Enter - De kracht van cijfers

MODULE DE KRACHT VAN CIJFERS

Economie, wereldbevolking, klimaat … In bijna alle sectoren worden cijfers en getallen gebruikt om huidige situaties, trends of evoluties duidelijk te maken. Om de boodschap nog krachtiger te maken worden getallen omgezet in grafieken. De verwerking van deze getallen en het maken van grafieken kan je doen met een rekenbladprogramma zoals Excel.

WAT JE LEERT IN DEZE MODULE

• De onderdelen van een rekenblad

• De gegevenstypes die je kunt gebruiken

Een formule opstellen

• Een formule invoeren

• Rijen en kolommen invoegen en verwijderen

Rijen en kolommen verbreden of versmallen

• Rijhoogte en kolombreedte passend maken

Standaardbreedte instellen

De werking van een absoluut, relatief en gemengd adres

Absolute adressen gebruiken

Gemengde adressen gebruiken

• Een functie invoeren

Enkele veelgebruikte functies kennen

Een functie zoeken

• De ALS-functie gebruiken

Geneste functies gebruiken

• Een rekenblad opmaken

• De notatie van getallen aanpassen

De verschillende uitlijningsmogelijkheden toepassen

• Een grafiek maken

• Een grafiek aanpassen

Een grafiek opmaken

• Een reeks getallen genereren met de vulgreep

MEDIAWIJSHEID

Ben je datawijs?

Waarschijnlijk gebruik je meermaals per dag je smartphone of een ander digitaal toestel. Je opent Facebook, Instagram of andere sociale media op je telefoon. Op die apps laat je sporen achter. Data is een verzameling van gegevens. Wist je dat er veel gegevens over jou worden verzameld?

CONFIGUREREN

De configuratie van Windows heeft een invloed op de notatie van data, tijd en getallen in Excel. Stel de configuratie van Windows correct in en Excel past zich automatisch aan.

FOUTEN - PROBLEMEN

Excel heeft een goede foutafhandeling. Als je iets verkeerd doet, verschijnt meestal een duidelijke foutboodschap die aangeeft wat je moet doen. Toch kan het zijn dat je niet meteen weet wat er aan de hand is. We bekijken enkele veel voorkomende problemen met hun oplossing.

BEGINNEN MET EEN REKENBLAD

Waarom gebruik je een rekenblad?

Overal om je heen zie je getallen en cijfers. Continu worden data onder de vorm van cijfers verzameld: verkoopcijfers, temperatuur, neerslag, aantal leerlingen in een school, hoeveel voertuigen er passeren langs een weg, hoeveel melk een koe produceert, landbouwers die de groei van hun gewassen controleren … Cijfers zijn belangrijk om iets te bewijzen, om bijvoorbeeld trends te ontdekken. Al die getallen en cijfers worden uiteraard niet met de hand verwerkt. Daarvoor zijn er rekenbladprogramma’s zoals Excel, Google Spreadsheets, Numbers, Calc … . In deze module leer je meer over het programma Excel.

Hieronder staan een aantal taken. Voor welke taken zou jij een rekenblad gebruiken? Kruis aan.

de resultaten van een voetbalcompetitie bijhouden

een placemat maken voor een restaurant

je uitgaven bijhouden

een folder ontwerpen voor de jeugdbeweging

een factuur opstellen

Je verbruik van gas, elektriciteit en water bijhouden in een grafiek

een infographic maken

SOORTEN LANDVORMEN

Woestijn

Eiland

Heuvels Gletsjer

Waterval

Meer

Bergen Canyon

Rivier

Oceaan Vulkaan Vlakte

De omgeving verkennen

Het bestand dat je in Excel opent, is een lege werkmap met de naam Map1. Elke nieuwe werkmap bevat standaard één werkblad net zoals een nieuw Word-document standaard één pagina bevat. In een werkblad voer je de gegevens in.

Een werkmap in Excel

In de werkmap hierboven staan een aantal gebieden aangeduid. De naam en de omschrijving van de aangeduide gebieden vind je hier in de tabel. Noteer bij elk gebied het juiste nummer.

Nummer Gebied met omschrijving Voorbeeld

Kolom:

Een kolom is een verticale onderverdeling van het werkblad die wordt aangeduid met een letter.

Rij:

Een rij is een horizontale onderverdeling van het werkblad die wordt aangeduid met een cijfer.

Cel:

Een cel is het vakje op de kruising van een rij en een kolom dat wordt aangeduid met een celadres. Een celadres bestaat uit de kolomletter en het rijnummer van de rij waarin de cel staat.

Actieve cel:

De actieve cel is de de cel waarop de cursor staat. Typ je iets in, dan verschijnt dit in de actieve cel.

Bereik:

een verzameling van aaneensluitende cellen die een rechthoekig blok vormen, aangeduid door celadres linkerbovenhoek:celadres rechterbenedenhoek

A, B … AA, AB … tot XFD

1, 2 … 125 … tot 1 048 576

A1, B7, H15 …

C3

H4:J6; A3:C10 … Een bereik kan ook uit meerdere rechthoekige blokken bestaan.

Noteer de adressen van de ingekleurde gearceerde cellen of bereiken.

- Een cel selecteer je door erop te klikken:

- Een bereik selecteer je door over de cellen te slepen: .

Hoe selecteer je een rij, een kolom, meerdere kolommen, rijen of bereiken en een werkblad? Test het uit en verbind met de juiste werkwijze.

Wat selecteer je? Hoe ga je te werk?

een rij

een kolom

meerdere kolommen

over de kolomletters van de kolommen die je wilt selecteren.

op de knop Alles selecteren

op de kolomletter.

Selecteer de verschillende bereiken met meerdere rijen

meerdere bereiken

een werkblad

op de rijletter.

over de rijnummers van de rijen die je wilt selecteren.

Met werkbladen werken

Een werkmap kan meerdere werkbladen bevatten.

een werkblad een werkblad toevoegen

De naam van een werkblad wijzigen

1 2 op de naam van het werkblad of op het werkblad en op Naam wijzigen

2 de nieuwe naam .

Een werkblad toevoegen

1 op het plusteken

2 Een nieuw werkblad wordt toegevoegd

Een werkblad verplaatsen

1 het werkblad naar de nieuwe locatie.

Open twee werkmappen en volg het stappenplan.

1 Open de werkmap: opgOlympischeSpelen1

2 Geef het eerste werkblad de naam: zomerspelen.

3 Voeg een nieuw werkblad toe: winterspelen

4 Open de werkmap: opgOlympischeSpelenGegevens.

5 Selecteer de volledige inhoud van Blad2 Kopieer de gegevens.

Alles selecteren

6 Plak dit in het nieuwe werkblad van de werkmap opgOlympischeSpelen1

7 Geef het werkblad een goede naam.

8 Bewaar het rekenblad: oplOlympischeSpelen1

Soorten gegevens

Een rekenblad is een programma waarmee je allerlei berekeningen kan maken. Het aantal gegevenstypes is beperkt.

In een rekenblad kan je drie soorten gegevens invoeren:

wordt automatisch links uitgelijnd wordt automatisch rechts uitgelijnd

Voorbeeld: Voorbeeld:

begint met = gevolgd door een opeenvolging van waarden, celadressen, functies of operatoren (bewerkingstekens) die een berekening maken en waarbij je een nieuwe waarde als resultaat krijgt.

Voorbeeld:

je met data kan rekenen in Excel?

Bij een datum kan je een getal optellen, bijvoorbeeld +7 om de datum van volgende week te berekenen.

Open in Excel een lege werkmap

1 Typ je geboortedatum in cel A1.

2 Typ de datum van vandaag in cel B1.

3 Trek cel B1 af van cel A1. Hoe komt het rekenblad aan dit getal?

4 Zet beide datums om naar een getal.

Data en tijd in Excel

Datum

een getal: het aantal dagen die verstreken zijn sinds 31 december 1899

Tijd

een decimaal getal: het deel van de dag dat reeds verstreken is

1 EEN SLIMME REKENKNOBBEL

1.1 Allemaal formules

Een rekenblad dient om te rekenen en dat doe je met formules Maar wat is een formule in Excel?

SOM(A3:B5) * 0,5

1 Een formule begint altijd met een = (gelijkheidsteken)

2 Een functie: som, gemiddelde, aantal …

3 Celadressen: A3, B5 ... of celbereik: A3:B5 ...

4 Operatoren of bewerkingstekens: +, -, /, * …

5 Waarden: 5, 8, 9, 0,5 …

Een formule begint dus steeds met een = (gelijkheidsteken) 1 gevolgd door één van de volgende mogelijkheden: Voorbeelden

- waarden ( 5 ) of celadressen ( 3 ) gescheiden door operatoren ( 4 )

= 14 * A5 = B1 + B2 + B3

- functies ( 2 ) = VANDAAG()

- combinatie van functies ( 2 ), waarden ( 5 ) en celadressen of bereik ( 3 ) gescheiden door operatoren ( 4 )

= VANDAAG() – B5

= 0,21 * SOM(B1:B10) – C1

Denk eraan om zoveel mogelijk celadressen te gebruiken in een formule. Wanneer de waarde in een cel wijzigt, dan verandert deze waarde mee in de formule.

Open opgOlympischeSpelen_België1 en bereken hoeveel medailles België jaarlijks behaalde op de laatste tien Olympische Zomerspelen.

Bewaar de werkmap: oplOlympischeSpelen_België1.

Resultaat

Een formule wijzigen

2 op een cel om de opbouw van de formule weer te zien en die eventueel te wijzigen.

Deze formule is in één cel ingevoerd. Je kan die formule kopiëren en plakken in de onderstaande cellen maar het kan eenvoudiger. Kopieer de cel naar de onderstaande cellen en de formule past zich automatisch aan.

Volg de instructies:

1 op de vulgreep van de cel I4 .

De vulgreep is het vierkantje rechts onderaan van een cel. Wanneer je erover gaat, verandert de cursor in een plusteken.

2 over de cellen waar je de formule in wilt kopiëren.

De formule verschijnt in al deze cellen.

Het resultaat

1.2 Operatoren of bewerkingstekens

In Excel kan je de volgende operatoren gebruiken.

1.2.1 Rekenkundige operatoren

De rekenkundige operatoren staan in stijgende prioriteit.

Het rekenblad houdt rekening met de volgorde van bewerkingen.

1.2.2 Tekstoperator: de samenvoegingsoperator

Een constante tekst wordt altijd tussen aanhalingstekens (" ") genoteerd.

Bijvoorbeeld: “jaar”, “2010”, “datum”, “AFG12”

1.3 Snel een functie invoeren

Open opgOlympischeSpelen_België2 en bereken het totaal aantal medailles van België.

Om het totaal aantal medailles te berekenen, kan je dezelfde methode van daarnet toepassen maar het kan efficiënter door een functie te gebruiken.

1 op cel I14.

2 op of in de groep Bewerken van het tabblad Start

3 De som van de waarden in het bereik I4:I13 wordt gemaakt met de functie SOM()

4 Druk op Enter .

Het is geen goed idee om alle cellen één voor één op te tellen. Gebruik niet de formule =I4+I5+I6+I7+I8+I9+I10+I11+I12+I13 maar de formule: =SOM(I4:I13)

5 Bewaar de werkmap: oplOlympischeSpelen_België2.

1.4 Slim bekeken

Nu je weet hoe je een som maakt, kan je de berekeningen maken voor alle Olympische Zomerspelen. Eerst moet er plaats vrijgemaakt worden.

1.4.1 Rijen of kolommen toevoegen

Open de werkmappen: opgOlympischeSpelenGegevens, opgOlympischeSpelen_België3.

1 Bekijk in de werkmap opgOlympischeSpelen_België3 welke rijen er ontbreken.

opgOlympischeSpelenGegevens werkblad Blad5

opgOlympischeSpelen_België3 werkblad België zomerspelen

2 Voeg in de werkmap opgOlympischeSpelen_België3 de nodige rijen in.

- over het aantal rijen dat je moet invoegen. Hoeveel rijen moet je invoegen?

- De rijen worden ingevoegd voor de eerste geselecteerde rij. Op een analoge manier kan je kolommen invoegen.

3 op Bladrijen invoegen.

4 over de gegevens van werkblad Blad5 uit opgOlympischeSpelenGegevens en kopieer de gegevens.

5 op cel A4 van de werkmap opgOlympischeSpelen_België3 en plak de gekopieerde gegevens.

6 Vul de formules aan. Pas het bereik van de SOM-functie aan.

7 Bewaar de werkmap: oplOlympischeSpelen_België3

Open opgOlympischeSpelen_België4 en bereken hoeveel Belgische deelnemers er telkens waren op de zomerspelen.

1 Voeg een kolom in na de kolom vrouwen

Welke kolom selecteer je voor het invoegen?

2 Bereken het totaal aantal deelnemers per zomerspelen.

Welke formule noteer je in cel F4?

3 Bewaar de werkmap: oplOlympischeSpelen_België4

1.4.2 Rijen of kolommen verbreden of versmallen

Selecteer één of meer rijen of kolommen die je wilt verbreden of versmallen.

Rijen

Kolommen

De rijhoogte is het aantal punten dat de rij hoog is. De kolombreedte is het aantal tekens dat kan weergegeven worden.

Hoogte aanpassen

Manier 1

- op - de gewenste hoogte in.

Breedte aanpassen

Manier 1 - op

- de gewenste breedte in.

Manier 2

de scheidingslijn tussen 2 rijen om een rij te verbreden of versmallen.

Manier 2

de scheidingslijn tussen 2 kolommen om een kolom te verbreden of versmallen. -

Kolom passend maken2 op de scheidingslijn om de hoogte passend te maken voor de inhoud.

Rij passend maken

2 op de scheidingslijn om de breedte passend te maken voor de inhoud.