijn milieu omga.
Ontdekkingen over de vrije wil
Ik noteer wat ik heb ontdekt door het bekijken van een aantal informatieve filmpjes.
Ik word me ervan bewust dat ik beschik over een vrije wil waardoor ik zelf mijn gegevenheden - bepaald door aanleg en milieuen ook mijn ontwikkeling, mijn woorden en daden … actief kan beïnvloeden.
Ik kies zelf wat ik ermee doe.
Ook met een beperkte(re) aanleg en/of in een minder gunstig milieu kan een mens dankzij zijn vrije wil zijn leven positief vormgeven.
De vrije wil = de vrije wil-bouwsteen = de vrije keuze
= de menselijke mogelijkheid om eigen woorden en daden te kiezen en te controleren
Deze kleine en grote keuzes bepalen mee de levensweg.
= een vormgever van de persoonlijkheid
De vrijheid = de mogelijkheid om vanuit de vrije wil te kiezen
De zelfbeschikking = het recht op eigen keuzes en op zelfstandigheid
Hoe meer de mens op eigen benen leert staan, hoe meer vrijheid hij krijgt om zelf te kiezen, hoe meer verantwoordelijkheid hij moet nemen om de gevolgen van zijn keuzes voor zichzelf en voor anderen in te schatten.
VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN
& VERKLAREN
'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?' 'Hoe vormt mijn persoonlijkheid zich volgens de wetenschappelijke visie?'
Levensbeschouwelijke visies op 'vrije wil'
Ik markeer met GROEN de woorden waarin ik mijn levensbeschouwelijk perspectief herken.
Ik markeer met GEEL de woorden die niet aansluiten bij mijn perspectief, maar die me wel raken.
Ik markeer het icoon passend bij de levensbeschouwing of het perspectief van het citaat.
Ik bespreek hoe onderstaande uitspraken overeenkomen of botsen met wetenschappelijke inzichten.
Vrije wil bestaat, maar niet op de manier waarop de meeste mensen denken. Het is geen magische eigenschap, maar eerder een complex proces in ons brein dat ons in staat stelt te reflecteren en te plannen.
Daniel Dennett - filosoof, atheïstisch denker
De condor en de adelaar delen de lucht, maar ze kiezen hun eigen vlucht. Inca
De vrije wil is een illusie die mensen zichzelf aanpraten om zich verantwoordelijk te voelen.
Friedrich Nietzsche - filosoof
Allah verandert de toestand van een volk niet, totdat zij hun eigen toestand veranderen.
Soera Al-Ra'd 13:11
En zeg: De waarheid is van jullie Heer. Laat dan degene die wil geloven, geloven, en degene die wil ongelovig zijn, ongelovig zijn.
Soera Al-Kahf 18:29
Mensen hebben de vrijheid om goed of slecht te handelen, maar moeten de gevolgen van hun daden accepteren.
Anguttara Nikaya 3:61
Je pad ligt voor je, maar jij beslist hoe je het bewandelt. Lakota Sioux
Mijn keuzes uit vrije wil Ik duid aan in hoeverre ik in volgende situaties al of niet vrij kan kiezen.
Ik wissel uit met enkele klasgenoten.
1. Mijn omgeving bepaalt welke kleding ik draag.
2. Ik draag die kledij om bij een groep te horen.
3. Groepsdruk bepaalt hoe ik mij gedraag.
4. Ik ga soms tegen de mening van de klas in.
5. Mijn opvoeding leert me dat ik vrij kan kiezen.
6. Mijn fysieke gesteldheid bepaalt mijn keuzes.
7. Ik kies dezelfde levensbeschouwing als bij mij thuis.
8. Bij een ruzie kies ik ervoor om mijn gelijk te halen.
Kami - natuurgoden - tonen de weg, maar de mens kiest zijn stappen. Shinto - Japanse inheemse religie
Wie is jullie meester?
Is dat de zonde die leidt tot de dood? Of zijn jullie gehoorzaam aan God, zodat jullie gered worden? Rom 6,16
Wanneer we begrijpen dat iemands keuzes het resultaat zijn van genetica en omgeving kunnen we minder oordelen en meer empathie tonen - vooral voor jongeren - wiens breinen en morele kompassen nog in ontwikkeling zijn.
Sam Harris - neuroloog en atheïstisch filosoof
De driehoek van 'vormende bouwstenen' Voorbereiding van de synthese-opdracht op p. 43.
Ik illustreer mijn vrije wil met foto's.
Geen foto's? Ik zoek enkele afbeeldingen die mijn vrije wil en de invloed op mij illustreren.
IK KAN
22 - omschrijven: de begrippen: 'vrije wil', 'innerlijke kompas' en 'heilig'
23 - onderscheiden op basis van de groene kader: op welke basis mensen kiezen: verbonden, religieus of godsdienstig?
24 - illustreren met drie voorbeelden: de invloed van vrije wil op de vorming van mijn persoonlijkheid
25 - beseffen/bewust worden van het belang van de vrije wil om een gelukkig leven uit te bouwen als mens en als maatschappij
26 - beseffen/bewust worden van het belang van Gods Wil om een gelukkig leven uit te bouwen als gelovige mens en als maatschappij waar elke mens tot zijn recht komt
Verlamd door fatale duik in zwembad
Ik bekijk deze aflevering van 'De verandering' - programma van de EO.
Ik bespreek de bouwstenen van de persoonlijkheid in het leven van Sven.
Volgens de wetenschap wordt de persoonlijkheid van een mens opgebouwd uit drie bouwstenen:
De aanleg = de biologische bouwsteen
= een vormgever van de persoonlijkheid
= wat erfelijk bepaald is
Het milieu = de sociale bouwsteen + de omgevingsbouwsteen
Door jezelf wordt kwaad gedaan, door jezelf wordt men bezoedeld. Door jezelf wordt kwaad vermeden, door jezelf wordt men gezuiverd.
Dhammapada 165
Luister naar God en doe wat Hij wil!
Joh 7,17
= de vormgever van de persoonlijkheid
= wie of wat mij opvoedt, omgeeft én beïnvloedt
De vrije wil = de menselijke mogelijkheid om eigen woorden en daden te kiezen en te controleren
Deze kleine en grote keuzes bepalen mee de levensweg.
= een vormgever van de persoonlijkheid
'Wat is de invloed van iemands levensbeschouwing op het leven van elke dag?' 'Wat is de invloed van iemands levensbeschouwing op het leven van elke dag?'
3.1 INVLOED VAN LEVENSBESCHOUWING
Mijn kijk op de situatie ... en dan?
Ik sta stil bij onderstaande foto's.
Ik noteer links van de foto mijn gedachten, mijn gevoelens, mijn innerlijk aanvoelen ...
Ik noteer rechts van de foto hoe ik zou reageren op deze situatie: wat doe ik?
Ik noteer in mijn dagboekschrift op welke manier mijn opvoeding, mijn levensbeschouwing mogelijk zou kunnen sturen hoe ik innerlijk reageer of wat ik in deze situatie zal doen.
Mensen handelen vanuit hun levensbeschouwing
Ik lees mogelijke gedachten, gevoelens, innerlijk aanvoelen van toeschouwers bij de situatie. Welke reactie verwacht ik van die toeschouwers vanuit die gedachten, gevoelens, innerlijk kompas?
Ik bespreek hoe de gedachten, de gevoelens, het innerlijk aanvoelen van de toeschouwers hun handelen, hun reactie zouden kunnen sturen?
Ik overweeg welke levensbeschouwing er mogelijk achter deze gedachten, gevoelens ... zit.
Het is haar eigen schuld. Karma. Deze mens heeft hulp nodig.
Ook zij hoort er bij.
Ik wil doen, wat ik wil dat men bij mij zou doen.
Dat ze naar het OCMW gaat.
Ik geef haar een aalmoes.
Wat ik voor deze medemens doe, doe ik aan Christus zelf.
Hij zal het wel verdiend hebben.
Als ik ingrijp, krijg ik ook klappen.
Ik kan er zelf niets aan doen, ik zoek hulp bij de leerkracht.
Niet mijn probleem.
Ik ga hem niet verklikken. Ik ben geen snitcher.
Beter pesten, dan gepest worden.
Hij moet zichzelf dan maar verdedigen.
Dat lijkt me geen godsverbonden mens.
Ocharme, hij heeft geen eten.
Niet mijn probleem.
Ik deel graag.
Elk mens heeft recht op een volwaardige maaltijd.
Dat zijn ouders dan eens gaan werken.
Hij kan wel even zonder eten.
De natuur kan dit wel aan. De stadsdiensten ruimen dit wel op.
Niet mijn verantwoordelijkheid.
Ik mag dat!
't Is toch niet veel ...
Ik ruim het op.
God/Allah/Jahweh geeft ons de verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor de natuur.
Let toch op in de klas.
Je moet maar vroeger beginnen met studeren.
Jij bent dom. Enkel de slimsten tellen mee ...
Kom eerst tot rust in jezelf, dan zal het wel lukken.
Ik leg het je wel uit.
Verwacht je nu dat ik het weer voor jou oplos?
'Hoe kan zingeving en/of geloof de mens al of niet vormen?' 'Hoe kan zingeving en/of geloof de mens al of niet vormen?' VERDIEPEN & VERBREDEN
3.2 GELOOF EN ZINGEVING VORMEN DE MENS - VOORBEELDEN
Hier kunnen we ontdekken hoe zingeving en/of geloof de mens al of niet kan vormen.
Deze zingeving/dit geloof komen mensen al of niet op het spoor door de invloed van hun milieu. Ze kunnen hier wel of niet voor kiezen dankzij hun vrije wil.
Prioriteiten op het spoor komen
Mensen stellen hun prioriteiten naargelang van waar ze meer, minder of niet in geloven: in geld, in winst, in macht, in machtsmisbruik, in henzelf, in vriendschap, in familie, in anderen, in 'er is iets', in het transcendente, in God, in Allah …
Ik maak een top 3 van mijn prioriteiten. Ik kan ook kiezen uit bovenstaande opsomming.
Prioriteit 1:
Prioriteit 2:
Prioriteit 3:
Ik druk uit hoe mijn voornaamste prioriteit(en) mij als persoon vormt.
Ik wissel uit met een klasgenoot.
Getuigenissen over zingeving
Ik lees de getuigenissen.
Ik markeer met ORANJE in wat/wie deze persoon gelooft = wie/wat is zijn/haar 'god'.
Ik markeer met GROEN hoe dit geloof de manier van leven van deze persoon beïnvloedt.
Tekst 1 - Romelu Lukaku
Als ik reis, neem ik mijn Bijbel steeds mee. Regelmatig lees ik psalmen. Daar haal ik veel kracht uit.
25 juni 2024 - Sporza
Tekst 2 - Stijn - atheïst werd moslim Geloof is eten en drinken.
In een geloof maak je contact met het hogere, of een hogere, en dat doe je door het gebed. Een moment van stilte en meditatie.
Ik vind van mezelf dat ik nu beter kan relativeren.
Dat ik vooral vergevingsgezinder en zachter ben geworden.
De vragen in mijn leven hebben een antwoord gekregen.
Tekst 3 - Justin Bieber
Ik wil gewoon oprecht leven zoals Jezus.
Ik geloof omdat God van me houdt, omdat God geweldig is.
Niet omdat ik het moet, maar omdat ik het wil.
Dat is het hele gedoe van moeten in religie dat de mensen afstoot.
Het is geen 'moeten'.
Geloven zou als een persoonlijke relatie moeten zijn.
Zo van: 'Hé, ik hou van Jou omdat Jij eerst van mij hield.'
Als we kunnen begrijpen dat we allemaal onvolmaakt zijn, laten we dan naar God gaan en Zijn hulp inroepen.
Je bent niet zwak als je dat doet.
Ik denk dat dat een veel voorkomende misvatting is van mensen, dat je zwak bent omdat je erkent dat je Gods hulp nodig hebt. Niemand van ons kan deze wereld alleen aan!
Tekst 4 - Toby Alderweireld
Ik geloof dat er iets buiten mij bestaat.
Ik kan niet verwoorden wat.
Misschien moet ik dat ook niet proberen. Dit geloven helpt me. Het geeft kracht en rust.
Tekst 5 - naar Priester Dirk Masschelein Het reddingstouw van God blijft eeuwig in het water liggen. Maar de mens moet het wel vastpakken. Doet de mens dat niet, dan verzuipt hij. Dat de mens kan verdrinken - bewust blijft kiezen voor woorden en daden die kapot maken en niet opbouwenis een gevolg van de vrijheid die elke mens de mogelijkheid biedt de aangeboden kans niet te kiezen en het reddingstouw niet te grijpen. De eigen vrijheid gaat altijd samen met de eigen verantwoordelijkheid.
Tekst 8 - Meskerem Mees Ik geloof in intense persoonlijke ervaringen. Ik leef intens, ik zie een diepere betekenis in veel dingen en ik sta ook dicht bij mezelf. Die spiritualiteit is erg ik-gebonden. De natuur is daar zeker een middel bij. Dankzij de natuur kom ik dichter bij mezelf. De natuur helpt me om de onbenulligheid van alles in te zien of net de schoonheid van wat je al hebt meegemaakt of van de mensen met wie je leeft.
Tekst 5 - Julien Duranville - jonge Rode Duivel
Het voorbije jaar was er voor mij eentje van groeien en leren. Ik heb mezelf ontdekt door mijn geloof. In het voetbal leerde ik mijn lichaam beter kennen. Sinds een jaar ongeveer wijd ik mijn leven aan Jezus. Vroeger haalde ik enkel vreugde uit het voetbal.
Na een slechte training kon ik thuis iedereen op de zenuwen beginnen werken.
Nu kan ik dat dankzij mijn geloof veel sneller van mij afzetten.
Ik lees ook de media niet
- het zorgt enkel voor extra druk.
Ik zal me wel bewijzen op het veld en daarbuiten probeer ik een voorbeeld voor anderen te zijn.
Otheo en Sporza
Tekst 7 - Remco Evenepoel Eindelijk is de week van mijn comeback aangebroken. (...) Het was het moeilijkste gevecht uit mijn leven tot nu toe.
Mentaal en fysiek kan ik eerlijk zeggen dat ik echt diep zat en veel heb getwijfeld over mijn toekomst. Er waren veel tranen en frustratie en net daarom wil ik tonen wie er echt voor me was. In de eerste plaats natuurlijk mijn prachtige vrouw Oumi.
Deze donkere periode doorstaan met mij was niet eenvoudig. Hoe ze zo hard heeft gewerkt om te slagen voor haar examens was ongezien.
Dat gecombineerd met ik die geblesseerd en mentaal down was ... Ik kan dus alleen maar zeggen: dank je Oumi, voor alles. Elke dag kwam ze met een les.
Ze heeft me zo veel geleerd, over alle aspecten van het leven. Hoe je door moeilijke periodes raakt, hoe je gefocust moet blijven, hoe je gelukkig moet zijn wanneer dat niet eenvoudig is. We zullen nog veel bidden samen, iets wat geweldig is dat ze me heeft geleerd. Het is een ongelofelijk gevoel om dat te delen met haar. Ik wil gewoon vertellen dat ik, zonder haar, wellicht gestopt zou zijn met mijn carrière.
In gesprek
Ik ga in gesprek met ouders, grootouders, volwassenen in mijn leven.
- In wat/wie gelooft deze persoon = wie/wat is zijn/haar 'god'?
- Hoe beïnvloedt dit geloof de manier van leven van deze persoon?
VERDIEPEN & VERBREDEN
'Wat is de kijk van enkele levensbeschouwingen op wereld, mens en god?' 'Wat is de kijk van enkele levensbeschouwingen op wereld, mens en god?'
3.3 LEVENSBESCHOUWELIJKE VISIE OP PERSOONSVORMING, WERELD, MENS EN GOD
Sinds mensenheugenis proberen mensen zichzelf, het leven en de wereld om zich heen te begrijpen.
Hun antwoorden daarop vormen hun wereldbeeld, mensbeeld en godsbeeld: hun levensbeschouwing.
Hoe geven mensen uit diverse levensbeschouwingen vanuit hun waarden vorm aan mens en wereld?
Hoe kan een houding van echte menswaardigheid en bewust leven een liefdevollere mens en wereld creëeren.
Levensbeschouwelijke bril
Ik bekijk de foto.
Ik zoek een gepaste titel bij deze foto die de betekenis ervan weergeeft.
opdracht
Wereldbeelden, mensbeelden en godsbeelden
Ik markeer met GROEN waar ik me in herken.
Ik markeer met ORANJE wat botst met mijn levensbeschouwing.
Ik markeer met GEEL wat me boeit en wat niet bij mijn levensbeschouwing hoort.
Ik schrijf erbij wat ik anders zie en/of wil aanvullen.
Ik wissel uit met klasgenoten.
IK KOM MIJN WERELDBEELD, MENSBEELD EN GODSBEELD OP HET SPOOR IN DE KLAS
Wanneer ik in mijn logboek/dagboek schrijf, in dialoog ga, als ik uitwissel ... krijg ik de tijd en de ruimte om stil te staan bij mezelf, bij de wereld, bij de aanwezigheid of afwezigheid van God.
Door dit te verkennen, zelf te ervaren, bewust te worden ontwikkel ik mijn eigen wereldbeeld, mensbeeld en godsbeeld.
WERELDBEELD, MENSBEELD EN GODSBEELD IN HET HUMANISME - ATHEÏSME
Wereldbeeld De wereld is absurd en zinloos, zonder betekenis of doel. De wereld zoals die is, is een menselijke creatie. De mens moet zelf betekenis geven aan zijn bestaan.
Mensbeeld 'De mens is veroordeeld om vrij te zijn, omdat hij, eenmaal in de wereld geworpen, verantwoordelijk is voor alles wat hij doet.
De mens is zijn eigen architect. '
Godsbeeld Er is geen God, de mens is op zichzelf aangewezen en is vrij. Er is geen God om hem te roepen of te leiden.
WERELDBEELD, MENSBEELD EN GODSBEELD IN DE ISLAM
Wereldbeeld De wereld is de Schepping van Allah: goed en betekenisvol. waarin de mens zorg draagt voor mens en natuur volgens goddelijke richtlijnen.
Mensbeeld De mens is dienaar van Allah én zijn vertegenwoordiger (Khalifa) op aarde. Mensen dragen verantwoordelijkheid voor elkaar en voor de aarde.
De vijf zuilen van de Islam geven vorm aan zijn dagelijks leven: gebeden, vasten, liefdadigheid, pelgrimstocht en het naleven van morele waarden.
Godsbeeld Allah is één, almachtig, onzichtbaar en overstijgend.
En ook nabij en persoonlijk.
WERELDBEELD, MENSBEELD EN GODSBEELD IN HET CHRISTENDOM: HET PERSONALISME
Wereldbeeld Holistisch wereldbeeld (holos = geheel of heel)
Het holisme = visie waarbij men beseft en zich ervan bewust is dat:
- alles een onderdeel is van één groot geheel.
- alles op deze wereld verbonden is met alles.
Hierbij ziet en ervaart men de samenhangen.
De wereld is een plek van ontmoeting en verantwoordelijkheid waarin menselijke waardigheid, verbondenheid en solidariteit centraal staan.
Mensbeeld Holistisch mensbeeld:
De mens is uniek en waardevol om wie hij is.
Niet omdat hij behoort tot een bepaald ras, land, geslacht, natie, taal of status.
Mensen kunnen niet als 'ding', instrument benaderd en behandeld worden.
Een mens is geen eiland, wel een sociaal wezen in verbondenheid met zichzelf, met de ander, met de wereld en met God. Vanuit hun unieke eigenheid zijn ze toch afhankelijk van elkaar!
Mensen nemen voortdurend deel aan tal van relaties.
Het is ook via deze relaties - dat de persoonlijkheid wordt gevormd, - dat keuzes worden gemaakt, - dat elke mens zijn eigen leven leidt.
Godsbeeld God is de persoonlijke, liefdevolle Bron van alle bestaan. God wordt ervaren als een Aanwezige met een wil, bewustzijn en relatie met de mens. God is geen afstandelijke, onpersoonlijke kracht.
individualisme nadruk op het individu personalisme nadruk op de persoon als individu én tegelijk in verbondenheid met de groep collectivisme nadruk op de groep
VERDIEPEN & VERBREDEN
'Wat is de kijk van enkele levensbeschouwingen op wereld, mens en god?' 'Wat is de kijk van enkele levensbeschouwingen op wereld, mens en god?'
WERELDBEELD, MENSBEELD EN GODSBEELD IN HET HINDOEÏSME
Wereldbeeld De wereld is een kosmisch geheel waarin alles met elkaar verbonden is.
Goede of slechte daden en de gevolgen ervan (karma) bepalen in welke vorm of omstandigheden iemand herboren wordt. Hierdoor worden mensen vastgezet in een kastensysteem.
Mensbeeld Elke mens heeft een onsterfelijke ziel (atman).
Deze is in wezen één met het goddelijke (Brahman).
Dit betekent dat de ware identiteit van een mens goddelijk is. De individuele mens is zelf verantwoordelijk voor de eigen verlossing.
Door wedergeboorte (reïncarnatie) werkt de mens toe naar eenheid met Brahman.
Uiteindelijk is het doel om moksha te bereiken = de bevrijding uit de kringloop van geboorte en dood en versmelting met Brahman. Dit gebeurt door het vervullen van plichten (dharma) door kennis, toewijding, goed handelen, dienstbaarheid, meditatie en yoga.
Godsbeeld Er is één goddelijke werkelijkheid (Brahman).
Omdat de éne God zoveel eigenschappen heeft, zijn er zeer veel diverse afbeeldingen van God.
WERELDBEELD, MENSBEELD EN GODSBEELD IN HET BOEDDHISME
Wereldbeeld De wereld is vergankelijk en vol lijden (dukkha) maar biedt via verantwoord leven en inzicht een weg naar bevrijding (nirwana).
Ze verwerpen de materialistische wereld omdat deze een illusie is (maya). Ze beschouwen de wereld als een cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte.
Mensbeeld Elke mens kan via het Achtvoudige Pad verlichting bereiken: door inzicht, meditatie en het volgen van de dharma (de leer van de Boeddha). Lijden (dukha) is onlosmakelijk verbonden met de ervaring van de mens. De oorzaken van lijden zijn verlangen, gehechtheid en onwetenheid.
Godsbeeld Het boeddhisme erkent geen persoonlijke God.
WERELDBEELD, MENSBEELD EN GODSBEELD AANGEREIKT IN DE CURSUS
Het wereldbeeld, mensbeeld en godsbeeld aangereikt in deze cursus zijn gebaseerd op het personalisme. Het is een groeikader: een toetssteen om mijn eigen mens- en godsbeeld op het spoor te komen. Het is dus niet de bedoeling dat ik dit mens- en godsbeeld zomaar overneem.
Levensbeschouwingen beïnvloeden ten goede of ten kwade
Ik markeer met BLAUW in de teksten bij opdracht 29 de eigenschappen die het mens-zijn, de persoonlijkheid kunnen vormen als men toebehoort aan een bepaalde levensbeschouwing. Ik sta stil bij de volgende praktijken die vanuit een bepaalde levensbeschouwing worden goedgepraat. Ik verwoord vanuit de wereldbeelden, mensbeelden en godsbeelden op vorige pagina's hoe het anders moet vanuit die levensbeschouwingen.
Ik zoek in de actualiteit naar andere voorbeelden.
Gott mit uns!
Seksueel misbruik in de kerk.
Vecht mee met IS!
Meisjes mogen geen onderwijs krijgen.
Kruistochten
Oorlog/geweld in naam van God, Allah, Jahweh ...
Manipuleren van heilige boeken voor eigen belang.
De leider krijgt alle macht.
Het belang van de groep gaat ten koste van het individueel welzijn.
Deze sekte eist dat mensen de leider blindelings volgen.
Wanneer levensbeschouwingen ten kwade worden ingezet
- door machtsmisbruik,
- door seksueel misbruik, - door aanzetten tot geweld en moorden,
- door volgelingen tot slaaf te maken, heeft dit een zeer negatieve, traumatische invloed op de vorming van de mens en zo ook op hun wereldbeeld, mensbeeld en godsbeeld.
Belangrijk is steeds het menselijk welzijn, het innerlijk kompas, Gods wereld voor ogen te houden. Het menselijk welzijn zou in elke levensbeschouwing voorop moeten staan
- door te dienen in plaats van te overheersen,
- door gezonde zelfzorg in plaats van verwaarlozing of uitbuiting,
- door te delen in plaats van hebzucht te stimuleren,
- door mensen tot hun recht te laten komen in plaats van mensen te gebruiken voor eigenbelang.
IK
28 - begrijpen: wereldbeelden, mensbeelden en godsbeelden in verschillende levensbeschouwingen
29 - illustreren: de wisselwerking tussen persoonsvorming en het toebehoren aan een (geloofs)groep
VERDIEPEN & VERBREDEN
'Hoe kunnen de Ik-ben-uitspraken van Jezus een mens vormen, in een plooi leggen?'
3.4 JEZUSBEELDEN - DE ZEVEN IK-BEN-UITSPRAKEN VAN JEZUS
In het Johannes-evangelie worden zeven verschillende beelden gebruikt om uit te drukken wie Jezus is.
De uitdrukking 'Ik ben' verwijst naar de naam van Jahweh in het Oude of Eerste Testament: 'Ik ben die ben!'
Ik ben-uitspraken
Ik vul het ontbrekende woord - dat op een foto wordt weergegeven - op de juiste plaats in.
Ik sta stil bij wat Jezus met dit beeld uitdrukt over zichzelf.
Ik sta stil bij wat dit beeld voor mij kan betekenen.
Ik schrijf het nummer van de 'Ik-ben'-uitspraken van Jezus
bij de tekst op volgende pagina over wat dit beeld voor ons vandaag kan betekenen.
Ik markeer met GROEN de zinnen die aansluiten bij mijn levensbeschouwing.
1
Ik ben het om van te leven.
Wie naar Mij toe komt, krijgt geen honger meer, en wie in Mij gelooft, krijgt nooit meer dorst. Joh 6,35
2
Ik ben het van de wereld. Wie Mij volgt, gaat zijn weg niet in de duisternis, maar zal het ware levenslicht bezitten.
Joh 8,12
Ik ben de voor de schapen.
Wie door Mij naar binnenkomt, zal gered worden: die kan vrij in en uit gaan en zal weidegrond vinden.
3 Ik ben de . Ik ken Mijn schapen en Mijn schapen kennen Mij. (...) Ik geef dan ook mijn Leven voor mijn schapen.
Joh 10,7.9
5
Joh 10,14
Ik ben de en het Leven. Wie in Mij gelooft mag dan wel sterven, toch zal hij leven.
Joh 11,25
7
6 Ik ben de en jullie zijn de ranken. Alleen wie met Mij verbonden blijft - zoals ik met hem - draagt rijkelijk vrucht, want los van Mij kunnen jullie niets. Joh 15,5
Ik ben de de waarheid en het leven. Alleen door Mij heeft men toegang tot de Vader. Als jullie Mij hebben leren kennen, zul je ook mijn Vader leren kennen.
Joh 14,6
VERDIEPEN & VERBREDEN
'Hoe kunnen de Ik-ben-uitspraken van Jezus een mens vormen, in een plooi leggen?'
KRACHTBRON
Net zoals je elke dag eten nodig hebt om energie te hebben, is Jezus voeding voor je hart en ziel. Brood dient niet om naar te kijken. Brood dient om in huis te halen, te delen en te eten. Als Jezus zegt dat Hij het Brood des levens is, nodigt Hij je uit om Hem toe te laten in je leven. Om mét Hem te leven. Hij wil je voeden met Zijn Liefde zodat je kan leven vanuit Zijn Liefde. Hij wil jouw krachtbron zijn. Hoort bij uitspraak nr.:
LEVENSWEG
Het leven kan aanvoelen als een doolhof vol keuzes, onzekerheden en struggles. Jezus zegt: 'Ik ben jouw Licht, Ik help je de weg te zien, zelfs als alles donker lijkt.' Zit je vast in angst, eenzaamheid of twijfel? Zijn licht kan je helpen je pad te vinden. Hij wijst de weg naar Gods Liefde. Hoort bij uitspraak nr.:
TOEGANG
In een wereld waar het draait om presteren en erbij horen, zegt Jezus: 'Je hoeft niet perfect te zijn om bij Mij te horen. Bij Mij ben je welkom zoals je bent.' Door Hem hebben we toegang tot een leven vol betekenis, een leven vanuit de Liefde van God.
EEUWIG LEVEN
Heb je ooit het gevoel gehad dat je iets verpest hebt of dat alles verloren is?
Jezus zegt: 'Met Mij is er altijd een nieuw begin. Zelfs de dood heeft niet het laatste woord.'
Bij Hem is er altijd hoop op herstel. Hoort bij uitspraak nr.:
ZORG
Soms voelt het alsof niemand écht begrijpt wat je doormaakt. Jezus zegt: 'Ik zie je. Ik ken je struggles. En Ik geef mijn leven voor jou.' Bij Hem ben je nooit alleen. Net zoals een herder een verloren schaap zoekt, het gewonde schaap draagt, ben je geborgen in Zijn armen, in Zijn Hart. Hoort bij uitspraak nr.:
KOMPAS
In een tijd van fake news, influencers en duizenden meningen zegt Jezus: 'Ik ben de Waarheid die je echt kunt vertrouwen.' Als je niet weet welke kant je op moet, leidt Hij je naar een leven dat écht waarde heeft. Leven zoals Jezus het heeft getoond, brengt ons tot bij God, dé Liefde. Hoort bij uitspraak nr.:
Hoort bij uitspraak nr.: VERBONDEN
IK KAN
Wil je impact hebben en iets betekenen voor anderen? Jezus zegt: 'Blijf verbonden met Mij, dan kun je groeien en vrucht dragen in je leven.' Zonder die connectie raak je snel leeg. Met Hem kun je het verschil maken. Hoort bij uitspraak nr.:
30 - verduidelijken met eigen woorden: de zeven 'Ik-ben-uitspraken' van Jezus
31 - uitleggen met eigen woorden: de beelden uit de zeven 'Ik-ben-uitspraken' van Jezus
'Hoe kan de manier van opvoeden de persoonlijkheid van jongeren vormen?' 'Hoe kan de manier van opvoeden de persoonlijkheid van jongeren vormen?'
4.1 HOE VORMT OPVOEDING - MILIEU - DE PERSOONLIJKHEID VAN JONGEREN? EEN VOORBEELD - 'DE SEUTEN EN DE FREAKS' - LUC VERSTEYLEN
Inleidende vragen
Ik beantwoord volgende vragen vanuit mijn persoonlijke beleving in mijn dagboekschrift.
1. Welke groepen ontdek ik bij de jongeren van vandaag?
2. Welk soort jongere ben ikzelf? Wat is typisch 'ik'?
3. Welke manier van opvoeden heb ikzelf?
4. Hoe heeft deze opvoeding mij tot hiertoe gevormd? Wat is de invloed?
5. Op welke manier beïnvloeden de jongeren in mijn omgeving mijn groei als mens?
6. Op welke manier beïnvloedt de maatschappij mijn groei als mens?
Over de auteur pater Luc Versteylen
Naar eigen zeggen kreeg hij zijn priesterroeping als 15-jarige vrijwillige hulpverlener bij het aanschouwen van de ravage en de menselijke drama's ten gevolge van het Amerikaanse vliegtuigbombardement in Mortsel in april 1943. Zoek dit even op.
Hij werd tot priester gewijd in 1959. Hij werd in 1960 leraar aan het Xaveriuscollege in Borgerhout.
Met zijn 'groene fietsers' verzette Versteylen zich vanaf 1970 op ludieke wijze onder meer tegen de sloop van het Tolhuis in Antwerpen. Versteylen richtte met zijn milieubewuste fietsende actiegroep de groene beweging 'Anders Gaan Leven' op rond de kernwaarden soberheid, samenhorigheid en stilte. Vanaf 1977 deed zijn politieke partij Agalev aan de verkiezingen mee. De partij Agalev werd later omgevormd tot Groen.
Over de jaren heen distantieerde hij zich alsmaar meer van de politiek en van zijn partij Agalev omdat die volgens hem te veel voor de macht ging en men de kernwaarden soberheid, samenhorigheid en stilte verloochende.
Na het uitbreken van het Dutroux-schandaal richtte Versteylen 'Helaba' op, een nieuwe beweging die terugging naar de reeds genoemde kernwaarden. In een veranderde - in het bijzonder minder katholieke - wereld concentreerde hij zich met metaforen en alternatieve bewoordingen op een speelse seksuele voorlichting.
Begin 2011 werd pater Luc Versteylen beschuldigd van seksueel overschrijdend gedrag in het verleden. Klachten die nadien door het parket van Antwerpen niet bewezen werden geacht. BRON: wikipedia
Stilstaan bij de tekst
Ik lees de tekst met volle aandacht.
Ik maak kleine tekeningetjes bij de tekst.
Ik plaats '?' bij wat ik niet begrijp.
Ik plaats '!' bij wat me raakt.
Ik plaats emoji's die mijn gevoel uitdrukken.
Ik noteer een herinnering die in me opkomt.
De seuten en de freaks - Luc Versteylen
Ik markeer tijdens het bespreken van de tekst de naam, de kenmerken, het gedrag, de gevoelens, de uitspraken volgens de legende:
GEEL de zwakke seut - 'seut als scheldnaam' - treurneuzen en trezebezen - flauwdoeners
GROEN de zachte seut om fier op te zijn - 'zachte krachtige jeugd'
ROOD de freak
BLAUW de supporter
Ik wil het hier weer eens opnemen voor de zachte jeugd. Daar bedoel ik helemaal niet de zwakken mee: de treurneuzen en de trezebezen onder hen maar integendeel juist die zeldzame sterke jonge mensen die in een totaal-vergroeide 'harde' wereld van consumptie, concurrentie en prestatie blijven geloven in de 'zachte' waarden van het oorspronkelijke christendom: soberheid, samenhorigheid en stilte.
En die dan ook tegen media, reclame en mode in anders willen gaan leven.
De waarden = wat de moeite waard is = wat verbondenheid, evenwaardigheid ... brengt = wat leven en welzijn opbouwt
De on-waarden = een oorspronkelijke waarde misbruiken voor persoonlijke macht en winst = wat leven en welzijn afbreekt
Waarom ik het voor hen opneem?
Omdat zij afzien.
Omdat zij onder onze ogen aan ontmoediging ten onder zullen gaan wanneer wij het niet tijdig voor hen opnemen.
Ik leg uit waarom.
Meer dan vroeger staan onze jonge mensen onder enorme druk zowel verticaal als horizontaal.
De verticale druk - vooral vanwege ouders, school en maatschappij …komt hierop neer dat zij 'er' moeten komen.
Waar 'er' ligt, legt niemand hen uit.
Is dat die vader die nooit meer thuis is?
Die moeder die nooit meer lacht?
Die oudste zus die na amper twee jaar huwelijk al van haar man is?
Die oudste broer die aan de drank, want niet aan werk geraakte?
Erg bemoedigend is de aanblik van de meeste 'er-gekomenen' voor onze jeugd allerminst.
De al even sterke horizontale druk - van leeftijdsgenoten duslaat zich best zo omschrijven:
je moet 'het' gedaan hebben!
Heb je 'het' nog niet gedaan dan ben je nog geen man. Heb je 'het' nog niet laten doen, dan ben je nog geen vrouw. Zo simpel is dat volgens sommigen.
Dit 'opvoedingsmodel van de onbepaalde voornaamwoorden' komt op jonge mensen die bewust willen leven erg onthutsend over:
Je moet 'er' komen. En omdat jij 'er' moet komen mag jij 'het' nu nog niet doen. Want als jij 'het' nu al doet dan zal jij 'er' later nooit komen. Maar eens jij 'er' later gekomen bent, mag jij 'het' doen zoveel als jij maar wil.
De horizontale druk = de groepsdruk = de invloed van leeftijdsgenoten
De verticale druk = de druk van ouders, school, maatschappij …
Geen wonder dat de jeugd ons bij deze bizarre boodschap met knipperende ogen staat aan te staren.
Zij splitst zich dan ook prompt in twee soorten jongeren op:
De meesten die er zich geen fluit van aantrekken en er dus op los leven.
En de weinigen die het zich wel aantrekken maar er dan ook zeer door bezwaard worden: zij durven haast niet meer te leven.
De eersten noemt men de 'freaks'
De tweeden worden de 'seuten' genoemd.
Niet dat zij seuten zijn!!!
Ze worden alleen door hun omgeving voor seuten uitgescholden.
Kijk maar eens goed om je heen: elke klas, elke jeugdbeweging, elke groep jongeren is vandaag de dag onverbiddelijk opgedeeld in freaks en seuten, in harden en zachten dus.
Vele jongeren voelen zich door deze radicale opdeling duchtig tegen de haren in gestreken en verzetten er zich heftig tegen: zij beweren noch freaks noch seuten te zijn.
Dat is waar ook, Ik vergat nog een derde soort jongeren: 'de supporters'. Inderdaad, zij bestaan, sorry dat ik ze over het hoofd zag.
Maar ze handelen dan ook zo weinig interessant. Het zijn de slijmjurken onder onze jongeren die altijd de kant van de sterksten kiezen.
Geef mij maar de freaks en de seuten. Dat zijn tenminste nog persoonlijkheden.
Terug naar de seuten. Hoe kunnen wij het voor hen opnemen?
Allereerst door dat woord niet langer als een scheldnaam te zien.
Wij zouden er een geuzennaam van moeten maken waar zij fier op kunnen zijn.
Was 'geus' oorspronkelijk ook geen scheldnaam?
Seuten zijn de waardevolste, maar ook de meest-kwetsbare en vaak dan ook de diepst-gekneusde jongeren van deze tijd.
Ze hebben nagenoeg iedereen tegen: hun kameraden, de publieke opinie, vaak zelfs hun naaste omgeving.
En - wat erger is - op ogenblikken van ontmoediging ook zichzelf.
'Hoe kan de manier van opvoeden de persoonlijkheid van jongeren vormen?' 'Hoe kan de manier van opvoeden de persoonlijkheid van jongeren vormen?'
Zelf bracht hij het er nog goed vanaf.
Maar zijn vriend had er bijna het leven bij ingeschoten.
Toch namen die ouders hun zoon zijn brommer niet af.
Echt opvoeden houdt het gezonde midden tussen klakkeloos VERBIEDEN en lafweg VERWENNEN.
Door stom te verbieden, kweek je seuten, echte dan. Door al even stom te verwennen, fok je freaks.
Waar tussen deze beide uitersten een duidelijk en doenbaar evenwicht gevonden?
Ik denk: in het mooie maar moeilijke Nederlandse werkwoord: 'GUNNEN'
Een jongen van zestien kreeg van zijn ouders eindelijk zijn al zolang-verbeide brommer.
Niet dat zij hun hart niet vasthielden, maar hij had hem inderdaad nodig: de school lag zo ver af en op die leeftijd nog dag na dag met je vader meerijden … zij gunnen hem dus die brommer.
Maar gunnen gaat ook vaak gepaard met angst.
Het is het verzaken aan de zekerheid die het verbieden geeft.
Je kan je kind iets volgaarne mogen gunnen.
Je kan je kind iets node moeten gunnen.
Maar gunnen is daarom nog geen 'laten begaan', want dan verwen je.
Wie gunt, heeft het recht eisen te blijven stellen. Niet alle verbieden is immers stom
De ouders van die jongen eisten dan ook terecht dat hij op bepaalde uren thuis zou zijn.
Een eis waaraan hij zich allerminst hield. Soms kwam hij er pas een stuk in de nacht door.
De ouders aarzelden.
Kon hun zoon de gegunde kans wel aan?
Zouden zij niet beter terugkeren naar de zekerheid van het botte verbod?
Toen gebeurde er iets ergs.
Midden in de nacht
raakt hij samen met zijn vriend bij een slippartij betrokken.
En werden voor hun gunnen beloond. Voortaan was hun zoon elke keer op het afgesproken uur thuis. Was dit niet mogelijk dan stuurde hij een bericht.
Laatst kwam ik hem tegen en vroeg daarover uitleg. 'Och,' zei hij 'iedere minuut dat ik nu over tijd ben, staan mijn ouders doodsangsten uit ik mag ze dat niet langer aandoen …'
De eisende zestienjarige was een gevende zeventienjarige geworden.
Niet dat het altijd zo fraai afloopt.
Maar vaak zal je toch meemaken dat jonge mensen die van hun ouders of van andere volwassenen kansen krijgen die kansen dan ook niet meteen verknallen.
Verboden zullen door 'de harden' vroeg of laat worden doorbroken. Kansen zullen door 'de zachten' gaandeweg worden geëerbiedigd.
Zo gaat het ook met hun levensverkenningen.
De freaks zijn op dat gebied de jongeren van het 'ALLES NU INEENS HELEMAAL'
Moeten de seuten daarom de jongeren zijn van het 'HELEMAAL NOOIT EENS IETS?'
Moeten wij juist hén hun jonge leven niet wat méér 'leven' durven gunnen?
Dit wil vooral zeggen: hen kansen bieden om zélf te ontdekken dat er naast het plompe en lompe want veel te vroege 'het' duizend andere vormen van tederheid en toenadering bestaan?
Maar waar vinden zij daarvoor de plaats, van wie krijgen zij daarvoor de tijd tenzij wij volwassenen hen die gunnen?
Zo zullen deze 'zachte' jongeren eens 'er' gekomen er hopelijk heel wat moedgevender want gelukkiger uitzien.
Dankzij de gegunde kansen hebben zij hun jeugd intens beleefd maar zonder zich daarom te hebben leeg geleefd
'Hoe kan de manier van opvoeden de persoonlijkheid van jongeren vormen?'
In zijn tekst 'de seuten en de freaks' beschrijft Luc Versteylen zijn mens- en wereldbeeld.
Hij heeft het over de onwaarden van de harde wereld van media, reclame en mode. Hij roept op om deze te overstijgen en om te buigen vanuit de waarden van het oorspronkelijke christendom Hierdoor worden mensen uitgenodigd om te leven met respect voor en in verbondenheid met zichzelf, de anderen, de natuur, de wereld en - voor godsgelovigen - vanuit God.
ombuigen naar
'Hoe kan de manier van opvoeden de persoonlijkheid van jongeren vormen?'
Waarden en onwaarden Ik noteer naast elke zin en onder elke afbeelding de passende waarde of onwaarde. Ik sta stil bij de manier waarop deze waarden/onwaarden aanwezig zijn in mijn leven/mijn omgeving.
'Allen die het geloof hadden aangenomen, waren eensgezind en bezaten alles gemeenschappelijk.' Hnd 2,44
'Ze waren gewoon hun bezittingen en goederen te verkopen en die onder allen te verdelen naar ieders behoefte.' Hnd 2,45
= voortdurend verbruiken
Consumptie duurzaam, mens-waardig, rechtvaardig, sober, respectvol gebruiken en verbruiken
ombuigen naar
Concurrentie samenwerken vanuit de kracht van ieders sterkte, vanuit oog voor ieders unieke talent (parabel van het Lichaam).
'Wanneer jullie bidden, ga in jullie binnenkamer, sluit de deur en bid tot jullie Vader in het verborgene.' Mt 6,6
= voortdurend willen winnen
ombuigen naar
Prestatie zijn vanuit een Liefdevol Hart, vanuit het godsverbonden innerlijk kompas.
= voortdurend bezig zijn
Deze tegenstellingen = deze contrasten zijn zeer zwart-wit = ongenuanceerd.
Luc Versteylen schrijft zijn teksten en verhalen op deze manier, als een karikatuur om duidelijk in de verf te zetten waar het verkeerd gaat.
Luc Versteylen gaat in tegen een houding van 'platte commerce' = puur winstbejag.
Zelfreflectie
Ik sta stil in mijn dagboekschrift bij de tekst 'De seuten en de freaks'.
Ik heb aandacht voor - aanleg, milieu en vrije wil. - gave, opgave, overgave, doorgave.
- zelfverstaan.
- manieren van opvoeden die jongeren de kans geeft zichzelf te mogen worden of juist niet.
Welke inzichten uit deze tekst beïnvloeden mij? En hoe?
Ga ik akkoord met de visie van Luc Versteylen op de jeugd?
Ik verwoord waarom wel/niet/allebei.
lk laat deze tekst eens lezen aan een vertrouwde volwassene.
Een mooie gelegenheid om hierover met elkaar in gesprek te gaan.
Hoe heb ik dit gesprek ervaren? Vertel ...
IK KAN
VANUIT DE VISIE VAN LUC VERSTEYLEN
32 - herkennen: de vier soorten jongeren en hun kenmerken
33 - herkennen: de drie soorten opvoeding en hun kenmerken
34 - verwoorden in welke soort opvoeding ik me herken: - mijn realiteit - waar ik zelf voor zou kiezen
35 - tegenover elkaar plaatsen: de onwaarden van de harde wereld tegenover de waarden van het oorspronkelijke christendom
36 - omschrijven: de begrippen: consumptie, concurrentie, prestatie, soberheid, samenhorigheid en stilte
37 - herkennen in voorbeelden: deze begrippen
38 - verwoorden waar ik het eens ben met Luc Versteylen en waar niet en waar niet helemaal
39 - verwoorden hoe de onwaarden van de harde wereld - vanuit de waarden van het oorspronkelijke christendom - kunnen overstegen worden naar waarden voor een warme samenleving
40 - ontdekken welke groepen er onder jongeren van vandaag zijn
41 - ontdekken tot welke groep(en) ikzelf behoor
42 - ontdekken hoe deze groep(en) mij/jongeren beïnvloed(t)(en)
DIALOOG
VERINNERLIJKEN & VERANKEREN
'Met welk beeld kan ik mijn persoonlijkheid uitdrukken?' 'Hoe vormen de drie bouwstenen mijn persoonlijkheid?'
4.2 IK BEN ...?
Ik ben-uitspraken over mezelf
De beelden in het Johannes-evangelie die uitdrukken wie Jezus is, beginnen steeds met 'Ik ben ...'
De eerste opdrachten in dit boekje gingen ook over 'Wie ben ik?' en 'Wie ben ik ten diepste?'
Doorheen de verschillende opdrachten in dit boekje 'ontplooi' kon ik mezelf beter leren kennen.
Ik herlees wat ik in de opdrachten bij stap 1 en stap 2 heb genoteerd.
Ik sta stil bij de vraag 'Hoe zie ik mezelf?'.
Ik kies enkele concrete beelden die bij mijn persoonlijkheid passen.
Ik laat me inspireren door de 'Ik ben'-uitspraken over Jezus.
Ik noteer, teken of plak een foto van het gekozen beeld.
Ik noteer in enkele kernwoorden de diepere betekenis van het gekozen beeld.
BEELD
BEELD
KERNWOORDEN
KERNWOORDEN
BEELD
BEELD
KERNWOORDEN
4.3
MIJN VORMENDE BOUWSTENEN
SYNTHESEOPDRACHT - De driehoek van 'vormende bouwstenen van de mens' De drie bouwstenen - aanleg, milieu en vrije wil - vormen samen 'mijn ik' door een voortdurend dynamisch proces van beïnvloeding: hoe ik ben, hoe ik me gedraag, hoe ik kies.
Doel? Mezef en anderen beter leren kennen en begrijpen.
Hoe? Voorbereiding: zie opdrachten 13, 17 en 21.
Ik maak deze opdracht in een online document volgens de ICT-afspraken.
1/ CREATIEVE UITWERKING
Ik illustreer met passende afbeeldingen/foto's elke zijde van de driehoek van 'vormende bouwstenen van de mens' drie voorbeelden van mijn aanleg drie voorbeelden van mijn milieu, waarvan één over mijn levensbeschouwing drie voorbeelden van mijn vrije wil, waarvan één over mijn levensbeschouwing
AANLEG
2/ SCHRIFTELIJK DEEL
= uitleg bij de driehoek van 'vormende bouwstenen van de mens'
Ik geef uitleg bij de drie gekozen voorbeelden van mijn aanleg zoals in opdracht 13.
Ik geef uitleg bij de drie gekozen voorbeelden van mijn milieu mét de invloed op mezelf: drie milieus, leefomgevingen: gewoon benoemen.
Bv. mijn gezin een of meerdere kenmerken van deze leefomgeving die mij duidelijk beïnvloeden
Bv. In mijn gezin moeten we taakjes doen.
Ik beschrijf duidelijk hoe dit kenmerk van mijn milieu mij beïnvloedt.
Bv. Ik zal helpen opruimen wanneer ik rommel zie.
Ik geef uitleg bij de drie gekozen voorbeelden van mijn vrije wil mét de invloed op mezelf: drie keuzes uit eigen vrije wil.
Ik beschrijf duidelijk hoe deze keuzes mezelf vormgeven.
KERNWOORDEN DIALOOG
3/ UITWISSELEN
Ik ga rond in de klas en leer mijn klasgenoot beter kennen tijdens het uitvoeren van de taak.
opdracht
'Centrale vraag?'
'Wat wil ik verankeren en veranderen in mijn eigen leven?'
4.4 IK VERANKER - IK VERANDER
Zelfreflectie
Ik noteer wat me geraakt heeft in dit terrein.
Ik noteer wat ik bijgeleerd heb tijdens de afgelopen lessen.
Ik noteer wat ik zeker wil onthouden.
Ik noteer wat ik wil uitproberen in mijn eigen leven, wat mijn leven meer kwaliteit zou kunnen geven.
WETENSCHAPPELIJKE VISIE OP PERSOONSVORMING
in relatie met God?
in relatie met mezelf
atheïstisch mensbeeld
religieus mensbeeld
godsdienstig mensbeeld
in relatie met de groep? individualisme personalisme collectivisme
LEVENSBESCHOUWELIJKE VISIE OP PERSOONSVORMING
Ik noteer wat de gelijkenissen en/of verschillen zijn met mijn kijk op het leven.
IK KAN
43 - verwoorden: mijn gedachten, gevoelens, ervaringen, gewaarwordingen, waarnemingen, daden
44 - verwoorden: mijn innerlijke stem, Gods Aanwezigheid
IK als PERSOON
VRIJE WIL
MILIEU
AANLEG
Als een vlinder
Het leven is een lange reis langsheen een pad dat klimt en daalt, geen weg die zomaar over rozen gaat. Al komt geen einde zonder prijs, je waagt je aan de tocht en hoopt dat je ooit de plek mag vinden die je droomt. Als een rups die zich voedt en laaft aan het avontuur dat hem te wachten staat, zo leer jij hoe je kracht opdoet voor wat komen gaat en 'alles komt wel goed'.
Maar onderweg soms bij 't begin, raakt jouw vrijheid dicht gekneld en elke stap die je kiest wordt afgeremd. Loop je uit de pas, ben je te min, wijken zal je voor de norm en hoe vaak ben jij 't niet die zichzelf beknot?
Als een rups die tot pop versteent, in zijn cocon verstilt en haast niet meer beweegt, zo voelt het vleugellam te zijn, is dit dan wat je wil, vind je dit dan fijn?
Maar dicht bij jou diep in je hart daar bruist een stem die voor je zingt en elk te groot geacht verzet bedwingt. Luister dus naar die eigen kracht en stap je schaduw gauw voorbij naar waar het licht je levenspad beschijnt. Als een vlinder die van vrij zijn proeft en z'n vleugels spreidt, de bloemen tegemoet. Zo voelt het vederlicht te zijn, vlieg naar waar je wil in de zonneschijn.
Leef je leven, leef! ... het gaat voorbij. Wat jij kan geven, geef! ... en voel je vrij. Laat geen kans aan wie of wat je snoert. Kies je eigen koers, allez, vas-y en route! Je hoeft de weg ook niet alleen te gaan zolang we, zij aan zij, bij je staan.
Diligentia Uitgeverij Industrieweg 122 A5 - 9032 Wondelgem
Diligentia Uitgeverij Industrieweg 122 A5 - 9032 Wondelgem
Tel. 09 375 27 93
Tel. 09 375 27 93
info@diligentia-uitgeverij.be www.diligentia-uitgeverij.be
info@diligentia-uitgeverij.be www.diligentia-uitgeverij.be
© tekst en muziek: Stef Vanderbeken