Bevrijdingsfestival Fryslân 2023

SAMEN WERKEN AAN EEN STERK EN ONDERNEMEND LEEUWARDEN

Het Leeuwarder OndernemersFonds is er voor en door ondernemers. Het LOF ondersteunt, verbindt en adviseert ondernemersverenigingen bij de besteding van het beschikbare budget aan collectieve activiteiten, voorzieningen en evenementen. Het Bevrijdingsfestival is een belangrijk, groot en gratis evenement dat de Leeuwarder ondernemers van harte financieel ondersteunen. Wil je weten wat het LOF voor jou als ondernemer of ondernemersvereniging kan betekenen? Kijk dan eens op onze website. We denken graag met je mee.

RESULTATEN PROJECTEN

• 1000&1 Nacht • Terugkeer van de Joodse kinderen • De Joodse bruiloft

Friggin’ in the Riggin’ • Verhalenavond

PSY-FI

Sint Piter

Iepenloftspul Jorwert

• Writer’s Block Jam • Fuerza Bruta • Iepen Air Bios • Wij, Vikingen

Wartenster Wetter Wille

Uitfestival

• Rembrandt & Saskia

• Serious Request, Het Glazen Huis

Appassionata

• Welcome to the Village

Freek Siekmans, Fisker en Fûgellapper

Trouwfeesten en processen etc

• Hout-Vaert

• Sup-11 City Tour

• Tocht van Morgen

• Tusken

Twa Tuorren

• Into the Grave

• Fries Straatfestival

• 8e dag

• Circus Adje

• Sinterklaasintocht

• Fryslân Photofestival

• Ontwakend Landschap

• Midnight Walk

• Netwerk Coltrane

• Bevrijdingsfestival

• Maria Louise jaar

•

•

Verlies voelen en vrijheid vieren

Wie in vrede leeft, wil niets liever dan dat zo houden. Hoe kan het dan toch dat oorlogsverhalen zo tot de verbeelding spreken? Zelfs bij jongeren. Of misschien wel: gelukkig ook bij jongeren. Zolang verhalen over oorlog en oorlogshelden worden verwerkt in boeken of worden verfilmd, blijven we ons deze herinneren.

Het zijn echter niet alleen heldenverhalen die rondgaan. Ook de verhalen over vaders en moeders, opa’s en oma’s die de Tweede Wereldoorlog meemaakten, verdienen het om regelmatig onder de aandacht te worden gebracht. Ze vertellen ons over moed en kracht, maar ook over kwetsbaarheid en misschien wel angst. Gevoelens en emoties waar je niet voor kunt vluchten. Je kunt ze accepteren of bevechten. Zo vormt een oorlog de mens.

Soms kan dit zelfs volgende generaties beïnvloeden. De gevolgen van een oorlog haal je niet zomaar weg. Het sijpelt in alle geledingen van de maatschappij door, en het zet zich vast in levens van mensen. Dat maakt oorlog geen gebeurtenis van toen, maar van alle tijden.

C olofon

Uitvoerend producenten:

Johan Koster & Thijs ten Berge

Inhoudelijke projecten en Kinderfestival:

Nanda Tuinstra & Sanne Terpstra

Marketing & Communicatie:

Marre Sloots & Thea van der Schaaf

Vormgeving:

Sprog, Chantal van Wieren

Website:

Tim Kuiper

Social Media (en Markt):

Janneke Vonk

Vrijwilligerscoördinatie:

Anne Willem Penninga

Technische productie:

Olaf Hansson

Artiestenproductie:

Marein van Wifferen

Veiligheidscoördinator:

Willem Verbeek

Programmeur Sena Stage:

Jeroen Toussaint

Productie Firda Stage:

Rixt Feenstra

Daarom is het zo belangrijk om ze zichtbaar te maken, erover te blijven praten. Wat in het licht wordt gezet, krijgt aandacht. En daarmee bedoel ik een vorm van aandacht die tot de gedachten kan leiden dat zoiets nooit meer mag gebeuren.

Wat in het licht wordt gezet, krijgt aandacht

Daarom blijven we vertellen, maar blijven we ook vieren. Vieren dat een oorlog eindig is en er weer ruimte komt voor een ander dagelijks leven. Een leven dat we vandaag de dag zo gewoon vinden, maar dat het nooit kan en mag zijn. Met een bevrijdingsfeest kiezen we ervoor iedereen, en zeker jongeren, te betrekken bij het gevoel dat vrijheid geeft. Als je je daar bewust van bent, kun je je ook indenken hoe het is om die vrijheid te verliezen. Iets wat we te allen tijde willen voorkomen.

Sybrand Buma Burgemeester van Leeuwarden

Tine Walsweer

Marwin Petersohn

Uitgave en advertenties:

Devea, Doede Vellema

Oplage en verspreiding:

55.000, huis aan huis in de gemeente Leeuwarden

Fotografie:

Lucas Kemper

Cato Raymann

Stichting Bevrijdingsfestival Fryslân

Frank de Vries

Marre Sloots

Anna-Frouk Hoogsteen

Kees Terwisscha van Scheltinga

Harmen de Haan

Postbus 2610

8901 AC Leeuwarden

www.bevrijdingsfestivalfryslan.nl

Op donderdag 4 mei is de Prinsentuin in Leeuwarden het decor van de jaarlijkse Provinciale Herdenking. Het programma, dat begint om 19:30 uur, is geschikt voor jong en oud.

Burgemeester Sybrand Buma spreekt een herdenkingsrede uit. Er is muziek van Brassband ‘Hosannah’ en Boaz, de Friese ambassadeur van de Vrijheid 4 en 5 mei. Er wordt een gedicht voorgedragen door Hanna Sixma, winnares van de gedichtenwedstrijd. Er is een interview met leerlingen van de Internationale Schakelklas en met twee kunstenaars uit Oekraïne. De Canadese veteraan Jim Parks en zijn familie zijn aanwezig bij de herdenking. Na de herdenking worden er kransen gelegd bij het oorlogsmonument en is er een defilé.

Herdenking

Na afloop van de ceremonie vertrekken leden van Loopgroep Leeuwarden en A.V. Lionitas naar Wageningen om het bevrijdingsvuur op te halen, samen met Rick Boon uit Canada. Hij is zoon van de onlangs overleden Canadese veteraan Art Boon en is verschilmaker voor Fryslân in Wageningen. In estafettevorm brengen de lopers het vuur vervolgens naar Leeuwarden, waar ze samen met Rick Boon en burgemeester Buma op 5 mei om 12:45 uur Bevrijdingsfestival Fryslân openen op het Oldehoofsterkerkhof.

De provinciale herdenking is vanaf 19:30 uur live te volgen via Omrop Fryslân radio, televisie en internet.

Ambassadeurs

Tabitha

Tabitha is dit jaar landelijk Ambassadeur van de Vrijheid voor Bevrijdingsfestival Fryslân. Ze opent ons festival op Mainstage om 13:00 uur. Tabitha (30) ziet de Bevrijdingsfestivals als een bucketlijst-ding als je artiest in Nederland bent. Maar vooral als een mooi podium voor haar boodschap dat we meer moeten liefhebben. Ook vindt ze het belangrijk dat we leren van de geschiedenis en dat er meer aandacht komt voor Suriname.

Zangeres Tabitha is op social media altijd open over persoonlijke worstelingen. Ze wil anderen die het moeilijk hebben graag helpen en richtte met haar zus de stichting

Mooi zoals je bent op, waarmee ze jongeren stimuleert een proces van zelfacceptatie aan te gaan. ‘Met mijn muziek breng ik altijd een message over. Mijn liedjes gaan over mijn leven, waar ik voor sta en waar ik in geloof.’

‘Het is waanzinnig dat we de vrijheid mogen vieren en dat ik daarin mag bijdragen,’ aldus Tabitha.

‘Het is ook prachtig voor mijn twee dochtertjes.’ Want het moederschap heeft haar blik op de wereld veranderd.

‘Jazeker, eerst ben je bezig met kindjes op de wereld zetten. En vervolgens ben je bezig met je kinderen tegen de wereld te beschermen. Dat is heel raar.’

Wat betekent vrijheid voor haar?

‘Vrijheid is mezelf kunnen zijn zonder oordelen en liefhebben zonder restricties. Als iedereen elkaar lief zou hebben, moet je eens zien wat er gebeurt. Er zijn geen vijanden in de liefde. Wat de wereld tekortschiet is liefde.’

Tabitha, Landelijke Ambassadeur van de vrijheid is te zien: 5 mei, Bevrijdingsfestival Fryslân, 13:00 uur, Mainstage

Boaz

Aan het einde van de middag op 5 mei betreedt Friese Ambassadeur Boaz het hoofdpodium. Boaz: “Vrijheid is voor mij de mogelijkheid om te mogen ontdekken, ondervinden en proeven van wat we wel en niet willen en de kans om ons daarin te ontwikkelen. Ik ben echt heel trots dat ik dat op Bevrijdingsfestival Fryslân mag uitdragen.”

Onlangs nog liet de Friese zanger, die via Kaapstad terug naar het Heitelân kwam, een verpletterende indruk achter tijdens het veel bekeken TV programma Matthijs Gaat Door. Met zijn veelbelovende debuutalbum ‘Keep it Simple’, dat ook op vinyl verscheen, bracht de zanger recentelijk elf liedjes uit die hun oorsprong kennen in de Amerikaanse Rootsmuziek.

zijn liefde voor country, blues en soul. Tussen de wijngaarden rondom het huis stond de jonge Boaz vaak met zijn vader te zingen.

Op 13-jarige leeftijd en inmiddels met zijn familie teruggekeerd naar Nederland, pakte hij het gitaarspelen op om zichzelf te kunnen begeleiden. In 2020 begon zijn eigen liedjes te schrijven. Zijn liedjes gaan over dingen die hij mee heeft gemaakt en koestert. Over zijn familie, zijn eerste liefde, zijn eerste gebroken hart en ander leed. Maar altijd vanuit een het-glas-ishalfvol-benadering.

Boaz, Friese Ambassadeur van de vrijheid is te zien:

Bekijk video:

Boaz Roelevink is op 20 januari 2002 geboren in het Friese stadje Franeker. Toen hij anderhalf jaar was verhuisde hij met zijn familie naar Kaapstad in Zuid-Afrika. Er werd in het gezin veel muziek gedraaid en al snel ontdekte hij

4 mei, Provinciale Herdenking, 19:30 uur, Prinsentuin & 5 mei, Bevrijdingsfestival Fryslân, 17:45 uur, Mainstage

Bekijk video:

Friese ambassadeur

Landelijke ambassadeur

nu te zien friesverzetsmuseum.nl

Wilt U volop genieten,

Ga dan naar de Terrorist

Je bent er na een kort verblijf, Volkomen opgefrist

Ga mee, ga mee, Je bent er vlak bij zee, Wordt bruin, wordt bruin. Op het topje van een duin.

De Terrorist op Ameland, Als het mooiste vacantieoord

Dat het is wat je overal

Van ons K.P. huis hoort.

plek van troost

voor verzetsfamilies

Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door vfonds, Stichting Sneek 1940-1945, Stichting Friesland 1940-1945 en Stichting Fries Verzetsmuseum | Deze tentoonstelling maakt deel uit van het themajaar Leven met Oorlog | Het Fries Verzetsmuseum is onderdeel van het Fries Museum | Het Fries Museum wordt mede ge nancierd door de Provincie Fryslân, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de VriendenLoterij, de Ir. Abe Bonnema Stichting en de Vrienden van het Fries Museum

Bevrijdingstocht

Kijk voor alle locaties op de route op: bevrijdingsfestivalfryslan.nl/noch-ien-kear

Een bevrijdingsroute met legervoertuigen door Fryslân op vrijdag 5 mei, waarbij ook de Canadese veteraan Jim Parks in Dokkum en Franeker zijn opwachting maakt. Op de legervoertuigen is ook Rick Boon aan boord, zoon van de onlangs overleden veteraan Art Boon. Hij opent Bevrijdingsfestival Fryslân op 5 mei, om 12:45 uur op het Oldehoofsterkerkhof in het bijzijn van burgemeester Buma.

Verschilmaker Rick Boon

kust van Frankrijk vechten, door België, Nederland en uiteindelijk Duitsland.

Rick Boon is de Verschilmaker voor Bevrijdingsfestival Fryslân. Hij is de zoon van de onlangs overleden Canadese veteraan Art Boon en haalt voor ons festival in de nacht van 4 op 5 mei het bevrijdingsvuur uit Wageningen, samen met Loopgroep Leeuwarden en A.V. Lionitas. Ze ontsteken de vlam op Bevrijdingsfestival Fryslân op 5 mei, om 12:45 uur op het Oldehoofsterkerkhof in het bijzijn van burgemeester Buma.

Rick over zijn vader Arthur

Arthur Boon wist dat het zijn rol in deze wereld was om zijn land met toewijding en trots te dienen, zijn gemeenschap met respect en zorg, en zijn familie met liefde en vriendelijkheid. Nooit week hij van deze idealen af.

Arthur sloot zich op 15-jarige leeftijd aan bij het leger en ging uiteindelijk naar het buitenland met het 19th Canadian Army Field Regiment (SP). Zijn eerste actie in de oorlog was bij de invasie op D-Day, 6 juni 1944. Hij zou in vele veldslagen langs de

Arthur trouwde op 12 mei 1956 met de liefde van zijn leven, Lois Pope. Samen voedden ze zoons Art en Rick op om de mensen om hen heen te respecteren en een goed, eerlijk leven te leiden. Hij vond het heerlijk om te zitten en zijn gedachten en verhalen te delen met iedereen die ernaar vroeg. Zijn vermogen om feiten, namen van plaatsen, gebeurtenissen en mensen vast te houden, was echt verbazingwekkend voor iedereen die elke keer luisterde. Arthur Henry Boon overleed op 98 jarige leeftijd, op 12 maart 2023. Hij laat twee zoons, twee schoondochters, vijf kleinkinderen en een achterkleindochter na. Zijn vrouw Lois overleed in 2019.

Jim Parks in Fryslân Vorig jaar kwam hij nog samen met Art Boon naar Fryslân, dit jaar is hij de enige Canadese veteraan die de oversteek maakt. Jim Parks verblijft een week met zijn familie, en de familieleden van Art Boon in Dokkum, om van daaruit herdenkingen en vieringen bij te wonen.

Jim Parks, nu 98, loog destijds over zijn leeftijd om te kunnen dienen in het leger. De veelal jonge soldaten zaten opeengepakt in de schepen. Zwijgend, tot het uiterste gespannen, de meesten een sigaret in de mondhoek. Ze waren vlak voor vertrek gebriefd. ‘Vandaag is de dag der dagen. Doe je plicht. Dit is geen oefening.’ “Er werd niet gesproken”, zegt Parks. “Je hoorde alleen het klotsen van de golven. Iedereen wist ‘het gaat beginnen’.”

Parks beleefde D-Day als in een roes. “Ik deed dingen zonder na te denken. Je wilt zelf blijven leven, maar om je heen sterven je makkers. Veel Canadese soldaten, voor wie D-day de vuurdoop was, waren verstijfd van angst. Tijd voor verdriet om een omgekomen maat was er niet, want je moest door. Je kon zelf de volgende zijn.” Jim Parks vocht mee tot aan de bevrijding. Hij keerde in september 1945 terug naar Canada. De Nederlanders en Canadezen hebben een unieke band gekregen sinds de gebeurtenissen in de oorlog.

10:30 en 16:30

Dokkum

12:30

Leeuwarden 13:30 tot 15:00 Franeker

‘Noch ien kear’ Vrijdag 5 mei 2023

Art Boon

Programma

OOG IN OOG MET OORLOG

Studente Oksana Fedorak organiseert voor Bevrijdingsfestival Fryslân het project OOG IN OOG MET OORLOG op 5 mei. Het project omvat twee lezingen en een workshop. De lezing staat in het teken van het leven tijdens de grootschalige oorlog in haar thuisland Oekraïne en wordt gegeven door twee Oekraïense kunstenaars. Hun persoonlijke (kunst)oorlogsverhalen centraal staan bij de lezing.

De lezingen: DE STAD CHERSON, DE MISLUKKING

VAN TERREUR | MIKHAIL RAY

SLIEKER FILM (FRIES MUSEUM), BLAUWE ZAAL

Mikhail is 39 jaar en woonde samen met zijn vrouw negen maanden in de bezette Oekraïense havenstad Cherson. Hij vertelt over zijn overleving tijdens de bezetting, over hoe hij kunst maakte, over hoe kunst hem alle beproevingen en moeilijkheden hielp doorstaan, hoe hij doorging met het geloven en vechten totdat Cherson bevrijd werd. Mikhail woont nu in Kyiv.

KERAMISCHE LEZING | NADYA SOBKO

KERAMIEKMUSEUM PRINCESSEHOF

Nadya is 29 jaar en komt uit Lviv. Ze hield een dagboek bij over de oorlog in Oekraïne met korte video’s, op papier én in een keramisch dagboek. In de dagboeken vertelt ze over de eerste dag van de grootschalige oorlog. Hoe kwam ze erachter dat er een invasie was? Wat deed ze in de eerste instantie? De dagboeken gaan ook over haar vrijwilligerswerk, residenties, over hoe kunst hielp alle moeilijkheden doorstaan en over haar heimwee naar Oekraïne. Nadya resideert momenteel in Duitsland.

Leeuwarder kunsetenares Hanneke Roelofsen is moderator van de lezingen.

VRIJHEIDSCOLLEGE

PRINSTENTUIN | 13:15

Iven Cudogham (1977) is een kinderboekenschrijver en presentator, maar bovenal een storyteller. Verhalen vertellen is zijn kern, vanaf jongs af aan. Momenteel is hij te zien in het programma

Een Huis Vol. Daarnaast is hij schrijver van prentenboeken over de slimme spin Anansi, die een serie op Zeppelin heeft gekregen en in 2024 in de bioscoop te zien zal zijn. Hij geeft een interactief kidscollege over worden wie je bent, hoe je dat doet, en hoe je die ultieme vrijheid vindt. Iven Cudogham is vader van 7 kinderen en woont in hartje Amsterdam. Eerder gaf Fresku een Vrijheidscollege, exclusief aan studenten van Firda. Bekijk filmportretten die zij maakten op het Plein van de Vrijheid. Fresku sluit ook Firda Stage af met een show!

De workshop:

‘KWETSBAARHEID VAN VRIJHEID’

KERAMIEKMUSEUM PRINCESSEHOF

Na afloop van de lezing van Nadya hebben bezoekers de mogelijkheid zelf met keramiek en letters aan de slag te gaan. In de workshop maken ze een keramisch bord van 21x21 cm, waarop ze een eigen stelling schrijven over oorlog, vrijheid, de invloed van de huidige oorlog op hen, wat vrijheid voor hen betekent, of over vrijheid als angst. Deelname aan de workshop is gratis.

Passend bij dit project is op het Plein van de Vrijheid, bij het Veteraneninstituut, het werk te zien van Nata Katerynenko. Zij is kunstcriticus, initiatiefnemer van kunstprojecten en archivaris hedendaagse kunst van Oekraïne. Sinds het begin van de Russische invasie van Oekraïne heeft ze dagboeken bijgehouden van het artistieke leven tijdens de oorlog in het videoproject ‘Tryvannya’ (‘Duration’). Duration is een artistieke spiegel geworden van de oorlog in Oekraïne.

Meer over dit project en Oksana

WARM Onze Vrijheidssoep proef je op 5 mei gratis in onze Tuin van de Vrede, bij de Aandachtschenkerij. Leuk om te weten: ook op de besloten Veteranendag op het Zaailand wordt de soep op 5 mei gegeten.

VERS Bij supermarkt Poeisz kun je verse Vrijheidssoep kopen, bereid door Van Smaak. Voor elke portie die verkocht wordt in de supermarkt doneert Van Smaak een portie aan de voedselbank.

BLIK Tot en met 5 mei koop je een blik soep bij Fursa op de Prins Hendrikbrug in Leeuwarden. Het loket is een initiatief van Salah Aldin Alaybi, in samenwerking met Johannes van Wieren van Stichting Jong en Ondernemend Fryslân.

Voor elk blik dat verkocht wordtbij Fursa doneert Bevrijdingsfestival Fryslân een blik soep aan de voedselbank.

ZELF Nog leuker, en misschien wel lekkerder is om deze soep zelf te maken. De kern van de Vrijheidsmaaltijd is namelijk een bijzondere ontmoeting aan de eettafel, waarbij je met je gasten over vrijheid en onvrijheid praat: thema’s waar je niet dagelijks bij stilstaat en waar je bij uitstek op Bevrijdingsdag aandacht aan kan geven. maakt dit jaar het recept voor de Vrijheidssoep.

Scan de QR code voor het recept van chef London Loy!

5 MEI MOMENT

MAINSTAGE | 19:15

Op 5 mei staan bijna 1 miljoen bezoekers van alle bevrijdingsfestivals in Nederland stil bij vrijheid. Gezamenlijk met alle festivals doen we dat op een hele speciale manier. Kom bij Bevrijdingsfestival Fryslân vlak voor het optreden van S10 naar de Mainstage en je kunt het meebeleven!

VETERANENDAG

ZAAILAND

De Veteranendag heeft een eigen programma in de ochtend van 5 mei, maar ’s middags is er ook het nodige te zien en te doen op het Zaailand! Zo zijn er onder andere voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog te bewonderen.

PLATENBEURS

GROENEWEG | 12:00 - 18:00

De PlatenBazen (Variaworld) zijn op 5 mei in Leeuwarden met een markt waar iedere liefhebber van tastbare geluidsdragers ruimschoots aan zijn of haar trekken komt! Een beurs met letterlijk duizenden lp’s, singles, cd’s, dvd’s, cassettes en merchandise in de meest uiteenlopende genres en van Abba tot ZZ Top. Nieuw en tweedehands, van million seller tot obscuur collectors item.

AANDACHTSCHENKERIJ

TUIN VAN DE VREDE

Les je dorst in de tuin van het Princessehof waar niet alleen thee, maar ook aandacht wordt geschonken. Je bent van harte welkom voor een praatje en oprechte interesse.

WOII TOUR

LEEUWARDEN

Zaterdag 15 april t/m 13 mei kun je elke zaterdag om 14:00 uur meelopen op de openbare Tweede Wereldoorlog Tour in Leeuwarden. Op deze stadswandeling hoor je de meest bijzondere verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Waar zat de bezetter, wat gebeurde er met de joodse inwoners en welke bijzondere actief heeft het verzet uitgevoerd. Meld je vooraf aan op www.aguidetoleeuwarden.nl.

PORTRETJE VRIJHEID

PLEIN VAN DE VRIJHEID

Studenten van de opleiding

Mediavormgeving van ROC Friese Poort maakten portretten met het thema vrijheid. Dit kan een foto zijn, maar ook een schilderij. Ze hebben zich laten inspireren door een bezoek aan het Fries Verzetsmuseum. De studenten hebben compleet de vrije hand gekregen om hun portret op eigen, creatieve manier invulling te geven en dat is absoluut gelukt! De portretten worden op 5 mei op het Plein van de Vrijheid tentoongesteld. Bekijk ook de video’s:

DBIEB: TIJDSPASPOORT

KINDERFESTIVAL

Maak je eigen tijdspaspoort! Een tijdscapsule waarin je allemaal dingen vastlegt die voor jou belangrijk zijn. Het is meestal een boekje, waarin je bijvoorbeeld opschrijft wat je hobby's zijn, of je talenten. Ook kun je toekomstdromen of fijne herinneringen opschrijven. Je bewaart hem ergens heel goed en je zoekt hem pas na jaren weer op om terug te lezen. Een soort geschiedenisboekje over jezelf eigenlijk! Superleuk voor kinderen van 6 tot en met 12 jaar.

OPERAESJE FERS

PLEIN VAN DE VRIJHEID

Onder de naam Operaesje Fers is ruim 25 jaar een tweetalige (Fries en Nederlands) dichterstelefoon actief geweest. Tresoar en het Fries Film & Audio Archief hebben afgelopen jaar een groot deel van de audioopnames van Operaesje Fers weer online gezet. Op 5 mei is de dichterstelefoon weer mee te maken, met een door het Fries Film & Audio Archief uitgekozen selectie aan diverse gedichten met het thema vrijheid.

VAN RAVESTEIJN

PRINSENTUIN

Tijdens Bevrijdingsfestival Fryslân typen drie Typische Typers alles wat hen bezighoudt. Gewapend met een schrijfmachine, leggen ze alle verhalen jaarlijkse vast die hen emotioneren. De acteurs met wisselende stemmingen zitten klaar om in gesprek te gaan met het publiek en de verhalen vast te leggen, op een humoristische manier maar mét een boodschap. Kom langs, vertel je verhaal, en laat het groots de wereld ingooien.

KUNSTKADE

KINDERFESTIVAL

Kunstkade gaat in de Prinsentuin met je fantaseren, verzinnen en mooi maken! Samen met dichter Arjan Hut en illustrator Jamilla Beukema kun je deze middag dichten, poëzie posters maken en voordragen. Kom langs!

OOK OP BEVRIJDINGSFESTIVAL FRYSLÂN:

Bedank een veteraan - schrijf een ansichtkaart aan een veteraan en het veteraneninstituut zorgt ervoor dat hij bezorgd wordt | Bezoek de stand van het Veteraneninstituut en beleef een bijzondere date met een veteraan! | Scouting Burmania - stormbaan en marshmallows roosteren | Knutselhoek, springkussens en andere feestelijkheden | Saranti - schminkers, workshops en shows | Rojo Events - springkussens, glittertattoos, schminken en de ranjakoe; met gratis oranje voor kinderen!

ONDERGEDOKEN IN FRYSLÂN

Het aantal onderduikers ten tijde van de Tweede Wereldoorlog in Friesland wordt geschat op 23.000 personen. Dit aantal is waarschijnlijk te laag, maar bronnen die de gehele oorlogsperiode bestrijken ontbreken. Toch doen we ruim 75 jaar later nog steeds nieuwe ontdekkingen over onderduikers in Friesland. Zo werd er vorig jaar een onderduikplek gevonden op de zolder van een pand aan de Nieuwestad in Leeuwarden. Deze ontdekking riep direct allerlei vragen op. Wie heeft hier gewoond en wie heeft er ondergedoken gezeten? Met behulp van onderzoek in o.a. de archieven van Tresoar is een bijzonder verhaal naar boven gekomen. Wat blijkt? In de oorlog werd dit pand bewoond door Wolf Salomon. Hij was joods en dook onder in zijn eigen huis. Dit bijzondere verhaal komt nog meer tot leven door de herinneringen van Mirja Dé de Jong-Bril (95). Zij woonde tijdens de Tweede Wereldoorlog in het pand en is samen met Tresoar teruggegaan naar de plek waar zij van haar 14 de tot haar 19 de jaar woonde. Benieuwd welke herinneringen zij heeft aan de oorlogsjaren op de Nieuwestad? De film met het verhaal van Mirja Dé is vanaf nu te bekijken op www.tresoar.nl.

ACTIE NIET WEGGOOIEN

Op donderdag 4 mei is Cultuurhistorisch Centrum De Tiid het toneel van de halfjaarlijkse 'actie niet weggooien'. De actie is bedoeld om aandacht te vragen voor erfgoed uit de Tweede Wereldoorlog dat nog bij mensen thuis op zolder ligt. Het gaat dan bijvoorbeeld om voorwerpen, dagboeken, brieven of andere documenten.

Kom langs van 11:00 tot 16:00 uur.

5 MEI REDE

DORPSKERK HUIZUM

De rede wordt dit jaar verzorgd door schrijver Geert Mak. Er is muziek van het ensemble Rossignol met Alice GortSwitynk en Elly van Munste. Het begint om 16:00 uur. De toegang is gratis. Een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.

LIVING LIBRARY

TUIN VAN DE VREDE

Wandel gratis de tuin van het Princessehof binnen en leen een levend boek; mensen die als soldaat hebben gevochten in de oorlog of bijvoorbeeld zijn opgegroeid in een gezin dat in de WOII met de Duitsers sympathiseerde. In de Living Library gaan deelnemers met hun boek in gesprek over hun vooroordelen en onderzoeken samen overeenkomsten en verschillen. Een aantal van deze menselijke boeken zijn onderdeel van de tentoonstelling Vrijheid Nu in het Fries Verzetsmuseum.

BEVRIJDINGSROK

TUIN VAN DE VREDE

Iedere vrouw in Nederland een bevrijdingsrok, dat was de droom van Mies Boissevain - Van Lennep. De rok moest bestaan uit allemaal verschillende kleurrijke lapjes, en daarmee symbool staan voor de eenheid van Nederland. Want ook al zien de lapjes er allemaal anders uit, ze vormen één geheel. Op 5 mei gaan we in samenwerking met het Fries Verzetsmuseum werken aan de grootste en kleurrijkste lapjesrok van Nederland! We roepen iedereen van jong tot oud op om lapjes stof versieren. Deze verwerken we in de Tuin van de Vrede (tuin Keramiekmuseum Princessehof) tot een levensgrote rok. In samenwerking met SINNE Kinderopvang knutselden heel veel kinderen al een lapje stof als onderdeel van de Bevrijdingsrok. Kom de creativiteit bewonderen! Je kunt ook zelf mee.

TRIENKE POSTMA-FRISO

DE TIID | BOLSWARD

Museum De Tiid in Bolsward is op vrijdag 5 mei om 19.30 het podium Trienke Postma-Friso. Zij vertelt over de oorlog, Joodse onderduikers en alle opgejaagden van toen. Met een doorkijk naar nu. Museum De Tiid biedt ruimte aan maximaal 100 bezoekers.

TIENSKIP

PLEIN VAN DE VRIJHEID

Zoek jij extra uitdaging en vermaak op 5 mei? Dan hebben wij iets voor jou! Op Bevrijdingsfestival Fryslân kun je met je vrienden (4 tot 10 personen) meedoen aan de Mienskip Match, waarbij jullie maatschappelijke uitdagingen aan gaan en punten kunnen verdienen. De teams met de meeste punten, winnen mooie prijzen. Daarnaast strijden de teams voor een geldbedrag, wat bestemd is voor goede doelen. Het is een geweldige manier om de vrijheid te vieren, iets maatschappelijks bij te leren en iets te doen voor een ander!

Daarom ook ons motto: Doe iets voor jezelf en doe iets voor een ander!

Tienskip.nl/5mei

DE TERRORIST FRIES VERZETSMUSEUM

Op het eerste gezicht lijken het doodgewone, zorgeloze vakantiekiekjes, maar achter de foto's die zijn gemaakt in 'De Terrorist' op Ameland gaan indrukwekkende verhalen schuil. In een vakantiehuis ontsnappen nabestaanden van verzetsslachtoffers na de Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld even aan hun zorgen. Hun verhalen staan centraal in een nieuwe, intieme presentatie die te zien is in het Fries Verzetsmuseum. friesverzetsmuseum.nl/deterrorist

SLIEKER FILM

6 en 7 mei

In samenwerking met Slieker Film organiseert het Fries Verzetsmuseum een filmprogramma, met films die in het teken staan van oorlog, verzet en vrijheid. De nationale geschiedenis en verwevenheid van Nederland en Indië wordt op filmische wijze door Hans Goedkoop (presentator Andere tijden, De Gouden Eeuw en De IJzeren Eeuw) tot leven gewekt. sliekerfilm.nl

AMNESTY

PLEIN VAN DE VRIJHEID

Amnesty is op ons festival aanwezig met de actie #StrafbaarinIran. Onlangs werden vijf jonge Iraanse vrouwen opgepakt door de Iraanse zedenpolitie, omdat ze een video waarin ze zonder hijab dansten op TikTok plaatsten. Ook een stel dat op straat danste, kreeg 10 jaar gevangenisstraf opgelegd. Amnesty heeft een spel ontwikkeld waarmee ze bezoekers vragen om solidair te zijn met Iraniërs, mee te dansen en de petitie te ondertekenen.

Op een waterafstotende speelveld van 2 bij 3 meter staat een quiz waar je overheen loopt. Dans jij het liefst in de spotlights of alleen als niemand je ziet? Iraniërs zouden ook graag kiezen waar ze dansen en hoeveel mensen dat zien. Maar die keuze hebben ze helaas niet. Aan het einde van de quiz weet je welk type jij bent, krijg je een button met daarop de tekst ‘Ik dans voor Iran’. Daarbij kun je direct de petitie #StrafbaarinIran ondertekenen.

KAZEMATTENMUSEUM

KORNWERDERZAND

Op 4 mei wordt er in het Kazemattenmuseum, waar in mei 1940 225 Nederlandse militairen 17.000 Duitsers wisten tegen te houden, stilgestaan bij de slachtoffers van onder andere de Tweede Wereldoorlog. Op 5 mei wordt er rond 15:00 uur het bevrijdingsvuur op het monumentenplein ontstoken. De toegang is gratis.

* Waan je terug in de tijd van de ‘Koude Oorlog’ in de grootste bunker (1100M2) van de civiele verdediging in Nederland.

* Maar liefst 150 personen konden 14 dagen lang in de bunker verblijven zonder naar buiten te hoeven.

* Het bunkercomplex is nog voor 90% intact.

* Ook is er een segment van de Berlijnse muur te bewonderen alsmede een aantal voertuigen.

OPENINGSTIJDEN

Iedere eerste zondag van de maand van 11.00 tot 16.00 uur

Daarnaast iedere woensdagmiddag van 13.30 tot 16.00 uur behalve in de maanden december en januari.

In de zomermaanden extra geopend tijdens een aantal weken op woensdag, donderdag en vrijdag van 13.00 - 16.00 uur. Voor de juiste weken zie website van het museum.

Burstumerdyk 1 - 9001 ZC GROU www.museumbeschermingbevolking.nl

Stadswandeling

Op verschillende historische plekken uit de Tweede Wereldoorlog in Leeuwarden zijn in samenwerking met Historisch Centrum Leeuwarden levensgrote foto’s geplaatst. De betreffende plekken in de stad zijn op eigen initiatief te bezoeken, tot en met 12 mei. Scan de foto’s met een QR- code met de camera van je telefoon, en ontdek de verhalen achter de foto’s. De foto’s en verhalen zijn tijdens de expositie ook online te zien en te lezen op bevrijdingsfestivalfryslan.nl

Het verhaal van toen in de stad van nu

Deze stadswandeling neemt je als wandelaar mee door Leeuwarden en voert je langs bijzondere verhalen die verbonden zijn met het verhaal van oorlog, verzet en bevrijding in de stad. Het verhaal van toen, in de stad van nu. Zonder de hele geschiedenis te willen of te kunnen vertellen is een aantal verhalen bijeengebracht dat de uiteenlopende aspecten van de bezetting belicht. Achter de foto’s die je tegekomt, schuilen verhalen van Leeuwarden en Leeuwarders in oorlogstijd, met veel citaten uit dagboeken van inwoners van de stad. Deze stadswandeling is tot stand gekomen in samenwerking met Historisch Centrum Leeuwarden en diens rijke archief aan verhalen en beeldmateriaal.

Johan Kamsma (37), eigenaar van Kamsma Schoenen in Leeuwarden en Drachten, leeft en ademt schoenen. ‘Als jochie was ik na schooltijd altijd in de winkel te vinden. Schoenpoets aanvullen, dozen scheuren.’ Vorig jaar nam hij de schoenenzaak in de Oosterstraat in Leeuwarden over van zijn oom.

In Friesland zijn er zeven vestigingen van Kamsma Schoenen te vinden en die worden allemaal gerund door Kamsma’s. Zijn verre voorouder begon in 1754 met een schoenmakerij. Alle eigenaren van de huidige schoenwinkels van Kamsma stammen af van deze schoenmaker. ‘Het is één groot familiegebeuren, zeg ik altijd. We zijn een kleine Van der Valk, maar dan in Friesland. De Friese klant waarderen de winkels, zegt Johan. ‘Het zijn klanten voor het leven. Dat merkten we vooral in coronatijd. Toen we weer open mochten, kwamen mensen soms huilend in de winkel. We zitten in Leeuwarden niet in de meest gunstige straat, maar ze weten ons te vinden. Bij ons vinden ze comfort, aandacht en kwaliteit. Ze krijgen goed advies, dat zie je niet overal meer. We hebben tijd om naar de klant te luisteren. Klanten dragen ons een warm hart toe.’

Zijn vader werd boven de winkel geboren. Zelf woonde Johan ook boven de winkel. ‘Als jochie was ik na schooltijd altijd in de winkel te vinden. Schoenpoets aanvullen, dozen scheuren. Het liefst verkocht ik al schoenen, maar mijn vader vond me nog te jong.’ Na de middelbare school rondde Johan zijn mbo-opleiding af. Zijn vader raadde hem aan om eerst in een andere schoenenwinkel te werken, om feeling met het beroep te krijgen. ‘Hoe kan het anders, of beter? Daar heb ik veel van opgestoken.’

Vorig jaar nam hij de winkel in Leeuwarden over van zijn oom. ‘Mijn oom had de schoenenwinkel bijna veertig jaar gehad en had geen opvolger. Zelf had ik de winkel in Drachten al overgenomen van mijn vader. Mijn broertje Jelte is eigenaar van de winkels in Wolvega en Heerenveen,’ vertelt Johan. Hij staat graag op de werkvloer. ‘Ik ben een winkeldier. Ik vind het heel leuk om met mensen om te gaan die moeilijke voeten hebben, om ze met een lach de deur uit te zien gaan, om mooie verhalen te horen. Het zit ons in het bloed. Het is ons met de schoenlepel ingegoten, haha. Ik vind het mooi als mensen voelen dat een goede schoen lekkerder loopt. Mijn mooiste ervaring is met een vrouw die niet liep. Ze kocht een bepaald merk schoen en nu loopt ze een half uur per dag. Ons vak is uniek, elk mens is anders.’

Toekomstdromen zijn er ook: ‘Misschien wil ik ooit nog een winkel openen in Dokkum.’ Want hij

ziet zichzelf niet zo snel iets anders doen. ‘Mijn ouders hadden vroeger geen tuin, maar wel een huisje op het erf van een boer in Bakkeveen. Het weekend brachten we daar vaak door. Eerst een patatje halen bij de snackbar en dan naar Bakkeveen. Hoe druk mijn vader het ook had, als het tijd was om te kuilen dan ging de winkel dicht en ging hij naar de boerderij. Als jongetje hielp ik ook mee. Misschien dat dat iets is,’ vertelt hij lachend. Een mogelijke opvolger staat al klaar: zijn oudste zoon die negen is. ‘Het lijkt hem leuk, zegt hij nu, maar ik durf het niet te zeggen. Ik zou het leuk vinden, maar mijn vader heeft me altijd de keuze gegeven om mijn eigen ding te doen. Dat wil ik ook voor mijn zoon.’

Op 3 mei worden in Leeuwarden vijf Friese echtparen postuum onderscheiden door het Holocaustherdenkingsinstituut Yad Vashem als 'Rechtvaardigen onder de volkeren'. Ze krijgen deze onderscheiding omdat ze in de Tweede Wereldoorlog het leven van Joodse medeburgers hebben gered.

Yad Vashem in Jeruzalem is het instituut ter nagedachtenis van de zes miljoen Joodse slachtoffers van de Sjoa (Holocaust) en van de duizenden bloeiende Joodse gemeenschappen

Yad Vashem

die door de nazi's zijn verwoest in de periode 1939-1945. Het instituut is tevens een centrum van onderzoek naar zowel de oorzaken als de gevolgen van de Jodenvervolging tijdens de Duitse overheersing van grote delen van Europa voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het instituut herdenkt de zes miljoen Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi's en hun handlangers werden omgebracht en eert diegenen die, hoewel zelf niet-Joods, zich op bijzondere wijze verdienstelijk hebben gemaakt bij het redden van Joden.

Zij ontvangen de titel ‘Rechtvaardigen onder de Volkeren’. Dat is een benaming die uit de Joodse traditie stamt. Het Yad Vashem Instituut heeft sinds 1953 over de hele wereld meer dan 26.000 mannen en vrouwen, waaronder meer dan 5.700 Nederlanders op deze wijze geëerd.

Jan & Aaltje de Roo – Verbeek, voor de liefdevolle bescherming van Bennie, die Karel werd genoemd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn echte naam kenden ze lange tijd niet.

Wieger & Hendrikje Terpstra –Planting, voor het bieden van onderdak aan een geëvacueerd gezin uit Arnhem. Ondanks het gevaar verwelkomden ze ze allemaal in hun huis.

Barteld Tjibbeles & Maaike van der Werff – Kooistra, voor het verborgen houden van het echtpaar Cohen en hun zoon Wim tot de bevrijding van Warga in april 1945.

“Ik geef hun in mijn tempel en binnen mijn muren een gedenkteken en een naam … Ik geef hun een eeuwige naam, een naam die onvergankelijk is.”

(Jesaja 56:5)

Johannes Theodorus & Catharina Margaretha van Roon – Helsloot, die het als het hun christelijke plicht zagen om met veel risico twee kinderen van het ‘uitverkoren volk’ te verbergen.

Hendrik & Akke Woudstra – Banga, die een gezin opvingen en met elkaar bevrijdingsdag in 1945 vierden in hun woning in Ee.

De Yad Vashem onderscheiding

’Rechtvaardigen onder de Volkeren’ is postuum toegekend aan:

BEVRIJDINGSFESTIVAL?

SAMEN AFVAL RECYCLEN!

Wat is er mooier dan in vrede en vrijheid leven? Juist! Vrede en vrijheid in een mooie en schone wereld! Samen doen we dat. Hoe? Omrin helpt het Bevrijdingsfestival circulair en duurzaam te maken. Door minder afval, meer recycling en beter hergebruik.

samen halen we alles eruit

www.omrin.nl

Een circulair festival

Als Bevrijdingsfestival Fryslân streven we ernaar een circulair festival te zijn. Daarom draaien de generatoren op biodiesel, planten wij projectmatig bomen en werken we tijdens het festival met herbruikbare bekers die we reinigen middels een spoelsysteem.

Hoe werkt het

Voor het eerste rondje drinken betaal je € 3,50 per beker, exclusief een consumptie. Bij inlevering van je laatste beker bij de bar ontvang je een tikkie van € 3,00 terug. De overgebleven € 0,50 wordt ingezet om alle achterliggende kosten als reiniging, handling, transport en jouw tikkie terug te betalen. Hiermee help je mee aan een goed milieu. Dankjewel!

Plattegrond

Rent, Serve, Return!

Onze circulaire ambitie wordt mede mogelijk gemaakt door Vereniging Circulair Friesland, Omrin, Wetterskip Fryslân, Varweg, StarCups en Event Catering.

Het eerste rondje kost

je geld, maar je helpt het milieu!

Er is gratis ranja voor de kinderen bij de Ranjakoe in de Prinsentuin!

OP 5 MEI VIEREN WE IN LEEUWARDEN DE VRIJHEID MET

EEN MOOI BEVRIJDINGSFEEST! VOOR DE LEEUWARDER

SENIORENKRANT IS ER NOG EEN EXTRA REDEN VOOR

EEN FEESTJE: WIJ BESTAAN NAMELIJK 5 JAAR!

De afgelopen 5 jaar is de Leeuwarder Seniorenkrant uitgegroeid tot dé krant voor en over ouderen!

Onze krant is uniek omdat:

■ onze artikelen speciaal geschreven worden voor de Leeuwarder Seniorenkrant

■ we veel over Leeuwarden schrijven

■ onze artikelen geen commercieel belang hebben

■ onze lezers mee mogen bepalen waar we over schrijven

■ onze oplage met 55.000 exemplaren de hoogste van de gemeente Leeuwarden is

MIS DE LEEUWARDER SENIORENKRANT DUS NIET!

OP 7 JUNI KOMT ER EEN NIEUWE EDITIE UIT.

Je kunt ons ook online vinden op www.seniorenkrant.nl of op www.facebook.com/Leeuwarderseniorenkrant

NIET MEER TUSSEN DE BLOEMEN, MAAR OOK NIET ACHTER DE GERANIUMS

ROMMERT DIJKSTRA:

Vrienden van Bevrijdingsfestival Fryslân

Een groot dankjewel aan iedereen die ons een warm hart toedraagt.

Akkrum: Knol Akkrum | Bolsward: Gerritsma Interieurbetimmering vof | Okkinga Communicatie B.V. | Dokkum: Ensel staalkonstrukties B.V. | Familiebedrijf Weidenaar Dokkum | Drachten: Betonboor- en Zaagbedrijf K. Wijma B.V. | Feenstra’s Installatie Buro Drachten B.V. | Paulusma Reizen B.V. | Franeker: Bijlsma Hercules B.V. | Grandcafé de Doelen | Huhtamaki Nederland B.V. | King Metaal Machinefabriek B.V. | Levo Produktenmaatschappij B.V. | Water-Land Bevrachtingen B.V. | Gorredijk: De Bakkers van Verloop | Hallum: Helwa Wafelbakkerij B.V. | Harlingen: ADONIN B.V. | N. Dijkstra Metaalbewerking B.V. | Visveiling Urk Locatie Harlingen | Heeg: Veenstra|Fritom | Heerenveen: Ingenieursburo Meijer & Joustra B.V. | Hindeloopen: Atelier W.H. Glashouwer Hindeloopen | IJlst: Rispens State B.V. | Soprema B.V. | Stienstra & Van der Wal B.V. | Joure: Auto Joure B.V. | Bakkerij Molkwar B.V. | De Jouster Klokkenmakerij | Howitec Netting B.V. | Piersma Vloeren | Rienk Kantoor en Inrichting | Steven B.V. | Koarnjum: De Vries Cornjum B.V. | Kollum: Van der Veen Kaas Kollum

B.V | Kootstertille: Bouwbedrijf Postma B.V. | Haitsma Beton B.V. | Leeuwarden: Banketbakkerij Nijstad | Boekhandel Van der Velde B.V. | Bouwbedrijf van der Hoek B.V. | Cowhouse International B.V. | DDFR IT Infra & Security | Dekker Drukwerken B.V. | Era Notarissen | Haaima Hylkema | Handelsmaatschappij Platex B.V. | Jan Eringa Leeuwarden B.V. | Jan Terpstra Cycling World | Jongia Mixing Technology | L. Kielstra Kraanverhuur BV | Mannen van Staal | Mazda van den Akker Leeuwarden | McDonald’s Goutum McDrive | Mix-Fix Koffie B.V. | Paddy O’Ryan Irish Pub / Eetcafé | Parsec B.V. | PAX GROEP | Royal Steensma B.V. | Schweigmann Jeugdmode | B.V. Van der Ploeg International B.V. | WIND Internet | Zuivelhoeve Leeuwarden |

Leeuwarden\Buitenpost: Kapenga Wonen | Luinjeberd: Pieterpikzonen B.V. / Dezaden.nl | Marssum: Motoren Revisie Wiering | Munnekezyl: Zuidema Agrotrans | Oosterbierum: Lambweston | Sneek: Hettinga Industriële Verpakkingen | Landustrie Sneek B.V. | Stork Turbo Blading B.V. | Uitvaartcentrum J.AE. De Boer & Zn. | Stiens: Broekens B.V. | St. Nicolaasga: Administratiekantoor D. Taconis | Sumar: Noppert Beton B.V. | Essity Operations Suameer b.v. | Warns: Watersportcentrum De Stormvogel / Jachthaven De Vrijheid | Wolvega: Carrosseriefabriek Heiwo B.V. | Home Center Wolvega | Wommels: Technisch Metaalbedrijf de Jong B.V.

Het vfonds

het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg zet zich in voor de erkenning en waardering van geüniformeerden die in dienst zijn van de Nederlandse overheid waar ook ter wereld. Het vfonds wil met voorlichting, educatie en publiciteit respect en waardering van de maatschappij winnen voor alle personen die betrokken zijn bij internationale vredesoperaties.

Stichting Amelanderhof | Herbert Duintjer Fonds | Stichting Ritske

Boelema Gasthuis | Vliegbasis

Leeuwarden | KTR Friesland Groep