REFLECT 3-2-OPSTAAN by Diligentia_Uitgeverij

2 REFLECT 3de jaar

'Bekleed u als Gods heilige en geliefde uitverkorenen met tedere ontferming, goedheid, nederigheid, zachtheid en geduld.'

Paulus aan de christenen in Kolosse - Kol 3,12

'Niet jij koos de weg, maar de weg koos jou.'

Hamarskjöld - Zweeds diplomaat

'Voorbij ideeën van goed en kwaad is een veld. Daar zal ik je ontmoeten.

De roep van de Geliefde klinkt in je hart.

Luister en laat je dragen.'

Rumi - islamitisch dichter

'We zijn allemaal geroepen om te ontwaken.

Elke stap die we zetten, elke ademhaling kan een stap zijn naar vrede en begrip, als we volledig aanwezig zijn.'

Thich Nhat Hanh - Boeddhistische leraar

VERTELLEN & VERKENNEN

'Wanneer kies ik of word ik gekozen?'

'Wanneer roep ik of word ik geroepen?'

VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN

'Welke dynamiek zit er in gekozen en geroepen worden?'

'Hoe verloopt de dynamiek van gekozen en geroepen worden tot zelf kiezen?'

VERDIEPEN & VERBREDEN 3 4

'Hoe drukken namen en beelden de transcendente ervaring of de godservaring uit?'

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

'Hoe beïnvloedt het godsgeloof het leven van Mozes?'

'Hoe kan het 'meer' in het leven ervaren worden?'

VERINNERLIJKEN & VERANKEREN

'Hoe verloopt de dynamiek van bevrijding uit slaaf-zijn naar Gods droom van vrije mensen?'

'Hoe verloopt die dynamiek van bevrijding in het leven van tieners vandaag?'

'Hoe de inzichten van dit terrein toepassen op de ervaringen van mensen?'

'Wat wil ik verankeren en veranderen in mijn eigen leven?'

SAMENHANG

VERTELLEN & VERKENNEN

p. 6 1.1 KIEZEN EN GEKOZEN WORDEN p. 7 1.2 ROEPEN EN GEROEPEN WORDEN

VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN

p. 8 2.1 DYNAMIEK VAN GEKOZEN EN GEROEPEN WORDEN: OPROEP p. 12 2.2 DYNAMIEK VAN GEKOZEN EN GEROEPEN WORDEN TOT ZELF KIEZEN

VERDIEPEN & VERBREDEN

VERINNERLIJKEN & VERANKEREN

p. 17 3.1 MOESA IN DE KORAN - MOZES IN DE BIJBEL p. 23 3.2 ERVARINGEN IN HET LEVEN VAN MOZES EN ZIJN VOLK - SYMBOOLWOORDEN p. 33 3.3 HOE IS HET GODSGELOOF VAN BIJ HET BEGIN AANWEZIG IN DIT VERHAAL p. 34 3.4 OP ZOEK NAAR 'MEER' IN HET LEVEN - TRANSCENDENT - IMMANENT p. 36 4.1 DYNAMIEK VAN BEVRIJDING UIT SLAAF-ZIJN OM GODS DROOM WAAR TE MAKEN p. 39 4.2

SAMENHANG !

VERTELLEN & VERKENNEN

'Wanneer kies ik of word ik gekozen?'

1.1 KIEZEN EN GEKOZEN WORDEN

Woordweb kiezen

Ik maak een woordweb rond 'kiezen'.

1.2 ROEPEN EN GEROEPEN WORDEN

Woordweb roep

VERTELLEN & VERKENNEN

'Wanneer roep ik of word ik geroepen?'

Ik schrijf met BLAUW kris-kras door elkaar woorden met 'roep' erin.

Ik noteer met GROEN situaties en eigen ervaringen waarin ik roep.

ROEP

KIEZEN

Woordweb gekozen worden

Ik maak een woordweb rond 'gekozen worden'.

Woordweb geroepen worden

Ik schrijf met BLAUW door wie of wat er kan geroepen worden.

Ik noteer met GROEN eigen situaties en ervaringen waarin ik geroepen werd.

GEROEPEN WORDEN

GEKOZEN WORDEN

IK KAN

1 - verwoorden wat 'kiezen' en 'roep' bij mij oproept

2 - verwoorden wat 'gekozen' en 'geroepen worden' bij mij oproept in alle delen van mijn mens-zijn

= uitdrukken: mijn eigen inzichten over, mijn eigen wijze van omgaan met kiezen en gekozen worden met roepen en geroepen worden

GEKOZEN WORDEN

VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN

'Welke dynamiek zit er in gekozen en geroepen worden?'

2.1 DYNAMIEK VAN GEKOZEN EN GEROEPEN WORDEN: OPROEP

Nood - bewogen worden - Go?!

We bekijken het filmpje van de jongen die zonder jas in de kou staat. Hoe zou ik reageren?

Van waaruit zouden de meeste mensen voorbij lopen?

Hoe zou ik in zo een situatie reageren als ik merk dat mijn vrienden er enkel om lachen?

Op welke manier kan ik het verschil maken voor mensen?

Ik ga hierover in gesprek met klasgenoten.

Uitstraling - bewogen worden - Go?!

We bekijken het getuigenis van Nick Vujicic:

'The Incredible Love Story of Nick Vujicic and His New Wife'.

Ik omschrijf waardoor Nick geraakt werd bij de ontmoeting met Kanae.

Ik omschrijf waardoor Kanae geraakt werd bij de ontmoeting met Nick.

Waardoor werd ik geraakt bij het bekijken van dit getuigenis?

Hoe nodigt deze ontmoeting - dit gekozen worden - hen uit tot het maken van keuzes?

Welke twijfels zouden ze kunnen hebben?

Welke twijfels zou ik zelf hebben? Welke keuzes zou ik zelf maken?

VERDUIDELIJKEN &

'Welke dynamiek zit er in gekozen en geroepen worden?'

Spiritualiteit - bewogen worden - in beweging komen?!

We bekijken het getuigenis van Carlo Acutis: 'Jongen van 15 zalig verklaard door de paus'. Hij wordt/werd heilig verklaard.

Ik omschrijf waardoor Carlo geraakt werd.

Ik omschrijf waarmee Carlo zich bezig hield als 'gewone tiener'.

Ik ga hierover in gesprek met klasgenoten.

Ik omschrijf waarmee Carlo zich bezig hield als 'gelovige tiener'.

Concrete voorbeelden

Ik noteer in de tekstballonnen enkele passende voorbeelden van 'oproep'.

het Hogere God, Allah, Jahweh ... Uitstraling Liefde

opdracht 9

VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN

'Welke dynamiek zit er in gekozen en geroepen worden?'

Oproep - getuigenissen

Ik lees onderstaande getuigenissen.

Ik noteer hieronder het nummer van de tekst die hoort bij:

Ik word geroepen door een nood. Tekst nr.

Ik word geroepen door liefde en uitstraling. Tekst nr.

Ik word geroepen door het Hogere. Tekst nr.

Ik word geroepen door God, Allah ... Tekst nr.

Tekst 1 - Greta Thunberg - een Zweedse klimaatactiviste

Op 9-jarige leeftijd begon zij te lezen over klimaatverandering.

Ze besefte snel dat de passieve houding van de wereld ten opzichte van de klimaatverandering gevaarlijk was.

Dit besef maakte haar eerst depressief.

Daardoor zocht ze naar een manier om haar bezorgdheid om te zetten in een positieve actie.

Uiteindelijk transformeerde Greta deze zorgen in doelen waar ze haar energie op kon richten.

Ze raakte bekend toen ze besloot om na de zomervakantie, 16 augustus 2018, tot de Zweedse parlementsverkiezingen op 9 september 2018 elke schooldag te staken en met een spandoek buiten het Zweeds parlement post te vatten om aandacht te vragen voor de dreigende klimaatverandering.

'Ik kreeg weinig steun van andere leden van de milieugroep, en al evenmin van mijn ouders.'

Toch besloot ze de staking in haar eentje verder te zetten.

Tekst 2 - Getuigenis van Moeder Teresa

Toen ze als kloosterzuster in Calcutta lesgaf aan meisjes uit de rijke kringen, werd ze getroffen door de talloze dakloze, zieke en stervende mensen, zwervende kinderen, hongerigen en mensen met lepra buiten de kloostermuren.

In die noodlijdende naaste, herkende ze de noodlijdende Jezus aan het kruis.

Ze besloot zich - als antwoord op deze innerlijke roepstemin te zetten voor deze armsten der armen.

Toen kwam een zware periode omdat haar hart al bij hen was, maar de overste haar geen toestemming gaf om buiten het klooster actief te zijn.

Ze onderzocht hoe ze dit innerlijk geroepen zijn om deze mensen te helpen, toch kon waarmaken.

Uiteindelijk kreeg ze de kans om in Calcutta als zuster te werken bij de armsten der armen.

Ze stichtte de 'Missionarissen van Naastenliefde', een religieuze orde voor zusters.

Tekst 3 - Remco Evenepoel bedankt 'zijn' Oumi op Valentijnsdag

Remco Evenepoel en Oumi Rayane leerden elkaar al kennen in hun jeugd.

Ze woonden in dezelfde straat, maar pas toen hij naar haar school kwam

- ze waren toen allebei zeventien - hebben ze kennisgemaakt.

Het was geen liefde op het eerste gezicht.

Hij stuurde haar berichten, maar ze had geen interesse.

Ze was niet bezig met relaties.

Toch gaf Evenepoel niet op en bleef hij berichten sturen.

Uiteindelijk raakten ze aan de praat en het klikte.

Ze waren eerst vrienden.

Van het één kwam het ander.

Ze begonnen een liefdesrelatie.

Nochtans was 'een wielrenner' totaal haar type niet.

Tekst 4 - Een onverwachte ontmoeting

'Welke dynamiek zit er in gekozen en geroepen worden?'

Het is 1996 wanneer kroonprins Filip en de jonge logopediste Mathilde d'Udekem d'Acoz elkaar op de tennisbaan ontmoeten via wederzijdse kennissen.

Filip - op dat moment worstelend met zijn imago en de hoge verwachtingen van het Hofraakt vrijwel meteen geïntrigeerd door de elegante gravin met Poolse roots.

Volgens insiders wist Filip direct dat Mathilde bijzonder was:

'Ik zag haar van ver en ben met haar gaan praten.

Ik wist meteen dat zij mijn toekomstige vrouw zou worden.'

Tekst 5 - Jihad van liefde

Mohamed El Bachiri, een Marokkaans-Belgische moslim uit Molenbeek, verloor zijn vrouw Loubna Lafquiri bij de aanslagen in Brussel op 22 maart 2016. In plaats van zich te laten meeslepen door haat, koos hij voor een pad van liefde en verzoening, wat hij benoemt als zijn 'jihad van liefde'.

'Vraag me niet om te haten, nog liever zou ik sterven!'

Voor El Bachiri betekent 'jihad' niet een gewelddadige strijd, maar een innerlijke inspanning om liefde en menselijkheid te verspreiden.

Hij benadrukt dat hij als moslim - geraakt door Allah en Mohammed zijn profeetgeroepen is tot het geloof in de islam, waar het draait om broederlijkheid, empathie, tolerantie en het overstijgen van verschillen.

Tekst 6 - Bijbelse namen

Met Filip krijgt Mathilde vier kinderen, allen met een bijbelse naam:

Elisabeth, Gabriël, Emmanuel en Eléonore.

Meer nog: bij de geboorte van Gabriël vertelt Filip dat ze de naam gewoon mooi vinden.

'Maar ook omdat de naam wortelt in drie religies: het jodendom, christendom en de islam', aldus de toenmalige prins.

De kinderen worden naar goede traditie gedoopt.

Tekst 7 - Geraakt door iets hoger

Soms voel ik iets wat ik moeilijk kan uitleggen.

Het is geen stem en ook geen gedachte, maar meer een gevoel, alsof iets mij roept.

Niet iemand, geen god of zo, maar meer … iets groters.

De natuur misschien, of het universum zelf.

Wanneer ik in het bos loop of naar de sterren kijk, voel ik me verbonden met iets dat verder gaat dan mezelf.

Door dat gevoel ben ik anders gaan leven.

Ik probeer bewuster te zijn: minder met mijn gsm bezig, meer aandacht voor anderen, voor wat ik eet, hoe ik ademhaal.

Ik mediteer soms, gewoon om stil te zijn en te luisteren naar dat 'iets'.

Het geeft me rust en het gevoel dat ik deel ben van een groter geheel, zonder dat ik precies weet wat dat is.

Dynamiek van gekozen en geroepen worden tot zelf kiezen: op verkenning

Ik markeer in voorgaande getuigenissen in het BLAUW waarnemen - ervaren geraakt - getroffen - bewogen worden in het ORANJE overwegen: twijfelen - onderzoeken in het GROEN kiezen: ja! in het ROOD kiezen: nee!

VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN

'Hoe verloopt de dynamiek van gekozen en geroepen worden tot zelf kiezen?'

2.2 DYNAMIEK VAN GEKOZEN EN GEROEPEN WORDEN TOT ZELF KIEZEN ROEPING

METAMORFOSE VAN DE GEROEPENE

GEKOZEN & GEROEPEN WORDEN

WAARNEMEN ERVAREN

METAMORFOSE VAN DE OPROEP

OPROEP

GERAAKT WORDEN

OVERWEGEN

KIEZEN

VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN

'Hoe verloopt de dynamiek van gekozen en geroepen worden tot zelf kiezen?'

METAMORFOSE VAN DE GEROEPENE

GEKOZEN

WORDEN

uitstraling een mens vol liefde

noodsituatie een mens in nood het Hogere God, Allah, Jahweh ... Uitstraling Liefde

IK ERVAAR, IK NEEM WAAR: ZIE IK? HOOR IK? VOEL IK? ...

WAARNEMING

Bv. honger, eenzaamheid, vervuiling …

WAARNEMEN ERVAREN

Bv. de kern van een mens, schoonheid, kunst, natuur ...

IK ERVAAR, IK NEEM WAAR: IK ZIE, IK HOOR, IK VOEL ...

Wat ervaar ik?

Welke noodsituatie merk ik op?

Bv. Aanwezigheid Stem van God ...

NIET OPGEMERKT NIET WAARGENOMEN NIET GEWAARGEWORDEN

OPGEMERKT WAARGENOMEN GEWAARGEWORDEN

WORD IK GERAAKT, BEWOGEN?

IK WORD

'EINDE VERHAAL'

NIET GERAAKT IK WORD GERAAKT IK STA STIL IK OVERWEEG

IK VOEL TEN DIEPSTE, BEVRAAG MEZELF

OVERWEGING

GERAAKT WORDEN

Welke mens krijgt mijn aandacht?

Op welke manier word ik me bewust van het Hogere, het Goddelijke?

IK WORD GETROFFEN, GERAAKT, BEWOGEN ...

Op welke manier word ik geraakt?

IK STA STIL, IK OVERWEEG

IK VOEL TEN DIEPSTE, IK TWIJFEL, IK BEVRAAG MEZELF

Wat kan ik doen?

Wie wil ik zijn?

Hoe wil ik in relatie staan met de mensen om me heen?

Hoe wil ik die schoonheid vorm geven in mijn leven?

Hoe ik mee vorm geven aan Gods Droom?

OVERWEGEN

Wat kan ik hier betekenen, zijn en/of doen?

Kan ik dat wel aan? Zal ik dat wel kunnen?

TWIJFEL??? NEE!!! JA!!!

KORTE REACTIE ENGAGEMENT

LEVENSOPDRACHT

KIEZEN

Word ik bang, voel ik twijfel …?

Wil ik mij wel inzetten?

Zal mijn familie wel akkoord gaan?

Wil ik mijn 'paradijs van het materiële plezier' overstijgen?

Wat is mijn/jouw verantwoordelijkheid?

Wat vraagt God van mij?

Waarom zou ik het niet doen?

IK GA EEN ENGAGEMENT, EEN VERBINDING AAN ... IK ZEG JA!

Uiteindelijk komt het besef van wat me te doen staat.

Ik probeer het toch/ik kan niet anders.

Ik zet dan door, hoe moeilijk of gemakkelijk het ook is.

Het laat mij niet meer los.

Het tekent de rest van mijn leven.

Ik overzie het levengevende gevolg van mijn keuze.

Ik kies voor mezelf uit zorg voor mezelf.

VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN

'Hoe verloopt de dynamiek van gekozen en geroepen worden tot zelf kiezen?'

De dynamiek van gekozen en geroepen worden tot zelf kiezen

drukt uit hoe de mens doorheen een oproep kan veranderen om meer zichzelf te worden.

De dynamiek = de beweging, de verandering

De metamorfose = de verandering van vorm in een proces, de ontplooiing, de ontwikkeling in een proces

De oproep = een vraag - om aanwezig te zijn, er te zijn, lief te hebben, een verbinding aan te gaan ...

- om iets te doen: ergens te helpen, iets te doen, zich in te zetten ...

- Synoniemen: het appèl, de aansporing, de roep, de uitnodiging

De inspiratie = de kracht die iemand energie geeft om te leven

= de zin die iemand krijgt om iets te creëren

De inspiratiebron = datgene wat of diegene die iemand inspiratie geeft

De overweging = het erbij stilstaan: - fysiek: Wat zegt mijn lijf?

- psychisch: Wat denk ik erover? Wat zijn mijn gevoelens erbij?

- spiritueel: Welke boodschap/signaal geeft mijn innerlijk kompas?

- Synoniemen: de afweging, het beraad, de beschouwing, de bezinning

De struikelblok = wat iets of iemand tegenhoudt: door angst, boosheid, onmacht ... = waarover men figuurlijk valt, wat hindert

De roeping = zich van binnenuit gedreven, geïnspireerd, uitgenodigd voelen om een bepaalde taak of levensopdracht op zich te nemen

Het engagement = de inzet voor iets of voor iemand Bv. voor een geliefde, vriend, milieu, natuur, vrijwilligerswerk, levenswijze, geloof ...

Engagement/levensopdracht als verbonden mens

'De mens en de aarde zijn zo wonderlijk dat ze respect en zorg verdienen.'

IK KAN

Engagement/levensopdracht als religieuze mens

+ 'De mens is deel van de natuur, de kosmos … zorgen voor de mens is zorgen voor het geheel.'

- de dynamiek van gekozen en geroepen worden:

3 . bewust worden: de verschillende fases

4 . verwoorden: de verschillende fases

5 . met enkele kenmerken omschrijven: de verschillende fases

6 . ontdekken in hedendaagse getuigenissen: de verschillende fases

7 . ontdekken in mijn eigen leven: de verschillende fases

VERDUIDELIJKEN & VERKLAREN

'Hoe verloopt de dynamiek van gekozen en geroepen worden tot zelf kiezen?'

Eigen getuigenis

Ik markeer door welk soort oproep ik zelf al geraakt ben:

Ik noteer een concreet, levensecht voorbeeld van zo'n oproep.

Ik zorg ervoor dat het verloop van deze dynamiek herkenbaar is. opdracht

Ik word geraakt door Ik word geraakt door Ik word geraakt door een (mens in) nood. een mens vol liefde. het Hogere, God ...

GEKOZEN & GEROEPEN

WORDEN

WAARNEMEN

ERVAREN

GERAAKT

WORDEN

DIALOOG

Engagement/levensopdracht als godsdienstige mens

+ 'Mensen zijn broeders en zusters van elkaar, kinderen van éénzelfde God, de Vader, Allah …'

OVERWEGEN

8 - verwoorden: de gelijkenis/het verschil tussen een roeping als mens en als religieuze/godsdienstige mens

9 - herkennen: redenen van twijfel bij een oproep die een 'ja' in de weg kunnen staan

10 - benoemen: redenen van twijfel bij een oproep die een 'ja' in de weg kunnen staan

11 - ontdekken waar de eigen verantwoordelijkheid wel of niet ligt

KIEZEN

GODSDIENST

GEKOZEN WORDEN

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Wat is de beginsituatie bij Mozes?'

WAT VOORAF GING AAN DE ROEPING VAN MOZES

Eén van de meest tot de verbeelding sprekende figuren van de bijbel blijkt Mozes te zijn. Hij wordt beschreven als een mens met een uitzonderlijke relatie tot God. De openbaring van de naam JHWH is verbonden met zijn leven.

Wat voorafging aan de roeping van Mozes wordt weergegeven in het begin van de film 'Prince of Egypt'. Wie het wil herlezen, vindt hieronder de samenvatting.

Eigenlijk was hij al ter dood veroordeeld bij zijn geboorte.

De Egyptische farao had het bevel uitgevaardigd alle Hebreeuwse jongetjes bij hun geboorte te doden. In die tijd werd er een zoon geboren bij Jochebeth en Amram, die beiden behoorden tot de stam van Levi, de stam die het nauwgezetst was in het bewaren van het geloof van de Hebreeën en die het scherpst gekant was tegen wat zij het Egyptische heidendom noemden. Jochebeth verborg het kind onmiddellijk bij de geboorte en hield het drie maanden verborgen.

Al die tijd vroeg zij zich af wat zij moest doen, want als het kind gevonden werd door een Egyptische opsporingsambtenaar, zou het zeker worden weggenomen en gedood.

Zo ontwikkelde zij een plan.

Zo gebeurde het dat 'toen zij hem niet langer kon verbergen, zij voor hem een rieten mandje nam, dat zij bestreek met leem en pek, daarin legde zij het kind, plaatste het mandje in het riet aan de oever van de rivier, terwijl de zuster van het kind zich in de verte opstelde om te zien wat er met hem zou gebeuren.' (Ex 2,3 en4)

Ze hoopte dat het kind zou worden gevonden en opgenomen in een Egyptisch huis zodat op die manier zijn leven kon worden gespaard

Myriam, zijn zuster, die op de uitkijk stond op de rivieroever, zou zien wie de pleegmoeder van het kind werd.

Zij zou op een of andere manier contact zoeken en op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van het kind.

Misschien zou ze hem zelfs later - als de jongen groot geworden wasterug kunnen krijgen.

De eigen dochter van de farao merkte het mandje op toen zij naar de rivier kwam om te baden.

Zij wist wel dat het kind in het mandje 'een van de kinderen van de Hebreeën' moest zijn, maar zij vond het kind te lief om aan het bevel van haar vader te denken.

Myriam sloeg alles gade van op de oever en zij bood de prinses aan een min (zoogmoeder) te zoeken voor het kind.

De prinses vond dit goed en Myriam haalde haar eigen moeder.

Zo voedde Jochebeth dus haar eigen kind op voor de dochter van de farao, die hem aannam en hem als één van de prinsen aan het hof van haar vader opvoedde.

De Hebreeuwse naam voor Mozes is Mosje.

Volgens de Hebreeuwse volksetymologie heeft hij die naam gekregen omdat hij 'uit het water getrokken was'.

En diezelfde Mozes was het die later zijn volk 'uit het water van de Rietzee trok' en zo een vrij volk maakte.

Mozes groeide op in de weelde van het koninklijk paleis, maar hij gaf er de voorkeur aan het lot van zijn volk, de slaven van de farao, te delen.

'Hoe drukken namen en beelden de transcendente ervaring of de godservaring uit?'

3.1 MOESA IN DE KORAN - MOZES IN DE BIJBEL

Aan de slag met de tekst

Hieronder staat het verhaal van Moesa/Mozes zoals het in de Koran en de Bijbel wordt beschreven.

Ik kies één van beide bronnen: Koran of Bijbel.

Ik lees deze tekst met volle aandacht.

Ik maak kleine tekeningetjes bij de tekst.

Ik plaats ? bij wat ik niet begrijp.

Ik plaats ! bij wat me raakt.

Ik plaats emoji's die mijn gevoel erbij uitdrukken.

Ik noteer herinneringen die in me opkomen.

Ik lees de andere tekst en let op gelijkenissen en verschillen.

ROEPING VAN MOESA IN DE KORAN

Moesa was bang om terug te gaan omdat hij juist was gevlucht uit Egypte toen hij iemand had gedood. Allah zegt hierover in de Koran:

En (gedenk) toen jullie Heer Moesa riep en zei:

'Ga naar het volk dat onrechtvaardig is.

Het volk van de farao, vrezen zij Allah dan niet?'

Hij zei (Moesa): 'Mijn Heer! Waarlijk, ik vrees dat zij mij zullen loochenen, en mijn borst is beklemd en mijn tong drukt zich niet goed uit.

Laat Haroen dus meekomen.

En zij beschuldigen mij van een misdrijf, en ik ben bang dat zij mij zullen doden.'

Allah zei: 'Nee! Gaan jullie beiden met Onze tekenen.

Waarlijk Wij zullen bij jullie zijn, luisterend.

En wanneer jullie beiden tot de farao komen, zeg:

'Wij zijn de boodschappers van de Heer van de werelden, laat de kinderen van Israël met ons meegaan.'

Hij (de farao) zei: 'Hebben wij jou niet als een kind van ons opgevoed?

En jij hebt vele jaren van je leven bij ons gewoond.

En je hebt je daad gepleegd, die je gedaan hebt (iemand vermoord).

En jij bent één van de ondankbaren.'

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken namen en beelden de transcendente ervaring of de godservaring uit?'

Moesa zei: 'Ik heb het gedaan toen ik onwetend was.

Dus vluchtte ik van u, want ik was bang voor u.

Maar mijn Heer heeft mij wijsheid gegeven en mij als één van de boodschappers aangewezen.

En dit is de vroegere gunst die u mij bewees; dat u de kinderen van Israël tot slaven heeft gemaakt. Soera Ash-Shu'ara 26:10-22

Moesa ging naar Egypte en vertelde farao over de Enige echte God, Allah, de Heer van de werelden. Hij vertelde hem, dat hij de Boodschapper van Allah was en dat hij samen met zijn broer Haroen was gestuurd. De farao werd erg boos en begon te dreigen.

Hij (de farao) zei: 'Als je een God buiten mij neemt, zal ik je zeker onder de gevangenen plaatsen.'

Moesa zei: 'Zelfs als ik u iets duidelijks breng?'

farao zei: 'Breng het dan, als je één van de waarachtigen bent!'

Dus gooide Moesa zijn staf en het werd een duidelijke slang.

En hij stak zijn hand uit en die werd wit voor alle toeschouwers. Soera Ash-Shu'ara 26:29-33

Maar in plaats van dat de farao Moesa zou geloven, maakte hij hem uit voor een tovenaar.

De farao liet de beste tovenaren uit het hele land bijeenkomen om te laten zien dat zij ook dezelfde trucjes als Moesa konden. Alle mensen werden verzameld op de dag van het feest. De tovenaren hadden touwen en stokken meegenomen en door hun toverkunst leek het net of het echte slangen waren.

Maar Allah openbaarde aan Moesa:

'Vrees niet! Zeker, jij zal de overhand hebben.

En gooi dat wat in jouw rechterhand is!

Het zal wat zij gemaakt hebben inslikken.

Wat zij gemaakt hebben is slechts de truc van een tovenaar en de tovenaar zal nooit slagen, hoeveel vaardigheid hij ook krijgt.' Soera Taha 20:68-69

Toen Moesa zijn staf op de grond gooide veranderde de staf in een slang en at toen alle 'slangen' op die de tovenaars hadden gemaakt.

De tovenaars waren diep onder de indruk en zeiden:

'Wij geloven oprecht in Allah die Moesa heeft gestuurd als Zijn Profeet.'

ROEPING VAN

MOZES

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken namen en beelden de transcendente ervaring of de godservaring uit?'

IN DE BIJBEL

Mozes hoedde de kudde van zijn schoonvader Jetro, de priester van Midjan

Eens dreef hij de kudde tot ver in de woestijn en kwam bij de berg van God, de Horeb.

Toen verscheen hem de engel van Jahweh in een vuur dat opvlamde in een doornstruik.

Mozes keek toe en zag dat de doornstruik in lichterlaaie stond en toch niet verbrandde.

Hij dacht: 'Ik ga erop af om dat vreemde verschijnsel te onderzoeken.

Hoe komt het dat die doornstruik niet verbrandt?'

Jahweh zag hem nader komen om te kijken.

Vanuit de doornstruik riep God hem toe: 'Mozes, Mozes!'

'Hier ben ik!' antwoordde hij.

Toen zei Jahweh: 'Kom niet dichterbij en doe uw sandalen uit, want de plaats waar ge staat, is heilige grond.

Ik ben de God van uw vaderen, van Abraham, Isaak en Jakob.'

Toen bedekte Mozes zijn gezicht , want hij durfde niet naar God op te zien.

De Heer sprak: 'Ik heb de ellende van mijn volk in Egypte gezien, de jammerklachten over hun onderdrukkers gehoord: Ik ken hun lijden.

Ik ben afgedaald om hen te bevrijden uit de macht van Egypte, om hen weg te leiden uit dit land naar een land dat goed en ruim is, een land dat overvloeit van melk en honing.

Het geweeklaag van de Israëlieten is nu tot Mij doorgedrongen en Ik heb ook gezien hoezeer de Egyptenaren hen onderdrukken.

Ik zend u naar de farao. U moet mijn volk, de Israëlieten, uit Egypte leiden.'

Maar Mozes sprak tot God: 'Wie ben ik dat ik naar de farao zou gaan en dat ik de Israëlieten uit Egypte zou leiden?'

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken namen en beelden de transcendente ervaring of de godservaring uit?'

God antwoordde hem:

'Ik zal u bijstaan en dit is het teken dat Ik het ben die u zendt:

als u het volk uit Egypte hebt geleid, zult u Mij vereren op deze berg.'

Maar Mozes sprak opnieuw tot God:

'Als ik nu bij de Israëlieten kom en hen zeg:

'De God van uw vaderen zendt mij naar u.'

En zij vragen: 'Hoe is zijn naam?' Wat moet ik dan antwoorden?'

Toen sprak God: 'Ik ben die is.'

Dit moet gij tegen de Israëlieten zeggen: 'Hij die is, zendt mij naar u.'

Bovendien zei God: 'Dit moet u tegen de Israëlieten zeggen:

'Jahweh, de God van Abraham, Isaak en Jakob heeft mij naar u gezonden.

Jahweh is mijn naam voor altijd, zo moeten ze mij aanspreken voor altijd.

Ga nu, roep de oudsten van Israël bijeen en zeg hen:

Jahweh is mij verschenen met deze boodschap:

Ik draag zorg voor u, want ik zie wat men u in Egypte aandoet.

Daarom heb Ik besloten:

Ik zal u uit de ellende van Egypte wegvoeren

naar het land van melk en honing.'

Zij zullen luisteren naar wat u zegt.

Dan moet gij naar de farao gaan en hem zeggen:

'De God van de Israëlieten is naar ons toegekomen.

Laat ons drie dagreizen ver de woestijn ingaan om offers op te dragen aan onze God.'

Ik weet dat de farao u niet zal laten vertrekken als geen sterke hand hem dwingt.

Daarom zal ik mijn hand opheffen en Egypte treffen met allerlei wonderen

die ik zal verrichten. Dan zal hij u wel laten gaan.'

3,1-20

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken namen en beelden de transcendente ervaring of de godservaring uit?'

Lezen we verder in het boek Exodus hoofdstuk 4:

Maar Mozes sprak tot Jahweh:

'Neem me niet kwalijk, Heer, maar ik ben geen redenaar.

Ik ben dat nooit geweest en ik ben het nu nog niet,

ook al heeft U tot mij gesproken.

Ik spreek moeilijk en traag.'

Jahwe gaf hem ten antwoord:

'Wie geeft de mens een mond? Wie maakt stom of doof, ziende of blind?

Doe Ik, Jahweh, dat niet?'

Jahweh antwoordde hem: 'Ik zal u bijstaan en u ingeven wat ge moet zeggen.'

Maar Mozes bracht hier tegenin:

'Neem mij niet kwalijk, Heer, maar zend liever iemand anders.'

Toen ontbrandde Jahwehs toorn tegen Mozes en Hij sprak:

'Aäron, uw broer, is een goed spreker.

Neem hem mee, leg hem uw woorden in de mond.

Ik zal u beiden bijstaan als u moet spreken en u ingeven wat u moet doen.'

Laat hem in uw plaats spreken tot het volk; hij zal uw mond zijn, gij zijn god.'

BRON Deze tekst vinden we in de Bijbel het Eerste of Oude Testament het boek Exodus Hoofdstuk 3, verzen 1 tot en met 20

KORTE NOTATIE =

BRON Deze tekst vinden we in de Bijbel het Eerste of Oude Testament het boek Exodus Hoofdstuk 4, verzen 10 tot en met 16

Ex 4,10-16

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken namen en beelden de transcendente ervaring of de godservaring uit?'

MOZES ONTVANGT GODS NAAM

Betekenis Jahweh

Wat is de betekenis van de naam 'Jahweh'?

Godsbeeld Mozes

Welk nieuw godsbeeld ontdekt Mozes dankzij de naam 'Jahweh'?

GOD ERVAREN: NEE!!! - TWIJFEL??? - JA!!!

In het verhaal van Moesa/Mozes wordt de godservaring van Moesa/Mozes beschreven.

In het eerste jaar hebben we op een creatieve manier 'onze godsbeelden' van dat moment uitgedrukt.

Door te ervaren, door er over na te denken, door er bij stil te staan komen mensen tot verschillende besluiten:

- er is enkel de mens

- ik ben voortdurend op zoek

- ik geloof in God of Allah ... als de Bron van het leven

- ik geloof enkel in de wetenschap en God heeft daar niks mee te maken

- er moet wel iets Hogers zijn, maar ik weet niet wat of wie dat precies is

Godsbeeld - Nee!!! - Twijfel??? - Ja!!!

Hoe denk ik over het bestaan van het transcendente/het Hogere/God?

Hoe ervaar ik het transcendente/het Hogere/God? Hoe voel ik 'Aanwezige'?

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

3.2 ERVARINGEN IN HET LEVEN VAN MOZES EN ZIJN VOLK - SYMBOOLWOORDEN

EGYPTE-ERVARING

= EEN ONVRIJE SITUATIE VAN MENSEN IN STRIJD MET GODS DROOM

De Heer sprak:

'Ik heb de ellende van mijn volk in Egypte gezien, de jammerklachten over hun onderdrukkers gehoord:

Ik ken hun lijden.'

Ex 3,7

Welke naam geef ik aan het transcendente/het Hogere/God?

Welke eigenschappen, welke beelden worden door deze naam uitgedrukt?

'Egypte-ervaring'

Ik beschrijf in enkele kernwoorden de ervaring van de Israëlieten in Egypte.

Ook vandaag - actualisatie

Ik zoek een passende afbeelding, krantenartikel of boekfragment waarin ik de gelijkenis markeer.

Ik noteer enkele onvrije situaties van mensen vandaag.

- letterlijke onvrijheid

- figuurlijke onvrijheid

Ik beschrijf een persoonlijke 'Egypte-ervaring'.

Ter verduidelijking: 'The Lion King'

Ik beschrijf de gelijkenis met 'The Lion King'.

DIALOOG

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

ENGEL-ERVARING

= EEN MENS OP MIJN LEVENSWEG

DIE MIJ HELPT, BELUISTERT EN BEMOEDIGT

DIE MIJ DURFT APPELEREN EN UITDAGEN

Een engel van een mens op de levensweg die - helpt - beluistert - bemoedigt

Een engel van een mens die ook durft appeleren, uitdagen, wijzen op wat men zelf niet wil of kan zien.

Ervaring van een 'Engel op mijn levensweg'

Ik noteer de kernwoorden die duidelijk maken dat zijn zus Mirjam 'een engel' op Mozes' levensweg is.

Ook vandaag - actualisatie

Ik zoek een passende afbeelding, krantenartikel of boekfragment waarin ik de gelijkenis markeer.

Ik noteer een situatie waarbij mensen een 'engel' ervaren op hun levensweg.

Ik beschrijf een persoonlijke 'engel-ervaring'.

- een situatie waarbij ik als 'engel' nabij aanwezig was.

- een situatie waarbij iemand mij als 'engel' nabij was.

Ter verduidelijking: 'The Lion King'

Ik beschrijf de gelijkenis met 'The Lion King'.

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

WOESTIJN-ERVARING 'NA EGYPTE'

= PERIODE VAN EENZAAMHEID

= PERIODE VAN STRIJD, CHAOS, VERWARRING, TWIJFEL

= DOORTOCHT: WEG UIT ONVRIJE SITUATIE OP WEG NAAR HET ONBEKENDE OP ZOEK NAAR VRIJHEID

Na de confrontatie met de ellende van zijn volk kon hij niet meer aanzien dat de opzichters zijn broeders mishandelden.

Na de moord op een opzichter vlucht Mozes uit Egypte, weg uit het comfortabele leven aan het Egyptische hof, bang voor de wraak van de Farao.

Hij gaat door een eenzame periode met innerlijke strijd, voordat hij in Midjan aankomt.

Men voert een strijd binnen in zichzelf: 'Wat moet ik nu doen?'

Men is alles en iedereen kwijt … of het lijkt zo.

'Woestijn-ervaring'

Ik beschrijf in enkele kernwoorden de situatie van Mozes tijdens de vlucht door de woestijn.

Ook vandaag - actualisatie

Ik zoek een passende afbeelding, krantenartikel of boekfragment waarin ik de gelijkenis markeer. Ik noteer een situatie waarbij mensen een 'woestijn na Egypte' ervaren op hun levensweg.

Ik beschrijf een persoonlijke 'woestijn na Egypte-ervaring'

Ter verduidelijking: 'The Lion King'

Ik beschrijf de gelijkenis met 'The Lion King'.

DIALOOG

VERDIEPEN &

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

MIDJAN-ERVARING

= OASE-ERVARING

= VEILIGE PLAATS ZONDER GROTE ZORGEN

WAAR MEN AANKOMT NA EEN TRAUMA

MET RUIMTE OM ZICHZELF TE VINDEN

WAAR MEN NIET KAN BLIJVEN

= PERIODE VAN ZOEKEN BINNEN IN ZICHZELF, EIGEN ROEPING ONTDEKKEN

'Mozes hoedde de kudde van zijn schoonvader Jetro, de priester van Midjan.'

Ex 3,1a

Plek waar men aankomt

na een vlucht, na een trauma, ingrijpende gebeurtenis ... om zichzelf te vinden.

Doch waar men niet voor de rest van zijn leven kan blijven als men luistert - naar zijn diepste Ik = innerlijk kompas, - naar een oproep, - naar Gods oproep.

'Midjan'-ervaring

Ik beschrijf in enkele kernwoorden de plek waar Mozes ruimte krijgt om zichzelf te vinden.

Ook vandaag - actualisatie

Ik zoek een passende afbeelding, krantenartikel of boekfragment waarin ik de gelijkenis markeer. Ik noteer een situatie die voor mensen vandaag als 'Midjan' kan ervaren worden.

Ik beschrijf een persoonlijke 'Midjan-ervaring'.

Ter verduidelijking: 'The Lion King'

Ik beschrijf de gelijkenis met 'The Lion King'.

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

DIEPTE-ERVARING of RELIGIEUZE ERVARING

= SPECIALE EN HEEL DIEPGAANDE ERVARING IN MIJN LEVEN

DIEPTE-ERVARING

= Als mens word men op een dieper niveau geraakt.

Deze indrukwekkende, diepgaande ervaring - laat een diepe indruk na - raakt mijn ziel - geeft mij kracht

Men kan dit gebeuren niet meer opnieuw beleven.

Het verhaal van Mozes draait om de ontmoeting met God en het effect hiervan op zijn leven.

'God ervaren' is een zeer speciale gebeurtenis en tegelijk is het heel stil, gewoon, eenvoudig ...

Net zoals we 'verliefd zijn' moeilijk kunnen uitleggen.

Maar op het moment dat het mensen overkomt, weten ze het heel zeker.

Voor verliefd zijn gebruiken mensen het beeld 'vlinders in de buik hebben'.

Net zo zoeken mensen beelden om hun Godservaring uit te drukken.

In het verhaal van Mozes vinden we vier beelden terug die elk een ander accent van deze ontmoeting proberen weer te geven.

BEELD 1 - BERG VAN GOD accent ligt op contact met God

BEELD 2 - DOORNSTRUIK DIE IN BRAND STAAT EN TOCH NIET VERBRANDT accent ligt op innerlijk vuur ervaren, passie, zich verbinden met Gods vuur

BEELD 3 - EEN ENGEL OP MIJN LEVENSWEG accent ligt op Aanwezigheid van God, Boodschap van God

BEELD 4 - HEILIGE GROND accent ligt op 'heel worden'

Ook vandaag - actualisatie Ik voel intuïtief en innerlijk wat uit deze kader mij het meest aanspreekt. Ik plaats een emoji. Ik beschrijf een eigen voorbeeld of ik kies een passende afbeelding, krantenartikel of boekfragment.

Ter verduidelijking: 'The Lion King' Ik beschrijf de gelijkenis met 'The Lion King'.

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

BEELD 1 - BERG VAN GOD

'Hij kwam bij de berg van God, de Horeb.'

Ex 3,1

Bergen hebben een machtige uitstraling. In het Oude Testament is een berg een plaats van contact met God Op een berg ben je dichter bij 'de hemel'.

- DOORNSTRUIK DIE IN BRAND STAAT EN TOCH NIET VERBRANDT

'Mozes keek toe en zag dat de doornstruik in lichter laaie stond en toch niet verbrandde.'

Ex 3,2

Men ervaart sterk de Aanwezigheid van God. Het is het ervaren van een warme, diepe Liefde en Licht: symbool = vuur dat mij toch niet verbrandt: - innerlijk vuur ervaren, - passie voelen, - zich verbinden met Gods vuur.

BEELD 3 - EEN ENGEL

= EEN BOODSCHAPPER VAN GOD

'Toen verscheen hem de engel van Jahweh in een vuur dat opvlamde in een doornstruik.'

Ex 3,2

Men ervaart Gods Stem en Aanwezigheid die - de taak in de wereld toont - oproept datgene te doen waarvoor men in de wieg gelegd is, waarvoor men talent heeft.

'Kom niet dichterbij en doe uw sandalen uit, want de plaats waar ge staat, is heilige grond.'

Ex 3,5

Door het contact met God wordt men heilig.

Heilig komt van het werkwoord: helen = heel worden

= genezen, helemaal mezelf worden met alle lagen van Me-zelf Leven

Men voelt zich volledig zichzelf!

Men ziet heel duidelijk wie men wezenlijk is:

= mens met een innerlijk

= mens als kind van God

= mens als dienaar van God, Allah

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

VERDIEPEN & VERBREDEN 3

WOESTIJN-ERVARING OP WEG NAAR VRIJHEID

= PERIODE VAN EENZAAMHEID MAAR GESTEUND DOOR VRIENDEN, LIEFDEVOLLE AANWEZIGHEID

= PERIODE VAN STRIJD, CHAOS, VERWARRING, TWIJFEL

= PERIODE VAN ZOEKEN HOE MEN DE ROEPING KAN WAARMAKEN

= DOORTOCHT: WEG UIT DE VEILIGE HAVEN OP WEG NAAR VRIJHEID

Maar Mozes sprak tot God: 'Wie ben ik dat ik naar de farao zou gaan en dat ik de Israëlieten uit Egypte zou leiden?'

Ex 3,7

Tijdens zijn leven in Midjan blijft zijn verleden Mozes achtervolgen.

Daarom wordt het omschreven als een discussie, een gevecht binnenin Mozes:

- zijn plannen volgen?

- of medewerker zijn aan Gods droom?

Als men geroepen wordt - en daardoor voor een zware keuze en beslissing staatdurft men niet onmiddellijk 'ja' te zeggen.

Dit moet groeien.

'Woestijn-ervaring'

Ik beschrijf in enkele kernwoorden wat er in Mozes omgaat als hij geroepen wordt zijn volk te redden.

Ook vandaag - actualisatie

Ik zoek een passende afbeelding, krantenartikel of boekfragment waarin ik de gelijkenis markeer.

Ik noteer een situatie waarbij mensen een 'woestijn op weg naar vrijheid' ervaren op hun levensweg.

Ik beschrijf een persoonlijke 'woestijn op weg naar vrijheid-ervaring'.

Ter verduidelijking: 'The Lion King'

Ik beschrijf de gelijkenis met 'The Lion King'.

BEELD 2

BEELD

- HEILIGE GROND

DIALOOG

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

'Vanuit de doornstruik riep God hem toe: 'Mozes, Mozes!' 'Hier ben ik!' antwoordde hij.'

Ex 3,4

Men wil God toelaten in zijn leven.

Men zegt: 'Ja', ook al is men bang voor deze uitdaging.

Men durft te doen wat De Liefde, De Aanwezige vraagt.

'Hier ben ik'-ervaring

Ik herbekijk het schema op p.12.

Ik pas dit schema toe op het verhaal van Mozes.

Oproep/noodsituatie:

Waarneming:

Inspiratie:

Overweging:

Struikelblok:

Roeping:

Ook vandaag - actualisatie

Ik zoek een passende afbeelding, krantenartikel of boekfragment waarin ik de gelijkenis markeer.

Ik noteer een situatie waarbij waar het antwoord is: 'Hier ben ik', 'Ja, ik ga erop af'.

Ik beschrijf een persoonlijke situatie waarbij waar het antwoord is: 'Hier ben ik', 'Ja, ik ga erop af'.

Ter verduidelijking: 'The Lion King'

Ik beschrijf de gelijkenis met 'The Lion King'.

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

IK KAN EEN ZWARE TAAK AAN ALS IK GESTEUND WORD

DOOR ECHTE VRIENDEN = 'UW BROER AÄRON'

Maar Jahweh zei: 'Aäron, uw broer, is een goed spreker. Neem hem mee, leg hem uw woorden in de mond. Laat hem in uw plaats spreken tot het volk; hij zal uw mond zijn, gij zijn god.'

Ex 4,14-15.16

IK KAN EEN ZWARE TAAK AAN ALS IK GESTEUND WORD

DOOR DE LIEFDEVOLLE AANWEZIGE.

'Ik ben de God van uw vaderen, van Abraham, Isaak en Jakob.'

Ex 3,6

'Ik zal u beiden bijstaan als u moet spreken en u ingeven wat u moet doen.'

Ex 4,15

Het is geen onbekende God wiens stem men hoort in zijn hart. Door de geschiedenis heen hebben mensen zoals Abraham … reeds Gods Liefdevolle Aanwezigheid en droom ervaren.

Ervaring: 'Ik kan een zware taak aan als ik gesteund word' Ik beschrijf in enkele kernwoorden hoe en door wie Mozes steun ervaart.

Ook vandaag - actualisatie Ik zoek een passende afbeelding, krantenartikel of boekfragment waarin ik de gelijkenis markeer. Ik noteer één uitgewerkt voorbeeld van 'een woordvoerder'.

Ik beschrijf een persoonlijke situatie waarbij ik steun heb ervaren om zelf het woord te nemen.

Ter verduidelijking: 'The Lion King' Ik beschrijf de gelijkenis met 'The Lion King'.

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe drukken symboolwoorden uit het Mozesverhaal de ervaringen van mensen uit?'

ERVARING VAN 'HET BELOOFDE LAND'

= EEN SITUATIE WAAR MENSEN TOT HUN RECHT KOMEN = HET LAND VAN MELK EN HONING

'Ik ben afgedaald om hen te bevrijden uit de macht van Egypte, om hen weg te leiden uit dit land naar een land dat goed en ruim is, een land dat overvloeit van melk en honing.'

Ex 3,8

De droom van God, van Alomtegenwoordige Liefde = een wereld van gerechtigheid, vrede en gelijkwaardigheid, waar elk mens tot zijn recht komt.

'Beloofde land'-ervaring

Ik noteer kernwoorden die uitdrukken hoe het 'beloofde land' wordt ervaren.

Ook vandaag - actualisatie

Ik zoek een passende afbeelding, krantenartikel of boekfragment waarin ik de gelijkenis markeer.

Ik noteer een situatie van een 'beloofde land-ervaring' voor mensen vandaag.

'Hoe beïnvloedt het godsgeloof het leven van Mozes?'

Ik beschrijf een persoonlijke situatie van een 'beloofde land-ervaring'.

- letterlijk 'beloofde land'

- figuurlijk 'beloofde land'

Ter verduidelijking: 'The Lion King'

Ik beschrijf de gelijkenis met 'The Lion King'.

3.3

HOE IS HET GODSGELOOF VAN BIJ HET BEGIN AANWEZIG IN HET LEVENSVERHAAL VAN MOZES?

Invloed van de kracht van geloof in mens en/of God

Ik zoek een hedendaags voorbeeld van hoe mensen dankzij de kracht van hun geloof in mensen en/of in het Hogere/God doorheen lijden en onderdrukking een weg kunnen vinden naar 'beloofde land'.

Dit bijbelse geloofsverhaal drukt uit hoe de Aanwezige Liefdevolle God - ook werkzaam doorheen mensenhet enorme, onderdrukkende machtsapparaat van de dictator, de farao, uitholt en ondergraaft.

Hoe is dit geloof aanwezig doorheen de vrouwen in Mozes' levensverhaal?

1. Doorheen de moed en het Godsvertrouwen van de moeder van Mozes

Deze onderdrukte slavenmoeder blijft zoeken naar Licht en Leven dat Jahweh haar innerlijk aanwijst.

Bij de dreiging van de moord op alle eerstgeboren Hebreeuws jongetjes durft Mozes' moeder de kleine Mozes op de Nijl te zetten in een rieten mandje. Alles is beter dan de dood van haar zoontje!

2. Doorheen het warme Hart van de dochter van de farao

Ook al wist ze dat farao alle joodse jongens dood wou, toch durft ze het aan deze baby - die niet anders kan zijn dan een joods jongetjevan de Nijl te halen en ervoor te zorgen als voor haar eigen kind.

3. Doorheen de wakkere durf van Mozes' zus Myriam

Zij durft de dochter van de farao aanspreken om te zeggen dat haar moeder een baby kan voeden.

Zo geeft de dochter van de farao, de moeder van Ramses, 'toevallig' aan de moeder van Mozes de opdracht een min te zijn.

Hoe bevrijdt Mozes zijn volk doorheen het geloof?

Hij heeft het volk Israël op drie manieren kunnen bevrijden:

1. Door de openbaring = het ontvangen, van de naam JHWH: 'Ik ben die is'.

Waar God vroeger als een machtige heerser begrepen werd, begrijpt hij dat God geen machtige heerser is en komt hij op het spoor van een Aanwezige God van Liefde.

2. Door de uittocht uit Egypte: Mozes bracht het volk weg uit het land van de onderdrukking - Egyptenaar en doorheen de woestijn en blijf zijn leiderschap uitoefenen tot het Beloofde Land in zicht was.

3. Door hen de Thora te geven = de joodse wet = de eerste vijf Bijbelboeken

Via deze wegwijzers werden ze verlost van het veelgodendom, van afgoderij, van onderdrukking, van het recht van de sterkste, van bedrog … om zo te kunnen samenleven zodat elke mens gelijkwaardig tot zijn recht komt.

VERDIEPEN & VERBREDEN

'Hoe kan het 'meer' in het leven ervaren worden?'

3.4 OP ZOEK NAAR 'MEER' IN HET LEVEN - TRANSCENDENT - IMMANENT

Plots of als mensen stilstaan bij het leven, op zoek naar hun oorsprong en naar de zin van het bestaan, ontdekken ze vaak dat er meer is dan wat ze met hun zintuigen kunnen waarnemen. Soms kunnen mensen op het spoor van het Hogere en het Diepere komen.

Het Hogere - het Diepere

Ik lees onderstaande teksten uit verschillende levensbeschouwingen. Ik markeer de woorden die verwijzen naar de ervaringen van het Hogere en het Diepere. Ik noteer in het lege vakje een persoonlijke ervaring van het Hogere en het Diepere.

Dit is het bewijs dat wij in Hem verblijven zoals Hij verblijft in ons, dat Hij ons deel heeft gegeven aan zijn Geest.

1 Joh 4,13

En wanneer Mijn dienaren jou naar Mij vragen: voorwaar, Ik ben nabij. Ik verhoor de smeekbede van de smekende wanneer hij tot Mij smeekt.

De woorden die Ik u zeg, spreek Ik niet uit Mijzelf, maar het is de Vader die, blijvend in Mij, zijn werk verricht. Geloof in Mij: Ik ben in de Vader en de Vader is in Mij.

Joh 14,10

Soera Al-Baqarah 2:186 Hij is Allah, de Enige. Allah, de eeuwigdurende. Hij heeft niet verwekt en is niet verwekt. En er is niemand die met Hem te vergelijken is.

Soera Al-Ikhlas 112:1–4

Nu begrijp ik waarom de heiligen God 'ondoorgrondelijke' noemen. Zelfs het eeuwige leven kan niet volstaan om tot de grond van Zijn Wezen door te dringen. Dat is waar! Maar Hij is ook nabij en dierbaar. Als we ons voor Hem openstellen dan kunnen we door Hem worden geleid. naar Yogananda

Maar je zult Mijn gezicht niet kunnen zien.

Ex 33,20a

Als tiener had ik een mystieke ervaring Ik voelde een intense verbondenheid met het universum, een ervaring die mijn rationele wereldbeeld uitdaagde. Hoewel ik atheïst bleef, erken ik dat deze ervaring mijn perspectief op de werkelijkheid heeft verruimd.

Barbara Ehrenreich - Amerikaanse schrijfster en atheïst

'Hoe kan het 'meer' in het leven ervaren worden?'

Het transcendente = verzamelnaam voor dat wat - ruimer is dan alles en iedereen

- onzichtbaar is - alles wat we kennen overstijgt

- niet enkel met het verstand te vatten - niet met de zintuigen waar te nemen

- intuïtief en met innerlijk kompas waar te nemen

= religieuze/godsdienstige mensen ervaren het transcendente ook als die/dat wat

- de schepping overstijgt

- heilig en niet volledig te begrijpen is = godsdienstige mensen benoemen/ervaren het transcendente als een eigenschap van God

Het immanente = een eigenschap van God - aanwezig in de wereld, in de mensen, in de natuur

- te voelen in het goede dat mensen doen, in liefde, in vriendschap

- nabij en betrokken bij de schepping

- die te herkennen is in wat met de zintuigen waar te nemen is

= God is onlosmakelijk met de schepping en dus ook met de mens verbonden

Transcendentie en immanentie in het christelijk geloof

In het christelijk geloof is er sprake van:

- de transcendente eigenschappen van God:

Zijn heerlijkheid gaat ver boven de schepping uit.

Hij is de Bron van de schepping.

- de immanente eigenschappen van God:

Hij onderhoudt Zijn schepping, de schepping kan niet zonder Hem bestaan. God is mens geworden in Jezus en neemt zo deel aan ons mens-zijn.

Transcendent - immanent

In vorige opdracht markeerde ik al de ervaringen van het Hogere en het Diepere.

Ik schrijf een T bij de ervaringen van het transcendente.

Ik schrijf een I bij de ervaringen van het immanente.

IK KAN

12 - bewust worden: gelijkenissen en verschillen in het leven van Moesa/Mozes in Koran en Bijbel

13 - vertellen wat er eigenlijk, ten diepste gebeurde in het leven van Mozes

= de symbolische betekenis van een geloofsverhaal: hoe Mozes Jahweh ontmoet, leert kennen en van daaruit gekozen wordt en kiest

14 - verwoorden: de algemene diepere betekenis van de symboolwoorden in het roepingsverhaal

15 - begrijpen hoe Mozes op drie manieren zijn volk bevrijdt

16 - omschrijven: de kracht van geloof om een weg te gaan naar bevrijding of vrije-mens-zijn

17 - actualiseren: deze symboolwoorden in een tekst, film, eigen leven ...

18 - ontdekken en verwoorden: de betekenis van deze symboolwoorden aan de hand van een zelfgevonden, eigentijds voorbeelden

19 - toelichten vanuit dit bijbelverhaal dat de openbaring van Jahwehs naam appeleert tot kiezen: woorden, daden, Rijk Gods ...

20 - definiëren: de begrippen 'vrijheid', 'zelfbeschikking'

21 - verklaren: de begrippen: 'transcendent', 'immanent'

22 - uitleggen met eigen woorden: in het christendom heeft God immanente en transcendente eigenschappen

23 - herkennen: immanent en transcendent in andere levensbeschouwingen

4.1 DYNAMIEK VAN BEVRIJDING UIT SLAAF-ZIJN OM GODS DROOM WAAR

TE MAKEN

In het verhaal van Mozes merken we een universele dynamiek - in elk mensenleven terug te vindende weg, de beweging, de ontwikkeling, het proces van slaaf-zijn: - van materiële wereldse dingen = verslaving - van anderen = onderdrukking, uitbuiting naar bevrijding: - naar vrije mens worden - emancipatie - Gods droom

'DE ELLENDE IN EGYPTE'

UIT-tocht

IN-tocht

DOOR-tocht

LAND VAN MELK EN HONING = 'HET BELOOFDE LAND'

DE ONVRIJE SITUATIE VAN MENSEN

Dit is in strijd met Gods Droom = slaaf zijn ook in de huidige samenleving

PERIODE VAN EENZAAMHEID EN STRIJD BINNEN IN MEZELF

Ik voer een strijd in mezelf: 'Wat moet ik nu doen?'

Men is alles en iedereen kwijt … of het lijkt zo.

In deze periode kan ik mijn roeping op het spoor komen.

Ellende in Egypte

Vlucht uit

Woestijn

Ellende Onvrijheid Slaaf-zijn

Woestijn

EEN SITUATIE WAAR MENSEN TOT HUN RECHT KOMEN

Rijk Gods = Gods droom van Alomtegenwoordige Liefde = een wereld van gerechtigheid, vrede en gelijkwaardigheid = een wereld waarin elk mens tot zijn recht komt

Tot mijn recht komen Vrijheid Volledig mezelf zijn

Midjan

Aankomst bij waterput 'WOESTIJN'

Ellende Onvrijheid

Slaaf-zijn

Woestijn

Simba's vader sterft.

Scar geeft hem een vals schuldgevoel:

Simba wordt beschuldigd.

Scar jaagt Simba weg.

Tot mijn recht komen Vrijheid Volledig mezelf zijn

4.2 DYNAMIEK VOOR TIENERS VANDAAG

Dynamiek van slavernij naar vrijheid

De dynamiek van slavernij naar bevrijding uit het verhaal van Mozes aanvoelen, helpt ons om los te komen uit moeilijke situaties en niet vast te blijven zitten.

Ik noteer enkele situaties waar ik 'UIT', 'DOOR' en 'IN' herken.

Ik plaats ze op de correcte plaats in de tabel.

UIT DOOR IN

Ellende Onvrijheid

Slaaf-zijn

Woestijn

Tot mijn recht komen Vrijheid Volledig mezelf zijn

Simba komt tot het besef dat zijn volk onderdrukt wordt door Scar.

Hij voelt dat hij door de rouw - oppervlakkig leeft, - een stuk van zichzelf moet verstoppen: het verlangen naar een zinvol leven, een steentje bijdragen aan het scheppen van een betere wereld. - zijn vals schuldgevoel moet achterlaten.

Hij worstelt met - het aangeprate schuldgevoel over de dood van zijn vader. - de oproep als koningszoon om verantwoordelijkheid op te nemen voor zijn verdrukte volk. - het vooruitzicht koning te zijn. - het achterlaten van zijn paradijselijk leven.

Hij ziet met eigen ogen wat Scar door zijn egoïstische houding in het dierenrijk heeft aangericht.

Hij neemt zijn rol als bevrijder, als ware koning op. = in dienst van zijn volk.

VERINNERLIJKEN & VERANKEREN

'Hoe de inzichten van dit terrein toepassen op de ervaringen van mensen?'

4.3 SYNTHESE

Synthese-opdracht

Ik markeer in de tekstfragmenten de zinnen die passen bij een van onderstaande woorden. Ik noteer bij de tekstfragmenten de passende woorden/beelden/ervaringen.

Ik leg uit waarom ik dit koos.

Ik kan kiezen uit:

p.6-7 . kiezen . gekozen worden . roep . geroepen worden p.7-9 . nood . uitstraling, liefde . het Hogere, God, Allah, Jahweh, Uitstraling, Liefde p.12-14 . metamorfose . gekozen en geroepen worden . waarnemen . ervaren . geraakt worden . overwegen . kiezen . oproep . waarneming . inspiratie . overweging . struikelblok . inspiratiebron . Nee!!! . Twijfel??? . Ja!!! . korte reactie . engagement . levensopdracht . roeping p.23-32 . Egypte-ervaring . Engel-ervaring . woestijn-ervaring 'voor Midjan' . Midjan-ervaring . woestijn-ervaring 'na Midjan' . diepte-ervaring of religieuze ervaring . beeld 1 - berg van God . beeld 2 - doornstruik die in brand staat en toch niet verbrandt . beeld 3 - een engel op mijn levensweg . beeld 4 - heilige grond . 'Hier ben ik'-ervaring: ik zeg ja! - ik ga er op af! . Ik kan een zware taak aan als ik gesteund word door echte vrienden . Ik kan een zware taak aan als ik gesteund word door Liefdevolle Aanwezige . ervaring van 'land van melk en honing' = het beloofde land p.35-36 . transcendentie . immanentie . uittocht . doortocht . intocht

Pasgeboren baby achtergelaten in de buurt van de Schelde, op de grens tussen Vlaanderen en Wallonië.

De vondst is bekendgemaakt door de burgemeester.

Hij roept de moeder op om zich kenbaar te maken. 'Het is nooit te laat', zegt hij.

De burgemeester was gealarmeerd door de politie. 'Zaterdagavond ging mijn telefoon.

Aan de andere kant van de lijn meldde de korpschef mij dat een pasgeboren baby was gevonden.

Een piepklein leven, aangeboden aan de wijde wereld, verborgen in de stilte van een vergeten hoekje. Gewikkeld in een dekentje, kwetsbaar… maar gelukkig nog levend.'

De redding van de baby is te danken aan het snelle en zorgzame handelen van een buurtbewoner, en een opmerkelijk toeval.

'En toen was er een blik ... die van een oplettende voorbijganger, met een open hart.

Ze zag je. Ze kwam dichterbij, sloeg alarm.

Dankzij haar werd jouw kwetsbare adem gehoord.

Ze reikte je de hand en bracht je terug naar het leven.

Voor die eenvoudige maar immense daad zullen wij haar voor altijd dankbaar zijn.' www.hln.be

'Hoe de inzichten van dit terrein toepassen op de ervaringen van mensen?'

'Mijn verleden blijft een deel uitmaken van het heden en de toekomst', zegt deze moedige jonge vrouw. Thuis veel meegemaakt.

Een moeder waar ze niet echt trots op kon zijn. Haar zus vangt haar nu op.

Met haar frustraties en emoties kan ze terecht bij een centrum voor geestelijke gezondheidszorg - CGGdat haar verder begeleidt en terug kracht geeft.

Een centrum voor geestelijke gezondheidszorg - CGGbiedt medisch-psychiatrische en psychotherapeutische hulp aan mensen met ernstige psychische problemen. www.jeugdhulp.be

Voel je je soms droevig, down of angstig?

Je goed in je vel voelen is belangrijk. Wist je dat je dit ook écht kan leren?

Op noknok.be (12- tot 16-jarigen) vind je de beste tips, oefeningen en testjes voor meer zelfvertrouwen en om positief in het leven te staan. www.tegek.be

Een paar dagen later ging ik mediteren. Maar de overvloed aan gedachten verstoorde het mediteren. 'Moekoenda!' Meester Sri Yoekteswar riep me. Ik voelde weerstand. In gedachte mopperde ik: 'Meester zet mij altijd aan tot mediteren, dan moet hij mij ook niet storen.

Hij riep mij opnieuw maar ik hield mij koppig stil.

De derde keer klonk er in zijn stem een berisping. 'Meester, ik ben aan het mediteren,' riep ik in protest.

'Ik weet dat je aan het mediteren bent,' riep mijn goeroe, 'met je geest verstrooid als bladeren in een storm! Kom hier bij me!'

Ik voelde mij ontmaskerd en terechtgewezen en ging droevig naar hem toe. naar Yogananda

VERINNERLIJKEN & VERANKEREN

'Hoe de inzichten van dit terrein toepassen op de ervaringen van mensen?'

Tijdens het mediteren kreeg ik een bijzondere ervaring.

'Mijn lichaam werd onbeweeglijk alsof het vastgenageld was.

Toch was ik mij ervan bewust dat ik nooit eerder zo vol leven was geweest.

Mijn identiteit beperkte zich niet langer tot een lichaam maar omvatte alle omringende atomen.

De wortels van de bomen en planten schenen door de vaag doorzichtige bodem heen; ik kon de sappen er doorheen zien stromen.

De hele omgeving lag voor mij open.

Alle voorwerpen binnen mijn gezichtsveld trilden tot alles in een lichtende zee versmolt zoals suikerkristallen - in een glas water geworpenoplossen als ze worden geschud.

Ik ervaarde een toenemende heerlijkheid binnen in mij.

Het éénmakende licht openbaarde zich. Golven van vreugde braken op de rustige, eindeloze stranden van mijn ziel.

De Geest Gods, besefte ik, is onuitputtelijke Zaligheid.

De goddelijke stralen kwamen uit een Eeuwige Bron verheerlijkt door een onbeschrijfelijke glans.

De scheppende stem Gods hoorde ik weerklinken als Aum, de trilling van de Kosmische Motor.' naar Yogananda

De aartsengel Gabriël - Ji-brailverscheen aan Mohammed met een rol in zijn hand. Hij gaf Mohammed het bevel die te lezen. 'Iqra! Lees!' Angstig antwoordde Mohammed dat hij dat niet kon.

Gabriël herhaalde zijn bevel.

Mohammed sprak de woorden na hem uit en las de eerste vijf verzen: 'Lees voor in de naam van jouw Heer die heeft geschapen, geschapen heeft Hij de mens uit een bloedklonter. Lees voor! Jouw Heer is de edelmoedigste, die onderwezen heeft met de pen. Hij heeft de mens onderwezen wat hij niet wist.

Mohammed keerde terug naar huis, geschokt door deze ervaring en vol twijfel of hij het allemaal wel echt had meegemaakt. Zijn vrouw Khadija liet hem alles nauwkeurg navertellen. Was de openbaring afkomstig van een engel of van de duivel? Khadija, die zeker wist dat het allemaal echt was gebeurd en die ook rotsvast geloofde in de goddelijke oorsprong, spoorde haar man aan. uit de roeping van Mohammed

'Hoe de inzichten van dit terrein toepassen op de ervaringen van mensen?'

Naast het hebben van de typische interesses - net zoals andere jongeren in de jaren 2000deed Carlo Acutis zijn uiterste best om iedereen die hij tegenkwam te helpen. Hij was vriendelijk en begripvol tegen iedereen.

Een van zijn grote passies was de informatietechnologie, die hij gebruikte om het geloof te verspreiden en er getuigenis van af te leggen door websites te maken. De mensen om hem heen beschouwden hem als een computernerd vanwege zijn passie voor en vaardigheden met computers en internet. Hij hielp anderen vaak met technische problemen. Sinds zijn zaligverklaring wordt hij genoemd als een mogelijke toekomstige patroon van het internet.

Carlo Acutis

Van zijn 47 vermoeiende apostolische reizen zal vooral de reis naar Irak in 2021 bijblijven, waar hij ondanks alle gevaren naartoe ging: een balsem op de wonden van een volk - dat zwaar had geleden onder het geweld van ISISen tegelijk een belangrijke stap in de interreligieuze dialoog.

Uit de homilie bij de uitvaart van paus Franciscus

Zijn gebaren en oproepen voor vluchtelingen en ontheemden zijn talrijk. Zijn voortdurende inzet voor de armen was onvermoeibaar.

Het betekende veel dat zijn eerste reis naar Lampedusa ging, het eiland in de Middellandse Zee. Daar waar duizenden op zee hun leven verloren.

Uit de homilie bij de uitvaart van paus Franciscus

IK KAN

24 - herkennen: de dynamiek, de beweging van onvrijheid en ellende naar bevrijding, naar een wereld waar elke mens tot zijn recht komt

- in het verhaal van Mozes

- in het verhaal van Simba

- in mijn eigen levensverhaal

- in een ander levensverhaal

- in de samenleving

25 - inzien, ontdekken: het belang van twijfel, van het onverwachte, van creativiteit, van ruimte voor het onvoorziene, van het ongeplande

26 - uitschrijven: deze dynamiek in een zelf gevonden/ontdekt concreet voorbeeld

'Wat wil ik verankeren en veranderen in mijn eigen leven?'

4.4 IK VERANKER - IK VERANDER

Zelfreflectie

Ik noteer wat me geraakt heeft in dit terrein.

Ik noteer wat ik bijgeleerd heb tijdens de afgelopen lessen.

Ik noteer wat ik zeker wil onthouden.

Ik noteer wat ik wil uitproberen in mijn eigen leven, wat mijn leven meer kwaliteit zou kunnen geven.

Ik noteer wat de gelijkenissen en/of verschillen zijn met mijn kijk op het leven.

IK KAN

27 - verwoorden: mijn gedachten, gevoelens, ervaringen, gewaarwordingen, waarnemingen, daden

28 - verwoorden: mijn innerlijke stem, Gods Aanwezigheid

GEKOZEN EN GEROEPEN WORDEN

DYNAMIEK VAN

GEKOZEN EN GEROEPEN WORDEN TOT ZELF KIEZEN

GEKOZEN & GEROEPEN WORDEN

WAARNEMEN ERVAREN GERAAKT WORDEN

OVERWEGEN

KIEZEN

WAARNEMING

INSPIRATIE

OVERWEGING

INSPIRATIEBRON STRUIKELBLOK ROEPING

DYNAMIEK VAN

GEKOZEN EN GEROEPEN WORDEN BIJ MOZES EN IN HET EIGEN LEVEN

Mooi zoals je bent

Wat is het doel, is het nut van de praat in de straat? Zij zegt zo, hij zegt zus ... zelden goed, veeleer kwaad. Hoe je bent, wat je doet, wat er met je gebeurt, 't wordt miskend en afgekeurd. Anoniem en online worden mensen verguisd. Het maakt niet uit of het raakt, bange harten doorkruist. Onder vuur van een kwetsend oordeel, wordt het iedereen ooit te veel.

Als iedereen weer kon zijn wie hij eigenlijk is. Trouw aan zichzelf, zomaar vrij, geen bemoeienis. Zou dat ongelooflijk chill zijn, zonder stress, minder pijn. Wat brengt het de wereld bij ... oh nee, dit hoeft niet langer meer. Reken voor roddels niet op mij, meneer, count me in voor een ommekeer!

Want jij bent mooi zoals je bent zoveel mooier dan je denkt dus geloof en leef voluit ... en zing het, zing het voor je uit: het is oké zoals het nu is, ik mag er zijn, met mij niks mis en weet je wat? ik voel me goed ... ik ben iemand die er toe doet!

Met open blik, tolerant, tussen mensen gaan staan. Het vraagt moed maar je ogen zullen plots opengaan door al wat mooi is aan een dag, zoveel schoonheid die je nooit zag. Je hoeft geen posterboy of een glamgirl te zijn om in dat leven van jou van betekenis te zijn.

Ga je eigen weg, vertrouw ... op het pad dat lonkt naar jou en ook zij die anders zijn dan jou ... zijn hun plekje meer dan waard! Ieder kind, elke man, iedere vrouw ... is wel ergens onmisbaar en als het moeilijk wordt voor jou dan sta je niet alleen kom je kracht te kort in jou, we staan hier om je heen treed uit de schaduw, voel de zon op jouw gezicht geloof in jezelf en waag een stap ... een stapje in het licht! © tekst en muziek: Stef Vanderbeken

Diligentia Uitgeverij

Industrieweg 122 A5 - 9032 Wondelgem

Tel. 09 375 27 93

info@diligentia-uitgeverij.be www.diligentia-uitgeverij.be

Reflect

REFLECT 3-2-OPSTAAN

OPSTAAN

2

STARTBLOK

OPSTAAN

2 REFLECT 3de jaar

1.1 KIEZEN EN GEKOZEN WORDEN

1.2 ROEPEN EN GEROEPEN WORDEN

ROEP

TWIJFEL??? NEE!!! JA!!!

DIALOOG

WAT VOORAF GING AAN DE ROEPING VAN MOZES

3.1 MOESA IN DE KORAN - MOZES IN DE BIJBEL

- DOORNSTRUIK DIE IN BRAND STAAT EN TOCH NIET VERBRANDT

3.4 OP ZOEK NAAR 'MEER' IN HET LEVEN - TRANSCENDENT - IMMANENT

TE MAKEN

4.2 DYNAMIEK VOOR TIENERS VANDAAG

UIT DOOR IN

4.3 SYNTHESE

4.4 IK VERANKER - IK VERANDER