Leeuwarder Seniorenkrant 24

Starterspaleisje in de Vegelinstraat

Mijn eerste vrouw, Truus Wink, leerde ik in 1971 kennen toen ik in de Muizeval in Heerenveen diskjockey was. Haar ouders werkten zomers in Huis ter Duin in Noordwijk. Hun flat was dus een uitstekende plek om een jonge liefde op te laten bloeien. Toen het serieuzer werd, woonden wij officieel bij hen in. Dat was niet bevorderlijk voor onze relatie en we gingen uit elkaar.

MUZIEK IS EMOTIE

Een leven zonder muziek? Sandra Jansen uit Goutum kan het zich niet voorstellen. Muziek is emotie.

Beste lezer,

Mooi dat je de Leeuwarder Seniorenkrant in de bus hebt gekregen. Of wellicht heb je de krant meegenomen uit de supermarkt of dbieb. Het is weer een gevarieerde editie geworden.

Op de voorpagina staat Rein de Vries, de stadionspeaker van Cambuur. Hij is al bijna veertig jaar actief voor ‘zijn’ Cambuur. Wij gingen bij hem langs en hij deelde zijn mooiste anekdotes.

ZO WORD (OF BLIJF) JE DIGITAAL VAARDIG

We leven in een tijd waarin de computer en smartphone niet meer weg te denken zijn. Wie ermee opgegroeid is, heeft het swipen, klikken, surfen en browsen vaak al jong onder de knie. Voor ouderen is de digitale technologie nieuw. Sommige mensen zijn een beetje huiverig voor al die nieuwigheid of ze hebben gewoon geen zin om zich erin te verdiepen. Maar als je dat wel doet, gaat er een wereld voor je open die anders gesloten zou blijven. 17

EIGENAARDIG

Ritsko beschrijft de belevenissen in zijn eerste eigen huis in de Vegelinstraat in de serie Herinnering van een zeventiger aan the seventies

Trouwe bezoekers van de vrijdagmarkt in Leeuwarden kennen vast de hoofdgast in de rubriek Eigenaardig, Theo de Wal. Misschien niet van naam, maar toch zeker wel van zijn “Aardbeien, Aaaardbeiennnnnn”, dat jarenlang over de markt schalde.

HEIMWEE

NAAR HAKKEN

15

Theo de Wal (80) stond veertig jaar op de vrijdagmarkt

Veel bedrijven uit de jaren zestig, zeventig en tachtig zijn allang uit het straatbeeld verdwenen. De Seniorenkrant nodigt oud-eigenaren uit om in de schaduw van hun oude pand te vertellen over toen.

De in Leeuwarden woonachtige schrijfster Anita Terpstra schreef het boek Hiltje. De hoofdpersoon emigreerde in 1847 naar Amerika. Annette Bons heeft het boek gelezen en laat weten wat ze er van vindt.

In onze rubriek Vergeten beroepen staat dit keer de waterstoker centraal. Tegenwoordig draaien we de kraan open en dan komt er heet water uit. Maar zoals sommige lezers nog zullen weten was dit vroeger compleet anders.

Het is bijna zomer en dat betekent tijd voor leuke jurken en rokken met daaronder, onmisbaar, schoenen met een elegante hak. Als je klein bent voelt dat zo fijn, die extra lengte! En toch is de realiteit: hoe ouder hoe kleiner, maar hoe platter de hak.

Na-Leven | Voorkom dat je de schulden van een nalatenschap moet betalen 07

Column Koesma | Het zijn de kleine dingen 07

Interview met stadionomroeper Rein de Vries 08

Boekbespreking Annette Bons | Hiltje van Anita Terpstra 13

Column Boukje | Aan

Bovenstaande is maar een greep uit alle artikelen. We besteden verder nog aandacht aan de thema’s digitale vaardigheid en het voorkomen van schulden door een nalatenschap. Ook zou ik zeker de column van Koesma niet overslaan. Zij eindigt haar column met de woorden: “De beste dingen in het leven kosten geen geld!”

Met deze prachtige afsluiting wens ik je een fijne zomer. Woensdag 9 oktober rolt er weer een nieuwe Leeuwarder Seniorenkrant van de pers.

Doede Vellema

Henk Jan Dijks (Dijks Media)

Druk Mediahuis Noord Grafisch Bedrijf

Advertenties Doede Vellema | 06 15 37 22 55 | info@seniorenkrant.nl

Website www.seniorenkrant.nl

E-mailadres info@seniorenkrant.nl

Facebook www.facebook.com/LeeuwarderSeniorenkrant

Disclaimer Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed blijven vergissingen mogelijk. Wij kunnen daar echter geen aansprakelijkheid voor aanvaarden. Auteursrecht voorbehouden. ©2024

Jeltsje de Boer

Zet zich in voor het welzijn van ouderen, voorzitter van UVV Grou.

Riemie van Dijk

Altijd op zoek naar verhalen die raken, blijven hangen en doorverteld worden.

Ritsko van Vliet

Plaatst het Leeuwarden van de jaren 50 en 60 in een persoonlijk perspectief.

Annette Bons Verzot op lezen; schrijft blogs en recensies over boeken.

Koesma Basdew Sociaal bewogen en maatschappelijk geëngageerd, schrijft daarover op prikkelende wijze.

Boukje Wiersma Schrijft herkenbare, inspirerende verhalen met een mix van positiviteit en ontroering, eindredacteur.

COLOFON

32 APPARTEMENTEN

• 87 tot 129 m 2 woonoppervlakte

• Zonnig balkon op het zuiden

• Grotendeels energielabel A+++

38 EENGEZINSWONINGEN

• 127 tot 139m² woonoppervlakte

• Rechte wanden op 1 e en 2 e verdieping

• Grote 2e verdieping van 39 m 2

Informatie & verkoop

Van Wijnen verkoopteam 06 22927733 nieuwbouw@vanwijnen.nl

Makelaardij Hoekstra 058 2337 7382 nieuwbouw@makelaardijhoekstra.nl www.mixcammingha.nl/melkemastaete

Mijn eerste vrouw, Truus Wink, leerde ik in 1971 kennen toen ik in de Muizeval in Heerenveen diskjockey was. Haar ouders werkten zomers in Huis ter Duin in Noordwijk. Hun flat was dus een uitstekende plek om een jonge liefde op te laten bloeien. Toen het serieuzer werd, woonden wij officieel bij hen in. Dat was niet bevorderlijk voor onze relatie en we gingen uit elkaar.

Na weken met de ziel onder de arm te hebben rondgelopen, besloten we toch met elkaar verder te gaan, maar dan wel op onszelf. We kochten in 1974 een woning in de Vegelinstraat. Trots riep ik dat wij in de hoofdstraat woonden en niet in één van de acht Vegelindwarsstraten.

De woning was van een oude dame, die er ruim veertig jaar van haar leven had gewoond. Een fikse verbouwing was meer dan nodig. Met gemeentelijke subsidie en veel doe-het-zelf inzet creëerden Truus en ik een waar starterspaleisje. Achterin een open keuken met een barretje. Voor een trendy zitkuil, waar het oranje hoogpolige tapijt tot schouderhoogte doorliep. In het midden een lamp met een door Truus gehaakte lampenkap.

UITGEBREID SNACKEN BIJ

AUTOMATIEK BRAAKSMA

Dat verbouwen deed ik met mijn artiestenvriend Theo van der Geest. Het materiaal haalden we bij Bob van Daalen op het Noordvliet. Hout, maar ook zakken geelband om in jaren zeventig stijl de muren van de zitkuil te voorzien van een grove structuur. Het lastige was dat tegenover Bob de automatiek Braaksma zat. Iedere keer na het volladen van de Peugeot 405 Break liepen wij naar de overkant om daar uitgebreid te snacken. Ik zei: “Ik heb Truus beloofd dat die gipswanden vandaag klaar zijn, maar we hebben nog

Tekst en foto's: Ritsko van Vliet

HERINNERINGEN VAN EEN ZEVENTIGER AAN THE SEVENTIES

STARTERSPALEISJE IN DE VEGELINSTRAAT

maar twee uur. Theo beweerde met volle mond dat dit moest lukken. Thuisgekomen gooiden we het gips met de Franse slag in hoog tempo tegen de wanden en deden daar verder niets meer aan. Toen Truus de voordeur opende, nestelden wij ons zo nonchalant mogelijk in de zitkuil. Mijn vrouw, lerares aan de kappersvakschool en in de weekenden het vrouwelijke deel van de illusie-act Ritsko en Thérèse, kwam binnen en was onder de indruk. “Dan heb je na een hele dag zwoegen wel eer van je werk”, zei ze.

ALS IN EEN GANGSTERFILM

De Vegelinwijk was een gezellige volksbuurt met diverse bewoners. Oudjes die hun tijd uitzaten, grote gezinnen, minderbedeelden, jonggetrouwden en studenten. In de Vegelindwarsstraat tegenover ons woonde een man die zo zijn eigen leefregels had. Iemand die je met de nodige voorzichtigheid moest benaderen. Als hij ’s nachts met de auto terugkwam van een avondje stappen, ging dat gepaard met het nodige motorlawaai. Op een nacht werd het Truus te veel. Zij opende de balkondeur en riep hem tot de orde. Dat viel niet helemaal goed. De krachtpatser pakte een lang stuk steigerhout en probeerde haar daarmee te intimideren. Ik sloop naar beneden, tijgerde de zitkuil in en belde de politie. Op het moment dat de agressieve buurman een bijl uit zijn achterbak haalde, stoof een politiewagen de

straat in. Als in een gangsterfilm openden zij de deuren en gingen er gehurkt met getrokken pistool achter zitten. “Mut dat nou su?” riep de inmiddels gekalmeerde dronkenman. De agenten kregen hem zo ver dat hij in zijn eigen auto (!) achter hen aanreed naar het bureau. Na een borrel voor de schrik gingen wij weer naar bed.

Een paar uur later werd ik wakker van de stem van dezelfde buurman. Het zal toch niet opnieuw beginnen, dachten we. Ik liep naar beneden en deed heel voorzichtig het voordeurluikje open. “Ritsko, dy moaie kat fan jimme sit hier foar de deur.”

In de consternatie was één van onze dure Perzen ontsnapt. “ Must 'm binnenlate, foardat iemand dyn beeske metnimt.”

WITTE KERSTSCENE IN DE GANG

In de barre winternacht van 14 februari 1979 teisterde een zware sneeuwstorm heel Noord-Nederland, waardoor het dagelijkse leven volledig stilviel. Half in slaap hoorde ik de volgende morgen gegil vanuit de gang. Truus stond tot haar enkels in de sneeuw. Door de hevige sneeuwval was de voordeur uit het slot gegaan, waardoor de gang veranderde in een winterse kerstscène. Toen ik de deur verder opende, zag ik dat het huis aan de overkant deels onder de sneeuw verdwenen was. De Turkse overbuurman keek me door een klein gat in de

sneeuwbult verbaasd aan. Met hulp van andere buren, waaronder onze kwelgeest, kon het gezin uit de hachelijke situatie bevrijd worden. De barre winter was ook een voorbode voor het einde van ons huwelijk. In 1972 verloofd in Joegoslavië, in 1975 in Beetsterzwaag getrouwd, in 1980 in Leeuwarden uit elkaar. We hadden genoten van alle avonden met vrienden en bekenden in de zitkuil, maar we zagen de toekomst verschillend. Voor Truus eentje zonder illusies, voor mij daardoor eentje zonder showpartner. Ik bleef nog even in de Vegelinstraat wonen, totdat de gemeente het huis kocht. Om het vervolgens te slopen voor het creëren van meer parkeerplekken. Ons paleisje tegen de vlakte. Ach, de prinses was toch al vertrokken. ■

De zitkuil vol visite De ingesneeuwde gang

Sint Jacobsstraat

Maandag t/m woensdag van 07.30 - 19.00 uur

Do t/m zondagochtend van 07.30 - 01.30 uur Zaailand

Maandag van 07.30 - 19.00 uur

Dinsdag en woensdag van 07.30 - 24.00 uur

Donderdag

Zondag

Driekamer appartementen: 320 en 322

Amaryllis en Gemeente Leeuwarden presenteren in samenwerking met de VPRO

in de gemeente Leeuwarden

Stel je eens voor dat er geen vrijwilligers zouden zijn… Kom naar de talkshow en ontdek wat de impact is van vrijwilligerswerk in onze dorpen, stad en wijken. Deze talkshow is dé start van 100 dagen lang inspirerende en persoonlijke verhalen.

Wil jij er ook live bij zijn? Geef je dan nu op voor deze kick-off!

locatie Elfstedenhal Fryslânplein 1 datum donderdag 20 juni inloop 19.00 uur aanvang 19.30 uur

gratis toegang & drankje!

Roelof Lousma presentator

Je bent van harte welkom om een kijkje te komen nemen

Vrijdag 7 juni 15.00 - 19.00 uur Eysingastraat 3 8932 PD Leeuwarden 058 - 2800 777

Door: Hannie Schuurman, RegisterExecuteur

NA – LEVEN VOORKOM DAT JE DE SCHULDEN VAN

EEN NALATENSCHAP MOET BETALEN

Iedereen wordt vroeg of laat geconfronteerd met de dood. Wanneer iemand overlijdt, komt er veel op nabestaanden af. Allereerst de uitvaart en vervolgens moet duidelijk worden wie de erfgenamen zijn. Zij dienen handelingsbevoegdheid te krijgen in de nalatenschap.

Na de uitvaart begint voor erfgenamen de afwikkeling. Abonnementen stopzetten, bankrekeningen omzetten, verzekeringspolissen innen, belastingzaken afhandelen en misschien wel een huis leeghalen. Het is begrijpelijk dat je als erfgenaam direct aan de slag wilt. Toch is het belangrijk om niet te snel te handelen. Dat kan soms namelijk betekenen dat je aansprakelijk wordt voor schulden van de overledene en dat je deze schulden uit eigen zak moet betalen. Dit kan

Tekst: Koesma Basdew

De zomer staat voor de deur. Voor veel gezinnen is een onvergetelijke zomervakantie niet vanzelfsprekend. Simpelweg omdat er geen geld is voor verre vakanties en dure dagjes uit. Wie moeite heeft om rond te komen, moet ook in de vakantie ieder dubbeltje omdraaien.

De meeste ouderen zijn niet gebonden aan de dure zomerperiode en dat is voor mensen met een smalle beurs gunstig. Maar opa’s en oma’s die in de zomer op de kleinkinderen passen en hen mee willen nemen naar een attractiepark of de dierentuin, komen er al snel achter dat dat een duur grapje is. Gelukkig zijn er goedkopere alternatieven. Met een gezellige picknick in een recreatiegebied in de buurt houd je de kosten binnen de perken. En er

het geval zijn als je de nalatenschap zuiver aanvaardt.

Een verhaal uit de praktijk laat de gevolgen zien van (te) snelle acties. Een erfgenaam kocht met geld vandeoverledenevoordertigeuro gebak voor het personeel van het verzorgingstehuisenvoorhonderdvijftigeuroaancadeaubonnenvoor dealfahulp.Ookwerdenspullenuit het (huur)huis aan de kringloopwinkel geschonken. Een schuldeiser probeerde deze erfgenaam

later aansprakelijk te stellen voor schulden van de overledene. Omdat de erfgenaam handelingen had verrichtdiegezienkondenworden als zuivere aanvaarding van de nalatenschap.Ditgeschilwerdtot deHogeRaaduitgevochten.

Heb je als erfgenaam geen zekerheid over de omvang van de nalatenschap en bestaat het risico dat deze negatief is, dan is beneficiair

“DENK NIET DIRECT DAT DE NALATENSCHAP WEL POSITIEF ZAL ZIJN ALS ER EEN WONING IS.”

aanvaarden de verstandigste keuze. Dit kun je zelf regelen. Denk niet direct dat de nalatenschap wel positief zal zijn als er een woning is. Een hypotheekschuld is uiteraard snel te achterhalen, maar asbestplaten tussen verdiepingen of muren zijn niet altijd zichtbaar. En wat denk je van een hypotheekvrije woning op een perceel met vervuilde grond? Saneringskosten kunnen flink oplopen.

Twijfel je of je een erfenis moet aanvaarden? Neem dan gerust contact met me op via 0622265493. Met professionele betrokkenheid, deskundigheid én menselijke warmte leid ik je door de juridische-, administratieve en fiscale aspecten van de afwikkeling heen. Ik hoor erfgenamen vaak zeggen: daar had ik zelf écht niet bij stilgestaan. ■

COLUMN

COLUMN

De wereld van Koesma

HET ZIJN DE KLEINE DINGEN

zijn regelmatig aanbiedingen voor dagtochten met de trein of kortingsacties voor leuke activiteiten. Als je minder geld te besteden hebt, is het een sport om op koopjes te jagen en die zijn er volop!

Ook als je wel de financiële middelen hebt om op vakantie te gaan, is dat niet altijd haalbaar. De dingen die ons vroeger makkelijk af gingen, lijken nu soms een opgave. Afhankelijk van je fysieke conditie word je voorzichtiger als je ouder wordt. Sommige dingen durven we niet meer aan. Zoals eropuit met de camper, slapen op een matrasje in een tent, een stevige wandeling of een lange fietstocht.

Is dat erg? Ik denk het niet. Ook dichterbij huis is het fijn, zeker als

het zonnetje schijnt. Lekker veel buiten zijn, genieten van het weer en spontane invallen. Er is zoveel te bedenken waar je net zo gelukkig van kunt worden als van een verre reis. Tijd doorbrengen met familie en vrienden, de tuin opknappen, het interieur veranderen, opruimen en spullen doneren aan de kringloopwinkel. Een praatje met die ene buurman of die dame van de leesclub. Veel dingen krijgen bij het ouder worden een andere betekenis en waarde. Wat je nu doet, doet ertoe!

Een mens kan niet in een constante staat van gelukzaligheid zijn. Het zijn de mensen en momenten waar je gelukkig van wordt, die je blij maken. De stralende zon aan de horizon, mooie nieuwe herinnerin-

gen die gemaakt worden, omkijken naar degenen die wel wat hulp kunnen gebruiken: het is allemaal veel meer waard dan een verre vakantie of een duur uitstapje. Geniet van een fijne zomer en haal iets moois uit elke dag. De beste dingen in het leven kosten geen geld! ■

Foto: Henk Jan Dijks

REIN DE VRIES: AL BIJNA VEERTIG JAAR

STADIONOMROEPER VAN CAMBUUR

Rein de Vries is sinds 1985 stadionomroeper bij Cambuur en alom geliefd. In al die jaren, het zijn er bijna veertig, heeft Rein heel wat beleefd. Binnenkort stopt hij, op eigen initiatief. “Ik vertelde het bestuur dat ik van plan was om te stoppen, maar ze willen graag dat ik doorga tot de club afscheid neemt van het oude stadion en dat ik nog een tijdje meedraai in het nieuwe stadion.”

Rein laat een foto van zichzelf als baby zien. “Deze foto heb ik een keer voor een inzamelingsactie voor de Vriendenclub van Cambuur laten uitvergroten. Het leek net een aquarel. Ik heb alle tien exemplaren voor één gulden per stuk verkocht”, vertelt hij lachend. “Moet je je voorstellen dat mensen nu misschien een foto van mij aan de muur hebben hangen.” De actie typeert Rein: altijd in voor een geintje.

ALTIJD AAN HET VOETBALLEN

Dat bleek ook op de lagere school, waar hij regelmatig trammelant had met de onderwijzer. “Ik haalde vaak kattenkwaad uit. Als een paar leerlingen vals zongen, moest ik bijvoorbeeld lachen, dat soort dingen. Dat werd niet getolereerd en je kreeg gegarandeerd een klap voor je kop.” Rein is geboren en getogen in Huizum, als oudste van zeven kinderen. Zijn vader werkte bij de Bondsspaarbank, waar hij begon als

bankbediende en eindigde als chef kashal. Zijn moeder was huisvrouw. “Ik heb een mooie jeugd gehad. Ach, de rotdingen vergeet je. We waren altijd buiten aan het voetballen. Op mijn verjaardag kreeg ik van drie tantes altijd een voetbal, zo’n plastic ding. Na een uur waren ze alle drie al kapot. Op het Cambuurplein stonden toen nog geen auto’s geparkeerd en er waren altijd wel drie of vier groepen aan het voetballen.” Jasjes fungeerden als doelpalen. Hij was ook een tijdje keeper. “Als ik dat niet had gedaan, was ik misschien een betere voetballer geworden”, mijmert hij. “Passes geven was mijn specialiteit.”

MENEER APPEL EN MENEER PEER

Op zijn zestiende ging Rein aan de slag bij de spoorwegen. “Ik was centralist. In die tijd had je een toestel met vier lijnen. Als het rustig was, dan ging ik mensen met elkaar doorverbinden en het gesprek afluisteren.” Zo verbond hij een

tante en een buurvrouw, die hij ook tante noemde, met elkaar: verwarring alom. “Zei tante Sippie tegen tante Dien: zeg het eens. Waarop tante Dien zei: nee, zeg jij het maar. Jij belt mij! De dames kenden elkaar goed, dus al snel waren ze aan het kletsen.” Een andere keer verbond hij meneer Appel met meneer Peer. “Die hadden snel door dat ze in de maling werden genomen.”

SNEEUWVLOKJE

Zijn eerste omroepbericht deed hij op het perron. “Toen had ieder station een eigen microfoon met omroepcapaciteit. Ik zat bij de rooie petten, de perronopzichters, en moest omroepen dat de trein naar Groningen klaarstond buiten

de overkapping. Na de mededeling volgde altijd een herhaling. De eerste keer ging goed, maar de tweede keer maakten ze me aan het lachen, dus dat ging mis. Een van de opzichters liep blauw aan, zo hard moest hij lachen.” Na zijn diensttijd werkte hij kort bij de PTT en later bij de vliegbasis in Leeuwarden. In de avonduren volgde hij verschillende opleidingen en cursussen. En hij trouwde met Appie. “We waren buren. Buurkinderen noemden haar Sneeuwklokje, vanwege haar witte haren.” Samen kregen ze twee kinderen

MET ZIJN VADER OP DE TRIBUNE Vanaf het ontstaan van Cambuur in 1964 is Rein een trouwe supporter.

“ALS IK MIJN CARRIÈRE HELEMAAL

OPNIEUW MOCHT DOEN, DAN WAS IK RADIOVERSLAGGEVER GEWORDEN.”

Rein met 'Mister Cambuur' Johan Abma

van de stand, het aantal supporters en het aantal gele kaarten aan een centrale post. Tot zijn grote vreugde mocht hij daar aan de slag. Ook werd hij omroeper bij het tweede en 1A. En af en toe viel hij in als omroeper bij het eerste elftal. “Mijn voorgangster stopte er op een gegeven moment mee en toen heeft het bestuur mij gevraagd.” Als jongetje deed hij al alsof hij radioverslaggever was door een stofzuigerslang als microfoon te gebruiken. “Als ik mijn carrière helemaal opnieuw mocht doen, dan was ik radioverslaggever geworden.”

Als omroeper geeft hij onder andere de opstelling en de stand door, maar ook zaken als calamiteiten en waarschuwingen. “Er zit altijd een functionaris van de KNVB bij. Als er bijvoorbeeld iets gebeurt wat niet mag, zoals vuurwerk op het veld, dan wordt dat opgenomen in de rapportage. Als ik het publiek heb gewaarschuwd om te stoppen, dan kan dat verzachtend werken in de boete die de club krijgt.” Vakanties worden om het schema van Cambuur gepland. Daar heeft Appie geen problemen mee. “Ik weet dat hij dat graag wil”, zegt ze. “Ik houd

ook rekening met haar, hoor”, haast

In al die jaren heeft Rein heel wat beleefd. Een keer werd hij een hele dag gevolgd door de NOS. “Ik had cola gedronken en liet een boer.

den ze die boer uit op Studio Sport. Mijn dochter belde en zei: morgen laten ze dat fragment zien bij De Wereld Draait Door. En ja hoor, dat was inderdaad zo.” Rein haalt zijn schouders op. Die dingen gebeuren, wil hij maar zeggen. Op het forum

supporters berichten achter dat de

den genoemd. Een ander moment dat hem bijstaat was de wedstrijd van Cambuur tegen Ajax in 1992. Sommige Cambuurfans maakten racistische geluiden. Rein riep de supporters op daar mee op te houden. Een Antilliaanse krant tekende op dat “de enige die zich gedroeg de speaker was, die goed optrad tegen de racistische geluiden”. Een vriend van Rein uit de Antillen stuurde hem het artikel op.

Eén van zijn gouden regels is: niks zeggen als het niet hoeft. Hoe belangrijk dat is, blijkt wel uit de fout die de stadionspeaker van Roda JC een tijdje terug maakte. Hij riep om dat Telstar tegen FC Groningen op een 2-1 voorsprong was gekomen, waardoor de Limburgse club zou promoveren. Maar dat doelpunt bleek nooit gemaakt te zijn. “Zeg nooit nooit, maar ik geloof niet dat mij dat zou overkomen. Ik zou zoiets heel sterk willen verifiëren, voordat ik het zou omroepen.”

Rein is alom geliefd en kan zelfs rekenen op fans. “Laatst ging ik mijn kleindochter ophalen bij Cambuur. Vier mensen wilden met me op de foto. Ik voelde me net een popster”, zegt hij met een knipoog. ■

Hoorzorg op maat

Heeft u het gevoel dat u minder goed kunt horen dan u eerst deed? Of vindt uw omgeving dat uw gehoor slechter wordt? Kom dan eens bij ons langs.

Bij Hoorzorg Lousma nemen we écht de tijd om voor u de juiste hooroplossing te vinden. Kunt u niet bij ons langskomen?

Dan komen wij bij u thuis, zonder extra kosten.

Gratis hoortest

Hoortoestellen (5 jaar garantie)

Audiologische apparatuur Gehoorbescherming (op maat)

Maak vrijblijvend een afspraak! �������� Pyter Jurjensstrjitte 10 (Hart van) Stiens �������� 06 39 47 00 09 ✉ info@hoorzorglousma.nl �������� hoorzorglousma.nl

Word vriend van de kudde

Deze zomer is in de Blokhuispoort een Triceratops skelet te bewonderen. Lijkt het jou leuk om onderdeel te zijn van dit bijzondere evenement?

Meld je aan als vrijwilliger.

FeikeLousma - uw audicien

Praat mar Frysk!

Veertien was Theo de Wal toen hij voor het eerst groente en fruit ging venten. Na twee jaar ULO op de Julianaschool wilde hij het vak in van zijn vader. De Wal senior had een groentezaak in de Steijnstraat achter het Diaconessenziekenhuis. Hij protesteerde niet toen Theo aangaf te willen werken. Het viel niet mee om een gezin van acht kinderen te onderhouden. Met zijn zoon op de bakfiets langs de deuren kwam er immers extra geld binnen. Na een paar jaar zag de jonge De Wal mogelijkheden op de markt. Senior stribbelde nog wat tegen, want hij vond dat een groentezaak met deftige klanten van de Spanjaardslaan niet op de markt hoorde te staan. Maar Theo dreef zijn zin door en stond al gauw op markten van onder andere de Nieuweburen en de Menaldumerstraat. In 1958 kreeg hij zijn vaste plek op het Zaailand in de rechterhoek tegenover het oude gerechtsgebouw. Daar groeide hij uit tot een bekende Leeuwarder, die met luide stem over het Wilhelminaplein schalde: “Aardbeien, aaaardbeiennnnn.”

SAMEN MET FEIKJE

“Ik was achttien toen ik na vier jaar in de zaak van mijn pa voor mijzelf begon”, vertelt Theo. “In 1997 stopte ik, mijn schouders waren op. Ik zat veertig jaar in het vak, maar was nog maar vierenvijftig jaar oud. Vanaf dat moment legde ik mij nog meer toe op het leveren van groente en fruit aan grote instellingen.” Veel Leeuwarders weten niet anders dan dat zijn vrouw Feikje altijd naast hem in de marktkraam stond. “Vanaf het moment dat we trouwden. Dat Feikje gelijk als getrouwde vrouw meewerkte had een duide -

Veel bedrijven uit de jaren zestig, zeventig en tachtig zijn allang uit het straatbeeld verdwenen. De Seniorenkrant nodigt oud-eigenaren uit om in de schaduw van hun oude pand te vertellen over toen. Tekst en foto boven: Ritsko van Vliet

EIGENAAR DIG

“AARDBEIEN, AAAARDBEIENNNNN.”

THEO DE WAL (80) STOND VEERTIG

JAAR OP DE VRIJDAGMARKT

lijke reden. Ze zat op kantoor bij C&A. Op vrijdag riepen de collega’s weleens: hoor, daar heb je die groenteman weer te razen. Zij wisten niet dat wij verkering hadden. Feikje werd ontslagen toen wij trouwden. Zo ging dat in die tijd.”

DOORZAKKERS

EN BALDADIGHEID

Een rustig leven was het niet. “We moesten echt aanpoten. Dan is het fijn dat je vrouw meewerkt in de zaak. Die wist wat er nodig was om zo’n bedrijf te runnen.” Theo zat meestal op woensdag in alle vroegte op de veiling. Vaak op de Huizumerlaan, te midden van wel tachtig Leeuwarder collega’s.

“Toen had ieder wijkje naast een kruidenier en tabakswinkel ook zijn eigen groenteboer.” Op vrijdag toog hij om drie uur in de ochtend naar het Zaailand om de kraam in te richten en de groente en het fruit uit te stallen. “Soms stond er dan een auto in de weg en liep ik eerst naar de Doelesteeg. De eigenaren van de vierwielers zaten meestal in de Wynkup of Bar Koos aan de bar. Het waren vaak dezelfde doorzakkers, dus ik wist wie ik aan moest spreken.” Minder leuk waren de dronken jongeren die uit baldadigheid kisten met groente over straat

gooiden en er dan gauw vandoor gingen. “Op een keer gebeurde dat weer en vlogen drie Chinezen achter eentje aan. De karatemannetjes leverden hem bij mij in, zodat hij zijn excuus kon aanbieden.”

Theo zag met lede ogen aan dat het nachtleven verloederde. “Het werd op dat vroege tijdstip steeds drukker op het Ruiterskwartier. Agressiever ook. Ik heb daar veel zien gebeuren. Tot aan paartjes toe die de nog lege kraam gebruikten voor een wippie.”

TENNISSEN MET HET HELE GEZIN

Was er nog wel een leven naast dit harde werken? “Eerst niet. Dit was ons leven, we wisten niet beter. Toen we ouder werden en de kin-

deren groot waren, beseften wij dat we ook tijd voor onszelf moesten nemen.” Zelfs de dochters Jellie en Geertruida hielpen mee in de zaak. Tussen het studeren door zaten zij regelmatig groente te snijden. “Wij woonden net op de Troelstraweg, toen wij als gezin lid werden van tennisclub De Bontekoe. Dat was een mooie tijd. Gezonde ontspanning met een biertje na afloop in de kantine of op het terras.”

GOUDEN MOMENTEN

Terwijl Theo tijdens het interview op het terras bij Wouters een slokje koffie neemt, piept zijn mobiel. “Kijk, nog iedere dag krijg ik de veilingprijzen door. Het laat je nooit helemaal los. Als het op vrijdagochtend slecht weer is, denk ik gelijk aan mijn oud-collega’s die weer een dag moeten bikkelen. Dat gaat nooit over.” Als hij later voor de foto op het Zaailand zijn scootmobiel parkeert op de plek waar veertig jaar zijn marktkraam stond, kijkt hij naar het pand van ’t Wapen van Leeuwarden. “Iedere vrijdag begonnen wij daar als marktkoopmannen de dag met een bak koffie. En maar ouwehoeren. Gouden momenten, die niemand je afpakt.” ■

Uitventen in 1962 in de Bachstraat

Terug op de plek waar Theo de Wal veertig jaar met zijn marktkraam stond

SENIORENREIZEN

Reisleiding gedurende de gehele reis

Verblijf o.b.v. all inclusive

Prachtige excursies

SENIORENREIS MOEZEL - 5 DAGEN

Vertrek: 28 juli 2024

Het mooie weer aan de Moezel zorgt er jaar in jaar uit voor dat de oogst van de druivenranken ieder jaar weer de heerlijkste wijnen opbrengt. Tijdens deze reis maken we kennis met de wijnen, maken mooie excursies naar onder andere de geiser in Andernach, zien we het Benedictijner klooster in Maria Laach en maakt u kennis met het verhaal van de nimf Loreley aan de Rijn.

INCLUSIEF

Reis per comfort class touringcar, 4 Overnachtingen in Hotel zur Krone in Oberfell o.b.v. all inclusive, 2-persoonskamer met bad/douche en toilet, Lunchpakket dag 1, Boottocht Moezel, Entree geiser Andernach, Stadswandeling met gids Moezel, Drachenfelsbahn, Warme afscheidslunch, Reisleiding gedurende de gehele reis

SENIORENREIS VUGHT - 5 DAGEN

Vertrek: 25 augustus 2024

Een heerlijke reis naar het zuiden van Nederland. Geniet van de warme ontvangst in ons hotel en maak mooie uitstapjes naar onder andere de Biesbosch, Den Bosch en Flipje Tiel. Daarnaast gaan we op de koffie ‘Bij Robèrt’ van Beckhoven. We sluiten de reis af met een bezoek aan de zandsculpturen in Garderen. Reden genoeg om te boeken!

INCLUSIEF

Voor meer info BEL 0511-541809

Reis per comfort class touringcar, 4 overnachtingen in Hotel De Kruishoeve o.b.v. all-inclusive, Duinexpress Rondvaart Biesbosch, Koffie, gebak en rondleiding ‘Bij Robèrt’, Stadswandeling o.l.v. een gids in Den Bosch, Entree Flipje en streekmuseum Tiel, Entree zandsculpturenfestijn, Warme afscheidslunch

Reisleiding gedurende de gehele reis

DAGTOCHTENKALENDER - VOOR EEN HEERLIJK DAGJE UIT!

12 juli - Dagtocht High Tea cruise

19 juli - Dagtocht 5-sluizencruise

22 juli - Vaartocht Betuwse Linge

23 juli - Dagtocht Reis terug in de tijd

€ 99,-

€ 95,-

€ 109,-

€ 99,-

24 juli - Dagtocht Veluwse Safari Express € 99,-

OVER DE SCHRIJFSTER

De Friese schrijfster Anita Terpstra schreef meerdere thrillers. Met het schrijven van Het huis vol en Almijn moeders heeft zij haar visitekaartje voor het schrijven van non-fictie afgegeven. In deze boeken duikt zij in de geschiedenis van de Friezen en hoe zij zijn geworteld in Friesland.

In Almijnmoeders beschrijft Anita de zoektocht naar haar familiehistorie. Tijdens dat onderzoek las zij over de Friese emigranten die in de negentiende eeuw naar Amerika vertrokken. Via via kwam ze op het spoor van Hiltje, over wie zij haar nieuwe boek schreef.

Het BOEK

Hiltje werd in 1805 geboren in Bornwird. Ze trouwde met Heerke

BOEKBESPREKING HILTJE ANITA TERPSTRA

en samen kregen zij zes kinderen. Het gezin was één van de Friese families die in 1847 naar Amerika vertrokken, op zoek naar een beter leven met rijkdom en vrijheid van geloof. Het verhaal neemt je mee op hun lange en niet erg comfortabele reis; over zee, rivieren en land en met temperaturen waaraan ze niet gewend waren. En dan reisde Hiltje ook nog in de Friese klederdracht, compleet met oorijzers. De uiteindelijke bestemming lag in Iowa. Daar werd het dorp Pella gesticht door achthonderd Nederlanders, op van de Indianen gekochte grond.

RECENSIE

Terpstra reconstrueert het leven dat Hiltje in Amerika met haar familie opbouwde. Ze beschrijft dit

Tekst: Boukje Wiersma

Ik kom sinds kort voor mijn werk regelmatig op het Jacob Catsplein. In de hoek van dat plein staat een kantorenpand met de naam De Overdekte. Tot 1992 zat daar het overdekte zwembad, waar ik mijn diploma’s A en B haalde. Veel herinneringen heb ik er niet aan, maar ik weet nog wel dat we er vanuit Grou met onze klas in een bus naartoe gingen. En dat als je niet goed genoeg bleef drijven, de strenge badmeester of -juf de gevreesde haak pakte. Dat ‘marteltuig’ was dusdanig afschrikwekkend, dat we allemaal enorm ons best deden. Op Facebook lees ik de nodige traumatische ervaringen, opgedaan aan het Jacob Catsplein. Iemand schrijft: “Het was verschrikkelijk daar. Er werden emmers water over mij heen gegooid, omdat ik vroeger niet durfde te zwemmen.” De meesten hebben het over de gevreesde stok met haak. Ik geloof niet dat er veel ruimte was voor plezier. Toch hoor je me niet klagen, want mijn vier jaar oudere zus ging één keer per week voor dag en dauw, nog voordat school begon, naar het openlucht-

op een beeldende manier. Het is een bijzonder stukje geschiedenis: families die zich in Nederland bij de Afgescheidenen aansluiten en onder leiding van dominee Hendrik Scholte op weg gaan naar een onbekend land. Het is boeiend om te lezen over de rol die Friezen hebben gespeeld bij het ontstaan van dorpen en steden en hoe men een weg vond in dat nieuwe land. Tijdens het lezen van het boek las ik per toeval de column Onze man in Washington in de LC, waarin Jan Postma verslag doet van een bezoek aan Pella. Hij constateert dat Pella nog steeds een Nederlandse enclave is, waar men trots is op het feit dat het door hard werken en ondernemerschap tot een rijk dorp is uitgegroeid, met een eigen identiteit en taal.

Al met al een zeer interessant en leuk boek! ■

COLUMN

COLUMN

AAN DE HAAK IN HET OVERDEKTE

bad in Sneek voor haar zwemles. Vroeg en koud, voor mij zo mogelijk nog angstaanjagender dan aan een haak geregen worden.

In de tijd van mijn ouders was er nog geen schoolzwemmen. Mijn moeder fietste zelfstandig met een vriendinnetje vanuit Wartena naar Het Overdekte in Leeuwarden voor zwemles. Haar ouders vonden het belangrijk dat ze goed kon zwemmen. Mijn vader had geen zwemdiploma’s. Daar pestte ik hem altijd mee als we in de vakantie naar een zwembad gingen. “Ga jij maar in het pierenbadje”, zei ik dan. “Jij mag nog niet in het diepe.” Waarom hij nooit zwemles heeft gehad weten we niet. Misschien wel omdat hij een enorme hekel aan water had en mijn beppe hem er met geen stok naartoe kreeg. Dat is niet een onmogelijk scenario.

Het schoolzwemmen werd in 1985 afgeschaft. Het gevolg daarvan is dat lang niet alle kinderen van nu goed kunnen zwemmen. Zwemles wordt steeds duurder en niet alle ouders kunnen zich

die kosten veroorloven, al zijn er wel subsidies voor. Een kwart van de kinderen uit arme gezinnen schijnt geen diploma te hebben. En dat in een land met heel veel water. Er zijn vanuit de Tweede Kamer geluiden om het schoolzwemmen weer in te voeren. Ik ben voor. Omdat dan alle kinderen zwemvaardig zijn en veilig in de buurt van water kunnen spelen. Voor kinderen is zwemles ook geen straf meer. De lessen zijn speels en de haak is in de ban gedaan. Dat voorkomt een hoop trauma’s. Sommige dingen waren vroeger beter, maar veel dingen ook niet. ■

Uitgever: Thomas Rap / ISBN: 9789400411104

Tekst: Annette Bons

Tekst: Jeltsje de Boer

HEIMWEE NAAR HAKKEN

Als je de titel van dit stuk leest, denk je misschien dat het over het hakken in de videoclip van Joost Klein gaat. Ik word echt heel vrolijk van deze manier van dansen, maar dit gaat gewoon over schoenhakken. Het is namelijk bijna zomer en dat betekent tijd voor leuke jurken en rokken met daaronder, onmisbaar, schoenen met een elegante hak. Als je klein bent voelt dat zo fijn, die extra lengte! En toch is de realiteit: hoe ouder hoe kleiner, maar hoe platter de hak.

Als kind werd door de schoolarts vastgesteld dat ik platvoeten heb en het advies was Piedro schoenen. Het begin van een trauma. Voor mij geen gezellig ritje naar de stad met meerdere schoenenwinkels. Wij gingen op de fiets naar Raerd, want daar waren ze verkrijgbaar. Vandaag de dag heb je voor moeilijke voeten allerlei sneakermodellen in leuke trendy kleuren. Maar destijds was er één dicht model voor de winter in blauw en rood. Pfff… En bruine sandalen voor de zomer. Wat had ik ze graag verruild voor de glimmende lakschoentjes van mijn klasgenootjes.

PUMPS IN ALLERLEI KLEUREN Als volwassene kon ik zelf bepalen wat ik aantrok. Pumps in rood,

groen, blauw, gemengd; ik kreeg er niet genoeg van. Zo leuk! Niet dat ik er heel goed op kon lopen, blaren waren er regelmatig. Vooral bij warm weer als de voeten uitzetten. Maar soit, dat moest je er voor over hebben. Net als de regelmatige valpartijen, waarbij ik mijn enkel verzwikte. Naarmate ik ouder werd kwamen er meer platte schoenen in de kast. De voeten zakten langzaam verder door en uiteindelijk belandde ik bij de podotherapeut voor steunzolen. Alleen het woord al! Inlays klinkt milder, maar het effect is hetzelfde: geen leuke schoenen meer. Uiteindelijk is het wel voordeliger, want continue de zolen wisselen is heel irritant. Minder schoenen betekent meer ruimte in de kast en meer geld overhouden. Wel heb ik één paar pumps voor

STEUNKOUSEN

ONDER IN DE KAST

Toen ik ook nog spataderen kreeg, was het feest compleet. Vleeskleurige steunkousen werden aangemeten. Weer een dieptepunt van het ouder worden. Waarom ik?

Ik heb het enkele weken volgehouden, maar de kousen belandden onder in de kast. Zolang de aderen niet zichtbaar zijn doe ik het zonder. Opereren wil ik ook niet, want dan moet ik minimaal zes weken met die kousen lopen. En zo hobbel ik verder. In de zomer gaat het trouwens beter, omdat ik dan op oerlelijke fitflops loop. Geen centje pijn. Het zijn teenslippers met een extra breed voetbed. Om het nog een beetje aantrekkelijk te maken, kun je kiezen voor de variant met glitters op het teenstuk. En ze hebben een dikke zool, dat scheelt weer een paar centimeter lengte. Elk nadeel heb z’n voordeel.

PLATEAUZOLEN VOOR OUDEREN

Hoe het na de zomer komt weet ik niet. Het laatste advies dat ik heb gekregen van de podotherapeut is dat ik het beste comfortschoenen kan nemen met een stompe neus. Die naam alleen al: comfortschoen. Daar moet ik echt van bijkomen. Eerst maar lekker de zomer door op mijn favoriete slippers en dan kijk ik wel verder. Wie weet komen plateauzolen voor ouderen in de mode. Zelfs de meest saaie seniorenmer-

ken komen met steeds hippere sneakers op de markt. Ik ben dus niet de enige die er nog graag een beetje leuk bij wil lopen.

"ALLEEN DE NAAM AL: COMFORTSCHOEN. DAAR MOET IK VAN BIJKOMEN. EERST MAAR LEKKER DE ZOMER DOOR OP MIJN FAVORIETE SLIPPERS EN DAN KIJK IK WEL VERDER."

JUBELTENEN

En het kan natuurlijk erger. Er zijn genoeg mensen die helemaal geen keuze hebben. Ik heb geen hamer-, klauw- of jubeltenen. Wel vaak lange tenen en ik voel me ook regelmatig op mijn teentjes getrapt. Maar even serieus: nog een jaartje op schoenen met hakken kunnen lopen, in allerlei kleuren en uitvoeringen, zoals vroeger, dat zou toch te gek zijn. Zwieren en zwaaien op de dansvloer op walsmuziek, flaneren over de boulevards. Ik volg in ieder geval een cursus valpreventie, want je weet maar nooit hoe het loopt! ■

Om geen makkelijke prooi te worden van internetcriminelen is het van belang om slimme apparaten direct te updaten.

Het gevaar wanneer je dit niet doet is dat internetcriminelen makkelijk bij je persoonlijke gegevens kunnen of bijvoorbeeld mee kunnen kijken via je camera en zien of je met vakantie bent. Neem dus de tijd om ze te updaten. Zo houd je niet alleen je apparaat in topvorm, maar ook je huis veilig en beschermd.

WAAROM ZIJN SLIMME APPARATEN INTERESSANT VOOR HACKERS?

1. Hackers kunnen meekijken met je slimme apparaat. Ze zien via de camera bijvoorbeeld of je thuis bent of niet.

2. Ook kunnen ze via één apparaat bij de data op je computer of laptop. Een kopie van je paspoort of foto’s kan zo gestolen worden en ingezet worden voor identiteitsfraude.

3. Als jouw slimme apparaat gehackt wordt, kan het onderdeel worden van een botnet (botnets zijn netwerken van computers die zonder medeweten van hun eigenaar besmet zijn met een virus of andere software). Hackers gebruiken botnets voor grootschalige criminaliteit, zoals bijvoorbeeld een DDoS aanval. Bij zo'n aanval vraagt een groot aantal computers een website of internetdienst op.

DOE JE UPDATES NIEUW SLIM APPARAAT IN HUIS?

DOE EERST EEN UPDATE.

Slimme apparaten zijn een makkelijke prooi voor internetcriminelen.

Bij slimme apparaten gaat het om bijvoorbeeld een slimme deurbel, beveiligingscamera, robotstofzuiger en nog meer handige gadgets. Vaak bevatten deze gadgets verouderde software.

MISVERSTANDEN OVER UPDATEN

VAN SLIMME APPARATEN

1. Mijn apparaten worden automatisch geüpdatet. Dat is niet altijd waar. Een aantal apparaten zoals je router en je slimme thermostaat wordt automatisch geüpdatet. Maar er zijn ook veel slimme apparaten waarbij dat niet automatisch gebeurt. Je kan dit wel vaak zelf instellen. Stel automatisch updaten automatisch in. Kan dit niet, zet dan bijvoorbeeld een

herinnering in je agenda om twee keer per jaar op updates te checken.

2 Ik krijg een melding als ik een update moet doen. Dat is ook niet altijd zo. Veel apparaten sturen een melding dat je een update moet doen. Maar dat is niet bij alle apparaten zo ingesteld. Je kunt bij veel apparaten wel instellen dat ze automatisch geüpdatet moeten worden. Blijven opletten dus!

TIPS

- Krijg je een melding om een update te doen? Doe het direct! - Heb je geen app van je slimme apparaat? Ga dan naar de website van de fabrikant en zoek op ‘update’.

Tekst: Boukje Wiersma, foto beneden via

We leven in een tijd waarin de computer en smartphone niet meer weg te denken zijn. Wie ermee opgegroeid is, heeft het swipen, klikken, surfen en browsen vaak al jong onder de knie. Voor ouderen is de digitale technologie nieuw. Sommige mensen zijn een beetje huiverig voor al die nieuwigheid of ze hebben gewoon geen zin om zich erin te verdiepen. Maar als je dat wel doet, gaat er een wereld voor je open die anders gesloten zou blijven.

ZO WORD (OF BLIJF) JE DIGITAAL VAARDIG

Digitaal vaardige ouderen kunnen via whatsapp, social media, mail of facetime contact onderhouden met de kinderen en kleinkinderen. Tijdens de coronacrisis hebben we gezien hoe belangrijk het is om op afstand in verbinding met elkaar te kunnen blijven. Natuurlijk is het nog altijd het fijnst om andere mensen in levenden lijve te spreken. Maar het één sluit het ander niet uit.

Tussen de momenten door dat je je familie of vrienden in het echt ziet, kan het ook leuk zijn om hun activiteiten op facebook te volgen of om dingen uit te wisselen via de app. Je hoeft het niet te zien als vervanging van, maar als een extra mogelijkheid om betrokken te zijn bij elkaars leven.

VERANDERENDE SAMENLEVING

De samenleving is aan het veranderen. Online bankieren is bijna een must geworden, omdat steeds meer

bankkantoren sluiten. Ook veel andere regeldingen gaan tegenwoordig digitaal. Voor sommige ouderen lijkt deze ontwikkeling een onoverkomelijke drempel. Maar met een beetje basiskennis op het gebied van computers en smartphones kom je echt al een heel eind. Met als voordeel dat je niet afhankelijk bent van anderen.

DE ONLINE WERELD

KAN OOK HEEL LEUK ZIJN

Angst voor het onbekende kan er voor zorgen dat je als oudere het liefst ver weg blijft van al die technische snufjes. Dat is heel begrijpelijk. De digitale wereld brengt gevaren met zich mee, zoals phishing en andere oplichtingspraktijken. Maar het is ook zo dat hoe groter je digitale vaardigheid is, hoe kleiner de kans dat er dingen misgaan. En als je eenmaal de voordelen hebt ontdekt, kom je er waarschijnlijk achter hoe leuk de online wereld kan zijn! ■

TIPS OM DIGITAAL VAARDIGER TE WORDEN

Er zijn heel veel organisaties die hulp aanbieden aan ouderen in de vorm van cursussen of toegankelijke informatie. We zetten alle initiatieven graag even voor je op een rijtje:

CURSUS VOLGEN BIJ DBIEB

dbieb biedt regelmatig gratis cursussen aan op het gebied van digitale vaardigheid, op verschillende locaties in de gemeente. Tijdens het volgen van de cursus Leren Computeren leer je in tien lessen basisdingen als een mail versturen met een bijlage, een online aankoop doen of het aanmaken van een sterk wachtwoord. Tussendoor kun je thuis aan de slag op de website oefenen.nl . Je kunt je via de website én bij de balie van dbieb aanmelden voor de cursus Leren Computeren

OEFENEN.NL

Met de Klik & Tik programma’s op oefenen.nl kan iedereen op een laagdrempelige manier leren omgaan met de computer, het internet en sociale media. Je leert in stapjes digitale vaardigheden: een computer of tablet aan- en uitzetten, omgaan met de muis, klikken, slepen, scrollen. Daarna ga je het internet op. Om websites te zoeken, iets te kopen, een reisje te boeken of foto’s te uploaden.

SENIORWEB

SeniorWeb is een landelijke vereniging zonder winstoogmerk. Hun missie is om senioren het gemak en plezier van de digitale wereld te laten ontdekken. Op de website www.seniorweb.nl vind je heel veel praktische informatie. Als je lid wordt kun je de online cursussen volgen, maar er is ook genoeg gratis materiaal. Vrijwilligers van SeniorWeb geven cursussen in het hele land, ook in Leeuwarden en omgeving. Tip: volg Seniorweb op Facebook, daar wordt heel veel bruikbare informatie gedeeld!

WELKOM ONLINE

Welkom Online is een gratis (online) lesprogramma voor 65-plussers die digitaal vaardig(er) willen worden. Het lesprogramma is een initiatief van het Nationaal Ouderenfonds, VodafoneZiggo en ASML en wordt ondersteund door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De Welkom Online workshops van anderhalf uur worden op locatie gegeven en er staat iedere keer een ander thema centraal. Onder begeleiding van een door het Nationaal Ouderenfonds geworven en getrainde vrijwilliger ga je samen oefenen. Je leert bijvoorbeeld hoe je moet videobellen, hoe je foto’s kunt delen en een QR-code kunt scannen. Wil je weten wanneer er een Welkom Online workshop bij jou in de buurt is? Neem contact op via 088 344 2000 of stuur een e-mail naar info@ouderenfonds.nl. Neem ook eens een kijkje op www.welkomonline.nl . Daar vind je veel snelle tips en je kunt er, nu of na de workshop, zelfstandig (verder) oefenen.

VOOR ZORGPROFESSIONALS

Werk jij in de zorg en heb je moeite met alle technologie waarmee je te maken hebt, zoals elektronische cliëntendossier, vergaderingen via Teams en online roosters? Neem dan eens een kijkje op de website www.digivaardigindezorg.nl

/// VASTE EXPOSITIE

VERHALEN VAN LEEUWARDEN

Tijdens openingstijden | Historisch

Centrum Leeuwarden | Groeneweg 1 in Leeuwarden | Gratis

Heb je altijd al willen weten waarom de Oldehove scheef staat of waar de naam van de stad vandaan komt? De vaste expositie Verhalen van Leeuwarden in het HCL geeft je het antwoord. Voorwerpen, archiefstukken en schilderijen geven een beeld van meer dan duizend jaar geschiedenis van Leeuwarden en de omliggende dorpen. Voor de liefhebber zeker interessant!

/// 23 JUNI 2024 ZONDAGMIDDAGWANDELING

14.00 - 16.00 uur | Nationaal Park De Alde Feanen | € 4,00 (kinderen € 2,00)

De Alde Feanen is één van de grootste laagveenmoerassen van Noordwest Europa met veel bijzondere dieren. Er leven otters, reeën, vossen, heel veel waterdiertjes en vergeet niet naar de lucht te kijken; de kans dat je een vogel ziet is groot! Deze excursie is een superleuke zondagmiddagbesteding voor het hele gezin. Meld je snel aan, via 0511 – 53 96 18 want vol = vol!

/// 29 JUNI EN 27 JULI 2024

NOORD-FRIESE WINKELTJESROUTE

10.00 - 17.00 uur | Flieterpsterdyk 21 in Reitsum | Gratis

Gezellige winkelroute in het noorden van Friesland. Een routekaart leidt je langs dertien winkeliers en ateliers. Onderweg zijn er leuke koffie- en lunchmogelijkheden. Neem de fiets mee of huur er één in Ferwert of Holwerd,

/// DOORLOPEND TOT EIND AUG. 2024 OVERZICHTSEXPOSITIE CARO KROPVELD

Op werkdagen van 9.00 - 16.00 uur | Bollemansteeg 64 in Leeuwarden, bij Maarsingh & van Steijn | Gratis

Caro Kropveld is een kunstenares uit Leeuwarden. Haar werk is te bewonderen in de twee statige oude panden van Maarsingh & van Steijn. Een gevarieerde en kleurrijke collectie schilderijen, grafiek, collages en toegepaste kunst, die het bekijken zeker waard is.

/// VANAF 6 JULI 2024 DE 'LEGO PORTRETTEN' VAN ERNESTO LEMKE

Elke zaterdagmiddag van 13.30 - 17.00 uur | Dorpskerk Huizum in Leeuwarden | Gratis

Ernesto Lemke ken je misschien van het programma Sterren op het doek Zijn kleurrijke met LEGO ‘geschilderde’ portretten spelen met de manier waarop we waarnemen. Van dichtbij zien we de bekende steentjes uit onze jeugd. Van een afstand wordt de afgebeelde persoon zichtbaar. Uniek is dat Ernesto werkt zonder gebruik van software, maar puur op wat zijn schildersoog waarneemt.

www.kec.gallery/

TIP VOOR OPA’S EN OMA’S: TRICERATOPS IN LEEUWARDEN

11 juli tot en met 18 augustus 2024 | Blokhuispoort Leeuwarden | Gratis

Deze zomer komt er een dino naar Leeuwarden! dbieb en Natuurmuseum Fryslân zetten samen een pop-up museum op in de Blokhuispoort. Je staat hier oog in oog met een van de vijf Triceratops skeletten die door Naturalis gevonden werden in Wyoming in Amerika. Bezoekers worden meegenomen in het hele proces van de vondst en opgraving. En je leert waarom ze een snavel hebben, wat de functie is van het nekschild en waarom het dier drie hoorns had. Rondom de expo is van alles te beleven. Leuk om met de kleinkinderen een kijkje te nemen!

donderdag 25 juli 2024 | 20:15 | Doopsgezinde kerk

Entree €20 | Kaartverkoop: www.harmonie.nl

Fleet Street Revival ‘Gold’

muziek uit de cultureel rijke Engelse Golden Age

John Dowland – Thomas Morley – John Johnson – Hume – Allison

Fleet Street Revival is een jonge groep muzikanten uit België die de klanken van het Elizabethaanse Engeland terug tot leven wil wekken.

‘OBLIVION’

Tickled Pink

Linda Speulman - fluit | Marije Vijselaar - harp

‘Oblivion’ishetEngelsewoordvoor‘vergetelheid’.Wedwalen rondopzoeknaarherinneringen,inspiratieenzingeving.

VRIJDAG 27 SEPTEMBER 2024

20.15 uur | Mariakerk | Tsjerkepaad 3 | 9025 BM Bears

ENTREE: € 20,-

Programma, o.a.:

The fog is lifting - Carl Nielsen

Oblivion - Astor Piazzolla

Sonata per flauto e arpa - Nino Rota

Danse Lente - Joseph Jongen

Dance of the blessed spirits - Christoph Gluck

Prélude a l’après-midi d’une faune - Claude Debussy

Kaartverkoop: www.harmonie.nl

Organisatie: www.appassionata-leeuwarden.nl

28, 29 en 30 juni 2024 Leeuwarden

Tekst: Riemie van Dijk, foto: Simon van der Woude

Dit is het vierde en laatste artikel in een serie die Riemie van Dijk schrijft over senioren met een passie voor muziek. Hoe is muziek in hun leven gekomen? Wanneer, hoe en met wie maken ze muziek? Wat betekent muziek voor hen en wordt die betekenis anders naarmate ze ouder worden?

Tekst: Riemie van Dijk, foto boven: Simon van der Woude

MUZIEK IS EMOTIE

Een leven zonder muziek? Sandra Jansen uit Goutum kan het zich niet voorstellen. Muziek is emotie.

Iedereen in haar gezin van herkomst hield van lichte muziek. Haar vader speelde mondharmonica, haar broer accordeon en ukelele. Samen zongen ze tussen de schuifdeuren als er bezoek was. Haar moeder zat bij een klassiek koor en toen Sandra dertien jaar was gingen ze samen naar Die Jahreszeiten van Haydn. “Prachtig vond ik die koorklanken”, zegt ze daarover. Ook ging Sandra naar een jeugdkoor. “Ik kon heel leuk zingen en beleefde daar heel veel plezier aan.” Destijds hadden ze thuis geen televisie, maar een vriendin van haar moeder wel. Sandra mocht mee als er een opera of operette op tv was. Voor haar trouwen werkte ze een tijdje op de klassieke afdeling van de Leeuwarder muziekhandel Poort. “Daar heb ik veel geleerd over verschillende uitvoeringen van klassieke stukken.”

MUZIKAAL GEHOOR

Nadat ze een tijdje in Utrecht hadden gewoond, verhuisde Sandra met haar gezin terug naar Friesland, waar ze weer een aantal jaren bij Poort werkte. In 1986 sloot ze zich aan bij het twee jaar eerder opgerichte operakoor Amadeus. “Ik heb nooit muziekles gehad en nooit noten leren lezen, maar ik heb wel een muzikaal gehoor. Ook had ik een tijdje zangles van Tetsje van der Kooi, een bekende

Friese zangeres. Zodoende raakte ik beter thuis in het notenschrift en zangtechnieken, zoals een goede ademhaling. We zijn een gemengd koor; dat vind ik het allermooiste. De klank is veel mooier en voller. Dat heeft met de klankkleur te maken. Het koor is onderverdeeld in sopranen, alten, bassen en tenoren en ieder moet zijn eigen partij kennen. Dat klinkt lastig, maar het lukt toch altijd.”

“ZINGEN, DAAR WORD JE BLIJ VAN EN HET IS OOK HEEL GEZOND.”

JUBELEND THUISKOMEN

Koorleden kunnen thuis hun eigen partij meezingen via muziek die de muziekcommissie hen mailt. “Dat is handig”, vindt Sandra, “Maar het meeste krijg ik mee van de repetities. Daar voel je de emotie van het samen zingen!” Volgens haar man komt ze altijd jubelend thuis van haar woensdagse koorrepetitie. “Ik heb nooit iets van: hè gatsie, ik moet weer. Ik ben wel eens moe, maar die vermoeidheid verdwijnt door het zingen. Zingen, daar word je blij van. Het is ook heel gezond, het is goed voor je bloeddruk”, weet Sandra.

Sandra bezoekt regelmatig haar kinderen, die inmiddels in Engeland en Frankrijk wonen. Dan kan ze niet naar de repetitie. “Wat dan wél kan is zoomen: via de computer zing ik mee op afstand. Daar ben ik geen liefhebber van, maar zo blijf ik op de hoogte.”

VLEUGELS

Vorig jaar op 1 november voerde het koor de opera Willem Tell uit in de Harmonie. Sandra laat het lijvige boekwerk GuglielmoTell zien. Uit de titel kun je afleiden dat dit een Italiaanse versie van het werk van Rossini was. “Wij hebben het voordeel dat wij een Italiaanse op ons koor hebben die ons de juiste uitspraak en articulatie leert”, glimlacht Sandra. “Wij repeteren als koor maanden voor de uitvoering. Alleen op het laatst wanneer solisten en orkest erbij komen, hebben we slechts drie repetities inclusief de generale en dan moet het er staan! In de zaal zaten zo’n 500-600 mensen, dus dan ben je best wel nerveus. Maar als je er eenmaal staat, krijg je vleugels.”

Zo’n optreden doet veel met de koorleden. “Naderhand voelde ik een combinatie van spijt en opluchting. De adrenaline giert nog door je lijf en je bent helemaal in de gloria. Dat moet je afreageren, daar moet je over praten. Wat was het mooi, wat hebben we een mooie uitvoering gehad!” geeft Sandra een inkijkje in de afterparty van het koor.

Hoogtepunten in haar achtendertig koorjaren zijn onder andere de gezamenlijk optredens van Amadeus en het Toonkunstkoor Concordia, waarbij ze de Elias van Mendelssohn en het Canto General van Mikis Theodorakis en Pablo Neruda opvoerden. Dat laatste was geen geringe klus: “Het boekwerk voor het CantoGeneral was maar liefst tien centimeter dik.

Het was te zwaar om in de hand te houden en moest op een standaard staan”, kijkt Sandra lachend terug.

CONCERTZAAL THUIS

Ook thuis luisteren Sandra en haar man graag naar opera. Een muziekinstallatie met enorme boxen heeft een prominente plaats in hun woonkamer. “Zo hebben we altijd een concertzaal thuis”, glundert Sandra, die vooral graag naar Maria Callas luistert. “Die vrouw was echt een diva. Elke keer weer word ik ontroerd door haar stem. Waar ik ook enorm van kan genieten is de Frühlingssonate van Beethoven, uitgevoerd door Martha Argerich en Gidon Kremer. Wat zijn die twee op elkaar ingespeeld; je voelt de emotie!”

Wat Sandra betreft wordt de betekenis van muziek niet anders met het ouder worden. “Ik heb niet de hele dag de radio aanstaan. Maar als die aanstaat, luister ik naar radio 4. Wel kan ik me irriteren aan spelletjes of dj’s die tussen de muziek door hele verhalen vertellen.” Stellig: “Dan liever geen muziek. Echter, als ik in huis bezig ben en ik hoor een heel mooi concert op de radio, dan laat ik de boel de boel.” Illustratief hiervoor is de keer dat Sandra naar een uitvoering van de Matthäus Passion luisterde en de telefoon ging. Nu even niet, was Sandra’s antwoord toen haar dochter zei dat het papa was. Verklarend: “Ik had nog nooit zo’n mooie uitvoering gehoord en zat er helemaal in.” Haar gevoel werd de volgende dag bevestigd door de recensie in de krant: “De Mathäus Passion onder leiding van Ton Koopman, vol passie en hartstocht”.

Een leven zonder muziek? Mensen die niet van muziek houden? Sandra kan het zich niet voorstellen. ■

Blijf fit en veilig

Maaltijdservice aan Huis is onderdeel van de Interzorg Groep: voor al uw Thuiszorg, Woonzorg, Maatschappelijke Zorg en Maaltijdservice Foswerterstrjitte 71 | 9172 PS | Ferwert | 088 - 5180200 | www.interzorggroep.nl

Vul de antwoordkaart in en ontvang geheel vrijblijvend 2 maaltijden voor slechts � 10,-. Normaliter kost een maaltijd � 8,40. U kunt voor slechts � 1,15 een voorgerecht (soep) bijbestellen en voor slechts � 1,05 een nagerecht.

* Na het ontvangen van de antwoordkaart nemen wij zo snel mogelijk contact met u op over het leveren van de twee maaltijden.

✔ Ik maak gebruik van de proefactie en ontvang graag eenmalig 2 maaltijden voor slechts€€ 10,-

Naam:

Adres:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

Doe je gratis mee?

Doortrappen in Fryslân!

Fietsen is fijn! Door te fietsen blijf je fit, zelfstandig en in contact met andere mensen. Doortrappen Fryslân helpt je om zo lang mogelijk met plezier en veilig te kunnen blijven fietsen.

@doortrappen.fryslan @Doortrappen.Fryslan www.doortrappen.frl

Maaltijdservice aan Huis Antwoordnummer 6700 9172 ZX Ferwert

Leuke en leerzame fietsactiviteiten in de buurt

Fietsgroepen

Gezellig samen met anderen mooie routes fietsen door Fryslân.

Fiets Totaal Doortrap Dagen

Fiets samen een mooie Doortraproute en leer meer over veiliger fietsen.

Driewielfietsontdekdagen

Ontdek de voordelen van de driewielfiets en maak een proefritje.

Fietsspiegelactie

Een leuke en leerzame bijeenkomst over het gemak van fietsspiegels.

Fiets je rijk

Hoe meer fietsroutes je rijdt, hoe groter de beloning.

Nieuwsgierig naar activiteiten bij jou in de buurt? Kijk voor data op www.doortrappen.frl.

Postzegel niet nodig

Volledig pakket thuis ontlast mantelzorgers en directe naasten

Tot op hoge leeftijd in je vertrouwde omgeving blijven wonen, liefst zo comfortabel, zelfstandig en veilig mogelijk. Thuiszorg Het Friese Land komt tegemoet aan deze veelgehoorde wens met het Volledig pakket thuis.

Heeft u langdurig zorg nodig (Wlz), maar wilt én kunt u graag zelfstandig in uw eigen huis blijven wonen? Met het Volledig pakket thuis (Vpt), regelt Thuiszorg

Het Friese Land niet alleen uw verzorging en verpleging, maar ook hulp bij het huishouden, begeleiding en welzijnsactiviteiten Zo bieden we met dit pakket alle zorg die u nodig hebt

Het Volledig pakket thuis is echt van toegevoegde waarde Daar zijn al onze (wijk)verpleegkundigen en verzorgenden het over eens U bespreekt, samen met uw mantelzorgers of d irecte naasten, welke ondersteuning u wenst We bekijken daarbij wat u zelf kunt doen, wat mantelzorgers kunnen betekenen en waar onze thuiszorg medewerkers u bij kunnen ondersteunen We stemmen de zorg en begeleiding dus volledig op u af en ontlasten mantelzorgers Het Volledig pakket thuis biedt maatwerk

De waterstoker werkte vaak ’s nachts en verwarmde enorme ketels met water. De eerste klanten kwamen al vroeg in de ochtend. Zo hadden huisvrouwen water nodig om de was te doen (op maandag natuurlijk) of om de kinderen in de tobbe te stoppen. Op de etalageruit van een waterstokerij in Rotterdam stond naar het schijnt: Voor het kraaien van den haan heb ik het water kookend staan.

In het begin van de twintigste eeuw telden grote steden honderden waterstokers; vooral in de arbeiderswijken. De arbeidsomstandigheden waren niet erg goed in de kleine rokerige ruimte waar de waterstoker zijn of haar werk deed. Gevaarlijk was het ook; er brak soms brand uit in de sto-

Maatwerk

Cliënten die langdurig zorg nodig hebben én een indicatie hebben vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) komen in aanmerking voor het Volledig pakket thuis Cliënten betalen een eigen Wlz-bijdrage, maar krijgen daar veel voor terug: de reguliere (thuis)zorg wordt gecombineerd met een aantal extra zorgmomenten Samen met de cliënt én hun mantelzorgers of directe naasten bekijken we waar behoefte aan is Er is daarbij vooral oog voor het welzijn van de cliënt: waar wordt iemand blij van? Dat kan van alles zijn: samen een spelletje spelen, een wandeling of samen iets lekkers koken

Mantelzorgers ontlasten

Cliënten, maar ook mantelzorgers en directe naasten reageren positief op deze complete dienstverlening Dankzij Vpt voelen cliënten zich minder eenzaam Maar ook ontlast het mantelzorgers Een partner van een cliënt, die misschien al jaren achtereen zorg verleent, heeft ineens weer tijd om iets voor zichzelf te doen Of mantelzorgers kunnen weer ‘gewoon even bij heit of mem’ langs, zonder dat ze daar echt iets moeten

Nieuwe collega’s

Vanwege het succes van het Volledig pakket thuis, zijn we hard op zoek naar nieuwe collega’s in Noord- en Midden-Fryslân Enthousiaste en gedreven zorgmedewerkers, met een afgeronde opleiding Helpende plus Heb jij het diploma Helpende, niveau 2, maar wil je graag de opleiding tot Helpende plus volgen? Ook dan ben je van harte welkom Is deze functie jou op het lijf geschreven? Neem contact met ons op, we horen het graag!

MEER INFORMATIE

Meer informatie over Volledig pakket thuis óf over werken als Helpende Plus?

Neem contact op via onze Zorgcentrale, via 0900-8864

DE WATERSTOKER

We draaien de kraan open en er is heet water. Als het moet koken, zetten we de waterkoker aan. Voor de was gebruiken we een wasmachine en het warme water van douche en bad zorgt ervoor dat we schoon de deur uit gaan. Hoe anders was dat vroeger! Je kon zelf water verhitten op een vuurtje, maar voor grote hoeveelheden was dat een heel gedoe. Daarom waren er waterstokers, waar je emmers warm water kon kopen.

kerij. En het was geen vetpot. Een emmer heet water kostte hooguit een paar cent. Vaak werd een waterstokerij dan ook gecombineerd met de verkoop van schoonmaakmiddelen, aanmaakhout en snoep. Ook kon je er meestal gloeiende kooltjes kopen. Sommige waterstokers waren erg creatief. Ze boden aan om kooltjes en heet water te leveren voor een kopje thee in de ochtend. Hun klanten zetten een lege stoof voor de deur met een theepot en wat theebladeren. De waterstoker vulde de theepot en legde een heet kooltje in de stoof. Zo had de klant een lekker kopje thee bij het ontbijt.

Hoewel we geen foto’s hebben kunnen vinden van waterstokers in Leeuwarden, zullen ze er zeker

geweest zijn. In een exemplaar van ’t Kleine Krantsje (voor Leeuwarden en de wijde wereld er omheen) uit 1991 stond dit stukje: Niet zozeer in de binnenstad, maar meer in de buitenwijken had je echte buurtwinkels, die niet alleen suiker, zout en soda verkochten, maar ook warm water leverden. In die zaken had je dan een waterstokerij, waar de hele buurt gebruik van maakte voor de was en het schoonmaken van de vloeren.

Wist je dat er vroeger een doodlopende steeg in Leeuwarden was met de naam Oude Stokersteeg? Deze bevond zich aan de zuidkant van de Amelandsstraat. Wellicht dat deze steeg zijn naam dankte aan de aanwezigheid van een waterstokerij.

Halverwege de twintigste eeuw, met de komst geisers en boilers, verdween het beroep van waterstoker. ■

Waterstokerij in Den Haag 1929, Fotograaf onbekend.

Jan de Vries, de laatste waterstoker van Maassluis, met twee vaten gloeiend heet water op het rek. Foto: Historische Vereniging Maassluis.