Otezla® 10 mg, 20 mg and 30 mg film-coated tablets 1. NAME OF THE MEDICINAL PRODUCT: Otezla 10 mg film-coated tablets. Otezla 20 mg film-coated tablets. Otezla 30 mg film-coated tablets. 2. QUALITATIVE AND QUANTITATIVE COMPOSITION: Otezla 10 mg film-coated tablets: Each film- coated tablet contains 10 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 57 mg of lactose (as lactose monohydrate). Otezla 20 mg film-coated tablets: Each film-coated tablet contains 20 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 114 mg of lactose (as lactose monohydrate). Otezla 30 mg film-coated tablets: Each film-coated tablet contains 30 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 171 mg of lactose (as lactose monohydrate). For the full list of excipients, see section 6.1. 3. PHARMACEUTICAL FORM: Film-coated tablet (tablet). Otezla 10 mg film-coated tablets: Pink, diamond shaped 10 mg film-coated tablet of 8 mm length with “APR” engraved on one side and “10” on the opposite side. Otezla 20 mg film-coated tablets: Brown, diamond shaped 20 mg film-coated tablet of 10 mm length with “APR” engraved on one side and “20” on the opposite side. Otezla 30 mg film-coated tablets: Beige, diamond shaped 30 mg film-coated tablet of 12 mm length with “APR” engraved on one side and “30” on the opposite side. 4. CLINICAL PARTICULARS: 4.1
Therapeutic indications: Psoriatic arthritis: Otezla, alone or in combination with Disease Modifying Antirheumatic Drugs (DMARDs), is indicated for the treatment of active psoriatic arthritis (PsA) in adult patients who have had an inadequate response or who have been intolerant to a prior DMARD therapy (see section 5.1). Psoriasis: Otezla is indicated for the treatment of moderate to severe chronic plaque psoriasis in adult patients who failed to respond to or who have a contraindication to, or are intolerant to other systemic therapy including cyclosporine, methotrexate or psoralen and ultraviolet-A light (PUVA). Behçet’s disease: Otezla is indicated for the treatment of adult patients with oral ulcers associated with Behçet’s disease (BD) who are candidates for systemic therapy.
4.2 Posology and method of administration: Treatment with Otezla should be initiated by specialists experienced in the diagnosis and treatment of psoriasis, psoriatic arthritis or Behçet’s disease.
Posology: The recommended dose of apremilast is 30 mg taken orally twice daily, approximately 12 hours apart (morning and evening), with no food restrictions. An initial titration schedule is required as shown below in Table 1. No re-titration is required after initial titration. Table 1.
Dose titration schedule:
Day 1: AM: 10 mg; Day 2: AM:
Otezla®, the first and only oral PDE4-inhibitor on the market for patients with PSO or PsA, is well tolerated and requires no dose adjustment (except in severe renal impairment), monitoring or analytical screening.1-3,a
CHOOSE EFFICACY & SIMPLICITY1-6
APREMILAST IN PATIENTS WITH PSO or PsA with or without CARDIOMETABOLIC COMORBIDITIES1-6 in the treatment of years of EXPERIENCE9 >8
Experts consider apremilast a suitable option in the treatment of the psoriatic patient*# and presence of comorbidities1,7,8
PM: 30 mg; Day 6 & thereafter: AM: 30 mg. PM: 30 mg. If patients miss a dose, the next dose should be taken as soon as possible. If it is close to the time for their next dose, the missed dose should not be taken and the next dose should be taken at the regular time. During pivotal trials the greatest improvement was observed within the first 24 weeks of treatment for PsA and PSOR and within the first 12 weeks of treatment for BD. If a patient shows no evidence of therapeutic benefit after this time period, treatment should be reconsidered. The patient’s response to treatment should be evaluated on a regular basis. Special populations: Elderly patients: No dose adjustment is required for this patient population (see sections 4.8 and 5.2). Patients with renal impairment: No dose adjustment is needed in patients with mild and moderate renal impairment. The dose of apremilast should be reduced to 30 mg once daily in patients with severe renal impairment (creatinine clearance of less than 30 mL per minute estimated by the Cockcroft-Gault equation). For initial dose titration in this group, it is recommended that apremilast be titrated using only the AM schedule listed in Table 1 and the PM doses be skipped (see section 5.2). Patients with hepatic impairment: No dose adjustment is necessary for patients with hepatic impairment (see section 5.2). Paediatric population: The safety and efficacy of apremilast in children aged 0 to 17 years have not been established. No data are available. Method of administration: Otezla is for oral use. The film-coated tablets should be swallowed whole, and can be taken either with or without food. 4.3 Contraindications: Hypersensitivity to the active substance(s) or to any of the excipients listed in section 6.1. Pregnancy (see section 4.6). 4.8 Undesirable effects: Summary of the safety profile: The most commonly reported adverse reactions with apremilast in PsA and PSOR are gastrointestinal (GI) disorders including diarrhoea (15.7%) and nausea (13.9%). The other most commonly reported adverse reactions include upper respiratory tract infections (8.4%), headache (7.9%), and tension headache (7.2%) and are mostly mild to moderate in severity. The most commonly reported adverse drug reactions with apremilast in BD are diarrhoea (41.3%), nausea (19.2%), headache (14.4%), upper respiratory tract infection (11.5%), upper abdominal pain (8.7%), vomiting (8.7%) and back pain (7.7%) and are mostly mild to moderate in severity. The gastrointestinal adverse reactions generally occurred within the first 2 weeks of treatment and usually resolved within 4 weeks. Hypersensitivity reactions are uncommonly observed (see section 4.3). Tabulated list of adverse reactions: The adverse reactions observed in patients treated with apremilast are listed below by system organ class (SOC) and frequency for all adverse reactions. Within each SOC and frequency grouping, adverse
reactions are presented in order of decreasing seriousness. The adverse drug reactions were determined based on data from the apremilast clinical development programme and post-marketing experience. The frequencies of adverse drug reactions are those reported in the apremilast arms of the four Phase III studies in PsA (n = 1,945) or the two Phase III studies in PSOR (n = 1184), and in the phase III study in BD (n = 207) (the highest frequency from either data pool is represented in table 2). Frequencies are defined as: very common (≥ 1/10); common (≥ 1/100 to <1/10); uncommon (≥ 1/1,000 to <1/100); rare (≥ 1/10,000 to <1/1,000); not known (cannot be estimated from the available data). Table 2. Summary of adverse reactions in psoriatic arthritis (PsA), psoriasis (PSOR) and Behçet’s disease (BD) : System Organ Class, Frequency, Adverse reaction. Infections and infestations: Very Common: Upper respiratory tract infectiona; Common: Bronchitis, Nasopharyngitis*. Immune system disorders: Uncommon: Hypersensitivity. Metabolism and nutrition disorders: Common: Decreased appetite*. Psychiatric disorders: Common: Insomnia, Depression; Uncommon: Suicidal ideation and behaviour. Nervous system disorders: Very common: Headache*,a; Common: Migraine*, Tension headache*. Respiratory, thoracic, and mediastinal disorders: Common: Cough. Gastrointestinal disorders: Very Common: Diarrhoea*, Nausea*; Common: Vomiting*, Dyspepsia, Frequent bowel movements, Upper abdominal pain*, Gastroesophageal reflux disease; Uncommon: Gastrointestinal haemorrhage. Skin and subcutaneous tissue disorders: Uncommon: Rash, Urticaria; Not known: Angioedema. Musculoskeletal and connective tissue disorders: Common: Back pain*. General disorders and administration site conditions: Common: Fatigue. Investigations: Uncommon: Weight decrease. *At least one of these adverse reactions was reported as serious. aFrequency reported as common in PSA and PSOR. Description of selected adverse reactions: Psychiatric disorders: In clinical studies and post-marketing experience, uncommon cases of suicidal ideation and behaviour, were reported, while completed suicide was reported post-marketing. Patients and caregivers should be instructed to notify the prescriber of any suicidal ideation (see section 4.4). Body weight loss: Patient weight was measured routinely in clinical studies. The mean observed weight loss in PsA and PSOR patients treated for up to 52 weeks with apremilast was 1.99 kg. A total of 14.3% of patients receiving apremilast had observed weight loss between 5-10% while 5.7% of the patients receiving apremilast had observed weight loss greater than 10%. None of these patients had overt clinical consequences resulting from weight loss. A total of 0.1% of patients treated with apremilast discontinued due to adverse reaction of weight decreased. The mean observed weight loss in BD patients treated with apremilast for 52 weeks was 0.52 kg. A total of 11.8% of patients receving apremilast had observed weight loss between 5-10% while 3.8% of the patients receiving apremilast had observed weight loss greater than 10%. None of these patients had overt clinical consequences from weight loss. None of the patients discontinued the study due to adverse reaction of weight decreased. Please see additional warning in section 4.4 for patients who are underweight at beginning of treatment. Special populations: Elderly patients: From post-marketing experience, elderly patients ≥ 65 years of age may be at a higher risk of
complications of severe diarrhoea, nausea and vomiting (see section 4.4). Patients with hepatic impairment: The safety of apremilast was not evaluated in PsA, PSOR or BD patients with hepatic impairment. Patients with renal impairment: In the PsA, PSOR or BD clinical studies, the safety profile observed in patients with mild renal impairment was comparable to patients with normal renal function. The safety of apremilast was not evaluated in PsA, PSOR or BD patients with moderate or severe renal impairment in the clinical studies. Reporting of suspected adverse reactions: Reporting suspected adverse reactions after authorisation of the medicinal product is important. It allows continued monitoring of the benefit/risk balance of the medicinal product. Healthcare professionals are asked to report any suspected adverse reactions via the national reporting system: Belgium: Federal agency for medicines and health products -Vigilance Division; EUROSTATION II; Victor Hortaplein, 40/40; B-1060 Brussels; www. famhp.be; adversedrugreactions@fagg-afmps.be Luxembourg: Centre Régional de Pharmacovigilance de Nancy ; crpv@chru-nancy.fr ; Tel : +33 3 83 65 60 85 / 87 ; Fax : +33 3 83 65 61 33 or Division de la Pharmacie et des Médicaments ; Direction de la Santé à Luxembourg ; pharmacovigilance@ms.etat. lu ; Tel : +352 247 85592 ; Fax : +352 247 95615. 7. MARKETING AUTHORISATION HOLDER: Amgen Europe B.V., Minervum 7061, 4817 ZK Breda, The Netherlands. Local representative: s.a. Amgen n.v., Telecomlaan 5-7, B-1831 Diegem, phone: 02/775.27.11. 8. MARKETING AUTHORISATION NUMBER(S): EU/1/14/981/001-002. Classification of the medicine: Medicinal product subject to medical prescription. Date of revision of the short SmPC: April 2020.
have
to respond to, or have a contraindication to or intolerance of, other systemic therapy, including cyclosporine, methotrexate or psoralene and ultraviolet A light (PUVA) and for the treatment of adult patients with oral ulcers associated with Behçet’s disease (BD) who are candidates for systemic therapy. #Otezla® alone or in combination with Disease Modifying Antirheumatic Drugs (DMARDs) is indicated for the treatment of active psoriatic arthritis (PsA) in adult patients who have failed to respond adequately to previous treatment with a DMARD or do not tolerate this treatment. 1. Otezla®SmPC, Summary of Product Characteristics, latest version. 2. http://riziv.be - last consultation 1st of February 2024. 3. Kavanaugh A, et al. Long-term experience with apremilast in patients with psoriatic arthritis: 5-year results from a PALACE
FRANÇOISE GUIOT
Dermatologe, Grez Doiceau
BIOTHERAPIEËN GAAN
DEEL UITMAKEN VAN HET DAGELIJKS LEVEN VAN DERMATOLOGEN
Of het nu gaat om psoriasis, melanoom, de ziekte van Verneuil, vitiligo of chronische urticaria, de massale komst van biotherapieën is al enkele jaren actualiteit in de dermatologie. Deze innovatieve gerichte behandelingen zijn ontwikkeld dankzij een beter begrip van de pathofysiologie en de evolutie van inflammatoire huidziekten. Omgekeerd leiden hun gebruik en de gedetailleerde analyse van de verkregen resultaten op hun beurt tot een beter begrip van de pathofysiologie. Een virtueuze cirkel die patiënten nieuwe oplossingen biedt en hun levenskwaliteit aanzienlijk verbetert. Atopische dermatitis en psoriasis domineren duidelijk de potentiële indicaties voor biotherapieën in de dermatologie.
Op de European Academy of Dermatology and Venereology (EADV), die van 25 tot 28 september 2024 in Amsterdam werd gehouden, was een groot aantal presentaties gewijd aan deze veelbelovende nieuwe behandelingen voor deze indicaties, evenals aan de uitbreiding van diezelfde innovatieve behandelingen naar nieuwe indicaties.
Voor atopische dermatitis bijvoorbeeld zou lebrikizumab, een anti-IL-13 dat subcutaan wordt toegediend, in 2025 op de markt moeten komen. Driejarige gegevens van de ADvocate 1 en 2 studies werden gepresenteerd, waaruit bleek dat de 52-weekse respons op lange termijn behouden bleef bij proefpersonen van 12 jaar en ouder, ongeacht of ze om de twee of vier weken werden toegediend. Deze gegevens maken het mogelijk om therapeutische sparing te overwegen, met de mogelijkheid om
over te schakelen op een maandelijks schema wanneer patiënten een langdurige bevredigende respons vertonen op een tweewekelijks schema. Dit geneesmiddel biedt daarom een nieuwe eerstelijns biologische behandeling voor matige tot ernstige atopische dermatitis die slecht onder controle is met topische behandelingen, en kan een nuttige aanvullende optie zijn in de klinische praktijk.
Subcutaan nemolizumab, een anti-IL-31 ontwikkeld voor prurigo en het onderwerp van een specifieke studie voor pruritus geassocieerd met matige tot ernstige atopische dermatitis, bevestigde zijn waarde na 56 weken, met werkzaamheidsscores van meer dan 75% voor 80% van de geïncludeerde patiënten van 12 jaar en ouder. De resultaten tonen ook aan dat de werkzaamheid toeneemt na verloop van tijd. Een van de nieuwste families voor de behandeling van atopische dermatitis is die gericht tegen het TYK2-enzym, een intracellulair tyrosinekinase dat deel uitmaakt van de JAK-familie en geassocieerd is met de respons van verschillende ontstekingscytokines die betrokken zijn bij psoriasis, zoals IL-12 of interferon alfa.
Bij psoriasis is deucravacitinib goedgekeurd voor volwassen patiënten met matige tot ernstige plaque psoriasis die in aanmerking komen voor systemische therapie. De werkzaamheid en veiligheid van een fase IIIb/IV, multicentrisch, gerandomiseerd, dubbelblind, placebogecontroleerd onderzoek (het PSORIATYK SCALP-onderzoek) bevestigden dat deucravacitinib effectief was en goed werd verdragen bij de behandeling van matige tot ernstige hoofdhuidpsoriasis.
“Farmacogenetica kan helpen bij het vinden van biomarkers die de respons op specifieke behandelingen kunnen voorspellen, wat de weg vrijmaakt voor een gepersonaliseerde behandeling voor onze patiënten die lijden aan chronische ziekten.”
Momenteel lijken ook andere pathologieën baat te kunnen hebben bij doelgerichte therapieën. Zo zijn baricitinib en ritlecitinib de afgelopen maanden goedgekeurd voor de behandeling van alopecia en zouden er andere moleculen bij moeten komen, zoals deuruxolitinib, waarvan de werkzaamheid is aangetoond in de fase III-studies Thrive-AA1 en AA2. Voor vitiligo heeft het recent geregistreerde topische middel ruxolitinib zijn waarde bevestigd in de gepresenteerde uitbreidingsstudie en het zal worden gevolgd door andere anti-JAK middelen (povorcitinib, upadacitinib, baricitinib). Topische JAK-remmers zijn onder andere delgocitinib, goedgekeurd in Japan voor atopische dermatitis en momenteel in Europa getest voor chronisch handeczeem, en ruxolitinib, het enige topische anti-JAK middel dat in Europa beschikbaar is en goedgekeurd is voor vitiligo, maar helaas niet beschikbaar is in België.
Hidradenitis suppurativa is een chronische ontstekingsziekte waarbij interleukine 17A betrokken is. Izokibep is een proteinetherapeuticum met kleine moleculen dat is ontwikkeld om IL-17A selectief te remmen. In een fase III-onderzoek toonde deze molecule, die subcutaan werd toegediend, na 12 weken een superieure respons ten opzichte van placebo. Een derde van de patiënten met matige tot ernstige hidradenitis suppurativa behaalde HiSCR75 op week 12. Izokibep zorgde ook voor vroege verbeteringen in belangrijke ziektematen, waaronder HiSCR90, HiSCR100, pijn en kwaliteit van leven. Topische ruxolitinib is ook beschreven als gunstig bij milde tot matige ziekte, met een significante vermindering van het aantal ontstekingsknobbeltjes, maar fase III-onderzoeken worden afgewacht om de werkzaamheid bij ernstige ziekte te beoordelen.
De lijst met indicaties voor biotherapieën voor dermatologische en auto-immuunziekten blijft groeien. Het is waar dat deze behandelingen gericht zijn op meerdere cytokine ‘routes’, met het potentieel om zowel aangeboren als adaptieve immuunreacties te moduleren. In een presentatie herhaalde Dr. Wollenberg dat het toch zeer belangrijk is om rekening te houden met de variaties in veiligheidsprofielen tussen verschillende behandelingen, en aan de hand van het voorbeeld van JAK-remmers benadrukte hij het belang van zorgvuldige patiëntenselectie en geïndivi-
dualiseerde risicobeoordeling bij het voorschrijven van deze behandelingen. De richtlijnen over veiligheid en monitoring bij het voorschrijven van JAK-remmers benadrukken de risico’s van MACE (Major Adverse Cardiac Events), trombose en kanker. Hoewel JAK-remmers een snelwerkende en veelzijdige klasse van geneesmiddelen zijn, blijven er grote veiligheidsproblemen bestaan bij patiënten met specifieke risicofactoren. Met zoveel moleculen om uit te kiezen, is het nog maar de vraag welke het beste is voor de patiënt. De ontdekking van biomarkers die de respons op behandeling kunnen voorspellen, zou kunnen helpen om de doeltreffendheid van de behandeling te voorspellen en de behandeling te personaliseren. Farmacogenetica is een snelgroeiend vakgebied dat deze verbanden probeert te definieren. Studies richten zich op single nucleotide polymorfismen in genen waarvan bekend is dat ze coderen voor eiwitten die betrokken zijn bij de farmacodynamiek en farmacokinetiek van bepaalde geneesmiddelen. Een literatuuronderzoek met behulp van de databases MEDLINE en Cochrane Library heeft talrijke genetische varianten geïdentificeerd die verband houden met de respons op behandeling bij mensen met psoriasis. Deze omvatten ABC transporter, DNMT3b, MTHFR, ANKLE1, IL-12B, IL-23R, MALT1, CDKAL1, IL17RA, IL1B, LY96 en TLR2. Er werden associaties gevonden voor verschillende geneesmiddelen die worden gebruikt bij de behandeling van psoriasis, waaronder methotrexaat, cyclosporine, acitretine, anti-TNF middelen en anti-IL-12/23, anti-IL-17 en anti-PDE4 middelen. In dit onderzoek werden talrijke genetische varianten in verband gebracht met de respons op behandeling in een aantal verschillende klassen van geneesmiddelen. Farmacogenetica kan helpen bij het vinden van biomarkers die de respons op specifieke behandelingen kunnen voorspellen, wat de weg vrijmaakt voor een gepersonaliseerde behandeling voor onze patiënten die lijden aan chronische ziekten. Een test om voor elke patiënt het meest effectieve geneesmiddel te vinden, zou de levenskwaliteit kunnen verbeteren en de kosten en bijwerkingen van de gezondheidszorg kunnen verminderen.
REF:
33e congres van de European Academy of Dermatology and Venereology (EADV), Amsterdam, 25-28 september 2024.
45 mg vial or prefilled syringe or
130 mg vial
90 mg prefilled syringe packaging example, may di er per country
▼This medicinal product is subject to additional monitoring. This will allow quick identification of new safety information. Healthcare professionals are asked to report any suspected adverse reactions. See section 4.8 for how to report adverse reactions. 1. NAME OF THE MEDICINAL PRODUCT: WEZENLA 45 mg solution for injection. WEZENLA 45 mg solution for injection in pre-filled syringe. WEZENLA 90 mg solution for injection in pre-filled syringe. WEZENLA 130 mg concentrate for solution for infusion. 2. QUALITATIVE AND QUANTITATIVE COMPOSITION: WEZENLA 45 mg solution for injection: Each vial contains 45 mg ustekinumab in 0.5 mL. WEZENLA 45 mg solution for injection in pre-filled syringe: Each pre-filled syringe contains 45 mg ustekinumab in 0.5 mL. WEZENLA 90 mg solution for injection in pre-filled syringe: Each pre-filled syringe contains 90 mg ustekinumab in 1 mL. WEZENLA 130 mg concentrate for solution for infusion: Each vial contains 130 mg ustekinumab in 26 mL (5 mg/mL). Ustekinumab is a fully human IgG1κ monoclonal antibody to interleukin (IL)-12/23 produced in a Chinese hamster ovary cell line using recombinant DNA technology. For the full list of excipients, see section 6.1. 3. PHARMACEUTICAL FORM: WEZENLA 45 mg solution for injection: Solution for injection. WEZENLA 45 mg solution for injection in pre-filled syringe: Solution for injection. WEZENLA 90 mg solution for injection in pre-filled syringe: Solution for injection. WEZENLA 130 mg concentrate for solution for infusion: Concentrate for solution for infusion. The solution is clear to opalescent, colourless to light yellow. The pH of the solution is 6.0. 4. CLINICAL PARTICULARS: 4.1 Therapeutic indications: Plaque psoriasis: WEZENLA is indicated for the treatment of moderate to severe plaque psoriasis in adults who failed to respond to, or who have a contraindication to, or are intolerant to other systemic therapies including ciclosporin, methotrexate (MTX) or PUVA (psoralen and ultraviolet A) (see section 5.1). Paediatric plaque psoriasis: WEZENLA is indicated for the treatment of moderate to severe plaque psoriasis in children and adolescent patients from the age of 6 years and older, who are inadequately controlled by, or are intolerant to, other systemic therapies or phototherapies (see section 5.1). Psoriatic arthritis (PsA): WEZENLA, alone or in combination with MTX, is indicated for the treatment of active psoriatic arthritis in adult patients when the response to previous non-biological diseasemodifying antirheumatic drug (DMARD) therapy has been inadequate (see section 5.1). Crohn’s disease: WEZENLA is indicated for the treatment of adult patients with moderately to severely active Crohn’s disease who have had an inadequate response with, lost response to, or were intolerant to either conventional therapy or a TNFα antagonist or have medical contraindications to such therapies. 4.2 Posology and method of administration: WEZENLA is intended for use under the guidance and supervision of physicians experienced in the diagnosis and treatment of conditions for which WEZENLA is indicated. WEZENLA concentrate for solution for infusion should only be used for the intravenous induction dose in Crohn’s disease. Posology: Plaque psoriasis: The recommended posology of WEZENLA is an initial dose of 45 mg administered subcutaneously, followed by a 45 mg dose 4 weeks later, and then every 12 weeks thereafter. Consideration should be given to discontinuing treatment in patients who have shown no response up to 28 weeks of treatment. Patients with body weight > 100 kg: For patients with a body weight > 100 kg the initial dose is 90 mg administered subcutaneously, followed by a 90 mg dose 4 weeks later, and then every 12 weeks thereafter. In these patients, 45 mg was also shown to be efficacious. However, 90 mg resulted in greater efficacy (see section 5.1, table 4). Psoriatic arthritis (PsA): The recommended posology of WEZENLA is an initial dose of 45 mg administered subcutaneously, followed by a 45 mg dose 4 weeks later, and then every 12 weeks thereafter. Alternatively, 90 mg may be used in patients with a body weight > 100 kg. Consideration should be given to discontinuing treatment in patients who have shown no response up to 28 weeks of treatment. Elderly (≥ 65 years): No dose adjustment is needed for elderly patients (see section 4.4). Renal and hepatic impairment: Ustekinumab has not been studied in these patient populations. No dose recommendations can be made. Paediatric population: The safety and efficacy of ustekinumab in children with psoriasis less than 6 years of age or in children with psoriatic arthritis less than 18 years of age have not yet been established. Paediatric plaque psoriasis (6 years and older): The recommended dose of WEZENLA based on body weight is shown below (see tables 1 and 2). WEZENLA should be administered subcutaneously at weeks 0 and 4, then every 12 weeks thereafter. Table 1 Recommended dose of WEZENLA for paediatric psoriasis (body weight at the time of dosing and recommended dose): < 60 kg: 0.75 mg/kg; ≥ 60-≤ 100 kg: 45 mg; > 100 kg: 90 mg. To calculate the volume of injection (mL) for patients < 60 kg, use the following formula: body weight (kg) x 0.0083 (mL/kg) or see table 2. The calculated volume should be rounded to the nearest 0.01 mL and administered using a 1 mL graduated syringe. A 45 mg vial is available for paediatric patients who need to receive less than the full 45 mg dose. Table 2 Injection volumes of WEZENLA for paediatric psoriasis patients < 60 kg (body weight at time of dosing and dose in injection volume): 15 kg: 11.3 mg in 0.12 ml. 16 kg: 12.0 mg in 0.13 ml. 17 kg: 12.8 mg in 0.14 ml. 18 kg: 13.5 mg in 0.15 ml. 19 kg: 14.3 mg in 0.16 ml. 20 kg: 15.0 mg in 0.17 ml. 21 kg: 15.8 mg in 0.17 ml. 22 kg: 16.5 mg in 0.18 ml. 23 kg: 17.3 mg in 0.19 ml. 24 kg: 18.0 mg in 0.20 ml. 25 kg: 18.8 mg in 0.21 ml. 26 kg: 19.5 mg in 0.22 ml. 27 kg: 20.3 mg in 0.22 ml. 28 kg: 21.0 mg in 0.23 ml. 29 kg: 21.8 mg in 0.24 ml. 30 kg: 22.5 mg in 0.25 ml. 31 kg: 23.3 mg in 0.26 ml. 32 kg: 24.0 mg in 0.27 ml. 33 kg: 24.8 mg in 0.27 ml. 34 kg: 25.5 mg in 0.28 ml. 35 kg: 26.3 mg in 0.29 ml. 36 kg: 27.0 mg in 0.30 ml. 37 kg: 27.8 mg in 0.31 ml. 38 kg: 28.5 mg in 0.32 ml. 39 kg: 29.3 mg in 0.32 ml. 40 kg: 30.0 mg in 0.33 ml. 41 kg: 30.8 mg in 0.34 ml. 42 kg: 31.5 mg in 0.35 ml. 43 kg: 32.3 mg in 0.36 ml. 44 kg: 33.0 mg in 0.37 ml. 45 kg: 33.8 mg in 0.37 ml. 46 kg: 34.5 mg in 0.38 ml. 47 kg: 35.3 mg in 0.39 ml. 48 kg: 36.0 mg in 0.40 ml. 49 kg: 36.8 mg in 0.41 ml. 50 kg: 37.5 mg in 0.42 ml. 51 kg: 38.3 mg in 0.42 ml. 52 kg: 39.0 mg in 0.43 ml. 53 kg: 39.8 mg in 0.44 ml. 54 kg: 40.5 mg in 0.45 ml. 55 kg: 41.3 mg in 0.46 ml. 56 kg: 42.0 mg in 0.46 ml. 57 kg: 42.8 mg in 0.47 ml. 58 kg: 43.5 mg in 0.48 ml. 59 kg: 44.3 mg in 0.49 ml. Consideration should be given to discontinuing treatment in patients who have shown no response up to 28 weeks of treatment. Crohn’s disease: In the treatment regimen, the first dose of WEZENLA is administered intravenously. WEZENLA treatment is to be initiated with a single intravenous dose based on body weight. The infusion solution is to be composed of the number of vials of WEZENLA 130 mg as specified in table 1bis (see section 6.6 for preparation). Table 1bis Initial intravenous dosing of WEZENLA: Body weight of patient at the time of dosing ≤ 55 kg: recommended dosea of 260 mg, number of 130 mg WEZENLA vials: 2. Body weight of patient at the time of dosing > 55 kg to ≤ 85 kg: recommended dosea of 390 mg, number of 130 mg WEZENLA vials: 3. Body weight of patient at the time of dosing > 85 kg: recommended dosea of 520 mg, number of WEZENLA vials: 4. aApproximately 6 mg/kg. The first subcutaneous administration of 90 mg WEZENLA should take place at week 8 after the intravenous dose. After this, dosing every 12 weeks is recommended. Patients who have not shown adequate response at 8 weeks after the first subcutaneous dose, may receive a second subcutaneous dose at this time (see section 5.1). Patients who lose response on dosing every 12 weeks may benefit from an increase in dosing frequency to every 8 weeks (see sections 5.1 and 5.2). Patients may subsequently be dosed every 8 weeks or every 12 weeks according to clinical judgement (see section 5.1). Consideration should be given to discontinuing treatment in patients who show no evidence of therapeutic benefit 16 weeks after the IV induction dose or 16 weeks after switching to the 8weekly maintenance dose. Immunomodulators and/ or corticosteroids may be continued during treatment with ustekinumab. In patients who have responded to treatment with ustekinumab, corticosteroids may be reduced or discontinued in accordance with standard of care. In Crohn’s disease, if therapy is interrupted, resumption of treatment with subcutaneous dosing every 8 weeks is safe and effective. Elderly (≥ 65 years): No dose adjustment is needed for elderly patients (see section 4.4). Renal and hepatic impairment: Ustekinumab has not been studied in these patient populations. No dose recommendations can be made. Paediatric population: The safety and efficacy of ustekinumab in treatment of Crohn’s disease in children less than 18 years have not yet been established. No data are available. Method of administration: WEZENLA 45 mg vials or 45 mg and 90 mg pre-filled syringes are for subcutaneous injection only. If possible, areas of the skin that show psoriasis should be avoided as injection sites. After proper training in subcutaneous injection technique, patients or their caregivers may inject WEZENLA if a physician determines that it is appropriate. However, the physician should ensure appropriate follow-up of patients. Patients or their caregivers should be instructed to inject the prescribed amount of WEZENLA according to the directions provided in the package leaflet. Comprehensive instructions for administration are given in the package leaflet. For further instructions on preparation and special precautions for handling, see section 6.6. WEZENLA 130 mg is for intravenous use only. It should be administered over at least one hour. For instructions on dilution of the medicinal product before administration, see section 6.6. 4.3 Contraindications: Hypersensitivity to the active substance or to any of the excipients listed in section 6.1. Clinically important, active infection (e.g. active tuberculosis; see section 4.4). 4.8 Undesirable effects: Summary of the safety profile: The most common adverse reactions (> 5%) in controlled periods of the adult psoriasis, psoriatic arthritis, Crohn’s disease and ulcerative colitis clinical studies with ustekinumab were nasopharyngitis and headache. Most were considered to be mild and did not necessitate discontinuation of study treatment. The most serious adverse reaction that has been reported for ustekinumab is serious hypersensitivity reactions including anaphylaxis (see section 4.4). The overall safety profile was similar for patients with psoriasis, psoriatic arthritis, Crohn’s disease and ulcerative colitis. Tabulated list of adverse reactions: The safety data described below reflect exposure in adults to ustekinumab in 14 phase 2 and phase 3 studies in 6 709 patients (4 135 with psoriasis and/or psoriatic arthritis, 1 749 with Crohn’s disease and 825 patients with ulcerative colitis). This includes exposure to WEZENLA in the controlled and non-controlled periods of the clinical studies for at least 6 months or 1 year (4 577 and 3 253 patients, respectively with psoriasis, psoriatic arthritis, Crohn’s disease or ulcerative colitis) and exposure for at least 4 or 5 years (1 482 and 838 patients with psoriasis, respectively). Table 3 provides a list of adverse reactions from adult psoriasis, psoriatic arthritis, Crohn’s disease and ulcerative colitis clinical studies as well as adverse reactions reported from post-marketing experience. The adverse reactions are classified by system organ class and frequency, using the following convention: very common (≥ 1/10), common (≥ 1/100 to < 1/10), uncommon (≥ 1/1 000 to < 1/100), rare (≥ 1/10 000 to < 1/1 000), very rare (< 1/10 000), not known (cannot be estimated from the available data). Within each frequency grouping, adverse reactions are presented in order of decreasing seriousness. Table 3 List of adverse reactions: Infections and infestations: Common: upper respiratory tract infection, nasopharyngitis, sinusitis; Uncommon: cellulitis, dental infections, herpes zoster, lower respiratory tract infection, viral upper respiratory tract infection, vulvovaginal mycotic infection. Immune system disorders: Uncommon: hypersensitivity reactions (including rash, urticaria); Rare: serious hypersensitivity reactions (including anaphylaxis, angioedema). Psychiatric disorders: Uncommon: depression. Nervous system disorders: Common: dizziness, headache; Uncommon: facial palsy. Respiratory, thoracic and mediastinal disorders: Common: oropharyngeal pain; Uncommon: nasal congestion; Rare: allergic alveolitis, eosinophilic pneumonia; Very rare: organising pneumonia*. Gastrointestinal disorders: Common: diarrhoea, nausea, vomiting. Skin and subcutaneous tissue disorders: Common: pruritus; Uncommon: pustular psoriasis, skin exfoliation, acne; Rare: exfoliative dermatitis, hypersensitivity vasculitis; Very rare: bullous pemphigoid, cutaneous lupus erythematosus. Musculoskeletal and connective tissue disorders: Common: back pain, myalgia, arthralgia; Very rare: lupus-like syndrome. general disorders and administration site conditions: Common: fatigue, injection site erythema, injection site pain; Uncommon: injection site reactions (including haemorrhage, haematoma, induration, swelling and pruritus), asthenia. * See section 4.4, Systemic and respiratory hypersensitivity reactions. Description of selected adverse reactions: Infections: In the placebo-controlled studies of patients with psoriasis, psoriatic arthritis, Crohn’s disease and ulcerative colitis, the rates of infection or serious infection were similar between ustekinumab-treated patients and those treated with placebo. In the placebo-controlled period of these clinical studies, the rate of infection was 1.36 per patient-year of follow-up in ustekinumab-treated patients, and 1.34 in placebo-treated patients. Serious infections occurred at the rate of 0.03 per patient-year of follow-up in ustekinumab-treated patients (30 serious infections in 930 patientyears of follow-up) and 0.03 in placebo-treated patients (15 serious infections in 434 patient-years of follow-up) (see section 4.4). In the controlled and non-controlled periods of psoriasis, psoriatic arthritis, Crohn’s disease and ulcerative colitis clinical studies, representing 11 581 patient-years of exposure in 6 709 patients, the median followup was 1.0 years; 1.1 years for psoriatic disease studies, 0.6 year for Crohn’s disease studies, and 1.0 years for ulcerative colitis studies. The rate of infection was 0.91 per patient-year of follow-up in ustekinumab-treated patients, and the rate of serious infections was 0.02 per patient-year of follow-up in ustekinumab-treated patients (199 serious infections in 11 581 patient-years of followup) and serious infections reported included pneumonia, anal abscess, cellulitis, diverticulitis, gastroenteritis and viral infections. In clinical studies, patients with latent tuberculosis who were concurrently treated with isoniazid did not develop tuberculosis. Malignancies: In the placebo-controlled period of the psoriasis, psoriatic arthritis, Crohn’s disease and ulcerative colitis clinical studies, the incidence of malignancies excluding non-melanoma skin cancer was 0.11 per 100 patient-years of follow-up for ustekinumab-treated patients (1 patient in 929 patientyears of follow-up) compared with 0.23 for placebo-treated patients (1 patient in 434 patient-years of followup). The incidence of non-melanoma skin cancer was 0.43 per 100 patient-years of follow-up for ustekinumab-treated patients (4 patients in 929 patient-years of follow-up) compared to 0.46 for placebo-treated patients (2 patients in 433 patient-years of follow-up). In the controlled and non-controlled periods of psoriasis, psoriatic arthritis, Crohn’s disease and ulcerative colitis clinical studies, representing 11 561 patient-years of exposure in 6 709 patients, the median followup was 1.0 years; 1.1 years for psoriatic disease studies, 0.6 year for Crohn’s disease studies and 1.0 years for ulcerative colitis studies. Malignancies excluding non-melanoma skin cancers were reported in 62 patients in 11 561 patient-years of follow-up (incidence of 0.54 per 100 patient- years of follow-up for ustekinumab-treated patients). The incidence of malignancies reported in ustekinumab-treated patients was comparable to the incidence expected in the general population (standardised incidence ratio = 0.93 [95% confidence interval: 0.71, 1.20], adjusted for age, gender and race). The most frequently observed malignancies, other than non-melanoma skin cancer, were prostate, colorectal, melanoma and breast cancers. The incidence of non-melanoma skin cancer was 0.49 per 100 patient-years of follow-up for ustekinumab-treated patients (56 patients in 11 545 patientyears of follow-up). The ratio of patients with basal versus squamous cell skin cancers (3:1) is comparable with the ratio expected in the general population (see section 4.4). Hypersensitivity and infusion reactions: During the controlled periods of the psoriasis and psoriatic arthritis clinical studies of ustekinumab, rash and urticaria have each been observed in < 1% of patients (see section 4.4). In Crohn’s disease and ulcerative colitis intravenous induction studies, no events of anaphylaxis or other serious infusion reactions were reported following the single intravenous dose. In these studies, 2.2% of 785 placebo-treated patients and 1.9% of 790 patients treated with the recommended dose of ustekinumab reported adverse events occurring during or within an hour of the infusion. Serious infusion-related reactions including anaphylactic reactions to the infusion have been reported in the post-marketing setting (see section 4.4). Paediatric population: Paediatric patients 6 years and older with plaque psoriasis: The safety of ustekinumab has been studied in two phase 3 studies of paediatric patients with moderate to severe plaque psoriasis. The first study was in 110 patients from 12 to 17 years of age treated for up to 60 weeks and the second study was in 44 patients from 6 to 11 years of age treated for up to 56 weeks. In general, the adverse events reported in these two studies with safety data up to 1 year were similar to those seen in previous studies in adults with plaque psoriasis. Reporting of suspected adverse reactions: Reporting suspected adverse reactions after authorisation of the medicinal product is important. It allows continued monitoring of the benefit/risk balance of the medicinal product. Healthcare professionals are asked to report any suspected adverse reactions via the national reporting system: Belgium: Federal agency for medicines and health products; www.famhp.be; Vigilance Division; Website: www.notifieruneffetindesirable.be; email: adr@fagg-afmps.be Luxembourg: Centre Régional de Pharmacovigilance de Nancy or Division de la pharmacie et des médicaments de la Direction de la santé; Website: www.guichet.lu/pharmacovigilance 7. MARKETING AUTHORISATION HOLDER: Amgen Technology (Ireland) UC, Pottery Road, Dun Laoghaire, Co Dublin, Ireland. Local representative: s.a. Amgen n.v., Telecomlaan 5-7, B-1831 Diegem; phone: 02/775.27.11. 8. MARKETING AUTHORISATION NUMBER(S): WEZENLA 45 mg solution for injection: EU/1/24/1823/001. WEZENLA 45 mg solution for injection in pre-filled syringe: EU/1/24/1823/002. WEZENLA 90 mg solution for injection in pre-filled syringe: EU/1/24/1823/003. WEZENLA 130 mg concentrate for solution for infusion: EU/1/24/1823/004. Classification of the medicine: Medicinal product subject to medical prescription. Consult the price details on www.e-compendium.be Date of revision of the short SPC: June 2024. BEL-654-1024-80004 – V1.0 – creation date 29 Oct 2024
INHOUD
Editoriaal
Biotherapieën gaan deel uitmaken van het dagelijks leven van dermatologen
Françoise GUIOT
JDP 2024
Alopecia bij kinderen zal voor u niet langer een enigma zijn : stapsgewijze diagnose en behandeling
Sophie LEDUCQ, Stéphanie MALLET, Juliette MAZEREEUW- HAUTIER, Fanny MORICE-PICARD 20
Immunosuppressie
Hoe kan ik mijn patiënt voorbereiden op immunosuppressie/modulatie in de dermatologie ?
Nicolas DAUBY 24
Atopisch eczeem
Atopisch eczeem en geassocieerde aandoeningen
Dr Hannah DE LEYE, Julie SAERENS, Pauline LUTTGENS, Liesl MATTON, Prof Jan GUTERMUTH 28 Klinisch geval
De Zweedse connectie
Stefan KERRE
INHOUD
30 Klinisch geval
Klinisch geval van Teleangiectatische Porpora van Majocchi en verdere studie van gepigmenteerde Purpurische Dermatosen
De ondertekende artikels in Dermatologie Actueel vallen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs. In geen enkel geval kan de krant verantwoordelijk voor de redactionele inhoud gehouden worden. Geen enkel artikel uit Dermatologie Actueel mag geheel of gedeeltelijk gereproduceerd worden zonder de toestemming van de uitgever.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde spuit. Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde pen. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde spuit: Elke voorgevulde spuit bevat 100 mg guselkumab in 1 ml oplossing. Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde pen: Elke voorgevulde pen bevat 100 mg guselkumab in 1 ml oplossing. Guselkumab is een geheel humaan immunoglobuline-G1-lambda (IgG1λ)-monoklonaal antilichaam (mAb) en wordt met behulp van recombinant-DNA-technologie geproduceerd in ovariumcellen van de Chinese hamster (CHO-cellen). FARMACEUTISCHE VORM: Oplossing voor injectie (injectie). De oplossing is helder en kleurloos tot lichtgeel. Therapeutische indicaties: Plaque psoriasis: Tremfya is gaeïndiceerd voor de behandeling van matige tot ernstige plaque psoriasis bij volwassenen die in aanmerking komen voor systemische therapie. Arthritis psoriatica: Tremfya, alleen of in combinatie met methotrexaat (MTX), is geïndiceerd voor de behandeling van actieve arthritis psoriatica bij volwassen patiënten die onvoldoende reageren op of intolerant zijn geweest voor een eerdere behandeling met een disease-modifying antirheumatic drug (DMARD). Dosering en wijze van toediening: Dit geneesmiddel is bedoeld voor gebruik onder begeleiding en supervisie van een arts met ervaring in het diagnosticeren en behandelen van aandoeningen waarvoor het geïndiceerd is. Dosering: Plaque psoriasis: De aanbevolen dosis is 100 mg via subcutane injectie in week 0 en week 4, gevolgd door een onderhoudsdosis eenmaal per 8 weken (q8w). Bij patiënten bij wie er na 16 weken behandeling geen respons is vastgesteld, dient te worden overwogen om de behandeling te stoppen. Arthritis psoriatica: De aanbevolen dosis is 100 mg via subcutane injectie in week 0 en week 4, gevolgd door een onderhoudsdosis eenmaal per 8 weken. Voor patiënten die op basis van klinisch oordeel een hoog risico hebben op gewrichtsschade, kan een dosis van 100 mg elke 4 weken (q4w) worden overwogen. Bij patiënten die na 24 weken behandeling geen respons hebben vertoond, dient te worden overwogen om de behandeling te stoppen. Bijzondere populaties: Ouderen (≥ 65 jaar): De dosis hoeft niet te worden aangepast. Er is beperkte informatie bij personen met een leeftijd van ≥ 65 jaar en zeer beperkte informatie bij personen met een leeftijd van ≥ 75 jaar. Nier- of leverinsuficiëntie: Tremfya is niet bij deze patiëntengroepen onderzocht. Er kunnen geen aanbevelingen worden gedaan omtrent de dosering. Zie Samenvatting van de productkenmerken voor verdere informatie over de eliminatie van guselkumab. Pediatrische patiënten: De veiligheid en werkzaamheid van Tremfya bij kinderen en adolescenten jonger dan 18 jaar zijn niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar. Wijze van toediening: Subcutaan gebruik. Door psoriasis aangetaste huid dient zo mogelijk te worden vermeden als injectieplaats. Na een adequate training in de techniek van het subcutaan injecteren mogen patiënten Tremfya injecteren als een arts beslist dat dit aangewezen is. De arts dient echter te zorgen voor een adequate medische opvolging van de patiënten. Patiënten dienen geïnstrueerd te worden de volledige hoeveelheid oplossing te injecteren, overeenkomstig de in de doos bijgesloten ‘Instructies voor gebruik’. Zie Samenvatting van de productkenmerken voor instructies voor de bereiding van het geneesmiddel voorafgaand aan toediening. Contra-indicaties: Ernstige overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor een van de hulpstoffen. Klinisch relevante actieve infecties (bijv. actieve tuberculose). Bijwerkingen: Samenvatting van het veiligheidsprofel: De meest voorkomende bijwerking was infecties van de luchtwegen bij ongeveer 14% van de patiënten in de klinische studies bij psoriasis en bij arthritis psoriatica. Bijwerkingen in tabelvorm: Tabel 1 toont een lijst van bijwerkingen uit klinische studies bij psoriasis en arthritis psoriatica en uit postmarketingervaring. De bijwerkingen zijn ingedeeld volgens de MedDRA systeem-/orgaanklassen en frequenties, met de volgende definities: zeer vaak (≥1/10); vaak (≥1/100, <1/10); soms (≥1/1.000, <1/100); zelden (≥1/10.000, <1/1.000); zeer zelden (<1/10.000), niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald). Tabel 1: Lijst van bijwerkingen: Systeem-/orgaanklasse: Frequentie: Bijwerkingen. Infecties en parasitaire aandoeningen: Zeer vaak: Luchtweginfecties. Soms: Herpes simplex infecties. Tinea-infecties. Gastro-enteritis Immuunsysteemaandoeningen: Soms: Overgevoeligheid. Anafylaxie. Zenuwstelselaandoeningen: Vaak: Hoofdpijn. Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: Diarree. Huid- en onderhuidaandoeningen: Soms: Urticaria. Rash. Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen: Vaak: Artralgie. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Vaak: Injectieplaatsreacties. Onderzoeken: Vaak: Transaminasen verhoogd. Soms: Neutrofielentelling verlaagd. Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen: Transaminasen verhoogd: In twee klinische fase III-studies bij arthritis psoriatica werd in de placebogecontroleerde periode het ongewenste effect transaminasen verhoogd (dit omvat ALAT verhoogd, ASAT verhoogd, leverenzym verhoogd, transaminasen verhoogd, leverfunctietest abnormaal, hypertransaminasemie) vaker gemeld in de met guselkumab behandelde groepen (8,6% in de q4w-groep en 8,3% in de q8w-groep) dan in de placebogroep (4,6%). In de loop van 1 jaar werd het ongewenste effect transaminasen verhoogd (zoals hierboven) gemeld bij 12,9% van de patiënten in de q4w-groep en bij 11,7% van de patiënten in de q8w-groep. Op basis van laboratoriummetingen waren de meeste transaminaseverhogingen (ALAT en ASAT) ≤ 3 x de bovengrens van normaal (upper limit of normal; ULN). Transaminaseverhogingen van > 3 tot ≤ 5 x ULN en > 5 x ULN kwamen weinig voor en traden in de guselkumab-q4w-groep vaker op dan in de guselkumab-q8w-groep (tabel 2). Een vergelijkbaar frequentiepatroon naar ernst en naar behandelgroep werd waargenomen tot en met het eind van de 2 jaar durende klinische fase III-studie bij arthritis psoriatica. Tabel 2: Frequentie van patiënten met post-baseline transaminaseverhogingen in twee klinische fase III-studies bij arthritis psoriatica: T/m week 24a: A1: Placebo N=370c – A2: guselkumab 100 mg q8w N=373c – A3: guselkumab 100mg q4w N=371c. T/m 1 jaarb: B1: guselkumab 100 mg q8w N=373c – B2: guselkumab 100 mg q4w N=371c ALAT: >1 tot ≤3 x ULN: A1: 30,0%; A2: 28,2%; A3: 35,0%; B1: 33,5%; B2: 41,2%. >3 tot ≤ 5 x ULN: A1: 1,4%; A2: 1,1%; A3: 2,7%; B1: 1,6%; B2: 4,6%. >5 x ULN: A1: 0,8%; A2: 0,8%; A3: 1,1%; B1: 1,1%; B2: 1,1%. ASAT: >1 tot ≤3 x ULN: A1: 20,0%; A2: 18,8%; A3: 21,6%; B1: 22,8%; B2: 27,8%. >3 tot ≤ 5 x ULN: A1: 0,5%; A2: 1,6%; A3: 1,6%; B1: 2,9%; B2: 3,8%. >5 x ULN: A1: 1,1%; A2: 0,5%; A3: 1,6%; B1: 0,5%; B2: 1,6%. a placebogecontroleerde periode. b patiënten naar placebo gerandomiseerd op baseline en via crossover overgezet op guselkumab zijn niet inbegrepen. c aantal patiënten met ten minste één beoor-
Plaquevrije
Terugbetaald in Pso én PsA huid
Treat Early with Tremfya
Effect op gewrichtsklachten 2
Tremfya is de eerste en enige IL-23-remmer met een manuele toediening via een voorgevulde pen, waarmee de patiënt zelf de controle heeft over de snelheid van toediening.4
deling na baseline voor de speciieke laboratoriumtest binnen de periode. De frequentie van transaminaseverhogingen (ALAT en ASAT) voor de guselkumab-q8w-dosis was in de klinische studies bij psoriasis, gedurende 1 jaar, gelijk aan wat werd waargenomen voor de guselkumab-q8w-dosis in klinische studies bij arthritis psoriatica. Gedurende 5 jaar nam de incidentie van transaminaseverhoging per jaar behandeling met guselkumab niet toe. De meeste transaminaseverhogingen waren ≤ 3 x ULN. In de meeste gevallen was de verhoging in transaminasen voorbijgaand en leidde deze niet tot het stoppen met de behandeling. Neutrofielentelling verlaagd: In twee klinische fase III-studies bij arthritis psoriatica werd in de placebogecontroleerde periode het ongewenste effect verlaagde neutrofielentelling vaker gemeld in de met guselkumab behandelde groepen (0,9%) dan in de placebogroep (0%). In de loop van 1 jaar werd het ongewenste effect verlaagde neutrofielentelling gemeld bij 0,9% van de met guselkumab behandelde patiënten. In de meeste gevallen was de afname van de neutrofielentelling in het bloed licht, voorbijgaand, niet geassocieerd met infectie en leidde deze niet tot het stoppen met de behandeling. Gastro-enteritis: In twee klinische fase III-studies bij psoriasis trad tijdens de placebogecontroleerde periode vaker gastro-enteritis op in de groep die werd behandeld met guselkumab (1,1%) dan in de placebogroep (0,7%). Tot en met week 264 meldde 5,8% van alle met guselkumab behandelde patiënten gastro-enteritis. De bijwerkingen van gastro-enteritis waren niet ernstig en leidden t/m week 264 niet tot stopzetting van guselkumab. De frequenties van gastro-enteritis waargenomen in klinische studies bij arthritis psoriatica in de placebogecontroleerde periode waren gelijk aan die waargenomen in de klinische studies bij psoriasis. Injectieplaatsreacties: In twee klinische fase III-studies bij psoriasis kwamen t/m week 48 bij 0,7% van de injecties met guselkumab en bij 0,3% van de injecties met placebo injectieplaatsreacties voor. Tot en met week 264 ging 0,4% van de guselkumab-injecties gepaard met injectieplaatsreacties. Injectieplaatsreacties waren in het algemeen licht tot matig in ernst; geen van deze bijwerkingen was ernstig en één van deze bijwerkingen leidde tot stopzetting van guselkumab. In twee klinische fase III-studies bij arthritis psoriatica was t/m week 24 het aantal proefpersonen dat 1 of meer injectieplaatsreacties meldde laag en iets hoger in de guselkumab-groepen dan in de placebogroep; 5 (1,3%) proefpersonen in de guselkumab-q8w-groep, 4 (1,1%) proefpersonen in de guselkumab-q4wgroep en 1 (0,3%) proefpersoon in de placebogroep. Eén proefpersoon stopte met guselkumab vanwege een injectieplaatsreactie tijdens de placebogecontroleerde periode van de klinische studies bij arthritis psoriatica. In de loop van 1 jaar was het percentage proefpersonen dat melding maakte van 1 of meer injectieplaatsreacties 1,6% in de q8w-guselkumab-groep en 2,4% in de q4w-guselkumabgroep. Over het geheel genomen was het percentage injecties geassocieerd met injectieplaatsreacties waargenomen in klinische studies bij arthritis psoriatica, in de hele placebogecontroleerdeperiode gelijk aan de percentages waargenomen in de klinische studies bij psoriasis. Immunogeniciteit: De immunogeniciteit van guselkumab werd geëvalueerd met behulp van een gevoelige, voor het geneesmiddel tolerante immunoassay. In samengevoegde analyses van fase II- en fase III-studies bij patiënten met psoriasis en arthritis psoriatica ontwikkelden zich in een periode van maximaal 52 weken behandeling bij 5% (n=145) van de met guselkumab behandelde patiënten antilichamen tegen het geneesmiddel. Van de patiënten bij wie zich antilichamen tegen het geneesmiddel ontwikkelden, had ongeveer 8% (n=12) antilichamen die als neutraliserend werden geclassificeerd, wat gelijkstaat aan 0,4% van alle patienten die met guselkumab werden behandeld. In samengevoegde analyses van fase III-studies bij patiënten met psoriasis ontwikkelde ongeveer 15% van de met guselkumab behandelde patiënten antilichamen tegen het geneesmiddel in een periode van maximaal 264 weken behandeling. Van de patienten bij wie zich antilichamen tegen het geneesmiddel ontwikkelden, had ongeveer 5% antilichamen die als neutraliserend werden geclassificeerd. Dit staat gelijk aan 0,76% van alle patienten die met guselkumab werden behandeld. Er was geen verband tussen de vorming van antilichamen tegen het geneesmiddel en een lagere werkzaamheid of de ontwikkeling van injectieplaatsreacties. Melding van vermoedelijke bijwerkingen: Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via: België: Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten, Afdeling Vigilantie, Postbus 97, 1000 BRUSSEL Madou. Website: www.eenbijwerkingmelden.be e-mail: adr@fagg.be Nederland: Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb. Website: www.lareb.nl. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Janssen-Cilag International NV, Turnhoutseweg 30, B-2340 Beerse, België. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: EU/1/17/1234/001 1 voorgevulde spuit. EU/1/17/1234/002 1 voorgevulde pen. EU/1/17/1234/003 2 voorgevulde pennen. EU/1/17/1234/004 2 voorgevulde spuiten. AFLEVERINGSWIJZE: Geneesmiddel op medisch voorschrift. DATUM VAN LAATSTE GOEDKEURING VAN DE TEKST: 15/07/2022. Meer informatie is beschikbaar op verzoek. Telefoon: 0800 93 377 • E-mail: janssen@jacbe.jnj.com • Internet: www.janssen.com/belgium
Bewezen verdraagzaamheid 1-3
Tremfya® (guselkumab) is geïndiceerd voor de behandeling van matige tot ernstige plaque psoriasis bij volwassenen die in aanmerking komen voor systemische therapie 3
Tremfya is geïndiceerd voor de behandeling van actieve artritis psoriatica bij volwassen patiënten, alleen of in combinatie met methotrexaat, die onvoldoende hebben gereageerd op eerdere therapie met een ziekteverloop beïnvloedend geneesmiddel tegen reuma (DMARD) of die deze therapie niet konden verdragen3
1. Reich K et al, Br J Dermatol 2021; 185(6):1146-1159
2. McInnes IB et al, Arthritis & Rheumatology 2022; 74:475-485
De fabrikant van Amgevita® heeft de beschikbare doseringen gewijzigd. De nieuwe doseringen zijn twee keer zo geconcentreerd als de oude. Het is belangrijk patiënten daarover te informeren want dit geneesmiddel kan door henzelf worden toegediend (subcutane injectie). Deze nieuwe doseringen komen overeen met de bestaande doseringen van andere op adalimumab gebaseerde producten.
Adalimumab wordt gebruikt bij een groot aantal ontstekingsaandoeningen, waaronder bepaalde vormen van artritis, psoriasis, hidrosadenitis suppurativa, de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en uveïtis.
Ref.: www.cbip.be
Beoordeling van benzeenniveaus en bijbehorende risico’s in producten geformuleerd met benzoylperoxide
Een Amerikaans team heeft de potentiële carcinogeniteit van benzoylperoxide (BOB) onderzocht. Benzeen, een bekende en krachtige kankerverwekkende stof, is een afbraakproduct van POB. Benzeen wordt gevormd wanneer producten die POB bevatten worden geïncubeerd bij lichaamstemperatuur en meer in het algemeen bij hoge temperaturen zoals tijdens transport of opslag. De auteurs van dit onderzoek gebruikten gaschromatografie-massaspectrometrie (GC-MS) om 111 vrij verkrijgbare producten te onderzoeken die benzoylperoxide bevatten en bij kamertemperatuur werden bewaard. De gemeten benzeenconcentraties varieerden van 0,16 ppm tot 33,30 ppm. Stabiliteitsstudies bij koude (2°C) en zeer hoge temperatuur (50°C) van een voorgeschreven PBO-product toonden aan dat er geen benzeen werd gevormd bij 2°C, maar wel bij 50°C. Dit pleit voor koude opslag van producten die POB bevatten. Micronisatie of inkapseling lijken het risico op benzeenvorming niet te verminderen. Bij blootstelling aan UV-licht (zelfs bij niveaus lager dan maximaal zonlicht) na het aanbrengen van een product op basis van POB wordt ook benzeen gevormd. Het risico van deze geneesmiddelen werd pas in 2024 in de literatuur belicht. Volgens de FDA bestaat er echter geen risicovrij niveau van blootstelling aan benzeen. Een dergelijke blootstelling kan alleen worden toegestaan voor farmaceutische producten die een aanzienlijke therapeutische vooruitgang betekenen, in welk geval de benzeenconcentraties beperkt moeten worden tot 2 ppm. Epidemiologische studies hebben een verband gerapporteerd tussen kanker en aanhoudende blootstelling aan benzeen bij niveaus vanaf 0,8 ppm. De resultaten van dit onderzoek suggereren dat het gebruik van veel producten op basis van benzoylperoxide voor de behandeling van acne risico’s met zich mee kan brengen in verband met blootstelling aan benzeen, vooral omdat deze producten over het algemeen langdurig worden gebruikt.
Ref.: Kucera K, Zenzola N, Hudspeth A, et al. Evaluation of Benzene Presence and Formation in Benzoyl Peroxide Drug Products. J Invest Dermatol. 2024 Sep 27:S0022-202X(24)02155-9. doi: 10.1016/j. jid.2024.09.009.
Lichte tot matige atopische dermatitis: inwerken op de huidmicrobiota
Een Belgisch preklinisch onderzoek bij patiënten met niet-ernstige atopische dermatitis heeft een diversiteit van de huidmicrobiota aan het licht gebracht die nog nooit eerder is bestudeerd. In deze studie probeerden Lize Delanghe et al. (Antwerpen) de huidmicrobiota van een Belgisch cohort van 38 AD-patiënten te karakteriseren door ze te vergelijken met 49 gezonde proefpersonen, om biomarkers van de huidmicrobiota te identificeren, in het bijzonder voor milde AD, een vorm die momenteel onderbelicht is in studies. De patiënten werden gerekruteerd tijdens standaard follow-up consultaties in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Werden geïncludeerd: patiënten met milde AD (ernst bepaald volgens de EASI-schaal, n = 28) of matige tot ernstige letsels (n = 6) op eender welke plaats op het lichaam. Ze werden gegroepeerd in verschillende leeftijdsgroepen: 0-3 jaar, 3-6 jaar, 6-12 jaar, 12-18 jaar en 18 jaar en ouder. De auteurs ontdekten dat de algemene diversiteit van de cutane microbiota correleerde met de ernst van de AD-laesie en met de leeftijd van de patiënt. Deze analyse gaf aan dat het aantal soorten op de huid vergelijkbaar was voor patiënten met milde tot matige AD en gezonde controles Alleen leeftijd (jonger of ouder dan 12) had invloed op de diversiteit van de soorten. En in tegenstelling tot ernstige AD was er bij mildere vormen geen S. aureus betrokken. Lize Delanghe et al. benadrukken ook de diversiteit van de gevonden soorten, aangezien er 11 soorten werden geïdentificeerd die zowel bij de geanalyseerde patiënten als bij de controlegroep voorkwamen: de klasse Actinomycetia (32%), en de geslachten Acinetobacter (3,5%), Corynebacterium (2,7%),Cutibacterium (13,5%), Micrococcus (0,9%), Moraxella (1,9%), Mycobacterium (1,9%), Paracoccus (1,1%), Staphylococcus (19,4%), Streptococcus (5,3%),Streptomyces (3,6%). De analyse toonde aan dat de geslachten Mycobacterium (p = 0,0012) en Streptomyces (p= 2,2 × 10-5) een mogelijk therapeutisch doelwit zijn, aangezien hun relatieve overvloed respectievelijk 2,2 en 2,9 keer verhoogd is bij milde AD vergeleken met de gezonde controlegroep. In matige tot ernstige gevallen waren deze genera ook significant verhoogd met respectievelijk 2,2 keer (p = 0,0097) en 4,2 keer (p = 2,5 × 10-4). De aanwezigheid van Moraxella, Micrococcus, Acinetobacter en Paracoccus was significant verlaagd in beide AD-groepen vergeleken met gezonde monsters. Daarnaast waren Corynebacterium (p = 0,04) en Cutibacterium (p = 0,034) significant verminderd, vooral in monsters van matig tot ernstige patiënten in vergelijking met gezonde monsters. De uitdaging is nu om therapeutische strategieën te ontwikkelen die gericht zijn op de huidmicrobiota, rekening houdend met de ernst van de ziekte.
Ref.: Milde atopische dermatitis wordt gekenmerkt door een toename van niet-stafylokokken en een verlies van specifieke soorten. Wetenschappelijke rapporten - ISSN 2045-2322-14:1 (2024) p. 1-10. Lize Delanghe, Ilke De Boeck, Joke Van Malderen, Camille Allonsius, Tim Van Rillaer, Peter A. Bron, Ingmar Claes, Margo Hagendorens, Sarah Lebeer, Julie Leysen
EBGLYSS® (lebrikizumab) vergoed op 1 januari voor atopische dermatitis
Geachte Dokter,
Wij hebben het genoegen u te informeren over de vergoeding van EBGLYSS® (lebrikizumab) voor de behandeling van matige tot ernstige atopische dermatitis bij volwassenen en adolescenten van 12 jaar en ouder die minstens 40 kg wegen en in aanmerking komen voor een systemische behandeling.
Precisie1-5,10: EBGLYSS® is een monoklonaal antilichaam dat zich met hoge affiniteit bindt aan IL-13, waardoor de signalering selectief wordt geremd door de vorming van het IL-13Rα1/IL-4Rα-complex te voorkomen.
Controle6-10: EBGLYSS® heeft vroege klinische effectiviteit aangetoond en het behoud van de respons, zowel als monotherapie als in combinatie met topische corticosteroïden. Bijna 90% van de responders* na 16 weken heeft een EASI-90-respons behouden na 3 jaar met een injectie om de 4 weken.
De meest voorkomende bijwerkingen zijn conjunctivitis (6,9%), reacties op de injectieplaats (2,6%), allergische conjunctivitis (1,8%) en droge ogen (1,4%). Het veiligheidsprofiel waargenomen na 3 jaar is consistent met het eerder gerapporteerde veiligheidsprofiel, zonder nieuwe veiligheidswaarschuwingen.
Unieke dosering10:
x 250 mg voorgevulde pen
De aanbevolen dosis is twee injecties in zowel week 0 als week 2, gevolgd door 250 mg om de week subcutaan toegediend tot week 16. De onderhoudsdosis** is vervolgens een injectie van EBGLYSS® om de vier weken.
EBGLYSS® is beschikbaar in voorgevulde pen en in voorgevulde spuit, in verpakkingen van 2 en in verpakkingen van 3 eenheden.
Voor vragen of om een afspraak te maken voor meer informatie over EBGLYSS® en de vergoedingsvoorwaarden, aarzel niet om contact met ons op te nemen.
Wij staan ter uwe beschikking om u van alle nodige informatie te voorzien.
Met vriendelijke groet,
Het Team EBGLYSS® Almirall 02/771 86 37
Info.belgium@almirall.com
Inductie
Ook verkrijgbaar in een voorgevulde spuit (250 mg)
TERUGBETAALD OP 1 JANUARI 2025
VOOR ATOPISCHE DERMATITIS
Publieksprijs (incl. BTW)
2 x EBGLYSS® 250mg voorgevulde pen/spuit € 2,009.44 3 x EBGLYSS® 250mg voorgevulde pen/spuit € 3,008.87
Scan voor meer informatie over EBGLYSS®
Precisie
Bindt met hoge affiniteit aan IL-13 en remt selectief de IL-13-signalering1-5
VERKORTE SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN EBGLYSS®
Controle
Krachtige doeltreffendheid op week 16, behouden tot 3 jaar* met een gunstig veiligheidsprofiel6-10
Unieke dosering
Elke 4 weken in de onderhoudsfase10
Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Daardoor kan snel nieuwe veiligheidsinformatie worden vastgesteld. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: Ebglyss 250 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit. Ebglyss 250 mg oplossing voor injectie in voorgevulde pen. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: Elke voorgevulde spuit/injectiepen voor eenmalig gebruik bevat 250 mg lebrikizumab in 2 ml oplossing (125 mg/ml). FARMACEUTISCHE VORM Oplossing voor injectie. FARMACOTHERAPEUTISCHE CATEGORIE: Overige dermatologische preparaten, dermatica met uitsluiting van corticosteroïden. THERAPEUTISCHE INDICATIES: Ebglyss is geïndiceerd voor de behandeling van matig tot ernstig atopisch eczeem bij volwassenen en jongeren van 12 jaar en ouder met een lichaamsgewicht van ten minste 40 kg die in aanmerking komen voor systemische behandeling. DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENING: De behandeling moet worden gestart door professionele zorgverleners die ervaring hebben met de diagnose en behandeling van atopisch eczeem. Dosering: De aanbevolen dosis lebrikizumab is 500 mg (twee injecties van 250 mg) in zowel week 0 als week 2, gevolgd door 250 mg om de week subcutaan toegediend tot week 16. Er moet worden overwogen om de behandeling stop te zetten bij patiënten die na 16 weken behandeling geen klinische respons hebben vertoond. Sommige patiënten met een initiële gedeeltelijke respons kunnen verder verbeteren door de behandeling om de week voort te zetten tot week 24. Zodra klinische respons is bereikt, is de aanbevolen onderhoudsdosis lebrikizumab 250 mg elke vierde week. Lebrikizumab kan met of zonder topische corticosteroïden (TCS) worden gebruikt. Topische calcineurineremmers (TCI) kunnen worden gebruikt, maar alleen voor probleemgebieden, zoals het gezicht, de hals, intertrigineuze en genitale gebieden. Gemiste dosis: Als een dosis wordt gemist, moet de dosis zo snel mogelijk worden toegediend. Daarna dient de dosering te worden hervat op de normale geplande tijd. Speciale populaties: Ouderen (≥65 jaar): Er zijn geen dosisaanpassingen aanbevolen bij oudere patiënten (zie SKP). Nier- en leverfunctiestoornis: Er zijn geen dosisaanpassingen aanbevolen voor patiënten met een nier- of leverfunctiestoornis (zie SKP). Lichaamsgewicht: Er is geen dosisaanpassing aanbevolen voor lichaamsgewicht (zie SKP). Pediatrische patiënten: De veiligheid en werkzaamheid van lebrikizumab bij kinderen in de leeftijd van 6 maanden tot 12 jaar of jongeren van 12 tot 17 jaar met een gewicht van minder dan 40 kg zijn nog niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar. Wijze van toediening: Subcutaan gebruik. Lebrikizumab wordt toegediend via subcutane injectie in de dij of buik, behalve 5 cm rond de navel. Als iemand anders de injectie toedient, kan ook de bovenarm worden gebruikt. Voor de eerste dosis van 500 mg moeten er achtereenvolgens twee injecties van 250 mg worden toegediend op verschillende injectieplaatsen. Aanbevolen wordt om de injectieplaats bij elke injectie af te wisselen. Lebrikizumab mag niet worden geïnjecteerd in huid die gevoelig of beschadigd is of blauwe plekken of littekens heeft. Een patiënt kan lebrikizumab zelf injecteren of de verzorger van de patiënt kan lebrikizumab toedienen als zijn/haar zorgverlener bepaalt dat dit geschikt is. Patiënten en/of verzorgers moeten vóór gebruik de juiste training krijgen over de toediening van lebrikizumab. Een gedetailleerde gebruiksaanwijzing vindt u aan het einde van de bijsluiter. CONTRA-INDICATIES: Overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor een van de hulpstoffen. BIJWERKINGEN: Samenvatting van het veiligheidsprofiel: De meest voorkomende bijwerkingen zijn conjunctivitis (6,9%), reacties op de injectieplaats (2,6%), conjunctivitis allergica (1,8%) en droge ogen (1,4%). Overzicht van bijwerkingen: In alle klinische onderzoeken naar atopisch eczeem kregen in totaal 1720 patiënten lebrikizumab toegediend, waarvan 891 patiënten ten minste één jaar werden blootgesteld aan lebrikizumab. Tenzij anders vermeld, zijn de frequenties gebaseerd op een groep van 4 gerandomiseerde, dubbelblinde onderzoeken bij patiënten met matig tot ernstig atopisch eczeem waarbij 783 patiënten tijdens de placebogecontroleerde periode (eerste 16 weken van de behandeling) subcutaan werden behandeld met lebrikizumab. HIeronder staan bijwerkingen die zijn waargenomen in klinische onderzoeken gerangschikt naar systeem/orgaanklasse en frequentie, waarbij de volgende categorieën worden gehanteerd: zeer vaak (≥1/10); vaak (≥1/100, <1/10); soms (≥1/1.000, <1/100); zelden (≥1/10.000, <1/1.000); zeer zelden (<1/10.000). Infecties en parasitaire aandoeningen: Vaak: Conjunctivitis. Soms: Herpes zoster. Bloed- en lymfestelselaandoeningen: Soms: Eosinofilie. Oogaandoeningen: Vaak: Conjunctivitis allergica, Droge ogen/ Soms: Keratitis, Blefaritis. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Vaak: Reacties op de injectieplaats. Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen: Conjunctivitis en daaraan gerelateerde voorvallen: Tijdens de eerste 16 weken van behandeling werden conjunctivitis, conjunctivitis allergica, blefaritis en keratitis vaker gemeld bij patiënten die werden behandeld met lebrikizumab (respectievelijk 6,9%, 1,8%, 0,8% en 0,6%) in vergelijking met placebo (1,8%, 0,7%, 0,2% en 0,3%). Tijdens de onderhoudsbehandeling (16-52 weken) was de incidentie van conjunctivitis en conjunctivitis allergica bij gebruik van lebrikizumab respectievelijk 5,0% en 5,9%. Over alle klinische onderzoeken genomen, werd bij de patiënten die werden behandeld met lebrikizumab in respectievelijk 0,7% en 0,3% van de gevallen de behandeling gestaakt als gevolg van conjunctivitis en conjunctivitis allergica. Ernstige gevallen van conjunctivitis en conjunctivitis allergica traden op in respectievelijk 0,1% en 0,2% van de gevallen. 72% van de patiënten herstelde, van wie 57% herstelde binnen 90 dagen. Eosinofilie: Met lebrikizumab behandelde patiënten hadden een grotere gemiddelde toename van het aantal eosinofielen dan patiënten die met placebo werden behandeld. Bij met lebrikizumab behandelde patiënten had 20,3% een toename van het aantal eosinofielen vergeleken met 11,7% bij placebo. Over het algemeen was de toename bij de met lebrikizumab behandelde patiënten licht of matig en van voorbijgaande aard. Eosinofilie >5000 cellen/microliter werd waargenomen bij 0,4% van de met lebrikizumab behandelde patiënten en bij geen van de met placebo behandelde patiënten. Bijwerkingen van eosinofilie werden gemeld bij 0,6% van de patiënten die werden behandeld met lebrikizumab en in vergelijkbare mate bij de patiënten met een placebo tijdens de initiële behandelingsperiode. Eosinofilie leidde niet tot stopzetting van de behandeling en er werden geen eosinofilie-gerelateerde aandoeningen gemeld. Reacties op de injectieplaats: Reacties op de injectieplaats (waaronder pijn en roodheid) werden vaker gemeld bij patiënten die lebrikizumab (2,6%) kregen dan bij placebo (1,5%). De meerderheid (95%) van de reacties op de injectieplaats was licht of matig van ernst, en weinig patiënten (<0,5%) stopten met de behandeling met lebrikizumab. Herpes zoster: Herpes zoster werd gemeld bij 0,6% van de patiënten die werden behandeld met lebrikizumab en bij geen van de patiënten in de placebogroep. Alle gemelde herpes zoster-voorvallen waren licht of matig van ernst en geen enkele leidde tot permanente stopzetting van de behandeling. Veiligheid op lange termijn: De veiligheid op lange termijn van lebrikizumab werd beoordeeld in 5 klinische onderzoeken: de twee monotherapieonderzoeken (ADvocate-1, ADvocate-2) tot 52 weken en bij patiënten die zijn ingeschreven in het TCS-combinatietherapieonderzoek (ADhere) en gevolgd in een langetermijn-uitbreidingsonderzoek (ADjoin) gedurende in totaal 56 weken, en het monotherapie-onderzoek met ADore bij jongeren gedurende ook tot 52 weken. Het veiligheidsprofiel van lebrikizumab als monotherapie tot en met week 52 of in combinatie met TCS tot en met week 56 is consistent met het veiligheidsprofiel dat tot week 16 is waargenomen. Pediatrische patiënten: Jongeren van 12 tot 17 jaar oud: De veiligheid van lebrikizumab werd beoordeeld bij 372 patiënten in de leeftijd van 12 tot 17 jaar met matig tot ernstig atopisch eczeem, waaronder 270 patiënten die ten minste voor één jaar eraan werden blootgesteld. Het veiligheidsprofiel van lebrikizumab bij deze patiënten was vergelijkbaar met het veiligheidsprofiel bij volwassenen met atopisch eczeem. MELDING VAN VERMOEDELIJKE BIJWERKINGEN: Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via: Federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten, www.fagg.be, Afdeling Vigilantie, Website: www.eenbijwerkingmelden.be, e-mail: adr@fagg.be HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Almirall S.A., Ronda General Mitre 151, 08022 Barcelona, Spanje. FABRIKANT: Industrias Farmacéuticas Almirall S.A. Barcelona, Spanje. NUMMER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: EU/1/23/1765/001012. AFLEVERING: Op medisch voorschrift. DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST: 02/2024. BE-EBG-2400037 11/2024 * bij responders (patiënten die EASI-75 of IGA 0/1 bereikten met ≥ 2 punten vermindering zonder rescuemedicatie); p<0,001 vs. placebo in week 16.5,10 ** Sommige patiënten met een initiële gedeeltelijke respons kunnen verder verbeteren door de behandeling om de week voort te zetten tot week 24.10 Referenties: 1. Moyle M, et al. Exp Dermatol. 2019 Jul;28(7):756–768; 2. Gonçalves F, et al. Drugs Context. 2021 Mar 30;10:2021-1-7; 3. Ultsch M, et al. J Mol Biol. 2013 Apr 26;425(8):1330–1339; 4. Okragly AJ, et al. Dermatol Ther (Heidelb). 2023 Jul;13(7):1535–1547; 5. Silverberg JI, et al. N Engl J Med. 2023 Mar 23;388(12):1080-1091; 6. Thaçi D, et al. EADV, Amsterdam, Netherlands; 25-28 September 2024, poster D1T01.2; 7. Simpson EL, et al. JAMA Dermatol. 2023 Feb 1;159(2):182–191; 8. Paller AS, et al. Dermatol Ther (Heidelb). 2023 Jul;13(7):1517–1534; 9. Guttman-Yassky E, et al. SKIN The Journal of Cutaneous Medicine, 7(6), s271. 10. SmPC EBGLYSS® (lebrikizumab), laatste beschikbare versie.
SOPHIE LEDUCQ, STÉPHANIE MALLET, JULIETTE MAZEREEUW-HAUTIER, FANNY MORICE-PICARD
Transcriptie door Sophie Golstein
DAGEN VAN DE DERMATOLOGIE PARIJS 2024
ALOPECIA BIJ KINDEREN
ZAL VOOR U NIET LANGER EEN ENIGMA ZIJN: STAPSGEWIJZE DIAGNOSE
EN BEHANDELING
1) ALOPECIA
A. CONGENITALE/VROEGE ALOPECIA
i. Gelokaliseerd
1. Congenitale cutane aplasie van de hoofdhuid (CCA)
Klinisch gezien kan dit een min of meer diepe erosie of ulceratie zijn.
Soms is de huid bij de geboorte volledig genezen en kan er gewoon sprake zijn van een laesie met littekenvorming.
De vraag die gesteld moet worden bij deze laesies is: zijn er diepere sluitingsafwijkingen?
Cerebrale MRI moet worden uitgevoerd in de volgende situaties:
• Groot CCA
• Mediale locatie
• Onderliggend botdefect
• “Haarkraag” teken (dat een zeer goede negatief voorspellende waarde heeft)
• “Haarpluk ” teken
Idealiter wordt deze MRI van de hersenen in een vroeg stadium aangevraagd om te voorkomen dat een algehele narcose nodig is. Als de huidafwijking klein en geïsoleerd is, kan een transfontanellaire echografie voldoende zijn.
2. Aangeboren occipitale alopecia
Congenitale of neonatale occipitale alopecia komt heel vaak voor. 20% van de pasgeboren baby’s heeft er last van. Over het algemeen denken ouders dat het te ma-
ken heeft met wrijving, maar dat is een misvatting. In werkelijkheid is het een fysiologische haaruitval, te wijten aan de gesynchroniseerde val van telogene haren die in de baarmoeder begint. Het begint in de frontale regio, gaat verder op de vertex en eindigt in de occipitale regio. Het is essentieel om dit aan ouders uit te leggen, want hun reflex kan zijn: “Ik wil niet dat mijn kind zijn haar verliest, dus leg ik hem op zijn buik”, en we weten dat er op de buik een risico op wiegendood bestaat.
3. Krans-vormige alopecia
Kransvormige alopecia is een differentiële diagnose van congenitale occipitale alopecia. Dit is een veel zeldzamere aandoening die verband houdt met langdurige lokale ischemie door druk op de cervicale opening. De alopecia is meestal van voorbijgaande aard, maar in uitzonderlijke gevallen kan er littekenvorming optreden.
4. Aangeboren driehoekige alopecia
Ouders merken het pas laat op, maar het is aanwezig vanaf de geboorte. In 20% van de gevallen is het bilateraal. Op de hoofdhuid is er een kleine donzige vlek die levenslang blijft zitten. Behandelingen
zoals Minoxidil moeten niet worden aangeboden, omdat deze niet werken. Ouders moeten gerustgesteld worden.
ii. Diffuse/hypotrichose
1. Ectodermale dysplasie
Bij ectodermale dysplasie zijn minstens twee van de volgende ectodermale weefselderivaten aangetast: tanden, nagels, zweetklieren, haarzakjes en borstklieren. Deze ziekten zijn moleculair heterogeen, maar de verantwoordelijke genen zijn voornamelijk ontwikkelingsgenen.
Er kan sprake zijn van een combinatie van meer of minder uitgesproken gegeneraliseerde hypotrichose, geassocieerd met afwijkingen in de ontwikkeling van het gebit.
De klinische diagnose kan worden gesteld op basis van hypotrichose, vaak met fijn, dun haar en zeer matige haargroei. Eczeem komt soms voor bij deze aandoeningen.
2. Het syndroom van uitvallend anageen haar
Bij deze pathologie is er een defect in de haarcyclus, in die zin dat het haar uitvalt tijdens de anagene fase. Wanneer een trichogram wordt uitgevoerd, bevindt >50% van het haar zich in de anagene fase, terwijl je zou verwachten dat het haar zich in de telogene fase bevindt.
Bij microscopisch onderzoek zie je een misvormde anagene bol, geen binnenste schede en een gerafelde cuticula. Dit is een vrij veel voorkomende aandoening. Het ontwikkelt zich na verloop van tijd gunstig en ouders moeten gerustgesteld worden. Behandeling met Minoxidil kan worden voorgesteld.
3. Hypotrichose simplex
Genetisch gezien zijn er een groot aantal genen betrokken bij haarafwijkingen.
Sommige hypotrichosen zijn volledig geïsoleerd (genen betrokken bij de haarcyclus of bij haarmorfogenese).
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen een geïsoleerde vorm en een syndromale vorm, vandaar het belang van een precieze moleculaire diagnose.
B. VERWORVEN i Inflammatoir
1. Alopecia areata (pleksgewijze kaalheid)
Het is geen ongewone aandoening.
De diagnose alopecia areata is meestal eenvoudig, maar kan soms complexer zijn.
Het is belangrijk om de wenkbrauwen en nagels (punctuaties, trachyonychia, leuconychia) niet te vergeten wanneer een kind alopecia heeft.
Nagelbetrokkenheid komt minder vaak voor dan haaruitval. Nagelbetrokkenheid komt meestal tegelijk voor met haaruitval, maar kan soms ook voor of na haaruitval optreden.
Trichoscopie helpt enorm bij de diagnose:
• Gele stippen (yellow dots)
• Zwarte punten (black dots)
• Taps haar (tapered hair)
• Gebroken haar (broken hairs)
• Haar in uitroepteken (exclamation mark hairs)
• Verticale teruggroei van haar (upright regrowing hairs)
• Vellushaar (vellus hairs)
• Haar in kurkentrekker vorm (pigtail hairs)
• Vernauwing in het haar (Pohl-Pinkus constrictions)
Wat moet er na het stellen van de diagnose gedaan worden bij een kind met alopecia areata?
1) Beoordeel de ernst/omvang van de aandoening. Hoe wordt dit gedaan?
• De SALT-score:
S0: geen haaruitval
S1: <25% haaruitval
S2: 20-49 %
S3: 50-74 %
S4: 75-99 %
S5: 100% totaal haarverlies
• Tractie test: abnormaal indien >5 haren
• Trich os copische elementen gecorreleerd met ernst?
• Elementen positief gecorreleerd aan de ernst (d.w.z. als ze worden waargenomen, is er sprake van actieve alopecia): Gele stippen, zwarte stippen. Uitroeptekens haren? Omstreden.
• Elementen die negatief correleren aan de ernst (dit zijn eerder positieve tekenen): Korte vellusharen; die corresponderen met initiële hergroei en zullen worden vervangen door volledig gepigmenteerd haar.
2) Moet er een work-up worden uitgevoerd voor haarverlies bij kinderen?
Er is geen duidelijk behandelingsalgoritme of aanbevelingen.
A. Gelokaliseerde vormen
Lokale corticoïden
• Sterke topische corticosteroïden als eerstelijnsbehandeling
• Effectief en veilig (bijwerkingen: huidatrofie, teleangiëctasieën, folliculitis).
• Intra-lesionale injecties?
o Effectief, pijnlijk bij kinderen, angst voor injecties
o Veilig (bijwerkingen: pijn, huidatrofie, depigmentatie, zeldzame algemene effecten)
Lokale minoxidil
Weinig gegevens bij kinderen met alopecia areata: doeltreffendheid?
Belangrijkste bijwerking: hypertrichose, mogelijke algemene bijwerkingen bij verkeerd gebruik (bijvoorbeeld bij 2x daags gebruik)
➞ Niet eerstelijns, nuttig bij hergroei (vast te stellen met dermoscopie) (mening van expert)
Toepassing van Minoxidil 5% mogelijk, 3 dagen/ week, en spoelen na 30 minuten.
(Calcineurineremmers: weinig gegevens, lijken niet effectief)
(Laser/fototherapie: excimer laser of UBV, weinig gegevens of niet effectief)
B. Uitgebreide vorm (>50%/pruikdragend)
Waar moet rekening mee worden gehouden voordat een beslissing over behandeling wordt genomen?
Het is belangrijk om dit te weten en om het de patiënt en zijn familie te vertellen:
• Dit is een chronische ziekte, met een natuurlijke geschiedenis van terugvallen en remissies.
• Alle behandelingen zijn opschortend, wat ze ook mogen zijn.
• Bepaalde parameters beïnvloeden de doeltreffendheid van de behandeling; het is bijvoorbeeld bekend dat ophiastische alopecia (van de nek) minder goed reageert op behandeling, net als totale alopecia areata, universele (die gepaard gaat met haaruitval).
• De duur van de ziekte lijkt belangrijk te zijn: hoe langer de ziekte duurt, hoe minder effectief de behandeling lijkt te zijn.
• Bij kinderen lijkt het vooral belangrijk om de psychologische impact te beoordelen.
• Er is weinig “evidence-based medicine” en er zijn weinig goed uitgevoerde onderzoeken. Het lijkt daarom redelijk om geneesmiddelen met een laag risico te gebruiken en systemische behandelingen
te reserveren voor kinderen met uitgebreide en refractaire vormen van de ziekte, die een aanzienlijke impact hebben op de kwaliteit van leven.
Systemische behandelingen:
a. “Vroegere” behandelingen
i. Methotrexaat
Er werden 8 onderzoeken geïdentificeerd, met 42 kinderen. Methotrexaat werd meestal gegeven in combinatie met systemische corticosteroïden. De auteurs schatten in dat de respons bij kinderen slechter was dan bij volwassenen (11,6% vs. 44,7%) en dat recidieven minder vaak voorkwamen dan bij volwassenen (31,7% vs. 52%).
De belangrijkste bijwerkingen zijn misselijkheid, die bij ongeveer 1 op de 2 kinderen optreedt (methotrexaat wordt oraal of via injectie voorgeschreven). Verstoring van levertests is mogelijk maar vrij zeldzaam.
ii. Systemische corticosteroïden
Bij chronische vormen van alopecia dienen deze niet te worden gebruikt als monotherapie; ze dienen aanvankelijk te worden gecombineerd met methotrexaat en kunnen worden gebruikt als pulstherapie.
b. Nieuwe/gerichte behandelingen - JAK-remmers
De orale route lijkt effectiever dan de lokale route.
Bijwerkingen zijn in de meeste gevallen matig, de meest voorkomende zijn verhoogde transaminasen, infecties van de bovenste luchtwegen en hypereosinofilie.
Baricitinib (OlumniantR) heeft momenteel alleen een handelsvergunning en vergoeding in Frankrijk voor volwassenen.
Een paar weken geleden kreeg Ritlecitinib een vergunning voor het in de handel brengen en vergoeding in Europa voor patiënten van 12 jaar en ouder.
Dit is een snelgroeiend gebied, met klinische onderzoeken die nog moeten komen.
Riltecitinib is daarom de enige behandeling die momenteel is goedgekeurd voor de behandeling van alopecia areata bij kinderen vanaf 12 jaar.
Voorgesteld behandelingsalgoritme voor alopecia areata (geen consensus onder experts)
Over het algemeen wordt de levenskwaliteit van kinderen voor hun 10e levensjaar niet aangetast. Het zijn meestal de ouders die er last van hebben. Als de kinderen het niet willen, moeten ze niet systemisch behandeld worden.
2. Ringworm
Ringworm is een veel voorkomende infectie bij kinderen.
Ze wordt veroorzaakt door 2 kiemen: Tricophyton of Microsporum.
Typisch is dat het haar kort afbreekt, met alopecische plekken.
Er zijn verschillende klinische vormen van ringworm.
• Tricophytische ringworm: kleine vlekken van droge alopecia
• Microsporische ringworm: grote vlekken alopecia
• De kerion: sterk inflammatoire, purulente vorm
• Favic ringworm: “favic cup”, permanente alopecia. Dit is een zeer zeldzame vorm.
Waarom de Wood’s lamp gebruiken?
Aarzel niet om de Wood’s lamp te gebruiken bij een klinische verdenking op ringworm. Als de veroorzakende kiem microsporum is, zal onderzoek met een Wood’s lamp ons helpen, omdat een geelgroene fluorescentie onze diagnose van ringworm zal bevestigen en ons in de richting van de veroorzakende kiem zal wijzen.
Waarom een dermatoscoop gebruiken?
De dermatoscoop is een onmisbaar instrument. Het laat ons toe om
1) Een differentiële diagnose te elimineren
Bijvoorbeeld: alopecia areata. Wanneer je geconfronteerd wordt met een alopecische plaque, aarzel dan niet om je dermatoscoop te gebruiken.
De 4 belangrijkste trichoscopische tekenen, de meest specifieke bij ringworm:
Alopecia areata Uitgebreide alopecia areata
2) Oriëntatie op de betrokken kiem:
Er is aangetoond dat tricophytische ringwormen, die een endothrix parasitisme hebben, meestal een gebogen patroon hebben (kommahaar en kurkentrekkerhaar), terwijl microsporische ringwormen een recht patroon hebben (zigzaghaar of barcodehaar).
3) Controleer de patiënt en beoordeel de genezing Na 12 weken, als de kweek negatief is, zijn de aanhoudende trichoscopische tekenen schilfers, erytheem en mee-eters. Deze tekenen zijn niet erg specifiek. Regressie van de 4 specifieke tekenen (kommahaar, kurkentrekkerhaar, zigzaghaar en streepjescodehaar) betekent dat de patiënt klinisch genezen is.
Behandeling
Sinds eind november 2024 is itraconazoolsiroop niet langer op de markt.
Om microsporische ringworm te behandelen bij kinderen die minder dan 20 kg wegen (of bij kinderen die geen capsules kunnen slikken), wordt aanbevolen om terbinafine voor te schrijven gedurende 6 weken, aan te passen aan het gewicht.
ii. Mechanismen
Trichotillomanie
Trichotillomanie is een veel voorkomende aandoening. De alopecia is meestal enkelvoudig, heeft vrij onregelmatige contouren en begint snel/brutaal.
Het komt vooral voor op de vertex, maar ook op de wenkbrauwen en wimpers.
Klinisch zal de tractietest negatief zijn. Het is belangrijk om dit te doen omdat een van de differentiële diagnoses alopecia areata kan zijn. Een andere differentiële diagnose is ringworm; maar bij trichotillomanie zal de hoofdhuid niet ontstoken zijn en trichoscopie kan ons helpen om specifieke tekenen van ringworm uit te sluiten.
Er zijn 4 trichoscopische tekenen van trichotillomanie:
• Korte afgebroken haren van verschillende lengtes (groen)
• Zwarte stippen (rood)
• Tulpvormige haren (geel)
• V teken (paars)
Behandeling
De geste wordt vaak niet geaccepteerd door de kinderen of hun ouders.
Daarom moeten we zeker zijn van onze diagnose en kunnen we een psychologische follow-up voorstellen, eventueel met cognitieve gedragstherapie (waarbij een gewoonte wordt omgekeerd).
Tractie Alopecia
Tractiealopecia is een veelvoorkomende pathologie.
Op trichoscopie zijn glijhulzen te zien.
Beheer
De behandeling is vrij eenvoudig; de boodschap aan ouders is om te stoppen met traumatische factoren of strakke kapsels.
Tijdens de ontstekingsfase kunnen dermocorticoïden worden voorgeschreven; topische Minoxidil kan ook worden gebruikt.
Bij volwassen vormen kan in een later stadium een haartransplantatie worden besproken.
iii. Andere
Alopecia androgenetica (AGA)
De trichoscopische tekenen van AGA zijn:
• - Anisotrichia (verschil in haargrootte)
• - Een enkele haar per folliculaire eenheid (in plaats van 2-4)
• - Donzig haar (miniaturisatie)
• - Vette gele stippen
• - Lege haarporiën
AGA komt meer voor bij adolescente meisjes dan bij jongens en is waarschijnlijk te wijten aan perifeer functioneel hyperandrogenisme en/of micropolycysteus ovariumsyndroom (PCOS).
Het hormoonprofiel is normaal. Bij twijfel over PCOS kan een echografie van de eierstokken worden gemaakt.
Als er andere klinische tekenen van virilisatie zijn, moet organische hyperandrogenisme worden uitgesloten (bijnierblokkade, hormoonproducerende tumor, enz.).
Behandeling
Minoxidil 2% kan worden voorgesteld.
Telogeen effluvium
Dit is de plotselinge synchronisatie in de terminale fase van een groot aantal follikels.
Triggerende factoren kunnen fysieke stress zijn (bijvoorbeeld langdurige hoge koorts), een operatie of snel gewichtsverlies.
Telogeen effluvium treedt 2-4 maanden na de uitlokkende factor op.
Het is belangrijk om patiënten en ouders gerust te stellen, omdat hergroei constant is.
Chronisch effluvium telogene
Als telogeen effluvium chronisch is, moet er een controle worden uitgevoerd om geïsoleerde of gecombineerde tekorten uit te sluiten (in de context van ondervoeding): ijzer +++, spoorelementen, vitaminen, eiwitten. Andere oorzaken kunnen hormonale stoornissen zijn (dysthyreoïdie +++) en medicatie (retinoïden, waaronder isotretinoïne).
Diffuse Alopecia Areata
De diagnose is klinisch en kan worden gesteld met behulp van de dermatoscoop, zoals bij alopecia patchica. De behandeling is gebaseerd op systemische therapieën.
Samenvatting van diffuse verworven alopecia
Dermoscopie helpt echt bij de diagnose.
Klinisch is er, net als bij volwassenen, sprake van symmetrische recessie van de temporale kloven en betrokkenheid van de vertex. Er is een verdunning en miniaturisatie van de haarfollikels.
COSENTYX®,
� 1st IL-17A antagonist
� 1st line biologic in the treatment of HS
Trust in a well-studied clinical profile1
*Observed prespecifi ed exploratory data—no clinical or statistical conclusions can be drawn.4 †Data presented are the results of an FDA-requested analysis of the SUNSHINE and SUNRISE trials.1 SUNSHINE and SUNRISE were identical, multicenter, randomized, placebo-controlled, doubleblind phase 3 trials. In both trials, patients were randomly assigned to receive COSENTYX® 300 mg Q2W or Q4W or placebo. SUNSHINE evaluated 541adult patients: 181 received COSENTYX® 300 mg Q2W, 180 received COSENTYX 300 mg Q4W, and 180 received placebo. SUNRISE evaluated 543 adult patients: 180 received COSENTYX® 300 mg Q2W, 180 received COSENTYX® 300 mg Q4W, and 183 received placebo. All patients were adults with moderate to severe HS (defined as a total of ≥5 inflammatory lesions affecting ≥2 distinct anatomical areas) for ≥1 year. The primary end point was the proportion of patients with an HS clinical response, defi ned as a decrease in AN count by ≥50% with no increase in the number of abscesses or in the number of draining fistulae at Week 16 compared with baseline. Co-secondary end points were AN50, flares, and NRS30 at Week 16.1,3
FDA, US Food and Drug Administration; IL, interleukin; NRS, numeric rating scale; Q2W, every 2 weeks; Q4W, every 4 weeks; QOL, quality of life
Name: Cosentyx 75 mg solution for injection in pre-filled syringe. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre-filled syringe. Cosentyx 300 mg solution for injection in pre-filled syringe. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre-filled pen. Cosentyx 300 mg solution for injection in pre-filled pen. Composition: Cosentyx 75 mg solution for injection in pre-filled syringe. Each pre-filled syringe contains 75 mg secukinumab in 0.5 ml. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre- filled syringe. Each pre-filled syringe contains 150 mg secukinumab in 1 ml.Cosentyx 300 mg solution for injection in pre- filled syringe. Each pre-filled syringe contains 300 mg secukinumab in 2 ml. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre- filled pen. Each pre-filled pen contains 150 mg secukinumab in 1 ml. Cosentyx 300 mg solution for injection in pre-filled pen. Each pre-filled pen contains 300 mg secukinumab in 2 ml.* Secukinumab is a recombinant fully human monoclonal antibody selective for interleukin-17A. Secukinumab is of the IgG1/κ-class produced in Chinese Hamster Ovary (CHO) cells. For the full list of excipients, see full leaflet. Pharmaceutical form: Solution for injection (injection). The solution is clear and colourless to slightly yellow.Therapeutic indications: Adult plaque psoriasis. Cosentyx is indicated for the treatment of moderate to severe plaque psoriasis in adults who are candidates for systemic therapy. Paediatric plaque psoriasis. Cosentyx is indicated for the treatment of moderate to severe plaque psoriasis in children and adolescents from the age of 6 years who are candidates for systemic therapy. Hidradenitis suppurativa (HS). Cosentyx is indicated for the treatment of active moderate to severe hidradenitis suppurativa (acne inversa) in adults with an inadequate response to conventional systemic HS therapy (see full leaflet).Psoriatic arthritis. Cosentyx, alone or in combination with methotrexate (MTX), is indicated for the treatment of active psoriatic arthritis in adult patients when the response to previous disease-modifying anti-rheumatic drug (DMARD) therapy has been inadequate. Axial spondyloarthritis (axSpA). Ankylosing spondylitis (AS, radiographic axial spondyloarthritis) Cosentyx is indicated for the treatment of active ankylosing spondylitis in adults who have responded inadequately to conventional therapy. Non-radiographic axial spondyloarthritis (nr-axSpA) Cosentyx is indicated for the treatment of active non-radiographic axial spondyloarthritis with objective signs of inflammation as indicated by elevated C- reactive protein (CRP) and/or magnetic resonance imaging (MRI) evidence in adults who have responded inadequately to non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs). Juvenile idiopathic arthritis (JIA). Enthesitis-related arthritis (ERA) Cosentyx, alone or in combination with methotrexate (MTX), is indicated for the treatment of active enthesitis-related arthritis in patients 6 years and older whose disease has responded inadequately to, or who cannot tolerate, conventional therapy (see full leaflet). Juvenile psoriatic arthritis (JPsA) Cosentyx, alone or in combination with methotrexate (MTX), is indicated for the treatment of active juvenile psoriatic arthritis in patients 6 years and older whose disease has responded inadequately to, or who cannot tolerate, conventional therapy (see full leaflet). Posology and method of administration: Cosentyx is intended for use under the guidance and supervision of a physician experienced in the diagnosis and treatment of conditions for which Cosentyx is indicated. Adult plaque psoriasis The recommended dose is 300 mg of secukinumab by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Based on clinical response, a maintenance dose of 300 mg every 2 weeks may provide additional benefit for patients with a body weight of 90 kg or higher. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Paediatric plaque psoriasis (adolescents and children from the age of 6 years). The recommended dose is based on body weight (Table 1) and administered by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Each 75 mg dose is given as one subcutaneous injection of 75 mg. Each 150 mg dose is given as one subcutaneous injection of 150 mg. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Table 1. Recommended dose for paediatric plaque psoriasis : Body weight at time of dosing: Recommended Dose; <25 kg : 75 mg; 25 to <50 kg: 75 mg; ≥50 kg : 150 mg (*may be increased to 300 mg). *Some patients may derive additional benefit from the higher dose. The 150 mg and 300 mg solution for injection in pre-filled syringe and in pre-filled pen are not indicated for administration to paediatric patients with a weight <50 kg. Cosentyx may be available in other strengths and/or presentations depending on the individual treatment needs. Hidradenitis suppurativa (HS) The recommended dose is 300 mg of secukinumab by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3, and 4, followed by monthly maintenance dosing. Based on clinical response, the maintenance dose can be increased to 300 mg every 2 weeks. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Psoriatic arthritis For patients with concomitant moderate to severe plaque psoriasis, please refer to adult plaque psoriasis recommendation. For patients who are anti-TNFα inadequate responders (IR), the recommended dose is 300 mg by subcutaneous injection with initial dosing at Weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. . For other patients, the recommended dose is 150 mg by subcutaneous injection with initial dosing at Weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Based on clinical response, the dose can be increased to 300 mg. Axial spondyloarthritis (axSpA). Ankylosing spondylitis (AS, radiographic axial spondyloarthritis).The recommended dose is 150 mg by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Based on clinical response, the dose can be increased to 300 mg. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Non-radiographic axial spondyloarthritis (nr-axSpA). The recommended dose is 150 mg by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Juvenile idiopathic arthritis (JIA). Enthesitis-related arthritis (ERA) and juvenile psoriatic arthritis (JPsA). The recommended dose is based on body weight (Table 2) and administered by subcutaneous injection at weeks 0, 1, 2, 3, and 4, followed by monthly maintenance dosing. Each 75 mg dose is given as one subcutaneous injection of 75 mg. Each 150 mg dose is given as one subcutaneous injection of 150 mg. Table 2. Recommended dose for juvenile idiopathic arthritis : Body weight at time of dosing : Recommended dose; <50 kg : 75 mg; ≥50 kg: 150 mg. The 150 mg and 300 mg solution for injection in pre-filled syringe and in pre-filled pen are not indicated for administration to paediatric patients with a weight <50 kg. Cosentyx may be available in other strengths and/or presentations depending on the individual treatment needs. For all of the above indications, available data suggest that a clinical response is usually achieved within 16 weeks of treatment. Consideration should be given to discontinuing treatment in patients who have shown no response by 16 weeks of treatment. Some patients with an initial partial response may subsequently improve with continued treatment beyond 16 weeks. Special populations: Elderly patients (aged 65 years and over): No dose adjustment is required. Renal impairment / hepatic impairment: Cosentyx has not been studied in these patient populations. No dose recommendations can be made. Paediatric population The safety and efficacy of Cosentyx in children with plaque psoriasis and in the juvenile idiopathic arthritis (JIA) categories of ERA and JPsA below the age of 6 years have not been established. The safety and efficacy of Cosentyx in children below the age of 18 years in other indications have not yet been established. No data are available. Method of administration. Cosentyx is to be administered by subcutaneous injection. If possible, areas of the skin that show psoriasis should be avoided as injection sites. The solution in the syringe or pen must not be shaken. After proper training in subcutaneous injection technique, patients may self-inject Cosentyx if a physician determines that this is appropriate. However, the physician should ensure appropriate follow-up of patients. Patients should be instructed to inject the full amount of Cosentyx according to the instructions provided in the package leaflet. Comprehensive instructions for administration are given in the package leaflet. Contraindications: Severe hypersensitivity reactions to the active substance or to any of the excipients. Clinically important, active infection (e.g. active tuberculosis). Undesirable effects: Summary of the safety profile: see full leaflet. List of adverse reactions: ADRs from psoriasis, psoriatic arthritis and ankylosing spondylitis clinical studies as well as from post-marketing experience are listed by MedDRA system organ class. Within each system organ class, the ADRs are ranked by frequency, with the most frequent reactions first. Within each frequency grouping, adverse drug reactions are presented in order of decreasing seriousness. In addition, the corresponding frequency category for each adverse drug reaction is based on the following convention: very common (≥1/10); common (≥1/100 to <1/10); uncommon (≥1/1,000 to <1/100); rare (≥1/10,000 to <1/1,000); very rare (<1/10,000); and not known (cannot be estimated from the available data).List of adverse reactions in clinical studies1) and post-marketing experience: Infections and infestations: Very common: Upper respiratory tract infections; Common: Oral herpes; Uncommon: Oral candidiasis; Uncommon: Otitis externa. Uncommon: Lower respiratory tract infections. Uncommon: Tinea pedis. Not known: Mucosal and cutaneous candidiasis (including oesophageal candidiasis). Blood and lymphatic system disorders: Uncommon: Neutropenia. Immune system disorders: Rare: Anaphylactic reactions. Rare:Angioedema. Nervous system disorders: Common: Headache. Eye disorders: Uncommon: Conjunctivitis. Respiratory, thoracic and mediastinal disorders: Common: Rhinorrhoea. Gastrointestinal disorders: Common: Diarrhoea. Common: Nausea. Uncommon: Inflammatory bowel disease. Skin and subcutaneous tissue disorders: Common: Eczema. Uncommon: Urticaria. Uncommon: Dyshidrotic eczema. Rare: Exfoliative dermatitis2). Rare: Hypersensitivity vasculitis. Not known: Pyoderma gangrenosum. General disorders and administration site conditions: Common: Fatigue. 1) Placebo-controlled clinical studies (phase III) in plaque psoriasis, PsA, AS, nr-axSpA and HS patients exposed to 300 mg, 150 mg, 75 mg or placebo up to 12 weeks (psoriasis) or 16 weeks (PsA, AS, nr-axSpA and HS) treatment duration. 2) Cases were reported in patients with psoriasis diagnosis. Description of selected adverse reactions: see full leaflet. Paediatric population. Undesirable effects in paediatric patients from the age of 6 years with plaque psoriasis. The safety of secukinumab was assessed in two phase III studies in paediatric patients with plaque psoriasis. The first study (paediatric study 1) was a double-blind, placebo-controlled study of 162 patients from 6 to less than 18 years of age with severe plaque psoriasis. The second study (paediatric study 2) is an open-label study of 84 patients from 6 to less than 18 years of age with moderate to severe plaque psoriasis. The safety profile reported in these two studies was consistent with the safety profile reported in adult plaque psoriasis patients. Undesirable effects in paediatric patients with JIA. The safety of secukinumab was also assessed in a phase III study in 86 juvenile idiopathic arthritis patients with ERA and JPsA from 2 to less than 18 years of age. The safety profile reported in this study was consistent with the safety profile reported in adult patients. Reporting of suspected adverse reactions: Reporting suspected adverse reactions after authorisation of the medicinal product is important. It allows continued monitoring of the benefit/risk balance of the medicinal product. Healthcare professionals are asked to report any suspected adverse reactions via the national reporting system. Mode of delivery: Medicinal product subject to medical prescription. Marketing authorisation holder and numbers: Novartis Europharm Limited, Vista Building, Elm Park, Merrion Road, Dublin 4, Ireland. Cosentyx 75 mg solution for injection in pre-filled syringe. EU/1/14/980/012-013. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre-filled syringe. EU/1/14/980/002, EU/1/14/980/003, EU/1/14/980/006. Cosentyx 300 mg solution for injection in pre-filled syringe. EU/1/14/980/008-009. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre-filled pen. EU/1/14/980/004, EU/1/14/980/005, EU/1/14/980/007. Cosentyx 300 mg solution for injection in pre-filled pen. EU/1/14/980/010-011. Date of revision of the text: 19.12.2024
1. Cosentyx. Prescribing information. Novartis Pharmaceuticals Corp. 2. FDA approves Novartis Cosentyx® as the fi rst new biologic treatment option for hidradenitis suppurativa patients in nearly a decade [press release]. Basel, Switzerland: Novartis: October 31, 2023. Accessed November 1, 2023. https://www.novartis.com/news/media-releases/fda-approves-novartis-cosentyx-fi
PROF. NICOLAS DAUBY
Departement Infectieziekten, CHU Saint-Pierre, Université Libre de Bruxelles (ULB)
HOE KAN IK MIJN PATIËNT VOORBEREIDEN OP IMMUNOSUPPRESSIE/ MODULATIE IN DE DERMATOLOGIE?
INTRODUCTIE
De behandeling van inflammatoire of auto-immuunziekten in de dermatologie vereist vaak het gebruik van immunosuppressieve of immunomodulerende geneesmiddelen. De afgelopen jaren is het gebruik van deze geneesmiddelen toegenomen, met name van biologische geneesmiddelen met een gericht werkingsmechanisme, wat heeft geleid tot een aanzienlijke verbetering van de prognose van bepaalde pathologieën en een verbetering van de levenskwaliteit van patiënten.
Toch kan het gebruik van deze geneesmiddelen gevolgen hebben op het vlak van infectierisico’s, hetzij door de incidentie of ernst van bepaalde infecties te verhogen, hetzij door het risico op reactivering van bepaalde latente infecties te verhogen.
Voordat met deze geneesmiddelen wordt begonnen, wordt aanbevolen om waar mogelijk een pre-immunosuppressiewerk-up uit te voeren.
Dit artikel beschrijft de belangrijkste punten van een dergelijke beoordeling. Het doel van dit artikel is niet om een specialistisch medisch consult te vervangen, maar eerder om voorschrijvers bewust te maken zodat ze patiënten voldoende kunnen informeren voordat ze hen doorverwijzen naar zo’n specialistisch consult. In het CHU Saint-Pierre vindt deze raadpleging plaats in de Travel & Vaccine Clinic en worden patiënten over het algemeen doorverwezen door hun behandelend specialist (reumatoloog, dermatoloog, enz.)(1).
VACCINATIE VÓÓR
IMMUNOSUPPRESSIE
Twee aspecten zijn essentieel voordat een immunosuppressieve behandeling wordt gestart:
Figuur 1: Ernstige varicella bij een 12-jarig niet-gevaccineerd kind dat gedurende 1 jaar werd behandeld met methotrexaat voor psoriasis. Aangepast van Galvao, 2022(2)
• Controleer de serologische status met betrekking tot verschillende door vaccinatie te voorkomen ziekten. Behandeling kan namelijk de ernst van een door vaccinatie te voorkomen ziekte (bijv. waterpokken, zie figuur 1) doen toenemen of de effectiviteit van vaccinatie verminderen.
• Stel vaccinatie voor met levende vaccins die niet kunnen worden toegediend onder immunosuppressieve behandeling. Het vaccin tegen gele koorts is hier een goed voorbeeld van. Zelfs als de patiënt niet van plan is om in de nabije toekomst naar een endemisch land te reizen, is het raadzaam om het vaccin te ontvangen voordat de behandeling begint. Voor bepaalde behandelingen (hoge dosis corticoïden, anti-TNF of hoge dosis methotrexaat) is dit vaccin namelijk gecontra-indiceerd en is een “washout” periode voor de immunosuppressieve behandeling vereist.
De MPV’s waarvan we de serologische status controleren zijn: mazelen, rodehond (voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd), hepatitis A- en B-virussen en waterpokken. Een boosterdosis tetanus-difterie-kinkhoestvaccin wordt aanbevolen als de laatste booster meer dan 10 jaar oud is. Tot slot wordt vaccinatie tegen ‘seizoensgebonden’ luchtweginfecties (influenza, COVID-19, RSV, pneumokokken) aanbevolen, vooral als de patiënt lijdt aan co-morbiditeiten die het risico op deze infecties verhogen (diabetes, obesitas, enz.).
SCREENING OP LATENTE TUBERCULOSE
Bepaalde behandelingen die worden gebruikt in de dermatologie (vooral anti-TNF of hooggedoseerde corticosteroïden) verhogen het risico op reactivering van latente tuberculose aanzienlijk. In België wordt tussen 5-10% van de tuberculosegevallen vastgesteld bij patiënten die een immunosuppressieve behandeling krijgen(3). Anti-TNF-medicijnen worden voornamelijk in verband gebracht met extra-pulmonaire tuberculose (figuur 2).
Screening op latente tuberculose zou idealiter moeten worden uitgevoerd vóór de start van immunosuppressieve behandeling. Bijzondere zorg moet worden besteed aan patiënten uit endemische gebieden (meer dan 60% van de tuberculosegevallen die in België worden gediagnosticeerd, betreft in het buitenland geboren personen). In België wordt een gecombineerde strategie gebruikt: intradermale reactie en immunologische test van het IGRA-type (meestal Quantiferron ®). Er wordt ook een röntgenfoto van de borst gevraagd om actieve tuberculose uit te sluiten. De resultaten worden geïnterpreteerd door een specialist in infectieziekten of pneumologie. Als behandeling van latente tuberculose nodig is, zal de keuze vallen op rifampicine (met een risico op medicijninteracties, maar een korte kuur van 4 maanden) of nicotibine (een langere kuur met een groter risico op bijwerkingen). Opgemerkt moet worden dat profylaxe voor latente tuberculose het risico op het ontwikkelen van actieve tuberculose niet volledig wegneemt (zie figuur 2).
Figuur 2: Peritoneale en miltttuberculose (gele pijlen) bij een 27-jarige Koreaanse patiënt die gedurende 45 dagen werd behandeld met adalimumab (Humira ®) voor psoriasis (naar Hong Ho 2021(4)). De tuberculose ontwikkelde zich ondanks profylaxe met nicotibine
HET GEVAL VAN DE ANTI-JAK’S
Zoals besproken in een eerder nummer van Dermactu, worden JAK-remmers in verband gebracht met een bijzonder hoog risico op reactivatie van het varicella-zostervirus (VZV)(5). De Franse gezondheidsautoriteiten bevelen aan dat patiënten bij het starten van deze behandeling worden gevaccineerd tegen herpes zoster met het recombinante vaccin (2 doses Shingrix ® vaccin met een tussenpoos van ten minste 2 maanden)(6). Tabel 1 geeft een overzicht van de JAK-remmers die in België beschikbaar zijn en hun respectievelijke indicaties in de dermatologie. Helaas is terugbetaling in België nog niet beschikbaar voor deze indicatie.
Tabel 1: lijst van JAK-remmers gebruikt in de dermatologie. Deze moleculen worden in verband gebracht met een verhoogd risico op herpes zoster, en vaccinatie wordt aanbevolen vóór de start van de behandeling.
Molecuul Indicatie in dermatologie
Abrocitinib (Cibinqo ® ) Atopische Dermatitis
Baricitinib (Olumiant ®) Peladische dermatitis
Tofacitinib (Xeljanz ®) Gewrichts-psoriasis
Upadacitinib (Rinvoq ®) Atopische dermatitis
“Let op: het gebruik van deze geneesmiddelen kan gevolgen hebben voor het infectierisico, dus voordat met
deze geneesmiddelen wordt begonnen, wordt aanbevolen om, voor zover mogelijk, een pre-immunosuppressiecontrole uit te voeren.”
PSORIASIS EN ANTI-IL17 GEVAL
Verschillende middelen die de IL-17 pathway blokkeren zijn nu goedgekeurd in België en worden voornamelijk gebruikt voor de behandeling van psoriasis (bimekizumab, brodalumab, ixekizumab en secukinumab).
De interleukine 17 pathway is ook betrokken bij de antischimmelimmuniteit. Anti-IL17 middelen worden daarom geassocieerd met een verhoogd risico op Candida infectie in vergelijking met placebo of anti-TNF middelen. De meeste van deze infecties zijn goedaardig en mucocutaan. Ze kunnen plaatselijk worden behandeld. Er zijn geen aanwijzingen dat patiënten op Candida moeten worden gescreend voorafgaand aan de start van IL-17 behandeling; ze moeten echter wel volledig worden geïnformeerd(7).
Het is belangrijk om te benadrukken dat patiënten met psoriasis een verhoogd risico hebben op ernstige infecties (bijv. longontsteking), ongeacht de behandeling(8). Het is daarom belangrijk dat deze patiënten up-to-date zijn met hun vaccinaties (griep, pneumokokken in het bijzonder). Aan gezinsleden kan een coconvaccinatie worden aangeboden (griep, pneumokokken, COVID-19). Tot slot, als psoriasis wordt gediagnosticeerd, moet HIV-serologie worden uitgevoerd.
CONCLUSIES
Het gebruik van immunomodulerende of immunosuppressieve behandelingen heeft een revolutie teweeggebracht in de prognose van bepaalde dermatologische pathologieën. Infecties kunnen ernstige complicaties zijn van deze behandelingen en een systematische aanpak kan dit risico beperken door een combinatie van serologisch onderzoek, screening op latente tuberculose en gerichte vaccinaties voordat de behandeling wordt gestart. Samenwerking tussen specialisten (dermatoloog en infectioloog of pneumoloog voor latente tuberculose) is essentieel, in het belang van zowel de patiënt als het gezondheidszorgsysteem.
REFERENTIES
1. Martin C, Muls V, Brasseur C, Meric de Bellefon L, Lam Hoai XL, Vanderhilst J, et al. ImmunoStart: preparing patients for immunosuppression. Rheumatol Adv Pract. 31 août 2021;5(3):rkab092.
2. Galvão LO, Reis CMS, Alves NL, Maciel ES. Severe varicella in a child immunosuppressed with methotrexate. An Bras Dermatol. 1 mars 2022;97(2):1848.
3. Fond des affections respiratoires ASBL. Registre belge de la tuberculose, 2022. Bruxelles; 2024 mars.
4. Oh JH, Ham SP, Park HJ. Disseminated Tuberculosis in a Psoriasis Patient under Adalimumab Treatment despite the Chemoprophylaxis of Latent Tuberculosis: A Case Report. Ann Dermatol. 1 févr 2021;33(1):7781.
5. Mansilla-Polo M, Morgado-Carrasco D. Biologics Versus JAK Inhibitors. Part II: Risk of Infections. A Narrative Review. Dermatol Ther. 1 août 2024;14(8):19832038.
Figuur 3: Orale pseudomembraneuze candidiasis bij een patiënt die anti-IL17A kreeg voor de behandeling van plaque psoriasis (naar Armstrong(9)).
6. Conseil Supérieur de la Santé. Vaccination contre l’herpès zoster - CSS n°9684. Bruxelles; 2022. Report No.: 9684.
7. Yeung J, Bunce PE, Lynde CW, Turchin I, Vender RB. Review and Practical Guidance on Managing Fungal Infections in Patients With Psoriasis Receiving Anti-IL-17 Therapies. J Cutan Med Surg. 1 juill 2022;26(1_suppl):3S-23S.
8. Rademaker M, Agnew K, Anagnostou N, Andrews M, Armour K, Baker C, et al. Psoriasis and infection. A clinical practice narrative. Australas J Dermatol. mai 2019;60(2):918.
9. Armstrong AW, Blauvelt A, Mrowietz U, Strober B, Gisondi P, Merola JF, et al. A Practical Guide to the Management of Oral Candidiasis in Patients with Plaque Psoriasis Receiving Treatments That Target Interleukin-17. Dermatol Ther. 1 mars 2022;12(3):787800.
DR DE LEYE HANNAH 1 , DR SAERENS JULIE 1, DR LUTTGENS PAULINE 1 , DR MATTON LIESL 2, PROF GUTERMUTH JAN 3
Verschillende comorbiditeiten zijn geassocieerd met atopische dermatitis (AD). Zowel atopische als niet-atopische comorbiditeiten worden beschreven met een verschillende prevalentie en incidentie in de AD-groep.
ATOPISCHE COMORBIDITEITEN
Het concept van de “atopische mars” is ondertussen algemeen gekend. De atopische mars beschrijft de progressie van AD naar voedselallergie (VA), allergisch astma (AA), allergische rhinitis (AR) en allergische conjunctivitis (AC). Volgens deze theorie leidt de verstoring van de epidermale barrière bij AD tot verhoogde blootstelling aan epicutane allergenen, leidend tot inflammatie. Deze inflammatie en sensitisatie breidt vervolgens uit naar andere epithelia, waaronder het maagdarmkanaal (wat leidt tot VA), de bovenste luchtwegen (wat leidt tot AR) en de onderste luchtwegen (wat bijdraagt tot AA). (1, 19)
Een recent onderzoek heeft dit concept echter in twijfel getrokken door aan te tonen dat slechts ongeveer 3% van de kinderen voldoet aan de traditionele atopische mars, wat suggereert dat o.a. genetische factoren en blootstelling aan omgevingsfactoren, naast barrièreverstoring als primair event, belangrijk zijn. Er zijn dus meerdere subgroepen en ontwikkelingsprofielen voor de allergische comorbiditeiten van AD. (2)
ATOPISCHE MARS
Leeftijd (jaren)
De prevalentie van atopische comorbiditeiten bij AD op elke leeftijd is hoger dan in de algemene bevolking (tabel 1). (3, 4, 5) Er is een gedeelde genetische achtergrond tussen AD en de atopische comorbiditeiten. De ernst van AD is ook geassocieerd met een verhoogd risico op het ontwikkelen van o.a. AA. (6, 7)
Een vaak onderbelicht aspect van atopie zijn de oftalmologische symptomen. Huidziekten hebben een lokale invloed op het oog en vice versa. Tranen van het oog en jeuk, als gevolg van allergische conjunctivitis, kan ertoe leiden dat de patiënt krabt en de huid rond de ogen irriteert, wat irritatief eczeem veroorzaakt of AD kan verergeren. In een systematische review uit 2023 werd vastgesteld dat conjunctivitis een prevalentie heeft van 31,7% bij mensen met AD vergeleken met 13,3% in de controlegroep, waarbij allergische conjunctivitis het meest voorkomende subtype is bij AD-patiënten. Aandoeningen zoals blefaritis, droge ogen en keratitis komen vaak voor bij mensen met AD met respectievelijk 22%, 9,1% en 1,4%. (7) Als deze oftalmologische symptomen onbehandeld blijven, kan dit onomkeerbare schade aan de ogen veroorzaken (bijvoorbeeld keratoconus en cataract). Het is belangrijk om hierop te screenen en de patiënt indien nodig door te verwijzen naar de oogarts.
Tabel 1. Comorbiditeiten bij mensen met AD in vergelijking met mensen zonder AD. (3, 4, 5)
Hoe jonger de patiënten zijn bij de onset van AD, hoe groter de kans dat ze één of meer comorbiditeiten ontwikkelen (tabel 2). AD dat pas start op volwassen leeftijd heeft een dubbele kans op het ontwikkelen van allergische rinitis tegenover AD sinds de kindertijd. Echter AD dat start in de kindertijd leidt dan weer
tot 3 maal meer voorkomen van voedselallergie ten opzichte van AD dat pas start op volwassen leeftijd. (8)
ONSET AD ≥ 1 ATOPISCHE COMORBIDITEITEN
ZUIGELING (0-2J) 90.8%
KIND (2-18J) 87.9%
VROEGE VOLWASSENHEID (18-41J) 72.4%
MIDDELBARE
LEEFTIJD (41-61J) 63%
LATE VOLWASSENHEID (61+J) 50%
Een groot longitudinaal cohort in 2022 bij kindjes met AD
Tabel 2. Atopische comorbiditeiten in relatie tot de ontstaansleeftijd van AD. (8)
onder de leeftijd van 2 jaar deed onderzoek naar de atopische mars in zowel zwarte, als blanke kindjes met AD. Hieruit bleek duidelijk dat zwarte AD-patiëntjes vaker evolueren naar een AA, die dan ook een hogere ernstgraad heeft. Blanke kindjes met AD kregen dan weer vaker te maken met voedselallergie, allergische rhinitis en sensitisatie aan voedsel- en pneumallergenen zonder hoog asthma-risico. Het werd dus duidelijk aangetoond dat het klassieke paradigma van de atopische mars niet universeel toepasbaar is en onderhevig aan verschillen tussen huidtypes. (9) Een zwakte aan deze studie is, dat niet alle relevante milieufactoren, in bijzonder blootstelling aan milieuvervuiling in de analyse opgenomen zijn.
INFECTIEUZE COMORBIDITEITEN
Bij AD zijn recidiverende infecties het gevolg van verschillende factoren zoals een defect in de huidbarrière, kolonisatie met Staphylococcus aureus, onderdrukking van de cutane aangeboren immuniteit door type 2-ontsteking en cutane dysbiose. (7) MRSA komt beduidend vaker voor bij patiënten met AD dan in de algemene populatie. De hoge virulentie van deze bacteriën, genereert een overvloed aan superantigenen (staphylokokken exotoxines), waardoor het infectiepotentieel toeneemt en de cutane ontsteking bij AD-patiënten verergert. (10)
Deze infecties variëren van bacteriële en virale huidinfecties tot ernstige complicaties zoals bacteriëmie en endocarditis (11). Impetigo, een bacteriële huidinfectie die het vaakst wordt veroorzaakt door S. aureus, komt vaker voor bij mensen met AD (OR = 1,6-8,7. (1) Hoewel er geen duidelijk verhoogd risico is voor een typische herpes simplex-infectie, hebben mensen met atopische dermatitis (AD) een verhoogd risico op een fulminant verloop van de infectie met een beeld van eczema herpeticum (OR = 11,7). Deze potentieel levensbedreigende en gedissemineerde herpes simplex virusinfectie komt vooral voor bij patiënten met ernstig AD, patiënten met AD en een voorgeschiedenis van cutane Staphylococcus aureus infectie, een voorgeschiedenis van VA of AA, of early onset AD. Patiënten geïnfecteerd met het coxsackie virus, met name coxsackie A6, zijn vatbaarder voor de ontwikkeling van “eczema coxsackium”.
Deze aandoening gaat gepaard met uitgebreide cutane betrokkenheid, vergelijkbaar met eczema herpeticum. (12) De vraag of mensen met AD een verhoogde gevoeligheid hebben voor infectie met molluscum contagiosum is omstreden. Molluscum dermatitis en ernstigere verschijnselen van een infectie met molluscum contagiosum (waaronder accentuering van laesies in AD) komen echter vaker voor bij kinderen met AD in vergelijking met controles (OR = 1,6). (12) Precieze gegevens voor infectieuze comorbiditeiten bij volwassenen ontbreken, maar er wordt waargenomen dat kinderen met AD een hogere gevoeligheid hebben voor eczema herpeticum en bacteriële infecties in vergelijking met volwassenen met AD en dat beide groepen een grotere kwetsbaarheid hebben voor bacteriële en mycotische infecties in vergelijking met controlegroepen. (8)
PSYCHOSOCIALE COMORBIDITEITEN
Uit een systematische review van 2024 blijkt dat personen met AD meer kans hebben op ADHD (gepoolde OR 1,28) en autisme-spectrum stoornis (gepoolde OR 1,87). (20) Ook is er een hogere prevalentie van gedragsproblemen in kinderen van 5, 9 en 15 jaar met AD. (21)
Uit een systematische review en meta-analyse blijkt dat AD op volwassen leeftijd significant geassocieerd aan depressie, angststoornis en suïcidale gedachten. Bij AD in kinderen bleek er vooral een (weliswaar zwakkere) link met depressie (13).
Uit een meta-analyse bleek dat 20,1% van de mensen met AD een depressie had, in tegenstelling tot 14,8% in de controlegroep. Onder volwassen AD-patiënten waren er opvallend hogere percentages klinische depressie (14,9% vs. 12,6%), een toename in het gebruik van antidepressiva (29,3% vs. 20,3%), en significant hogere percentages suïcidaliteit (12,2% vs. 6,4%), in vergelijking met niet-AD volwassenen (7). Er is onvoldoende bewijs voor een link tussen de ernst van AD en het voorkomen van psychiatrische comorbiditeiten. Het is dus belangrijk om hier aandacht voor te besteden bij elke AD-patiënt. De exacte oorzaak voor het voorkomen van de psychiatrische comorbiditeiten is niet helemaal duidelijk. Men gaat ervan uit dat deels de louter fysieke klachten, zoals de jeuk, een negatieve invloed kunnen hebben, maar er is zeker (en misschien wel nog meer) ook een rol weggelegd voor de sociale isolatie en stigmatisatie, de slaapdeprivatie en het chronisch karakter van de ziekte (14).
CARDIOVASCULAIRE EN HEMATOLOGISCHE COMORBIDITEITEN
Een hot topic vandaag h, naar analogie met psoriasis, is de vraag of mensen met AD ook een verhoogd risico op hart- en vaatziekten hebben. In een systematische review wordt een link waargenomen tussen AD en roken (actief en passief) en hypertensie (15,16). Tevens hebben patiënten met AD uit Azië en Noord-Amerika vaker overgewicht en obesitas, maar in Europa wordt deze correlatie niet gezien (17). Non-fatale cardiovasculaire events kwamen meer voor in patiënten met AD in een grote cohorte-studie, vooral in de subgroep met een hogere ernstgraad. Het gaat over CVA, onstabiele angina pectoris, myocardinfarct, atriumfibrilleren en hartfalen, na een correctie
“Uit een systematische review in 2024 bleek dat mensen met AD vaker
ADHD en
autismespectrumstoornissen hadden.”
voor de aparte cardiovasculaire risicofactoren (zoals BMI, roken, alcoholgebruik, hyperlipidemie, hypertensie, diabetes) (18).
BESLUIT
AD is een veel voorkomende aandoening op de raadpleging dermatologie. De literatuur leert ons dat deze patiëntenpopulatie meer ‘at risk’ is voor een aantal aandoeningen dan de algemene bevolking. Het eerste contact (bv op kinderleeftijd) is vaak met een dermatoloog alvorens andere specialisten ingeschakeld worden. Op kinderleeftijd is het risico beduidend hoger op het ontwikkelen van AR, AA, VA, recurrente cutane infecties en oftalmologische afwijkingen. Patiënteducatie is belangrijk om ouders te leren wat mogelijke alarmsymptomen zijn waardoor tijdig hulp ingeschakeld kan worden en symptoomcontrole bereikt wordt. Bij volwassenen patiënten is er educatie nodig omtrent cardiovasculair risico en psychosociale factoren; dit hoeft niet tijdrovend te zijn maar kan zich vertalen in de patiënt simpelweg aanraden om een opvolging te hebben bij de huisarts met o.a. regelmatige bloeddrukcontroles en algemene check-ups.
AFKORTINGENLIJST
AA allergisch astma
AC allergische conjunctivitis
AD atopische dermatitis
ADHD aandachtstekort-hyperactiviteitsstoornis
AR allergische rhinitis
MRSA methicilline-resistentie S. Aureus
OR odds ratio
VA voedselallergie
REFERENTIES
1. Davis DMR, Drucker AM, Alikhan A, Bercovitch L, Cohen DE, Darr JM, et al. American Academy of Dermatology Guidelines: Awareness of comorbidities associated with atopic dermatitis in adults. J Am Acad Dermatol. 2022 Jun;86(6):1335-1336.e18.
2. Roduit C, Frei R, Depner M, Karvonen AM, Renz H, Braun-Fahrländer C, et al. Phenotypes of Atopic Dermatitis Depending on the Timing of Onset and Progression in Childhood. JAMA Pediatr. 2017 Jul 1;171(7):655-662.
3. Ravnborg N, Ambikaibalan D, Agnihotri G, Price S, Rastogi S, Patel KR, et al. Prevalence of asthma in patients with atopic dermatitis: A systematic review and meta-analysis. J Am Acad Dermatol. 2021 Feb;84(2):471-478.
4. Knudgaard MH, Andreasen TH, Ravnborg N, Bieber T, Silverberg JI, Egeberg A, Halling AS, Thyssen JP. Rhinitis prevalence and association with atopic dermatitis: A systematic review and meta-analysis. Ann Allergy Asthma Immunol. 2021 Jul;127(1):49-56.e1.
5. Spolidoro GCI, Amera YT, Ali MM, Nyassi S, Lisik D, Ioannidou A, et al. Frequency of food allergy in Europe: An updated systematic review and metaanalysis. Allergy. 2023 Feb;78(2):351-368.
6. Ferreira MA, Vonk JM, Baurecht H, Marenholz I, Tian C, Hoffman JD, et al. Shared genetic origin of asthma, hay fever and eczema elucidates allergic disease biology. Nat Genet. 2017 Dec;49(12):1752-1757.
7. Thyssen JP, Halling AS, Schmid-Grendelmeier P, Guttman-Yassky E, Silverberg JI. Comorbidities of atopic dermatitis-what does the evidence say? J Allergy Clin Immunol. 2023 May;151(5):1155-1162.
8. Maintz L, Schmitz MT, Herrmann N, Müller S, Havenith R, Brauer J, et al. Atopic dermatitis: Correlation of distinct risk factors with age of onset in adulthood compared to childhood. Allergy. 2023 Aug;78(8):2181-2201.
9. Biagini JM, Kroner JW, Baatyrbek Kyzy A, Gonzales A, He H, Stevens M et al. Longitudinal atopic dermatitis endotypes: An atopic march paradigm that includes Black children. J Allergy Clin Immunol. 2022 May;149(5):1702-1710.e4.
10. Ong PY, Leung DY. Bacterial and Viral Infections in Atopic Dermatitis: a Comprehensive Review. Clin Rev Allergy Immunol. 2016 Dec;51(3):329-337.
11. Wang V, Boguniewicz J, Boguniewicz M, Ong PY. The infectious complications of atopic dermatitis. Ann Allergy Asthma Immunol. 2021 Jan;126(1):3-12.
12. Paller A, Jaworski JC, Simpson EL, Boguniewicz M, Russell JJ, Block JK, et al. Major Comorbidities of Atopic Dermatitis: Beyond Allergic Disorders. Am J Clin Dermatol. 2018 Dec;19(6):821-838.
13. Rønnstad ATM, Halling-Overgaard AS, Hamann CR, Skov L, Egeberg A, Thyssen JP. Association of atopic dermatitis with depression, anxiety, and suicidal ideation in children and adults: A systematic review and meta-analysis. J Am Acad Dermatol. 2018 Sep;79(3):448-456.e30. doi: 10.1016/j.jaad.2018.03.017. PMID: 30119868.
14. Matthews T, Danese A, Wertz J, Odgers CL, Ambler A, Moffitt TE, Arseneault L. Social isolation, loneliness and depression in young adulthood: a behavioural genetic analysis. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2016 Mar;51(3):339-48. doi: 10.1007/s00127-016-1178-7. Epub 2016 Feb 3. PMID: 26843197; PMCID: PMC4819590.
15. Kantor R, Kim A, Thyssen JP, Silverberg JI. Association of atopic dermatitis with smoking: A systematic review and meta-analysis. J Am Acad Dermatol. 2016 Dec;75(6):1119-1125.e1. doi: 10.1016/j.jaad.2016.07.017. Epub 2016 Aug 16. PMID: 27542586; PMCID: PMC5216172.
16. Yousaf M, Ayasse M, Ahmed A, Gwillim EC, Janmohamed SR, Yousaf A, Patel KR, Thyssen JP, Silverberg JI. Association between atopic dermatitis and hypertension: a systematic review and meta-analysis. Br J Dermatol. 2022 Feb;186(2):227-235. doi: 10.1111/bjd.20661. Epub 2021 Sep 30. PMID: 34319589.
17. Zhang A, Silverberg JI. Association of atopic dermatitis with being overweight and obese: a systematic review and metaanalysis. J Am Acad Dermatol. 2015 Apr;72(4):606-16.e4. doi: 10.1016/j.jaad.2014.12.013. PMID: 25773409.
18. Silverwood RJ, Forbes HJ, Abuabara K, Ascott A, Schmidt M, Schmidt SAJ, Smeeth L, Langan SM. Severe and predominantly active atopic eczema in adulthood and long term risk of cardiovascular disease: population based cohort study. BMJ. 2018 May 23;361:k1786. doi: 10.1136/bmj.k1786. PMID: 29792314; PMCID: PMC6190010.
20. Cheng Y, Lu JW, Wang JH, Loh CH, Chen TL. Associations of Atopic Dermatitis with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder and Autism Spectrum Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis. Dermatology. 2024;240(1):13-25. doi: 10.1159/000533366. Epub 2023 Nov 8. PMID: 37939694.
21. Manjunath J, Silverberg JI. Atopic Dermatitis Is Associated With Multiple Behavioral Problems in US Children and Adolescents. Dermatitis. 2022 NovDec 01;33(6S):S52-S60. doi: 10.1097/DER.0000000000000749. Epub 2021 Apr 9. PMID: 33840782.
DERMATOLOGICAL SCALP & HAIR EXPERT
AANBEVOLEN DOOR MEER DAN
VOORKOMT TOT 6 WEKEN TERUGKEER3
DAG 0 DAG 31
70.000 DERMATOLOGEN1 NA 4 WEKEN BEHANDELING BRENGT HET
VOOR/NA KLINISCH BEWEZEN4
ANTIROOS DS
SHAMPOO
1% SELENIUMDISULFIDE ANTISCHIMMELWERKING
1% SALICYLZUUR KERATOLYTISCH EFFECT
ALS MONOTHERAPIE OF AANVULLEND BIJ MEDICATIE TE GEBRUIKEN
1 Vragenlijst uitgestuurd in de dermacosmetica markt uitgevoerd door AplusA en andere partners tussen januari 2023 en mei 2023, onder dermatologen in 34 landen, wat 80% van de wereldwijde BBP vertegenwoordigt.
2 Consumententest op 262 deelnemers – regelmatig gebruik gedurende 2 weken - Italië.
3 Klinische studie op 45 personen na 4 weken gebruik en 6 weken onderhoud.
4 Klinische studie op 45 personen, 3x/week gebruik. Beeld komt overeen met het gemiddeld behaalde resultaat.
5 Klinische studie met follow up naar de micro-organismen die een rol spelen bij roos, 56 personen, 3x/week gebruik gedurende 4 weken.
Vasculitis is vaak een uitdagend probleem in de dermatologische kliniek, zowel wat betreft diagnostiek als wat betreft behandeling. Aan de hand van een casus wordt een zeldzame vorm van vasculitis, de maculaire vasculitis, ook hypergammaglobulemische purpura van Waldenström genaamd, beschreven. Opvallend is de link met de ziekte van Sjögren, zodat men kan spreken van de Zweedse connectie Sjögren, Waldenström.
CASUS
Een 42 jarige dame wordt op de raadpleging gezien i.v.m. het plotse en zeer snel optreden van purpura op de beide benen. Patiënt vertoont daarbij ook een gezwollen rechter knie. Er is ook nachtelijk zweten, maar dit sedert langere tijd. Soms heeft ze wat last van hoesten maar verder zijn er geen duidelijke argumenten voor een infectieus probleem.
Patiënte gebruikt wel medicatie waaronder befact forte, mirtazapine, serlain, atarax, ibuprofen en voor haar ogen pilocarpine oogdruppels. Patiënte is sedert een jaar gekend met Sjögren die startte met een parotitis en vervolgens resulteerde in de klassieke xerostomie en xeroftalmie.
Biochemisch is ze gekend met een hypergammaglobulinemia, een positieve ANF met positiviteit voor SSA/Ro 60, SSA/Ro 52 en SSB/La.
Een aantal weken geleden maakte patiënte een gelijkaardige, kortstondige episode van purpura op de beide benen door.
Klinisch onderzoek toonde multipele vlakke purpurische letsels op de beide onderbenen en thv de rechter knie een grote vlakke, erythemateuze zone.
Biochemisch zijn er geen duidelijke afwijkingen, de cofo is normaal, er is slechts een marginale stijging van het CRP, een licht gestegen sedimentatie. Lever en nierfunctie zijn normaal . Er zijn de reeds gekende positieve anf met de Sjögren antistoffen en een reumafactor van 435 IU/ml (nl. <14).
Een biopt toonde een fors perivasculair en interstitieel infiltraat met veel neutrofielen en kernpuin. De DIF was negatief.
Er werd geen behandeling ingesteld en patiënt meldde ons een volledige opklaring na 3 dagen.
Diagnose: recurrente maculaire vasculitis in het kader van een hypergammaglobulinemia, ook hypergammaglobulemische purpura van Waldenström genoemd.
BESPREKING
hypergammaglobulemische purpura van Waldenström worden gekenmerkt door recurrente, kortstondige episodes van een mild uitziende vasculitis (dwz met weinig inflammatio waardoor eerder een beeld van vlakke purpura ontstaat). De letsels blijven in de overgrote meerderheid ook beperkt tot de ledematen.
Biochemisch wordt een hypergammaglobulinemie gevonden, met een positieve reumafactor.
De aandoening kan primair zijn of secundair en dit dan vaak geassocieerd aan een Sjögren maar ook geassocieerd aan andere aandoeningen die gepaard gaan met een hypogammaglobulinemie zoals een auto-immune hepatitis, een hepatitis c, systeemlupus.
Door de hypergammaglobulinemie kunnen er immuuncomplexen ontstaan die een vasculitis kunnen uitlokken. De opvallende mildheid (minder uitgesproken inflammatie, snel wegtrekken, minder uitgesproken klassieke histologische presentatie) hangt vermoedelijk samen met het type immuuncomplexen dat er gevormd wordt (eerder igG en igA dan IgM, waardoor ze kleiner zijn, minder complement activeren en sneller oplossen).
Opvallend is ook dat ze makkelijker optreden in combinatie met periodes van langer staan, wandelen en gebruik van alcohol, zoals dit ook bij golfers vasculitis het geval is.
De diagnose wordt gesteld op basis van deze klassieke presentatie aangevuld door een bloedonderzoek met een cofo, een eiwit electroforese (opsporen hypogammaglobulinemie), een reumafactor, bepaling van ANF, een lever, nierfunctie en een urineanalyse. Een biopsie toont niet steeds een full blown beeld van een vasculitis.
Behandeling is gezien het snelle wegtrekken van de letsels meestal niet nodig.
Het is vooral belangrijk aan deze speciale goedaardige vorm van purpura te denken bij een patiënt die reeds gekend is met een Sjögren, resulterend in een Zweedse connectie (Sjögren-Waldenström). Daarnaast komen er bij Sjögren ernstiger vormen zoals een cryoglobulinemische vasculitis en een zeldzame keer een ANCA geassocieerde vasculitis.
“Deze aandoening komt gemakkelijker voor in combinatie met perioden van langdurig staan, lopen en alcoholgebruik, zoals het geval is bij golfersvasculitis.”
FRANCESCO MESSINA
KLINISCH GEVAL VAN
TELEANGIECTATISCHE PORPORA
VAN MAJOCCHI EN VERDERE
STUDIE VAN GEPIGMENTEERDE PURPURISCHE DERMATOSEN
KLINISCH GEVAL
Een 35-jarige vrouwelijke patiënt presenteerde zich met asymptomatische gepigmenteerde huidlaesies, voornamelijk op de voeten en benen, die een paar maanden eerder waren verschenen (afb. 1-2). De laesies waren ringvormig en niet pruritisch en gingen niet gepaard met ontstekingsverschijnselen. De patiënt had geen familiegeschiedenis van dermatologische aandoeningen, maar vermeldde soortgelijke erupties in de kindertijd en adolescentie, die toen werden gediagnosticeerd als mycosen.
De patiënt was aanvankelijk behandeld met mometason furoaat, zonder significante verbetering. Een mycologisch onderzoek werd uitgevoerd en was negatief voor de aanwezigheid van schimmels op de huidlaesies, hoewel positieve kweken werden verkregen uit de interdigitale ruimtes.
Histopathologisch onderzoek van een huidfragment inclusief de hypodermis toonde orthokeratotische en papillomateuze epidermis. De oppervlakkige dermis vertoonde een discreet lymfocytair infiltraat, met tekenen van focale interfacedermatitis en vasculopathie zonder leukocytoclasie. Er werd ook incontinentie van pigment in de dermis waargenomen, terwijl het elastinenetwerk intact bleef. PAS-kleuring voor mycose was negatief. Deze histologische observaties en het klinische uiterlijk van de laesies leidden tot de diagnose Majocchi’s teleangiectatische porpora, een zeldzame vorm van purpurische capillaritis die wordt gekenmerkt door vaatveranderingen die gepaard gaan met hyperpigmentatie.
Na deze diagnose werd de behandeling gestart met vitamine C (1 g/dag), rutoside en een topisch corticosteroïd op basis van betamethason. Na zes weken waren de huidlaesies duidelijk hersteld, met een duidelijke vermindering van de tekenen van purpura.
In het vervolg van dit artikel zullen we de kenmerken van Majocchi’s teleangiëctatische porpora onderzoeken in vergelijking met andere purpurische capillaritis. We zullen de klinische en
histopathologische kenmerken van deze verschillende vormen van capillaritis onderzoeken en diagnostische en therapeutische opties bespreken om een referentiekader te bieden voor clinici.
LITERATUUROVERZICHT
Purpurische gepigmenteerde dermatosen (PPD) zijn een groep huidziekten die worden gekenmerkt door petechiale bloedingen als gevolg van capillaritis [1]. Dit leidt tot extravasatie van erytrocyten, wat purpura veroorzaakt, en oudere laesies krijgen een roodbruine tint door met hemosiderine geladen macrofagen. PPD manifesteert zich meestal als vlakke, niet-palpabele purpura met een bilaterale verdeling op de benen, vaak bij ouderen, en volgt een remittent-relapsing beloop. Hoewel volwassenen vaker getroffen worden, zijn gevallen van PPD bij kinderen ook goed gedocumenteerd in de literatuur [2].
Hoewel PPD geen geassocieerde systemische symptomen heeft, kan de klinische presentatie soms aanleiding geven tot bezorgdheid, wat leidt tot evaluatie voor aandoeningen zoals trombocytopenie of vasculitis. De purpurische (meestal petechiale) aard van de laesies kan namelijk leiden tot een verkeerde diagnose. Op basis van hun klinische verschijning worden PPD’s ingedeeld in vijf hoofdtypen: 1) progressieve gepigmenteerde dermatosen (ziekte van Schamberg), de meest voorkomende; 2) gepigmenteerde lichenoïde purpurische dermatosen (Gougerot en Blum); 3) telangiectodische purpura annulare (Majocchi); 4) eczematoïde purpura (Doucas en Kapetanakis); en 5) lichen aureus. Andere zeldzamere vormen van PPD kunnen zich atypisch presenteren [1-2].
De pathogenese van purpurische gepigmenteerde dermatosen wordt niet volledig begrepen en kan variëren tussen subtypes. Gemeenschappelijke kenmerken zijn echter ontsteking en bloeding van oppervlakkige papillaire huidvaten, voornamelijk haarvaten. Het ontstekingsmechanisme dat ten grondslag ligt aan deze aandoeningen is onbekend, maar lijkt voort te komen uit een celgemedieerde immunologische gebeurtenis [3]. Sommige studies suggereren een upregulatie van celadhesiemoleculen
(CAM’s), zoals LFA-1 (lymfocyte function antigen-1) en ICAM1 (intercellular adhesion molecule-1) in ontstekingscellen, en ICAM-1 en ELAM-1 (endothelial leukocyte adhesion molecule-1) in endotheelcellen [4]. Deze reactie kan een celgemedieerde overgevoeligheidsreactie vertegenwoordigen.
Daarnaast bevat het perivasculaire ontstekingsinfiltraat CD4+ T-cellen en CD1a+ dendritische cellen [5]. Cytokinen geproduceerd door leukocyten kunnen de expressie van CAM’s induceren, wat de fibrinolytische activiteit beïnvloedt en intravasculaire fibrineafzetting veroorzaakt, zoals waargenomen bij PPD [5,6]. Dilatatie en fragiliteit van capillairen, mogelijk toegeschreven aan een veranderde functie van vasculaire structurele cellen zoals fibroblasten en endotheel, kunnen leiden tot lekkage van rode bloedcellen, wat een immuunrespons uitlokt.
Bepaalde geneesmiddelen, zoals paracetamol, niet-steroïde ontstekingsremmers, antibiotica en orale antidiabetica, kunnen uitlokkende factoren zijn, vooral bij de ziekte van Schamberg [5]. Hoewel de meeste PPD idiopathisch is, zijn er associaties gemeld met systemische ziekten zoals diabetes, reumatoïde artritis, systemische lupus erythematosus, schildklierafwijkingen, mycosis fungoides, hematologische en solide neoplasie, leveraandoeningen en hyperlipidemie.
Een andere opkomende theorie suggereert dat PPD een epithelitrope verandering van T-cellen kan vertegenwoordigen, ondersteund door waarnemingen van epidermotropisme of een monoklonaal motief in het ontstekingsinfiltraat. PPD kan zich ontwikkelen tot mycosis fungoides, wat de noodzaak onderstreept van geïntegreerde klinische, moleculaire en histopathologische beoordelingen voor een nauwkeurige diagnose en behandeling [4,7].
HISTOLOGIE
Ondanks klinische variaties hebben alle PPD’s gemeenschappelijke histologische kenmerken. De vier belangrijkste kenmerken zijn verwijde bloedvaten met gezwollen endotheelcellen, hemosiderine-afzettingen, extravasatie van rode bloedcellen en een perivasculair infiltraat van lymfocyten en macrofagen. Deze kenmerken worden bij alle PPD’s gezien, met verschillen in intensiteit bij bepaalde subtypes. Afzettingen van hemosiderine in de oppervlakkige dermis, zichtbaar met Perl- en Fontana-Masson-kleuring, helpen om PPD te onderscheiden van stasisdermatitis. Het infiltraat bestaat voornamelijk uit CD4+ lymfocyten, af en toe CD1a+ dendritische cellen en macrofagen. Plasmacellen en neutrofielen kunnen aanwezig zijn, de laatste worden gezien in pruritische purpurische laesies, zoals de eczematiforme purpura van Doucas en Kapetanakis [6,8].
Het typische infiltraat van lichen aureus wordt gekenmerkt door een bandvormig dermaal infiltraat dat van de epidermis wordt gescheiden door een zone van onaangetast collageen (Grenz-zone). Dit infiltraat komt ook voor bij de purpurische lichenoïde dermatose van Gougerot en Blum. Een zeldzame granulomateuze vorm van PPD, met een gesuperponeerd hemorragisch granulomateus infiltraat, is ook beschreven. Milde epidermale
spongiose en lymfocytaire exocytose komen bij alle varianten voor, behalve bij lichen aureus [9].
Een ander belangrijk diagnostisch kenmerk is de aanwezigheid van positieve directe immunologische fluorescentie, die de afzetting van fibrinogeen, IgM en/of C3 in oppervlakkige huidvaten kan aantonen. Naast het bevestigen van de diagnose van een gepigmenteerde purpurische huiduitslag, is een huidbiopsie een waardevol hulpmiddel bij het uitsluiten van cutaan T-cel lymfoom, vooral in een vroeg stadium, omdat het zowel klinisch als histologisch PPD kan nabootsen [10].
KLINISCHE VARIANTEN
Ziekte van Schamberg of Progressieve Purpurische Pigment Dermatose
De ziekte van Schamberg, voor het eerst beschreven in 1901, is de meest voorkomende vorm van PPD [1]. De ziekte kan bij alle leeftijdsgroepen voorkomen, maar komt voornamelijk voor bij mannen van middelbare leeftijd en oudere mannen, en minder vaak bij kinderen [2]. Typische plaatsen zijn de onderste ledematen, maar het kan ook de dijen, billen, romp en armen treffen. Klinisch onderzoek toont meestal petechiën in de vorm van geel-oranje-bruine vlekken met ovale of onregelmatige omtrek. Dit is een chronische, aanhoudende dermatose die zich in sommige gevallen kan uitbreiden naar proximale gebieden. De meeste patiënten zijn asymptomatisch, hoewel sommigen melding maken van lichte jeuk. Veneuze insufficiëntie kan een rol spelen bij de lokalisatie. Daarnaast lijkt chronisch alcoholgebruik in verband te staan met de ontwikkeling van purpura en de ziekte van Schamberg, vooral wanneer er sprake is van leverschade [1, 4, 11].
Purpura annulare telangiectodica van Majocchi
Majocchi’s purpura annulare telangiectodica werd voor het eerst beschreven in 1896 en is een zeldzame vorm van PPD die voornamelijk adolescenten en jongvolwassenen treft, met name
FIG 1
vrouwen [12]. De initiële laesies zijn blauwrode ringvormige macules met donkerrode telangiëctatische stippen; ze verspreiden zich vervolgens centrifugaal met progressieve centrale resolutie en milde atrofie, waardoor ze een ringvormige configuratie krijgen. De uitslag begint bilateraal op de onderste ledematen en verspreidt zich vervolgens naar de bovenste ledematen, maar een zeldzame unilaterale vorm is ook beschreven [4]. De laesies kunnen variëren van enkele tot talrijke; patiënten kunnen asymptomatisch zijn of klagen over jeuk of een licht branderig gevoel. Uitlokkende factoren zijn, naast de reeds genoemde, onder andere sclerotherapie, die directe endotheelschade veroorzaakt met extravasatie van rode bloedcellen en afzetting van hemosiderine [4, 12].
Lichenoïde gepigmenteerde dermatitis van Gougerot en Blum
Deze entiteit werd gedefinieerd door Gougerot en Blum in 1925. Het is een zeldzame vorm die wordt gekenmerkt door twee soorten laesies: purpurische roodbruine lichenoïde papels en purpura die lijkt op de purpura van Schamberg. De laesies bevinden zich meestal op de ledematen en soms op het mondslijmvlies. De ziekte komt meestal voor bij mannen van middelbare leeftijd of oudere mannen, heeft een chronisch beloop en is soms jeukerig [13].
Lichen Aureus
Voor het eerst beschreven als lichen purpuricus in 1958, werd het omgedoopt tot lichen aureus door Calnan in 1960. Het is een meer gelokaliseerde, aanhoudende en intens purpurische eruptie die zelden pijnlijk is. Het presenteert zich als een purpurische laesie geassocieerd met een lichenoïde papule, meestal gelokaliseerd op de onderste ledematen, vaak boven een perforerende ader, maar soms ook op de romp, bovenste ledematen, billen of gezicht. De kleur varieert van goudkleurig tot roestbruin tot violetbruin, wat de term “lichen aureus” en het pathologische patroon van lichenoïde dermatitis rechtvaardigt. In tegenstelling tot andere vormen zijn jonge mannen het meest getroffen [14].
Eczematiforme purpura van Doucas en Kapetanakis
Deze vorm wordt beschouwd als een inflammatoire en uitgebreidere variant van de ziekte van Schamberg, voor het eerst gepresenteerd in 1953. Het verspreidt zich craniaal van de onderste ledematen naar de buik en wordt gekenmerkt door intense jeuk en purpurische of petechiale schilferende macula, papels en plaques [15]. Bij bevestiging toont histologie spongiosis en een intens perivasculair lymfocytair infiltraat. De ziekte verdwijnt altijd spontaan, maar recidieven komen vaak voor. Een associatie met allergische contactdermatitis door rubber en kleding is beschreven.
ANDERE VORMEN
Granulomateuze purpura pigmentosa is een zeldzame vorm van PPD die Aziatische mensen vaker lijkt te treffen dan Kaukasische mensen. Het werd voor het eerst beschreven in 1997 door Saito et al [16]. Het komt meestal voor bij patiënten van middelbare leeftijd of ouderen en heeft vaak een chronisch be-
loop met wisselende fasen. [17]. Klinisch onderzoek toont vaak bruine vlekken met gesuperponeerde hemorragische papels op de benen. Het histologische preparaat wordt gekenmerkt door een hemorragisch granulomateus infiltraat, inclusief histiocyten, gelegen in de oppervlakkige dermis.
Lineaire purpura pigmentosa is een zeldzame vorm die kan voorkomen bij kinderen en adolescenten. De termen “quadrantische capillaropathie” en “unilaterale lineaire capillaritis” zijn in het verleden gebruikt om deze entiteit te beschrijven [4]. Het wordt gekenmerkt door laesies die lijken op die van lichen aureus of de ziekte van Schamberg, maar dan unilateraal en lineair.
Loewenthal’s pruritische purpura moet worden beschouwd als een symptomatische variant van de ziekte van Schamberg, die bijna uitsluitend volwassenen treft [4]. Het wordt gekenmerkt door een plotseling begin en ernstige jeuk aan de onderste ledematen.
DIAGNOSE
In de meeste gevallen is de diagnose klinisch: de oranje-roodbruine macula met purpurische vlekken, in combinatie met de specifieke kenmerken van de hierboven genoemde varianten, zijn doorslaggevend.
Onderzoek van purpurisch gepigmenteerde dermatosen door dermoscopie onthult unieke kenmerken die de diagnose vergemakkelijken. De basiskleuring, variërend van roodbruin tot oranje, weerspiegelt de onderliggende afzetting van hemosiderine. Rode stippen en bolletjes, die overeenkomen met verwijde haarvaten en extravasatie van rode bloedcellen, zijn veelvoorkomende bevindingen die bijdragen aan het karakteristieke purpurische uiterlijk van deze dermatosen. Daarnaast kan een netwerkpatroon van geelbruine tinten worden waargenomen, wat duidt op vertakkende vaten, wat de vasculaire aard van deze laesies benadrukt [18]. Andere minder vaak voorkomende kenmerken zijn bruine of rode cirkels, grijze stippen, serpentinevormige of dikke vaten en rozetachtige structuren. Bruine stippen en bolletjes zijn het gevolg van de aanwezigheid van melanocyten of melanofagen op de dermale-epidermale overgang [19].
Bloedbeeld- en perifere bloeduitstrijktesten zijn nodig om trombocytopenie uit te sluiten; een stollingsonderzoek kan helpen om andere mogelijke oorzaken van purpura uit te sluiten. Soms kunnen tests op reumafactoren, antinucleaire antilichamen, antilichamen tegen het hepatitis B-virus en antilichamen tegen het hepatitis C-virus nuttig zijn om purpura geassocieerd met auto-immuunziekten of secundair aan hepatitis te identificeren.
PPD moet onderscheiden worden van purpura veroorzaakt door een verandering in de bloedplaatjes en niet-trombocytopenische purpura, waaronder “inspanningsgeïnduceerde purpura”, die optreedt op de benen na ongewone of aanzienlijke spieractiviteit [4].
Gepigmenteerde purpurische erupties op de benen moeten ook onderscheiden worden van dermale bloedingen secundair
aan veneuze hypertensie, die zich manifesteren als petechiën gesuperponeerd op diffuse hemosiderose, vooral bij oudere patiënten met stasisdermatitis.
Ten slotte kunnen purpurische dermatitis veroorzaakt door kleding, hyperglobulinemische purpura, vroege mycosis fungoides, scheurbuik, leukocytoclastische vasculitis en overgevoeligheidsreacties van geneesmiddelen de ziekte van Schamberg nabootsen.
BEHANDELINGSOPTIES
De behandeling van purpurische gepigmenteerde dermatosen vormt een uitdaging, omdat de beschikbare opties vaak onbevredigende resultaten bieden. Er zijn verschillende benaderingen gebruikt, waaronder topische middelen, orale medicatie, fototherapie en laserbehandeling, maar met beperkt succes.
Topische behandeling
Topische corticosteroïden worden vaak gebruikt, maar de resultaten zijn vaak onbevredigend, zelfs met een combinatie van orale en topische steroïden [6]. Topische behandelingen in combinatie met vitamine C of andere middelen zoals rutoside hebben geen overtuigende resultaten laten zien [6]. Calcineurineremmers (pimecrolimus, tacrolimus) kunnen worden overwogen, die effectiever zijn bij sommige vormen van PPD, maar niet bij Gougerot-Blum lichenoïde dermatosis pigmentosa [20]. Vitamine K crèmes en topische antibiotica zijn niet effectief gebleken bij de behandeling van de ziekte van Schamberg.
Pentoxifylline (PTX)
Pentoxifylline (PTX) is een geneesmiddel dat steeds meer belangstelling krijgt voor de behandeling van PPD vanwege de gunstige effecten op microcirculatie en ontsteking. In verschillende onderzoeken heeft PTX positieve resultaten laten zien bij patiënten met de ziekte van Schamberg en andere vormen van PPD, vooral bij hoge doses. De gebruikte doses variëren over het algemeen tussen 200 en 1200 mg per dag. Kano et al. zagen significante verbeteringen na slechts 2 tot 3 weken gebruik van lage doses (200-300 mg/dag), hoewel hogere doses, zoals 1200 mg/dag, een meer uitgesproken werkzaamheid lieten zien [21].
Een van de belangrijkste werkingsmechanismen van pentoxifylline is zijn vermogen om de vloeibaarheid van het bloed te verbeteren en de aggregatie van bloedplaatjes te remmen. Dit komt door zijn werking op fosfodiësterases, in het bijzonder PDE-4, wat leidt tot een toename van intracellulair cAMP. Deze werking draagt bij aan de ontspanning van vasculaire gladde spiercellen, waardoor de bloedcirculatie verbetert. Daarnaast speelt het een belangrijke rol bij het remmen van infiltratie van leukocyten, het verminderen van de expressie van ontstekingsbevorderende cytokinen (zoals TNF-alfa, IL-1 en IL-6) en het onderdrukken van de NF-κB signaalroute, wat leidt tot een vermindering van ontsteking en klinische verbetering van huidlaesies [6].
In een vergelijkende studie tussen pentoxifylline en topische corticosteroïden werd waargenomen dat, hoewel het voordeel van pentoxifylline vervaagde na 6 maanden behandeling, het een
superieure werkzaamheid liet zien na 2 maanden, met significant minder recidieven in vergelijking met steroïden [21]. Daarnaast heeft PTX een gunstiger bijwerkingenprofiel vergeleken met corticosteroïden, waardoor het voor veel patiënten de voorkeur heeft, vooral voor patiënten die resistent zijn tegen conventionele behandelingen.
Fototherapie
Fototherapie op basis van PUVA- en UVB-NB-licht heeft positieve resultaten laten zien bij de behandeling van PPD, vooral bij de ziekte van Schamberg. Deze behandelingen, die immunomodulerende en ontstekingsremmende effecten hebben, zijn zelfs effectief bij uitgebreide laesies die resistent zijn tegen andere behandelingen. Een protocol voor onderhoudsbehandeling kan langdurige remissie mogelijk maken [22].
Vitamine C, flavonoïden en calciumbobesilaat
Het gebruik van vitamine C bij de behandeling van PPD is gebaseerd op zijn antioxiderende eigenschappen en zijn rol bij de collageensynthese. Vitamine C verbetert de weerstand van vaatwanden en vermindert de endotheliale permeabiliteit, waardoor er minder bloed weglekt naar de omliggende weefsels en de klinische verschijnselen van PPD afnemen. In verschillende onderzoeken toonden doses van 500 mg ascorbinezuur tweemaal daags, gecombineerd met 50 mg rutoside tweemaal daags, een verbetering van de huidlaesies of zelfs volledige remissie van de symptomen [6, 23]. Van bioflavonoïden, zoals rutoside en calciumdobesilaat, is ook aangetoond dat ze een gunstig
FIG 2
effect hebben door vrije radicalen te reduceren, de productie van prostaglandinen af te remmen en de expressie van vasculaire groeifactoren te verminderen.
Naast hun antioxiderende werking hebben vitamine C en flavonoïden een beschermend effect op de bloedvaten. Ze verminderen de activering van endotheelcellen, bijvoorbeeld door de expressie van celadhesiemoleculen zoals ICAM-1 en VCAM1 te remmen, en ze verminderen metalloproteïnases (MMP’s), die de componenten van de extracellulaire matrix afbreken. Bovendien draagt calcium dobesilaat bij aan vaatrelaxatie door de productie van stikstofmonoxide (NO) te bevorderen, wat schade aan endotheelcellen vermindert en de circulatie verbetert [23, 24].
Deze behandelingen worden over het algemeen goed verdragen door patiënten en hebben geen belangrijke bijwerkingen. Hun werkzaamheid en goede tolerantie maken ze tot een levensvatbare behandelingsoptie, vooral als ze worden gebruikt in combinatie met andere geneesmiddelen zoals corticosteroïden of topische middelen.
Immunomodulerende geneesmiddelen en immunosuppressiva
Er zijn anekdotische meldingen van het gebruik van immunomodulerende geneesmiddelen, zoals dapsone en colchicine, bij steroïdresistente PPD. Van dapsone en colchicine is aangetoond dat ze huidlaesies bij sommige patiënten aanzienlijk verminderen, hoewel deze behandelingen niet routinematig worden toegepast [25,26]. De werkzaamheid van deze therapieën ondersteunt een immunologische etiologie van PPD.
Apparaten op basis van energie
Laserbehandeling, waaronder 595 nm vasculaire laser en intens gepulseerd licht (IPL), heeft positieve resultaten laten zien bij de behandeling van de ziekte van Schamberg en andere PPD’s.
Deze therapieën, die gericht zijn op het verwijderen van hemosiderine-afzettingen en het hermodelleren van collageen, zijn veelbelovend voor gelokaliseerde laesies die resistent zijn tegen topische behandelingen [27].
Actieve bewakingsaanpak
In veel gevallen zijn PPD’s asymptomatisch en hebben ze een zelflimiterend beloop. Daarom kan een actieve bewakingsaanpak zonder onmiddellijke behandeling worden overwogen [28]. Verschillende onderzoeken hebben spontane verbetering van PPD gerapporteerd, en sommige patiënten kunnen deze aanpak verkiezen boven actieve behandeling, vooral als de psychologische en fysieke impact laag is. Voor patiënten met ernstigere of persistente vormen wordt actieve behandeling echter aanbevolen.
Concluderend kan worden gesteld dat de diversiteit aan behandelingsopties, of het nu gaat om topische, systemische of fototherapie, de complexiteit weerspiegelt van de mechanismen die ten grondslag liggen aan deze dermatosen. Een gepersonaliseerde aanpak en actieve controle, vooral bij asymptoma-
tische vormen, blijven essentieel om het welzijn van patiënten te garanderen en tegelijkertijd onnodig medisch ingrijpen te minimaliseren.
REFERENTIES
1. Torrelo, A.; Requena, C.; Mediero, I.G.; Zambrano, A. Schamberg’s purpura in children: A review of 13 cases. J. Am. Acad. Dermatol. 2003, 48, 31–33.
2. Coulombe, J.; Jean, S.E.; Hatami, A.; Powell, J.; Marcoux, D.; Kokta, V.; McCuaig, C. Pigmented purpuric dermatosis: Clinicopathologic characterization in a pediatric series. Pediatr. Dermatol. 2015, 32, 358–362.
3 Smoller, B.R.; Kamel, O.W. Pigmented Purpuric Eruptions: Immunopathologic Studies Supportive of a Common Immunophenotype. J. Cutan. Pathol. 1991, 18, 423–427
4 Spigariolo, C.B.; Giacalone, S.; Nazzaro, G. Pigmented Purpuric Dermatoses: A Complete Narrative Review. J. Clin. Med. 2021, 10, 2283. https://doi. org/10.3390/jcm10112283
5 Ghersetich, I.; Lotti, T.; Bacci, S.; Comacchi, C.; Campanile, G.; Romagnoli, P. Cell infiltrate in progressive pigmented purpura (Schamberg’s disease): Immunophenotype, adhesion receptors, and intercellular relationships. Int. J. Dermatol. 1995, 34, 846–850.
6 Kimak, A.; Z˙ ebrowska, A. Therapeutic Approach in Pigmented Purpuric Dermatoses—A Scoping Review. Int. J. Mol. Sci. 2024, 25, 2644. https://doi. org/10.3390/ ijms25052644
7 Magro, C.M.; Schaefer, J.T.; Crowson, A.N.; Li, J.; Morrison, C. Pigmented purpuric dermatosis: Classification by phenotypic and molecular profiles. Am. J. Clin. Pathol. 2007, 128, 218–229.
8 Huang, Y.-K.; Lin, C.-K.;Wu, Y.-H. The Pathological Spectrum and Clinical Correlation of Pigmented Purpuric Dermatosis—A Retrospective Review of 107 Cases. J. Cutan. Pathol. 2018, 45, 325–332.
9 Zeng, Y.P.; Fang, K.; Ma, D.L. Lichen aureus: Clinicopathological features in a Chinese series. Eur. J. Dermatol. 2016, 26, 290–294.
10 Ratnam, K.V.; Su, W.P.D.; Peters, M.S. Purpura simplex (inflammatory purpura without vasculitis): A clinicopathologic study of 174 cases. J. Am. Acad. Dermatol. 1991, 25, 642–647
11 Torrelo, A.; Requena, C.; Mediero, I.G.; Zambrano, A. Schamberg’s Purpura in Children: A Review of 13 Cases. J. Am. Acad. Dermatol. 2003, 48, 31–33.
12 Hoesly, F.J.; Huerter, C.J.; Shehan, J.M. Purpura Annularis Telangiectodes of Majocchi: Case Report and Review of the Literature. Int. J. Dermatol. 2009, 48, 1129–1133.
13 Park, M.-Y.; Shim, W.-H.; Kim, J.-M.; Kim, G.-W.; Kim, H.-S.; Ko, H.-C.; Kim, M.-B.; Kim, B.-S. Dermoscopic Finding in Pigmented Purpuric Lichenoid Dermatosis of Gougerot-Blum: A Useful Tool for Clinical Diagnosis. Ann. Dermatol. 2018, 30, 245–247.
14 Mahajan, V.K.; Chauhan, P. Lichen Aureus. Indian J. Pediatr. 2014, 81, 420–421.
16 Saito, R.; Matsuoka, Y. Granulomatous Pigmented Purpuric Dermatosis. J. Dermatol. 1996, 23, 551–555.
17 Allan, A.; Altman, D.A.; Su, W. Granulomatous Pigmented Purpuric Dermatosis. Cutis 2017, 100, 256–258.
18 Ozkaya, D.B.; Su, O.; Bahali, A.G.; Demirkesen, C.; Emiroglu, N.; Cengiz, F.P.; Yildiz, P.; Onsun, N. Dermatoscopic findings of pigmented purpuric dermatosis. An. Bras. Dermatol. 2016, 91, 584.
19. Metin, M.S.; Elmas, O.F. Dermoscopic profile of pigmented purpuric dermatosis: New observations. Adv. Dermatol.Allergol./Poste，py Dermatol. I Alergol. 2019, 36, 687.
20 Murota, H.; Katayama, I. Lichen aureus responding to topical tacrolimus treatment. J. Dermatol. 2011, 38, 823–825
21 Panda, S.; Malahar, S.; Lahiri, K. Oral Pentoxifylline vs Topical Betamethasone in Schamberg Disease: A Comparative Randomized Investigator-Blinded Parallel-Group Trial. Arch. Dermatol. 2004, 140, 491–493.
22 Fathy, H.; Abdelgaber, S. Treatment of pigmented purpuric dermatoses with Narrow-band UVB: A report of six cases. J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol. 2011, 25, 603–606.
23 Schober, S.M.; Peitsch, W.K.; Bonsmann, G.; Metze, D.; Thomas, K.; Goerge, T.; Luger, T.A.; Schneider, S.W. Early treatment with rutoside and ascorbic acid is highly effective for progressive pigmented purpuric dermatosis | Die frühzeitige Therapie der Purpura pigmentosa progressiva mit Rutosid und Ascorbinsäure ist hocheffektiv. JDDG J. Ger. Soc. Dermatol. 2014, 12, 1112–1119.
24 Gupta, A.; Sardana, K.; Kishan Gautam, R. Venoprotective drugs in pigmented purpuric dermatoses: A case report. J. Cosmet. Dermatol. 2019, 18, 1580–1583.
25 Geller, M. Benefit of colchicine in the treatment of Schamberg’s disease. Ann. Allergy Asthma Immunol. 2000, 85, 246.
26 Cavalcante, M.L.L.L.; Masuda, P.Y.; de Brito, F.F.; Pinto, A.C.V.D.; Itimura, G.; Nunes, A.J.F. Schamberg’s disease: Case report with therapeutic success by using colchicine. An. Bras. Dermatol. 2017, 92, 246–248.
27 Hilerowicz, Y.; Sprecher, E.; Gat, A.; Artzi, O. Successful treatment of Schamberg’s disease with fractional non-ablative 1540 nm erbium: Glass laser. J. Cosmet. Laser Ther. 2018, 20, 265–268.
28 Ollech, A.; Paller, A.S.; Kruse, L.; Kenner-Bell, B.; Chamlin, S.; Wagner, A.; Shen, L.; Yousif, R.; Balmert, L.C.; Mancini, A.J. Pigmented purpuric dermatosis in children: A retrospective cohort with emphasis on treatment and outcomes. J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol. 2020, 34, 2402–2408.
Adtralza® is geïndiceerd voor de behandeling van matige tot ernstige atopische dermatitis bij volwassenen en adolescenten vanaf 12 jaar die in aanmerking komen voor systemische therapie3
*De terugbetalingsvoorwaarden zijn terug te vinden op de website van
Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Daardoor kan snel nieuwe veiligheidsinformatie worden vastgesteld. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden. Zie “Bijwerkingen” voor het rapporteren van bijwerkingen. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Adtralza 150 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde spuit ; Adtralza 300 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde pen. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Adtralza 150 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde spuit: Elke voorgevulde spuit bevat 150 mg tralokinumab in 1 ml oplossing (150 mg/ml). Adtralza 300 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde pen: Elke voorgevulde pen bevat 300 mg tralokinumab in 2 ml oplossing (150 mg/ml). Tralokinumab wordt geproduceerd in myeloomcellen van muizen door DNA-recombinatietechniek. FARMACEUTISCHE VORM Oplossing voor injectie (injectievloeistof). Heldere tot opaalachtige, kleurloze tot lichtgele oplossing, pH 5,5 en osmolariteit circa 280 mOsm/l. THERAPEUTISCHE INDICATIES Adtralza is geïndiceerd voor de behandeling van matige tot ernstige atopische dermatitis bij volwassenen en adolescenten van 12 tot 18 jaar die in aanmerking komen voor systemische therapie. DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENING De behandeling dient te worden geïnitieerd door beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg die ervaring hebben met de diagnose en behandeling van atopische dermatitis. Dosering: De aanbevolen dosis tralokinumab voor volwassenen en adolescenten van 12 jaar en ouder is een initiële dosis van 600 mg die wordt toegediend hetzij als: vier injecties van 150 mg, toe te dienen met behulp van voorgevulde spuiten, hetzij als twee injecties van 300 mg, toe te dienen met behulp van voorgevulde pennen. Deze initiële dosis wordt gevolgd door een injectie van 300 mg die om de 2 weken wordt gegeven, hetzij als twee injecties van 150 mg, toe te dienen met behulp van voorgevulde spuiten, hetzij als één injecties van 300 mg, toe te dienen met behulp van een voorgevulde pen. Naar het oordeel van de voorschrijvende arts kan een dosering om de vier weken worden overwogen bij patiënten bij wie de huid na 16 behandelingsweken schoon of bijna schoon is. De kans dat de huid schoon of bijna schoon blijft, kan met elke vierwekelijkse dosering geringer zijn (zie rubriek 5.1 van de volledige SKP). Bij patienten die na 16 behandelingsweken geen respons vertonen, moet stopzetting van de behandeling worden overwogen. De situatie van sommige patienten met een initiële gedeeltelijke respons kan verder worden verbeterd wanneer de behandeling na 16 weken wordt voortgezet met een dosis die om de 2 weken wordt toegediend. Tralokinumab kan met of zonder topische corticosteroïden worden gebruikt. Het gebruik van topische corticosteroïden, indien nodig, kan zorgen voor een extra effect op de algemene werkzaamheid van tralokinumab (zie rubriek 5.1 van de volledige SKP). Topische calcineurineremmers kunnen worden gebruikt, maar dienen uitsluitend te worden beperkt tot problematische plaatsen zoals gezicht, hals, intertrigineuze gebieden en de genitaliën. Gemiste dosis: Een gemiste dosis dient zo spoedig mogelijk alsnog te worden toegediend. Daarna dient de dosering weer op het normale geplande tijdstip te worden hervat. Speciale populaties: Oudere patiënten: Voor oudere patiënten wordt geen dosisaanpassing aanbevolen (zie rubriek 5.2 van de volledige SKP). Er zijn beperkte gegevens beschikbaar over patiënten > 75 jaar. Verminderde nierfunctie: Een dosisaanpassing is niet noodzakelijk voor patiënten met verminderde nierfunctie. Er zijn zeer beperkte gegevens beschikbaar over patiënten met ernstig verminderde nierfunctie (zie rubriek 5.2 van de volledige SKP). Verminderde leverfunctie: Een dosisaanpassing is niet noodzakelijk voor patiënten met verminderde leverfunctie. Er zijn zeer beperkte gegevens beschikbaar over patiënten met matig of ernstig verminderde leverfunctie (zie rubriek 5.2 van de volledige SKP). Hoog lichaamsgewicht: Bij patiënten met een hoog lichaamsgewicht (> 100 kg) bij wie de huid na 16 behandelingsweken schoon of bijna schoon is, is verlaging van de dosering naar om de vier weken mogelijk niet passend (zie rubriek 5.2 van de volledige SKP). Pediatrische patiënten: De veiligheid en werkzaamheid van tralokinumab bij kinderen jonger dan 12 jaar zijn nog niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar. Wijze van toediening: Voor subcutaan gebruik. De voorgevulde spuit of voorgevulde pen mag niet worden geschud. Nadat u de voorgevulde spuiten of voorgevulde pen uit de koelkast heeft verwijderd, moeten deze gedurende 30 minuten op kamertemperatuur komen voordat u met de voorgevulde spuit injecteert, 45 minuten op kamertemperatuur komen voordat u met de voorgevulde pen injecteert. Tralokinumab wordt toegediend via een subcutane injectie in de dij of buik, behalve in het gebied 5 cm rondom de navel. Als iemand anders de injectie toedient, kan ook de bovenarm worden gebruikt. Voor de initiële dosis van 600 mg dienen vier voorgevulde spuiten van 150 mg of twee voorgevulde pennen van 300 mg te worden toegediend, achtereenvolgens op verschillende injectieplaatsen in hetzelfde lichaamsgebied. Het is raadzaam om de injectieplaats bij elke dosering te wisselen. Tralokinumab mag niet worden geïnjecteerd in een gevoelige of beschadigde huid of een huid met blauwe plekken of littekens. Een patiënt mag tralokinumab zelf injecteren of de zorgverlener van de patiënt kan tralokinumab toedienen als de zorgprofessional dit aangewezen acht. Patiënten en/of zorgverleners dienen vóór het gebruik de juiste training te krijgen over de toediening van tralokinumab. Aan het einde van de bijsluiter is een gedetailleerde gebruiksaanwijzing opgenomen. CONTRA-INDICATIES Overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor een van de hulpstof(fen). BIJWERKINGEN Samenvatting van het veiligheidspro el: De meest voorkomende bijwerkingen zijn infecties van de bovenste luchtwegen (23,4%; meestal gemeld als verkoudheid), injectieplaatsreacties (7,2%), conjunctivitis (5,4%) en conjunctivitis allergica (2,0%). Tabel met bijwerkingen: De bijwerkingen die tijdens de klinische onderzoeken werden waargenomen, zijn gerangschikt naar systeem/orgaanklasse en ingedeeld volgens de volgende conventie: zeer vaak (≥1/10); vaak (≥1/100, <1/10); soms (≥1/1 000, <1/100); zelden (≥1/10 000, <1/1 000); zeer zelden (<1/10 000). Binnen elke frequentiecategorie zijn de bijwerkingen gerangschikt op volgorde van afnemende ernst. De frequenties zijn gebaseerd op de initiële behandelingsperiode van maximaal 16 weken in de groep van 5 onderzoeken in de populatie met atopische dermatitis. Lijst met bijwerkingen:Infecties en parasitaire aandoeningen: Zeer vaak: Infecties van de bovenste luchtwegen. Vaak: Conjunctivitis. Bloed- en lymfestelselaandoeningen: Vaak: Eosino lie. Oogaandoeningen: Vaak: Conjunctivitis allergisch. Soms: Keratitis. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Vaak: Injectieplaatsreacties. De veiligheid op lange termijn van tralokinumab werd beoordeeld in de 2 monotherapieonderzoeken van maximaal 52 weken en in 1 combinatieonderzoek met topische corticosteroïden van maximaal 32 weken. Het veiligheidspro el van tralokinumab tot en met week 52 respectievelijk week 32 kwam overeen met het veiligheidspro el
dat tot week 16 werd waargenomen. Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen: Conjunctivitis en gerelateerde voorvallen: Conjunctivitis kwam vaker voor bij patiënten met atopische dermatitis die tralokinumab kregen (5,4%) vergeleken met placebo (1,9%) tijdens de initiële behandelingsperiode van maximaal 16 weken in de groep van 5 onderzoeken. Conjunctivitis werd met een hogere frequentie gemeld bij patiënten met ernstige atopische dermatitis dan bij proefpersonen met matige atopische dermatitis in zowel de tralokinumabgroep (6,0 t.o.v. 3,3%; initiële behandelingsperiode) als de placebogroep (2,2 t.o.v. 0,8%; initiële behandelingsperiode). De meeste patiënten herstelden of waren aan de beterende hand tijdens de behandelingsperiode. Keratitis werd gemeld bij 0,5% van de proefpersonen die tijdens de initiële behandelingsperiode met tralokinumab werden behandeld. Daarvan werd de helft geclassi ceerd als keratoconjunctivitis, waren alle gevallen niet zwaarwegend en licht of matig in ernst, en resulteerde geen enkel geval tot stopzetting van de behandeling. Eosino lie: Eosino lie werd als bijwerking gemeld bij 1,3% van de patiënten die met tralokinumab werden behandeld en bij 0,3% van de patiënten die met placebo werden behandeld tijdens de initiële behandelingsperiode van maximaal 16 weken in de groep van 5 onderzoeken. Met tralokinumab behandelde patiënten hadden een hogere gemiddelde initiële verhoging ten opzichte van baseline van de eosino elentelling vergeleken met patiënten die met placebo werden behandeld. Eosino lie (≥ 5 000 cellen/mcl) werd gemeten bij 1,2% van de met tralokinumab behandelde patiënten en bij 0,3% van de patiënten die met placebo werden behandeld. De verhoging bij de met tralokinumab behandelde patiënten was echter tijdelijk en de gemiddelde eosino elentelling keerde tijdens de voortgezette behandeling terug naar baseline. Het veiligheidspro el van proefpersonen met eosino lie was vergelijkbaar met het veiligheidspro el van alle proefpersonen. Eczema herpeticum: Eczema herpeticum werd gemeld bij 0,3% van de met tralokinumab behandelde patiënten en bij 1,5% van de patiënten die met placebo werden behandeld tijdens de initiele behandelingsperiode van maximaal 16 weken in de groep van 5 onderzoeken naar atopische dermatitis. Tijdens alle behandelingsperioden in de groep van 5 onderzoeken waren alle gemelde voorvallen van eczema herpeticum in de tralokinumabgroep niet zwaarwegend, geen enkel voorval was ernstig en één voorval bij één proefpersoon resulteerde in stopzetting van de behandeling. Immunogeniciteit: Net zoals bij alle therapeutische eiwitten kan ook bij tralokinumab immunogeniciteit ontstaan. Reacties van antilichaam tegen geneesmiddel (ADA) werden niet in verband gebracht met enig effect op de blootstelling aan of de veiligheid of werkzaamheid van tralokinumab. In ECZTRA 1, ECZTRA 2, ECZTRA 3 en het vaccinresponsonderzoek was de ADA-incidentie 1,4% tot 16 weken bij de met tralokinumab behandelde patiënten en 1,3% bij de patiënten die met placebo werden behandeld; neutraliserende antistoffen werden waargenomen bij 0,1% van de met tralokinumab behandelde patiënten en bij 0,2% van de patiënten die met placebo werden behandeld. Gedurende alle onderzoeksperioden was de ADA-incidentie van proefpersonen die tralokinumab kregen 4,6%; 0,9% had persistente ADA en 1,0% had neutraliserende antistoffen. Injectieplaatsreacties: Injectieplaatsreacties (waaronder pijn en roodheid) kwamen vaker voor bij patiënten die tralokinumab kregen (7,2%) vergeleken met placebo (3,0%) tijdens de initiële behandelingsperiode van maximaal 16 weken in de groep van 5 onderzoeken. Gedurende alle behandelingsperioden in de 5 onderzoeken naar atopische dermatitis was de overgrote meerderheid (99%) van de injectieplaatsreacties licht of matig in ernst, terwijl enkele patiënten (< 1%) de behandeling met tralokinumab staakten. De meeste gemelde injectieplaatsreacties waren van korte duur, waarbij ongeveer 76% van de bijwerkingen binnen 1 tot 5 dagen verdwenen. Pediatrische patiënten: De veiligheid van tralokinumab werd beoordeeld in een onderzoek met 289 patiënten van 12 tot 17 jaar met matige tot ernstige atopische dermatitis (ECZTRA 6). Het veiligheidspro el van tralokinumab bij deze patiënten tot en met de initiële behandelingsperiode van 16 weken en de langetermijnperiode van 52 weken was vergelijkbaar met het veiligheidspro el in onderzoeken bij volwassenen. Onder proefpersonen die tralokinumab kregen, kwam conjunctivitis echter minder vaak voor bij adolescenten tot 18 jaar (1,0%) dan bij volwassenen (5,4%) en in tegenstelling tot bij volwassenen kwam conjunctivitis allergica bij patiënten tot 18 jaar met vergelijkbare frequentie voor bij degenen die tralokinumab kregen en bij degenen die placebo kregen. Melding van vermoedelijke bijwerkingen: Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via: Federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten, Afdeling Vigilantie, Galileelaan 5/03, 1210 Brussel of Postbus 97, B-1000 Brussel, Madou, Website: www.eenbijwerkingmelden.be, e-mail: adr@fagg.be. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN LEO Pharma A/S. NUMMER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN EU/1/21/1554/001-005. AFLEVERING Op medisch voorschrift. DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST 09/2023. Gedetailleerde informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees Geneesmiddelenbureau http://www.ema.europa.eu.Voor meer informatie, raadpleeg de volledige tekst van de SKP, verkrijgbaar bij
DERMATOPOROSE: EEN MARKER VAN KWETSBAARHEID
Dermatoporose wordt geassocieerd met andere pathologieën die verband houden met de veroudering van organen en is op zichzelf een orgaanfalen vanwege de “extreme” kwetsbaarheid van de huid. Met de stijgende levensverwachting krijgt de aanpak van huidveroudering een nieuwe dimensie, die niet langer alleen cosmetisch is, maar ook functioneel. Dermatologen spelen een sleutelrol in de preventie en behandeling ervan.
N.Evrard, gebaseerd op een presentatie van Françoise Guiot, dermatoloog, Grez-Doiceau
KLINISCHE
ASPECTEN
De term dermatoporose is voorgesteld naar analogie van osteoporose om huidveroudering aan te duiden. Dermatoporose wordt gekenmerkt door huidatrofie, purpura plana en witte littekens. De atrofische huid is kwetsbaarder en geneest trager, waardoor blijvende littekens achterblijven. Oppervlakkige bloedingen komen vaak voor en ernstige diepe bloedingen leiden soms tot dissectie. Als gevolg hiervan hebben de functionele en esthetische gevolgen van dermatoporose een aanzienlijke impact op de kwaliteit van het dagelijks leven. Bij veel mensen van 50 jaar en ouder kunnen een aantal factoren de leeftijdsgebonden vasculaire kwetsbaarheid van de huid versnellen: het innemen van bloedplaatjesaggregantia (aspirine, clopidrogel), orale anticoagulantia (antivitamine K, nieuwe orale anticoagulantia), trombocytopenie (niveaus < 40.000 elementen per mm3 ), langdurige corticosteroïden (topische en/of systemische corticosteroïden, waarvan bekend is dat ze de expressie van collageen I, III, IV en V genen, collageen II, III, IV en V genen en collageen V genen moduleren), III, IV en V, elastine, metalloproteïnasen 1, 2 en 3, tenascine, evenals remmers van metalloproteïnasen 1, 2 en 6), diabetes, vitamine C-tekort, maar ook een mechanisme van heliodermie op de blootgestelde gebieden, evenals een veneus vaattekort in de benen.
– De klinische manifestaties van dermatoporose omvatten morfologische markers van kwetsbaarheid (huidatrofie, seniele purpura, pseudo-stellaire littekens), evenals de functionele expressie van kwetsbaarheid van de huid (huidwonden, slechte genezing, onderhuidse bloedingen). (figuur1) –
PATHOFYSIOLOGIE
Er zijn verschillende potentiële mechanismen voor huidfragiliteit bij dermatoporose. Oxidatieve stress manifesteert zich door de productie van reactieve vormen van zuurstof en vrije radicalen, die onder andere veranderingen in het nucleaire en mitochondriale DNA en de activering van verschillende matrixmetalloproteïnases veroorzaken, met talloze biologische
Figuur 1: Klinische, echografische en histologische aspekten van de dermatoporose
Voorarm (A), echografisch onderzoek (C) en histologisch (E) van een patiënt die een huidatrofie presenteert; een seniele purpura en pseudo-stellaire littekens. De voorarm (B), echografisch - (D) en histologisch onderzoek van een gezond inividu
gevolgen. UV-stralen activeren groeifactorreceptoren op het oppervlak van keratinocyten, wat resulteert in een signaal waarbij transcriptiefactoren van de AP-1 familie in de kern worden geactiveerd, wat de collageenproductie belemmert door factoren die nodig zijn voor de transcriptie van type I en III procollagenen (TGFb) te binden en vast te zetten. Hyaluronzuur- en CD44-afhankelijke signalering wordt ook onderdrukt door UV-stralen. Veranderingen in de visco-elasticiteit van
De 4 stadia van dermatoporose
• Stadium I. Dit stadium wordt gekenmerkt door ernstige verdunning van de huid met seniele purpura en stellate pseudoscars. Klinische beoordeling van de visco-elasticiteit van de huid is een goede meetparameter.
Stadium II. Naast de laesies die in stadium I zijn waargenomen, worden kleine lokale huidscheurtjes waargenomen, als gevolg van een kloof tussen de lederhuid en de opperhuid.
• Stadium III. De huidwonden zijn talrijker en groter en kunnen het hele oppervlak van de extremiteiten beslaan. Er is duidelijk een vertraging in de genezing.
• Stadium IV. De progressie van deze laesies leidt tot het ontstaan van dissecterende cutane hematomen, die een medische noodsituatie vormen en opname in het ziekenhuis vereisen.
Klinische -(A) en histologische (B) aspecten van seniele purpura
Pseudo-littekens: lineaire (A), in stervorm (B) of in plaques
BEHANDELING
De ziekte evolueert in 4 stadia en in het beginstadium moeten de verschillende klinische manifestaties de waakzaamheid van de verzorgers en de betrokken personen opwekken. De behandeling is vooral gebaseerd op preventie. “Het is van vitaal belang dat je je niet te veel blootstelt aan de zon en dat je jezelf beschermt wanneer je dat wel doet. Ik raad een hoge beschermingsfactor aan met een beschermingsspectrum dat ook UVA-stralen omvat, die de lederhuid binnendringen. Jezelf beschermen tegen UVB-stralen om zonnebrand te voorkomen is niet genoeg. Je huid hydrateren is ook essentieel om huidveroudering te vertragen. Om dit te doen, raad ik aan om voorrang te geven aan huidverzorgingsproducten op basis van hyaluronzuur, omdat bij patiënten die lijden aan dermatoporose de productie van hyaluronzuur aanzienlijk afneemt. Hyaluronzuur is een erkend hydraterend actief ingrediënt. Het herstellende effect op de verschillende klinische symptomen van dermatoporose, in combinatie met andere actieve ingrediënten zoals boswelliazuur, vitamine B5 en centella asiatica, is bewezen,” legt Françoise Guiot uit.
BOSWELLIAZUREN, EEN INNOVATIEF ACTIEF INGREDIËNT IN DERMOCOSMETICA
Modern onderzoek heeft zich gericht op de dermatologische eigenschappen van Boswellia serrata gomhars, en meer in het algemeen op alle gomharsen die uit Boswellia serrata worden geëxtraheerd. De traditionele geneeskunde kent het ontstekingsremmende eigenschappen toe bij de behandeling van verschillende huidaandoeningen, zoals psoriasis, atopische dermatitis, seborroïsche dermatitis en dermatoporose. Boswelliazuren remmen de nucleaire factor kappa-B (NF-κB), een transcriptiefactor die betrokken is bij de ontstekingsreactie. Ze remmen ook leukocytenelastase.
de huid leiden tot breuken in collageenvezels en een afname van hyaluronzuur, met als belangrijkste gevolg een progressief verlies van de essentiële visco-elasticiteitseigenschap van de huid. Hyaluronzuur, het hoofdbestanddeel van de extracellulaire matrix, neemt geleidelijk af met de leeftijd. Naast zijn fysieke eigenschappen, die bijdragen aan de visco-elasticiteit van de huid, is hyaluronzuur een biologisch actieve molecule, die intracellulaire signalering induceert door binding aan een membraanreceptor genaamd CD44. Studies tonen aan dat de hyaluronzuur- en CD44-afhankelijke signaalroute wordt beinvloed bij dermatoporose, waardoor het een goed doelwit is voor de ontwikkeling van therapeutische strategieën voor deze dermatologische aandoening.
Boswelliazuren verminderen pro-inflammatoire cytokinen en blokkeren het interleukineniveau. Naast de anti-allergische activiteit die gepaard gaat met de afbraak van mestcellen, verminderen ze ook de histamineproductie. Boswelliazuren hebben ook een desinfecterende werking (antibacterieel en antiviraal). Ze stimuleren ook de productie van hyaluronzuur. Lokale boswelliazuren zijn onderzocht bij de behandeling van psoriasis en erythemateus eczeem. Een topische behandeling, die zich bij voorkeur lokaliseert in de eiwitstructuren van de hoornlaag, verbeterde de afschilfering (70%), jeuk (60%) en erytheem (50%) zonder enige verergering.
REFERENTIES
Kaya G, Saurat J-H. Dermatoporosis: A Chronic Cutaneous Insufficiency/Fragility Syndrome. Dermatology. 18 octobre 2007; 215(4):28494
Kaya G, Tran C, Sorg O, Hotz R, Grand D, Carraux P, et al. Hyaluronate Fragments Reverse Skin Atrophy by a CD44-Dependent Mechanism. PLOS Medicine. 19 décembre 2006; 3(12):e493
Baumann L. Skin ageing and its treatment. Journal of Pathology. Janvier 2007; 211(2):24151
Schoepe S, Schäcke H, May E, Asadullah K. Glucocorticoid therapy-induced skin atrophy. Experimental Dermatology Journal. 2006; 15(6):406–420
Kaya G. New therapeutic targets in dermatoporosis. Journal of Nutrition, Health and Aging. 2012; 16(4):285–288
Togni S, Maramaldi G, Di Pierro F, Biondi M. A cosmeceutical formulation based on boswellic acids for the treatment of erythematous eczema and psoriasis. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2014 Nov 11;7:321-7. doi: 10.2147/ CCID.S69240. PMID: 25419153; PMCID: PMC4235203.
Evolutie van conjunctivitis die optreedt bij dupilumab voor de behandeling van atopische dermatitis na vervanging van dupilumab door tralokinumab of een Janus kinaseremmer
De auteurs voerden een retrospectieve studie uit van gegevens die werden verzameld op het moment van stoppen met dupilumab, drie tot zes maanden later en vervolgens bij een laatste bezoek. Van de 1.109 patiënten in 12 centra ontwikkelden er 83 een oogaandoening waarvoor dupilumab moest worden gestaakt (7,5%) en de behandeling moest worden gewijzigd. De analyse omvatte 71 patiënten (gemiddelde leeftijd 35, 55% man) die vervolgens ten minste één keer werden gezien. Toen deze patiënten stopten met dupilumab, was hun huidbetrokkenheid afgenomen. De gemiddelde tijd tussen het begin van de DU-behandeling en het begin van de ziekte was 4,5 maanden: blepharoconjunctivitis bij 70%, keratoconjunctivitis bij 24% en droge ogen bij 4%.
De oogziekte was ernstig in 30%, matig in 63% en mild in 6%.
Van deze 71 patiënten werden er 25 overgeschakeld op tralokinumab en 46 op een JAK-remmer, waaronder 19 op baricitinib, 24 op upadacitinib en 3 op abrocitinib. Bij het tweede bezoek, drie zes maanden na het stoppen met dupilumab, waren twee patiënten teruggekeerd naar dupilumab, 21 waren op tralokinumab, 11 op baricitinib, 34 op upadacitinib en 3 op abrocitinib.
De oogziekte verbeterde bij 77% van de patiënten, volledig bij 59% (binnen 0,7 maanden) en gedeeltelijk bij 18%; er was geen verandering bij 18% en verslechtering bij 3%. Verbetering werd waargenomen bij 52% van de patiënten die overgingen op tralokinumab, volledige verbetering bij 12% en verslechtering bij twee patiënten, vergeleken met volledige verbetering bij 87,5% van degenen die overgingen op upadacitinib, 79% op baricitinib en 100% op abrocitinib.
Bij het laatste bezoek, na gemiddeld 10,9 maanden, waren vijf patiënten teruggekeerd naar dupilumab, 16 waren nog steeds op tralokinumab, 12 op baricitinib, 29 op upadacitinib en 7 op abrocitinib. Driekwart van de patiënten bereikte volledige verbetering van hun oogziekte, binnen 2,5 maanden na het vorige bezoek, en 10% bereikte gedeeltelijke verbetering. De situatie was onveranderd bij 14% en verslechterde bij één patiënt. Tot slot hadden alle patiënten die overschakelden op een JAK-remmer een verbetering van hun oogziekte, 96% volledig en 4% gedeeltelijk, vergeleken met volledige verbetering bij 45,5% van degenen die overschakelden op tralokinumab en 22,7% gedeeltelijk (31,8% geen verandering).
Bron: Reguiai Z. Evolutie van conjunctivitis die optreedt bij dupilumab voor de behandeling van atopische dermatitis na vervanging van dupilumab door tralokinumab of een Janus Kinase-remmer
Erenumab bij de behandeling van rosacea
Onderzoekers hebben de werkzaamheid en veiligheid geëvalueerd van een monoklonaal Ac gericht tegen de CGRP-receptor bij aanhoudend erytheem en flushing bij rosacea. Dit was een open, niet-gerandomiseerde, prospectieve studie die werd uitgevoerd in verschillende centra in Denemarken. In aanmerking kwamen volwassen rosaceapatiënten met ten minste 15 dagen matig tot ernstig erytheem en/of matig tot extreme flushing in de 4 weken voorafgaand aan de start van de behandeling. Alle topische of orale rosaceabehandelingen moesten gedurende 1 maand of 5 halfwaardetijden gestopt zijn. Na een observatieperiode van 4 weken kregen de patiënten gedurende 12 weken elke 4 weken 140 mg erenumab subcutaan toegediend. Een veiligheidsfollow-up werd uitgevoerd op week 20. Het primaire eindpunt was de gemiddelde verandering in het aantal dagen met matig tot extreem blozen gedurende week 9 tot 12, vergeleken met de initiële observatieperiode van 4 weken. De gemiddelde verandering in het aantal dagen met matig tot ernstig erytheem was een secundair eindpunt, samen met kwaliteit van leven en verdraagbaarheid. In totaal werden 30 patiënten (gemiddelde [SD] leeftijd, 38,8 [13,1] jaar), voornamelijk vrouwen (n=23 vrouwen [77%]), geïncludeerd. Zevenentwintig van deze patiënten voltooiden het 12 weken durende onderzoek. Van hen had 87% eerder een lokale of systemische behandeling voor rosacea ondergaan en 43% had ten minste drie behandelingen ondergaan. Voor het primaire eindpunt werd het gemiddelde aantal dagen met matig tot extreem blozen, dat bij baseline 23,6 dagen (SD 5,8) was, verminderd met 6,9 dagen (95% CI, -10,4 tot -3,4 dagen; P < 0,001), en 26% van de patiënten had een vermindering van meer dan 50% in het aantal dagen met flush. Op dezelfde manier werd het gemiddelde aantal dagen met matig tot ernstig erytheem, dat bij baseline 15,2 dagen (9,1) was, verminderd met 8,1 dagen (95% CI, -12,5 tot -3,7 dagen; P <0,001). Er was een significante verbetering in levenskwaliteit zoals beoordeeld door de DLQI en RosaQoL, een score voor levenskwaliteit van rosacea, maar geen verbetering in angst- en depressiescores. Tot de bijwerkingen behoorden milde tot matige voorbijgaande constipatie en infecties van de bovenste luchtwegen (3 patiënten [10%]), wat werd verwacht op basis van migrainegegevens. Concluderend suggereren deze resultaten dat erenumab effectief kan zijn in het verminderen van flushing en erytheem geassocieerd met rosacea met een aanvaardbaar tolerantieprofiel.
Ref.: Wienholtz NKF, Christensen CE, Do TP et al. Erenumab for treatment of persistent erythema and flushing in rosacea: a nonrandomized controlled trial. JAMA Dermatol 2024; 160(6): 612-9.
UREA, HET UNIEKE INGREDIËNT VOOR DE DROGE HUID
Voor elke huidaandoening moet de patiënt een specifieke verzorging worden aanbevolen.
“Patiënten die lijden aan ernstige uitdroging van de huid kunnen een grote impact ervaren op hun levenskwaliteit. Een van de meest voorkomende bijwerkingen van een zeer droge huid is jeuk. Als dermatoloog raad ik mijn patiënten met een zeer droge huid producten aan die de natuurlijke beschermlaag van de huid voeden en helpen herstellen,” zegt dermatologe Heather Woolery-Lloyd. Wat het herstellen van een droge huid betreft, is urea een essentieel actief ingrediënt dat in verschillende concentraties en formules in veel dermatologische huidverzorgingsproducten te vinden is.
NATUUR EN OORSPRONG VAN UREUM
IN DE HUID
Ureum, ook bekend als carbamide, is het diamide van koolzuur. Deze kleine molecule komt natuurlijk voor in het lichaam en is het resultaat van de afbraak van eiwitten.
In de huid is urea een bestanddeel van N.M.F. (Natural Moisturizing Factor), goed voor 7% van het totaal.
N.M.F. is aanwezig in de corneocyten waar het een rol speelt bij het hydrateren van deze cellen.
Het is in feite een groep hygroscopische factoren die in staat is water vast te houden, waaronder: vrije aminozuren, PCA (pyrrolidoncarbonzuur), ureum, lactaten, minerale zouten, suikers (fructose, mannose, galactose, glucose). Het ureum in de NMF’s van corneocyten is afkomstig van twee bronnen: transpiratie en de afbraak van arginine door arginase tijdens het keratinisatieproces. De hydrolyse van arginine tot ornithine en ureum wordt gekatalyseerd door arginase. Het totale ureumgehalte van een normale huid is 1%.
DE WERKING VAN UREUM IN DE HUID
Tijdens de laatste fase van keratinisatie wordt filaggrine geleidelijk afgebroken, waarbij aminozuren vrijkomen die N.M.F. vormen. Deze afbraak wordt gereguleerd door proteasen (enzymen), die op hun beurt afhankelijk zijn van het percentage water in de stratumcorneum. Van de gevormde aminozuren levert er één in het bijzonder het ureum dat in M.F.N. zit: arginine.
De afbraak van arginine leidt tot de vorming van citrulline (een van de belangrijkste aminozuren in N.M.F.) en ureum, dat zich bindt aan water en de afbraakenzymen reguleert. Ureum is dus een echte vochtregulator.
TWEE VERSCHILLENDE WERKINGEN, AFHANKELIJK VAN DE DOSIS
Door zijn vermogen om water te binden, werkt ureum protease regulerend.
Proteasen werken op 2 plaatsen:
• De proteasen die betrokken zijn bij de afbraak van filaggrine en daardoor bij de vorming van N.M.F.
• De proteasen die betrokken zijn bij de afbraak van corneodesmosine (eiwit van celverbindingen tussen keratinocyten).
Door zijn vermogen om proteasen te activeren kan urea dus prohydraterend of prokeratolytisch zijn, afhankelijk van de dosis en de omgeving.
De hydraterende eigenschappen van ureum komen het best tot hun recht bij lage doseringen (0,5 tot 4%), vooral in aanwezigheid van humectanten zoals glycerine enz.
De keratolytische of keratoregulerende eigenschappen van ureum komen tot hun recht bij hogere concentraties, d.w.z. 10% en meer.
LIPIKAR UREA 30% GEL: DE INNOVATIEVE OPLOSSING VAN DE LABORATORIA LA ROCHE POSAY VOOR HYPERKERATOSE
Om de problematiek van hyperkeratose aan te pakken, hebben de Laboratoria La Roche Posay Lipikar Gel Urea 30% ontwikkeld, een nieuw verzorgingsproduct dat het Lipikar-gamma
vervolledigt. Lipikar Urea 30% Gel is momenteel het enige product op basis van ureum op de markt met een concentratie van 30%, geformuleerd met niacinamide (2%).
➢ Deze intensieve dermatologische behandeling transformeert zichtbaar de zones met hyperkeratose op het lichaam vanaf het eerste gebruik. Het wordt optimaal verdragen, zelfs door de gevoelige huid, dankzij de toevoeging van niacinamide in de formule.
➢ Klinische studies tonen de indrukwekkende doeltreffendheid van Lipikar Gel Urea 30% aan.
• 88% vermindering van droogheid en 34% verbetering van de zachtheid van de huid na slechts 30 minuten.
• Aangename galeniek: Lipikar Urea Gel 30% heeft een transparante geltextuur die onmiddellijk smelt op de huid, waardoor het snel en gemakkelijk aan te brengen is, vooral voor oudere mensen.
• Deze resultaten vertalen zich in echte ervaringen voor patiënten: 71% van hen constateert een onmiddellijke verbetering van de ruwheid van de huid. Deze snelle, merkbare verbetering kan de therapietrouw en tevredenheid van patiënten aanzienlijk verbeteren.
• 1 tot 2 maal per dag aanbrengen
CERAVE, INTENSIEF HYDRATERENDE
MELK VOOR LANGDURIGE HYDRATATIE EN KALMEREN VAN JEUK VEROORZAAKT DOOR XEROSE
Met zijn unieke formule is Cerave Intensive Moisturizing Milk een rijke, snel absorberende lotion die de huidbarrière helpt herstellen:
➢ INTRODUCTIE VAN HYDRO-UREA™
Geformuleerd met 5% Hydro-Urea™, een krachtige cocktail van hydraterende stoffen: hydroxyethyl urea, aminozuren en pyrrolidoncarbonzuur, die de hydratatie van de huid bevordert bij een evenwichtige pH.
➢ DRIE ESSENTIËLE CERAMIDEN
Deze lotion, die geformuleerd is met CeraVe’s kenmerkende mix van drie essentiële ceramiden, helpt de huidbarrière te herstellen.
➢ MVE® TECHNOLOGIE
De Multivesicular Emulsion Technology (MVE®), een uniek meerlaags afgiftesysteem, kapselt vochtinbrengende ingrediënten in en geeft ze geleidelijk vrij na verloop van tijd, waardoor ze continu aan het huidoppervlak worden afgegeven voor langdurige hydratatie.
➢ SHEABUTTER
Dit occlusieve, hydraterende ingrediënt bedekt de huid met een beschermende laag dat vocht vasthoudt.
“CeraVe Intensieve Hydraterende Melk is een uitstekende optie voor de zeer droge huid en pakt twee belangrijke problemen effectief aan. Het verrijkt de huid met ceramiden om de natuurlijke barrière te helpen herstellen en versterken, waardoor vocht wordt vastgehouden en uitdroging wordt voorkomen. Daarnaast werkt het Hydro-Urea™ ingrediënt als een magneet om water aan te trekken en vast te houden voor langdurige hydratatie,” benadrukt dermatologe Heather Woolery-Lloyd.
• Dermatologisch getest.
• Een bodylotion die de verschillende tekenen van een droge, ruwe, schilferige, trekkerige en jeukende huid aanpakt.
• Klinisch bewezen dat het de belangrijkste tekenen van droogte verzacht
Na één week gebruik:
➢ vermindert de jeuk van de geïrriteerde, oncomfortabele en zeer droge huid met 99%(1)
➢ vermindert schilfering met 98% (1)
Na 4 weken gebruik:
➢ vermindert TEWL (transepidermaal waterverlies) met 45%(2)
Na één keer aanbrengen
➢ vond 90% van de consumenten dat hun huid gedurende 72 uur minder trekkerig aanvoelde(3)
1. Klinische studie, 90 proefpersonen met Fitzpatrick huidtypes, in de leeftijd van 19 tot 75 jaar, 2x/dag, gedurende 4 weken, alleen op de benen.
2. Instrumentele evaluatie, 80 proefpersonen, alleen op de benen, tweemaal per dag.
3. Zelfevaluatie, 29 vrouwen (55-63 jaar), na 72 uur, alleen op de benen.
De aanbevelingen voor de behandeling van de droge huid benadrukken het belang van een consistente, hydraterende huidverzorgingsroutine voor de zeer droge huid, met dagelijkse reiniging, hydratatie en bescherming tegen de zon. De huidverzorgingsproducten voor de droge huid van CeraVe zijn het perfecte antwoord op deze aanbevelingen om patiënten te begeleiden.
Geen verband tussen cumulatieve dosis methotrexaat en leverfibrose bij psoriatische patiënten
Een single-center transversale studie, inclusief alle volwassen patiënten met matige tot ernstige psoriasis, werd uitgevoerd om de prevalentie van leverfibrose bij psoriatische patiënten te bepalen (door fibroscan), om de associatie tussen de cumulatieve dosis methotrexaat en leverfibrose te beoordelen, de relatie tussen andere bekende risicofactoren voor leverfibrose en leverfibrose te beoordelen, en de geschiktheid van het gebruik van klinische risicofactoren en de FIB4-score om het risico op leverfibrose te voorspellen te evalueren om het gebruik van Fibroscan te rationaliseren. Er werden tweehonderdenvier patiënten geïncludeerd, gemiddelde leeftijd 48 jaar, 51% vrouw, 56% obesitas, mediane middelomtrek 103 cm. De mediane PASI was 2,1 (mediaan slechtste PASI 12,8). 21% van de patiënten had diabetes, de meeste patiënten hadden matig alcoholgebruik, maar 23% had overmatig alcoholgebruik en 13% had een geschiedenis van overmatig alcoholgebruik. 92% van de patiënten had methotrexaat gekregen (mediane duur 36 maanden, gemiddelde cumulatieve dosis 2,16 g). 38% van de patiënten was behandeld met biotherapie. De prevalentie van leverfibrose was respectievelijk 36, 25 en 17% bij gebruik van drempelwaarden van 7kPA, 7,9kPA en 9,5kPa. 17% van de patiënten had een FIB-4 score >1,3. Er waren 35 patiënten met een Fibroscan ≥7,9kPa en 23 met een Fibroscan ≥9,5kPa maar met een normale FIB-4 score. Er was geen verband tussen FIB-4 en Fibroscan resultaten. Er was geen verband tussen cumulatieve methotrexaatdosis en Fibroscan resultaten, zelfs niet na correctie voor verstorende factoren van leverfibrose. Er was een verband tussen de risicofactoren voor leverfibrose (BMI, middelomtrek, metabool syndroom, diabetes en overmatig alcoholgebruik).
In dit onderzoek was een BMI ≥28 een factor die geassocieerd was met een verhoogde Fibroscanwaarde. BMI ≥28, diabetes en metabool syndroom presteerden beter dan de FIB-4 score bij het identificeren van patiënten met een risico op fibrose van patiënten met een risico op matige tot ernstige leverfibrose. Deze resultaten zijn geruststellend wat betreft de associatie tussen de cumulatieve dosis methotrexaat en het risico op leverfibrose, maar de impact van methotrexaat op patiënten met nieuwe of bestaande leverfibrose is niet goed in kaart gebracht. Het effect van een hogere cumulatieve dosis methotrexaat op het risico op leverfibrose kan niet worden uitgesloten. De auteurs suggereren dat een Fibroscan moet worden uitgevoerd bij psoriatische patiënten met een BMI >28, een metabool syndroom of diabetes, en dat methotrexaat niet langer moet worden gebruikt bij patiënten met een BMI ≥40. Ref.: Cumulatieve dosis methotrexaat is niet geassocieerd met leverfibrose bij patiënten met een voorgeschiedenis van matige tot ernstige psoriasis. Babakinejad P, Lapsley R, Forster L et al. Br J Dermatol. 2024 Feb 17:ljae069.
Prebiotica hebben geen invloed op atopische dermatitis
Er is nog geen behandeling voor atopische dermatitis gevonden. In deze context vormen primaire preventiestrategieën voor deze ziekte een belangrijk gezondheidsprobleem.Van deze strategieën lijken interventies gericht op het wijzigen van de darmmicrobiota met behulp van probiotica of prebiotica in de perinatale periode het meest veelbelovend. De PREGRALL klinische studie was de eerste die de impact van prebiotica op de ontwikkeling van atopische dermatitis testte op het ontstaan van atopische dermatitis bij pasgeborenen die het risico lopen deze ziekte te ontwikkelen.
Voor deze multicentrische PREGRALL-studie werden 376 zwangere vrouwen geïncludeerd bij 20 weken amenorroe en vervolgens dubbelblind gerandomiseerd naar dagelijkse suppletie met prebiotica (galacto-oligosachariden en inuline in een verhouding van 9:1) of placebo tot het einde van de zwangerschap. Het primaire eindpunt - het voorkomen van het ontstaan van atopische dermatitis bij kinderen na 12 maanden - werd niet bereikt, met een prevalentie van ongeveer 20% in beide groepen. De resultaten waren vergelijkbaar na uitsluiting van vrouwen die antibiotica hadden gebruikt tijdens de zwangerschap, of de bevalling vaginaal was of via een keizersnede, of het kind borstvoeding kreeg of niet, en ongeacht de duur van de borstvoeding.
Er werd ook niet voldaan aan de secundaire doelstellingen van het onderzoek: de prevalentie van atopische dermatitis na 6 maanden, de ernst van atopische dermatitis of de kwaliteit van leven. Er was ook geen verschil tussen de twee groepen wat betreft sensibilisatie voor de belangrijkste allergenen (melk, ei, pinda, kat, graspollen, huisstofmijt) en voedselallergieën.
Analyse van de ontlasting van de moeders die prebiotische supplementen innamen, toonde echter wel een verandering in hun microbiota aan, die vervolgens op jonge leeftijd werd doorgegeven aan hun kinderen. Helaas voorkomt deze overdracht van microbiota van moeder op kind niet het ontstaan van atopische dermatitis bij kinderen op de leeftijd van één jaar. Deze resultaten zijn een aanvulling op de resultaten van de meta-analyse van onderzoeken die zijn uitgevoerd tijdens de eerste levensmaanden.
De kinderen in het PREGRALL-cohort zullen tot 5 jaar gevolgd worden om het mogelijke effect van prebiotica van de moeder op astma te beoordelen.
Ref.: Bodinier M, Aubert H, Boivin M et coll. La supplémentation maternelle en prébiotiques pendant la grossesse régule la colonisation du microbiote des enfants à haut risque, mais ne permet pas de prévenir la dermatite atopique à l’âge d’un an. Revue Française d’Allergologie Volume 64, Supplement, April 2024, 104035. https:// doi.org/10.1016/j.reval.2024.104035
Versnelt het huidregeneratieproces
❙ VERZACHT EN HERSTELT
de zeer droge tot extreem droge, gebarsten of geïrriteerde huid
❙ VERSNELT DE HUIDREGENERATIE terwijl de beoogde zone beschermd wordt
❙ CREËERT EEN BESCHERMENDE BARRIÈRE semi-occlusieve
❙ RESULTAAT:
De huid wordt zichtbaar geregenereerd, beschermd en hersteld
Geschikt voor gezicht en lichaam van:
Baby ’ s Kinderen Volwassenen
GEBARSTEN HUID VOOR
INNOVATIEVE OPLOSSINGEN VOOR EEN DROGE HUID
Door beschadiging van de huidbarrière is de droge huid erg gevoelig voor externe agressies, wat jeuk kan veroorzaken, contactdermatitis en verergering van atopische dermatitis (1). Eén op de drie volwassenen heeft last van een droge huid (2), acht op de tien patiënten met een droge huid zeggen dat hun levenskwaliteit eronder lijdt (3), en één op twee patiënten gebruikt geen geschikte huidverzorgingsproducten (4). Experts zijn het erover eens dat emollientia en verzorgingsproducten voor de xerotische huid de hydratatie van de huid en de algehele barrièrefunctie van de huid verbeteren (1). Toch hebben veel van de betrokken personen nog steeds niet het juiste product, aangepast aan hun levensstijl, gevonden.
PATHOFYSIOLOGIE
Het vermogen van de huid om water op te slaan is grotendeels afhankelijk van de vorming van de lipidebarrière in de hoornlaag. De epidermale lipiden in de extracellulaire ruimte zijn afkomstig van de Odland-bodies en vertegenwoordigen 10 tot 30% van het totale volume van het SC en bestaan uit Ceramiden, vrije vetzuren en cholesterol. Ze vormen het intercellulaire cement en reguleren het water- en vochtgehalte, een cruciale functie omdat de elasticiteit en stevigheid van de hoornlaag afhankelijk zijn van het hydratatieniveau. Deze barrièrefunctie minimaliseert ongevoelig waterverlies (IWL) en beschermt het lichaam tegen uitdroging. NMF’s, of natuurlijke hydratatiefactoren, worden op natuurlijke wijze gesynthetiseerd tijdens het verhoorningsproces van keratinocyten. Van hun bestanddelen hebben pyrrolidoncarbonzuur, ureum en lactaten een sterk hydraterend vermogen door hun hygroscopische werking (ze kunnen tot 70% van hun gewicht in water vasthouden), waardoor ze water in de hoornlaag kunnen binden. De eiwitstructuur van de hoorncellen beïnvloedt dus het vermogen van de huid om water te binden. Het wateroplosbare deel van de hydrolipidenfilm aan het oppervlak bestaat uit zweet (afkomstig van waterongevoelige transpiratie en zweetafscheiding) en het vetoplosbare deel bestaat uit talg en lipiden die door de opperhuid worden afgegeven tijdens de keratinisatie. De belangrijkste functie van deze film is het vasthouden van water aan het huidoppervlak.
Een droge huid wordt veroorzaakt door een aantal onderling samenhangende factoren, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat:
• een verzwakking van de huidbarrière door een tekort aan epidermale lipiden
• deze kwetsbaarheid leidt tot een grotere verdamping van het epidermale water en een tekort aan hygroscopische factoren die dit vrije epidermale water kunnen vasthouden
• een intrinsiek tekort aan hygroscopische factoren, wat leidt tot een droge epidermis, waarbij de afwezigheid of het gebrek aan water leidt tot een slechte circulatie
en synthese van epidermale desquamatieproteïnen en daardoor een verandering in hun activiteit.
Het hoornvlies schilfert vervolgens af als oppervlakkige corneocyten samenklonteren, waardoor de huidbarrière verzwakt.
DE ETIOLOGIE VAN EEN DROGE HUID
Er kunnen verschillende factoren verantwoordelijk zijn voor een droge huid:
• genetische aanleg: xerose is een droge huid, ichthyosis is een zeer droge, schilferige huid over grote oppervlakken, moeilijk te behandelen, pathologisch en komt overeen met een dermatose die wordt gekenmerkt door een genetisch tekort in de synthese van profilaggrine.
• te frequente en te langdurige blootstelling aan de zon
• veroudering: seniele xerose treft meer dan 50% van de 65-plussers, meestal op de benen en de romp, maar kan over het hele lichaam voorkomen.
• een dermatose zoals psoriasis, atopische dermatitis, enz.
• keratosis pilaris (KP) is een veel voorkomende, goedaardige genetische huidaandoening die keratineachtige plugjes veroorzaakt in de folliculaire opening, voornamelijk op de armen en benen, in combinatie met verschillende mate van perifolliculair erytheem, droogheid en ruwheid. Het komt voor bij ongeveer 40% van de volwassenen en 50-80% van de tieners.
HOE BEHANDELEN?
Een droge huid kan worden voorkomen of verminderd door een aantal eenvoudige maatregelen: zachte hygiëne met huidverzorgingsproducten die zijn aangepast aan xerose (supervette zepen, syndets, olie, enz.), voldoende interne hydratatie, een evenwichtige voeding, enz. Het is belangrijk om huidverzorgingsproducten aan te brengen (idealiter wanneer de huid nog vochtig is, om het vocht vast te houden) om de huidbarrière te behouden of te herstellen.
Op basis van de beschikbare wetenschappelijke gegevens is Urea de gouden standaard voor de behandeling van huidxerose. Niet alleen hydrateert Urea de huid effectief, het verbetert ook de barrièrefunctie en de verdedigings- en hydratatiemechanismen van de huid. Het verhoogt de penetratie van actieve stoffen in de huid, verlicht de jeuksensatie en heeft, in hogere concentraties, een keratolytisch effect. De concentratie en de galenische vorm moeten worden gekozen op basis van de individuele conditie van de huid, de leeftijd van de patiënt
en de omgeving. Het product mag niet worden gebruikt op ontstoken of open plekken. In combinatie met Ceramiden en de natuurlijke hydratatiefactoren (NMF) is de hydraterende werking van ureum beter dan die van een product dat alleen ureum bevat. Vergeet niet dat een afname van de NMF in de epidermis is waargenomen bij xerose van de huid, atopisch eczeem, ichthyosis vulgaris en bij ouderen.
EUCERIN: EXPERTISE IN DROGE HUID
Er zijn twee belangrijke en complementaire gamma’s beschikbaar die helpen bij tekenen van xerose.
UreaRepair, Onmiddellijke en langdurige hydratatie
UreaRepair 10% Urea Lotion: Intensieve Hydratatie gedurende 72 uur en versteviging van de huidbarrière (5,6)
UreaRepair van Eucerin biedt een compleet productgamma voor de droge tot zeer droge huid, waaronder lotions, vochtinbrengende crèmes voor gezicht en lichaam, een reiniger en verzorgingsproducten voor handen en voeten. Hun formule, met Urea (het hoofdingrediënt in het gamma) en verschillende natuurlijke hydratatiefactoren (NMF’s), verbetert het vermogen van de huid om water vast te houden, waardoor het vochtgehalte toeneemt. Ceramiden en andere lipiden versterken de huidbarrière en beschermen tegen vochtverlies. De producten in het gamma zijn verkrijgbaar in verschillende concentraties Urea (5% tot 30%), afhankelijk van de droogtegraad van de huid.
De UreaRepair 10% Urea Lotion is onze klinisch bewezen oplossing met ingrediënten die identiek zijn aan die in de huid (10% Urea, 17 andere NMF’s, Ceramiden, etc.) (6), en wordt aanbevolen voor de droge tot zeer droge huid.
➢ Intense Hydratatie: 7x meer hydratatie na de eerste toepassing (5)
➢ Diepe Hydratatie: Superieure hydratatie in de diepe lagen van de hoornlaag
➢ Verbeterde barrièrefunctie: sterkere vermindering van trans-epidermaal vochtverlies
➢ Superieure hydratatie in vergelijking met andere vochtinbrengende crèmes met of zonder ureum (7)
2 Atopi Control, Een verzachte huid en een sterkere huidbarrière
Eucerin AtopiControl biedt huidverzorging die is afgestemd op de verschillende fasen die de huid met een atopische neiging nodig heeft.
➢ Onze klinisch bewezen oplossing voor langdurige verlichting van de jeuksensaties: Licochacone A + Omega + Ceramiden + NMF’s & Glycerine (8)
➢ Het jeukerig gevoel is langdurig verminderd (9)
➢ Verhoogde hydratatie 24 uur na de eerste applicatie en na 2 weken regelmatig gebruik, gemeten met corneometrie (8)
➢ Verbeterde barrièrefunctie en significante vermindering van trans-epidermaal waterverlies na 2 weken regelmatig gebruik
➢ Verbeterde levenskwaliteit: 91% bevestigde blijvende verlichting van jeuksensaties (11)
REFERENTIES
1. Augustin M et al. (2019)., J Dtsch Dermatol Ges;17(S7):3:33
3. von Stülpnagel et al. (2021), Journal of Dermatological Treatment, 33:5, 24822487
4. Multi-centre study in seven countries (Coratia, France, Germany, Hungary, Italy, Serbia, Slovenia) with 1555 patients with dry skin. BDF data on file.
5. Clinical study with 44 women with very dry skin, Measurement of skin moisturization using SkiCon® 30 minutes after single application of UreaRepair 10% Lotion. BDF Data on file.
6. Schuster et al (2023). “Intelligent” combination of skin identical moisturizers and lipids in emollients boosts moisturization and barrier repair in patients with Xerosis cutis. Poster presented at 32nd EADV Congress Berlin.
8. Permuted, controlled, blind study with 31 male and female patients and five assessments over a 2-week period. Comparison with baseline and untreated control.
9. Permuted, controlled, blind study with 31 male and female patients and five assessments over a 2-week period. Comparison with baseline and untreated control.
10. In-home study with 160 patients with mild to moderately severe atopic dermatitis using AtopiControl Calming Balm over a 4-week period.
11. Consumententest, 160 vrijwilligers die lijden aan milde tot matige atopische dermatitis. Resultaten na 4 weken gebruik.
* Dit artikel valt onder de redactionele verantwoordelijkheid van Dermactu.
Een wetenschappelijke doorbraak tegen hyperpigmentatie
La Roche-Posay heeft het Serum MELA B3 ontwikkeld, een dermatologische innovatie gericht op het aanpakken van hyperpigmentatie. Dit serum combineert twee belangrijke actieve ingrediënten: Melasyl™, een molecuul met meerdere patenten na 18 jaar onderzoek, en niacinamide in een concentratie van 10%.
Melasyl™ onderschept selectief de voorlopers van melanine, waardoor hun omzetting in pigmenten die verantwoordelijk zijn voor donkere vlekken wordt voorkomen, terwijl de integriteit van melanocyten behouden blijft.
Niacinamide (vitamine B3) vermindert micro-ontstekingen die leiden tot donkere vlekken en versterkt de huidbarrière door essentiële lipiden te leveren voor een goede werking.
Klinische studies hebben de effectiviteit van MELA B3 aangetoond, met zichtbare resultaten na slechts één week gebruik. Na acht weken rapporteerde 85% van de vrouwen een vermindering van hardnekkige donkere vlekken.
Deskundige verzorging voor een gezonde huid tijdens het koude seizoen
De CeraVe lijn, ontwikkeld in samenwerking met dermatologen, biedt huidverzorgingsproducten die ontworpen zijn om de huid optimaal gehydrateerd te houden tijdens de winter.
De Hydraterende, Schuimende, Reinigende Olie is ontwikkeld om de normale tot zeer droge huid, inclusief de huid met neiging tot atopie, op een zachte manier te reinigen. De formule combineert triglyceriden en squalaan op basis van aminozuren. De olieachtige textuur, verrijkt met drie essentiële ceramiden en hyaluronzuur, verandert in een omhullend schuim bij contact met water, reinigt zonder een vettig laagje achter te laten en kalmeert de huid onmiddellijk.
Voor langdurige hydratatie hydrateert CeraVe Hydraterende Crème de droge tot zeer droge huid 48 uur lang. Verrijkt met ceramiden en hyaluronzuur, voedt het en helpt het de huidbarrière te herstellen dankzij de MVE-technologie, die actieve ingrediënten de hele dag door verspreidt.
Een serum als aanvulling van neurotoxine-injecties
P-TIOX is een geavanceerd peptide anti-rimpelserum, waarvan klinisch is bewezen dat het de zichtbaarheid van 9 soorten contractierimpels vermindert. Het is geformuleerd met een geavanceerd peptidencomplex waaronder hexapeptide en dipeptide en is geïnspireerd op de werking van injecteerbare neurotoxines om het verschijnen van grote rimpels te verbeteren. Verrijkt met een complex van krachtige actieve ingrediënten: 5% PHA, 5% niacinamide en Laminaria-extract, verbetert P-TIOX ook zichtbaar de textuur en uitstraling van de huid vanaf de 1e week voor een gloweffect. P-TIOX van SkinCeuticals is door artsen getest als aanvulling op neurotoxine-injecties om rimpels in alle zones van het gezicht te behandelen, inclusief moeilijk te injecteren zones, en de kwaliteit van het huidoppervlak te verbeteren. In combinatie met neurotoxine-injecties zorgt P-TIOX voor een zichtbare correctie van de tekenen van huidveroudering met onmiddellijke en langdurige resultaten, zelfs na 3 maanden.
“P-TIOX is ideaal als aanvulling op botulinetoxine-injecties of als onderdeel van je huidverzorgingsroutine. Het is klinisch bewezen dat het de zichtbaarheid van grote contractielijnen helpt verminderen en de uitstraling van de huid verbetert dankzij een unieke synergie van peptiden en PHA,” zegt Dr. Van Riet, dermatoloog, Carpe Clinic, Antwerpen.
WANNEER DROMEN JE JONGER MAKEN RETINAL INTENSE
Nieuw nachtserum op basis van retinaldehyde, geschikt voor alle huidtypes*
Een gamma reinigingsen dagverzorgingsproducten voor de acnegevoelige huid met gepatenteerd Thiamidol
Om onzuiverheden en post-acnevlekken aan te pakken, heeft Eucerin DermoPure ontwikkeld, een gamma van geavanceerde en doeltreffende formules in reinigingsproducten en dagelijkse verzorging huidverzorgingsproducten aangepast aan dit huidtype.
Het DermoPure Triple Action Serum is het vlaggenschip van de Dermopure-lijn met gepatenteerde Thiamidol. Het helpt littekens na acne al na 2 weken te voorkomen en te verminderen.
Voor nog betere resultaten is het ideaal om het DermoPure Triple Action Serum op te nemen in een wellnessroutine die perfect is afgestemd op de huid met onzuiverheden, bijvoorbeeld:
• DermoPure Reinigingsgel, een ultra-effectieve reiniger,
• DermoPure Matterende Fluid, voor een 8 uur durend anti-glanseffect
• Sun Oil Control SPF 50+, en ook
• DermoPure Scrub om poriën te ontstoppen,
• DermoPure Skin K10 Renoverende Huidverzorging, die onvolkomenheden zichtbaar vermindert en de terugkeer helpt voorkomen, en tot slot
• DermoPure Kalmerende Compenserende Crème, een intensief hydraterende verzorging die speciaal is samengesteld om de huid te kalmeren die verzwakt is door uitdrogende dermatologische behandelingen en hun neveneffecten (ongemak, roodheid, droogte).
Behandelen van acne op het lichaam
Een Amerikaans onderzoek heeft aangetoond dat ongeveer 50% van de acne-patiënten ook lichaamsacne of rompacne heeft. De meeste getroffen lichaamsdelen zijn de rug, borst en schouders.
Tot 87% van de acnepatiënten heeft ook post-acnevlekken, die enkele jaren of zelfs tien jaar kunnen aanhouden, waarbij de zon de symptomen verergert.
De DermoPure Triple Action Body Cream van Eucerin Laboratories combineert krachtige actieve ingrediënten om onzuiverheden en post-acnevlekken te verminderen en tegelijkertijd de huid te kalmeren en te hydrateren:
• Anti-vlekken: Gepatenteerd Thiamidol® vermindert zichtbaar hardnekkige post-acne vlekken en voorkomt de terugkeer ervan.
• Verzachtende en hydraterende werking: Licochalcone A verzacht het irritatiegevoel en helpt roodheid te verminderen. Glycerine hydrateert intensief.
Voor een onmiddellijk verzachtende en gehydrateerde huid en een zichtbaar gavere, egalere huid na twee weken.
Behandelingen tegen hoofdluis: de Franse vereniging voor dermatologie maakt de balans op In een persbericht geeft de Franse vereniging voor dermatologie (SFD) een update van de behandelingen tegen hoofdluis, die vaak voorkomt bij schoolgaande kinderen en pruritus en soms bacteriële superinfecties veroorzaakt. “Sinds de jaren 1980 hebben hoofdluizen resistentie ontwikkeld en zijn behandelingen minder effectief geworden”, aldus de SFD. Specialisten adviseren daarom om prioriteit te geven aan mechanische behandelingen, zoals regelmatig kammen van vochtig haar en handmatig ontluizen. Producten die gebruikt kunnen worden zijn onder andere een lotion op basis van dimeticone of siliconenolie. Deze producten werken eerder fysisch dan chemisch en doden parasieten door ze te verstikken. De SFD erkent dat essentiële oliën “effectief kunnen zijn”, maar ze worden niet aanbevolen voor kinderen of zwangere vrouwen. Aan de andere kant “is niet aangetoond dat shampoos effectief zijn en moeten ze niet worden gebruikt”, zeggen dermatologen. Tot slot moeten voorwerpen die in contact zijn geweest met de hoofdhuid worden gedesinfecteerd. Dit moet gebeuren “door ze tien dagen lang geïsoleerd in een gesloten zak te bewaren of door ze te wassen bij een temperatuur van meer dan 50°C”, voegt de SFD toe, die de noodzaak benadrukt om “de hoofden van kinderen op scholen regelmatig te onderzoeken en ze te leren elkaar geen borstels en mutsen te lenen!
MAGIC: een Brits multicentrisch prospectief onderzoek om de behandeling van subcutane abcessen te verbeteren
Aan dit Britse onderzoek deden alle NHS-ziekenhuizen met een chirurgische spoeddienst mee. De geïncludeerde patiënten waren ouder dan 18 jaar en werden geconsulteerd voor een acuut onderhuids abces, ongeacht de locatie, met uitzondering van abcessen in de perianale, borst-, hand- en vingergebieden en abcessen in het gezicht, die meestal door gespecialiseerde diensten worden behandeld. Ook postoperatieve abcessen, abcessen met fistels en abcessen van vasculaire oorsprong werden uitgesloten. Het primaire eindpunt was recidief van het abces met de noodzaak om terug te keren naar het ziekenhuis. De gegevens werden 60 dagen na de eerste presentatie verzameld. Deze studie toont een grote variatie in het Verenigd Koninkrijk in de behandeling van subcutane abcessen. De auteurs benadrukken de voordelen van lokale anesthesie, vooral wat betreft het verminderen van de geïnduceerde morbiditeit. De andere voordelen zijn bekend: minder ziekenhuisopnames, kortere verblijfsduur, geoptimaliseerde doorstroming in de operatiekamer, snellere terugkeer naar het werk, lagere financiële en milieukosten. Voor deze patiënten, die meestal als spoedgeval worden gezien, is toegang tot een polikliniek buiten de normale werkuren een pluspunt. De auteurs bespreken ook de voordelen van antibioticatherapie na drainage. In het Verenigd Koninkrijk wordt antibioticatherapie niet routinematig voorgeschreven. Een gezamenlijke studie van 14 gerandomiseerde onderzoeken toonde echter een bescheiden voordeel in het verminderen van het risico op herhaling. Een panel van experts gaf een zwakke aanbeveling ten gunste van trimethoprim-sulfamethoxazol of clindamycine (met een suggestie ten gunste van de eerste, die minder diarree veroorzaakt). De experts benadrukten echter dat dit kleine voordeel maatschappelijk gezien niet opweegt tegen de mogelijke inductie van antibioticaresistentie. Pragmatisch gezien is antibioticatherapie gerechtvaardigd bij aanwezigheid van risicofactoren (obesitas, diabetes, immunosuppressie, enz.) of een specifieke presentatie (koorts, cellulitis, enz.).
De voordelen van dupilumab bij de behandeling van chronisch handeczeem (CHE)
Chronisch handeczeem is een invaliderende en steeds terugkerende dermatologische aandoening en er zijn weinig effectieve behandelingen beschikbaar. Dupilumab, een IL-4/13 cytokineremmer, is klinisch effectief gebleken bij atopische dermatitis (AD) en wordt momenteel getest bij chronisch handeczeem. In de databank PubMed werd gezocht op de termen dupilumab en chronisch handeczeem/dermatitis, inclusief CHE-subtypes (dyshidrotisch, hyperkeratotisch, allergisch, contact, atopisch, beroepsmatig, vesiculair). Tweeëntwintig publicaties van klinische onderzoeken voldeden aan de in- en exclusiecriteria voor evaluatie. Twee prospectieve multicentrische onderzoeken, één gerandomiseerde gecontroleerde trial, twee prospectieve observationele onderzoeken, één retrospectieve studie, negen case series en zeven case reports werden opgenomen in de analyse, met in totaal 374 patiënten. Gedeeltelijke respons of volledige opheffing van CHE trad op bij 80,3% van de patiënten die werden behandeld met dupilumab binnen 4 tot 16 weken behandeling. Bij een significant percentage van de patiënten nam de respons gedurende deze studies toe en bij velen duurde deze langer dan de duur van de studie. Er waren significante verbeteringen in de scores voor de ernst van handeczeem en de scores voor levenskwaliteit. Er werd werkzaamheid gerapporteerd in meer dan de helft van de gevallen van hyperkeratotisch handeczeem; de werkzaamheid was echter verminderd in vergelijking met een relatief hoge en consistente werkzaamheid voor andere subtypen van CHE zoals dyshidrotisch, vesiculair, atopisch en contact-CHE. Patiënten met huidige of eerdere AD hadden hogere verbeterscores dan patiënten zonder AD. De meest voorkomende bijwerkingen waren conjunctivitis (9,9%), herpetische virale infectie (1,4%) en erytheem/dermatitis van het gezicht (1,3%). De auteurs concluderen dat dupilumab therapeutische werkzaamheid heeft aangetoond bij de behandeling van CHE. Verdere gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken naar het gebruik van dupilumab bij CHE-subtypen zijn nodig.
Ref: Dupilumab for Chronic Hand Eczema: A Systematic Review and Meta-Analysis.
HR Riva, T Yoon, AJ Hendricks et al. Dermatitis. 2024 Nov 6. doi:10.1089/derm.2024.0186.
Methotrexaat: lichtgevoeligheid en interacties met geneesmiddelen
Als onderdeel van de periodieke beoordeling van veiligheidsgegevens voor methotrexaat heeft de PRAC geconcludeerd dat het noodzakelijk is om de voorschrijfinformatie en bijsluiters van geneesmiddelen die methotrexaat bevatten bij te werken. Het risico van lichtgevoeligheid moet nu worden vermeld. Bij sommige mensen die methotrexaat gebruiken, is lichtgevoeligheid waargenomen die zich uitte in een “verhoogde zonnebrandreactie”. Blootstelling aan intens zonlicht of UV-stralen moet worden vermeden tenzij medisch geïndiceerd. Patiënten dienen adequate zonbescherming te gebruiken om zichzelf te beschermen tegen intens zonlicht. Daarnaast was de PRAC van mening dat de voorschrijfinformatie voor geneesmiddelen die methotrexaat bevatten, moet vermelden dat de gelijktijdige toediening van metamizol en methotrexaat het hematotoxische effect van methotrexaat kan versterken, vooral bij oudere patiënten.
De PRAC concludeerde dat de SPC en de bijsluiter van chloorhexidine bevattende geneesmiddelen moeten worden bijgewerkt om de volgende bijwerkingen te vermelden: hoornvlieserosie, epitheliale laesie/corneaschade, blijvende significante visuele beperking. Deze geneesmiddelen mogen niet in contact komen met het oog. Ernstige gevallen van blijvende hoornvliesbeschadiging, waarvoor hoornvliestransplantatie nodig kan zijn, zijn gemeld na toevallige oculaire blootstelling aan chloorhexidine bevattende geneesmiddelen ondanks het gebruik van oogbeschermende maatregelen als gevolg van migratie van de oplossing buiten het beoogde gebied van de chirurgische voorbereiding. Tijdens het aanbrengen dient uiterste voorzichtigheid te worden betracht om ervoor te zorgen dat de oplossing niet buiten het beoogde toepassingsgebied in de ogen migreert. Speciale voorzorgsmaatregelen moeten worden genomen bij patiënten die onder narcose zijn en die niet in staat zijn om blootstelling aan de ogen onmiddellijk te melden. Als chloorhexidineoplossing in contact komt met de ogen, spoel dan snel en grondig met water. Vraag advies aan een oogarts.
Behandeling van acne: welke rol kunnen lasers en op energie gebaseerde apparaten spelen?
Een systematische review analyseerde publicaties die de werking van lasers en op energie gebaseerde apparaten (EBD) op de talgspiegel bij acne vulgaris hebben gemeten en bestudeerd.
De gevonden resultaten voor de vermindering van de talgspiegel door de verschillende technieken:
• PDT: 30-40% . Kortere incubatietijden voor PDT (ALA of andere fotosensibilisatoren) kunnen net zo effectief zijn, wat de protocollen vereenvoudigt.
• Diverse radiofrequente apparaten: 30-35%,
• Laserbehandeling was over het algemeen minder effectief, behalve bij de 1450 nm diodelaser, waarmee reducties van 40 tot 48% werden bereikt.
De publicaties vergelijken de doeltreffendheid van de behandelingen:
LED: resultaten zijn zeer variabel en minder betrouwbaar in talgregulatiereductie, maar effectiever wanneer LED wordt gecombineerd met andere modaliteiten zoals PDT of laser.
De 1064 nm Nd:YAG laser is minder effectief dan de Diode 1450 laser. Behandelingen die gefractioneerde radiofrequentie met microneedling (FMR) combineren met lasers waren effectiever dan lasers alleen.
De combinatie van RF en RF met microneedling zorgt voor een betere penetratie en vernietiging van de talgklieren en is vaak effectiever dan lasers alleen.
De keuze van het talgmeetgebied is belangrijk: het wordt aanbevolen om talg te meten op de wangen (U-zone) in plaats van op de T-zone (voorhoofd, neus), voor meer stabiliteit in de resultaten. De effecten van talgreductie op acne zijn over het algemeen zichtbaar na 12 weken, dus langdurige follow-up is essentieel. De auteurs halen ook de eerste onderzoeken aan van nieuwe apparaten zoals de 1726 nm laser, die zich specifiek richt op talg als chromofoor, wat de weg vrijmaakt voor meer gerichte behandelingen.
Ref.: The impact of energy-based devices on sebum in acne vulgaris: A systematic review. Jaalouk D, Pulumati A, Algarin YA, Humeda J, Goldberg DJ. J Cosmet Dermatol. 2024 Oct;23(10):3066-3077. Chloorhexidine voor cutaan gebruik: blijvende hoornvliesbeschadiging en significante visuele beperking
INDICATIE
Ernstige vormen van acne die resistent zijn tegen adequate standaardbehandelingen met systemische antibacteriële stoffen en topische therapie.
Verkrijgbaar in verpakkingen van 30, 60 en 100 capsules
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: Isotiorga 10 mg en 20 mg zachte capsules KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: Isotiorga 10 mg: elke zachte capsule bevat 10 mg isotretinoïne. Isotiorga 20 mg: elke zachte capsule bevat 20 mg isotretinoïne. Hulpstoffen met bekend effect: Elke zachte capsule van 10 mg bevat: ongeveer 147 mg sojaolie [geraffineerde sojaolie, gehydrogeneerde sojaolie en gehydrogeneerde plantaardige olie (sojaolie, type II)], tot 5 mg sorbitol en minder dan 1 mg ponceau-rood 4R (E-124). Elke zachte capsule van 20 mg bevat ongeveer 294 mg sojaolie [geraffineerde sojaolie, gehydrogeneerde sojaolie en gehydrogeneerde plantaardige olie (sojaolie, type II)], tot 7 mg sorbitol en minder dan 1 mg zonnegeel FCF (E-110). FARMACEUTISCHE VORM: Capsule, zacht. Isotiorga 10 mg: violet, maat 3, ovale zachte capsules. De lengte van de capsule is ongeveer 11,1 mm en de breedte is ongeveer 6,8 mm. Isotiorga 20 mg: gebroken wit tot crème, maat 6, ovale zachte capsules. De lengte van de capsule is ongeveer 13,8 mm en de breedte is ongeveer 8,1 mm. THERAPEUTISCHE INDICATIES: Ernstige vormen van acne (zoals nodulaire of conglobate acne of acne met risico op blijvende littekenvorming) die resistent zijn tegen adequate standaardbehandelingen met systemische antibacteriële stoffen en topische therapie. Het product is bestemd voor volwassenen, met inbegrip van jongeren tot 18 jaar en ouderen. DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENING: Dosering: Isotiorga mag alleen worden voorgeschreven door of onder supervisie van artsen die ervaring hebben met het gebruik van systemische retinoïden bij de behandeling van ernstige acne en die volledig op de hoogte zijn van de risico’s van een therapie met isotretinoïne en de vereiste controles. De capsules moeten een- tot tweemaal daags met voedsel worden ingenomen. Pediatrische patiënten: Isotiorga mag niet worden gebruikt voor de behandeling van prepuberale acne en wordt niet aanbevolen bij kinderen jonger dan 12 jaar wegens een gebrek aan gegevens over werkzaamheid en veiligheid. Volwassenen, inclusief jongeren tot 18 jaar en ouderen: De behandeling met isotretinoïne moet worden gestart met een dosis van 0,5 mg/kg per dag. De therapeutische respons op isotretinoïne en sommige van de bijwerkingen zijn dosisafhankelijk en variëren van patiënt tot patiënt. Dit maakt individuele aanpassing van de dosering tijdens de therapie noodzakelijk. Voor de meeste patiënten varieert de dosis van 0,5-1,0 mg/kg per dag. De remissie- en recidiefpercentages op lange termijn hangen nauwer samen met de totale toegediende dosis dan met de duur van de behandeling of met de dagelijkse dosis. Gebleken is dat er na een cumulatieve behandelingsdosis van 120-150 mg/kg geen substantieel bijkomend voordeel te verwachten valt. De duur van de behandeling zal afhangen van de individuele dagelijkse dosis. Een behandelingskuur van 16-24 weken is gewoonlijk voldoende om remissie te bereiken. Bij de meeste patiënten is de acne na één behandeling volledig verdwenen. In geval van een definitieve terugval kan een nieuwe kuur met isotretinoïne worden overwogen met dezelfde dagelijkse dosis en cumulatieve behandelingsdosis. Aangezien een verdere verbetering van de acne tot 8 weken na het stopzetten van de behandeling kan worden waargenomen, moet een nieuwe kuur pas worden overwogen nadat ten minste deze periode is verstreken. Patiënten met een gestoorde nierfunctie: Bij patiënten met ernstige nierinsufficiëntie moet de behandeling met een lagere dosis (bv. 10 mg/dag) worden gestart. De dosis moet dan worden verhoogd tot 1 mg/kg/dag of tot de patiënt de maximaal verdraagbare dosis krijgt (zie rubriek 4.4 van de volledige SKP). Patiënten met intolerantie: Bij patiënten die een ernstige intolerantie voor de aanbevolen dosis vertonen, kan de behandeling met een lagere dosis worden voortgezet, met als gevolg een langere therapieduur en een hoger risico op terugval. Om bij deze patiënten voor zover mogelijk het maximale effect te behalen, dient de behandeling te worden voortgezet met de hoogste dosis die wordt verdragen. Wijze van toediening: Oraal gebruik. CONTRA-INDICATIES: Isotiorga is gecontra-indiceerd bij vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven (zie rubriek 4.6 van de volledige SKP). Isotiorga is gecontraindiceerd bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd tenzij aan alle voorwaarden van het Programma ter voorkoming van zwangerschap is voldaan (zie rubriek 4.4 van de volledige SKP). Isotiorga is ook gecontra-indiceerd bij patiënten met overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor een van de hulpstoffen. Isotiorga bevat geraffineerde sojaolie, gehydrogeneerde plantaardige olie en gehydrogeneerde sojaolie. Daarom is Isotiorga gecontra-indiceerd bij patiënten die allergisch zijn voor pinda’s of soja. Isotiorga is ook gecontra-indiceerd bij patiënten met leverinsufficiëntie, met sterk verhoogde lipidenspiegels in het bloed, met hypervitaminose A, die gelijktijdig behandeld worden met tetracyclines (zie rubriek 4.5 van de volledige SKP). BIJWERKINGEN: Sommige bijwerkingen van het gebruik van isotretinoïne zijn dosisgebonden. De bijwerkingen zijn over het algemeen omkeerbaar na wijziging van de dosis of stopzetting van de behandeling; sommige kunnen echter aanhouden nadat de behandeling is stopgezet. De volgende symptomen zijn de meest gemelde bijwerkingen van isotretinoïne: droge huid, droge slijmvliezen, bijvoorbeeld van de lippen (cheilitis), het neusslijmvlies (epistaxis), en de ogen (conjunctivitis). Tabel van bijwerkingen: In de onderstaande tabel wordt de incidentie van de bijwerkingen aangegeven, berekend op basis van gecombineerde klinische proeven bij 824 patiënten en van post-marketinggegevens. De bijwerkingen worden hieronder vermeld per klasse van orgaansystemen (SOC) volgens MedDRA en per frequentiecategorie. Frequentiecategorieën worden als volgt gedefinieerd: zeer vaak (≥1/10), vaak (≥1/100 tot <1/10), soms (≥1/1.000 tot <1/100), zelden (≥1/10.000 tot <1/1.000), zeer zelden (<1/10.000), onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald). Binnen elke frequentiegroep en SOC worden de bijwerkingen weergegeven in volgorde van afnemende ernst. Infecties en parasitaire aandoeningen: Zeer zelden: Infectie met grampositieve (mucocutane) bacteriën. Bloed- en lymfestelselaandoeningen: Zeer vaak: Trombocytopenie, anemie, trombocytose, verhoogde bezinkingssnelheid van rode bloedcellen; Vaak: Neutropenie; Zeer zelden: Lymfadenopathie. Immuunsysteemaandoeningen: Zelden: Anafylactische reacties, overgevoeligheid, allergische huidreactie. Voedings- en stofwisselingsstoornissen: Zeer zelden: Diabetes mellitus, hyperurikemie. Psychische stoornissen: Zelden: Depressie, verergering van depressie, agressieve neigingen, angst, stemmingswisselingen; Zeer zelden: Zelfmoord, zelfmoordpoging, zelfmoordneiging, psychotische aandoening, abnormaal gedrag. Zenuwstelselaandoeningen: Vaak: Hoofdpijn; Zeer zelden: Benigne intracraniële hypertensie, convulsies, slaperigheid, duizeligheid. Oogaandoeningen: Zeer vaak: Blepharitis, conjunctivitis, droge ogen, geïrriteerde ogen; Zeer zelden: Papiloedeem (als teken van goedaardige intracraniële hypertensie), cataract, kleurenblindheid (gebrekkig kleuren kunnen zien), contactlensintolerantie, corneale troebelheid, verminderd nachtzicht, keratitis, fotofobie, visuele stoornissen, wazig zien. Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen: Zeer zelden: Verminderd gehoor. Bloedvataandoeningen: Zeer zelden: Vasculitis (bijvoorbeeld Wegener’s granulomatosis, allergische vasculitis). Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen: Vaak: Nasofaryngitis, epistaxis, droog neusslijmvlies; Zeer zelden: Bronchospasme (vooral bij patiënten met astma), heesheid. Maagdarmstelselaandoeningen: Zeer zelden: Inflammatoire darmziekten, colitis, ileitis, pancreatitis, gastro-intestinale bloedingen, hemorragische diarree, misselijkheid, droge keel (zie rubriek 4.4 van de volledige SKP). Lever- en galaandoeningen: Zeer vaak: Verhoogde transaminase (zie rubriek 4.4 van de volledige SKP); Zeer zelden: Hepatitis. Huid- en onderhuid-aandoeningen: Zeer vaak: Pruritus, erythemateuze huiduitslag, dermatitis, cheilitis, droge huid, plaatselijke schilfering, kwetsbare huid (kans op wrijvings-trauma); Zelden: Alopecia; Zeer zelden: Acne fulminans, verergerde acne (opflakkering van acne), erytheem (gezicht), exantheem, haaraandoeningen, hirsutisme, nageldystrofie, paronychia, lichtgevoeligheid, pyogeen granuloom, hyperpigmentatie van de huid, meer zweten; Onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald): Erythema multiforme, Stevens-Johnson-syndroom, toxische epidermale necrolyse. Skeletspier-stelsel- en bindweefsel-aandoeningen: Zeer vaak: Artralgie, myalgie, rugpijn (vooral bij kinderen en adolescenten); Zeer zelden: Artritis, calcinose (verkalking van ligamenten en pezen), voortijdige fusie van epifyse, exostose, (hyperostose), verminderde botdichtheid, peesontsteking; Onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald): Rhabdomyolyse, Sacro-iliitis. Nier- en urinewegaandoeningen: Zeer zelden: Glomerulonefritis; Onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald): Uretritis. Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen: Onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald): Seksuele disfunctie waaronder erectiestoornissen en verminderd libido, gynaecomastie, vulvovaginale droogheid. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Zeer zelden: Granulatieweefsel (verhoogde vorming van), malaise. Onderzoeken: Zeer vaak: Verhoogde triglyceridewaarden in het bloed, verlaagde high-density-lipoproteïne; Vaak: Verhoogde cholesterolwaarden in het bloed, verhoogde glucosewaarden in het bloed, hematurie, proteïnurie; Zeer zelden: Verhoogde creatinefosfokinasewaarden in het bloed. Melding van vermoedelijke bijwerkingen: Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via: Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten - www.fagg.be - Afdeling Vigilantie: Website: www.eenbijwerkingmelden.be - e-mail: adr@fagg-afmps.be HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Laboratoires Bailleul S.A., 14-16 Avenue Pasteur, L-2310 Luxembourg, LUXEMBURG NUMMERS VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Isotiorga 10 mg zachte capsules: BE596071; Isotiorga 20 mg zachte capsules: BE596080 AFLEVERINGSWIJZE: Geneesmiddel op medisch voorschrift. DATUM VAN
Zeer droge, ruwe huid
vanaf het 1ste gebruik1
Intelligente formule om tekenen van een droge huid te verlichten - onmiddellijk en langdurig 7X meer
SUPERIEURE HYDRATATIE3
72u intensieve hydratatie1
Maakt de huid glad en verlicht een jeukerig gevoel
❙ UREA: 7x meer hydratatie vanaf het 1ste gebruik1 ❙ NATUURLIJKE HYDRATATIEFACTOREN + GLUCO-GLYCEROL: Intensieve hydratatie ❙ CERAMIDEN: Verbeterde barrièrefunctie van de huid
