ONCOLOGIE: BIJWERKINGEN
VAN NIEUWE BEHANDELINGEN
TROPISCHE ARBOVIROSEN:
WAT ZIJN DE GEVOLGEN IN DE DERMATOLOGIE?
SDPH : DERMATOLOGISCHE AANDOENINGEN EN INFLAMMATOIRE ZIEKTEN
VAN HET SPIJSVERTERINGSKANAAL
METASTATISCH MELANOOM :
43% OVERLEVING MET IMMUNOTHERAPIE
ALLE NAGELZIEKTEN
BESCHREVEN DOOR DR.BARAN
ONCOLOGIE: BIJWERKINGEN
VAN NIEUWE BEHANDELINGEN
TROPISCHE ARBOVIROSEN:
WAT ZIJN DE GEVOLGEN IN DE DERMATOLOGIE?
SDPH : DERMATOLOGISCHE AANDOENINGEN EN INFLAMMATOIRE ZIEKTEN
VAN HET SPIJSVERTERINGSKANAAL
METASTATISCH MELANOOM :
43% OVERLEVING MET IMMUNOTHERAPIE
ALLE NAGELZIEKTEN
BESCHREVEN DOOR DR.BARAN
Otezla® 10 mg, 20 mg and 30 mg film-coated tablets 1. NAME OF THE MEDICINAL PRODUCT: Otezla 10 mg film-coated tablets. Otezla 20 mg film-coated tablets. Otezla 30 mg film-coated tablets. 2. QUALITATIVE AND QUANTITATIVE COMPOSITION: Otezla 10 mg film-coated tablets: Each film- coated tablet contains 10 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 57 mg of lactose (as lactose monohydrate). Otezla 20 mg film-coated tablets: Each film-coated tablet contains 20 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 114 mg of lactose (as lactose monohydrate). Otezla 30 mg film-coated tablets: Each film-coated tablet contains 30 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 171 mg of lactose (as lactose monohydrate). For the full list of excipients, see section 6.1. 3. PHARMACEUTICAL FORM: Film-coated tablet (tablet). Otezla 10 mg film-coated tablets: Pink, diamond shaped 10 mg film-coated tablet of 8 mm length with “APR” engraved on one side and “10” on the opposite side. Otezla 20 mg film-coated tablets: Brown, diamond shaped 20 mg film-coated tablet of 10 mm length with “APR” engraved on one side and “20” on the opposite side. Otezla 30 mg film-coated tablets: Beige, diamond shaped 30 mg film-coated tablet of 12 mm length with “APR” engraved on one side and “30” on the opposite side. 4. CLINICAL PARTICULARS: 4.1
Therapeutic indications: Psoriatic arthritis: Otezla, alone or in combination with Disease Modifying Antirheumatic Drugs (DMARDs), is indicated for the treatment of active psoriatic arthritis (PsA) in adult patients who have had an inadequate response or who have been intolerant to a prior DMARD therapy (see section 5.1). Psoriasis: Otezla is indicated for the treatment of moderate to severe chronic plaque psoriasis in adult patients who failed to respond to or who have a contraindication to, or are intolerant to other systemic therapy including cyclosporine, methotrexate or psoralen and ultraviolet-A light (PUVA). Behçet’s disease: Otezla is indicated for the treatment of adult patients with oral ulcers associated with Behçet’s disease (BD) who are candidates for systemic therapy.
4.2 Posology and method of administration: Treatment with Otezla should be initiated by specialists experienced in the diagnosis and treatment of psoriasis, psoriatic arthritis or Behçet’s disease.
Posology: The recommended dose of apremilast is 30 mg taken orally twice daily, approximately 12 hours apart (morning and evening), with no food restrictions. An initial titration schedule is required as shown below in Table 1. No re-titration is required after initial titration. Table 1.
Dose titration schedule:
Day 1: AM: 10 mg; Day 2: AM:
Otezla®, the first and only oral PDE4-inhibitor on the market for patients with PSO or PsA, is well tolerated and requires no dose adjustment (except in severe renal impairment), monitoring or analytical screening.1-3,a
APREMILAST IN PATIENTS WITH PSO or PsA with or without CARDIOMETABOLIC COMORBIDITIES1-6 in the treatment of years of EXPERIENCE9 >8
Experts consider apremilast a suitable option in the treatment of the psoriatic patient*# and presence of comorbidities1,7,8
PM: 30 mg; Day 6 & thereafter: AM: 30 mg. PM: 30 mg. If patients miss a dose, the next dose should be taken as soon as possible. If it is close to the time for their next dose, the missed dose should not be taken and the next dose should be taken at the regular time. During pivotal trials the greatest improvement was observed within the first 24 weeks of treatment for PsA and PSOR and within the first 12 weeks of treatment for BD. If a patient shows no evidence of therapeutic benefit after this time period, treatment should be reconsidered. The patient’s response to treatment should be evaluated on a regular basis. Special populations: Elderly patients: No dose adjustment is required for this patient population (see sections 4.8 and 5.2). Patients with renal impairment: No dose adjustment is needed in patients with mild and moderate renal impairment. The dose of apremilast should be reduced to 30 mg once daily in patients with severe renal impairment (creatinine clearance of less than 30 mL per minute estimated by the Cockcroft-Gault equation). For initial dose titration in this group, it is recommended that apremilast be titrated using only the AM schedule listed in Table 1 and the PM doses be skipped (see section 5.2). Patients with hepatic impairment: No dose adjustment is necessary for patients with hepatic impairment (see section 5.2). Paediatric population: The safety and efficacy of apremilast in children aged 0 to 17 years have not been established. No data are available. Method of administration: Otezla is for oral use. The film-coated tablets should be swallowed whole, and can be taken either with or without food. 4.3 Contraindications: Hypersensitivity to the active substance(s) or to any of the excipients listed in section 6.1. Pregnancy (see section 4.6). 4.8 Undesirable effects: Summary of the safety profile: The most commonly reported adverse reactions with apremilast in PsA and PSOR are gastrointestinal (GI) disorders including diarrhoea (15.7%) and nausea (13.9%). The other most commonly reported adverse reactions include upper respiratory tract infections (8.4%), headache (7.9%), and tension headache (7.2%) and are mostly mild to moderate in severity. The most commonly reported adverse drug reactions with apremilast in BD are diarrhoea (41.3%), nausea (19.2%), headache (14.4%), upper respiratory tract infection (11.5%), upper abdominal pain (8.7%), vomiting (8.7%) and back pain (7.7%) and are mostly mild to moderate in severity. The gastrointestinal adverse reactions generally occurred within the first 2 weeks of treatment and usually resolved within 4 weeks. Hypersensitivity reactions are uncommonly observed (see section 4.3). Tabulated list of adverse reactions: The adverse reactions observed in patients treated with apremilast are listed below by system organ class (SOC) and frequency for all adverse reactions. Within each SOC and frequency grouping, adverse
reactions are presented in order of decreasing seriousness. The adverse drug reactions were determined based on data from the apremilast clinical development programme and post-marketing experience. The frequencies of adverse drug reactions are those reported in the apremilast arms of the four Phase III studies in PsA (n = 1,945) or the two Phase III studies in PSOR (n = 1184), and in the phase III study in BD (n = 207) (the highest frequency from either data pool is represented in table 2). Frequencies are defined as: very common (≥ 1/10); common (≥ 1/100 to <1/10); uncommon (≥ 1/1,000 to <1/100); rare (≥ 1/10,000 to <1/1,000); not known (cannot be estimated from the available data). Table 2. Summary of adverse reactions in psoriatic arthritis (PsA), psoriasis (PSOR) and Behçet’s disease (BD) : System Organ Class, Frequency, Adverse reaction. Infections and infestations: Very Common: Upper respiratory tract infectiona; Common: Bronchitis, Nasopharyngitis*. Immune system disorders: Uncommon: Hypersensitivity. Metabolism and nutrition disorders: Common: Decreased appetite*. Psychiatric disorders: Common: Insomnia, Depression; Uncommon: Suicidal ideation and behaviour. Nervous system disorders: Very common: Headache*,a; Common: Migraine*, Tension headache*. Respiratory, thoracic, and mediastinal disorders: Common: Cough. Gastrointestinal disorders: Very Common: Diarrhoea*, Nausea*; Common: Vomiting*, Dyspepsia, Frequent bowel movements, Upper abdominal pain*, Gastroesophageal reflux disease; Uncommon: Gastrointestinal haemorrhage. Skin and subcutaneous tissue disorders: Uncommon: Rash, Urticaria; Not known: Angioedema. Musculoskeletal and connective tissue disorders: Common: Back pain*. General disorders and administration site conditions: Common: Fatigue. Investigations: Uncommon: Weight decrease. *At least one of these adverse reactions was reported as serious. aFrequency reported as common in PSA and PSOR. Description of selected adverse reactions: Psychiatric disorders: In clinical studies and post-marketing experience, uncommon cases of suicidal ideation and behaviour, were reported, while completed suicide was reported post-marketing. Patients and caregivers should be instructed to notify the prescriber of any suicidal ideation (see section 4.4). Body weight loss: Patient weight was measured routinely in clinical studies. The mean observed weight loss in PsA and PSOR patients treated for up to 52 weeks with apremilast was 1.99 kg. A total of 14.3% of patients receiving apremilast had observed weight loss between 5-10% while 5.7% of the patients receiving apremilast had observed weight loss greater than 10%. None of these patients had overt clinical consequences resulting from weight loss. A total of 0.1% of patients treated with apremilast discontinued due to adverse reaction of weight decreased. The mean observed weight loss in BD patients treated with apremilast for 52 weeks was 0.52 kg. A total of 11.8% of patients receving apremilast had observed weight loss between 5-10% while 3.8% of the patients receiving apremilast had observed weight loss greater than 10%. None of these patients had overt clinical consequences from weight loss. None of the patients discontinued the study due to adverse reaction of weight decreased. Please see additional warning in section 4.4 for patients who are underweight at beginning of treatment. Special populations: Elderly patients: From post-marketing experience, elderly patients ≥ 65 years of age may be at a higher risk of
complications of severe diarrhoea, nausea and vomiting (see section 4.4). Patients with hepatic impairment: The safety of apremilast was not evaluated in PsA, PSOR or BD patients with hepatic impairment. Patients with renal impairment: In the PsA, PSOR or BD clinical studies, the safety profile observed in patients with mild renal impairment was comparable to patients with normal renal function. The safety of apremilast was not evaluated in PsA, PSOR or BD patients with moderate or severe renal impairment in the clinical studies. Reporting of suspected adverse reactions: Reporting suspected adverse reactions after authorisation of the medicinal product is important. It allows continued monitoring of the benefit/risk balance of the medicinal product. Healthcare professionals are asked to report any suspected adverse reactions via the national reporting system: Belgium: Federal agency for medicines and health products -Vigilance Division; EUROSTATION II; Victor Hortaplein, 40/40; B-1060 Brussels; www. famhp.be; adversedrugreactions@fagg-afmps.be Luxembourg: Centre Régional de Pharmacovigilance de Nancy ; crpv@chru-nancy.fr ; Tel : +33 3 83 65 60 85 / 87 ; Fax : +33 3 83 65 61 33 or Division de la Pharmacie et des Médicaments ; Direction de la Santé à Luxembourg ; pharmacovigilance@ms.etat. lu ; Tel : +352 247 85592 ; Fax : +352 247 95615. 7. MARKETING AUTHORISATION HOLDER: Amgen Europe B.V., Minervum 7061, 4817 ZK Breda, The Netherlands. Local representative: s.a. Amgen n.v., Telecomlaan 5-7, B-1831 Diegem, phone: 02/775.27.11. 8. MARKETING AUTHORISATION NUMBER(S): EU/1/14/981/001-002. Classification of the medicine: Medicinal product subject to medical prescription. Date of revision of the short SmPC: April 2020.
have
to respond to, or have a contraindication to or intolerance of, other systemic therapy, including cyclosporine, methotrexate or psoralene and ultraviolet A light (PUVA) and for the treatment of adult patients with oral ulcers associated with Behçet’s disease (BD) who are candidates for systemic therapy. #Otezla® alone or in combination with Disease Modifying Antirheumatic Drugs (DMARDs) is indicated for the treatment of active psoriatic arthritis (PsA) in adult patients who have failed to respond adequately to previous treatment with a DMARD or do not tolerate this treatment. 1. Otezla®SmPC, Summary of Product Characteristics, latest version. 2. http://riziv.be - last consultation 1st of February 2024. 3. Kavanaugh A, et al. Long-term experience with apremilast in patients with psoriatic arthritis: 5-year results from a PALACE
Baby ’s Kinderen Volwassenen
HERSTELLENDE EFFICIËNTIE
NIEUW [ TRIBIOMA ]
Herbalanceert het microbioom
40ml - CNK: 4488-649
100ml - CNK: 4488-656
[ MADECASSOSIDE ]
Versnelt het herstel van de epidermis
[ KOPER + ZINK + MANGAAN ]
Zuiverende bestanddelen
[ KARITÉBOTER + GLYCERINE ]
Lipidenherstellend en hydraterend
VERZACHTENDE KRACHT
[ 5% PANTHENOL ]
Kalmeert intens het oncomfortabele gevoel
TOLERANTIE en DOELTREFFENDHEID
Bewezen op 20.000 PERSONEN (1 week tot 97 jaar)
op 21
VERSCHILLENDE
LETSELS onder pediatrische en dermatologische controle
BALSEM TEXTUUR
Niet vet. Plakt niet. ZONDER PARFUM - ZONDER ALCOHOL
NATHALIE EVRARD
Traditioneel is het op 29 oktober Wereld Psoriasis Dag en elk jaar worden er een aantal boodschappen en initiatieven naar voren gebracht om het bewustzijn over deze chronische, auto-immune dermatologische aandoening te verhogen bij professionals in de gezondheidszorg, patiënten en politieke autoriteiten. In België is de aandoening bijzonder wijdverspreid en treft ze 2-3% van de bevolking, of 300.000 mensen.
Dit jaar werd er speciale aandacht besteed aan de co-morbiditeiten van psoriasis, die het een complexe en vaak slecht begrepen ziekte maken. “Meer dan 70% van de psoriasispatiënten heeft ten minste één co-morbiditeit. Bovendien ontwikkelt tussen 20% en 40% van hen artritis psoriatica,” merkt dr. Hugues Fierens van de Sint Jan’s kliniek op. Een andere co-morbiditeit is de hoge prevalentie van hart- en vaatziekten en metabole afwijkingen bij psoriatische patiënten. Volgens een Engels onderzoek hebben patiënten met matige tot ernstige psoriasis een levensverwachting die ongeveer zes jaar korter is, voornamelijk vanwege cardiovasculaire pathologieën - myocardinfarct, hersenproblemen - veroorzaakt door de ontsteking. Ernstige psoriasis verhoogt het risico op hart- en vaatziekten met 40%, dus het is essentieel om deze cardiovasculaire risicofactoren te identificeren. Depressie is een andere co-morbiditeit die een grote impact heeft op de levenskwaliteit van patiënten; volgens studies treft het tot 60% van de mensen. Houdt dit verband met de zichtbaarheid van deze huidziekte, die het zelfbeeld aantast? “De studies laten ons niet toe om die vraag te beantwoorden, maar er zou een bepaalde psychologische context verbonden
kunnen zijn met de ziekte. Patiënten behandelen en hun symptomen verlichten verbetert hun zelfbeeld, maar lost niet alles op. Deze patiënten hebben meer moeite om hun emoties te uiten in de context van een psychosomatische ziekte,” merkt Dr. Fierens op. Betere informatie over de co-morbiditeiten van psoriasis zou niet alleen de zorg voor patiënten verbeteren, maar ook hun levenskwaliteit. Een onderzoek onder 121 patiënten die werden behandeld met biotherapie toonde een afname van 6% van niet-verkalkte plaque die geassocieerd wordt met cardiometabole risicofactoren. “De afgelopen tien jaar is er aanzienlijke vooruitgang geboekt in de behandeling van psoriasis, dankzij de gezamenlijke inspanningen van de wetenschappelijke, medische en industriële gemeenschap. Historisch gezien waren de behandelingsopties voor patiënten beperkt tot topische zalven, teerbehandelingen of UV-blootstelling in combinatie met fotosensibiliserende geneesmiddelen. Pas aan het einde van de 20e eeuw, met een beter begrip van de betrokken immuunpathways, werden innovatieve behandelingen zoals biologisch gerichte therapieën ontwikkeld, die een revolutie teweegbrachten in de manier waarop de ziekte werd behandeld. Deze doelgerichte behandelingen hebben het mogelijk gemaakt psoriasis op de lange termijn beter onder controle te houden, waardoor de levenskwaliteit van patiënten aanzienlijk is verbeterd,” merkt professor V.del Marmol van Erasme op.
“Een recent ‘treat to target’ triggersysteem werd ontworpen om dermatologen aan te moedigen niet alleen rekening te houden met de ernst van de ziekte, maar ook met de levenskwaliteit van de patiënt, de last van de behandelingsmodaliteiten en
“Slechts 10% van de patiënten kan momenteel profiteren van de nieuwste ontwikkelingen,” zegt Jo Lambert.
“Het is cruciaal om de totale toegevoegde waarde van innovatieve geneesmiddelen te beoordelen, rekening houdend met de resultaten voor patiënten en de mogelijke besparingen op lange termijn”
de aanwezigheid van co-morbiditeiten. Vergeleken met tien jaar geleden is de behandeling van patiënten met matige tot ernstige psoriasis in België aanzienlijk verbeterd, met belangrijke resultaten wat betreft het bereiken van therapeutische doelstellingen en een hoge mate van tevredenheid bij zowel patiënten als artsen. Eén op de vijf patiënten bereikt deze doelstellingen echter nog steeds niet en krijgt geen biological, wat aantoont dat er nog ruimte is voor verbetering,” aldus Dr. Hilary van de KULeuven.
Hoewel innovatieve behandelingen zoals biotherapieën bestaan en hun doeltreffendheid hebben bewezen, blijven de kosten ervan een groot obstakel. De groeiende vraag naar toegang tot nieuwe behandelingen zet het Belgische budget voor gezondheidszorg steeds meer onder druk. Tegen 2024 zullen de terugbetalingen voor geneesmiddelen 15,4% van het totale gezondheidszorgbudget vertegenwoordigen. In 2022 vertegenwoordigden interleukineremmers (gebruikt voor de behandeling van psoriasis, atopische dermatitis en hidradenitis suppurativa) 58,3% van de uitgaven voor geneesmiddelen voorgeschreven door dermatologen (statistieken RIZIV, 2022). Helaas zijn gegevens over de uitgaven slechts post hoc beschikbaar, wat het moeilijk maakt om de kosten proactief te beheren. Om de druk van deze behandelingen op het gezondheidszorgbudget te beperken, heeft de overheid ervoor gekozen om de toegang tot deze biotherapieën te beperken via zeer strenge terugbetalingscriteria, aldus Jo Lambert, UZ Gent. “Slechts 10% van de patiënten kan momenteel profiteren van de nieuwste ontwikkelingen,” zegt de dermatoloog. “Het is cruciaal om de totale toegevoegde waarde van innovatieve geneesmiddelen te beoordelen, rekening houdend met de resultaten voor patiënten en de mogelijke besparingen op lange termijn”.
Dermatologen van de Koninklijke Belgische Vereniging voor Dermatologie en Venereologie en de Belgische Beroepsvereniging voor Dermatologie en Venereologie zijn van mening dat de huidige criteria te restrictief zijn en onvoldoende rekening houden met de levenskwaliteit van patiënten. “De overheid zou zich moeten concentreren op de lange-termijn-voordelen van dit type behandeling. Onze patiënten vertellen ons dat ze
echt miraculeus zijn. Ze zijn minder depressief, kunnen weer aan het werk en hebben een sociaal leven, en dit betekent ook een potentiële besparing voor het socialezekerheidsstelsel,” benadrukt Jo Lambert. Vooraleer budgettaire beperkingen op te leggen, is het ook belangrijk om de zogenaamde “opportuniteitskosten” te evalueren die gepaard gaan met het gebruik van minder doeltreffende en minder veilige behandelingen. De Belgische dermatologische gemeenschap onderzoekt momenteel manieren om deze kosten te verminderen, in het bijzonder via gepersonaliseerde doseringen (KCE-trials) van deze innovatieve geneesmiddelen.
Tot slot pleiten de professionals voor een geïntegreerde aanpak van psoriasis, gebaseerd op multidisciplinaire samenwerking, zowel op het gebied van wetenschappelijk onderzoek als op het gebied van zorgverlening, bijvoorbeeld door gespecialiseerde verpleegkundigen en multidisciplinaire teams te integreren in “geïntegreerde praktijkeenheden”. Ze roepen ook op om meer rekening te houden met de fysieke, emotionele en psychologische gevolgen van psoriasis. Hoewel multidisciplinaire zorg bij psoriasis wordt aanbevolen, wordt deze in de praktijk nog niet systematisch toegepast. Bewustwordings- en voorlichtingscampagnes zijn nodig om een integrale aanpak van de ziekte te bevorderen. Geïntegreerd psoriasismanagement zou niet alleen de kosten op lange termijn verlagen, maar ook de therapeutische resultaten en de ervaringen van patiënten verbeteren.
Door de gezondheidsvaardigheden van patiënten te verbeteren, zijn ze beter geïnformeerd en meer betrokken bij beslissingen over de behandeling. Dit bevordert op zijn beurt een betere therapietrouw en verhoogt de patiënttevredenheid. Er zijn echter weinig hulpmiddelen beschikbaar om patiënten te helpen bij het nemen van beslissingen en de meeste voldoen niet aan internationale normen.
Een reeks podcasts getiteld “Ik kan wel” gelanceerd door de Psoriasis-Contact patiëntenvereniging, en de fototentoonstelling van Lieve Blancquaert belichten de getuigenissen van mensen die lijden aan psoriasis en herinneren ons aan de noodzaak van meer bewustzijn en ondersteuning.
For MODERATE TO SEVERE PLAQUE PSORIASIS (for adults & children as from 6 years old (>25kg)), psoriatic arthritis, axial spondyloarthritis (radiographic and non-radiographic)1
MINIMAL INFORMATIONS OF THE SPC 1. NAME OF THE MEDICINAL PRODUCT Taltz 80 mg solution for injection in prefilled pen Taltz 80 mg solution for injection in prefilled syringe 2. QUALITATIVE AND QUANTITATIVE COMPOSITION Each prefilled pen/prefilled syringe contains 80 mg ixekizumab in 1 ml. Ixekizumab is produced in CHO cells by recombinant DNA technology. For the full list of excipients, see section 6.1. 3. PHARMACEUTICAL FORM Solution for injection. The solution is clear and colourless to slightly yellow. 4. CLINICAL PARTICULARS 4.1 Therapeutic indications Plaque psoriasis Taltz is indicated for the treatment of moderate to severe plaque psoriasis in adults who are candidates for systemic therapy. Paediatric plaque psoriasis Taltz is indicated for the treatment of moderate to severe plaque psoriasis in children from the age of 6 years and with a body weight of at least 25 kg and adolescents who are candidates for systemic therapy. Psoriatic arthritis Taltz, alone or in combination with methotrexate, is indicated for the treatment of active psoriatic arthritis in adult patients who have responded inadequately to, or who are intolerant to one or more disease-modifying anti-rheumatic drug (DMARD) therapies (see section 5.1). Axial spondyloarthritis Ankylosing spondylitis (radiographic axial spondyloarthritis). Taltz is indicated for the treatment of adult patients with active ankylosing spondylitis who have responded inadequately to conventional therapy. Non-radiographic axial spondyloarthritis. Taltz is indicated for the treatment of adult patients with active non-radiographic axial spondyloarthritis with objective signs of inflammation as indicated by elevated Creactive protein (CRP) and/or magnetic resonance imaging (MRI) who have responded inadequately to nonsteroidal antiinflammatory drugs (NSAIDs). 4.2 Posology and method of administration This medicinal product is intended for use under the guidance and supervision of a physician experienced in the diagnosis and treatment of conditions for which it is indicated. Posology Plaque psoriasis in adults The recommended dose is 160 mg by subcutaneous injection (two 80 mg injections) at week 0, followed by 80 mg (one injection) at weeks 2, 4, 6, 8, 10, and 12, then maintenance dosing of 80 mg (one injection) every 4 weeks (Q4W). Paediatric plaque psoriasis (age 6 years and above) Efficacy and safety data is not available in children below the age of 6 years (see section 5.1). Available data do not support a posology below a body weight of 25 kg. The recommended dose given by subcutaneous injection in children is based on the following weight categories: Children’s body weight: Greater than 50 kg Recommended starting dose (week 0): 160 mg (two 80 mg injections) Recommended dose every 4 weeks (Q4W) thereafter: 80 mg Children’s body weight: 25 to 50 kg Recommended starting dose (week 0): 80 mg Recommended dose every 4 weeks (Q4W) thereafter: 40 mg. The pre-filled pen: Ixekizumab doses of 40 mg must be prepared and administered by a qualified healthcare professional using the commercial Taltz 80 mg/1 ml prefilled syringe. Use the Taltz 80 mg prefilled pen only in those children that require a dose of 80 mg and do not require dose preparation. The pre-filled syringe: For children prescribed 80 mg, Taltz can be used directly from the prefilled syringe. For instructions on preparation of Taltz 40 mg, see section 6.6. Doses less than 80 mg must be prepared by a healthcare professional. Taltz is not recommended for use in children with a body weight below 25 kg. Paediatric body weights must be recorded and regularly rechecked prior to dosing. Psoriatic arthritis The recommended dose is 160 mg by subcutaneous injection (two 80 mg injections) at week 0, followed by 80 mg (one injection) every 4 weeks thereafter. For psoriatic arthritis patients with concomitant moderate to severe plaque psoriasis, the recommended dosing regimen is the same as for plaque psoriasis. Axial spondyloarthritis (radiographic and non-radiographic) The recommended dose is 160 mg (two 80 mg injections) by subcutaneous injection at week 0, followed by 80 mg every 4 weeks (see section 5.1 for further information). For all indications (plaque psoriasis in adults and children, psoriatic arthritis, axial spondyloarthritis) consideration should be given to discontinuing treatment in patients who have shown no response after 16 to 20 weeks of treatment. Some patients with initially partial response may subsequently improve with continued treatment beyond 20 weeks. Special populations Elderly (≥ 65 years) No dose adjustment is required (see section 5.2). There is limited information in subjects aged ≥ 75 years. Renal or hepatic impairment Taltz has not been studied in these patient populations. No dose recommendations can be made. Paediatric population Paediatric plaque psoriasis (below a body weight of 25 kg and below the age of 6 years) There is no relevant use of Taltz in children below a body weight of 25 kg and below the age of 6 years in the treatment of moderate to severe plaque psoriasis. Paediatric psoriatic arthritis The safety and efficacy of Taltz in children and adolescents aged 2 to less than 18 years in the treatment of psoriatic arthritis (a category of juvenile idiopathic arthritis) have not yet been established. No data are available. There is no relevant use of Taltz in children below 2 years for the indication of psoriatic arthritis. Method of administration Subcutaneous use. Taltz is for subcutaneous injection. Injection sites may be alternated. If possible, areas of the skin that show psoriasis should be avoided as injection sites. The solution/the pen/the syringe must not be shaken. After proper training in subcutaneous injection technique, patients may self-inject Taltz if a healthcare professional determines that it is appropriate. However, the physician should ensure appropriate followup of patients. Comprehensive instructions for administration are given in the package leaflet and the user manual. The pre-filled syringe: Doses less than 80 mg which require dose preparation should only be administered by a healthcare professional. For instructions on preparation of the medicinal product before administration, see section 6.6. 4.3 Contraindications Serious hypersensitivity to the active substance or to any of the excipients listed in section 6.1. Clinically important active infections (e.g. active tuberculosis, see section 4.4). 4.8 Undesirable effects Summary of the safety profile The most frequently reported adverse reactions were injection site reactions (15.5 %) and upper respiratory tract infections (16.4 %) (most frequently nasopharyngitis). Tabulated list of adverse reactions Adverse reactions from clinical studies and postmarketing reports (Table 1) are listed by MedDRA system organ class. Within each system organ class, the adverse reactions are ranked by frequency, with the most frequent reactions first. Within each frequency grouping, adverse reactions are presented in order of decreasing seriousness. In addition, the corresponding frequency category for each adverse reaction is based on the following convention: very common (≥ 1/10); common (≥ 1/100 to < 1/10); uncommon (≥ 1/1,000 to < 1/100); rare (≥ 1/10,000 to < 1/1,000); very rare (< 1/10,000). A total of 8,956 patients have been treated with Taltz in blinded and openlabel clinical studies in plaque psoriasis, psoriatic arthritis, axial spondyloarthritis, and other autoimmune conditions. Of these, 6,385 patients were exposed to Taltz for at least one year, cumulatively representing 19,833 adult patient years of exposure and 196 children cumulatively representing 207 patient years of exposure. Table 1. List of adverse reactions in clinical studies and postmarketing reports. Infections and infestations: Very common: Upper respiratory tract infection. Common: Tinea infection, Herpes simplex (mucocutaneous). Uncommon: Influenza, Rhinitis, Oral candidiasis, Conjunctivitis, Cellulitis. Rare: Oesophageal candidiasis. Blood and lymphatic system disorders: Uncommon: Neutropenia, Thrombocytopenia. Immune system disorders: Uncommon: Angioedema. Rare: Anaphylaxis. Respiratory, thoracic and mediastinal disorders: Common: Oropharyngeal pain. Gastrointestinal disorders: Common: Nausea. Uncommon: Inflammatory bowel disease. Skin and subcutaneous disorders: Uncommon: Urticaria, Rash, Eczema. General disorders and administration site conditions: Very common: Injection site reactionsa a See section description of selected adverse reactions Description of selected adverse reactions Injection site reactions The most frequent injection site reactions observed were erythema and pain. These reactions were predominantly mild to moderate in severity and did not lead to discontinuation of Taltz. In the adult plaque psoriasis studies, injection site reactions were more common in subjects with a body weight < 60 kg compared with the group with a body weight ≥ 60 kg (25 % vs. 14 % for the combined Q2W and Q4W groups). In the psoriatic arthritis studies, injection site reactions were more common in subjects with a body weight < 100 kg compared with the group with a body weight ≥ 100 kg (24 % vs. 13 % for the combined Q2W and Q4W groups). In the axial spondyloarthritis studies, injection site reactions were similar in subjects with a body weight < 100 kg compared with the group with a body weight ≥ 100 kg (14 % vs. 9 % for the combined Q2W and Q4W groups). The increased frequency of injection site reactions in the combined Q2W and Q4W groups did not result in an increase in discontinuations in either the plaque psoriasis, the psoriatic arthritis or the axial spondyloarthritis studies. The results described above are obtained with the original formulation of Taltz. In a single-blinded, randomized cross-over study in 45 healthy subjects comparing the original formulation with the revised, citrate-free formulation, statistically significantly lower VAS pain scores were obtained with the citrate-free vs. the original formulation during injection (difference in LS Mean VAS score -21.69) and 10 min after injection (difference in LS Mean VAS score -4.47). Infections In the placebocontrolled period of the phase III clinical studies in plaque psoriasis in adults, infections were reported in 27.2 % of patients treated with Taltz for up to 12 weeks compared with 22.9 % of patients treated with placebo. The majority of infections were non-serious and mild to moderate in severity, most of which did not necessitate treatment discontinuation. Serious infections occurred in 13 (0.6 %) of patients treated with Taltz and in 3 (0.4 %) of patients treated with placebo (see section 4.4). Over the entire treatment period infections were reported in 52.8 % of patients treated with Taltz (46.9 per 100 patient years). Serious infections were reported in 1.6 % of patients treated with Taltz (1.5 per 100 patient years). Infection rates observed in psoriatic arthritis and axial spondyloarthritis clinical studies were similar to those observed in the plaque psoriasis studies with the exception of the frequencies of the adverse reactions of influenza and conjunctivitis which were common in patients with psoriatic arthritis. Laboratory assessment of neutropenia and thrombocytopenia In plaque psoriasis studies, 9% of patients receiving Taltz developed neutropenia. In most cases, the blood neutrophil count was ≥1,000 cells/mm3. Such levels of neutropenia may persist, fluctuate or be transient. 0.1% of patients receiving Taltz developed a neutrophil count <1,000 cells/mm3. In general, neutropenia did not require discontinuation of Taltz. 3% of patients exposed to Taltz had a shift from a normal baseline platelet value to <150,000 platelet cells/mm3 to ≥75,000 cells/mm3. Thrombocytopenia may persist, fluctuate or be transient. The frequency of neutropenia and thrombocytopenia in psoriatic arthritis and axial spondyloarthritis clinical studies is similar to that observed in the plaque psoriasis studies. Immunogenicity Approximately 9–17% of adult plaque psoriasis patients treated with Taltz at the recommended dosing regimen developed anti-drug antibodies, the majority of which were low titres and not associated with reduced clinical response up to 60 weeks of treatment. However, approximately 1% of patients treated with Taltz had confirmed neutralising antibodies associated with low drug concentrations and reduced clinical response. In psoriatic arthritis patients treated with Taltz at the recommended dosing regimen up to 52 weeks, approximately 11% developed anti-drug antibodies, the majority of which were low titre, and approximately 8% had confirmed neutralising antibodies. No apparent association between the presence of neutralising antibodies and impact on drug concentration or efficacy was observed. In paediatric psoriasis patients treated with Taltz at the recommended dosing regimen up to 12 weeks, 21 patients (18%) developed anti-drug antibodies, approximately half were low titer and 5 patients (4%) had confirmed neutralizing antibodies associated with low drug concentrations. There was no association with clinical response or adverse events. In radiographic axial spondyloarthritis patients treated with Taltz at the recommended dosing regimen up to 16 weeks, 5.2% developed antidrug antibodies, the majority of which were low titer, and 1.5% (3 patients) had neutralising antibodies (NAb). In these 3 patients, NAbpositive samples had low ixekizumab concentrations and none of these patients achieved an ASAS40 response. In nonradiographic axial spondyloarthritis patients treated with Taltz at the recommended dosing regimen for up to 52 weeks, 8.9% developed anti-drug antibodies, all of which were low titer; no patient had neutralising antibodies; and no apparent association between the presence of anti-drug antibodies and drug concentration, efficacy, or safety was observed. Across all indications, an association between immunogenicity and treatment emergent adverse events has not been clearly established. Paediatric population The safety profile observed in children with plaque psoriasis treated with Taltz every 4 weeks is consistent with the safety profile in adult patients with plaque psoriasis with the exception of the frequencies of conjunctivitis, influenza, and urticaria which were common. Inflammatory bowel disease was also more frequent in paediatric patients, although it was still uncommon. In the paediatric clinical study, Crohn’s disease occurred in 0.9% of patients in the Taltz group and 0% of patients in the placebo group during the 12week, placebocontrolled period. Crohn’s disease occurred in a total of 4 Taltz treated subjects (2.0%) during the combined placebo-controlled and maintenance periods of the paediatric clinical study. Reporting of suspected adverse reactions Reporting suspected adverse reactions after authorisation of the medicinal product is important. It allows continued monitoring of the benefit/risk balance of the medicinal product. Healthcare professionals are asked to report any suspected adverse reactions via: Belgium : Agence fédérale des médicaments et des produits de santé, Division Vigilance, Boîte Postale 97, B- 1000 Bruxelles Madou, Site internet: www.notifieruneffetindesirable.be, e-mail: adr@afmps.be. Luxembourg : Centre Régional de Pharmacovigilance de Nancy ou Division de la pharmacie et des médicaments de la Direction de la santé Site internet : www.guichet.lu/pharmacovigilance 7. MARKETING AUTHORISATION HOLDER Eli Lilly and Company (Ireland) Limited, Dunderrow, Kinsale, Co. Cork, Ireland. 8. MARKETING AUTHORISATION NUMBER(S) EU/1/15/1085/001 EU/1/15/1085/002 EU/1/15/1085/003 EU/1/15/1085/004 EU/1/15/1085/005 EU/1/15/1085/006 9. DATE OF FIRST AUTHORISATION/ RENEWAL OF THE AUTHORISATION Date of first authorisation: 25 April 2016 Date of latest renewal: 17 December 2020 10. DATE OF REVISION OF THE TEXT 12 January 2023. Detailed information on this medicinal product is available on the website of the European Medicines Agency http://www.ema.europa.eu METHOD OF DELIVERY Medicinal product subject to restricted medical prescription.
3 Editoriaal
Openen van nieuwe perspectieven voor innovatie psoriasisbehandelingen
Nathalie EVRARD
10 Oncologie
Bijwerkingen van nieuwe oncologische behandelingen
Carmen ORTECANO, Mariano SUPPA
14 Arbovirosen
Tropische arbovirosen binnenkort bij ons…
Wat zijn de gevolgen voor de dermatologie ?
Nicolas DAUBY 17 Melanoom
Metastatisch
Kinderdermatologie
Seminar kinderdermatologie in het Necker ziekenhuis 28 juni 2024
Transcriptie: Sophie
WETENSCHAPPELIJK COMITÉ EN LEESCOMITÉ
Dr F. Bourlond
Pr C. Franchimont
Dr F. Guiot
Prof. A. Goossens
DIRECTIE EN PUBLICITEIT
Martine Verhaeghe de Naeyer +32 475/52 47 13
Pr J.M. Lachapelle
Pr G.E. Pierard
Pr D. Tennstedt
HEBBEN MEEGEWERKT AAN DIT NUMMER:
F. Bourlond
N. Dauby
N. Evrard
S. Golstein
C. Ortecano
M. Suppa
REDACTIONEEL BEHEER
dermactu@gmail.com
Dermatologie Actueel
10 rue Achille Fievez 1474 Ways – België
GRAFISCHE DIRECTIE
Drukkerij Van der Poorten n.v.
ABONNEMENTEN SERVICE
Christine Bouffioux dermactu@gmail.com
DRUK
Drukkerij Van der Poorten n.v.
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Martine Verhaeghe de Naeyer
Over the Rainbow Productions
10 rue Achille Fievez
1474 Ways – Belgique + 32 475/52 47 13 dermactu@gmail.com
De ondertekende artikels in Dermatologie Actueel vallen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs.
In geen enkel geval kan de krant verantwoordelijk voor de redactionele inhoud gehouden worden.
Geen enkel artikel uit Dermatologie Actueel mag geheel of gedeeltelijk gereproduceerd worden zonder de toestemming van de uitgever.
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde spuit. Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde pen. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde spuit: Elke voorgevulde spuit bevat 100 mg guselkumab in 1 ml oplossing. Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde pen: Elke voorgevulde pen bevat 100 mg guselkumab in 1 ml oplossing. Guselkumab is een geheel humaan immunoglobuline-G1-lambda (IgG1λ)-monoklonaal antilichaam (mAb) en wordt met behulp van recombinant-DNA-technologie geproduceerd in ovariumcellen van de Chinese hamster (CHO-cellen). FARMACEUTISCHE VORM: Oplossing voor injectie (injectie). De oplossing is helder en kleurloos tot lichtgeel. Therapeutische indicaties: Plaque psoriasis: Tremfya is gaeïndiceerd voor de behandeling van matige tot ernstige plaque psoriasis bij volwassenen die in aanmerking komen voor systemische therapie. Arthritis psoriatica: Tremfya, alleen of in combinatie met methotrexaat (MTX), is geïndiceerd voor de behandeling van actieve arthritis psoriatica bij volwassen patiënten die onvoldoende reageren op of intolerant zijn geweest voor een eerdere behandeling met een disease-modifying antirheumatic drug (DMARD). Dosering en wijze van toediening: Dit geneesmiddel is bedoeld voor gebruik onder begeleiding en supervisie van een arts met ervaring in het diagnosticeren en behandelen van aandoeningen waarvoor het geïndiceerd is. Dosering: Plaque psoriasis: De aanbevolen dosis is 100 mg via subcutane injectie in week 0 en week 4, gevolgd door een onderhoudsdosis eenmaal per 8 weken (q8w). Bij patiënten bij wie er na 16 weken behandeling geen respons is vastgesteld, dient te worden overwogen om de behandeling te stoppen. Arthritis psoriatica: De aanbevolen dosis is 100 mg via subcutane injectie in week 0 en week 4, gevolgd door een onderhoudsdosis eenmaal per 8 weken. Voor patiënten die op basis van klinisch oordeel een hoog risico hebben op gewrichtsschade, kan een dosis van 100 mg elke 4 weken (q4w) worden overwogen. Bij patiënten die na 24 weken behandeling geen respons hebben vertoond, dient te worden overwogen om de behandeling te stoppen. Bijzondere populaties: Ouderen (≥ 65 jaar): De dosis hoeft niet te worden aangepast. Er is beperkte informatie bij personen met een leeftijd van ≥ 65 jaar en zeer beperkte informatie bij personen met een leeftijd van ≥ 75 jaar. Nier- of leverinsuficiëntie: Tremfya is niet bij deze patiëntengroepen onderzocht. Er kunnen geen aanbevelingen worden gedaan omtrent de dosering. Zie Samenvatting van de productkenmerken voor verdere informatie over de eliminatie van guselkumab. Pediatrische patiënten: De veiligheid en werkzaamheid van Tremfya bij kinderen en adolescenten jonger dan 18 jaar zijn niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar. Wijze van toediening: Subcutaan gebruik. Door psoriasis aangetaste huid dient zo mogelijk te worden vermeden als injectieplaats. Na een adequate training in de techniek van het subcutaan injecteren mogen patiënten Tremfya injecteren als een arts beslist dat dit aangewezen is. De arts dient echter te zorgen voor een adequate medische opvolging van de patiënten. Patiënten dienen geïnstrueerd te worden de volledige hoeveelheid oplossing te injecteren, overeenkomstig de in de doos bijgesloten ‘Instructies voor gebruik’. Zie Samenvatting van de productkenmerken voor instructies voor de bereiding van het geneesmiddel voorafgaand aan toediening. Contra-indicaties: Ernstige overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor een van de hulpstoffen. Klinisch relevante actieve infecties (bijv. actieve tuberculose). Bijwerkingen: Samenvatting van het veiligheidsprofel: De meest voorkomende bijwerking was infecties van de luchtwegen bij ongeveer 14% van de patiënten in de klinische studies bij psoriasis en bij arthritis psoriatica. Bijwerkingen in tabelvorm: Tabel 1 toont een lijst van bijwerkingen uit klinische studies bij psoriasis en arthritis psoriatica en uit postmarketingervaring. De bijwerkingen zijn ingedeeld volgens de MedDRA systeem-/orgaanklassen en frequenties, met de volgende definities: zeer vaak (≥1/10); vaak (≥1/100, <1/10); soms (≥1/1.000, <1/100); zelden (≥1/10.000, <1/1.000); zeer zelden (<1/10.000), niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald). Tabel 1: Lijst van bijwerkingen: Systeem-/orgaanklasse: Frequentie: Bijwerkingen. Infecties en parasitaire aandoeningen: Zeer vaak: Luchtweginfecties. Soms: Herpes simplex infecties. Tinea-infecties. Gastro-enteritis Immuunsysteemaandoeningen: Soms: Overgevoeligheid. Anafylaxie. Zenuwstelselaandoeningen: Vaak: Hoofdpijn. Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: Diarree. Huid- en onderhuidaandoeningen: Soms: Urticaria. Rash. Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen: Vaak: Artralgie. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Vaak: Injectieplaatsreacties. Onderzoeken: Vaak: Transaminasen verhoogd. Soms: Neutrofielentelling verlaagd. Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen: Transaminasen verhoogd: In twee klinische fase III-studies bij arthritis psoriatica werd in de placebogecontroleerde periode het ongewenste effect transaminasen verhoogd (dit omvat ALAT verhoogd, ASAT verhoogd, leverenzym verhoogd, transaminasen verhoogd, leverfunctietest abnormaal, hypertransaminasemie) vaker gemeld in de met guselkumab behandelde groepen (8,6% in de q4w-groep en 8,3% in de q8w-groep) dan in de placebogroep (4,6%). In de loop van 1 jaar werd het ongewenste effect transaminasen verhoogd (zoals hierboven) gemeld bij 12,9% van de patiënten in de q4w-groep en bij 11,7% van de patiënten in de q8w-groep. Op basis van laboratoriummetingen waren de meeste transaminaseverhogingen (ALAT en ASAT) ≤ 3 x de bovengrens van normaal (upper limit of normal; ULN). Transaminaseverhogingen van > 3 tot ≤ 5 x ULN en > 5 x ULN kwamen weinig voor en traden in de guselkumab-q4w-groep vaker op dan in de guselkumab-q8w-groep (tabel 2). Een vergelijkbaar frequentiepatroon naar ernst en naar behandelgroep werd waargenomen tot en met het eind van de 2 jaar durende klinische fase III-studie bij arthritis psoriatica. Tabel 2: Frequentie van patiënten met post-baseline transaminaseverhogingen in twee klinische fase III-studies bij arthritis psoriatica: T/m week 24a: A1: Placebo N=370c – A2: guselkumab 100 mg q8w N=373c – A3: guselkumab 100mg q4w N=371c. T/m 1 jaarb: B1: guselkumab 100 mg q8w N=373c – B2: guselkumab 100 mg q4w N=371c ALAT: >1 tot ≤3 x ULN: A1: 30,0%; A2: 28,2%; A3: 35,0%; B1: 33,5%; B2: 41,2%. >3 tot ≤ 5 x ULN: A1: 1,4%; A2: 1,1%; A3: 2,7%; B1: 1,6%; B2: 4,6%. >5 x ULN: A1: 0,8%; A2: 0,8%; A3: 1,1%; B1: 1,1%; B2: 1,1%. ASAT: >1 tot ≤3 x ULN: A1: 20,0%; A2: 18,8%; A3: 21,6%; B1: 22,8%; B2: 27,8%. >3 tot ≤ 5 x ULN: A1: 0,5%; A2: 1,6%; A3: 1,6%; B1: 2,9%; B2: 3,8%. >5 x ULN: A1: 1,1%; A2: 0,5%; A3: 1,6%; B1: 0,5%; B2: 1,6%. a placebogecontroleerde periode. b patiënten naar placebo gerandomiseerd op baseline en via crossover overgezet op guselkumab zijn niet inbegrepen. c aantal patiënten met ten minste één beoor-
Plaquevrije
Terugbetaald in Pso én PsA huid
Effect op gewrichtsklachten 2
Tremfya is de eerste en enige IL-23-remmer met een manuele toediening via een voorgevulde pen, waarmee de patiënt zelf de controle heeft over de snelheid van toediening.4
deling na baseline voor de speciieke laboratoriumtest binnen de periode. De frequentie van transaminaseverhogingen (ALAT en ASAT) voor de guselkumab-q8w-dosis was in de klinische studies bij psoriasis, gedurende 1 jaar, gelijk aan wat werd waargenomen voor de guselkumab-q8w-dosis in klinische studies bij arthritis psoriatica. Gedurende 5 jaar nam de incidentie van transaminaseverhoging per jaar behandeling met guselkumab niet toe. De meeste transaminaseverhogingen waren ≤ 3 x ULN. In de meeste gevallen was de verhoging in transaminasen voorbijgaand en leidde deze niet tot het stoppen met de behandeling. Neutrofielentelling verlaagd: In twee klinische fase III-studies bij arthritis psoriatica werd in de placebogecontroleerde periode het ongewenste effect verlaagde neutrofielentelling vaker gemeld in de met guselkumab behandelde groepen (0,9%) dan in de placebogroep (0%). In de loop van 1 jaar werd het ongewenste effect verlaagde neutrofielentelling gemeld bij 0,9% van de met guselkumab behandelde patiënten. In de meeste gevallen was de afname van de neutrofielentelling in het bloed licht, voorbijgaand, niet geassocieerd met infectie en leidde deze niet tot het stoppen met de behandeling. Gastro-enteritis: In twee klinische fase III-studies bij psoriasis trad tijdens de placebogecontroleerde periode vaker gastro-enteritis op in de groep die werd behandeld met guselkumab (1,1%) dan in de placebogroep (0,7%). Tot en met week 264 meldde 5,8% van alle met guselkumab behandelde patiënten gastro-enteritis. De bijwerkingen van gastro-enteritis waren niet ernstig en leidden t/m week 264 niet tot stopzetting van guselkumab. De frequenties van gastro-enteritis waargenomen in klinische studies bij arthritis psoriatica in de placebogecontroleerde periode waren gelijk aan die waargenomen in de klinische studies bij psoriasis. Injectieplaatsreacties: In twee klinische fase III-studies bij psoriasis kwamen t/m week 48 bij 0,7% van de injecties met guselkumab en bij 0,3% van de injecties met placebo injectieplaatsreacties voor. Tot en met week 264 ging 0,4% van de guselkumab-injecties gepaard met injectieplaatsreacties. Injectieplaatsreacties waren in het algemeen licht tot matig in ernst; geen van deze bijwerkingen was ernstig en één van deze bijwerkingen leidde tot stopzetting van guselkumab. In twee klinische fase III-studies bij arthritis psoriatica was t/m week 24 het aantal proefpersonen dat 1 of meer injectieplaatsreacties meldde laag en iets hoger in de guselkumab-groepen dan in de placebogroep; 5 (1,3%) proefpersonen in de guselkumab-q8w-groep, 4 (1,1%) proefpersonen in de guselkumab-q4wgroep en 1 (0,3%) proefpersoon in de placebogroep. Eén proefpersoon stopte met guselkumab vanwege een injectieplaatsreactie tijdens de placebogecontroleerde periode van de klinische studies bij arthritis psoriatica. In de loop van 1 jaar was het percentage proefpersonen dat melding maakte van 1 of meer injectieplaatsreacties 1,6% in de q8w-guselkumab-groep en 2,4% in de q4w-guselkumabgroep. Over het geheel genomen was het percentage injecties geassocieerd met injectieplaatsreacties waargenomen in klinische studies bij arthritis psoriatica, in de hele placebogecontroleerdeperiode gelijk aan de percentages waargenomen in de klinische studies bij psoriasis. Immunogeniciteit: De immunogeniciteit van guselkumab werd geëvalueerd met behulp van een gevoelige, voor het geneesmiddel tolerante immunoassay. In samengevoegde analyses van fase II- en fase III-studies bij patiënten met psoriasis en arthritis psoriatica ontwikkelden zich in een periode van maximaal 52 weken behandeling bij 5% (n=145) van de met guselkumab behandelde patiënten antilichamen tegen het geneesmiddel. Van de patiënten bij wie zich antilichamen tegen het geneesmiddel ontwikkelden, had ongeveer 8% (n=12) antilichamen die als neutraliserend werden geclassificeerd, wat gelijkstaat aan 0,4% van alle patienten die met guselkumab werden behandeld. In samengevoegde analyses van fase III-studies bij patiënten met psoriasis ontwikkelde ongeveer 15% van de met guselkumab behandelde patiënten antilichamen tegen het geneesmiddel in een periode van maximaal 264 weken behandeling. Van de patienten bij wie zich antilichamen tegen het geneesmiddel ontwikkelden, had ongeveer 5% antilichamen die als neutraliserend werden geclassificeerd. Dit staat gelijk aan 0,76% van alle patienten die met guselkumab werden behandeld. Er was geen verband tussen de vorming van antilichamen tegen het geneesmiddel en een lagere werkzaamheid of de ontwikkeling van injectieplaatsreacties. Melding van vermoedelijke bijwerkingen: Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via: België: Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten, Afdeling Vigilantie, Postbus 97, 1000 BRUSSEL Madou. Website: www.eenbijwerkingmelden.be e-mail: adr@fagg.be Nederland: Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb. Website: www.lareb.nl. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Janssen-Cilag International NV, Turnhoutseweg 30, B-2340 Beerse, België. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: EU/1/17/1234/001 1 voorgevulde spuit. EU/1/17/1234/002 1 voorgevulde pen. EU/1/17/1234/003 2 voorgevulde pennen. EU/1/17/1234/004 2 voorgevulde spuiten. AFLEVERINGSWIJZE: Geneesmiddel op medisch voorschrift. DATUM VAN LAATSTE GOEDKEURING VAN DE TEKST: 15/07/2022. Meer informatie is beschikbaar op verzoek. Telefoon: 0800 93 377 • E-mail: janssen@jacbe.jnj.com • Internet: www.janssen.com/belgium
Bewezen verdraagzaamheid 1-3
Tremfya® (guselkumab) is geïndiceerd voor de behandeling van matige tot ernstige plaque psoriasis bij volwassenen die in aanmerking komen voor systemische therapie 3
Tremfya is geïndiceerd voor de behandeling van actieve artritis psoriatica bij volwassen patiënten, alleen of in combinatie met methotrexaat, die onvoldoende hebben gereageerd op eerdere therapie met een ziekteverloop beïnvloedend geneesmiddel tegen reuma (DMARD) of die deze therapie niet konden verdragen3
1. Reich K et al, Br J Dermatol 2021; 185(6):1146-1159
2. McInnes IB et al, Arthritis & Rheumatology 2022; 74:475-485
3. Tremfya SmPC 2022
4. Ferris LK, et al. J Dermatolog Treat 2020;31:152–159. Pso: Psoriasis; PsA: Psoriasis Artritis; IL-23: interleukin-23
Acne
CARMEN ORTE CANO, MARIANO SUPPA
Afdeling Dermatologie, Erasmus Ziekenhuis en Instituut Jules Bordet, H.U.B., Brussel
Oncologische behandelingen, of het nu gaat om chemotherapie, immunotherapie, doelgerichte therapieën of radiotherapie, kunnen leiden tot een verscheidenheid aan cutane bijwerkingen, variërend van een triviale huiduitslag tot ernstige cutane reacties die soms levensbedreigend zijn. Deze cutane manifestaties kunnen niet alleen een impact hebben op de levenskwaliteit van patiënten, maar kunnen ook therapeutische aanpassingen of zelfs stopzetting van de oncologische behandeling vereisen om hun impact op de huid te verminderen.
Een beter begrip van deze huidverschijnselen en de toepassing van geschikte behandelstrategieën kan het beheer ervan optimaliseren, de negatieve invloed op de levenskwaliteit minimaliseren en tegelijkertijd de werkzaamheid van antikankerbehandelingen behouden.
In dit artikel geven we een overzicht van de cutane bijwerkingen die klassiek worden aangetroffen bij de nieuwe oncologische behandelingen: immuuncheckpointremmers, EGFR-remmers en multikinaseremmers.
IMMUUNTHERAPIE
In het bijzonder immuuncheckpointremmers, die tot doel hebben het immuunsysteem van de patiënt te stimuleren om kankercellen aan te vallen en te vernietigen. Hun cutane bijwerkingen zijn daarom vaak ontstekingsreacties, voornamelijk lichenoïd.
Klinisch zijn de meest voorkomende bijwerkingen xerose en eczemateuze of papuleuze erupties. Het is ook mogelijk om een verergering van reeds bestaande inflammatoire huidziekten, zoals psoriasis, waar te nemen. In zeldzamere gevallen kan klassieke toxidermie optreden.
De initiële behandeling van deze reacties hangt af van de ernst ervan, die we kunnen onderverdelen in vier gradaties1:
Graad 1: Macels/papels <10% van het totale lichaamsoppervlak (TBS); met of zonder symptomen
Graad 2: Macels/papels 10%-30% TBS met of zonder symptomen; beperkte activiteiten van het dagelijks leven (ADL); aanhouden van graad 1 ondanks behandeling
Graad 3: Macels/papels >30% SCT met of zonder symptomen; borderline IADL
Graad 4: Bullae en exfoliatieve uitslag, koorts, betrokkenheid van slijmvliezen, oedeem in het gezicht, Nikolsky’s teken
Om een graad vast te stellen is het nodig om de impact op het dagelijks leven van patiënten te beoordelen, vooral als ze laesies op de vingers of het gezicht hebben, die ondanks het kleinere lichaamsoppervlak, erg moeilijk kunnen zijn om dagelijks mee om te gaan.
Graad 1 en 2 kunnen in eerste instantie behandeld worden (of niet) met dermocorticoïden en verzachtende middelen met een lage tot gemiddelde potentie, maar moeten altijd na 1-2 weken opnieuw beoordeeld worden. Het aanhouden of verergeren van de symptomen ondanks een goede behandeling moet ons waarschuwen. In dit stadium is het raadzaam om een biopsie uit te voeren op een onbehandeld gebied en met de oncoloog de mogelijkheid van behandeling met systemische corticosteroïden te bespreken.
Figuur 1. Eczemateuze huiduitslag secundair aan Pembrolizumab geassocieerd met milde pruritus. Een middelsterk dermocorticoïd was in dit geval voldoende om de reactie binnen een paar dagen te verhelpen.
Figuur 2. Pemfigoïd bulleus met cemiplimab. In dit geval werd het verschijnen van de bullae voorafgegaan door maandenlange pruritus. Een grondig klinisch onderzoek bij elk bezoek stelt ons in staat om de eerste tekenen te vinden (foto links) van een ziekte die al enkele jaren aanwezig is later ernstig kan worden( foto rechts).
Als systemische corticosteroïden worden overwogen, is het in alle gevallen essentieel om de oncoloog te informeren, omdat dit de werkzaamheid van de immunotherapie kan beïnvloeden.
Zoals cetuximab, panitumumab, erlotinib of gefitinib.
Bij het begin van de behandeling veroorzaken deze middelen bij 75% van de patiënten een acneiforme huiduitslag. In de meeste gevallen vermindert deze uitslag tijdens de behandeling, wat de patiënt kan geruststellen.
Het is een dosisafhankelijk effect dat coördinatie vereist tussen dermatologen en oncologen. Snelle behandeling is belangrijk, omdat is aangetoond dat dit het risico op ernstige reacties vermindert. Hoewel het daarom altijd wordt aanbevolen dat een dermatoloog een eerste beoordeling van de laesies uitvoert, mag dit de oncoloog (of zelfs de patiënt) er niet van weerhouden om onmiddellijk een behandeling met dermocorticoïden met een lage potentie (gedurende maximaal 2 weken) te starten. Als adjuvante maatregelen moeten we vette/rijke crèmes en camouflage make-up verbieden. Als de ontsteking te groot is, kan lymecycline of doxycycline per os worden toegevoegd. Lokale superinfecties en systemische infecties zijn mogelijk.2,3
Iets later na het begin van de behandeling kan paronychia optreden, die invaliderend kan zijn en superinfectieus kan worden.
In de eerste lijn van behandeling is het belangrijkste om instructies te geven voor lokale verzorging met warme antiseptische baden, waaraan later krachtige topische corticoïden kunnen worden toegevoegd. Topische antibiotica hebben geen nut als er geen superinfectie is. In het geval van granulomen of ingroeiende nagels zijn ablatieve/chirurgische behandelingen geïndiceerd, maar bij voorkeur uitgevoerd door een specialist en zonder al te veel trauma.
Een niet te verwaarlozen bijwerking van deze behandelingen is xerose, die gedurende de hele behandeling vergezeld moet gaan van verzachtende middelen.3-5
Een familie die sorafenib, sunitinib, axitinib en regorafenib omvat. De cutane effecten zijn zeer variabel, variërend van eczeem tot huiduitslag, maar we zullen ons richten op één verschijnsel dat bijna 70% van de patiënten treft: de Hand-Foot Skin Reaction (HSFR).
Figuur 3. Een ander voorbeeld van bullous pemphigoid secundair aan anti-PD1, met de karakteristieke gespannen bullae (boven) en post-bullous excoriaties (onder).
Figuur 4: Deze casus illustreert het belang van het monitoren van de werkzaamheid van de behandeling. Patiënt die immunotherapie ondergaat met geëxcideerde papuleuze uitslag in het gezicht. Aanvankelijk behandeld met dermocorticoïden zonder verbetering (boven). Onderaan verbetering na twintig dagen topische tacrolimus. De huiduitslag kwam overeen met verergerde rosacea.
Figuur 5. Voorbeelden van maculopapulaire uitslag onder immunotherapie. In beide gevallen zelfbeperkend.
Figuur 6. Exacerbatie van plaque psoriasis na introductie van pembrolizumab.
Figuur 7. Acneiforme huiduitslag op de romp secundair aan anti-EG FR. De verbetering in dit geval met doxycycline was niet volledig, maar voldoende om de behandeling voort te zetten.
Figuur 8. Paronychia met granuloom van twee grote tenen bij een patiënt die een EGFR-remmer gebruikt. In haar geval was de reactie zeer invaliderend vanwege de pijn. Een krachtig dermocorticoïde onder occlusie verminderde de ontsteking zonder dat een therapeutische pauze nodig was.
HSFR, die snel na het begin van de behandeling optreedt, moet niet worden verward met het acrale erytheem (of Hand-Foot syndrome) van chemotherapie. Het heeft de neiging meer keratotisch te zijn en verschijnt vaker eerst op de voeten. 6
Dit is een bijwerking die de medewerking van de patiënt vereist, omdat preventieve maatregelen essentieel zijn. We adviseren altijd om wrijving en irritatie te voorkomen door geschikte schoenen van de juiste maat te dragen, contact met water te minimaliseren en actief te behandelen met keratolytische crèmes.7 Als de reactie te invaliderend is, moet de oncoloog beoordelen of de impact van de huidbeschadiging onderbreking van de behandeling rechtvaardigt
1. Sibaud V. Dermatologic Reactions to Immune Checkpoint Inhibitors: Skin Toxicities and Immunotherapy. Am J Clin Dermatol. 2018;19(3):345-361.
2. Gorji M, Joseph J, Pavlakis N, Smith SD. Prevention and management of acneiform rash associated with EGFR inhibitor therapy: A systematic review and meta-analysis. Asia Pac J Clin Oncol. 2022;18(6):526-39.
3. Califano R, Tariq N, Compton S, Fitzgerald DA, Harwood CA, Lal R, et al. Expert Consensus on the Management of Adverse Events from EGFR Tyrosine Kinase Inhibitors in the UK. Drugs. 2015;75(12):1335-48.
4. Beech J, Germetaki T, Judge M, Paton N, Collins J, Garbutt A, et al. Management and grading of EGFR inhibitor-induced cutaneous toxicity. Future Oncol. 2018;14(24):2531-41.
5. Association belge concernant la Cancer de la Peau. BADO guidelines, accessed online. http://www.huidkanker-bado.be
6. Shou L, Chen J, Shao T, Zhang Y, Zhao S, Chen S, Shu Q. Clinical characteristics, treatment outcomes, and prognosis in patients with MKIsassociated hand-foot skin reaction: a retrospective study. Support Care Cancer. 2023 Jun 5;31(7):375.
7. Ren Z, Zhu K, Kang H, Lu M, Qu Z, Lu L, Song T, Zhou W, Wang H, Yang W, Wang X, Yang Y, Shi L, Bai Y, Guo X, Ye SL. Randomized controlled trial of the prophylactic effect of urea-based cream on sorafenib-associated hand-foot skin reactions in patients with advanced hepatocellular carcinoma. J Clin Oncol. 2015 Mar 10;33(8):894-900
PROF. NICOLAS DAUBY
Departement Infectieziekten, CHU Saint-Pierre, Université Libre de Bruxelles (ULB)
Arbovirussen zijn een brede groep van door geleedpotigen overgedragen virale infecties. Hieronder vallen virale infecties die worden overgedragen door teken (bv. tekenencefalitis) of muggen.
De meest voorkomende arbovirussen in de wereld zijn die welke overgedragen worden door muggen, voornamelijk de tijgermug (Aedes albopictus). De geografische verspreiding van deze arbovirosen (Dengue, Chikungunya en Zika) breidt zich al tientallen jaren uit om verschillende redenen (migratie van mensen, uitbreiding van vectoren als gevolg van klimaatverandering)(1).
In Frankrijk was de tijgermug, de belangrijkste vector van deze 3 arbovirosen, in 2014 nog maar in 20 departementen aanwezig. Tien jaar later, in 2024, is hij te vinden in 78 van de 96 departementen op het Franse vasteland(2). In België werd de tijgermug in 2023 op 25 plaatsen aangetroffen, twee keer zoveel als in 2022(3).
Figuur 1: Een 23-jarige Filippijnse vrouw presenteerde zich met een 24-uurs uitslag bij een 5-daagse voorgeschiedenis van koorts, myalgie en retro-orbitale pijn. Dengue-antigeen was positief. De huiduitslag verspreidde zich naar de armen en romp, met plekken van niet-aangetaste huid. De uitslag wordt “eilanden in een zee van rood” genoemd. (Volgens Ong & Ho, New England Journal Of medicine 2023(6))
Als gevolg hiervan worden er nu steeds meer inheemse gevallen gemeld in Europa, op slechts een paar honderd kilometer van België. In 2024 werden 68 inheemse gevallen van knokkelkoorts gemeld in Frankrijk, waaronder in de regio Ile-deFrance, en werden meer dan 4.000 geïmporteerde gevallen gediagnosticeerd(4).
Deze arbovirosen hebben vaak dermatologische manifestaties en kunnen daarom een reden zijn voor dermatologische consulten. Het doel van dit artikel is om een overzicht te geven van de klinische verschijnselen, diagnostische methoden en mogelijke preventieve maatregelen voor deze arbovirosen, in de context van hun waarschijnlijke opkomst in Frankrijk.
Het is de meest voorkomende arbovirose ter wereld, met meer dan 100 miljoen symptomatische gevallen per jaar. De meest getroffen regio’s zijn Zuidoost-Azië, Latijns-Amerika, het Caribisch gebied en Afrika. Het jaar 2024 is een ‘recordjaar’ in Frankrijk, met het hoogste aantal geïmporteerde gevallen (voornamelijk uit de bovengenoemde gebieden, en in het bijzonder in verband met een epidemie in Frans Antillen), maar ook een recordaantal inheemse gevallen, bij personen zonder voorgeschiedenis van reizen naar epidemische gebieden(4).
De klinische verschijnselen zijn uiteenlopend, variërend van asymptomatische infectie tot ernstige ziekte zoals hemorragische koorts. Het klinische verloop hangt af van de immuunstatus, de leeftijd en het virusserotype van de patiënt.
Incubatie is kort (5-8 dagen). Symptomen zijn hoge koorts (tot 40°C) met hoofdpijn, retro-orbitale pijn, myalgie en artralgie. Een voorbijgaande huiduitslag die begint op het gezicht, de nek en de romp is aanwezig in de eerste 24-48 uur en weerspiegelt waarschijnlijk capillaire verwijding. Vervolgens kan in 50% van de gevallen een licht pruritische, morbilliforme huiduitslag ontstaan. Er kunnen huidgedeelten zijn die gespaard blijven van de uitslag,
die door sommige auteurs “eilanden van huid in een zee van rood” worden genoemd (zie figuur 1). Hemorragische verschijnselen zoals petechiën of ecchymosen kunnen ook aanwezig zijn, wat de aanwezigheid van trombocytopenie weerspiegelt(5).
De diagnose van knokkelkoorts vereist een bloedtest met een combinatie van twee tests: een antigene test en een serologische test (IgG en IgM).
Er bestaat geen antivirale behandeling voor knokkelkoorts; de behandeling is symptomatisch; opname in het ziekenhuis kan nodig zijn in geval van ernstige trombocytopenie of hemorragische knokkelkoorts.
In België is een vaccin tegen knokkelkoorts beschikbaar (Qenga ®). Het wordt toegediend in 2 dosissen met een tussentijd van 3 maanden. Voorlopig wordt het alleen aanbevolen voor mensen die al symptomatische denguekoorts hebben gehad (positieve diagnostische test of suggestieve symptomen in de context van een epidemie) en die voor langere tijd in een endemisch gebied gaan verblijven (expatriatie of langdurig familiebezoek)(7).
Aanvankelijk beschreven in Afrika (het Zika-woud in Oeganda), heeft de infectie met het Zika-virus zich de afgelopen dertig jaar achtereenvolgens verspreid naar Azië, Polynesië en Midden- en Zuid-Amerika. In 2014 ging de opkomst van het Zika-virus in Latijns-Amerika gepaard met een epidemie van microcefalie, veroorzaakt door een aangeboren infectie met het Zika-virus tijdens de zwangerschap. Zeldzamer gevallen van Guillain-Barré zijn ook in verband gebracht met het Zika-virus tijdens epidemieen in Polynesië en Latijns-Amerika. Seksuele overdracht is ook mogelijk, voornamelijk van man op vrouw, door de aanwezigheid van het virus in sperma. Tot nu toe zijn de meeste gevallen van besmetting met het Zika-virus in Europa geïmporteerd; gevallen van inheemse overdracht blijven uitzonderlijk. De stijging van de temperaturen, vooral in Zuid-Europa, zal waarschijnlijk gepaard gaan met een toename van het risico op lokale overdracht.
De meeste gevallen van besmetting met het Zika-virus verlopen asymptomatisch. De meest voorkomende klinische verschijnselen zijn koorts, niet-purulente conjunctivitis en huiduitslag. De huiduitslag is meestal maculopapuleus, pruritisch en verschijnt binnen 24-48 uur na het begin van de symptomen, gelokaliseerd op de romp, ledematen, handpalmen en voetzolen (figuur 2)
In tegenstelling tot andere arbovirosen blijft de algemene gezondheidstoestand behouden en is de prognose gunstig (behalve voor het Guillain-Barré-syndroom of microcefalie). De diagnose vereist een bloedtest met serologie (IgG/IgM).
Er bestaat momenteel geen vaccin of specifieke antivirale behandeling voor het Zika-virus.
CHIKUNGUNYA
Het Chikungunya-virus is een RNA-virus van de Togaviridae-familie. “Chikungunya” betekent ‘voorovergebogen van de pijn’
Figuur 2: Maculopapulaire uitslag bij een patiënt met Zika-virusinfectie (bron: CDC)
3: Niet-purulente conjunctivitis geassocieerd met infectie met het Zika-virus (bron: CDC)
in een Tanzaniaans dialect, en weerspiegelt perfect de klinische manifestaties van deze infectie.
Sinds 1959 zijn er tientallen epidemieën gemeld op verschillende continenten: Azië, Afrika, Europa, Noord- en Zuid-Amerika, de eilanden in de Indische Oceaan (het eiland Réunion) en de Stille Oceaan. In 2005-2006 werd het eiland Réunion getroffen door een epidemie, waarbij naar schatting 30% van de bevolking besmet raakte. Sinds 2007 zijn er verschillende epidemieën van inheemse gevallen (zonder reisgeschiedenis) gemeld in het zuiden van Frankrijk (Var, Hérault) en in Italië (Lazio, Calabrië). Sommige epidemieën werden geassocieerd met enkele honderden gevallen. In de meeste gevallen kon het indexgeval worden geïdentificeerd (reisgeschiedenis naar Azië of Afrika)(8).
In tegenstelling tot Dengue- of Zika-infecties is slechts 15% van de mensen die besmet zijn met het Chikungunya-virus asymptomatisch. De acute fase van de infectie kan tot een week duren en omvat hoge koorts, artralgie, vermoeidheid, intense spierpijn, vermoeidheid en huiduitslag in de helft van de gevallen. De meest voorkomende dermatologische manifestatie is een maculopapulaire huiduitslag op de romp en ledematen, die 2-5 dagen na het begin van de koorts verschijnt (figuur 3). Deze kan licht pruritisch zijn. Een andere dermatologische manifestatie (16-42% van de gevallen) is secundaire hyperpigmentatie van de huid, voornamelijk in het midden van het gezicht. Zeldzamere maar ernstigere gevallen kunnen infecties compliceren bij personen met comor-
Incubatie 5-8 dagen 3-14 dagen 1-12 dagen
Frequentie van de symptomen
Dermatologische verschijnselen
Andere belangrijke symptomen
• Blozen in gezicht, hals en romp (initiële capillaire verwijding)
Morbilliforme huiduitslag
• Petechiën en ecchymosen
• Hoge koorts
• Retro-orbitale pijn
• Maculopapulaire huiduitslag op romp, gezicht, handpalmen en voetzolen
Pruritisch +++
• Niet-purulente conjunctivitis
Guillain Barré syndroom
• Microcfalie (pasgeborene)
• Maculopapuleuze huiduitslag op romp en ledematen
Pruritus +/-
• Hyperpigmentatie in het midden van het gezicht
• Polyartralgie
• Hoge koorts
Tabel 1: Samenvatting van de klinische manifestaties van de 3 meest voorkomende arbovirosen, met bijzondere aandacht voor dermatologie ( Aangepaste versie van Wong et al Current Tropical Medicine Reports 2021(5)).
Figuur 4: Maculaire uitslag veroorzaakt door Chikungunya-virusinfectie (naar Handler Int J Dermatol 2017 [9]).
biditeiten: bullous dermatosis, xerosis, stomatitis. Chronische complicaties zijn onder andere inflammatoire polyartralgie, die de levenskwaliteit aanzienlijk kan verminderen. De diagnose vereist een bloedtest met serologie (IgG/IgM).
Net als bij knokkelkoorts en besmetting met het Zika-virus is er geen goedgekeurde antivirale behandeling voor Chikungunya-infectie. Een vaccin (Ixchiq ®) is echter onlangs goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau en zou nuttig kunnen zijn in het geval van een epidemie op Europese bodem.
De incidentie van arbovirosen, zowel geïmporteerde als inheemse, neemt voortdurend toe in onze landen. De Europese gezondheidszorgsystemen moeten voorbereid zijn; in Zuid-Frankrijk, waar inheemse gevallen het vaakst worden beschreven, worden
proactieve maatregelen genomen, waaronder gezondheidstoezicht op geïmporteerde en inheemse gevallen van arbovirose, bewustmaking van alle gezondheidswerkers van de voorzorgsmaatregelen die moeten worden genomen om de risico’s van overdracht te beperken en plannen om de diagnostische capaciteit ter plaatse te vergroten. Dermatologen, zowel in poliklinieken als op spoedafdelingen van ziekenhuizen, zullen waarschijnlijk ook te maken krijgen met een toenemend aantal gevallen. Hoewel dermatologische verschijnselen richting kunnen geven aan de diagnose van vermoedelijke arbovirose (tabel 1), moet de diagnose worden bevestigd door bloedonderzoek (antigenisch voor dengue of serologisch voor Denge, Zika en Chikungunya), wat noodzakelijk is voor de rapportage aan het nationale referentiecentrum en voor het monitoren van al dan niet geïmporteerde gevallen in België.
1. Robert MA, Stewart-Ibarra AM, Estallo EL. Climate change and viral emergence: evidence from Aedes-borne arboviruses. Curr Opin Virol. 20 juin 2020;40:41.
2. Statista Daily Data [Internet]. 2024 [cité 17 oct 2024]. Infographie: Comment le moustique tigre a colonisé l’Hexagone. Disponible sur: https://fr.statista.com/ infographie/33085/installation-moustique-tigre-en-france-metropolitaine-pardepartement-evolution-depuis-2010
3. Rebolledo J, Hermy M, et al. Monitoring of Exotic Mosquitoes in Belgium: Annual report 2023 [Internet]. 2024 juill [cité 17 oct 2024]. Disponible sur: https://www.sciensano.be/fr/biblio/monitoring-exotic-mosquitoes-belgiumannual-report-2023
4. ANSES. Moustique tigre en France hexagonale: risque et impacts d’une arbovirose. 2024 juill.
5. Wong E, Suárez JA, Naranjo L, Castrejón-Alba MM. Arbovirus Rash in the Febrile Returning Traveler as a Diagnostic Clue. Curr Trop Med Rep. 20 févr 2021;8(2):91.
6. Ong EP, Ho FV. Convalescent Rash of Dengue. N Engl J Med. 4 oct 2023;389(14):e28.
7. Conseil Supérieur de la Santé. Vaccination contre le dengue - Avis 9739. 2024.
8. Local transmission of chikungunya virus in mainland EU/EEA, 2007–present [Internet]. 2019 [cité 17 oct 2024]. Disponible sur: https://www.ecdc.europa.eu/ en/infectious-disease-topics/chikungunya-virus-disease/surveillance-threatsand-outbreaks/local
9. Handler MZ, Handler NS, Stephany MP, Handler GA, Schwartz RA. Chikungunya fever: an emerging viral infection threatening North America and Europe. Int J Dermatol. févr 2017;56(2):e1925.
“The New England Journal of Medicine heeft de resultaten gepubliceerd van de tienjarige opvolging van de CheckMate 067-studie waarin de werkzaamheid en veiligheid van combinatie-immunotherapie bij metastatisch melanoom werd geëvalueerd.
Uit de tienjarige follow-up van het CheckMate 067-onderzoek blijkt dat bijna de helft van de patiënten met metastatisch melanoom die werden behandeld met de combinatie nivolumab-ipilimumab niet recidiveert. Dual immunotherapie verbetert daarom aanzienlijk de langetermijnoverleving van patiënten die reageren op behandeling, vergeleken met nivolumab alleen of ipilimumab alleen. Het onderzoek werd op 15 september gepresenteerd op het congres van de European Society for Medical Oncology (ESMO).
Na eerdere positieve bevindingen na 3, 5 en 6,5 jaar sluiten deze nieuwste resultaten de internationale CheckMate 067 studie af, waarin 945 patiënten werden gevolgd die op 137 locaties in 21 landen werden behandeld. Dit werk, geleid door een team van de Cornell University en met name gefinancierd door Bristol Myers Squibb, betekent een belangrijke vooruitgang voor patiënten met deze vorm van kanker, waarvan de overlevingskans in 2011, 6,5 maanden was. “De mediane overleving voor deze populatie is nu iets meer dan zes jaar, en mensen die na drie jaar nog geen kankerprogressie hebben doorgemaakt, hebben een goede kans om na tien jaar nog in leven en ziektevrij te zijn”, stelt Dr. Jedd Wolchok, van Weill Cornell Medicine (New York) en co-auteur van het onderzoek. De onderzoekers zien de behandeling als een manier om “uitgezaaid melanoom te veranderen in een beheersbare ziekte op de lange termijn”.
MEDIANE OVERLEVING
VAN 71,9 MAANDEN
Ter herinnering, de 945 patiënten in het onderzoek werden gerandomiseerd 1:1:1 om ofwel nivolumab plus ipilimumab gevolgd door nivolumab alleen (n = 314), nivolumab plus placebo (n = 316) of ipilimumab plus placebo (n = 315) te ontvangen, met een mediane duur van de behandeling van 2,8 tot 6,6 maanden afhankelijk van de groep. Na een minimale follow-up van tien jaar (maximaal 128 maanden) vonden de auteurs een mediane overleving van 71,9 maanden voor dubbele therapie, vergeleken met 36,9 maanden voor nivolumab alleen en 19,9 maanden voor ipilimumab alleen. Na tien jaar was de overleving 43% in de combinatiegroep, 37% in de nivolumab alleen-groep en 19%
in de ipilimumab-groep. Het risico op overlijden was 47% lager in de combinatiegroep vergeleken met ipilimumab alleen, en 37% in de nivolumab-groep vergeleken met ipilimumab alleen. De mediane melanoomspecifieke overleving was meer dan 120 maanden (niet bereikt) voor de combinatie-immunotherapie (met 37% van de patiënten in leven aan het einde van het onderzoek), vergeleken met 49,4 maanden voor nivolumab alleen en 21,9 maanden voor ipilimumab alleen. Van de 61 sterfgevallen tijdens de vijf jaar follow-up waren er 39 te wijten aan melanoom. De opvolging bevestigde de afwezigheid van toxiciteit op lange termijn, wat getuigde van de veiligheid van de behandeling, zelfs voor patiënten die tijdens de behandeling al een acute toxische episode hadden doorgemaakt.
VERANDERENDE PROTOCOLLEN VOOR HET MONITOREN VAN TERUGVAL
Overlevingsgegevens toonden ook aan dat onder patiënten die na drie jaar nog in leven en progressievrij waren, de tien-jaars melanoomspecifieke overleving 96% was met de combinatie, 97% met nivolumab en 88% met ipilimumab. “Deze resultaten suggereren dat progressievrije overleving na drie jaar een aanvullende marker is voor de specifieke overleving op lange termijn bij patiënten met gevorderd melanoom die worden behandeld met checkpointremmers, ” aldus de auteurs. Een afname van de tumorgrootte met ten minste 80% lijkt een andere marker te zijn voor overleving op lange termijn. De auteurs zijn van mening dat deze informatie “kan helpen bij het bepalen van de juiste frequentie van surveillancebeeldvorming bij deze patiënten”. In het licht van deze resultaten hopen de onderzoekers nu op een verandering in de zorgprotocollen voor overlevenden van gemetastaseerd melanoom, bijvoorbeeld door de frequentie van follow-upbezoeken of tests te verlagen.
Ondanks deze bemoedigende resultaten wil het team erop wijzen dat ongeveer 40% van de patiënten met uitgezaaid melanoom niet reageert op behandeling en dat de helft van hen overlijdt. Opkomende behandelingen - combinaties, verbeterde doelgerichte therapieën, gepersonaliseerde vaccins en adoptieve celtherapiedoen nieuwe hoop rijzen. Zo resulteerde een drievoudige therapie met een combinatie van anti-CTLA-4, anti-PD-1 en lymfocytenactiveringsantigeen 3 (LAG3) in een algehele overleving na 48 maanden van 72% in het Relativity-onderzoek.
REFERENTIE
J. Wolchok et al., NEJM, 15 september 2024. DOI: 10.1056/NEJMoa2407417
Er zijn gevallen van ernstige bijwerkingen gemeld bij jonge kinderen na resorptie van een geneesmiddel door de huid tijdens contact met een ouder die minoxidil aanbracht om alopecia te behandelen. Een recent artikel in La Revue Prescrire meldt ook een publicatie van een Spaans regionaal centrum voor geneesmiddelenbewaking waarin gevallen van hyperpilositeit bij jonge kinderen worden gemeld na cutane overdracht van minoxidil in de vorm van een oplossing die op de huid moet worden aangebracht. In het bijzonder deed zich een geval van hyperpilositeit van de benen, dijen en rug voor bij een vier maanden oud kind dat geen medicatie gebruikte en geen hormonale pathologie had. De vader gebruikte minoxidil 5% (twee keer per dag gedurende 2 maanden) via cutane applicatie en finasteride oraal om alopecia te behandelen. De hypothese van huid-op-huid overdracht van minoxidil moet worden gehandhaafd, omdat het stoppen van het cutane gebruik van minoxidil door de vader resulteerde in de volledige verdwijning van de hyperpilositeit van het kind. De auteurs identificeerden 7 andere gepubliceerde gevallen van hyperpilositeit bij kinderen die werden blootgesteld aan minoxidil. Aarzel niet om ons online of in PDF-formaat op de hoogte te stellen van het optreden of het vermoeden van bijwerkingen. Ref: www.bcfi.be
Sinds de update van september is de internationale epidemiologische situatie vrijwel ongewijzigd gebleven. De meeste gevallen worden nog steeds vastgesteld in de Democratische Republiek Congo (DRC), maar ook Burundi is zwaar getroffen. In de DRC blijven de provincies Équateur en Zuid-Kivu het zwaarst getroffen, maar ook in de provincies Sankuru, Sud-Ubangi, Tshopo en Tshuapa is het aantal gevallen hoog en stijgende. In Kinshasa is het aantal gevallen beperkt, maar neemt het toe, en de circulatie van sub-clade Ib werd daar onlangs voor het eerst gedetecteerd. Op basis van de informatie die voor elk land beschikbaar is over het circulatiepatroon van mpokken, is het ECDC van mening dat mpokken in een aantal landen niet alleen in clusters aanwezig is, maar op grotere schaal onder de bevolking circuleert. Dit is het geval in de DRC, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Burundi en Oeganda. Het derde geval van sub-clade Ib buiten het Afrikaanse continent werd op 23 september gemeld door India, nadat geïmporteerde gevallen waren gemeld in Zweden en Thailand. Het betrof een man die terugkeerde uit de Verenigde Arabische Emiraten. Aangezien de clade Ib epidemie nog niet onder controle is op het Afrikaanse continent, is het waarschijnlijk dat er in de toekomst geïmporteerde gevallen van clade Ib zullen voorkomen. In Europa werd in augustus een toename van meer dan 50% in de incidentie van mpokken (clade II) geregistreerd ten opzichte van juli, waardoor een incidentie werd bereikt die vergelijkbaar is met die in januari van dit jaar. Toch blijft de incidentie veel lager dan tijdens de epidemie van 2022. In 2024 en tot 7 oktober zijn er 25 gevallen gemeld in België (11 gevallen in Brussel en 14 gevallen in Vlaanderen) en zijn er nog geen besmettingen met clade I gemeld. Sinds augustus zijn er 8 gevallen gemeld in Vlaanderen, waaronder 7 gevallen in Antwerpen en 1 geval in Limburg.
Antibioticaresistentie zal tegen 2050 waarschijnlijk meer dan 39 miljoen sterfgevallen veroorzaken, volgens een modelstudie gepubliceerd in The Lancet
Antibioticaresistentie zal toenemen en het aantal sterfgevallen als gevolg van resistente bacteriën zal tussen nu en 2050 met 70% stijgen, aldus de studie. De studie, die meer dan 200 landen omvat, is de grootste die ooit wereldwijd is uitgevoerd. Tussen 1990 en 2021 zullen wereldwijd meer dan een miljoen mensen per jaar sterven als direct gevolg van antibioticaresistentie, aldus de auteurs. De auteurs keken naar 22 ziekteverwekkers, 84 combinaties van ziekteverwekkers en behandelingen en 11 infectiesyndromen bij mensen van alle leeftijden uit 204 landen en gebieden, met gegevens van meer dan 520 miljoen mensen.
In deze drie decennia is het aantal direct door antibioticaresistentie veroorzaakte sterfgevallen bij kinderen jonger dan vijf jaar met meer dan 50% gedaald, omdat de preventie en bestrijding van infecties bij baby’s en jonge kinderen is verbeterd. Hoewel infecties bij deze kinderen minder vaak voorkomen, zijn ze moeilijker te behandelen als ze zich toch voordoen. Tegelijkertijd steeg het aantal sterfgevallen onder volwassenen van 70 jaar en ouder met meer dan 80% over deze periode, als gevolg van de snelle vergrijzing van de bevolking en de grotere kwetsbaarheid van ouderen voor infecties.
Wat ziekteverwekkers betreft, is het aantal sterfgevallen als gevolg van meticillineresistente Staphylococcus aureus (MRSA) wereldwijd het sterkst gestegen. En in de komende decennia zal het aantal sterfgevallen als gevolg van antibioticaresistentie nog verder toenemen. Het aantal directe slachtoffers zou tegen 2050 wereldwijd kunnen oplopen tot 1,91 miljoen per jaar, een sprong van meer dan 67% vergeleken met 2021, volgens de modellen van de onderzoekers. Tegen het midden van deze eeuw zou antibioticaresistentie een grotere rol spelen bij 8,22 miljoen sterfgevallen per jaar, een stijging van 74,5% vergeleken met 2021. In totaal zou antibioticaresistentie tussen 2025 en 2050 wereldwijd meer dan 39 miljoen sterfgevallen direct kunnen veroorzaken en in verband kunnen worden gebracht met 169 miljoen sterfgevallen, aldus de wetenschappers.
as of December 1st, 2023
and colourless to slightly yellow.Therapeutic indications: Adult plaque psoriasis. Cosentyx is indicated for the treatment of moderate to severe plaque psoriasis in adults who are candidates for systemic therapy. Paediatric plaque psoriasis. Cosentyx is indicated for the treatment of moderate to severe plaque psoriasis in children and adolescents from the age of 6 years who are candidates for systemic therapy. Hidradenitis suppurativa (HS). Cosentyx is indicated for the treatment of active moderate to severe hidradenitis suppurativa (acne inversa) in adults with an inadequate response to conventional systemic HS therapy (see full leaflet).Psoriatic arthritis. Cosentyx, alone or in combination with methotrexate (MTX), is indicated for the treatment of active psoriatic arthritis in adult patients when the response to previous disease-modifying anti-rheumatic drug (DMARD) therapy has been inadequate. Axial spondyloarthritis (axSpA). Ankylosing spondylitis (AS, radiographic axial spondyloarthritis) Cosentyx is indicated for the treatment of active ankylosing spondylitis in adults who have responded inadequately to conventional therapy. Non-radiographic axial spondyloarthritis (nr-axSpA) Cosentyx is indicated for the treatment of active non-radiographic axial spondyloarthritis with objective signs of inflammation as indicated by elevated C- reactive protein (CRP) and/or magnetic resonance imaging (MRI) evidence in adults who have responded inadequately to non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs). Juvenile idiopathic arthritis (JIA). Enthesitis-related arthritis (ERA) Cosentyx, alone or in combination with methotrexate (MTX), is indicated for the treatment of active enthesitis-related arthritis in patients 6 years and older whose disease has responded inadequately to, or who cannot tolerate, conventional therapy (see full leaflet). Juvenile psoriatic arthritis (JPsA) Cosentyx, alone or in combination with methotrexate (MTX), is indicated for the treatment of active juvenile psoriatic arthritis in patients 6 years and older whose disease has responded inadequately to, or who cannot tolerate, conventional therapy (see full leaflet). Posology and method of administration: Cosentyx is intended for use under the guidance and supervision of a physician experienced in the diagnosis and treatment of conditions for which Cosentyx is indicated. Adult plaque psoriasis The recommended dose is 300 mg of secukinumab by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Based on clinical response, a maintenance dose of 300 mg every 2 weeks may provide additional benefit for patients with a body weight of 90 kg or higher. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Paediatric plaque psoriasis (adolescents and children from the age of 6 years). The recommended dose is based on body weight (Table 1) and administered by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Each 75 mg dose is given as one subcutaneous injection of 75 mg. Each 150 mg dose is given as one subcutaneous injection of 150 mg. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Table 1. Recommended dose for paediatric plaque psoriasis : Body weight at time of dosing: Recommended Dose; <25 kg : 75 mg; 25 to <50 kg: 75 mg; ≥50 kg : 150 mg (*may be increased to 300 mg). *Some patients may derive additional benefit from the higher dose. The 150 mg and 300 mg solution for injection in pre-filled syringe and in pre-filled pen are not indicated for administration to paediatric patients with a weight <50 kg. Cosentyx may be available in other strengths and/or presentations depending on the individual treatment needs. Hidradenitis suppurativa (HS) The recommended dose is 300 mg of secukinumab by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3, and 4, followed by monthly maintenance dosing. Based on clinical response, the maintenance dose can be increased to 300 mg every 2 weeks. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Psoriatic arthritis For patients with concomitant moderate to severe plaque psoriasis, please refer to adult plaque psoriasis recommendation. For patients who are anti-TNFα inadequate responders (IR), the recommended dose is 300 mg by subcutaneous injection with initial dosing at Weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. . For other patients, the recommended dose is 150 mg by subcutaneous injection with initial dosing at Weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Based on clinical response, the dose can be increased to 300 mg. Axial spondyloarthritis (axSpA). Ankylosing spondylitis (AS, radiographic axial spondyloarthritis).The recommended dose is 150 mg by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Based on clinical response, the dose can be increased to 300 mg. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Non-radiographic axial spondyloarthritis (nr-axSpA). The recommended dose is 150 mg by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Juvenile idiopathic arthritis (JIA). Enthesitis-related arthritis (ERA) and juvenile psoriatic arthritis (JPsA). The recommended dose is based on body weight (Table 2) and administered by subcutaneous injection at weeks 0, 1, 2, 3, and 4, followed by monthly maintenance dosing. Each 75 mg dose is given as one subcutaneous injection of 75 mg. Each 150 mg dose is given as one subcutaneous injection of 150 mg. Table 2. Recommended dose for juvenile idiopathic arthritis : Body weight at time of dosing : Recommended dose; <50 kg : 75 mg; ≥50 kg: 150 mg. The 150 mg and 300 mg solution for injection in pre-filled syringe and in pre-filled pen are not indicated for administration to paediatric patients with a weight <50 kg. Cosentyx may be available in other strengths and/or presentations depending on the individual treatment needs. For all of the above indications, available data suggest that a clinical response is usually achieved within 16 weeks of treatment. Consideration should be given to discontinuing treatment in patients who have shown no response by 16 weeks of treatment. Some patients with an initial partial response may subsequently improve with continued treatment beyond 16 weeks. Special populations: Elderly patients (aged 65 years and over): No dose adjustment is required. Renal impairment / hepatic impairment: Cosentyx has not been studied in these patient populations. No dose recommendations can be made. Paediatric population The safety and efficacy of Cosentyx in children with plaque psoriasis and in the juvenile idiopathic arthritis (JIA) categories of ERA and JPsA below the age of 6 years have not been established. The safety and efficacy of Cosentyx in children below the age of 18 years in other indications have not yet been established. No data are available. Method of administration. Cosentyx is to be administered by subcutaneous injection. If possible, areas of the skin that show psoriasis should be avoided as injection sites. The solution in the syringe or pen must not be shaken. After proper training in subcutaneous injection technique, patients may self-inject Cosentyx if a physician determines that this is appropriate. However, the physician should ensure appropriate follow-up of patients. Patients should be instructed to inject the full amount of Cosentyx according to the instructions provided in the package leaflet. Comprehensive instructions for administration are given in the package leaflet. Contraindications: Severe hypersensitivity reactions to the active substance or to any of the excipients. Clinically important, active infection (e.g. active tuberculosis). Undesirable effects: Summary of the safety profile: see full leaflet. List of adverse reactions: ADRs from psoriasis, psoriatic arthritis and ankylosing spondylitis clinical studies as well as from post-marketing experience are listed by MedDRA system organ class. Within each system organ class, the ADRs are ranked by frequency, with the most frequent reactions first. Within each frequency grouping, adverse drug reactions are presented in order of decreasing seriousness. In addition, the corresponding frequency category for each adverse drug reaction is based on the following convention: very common (≥1/10); common (≥1/100 to <1/10); uncommon (≥1/1,000 to <1/100); rare (≥1/10,000 to <1/1,000); very rare (<1/10,000); and not known (cannot be estimated from the available data).List of adverse reactions in clinical studies1) and post-marketing experience: Infections and infestations: Very common: Upper respiratory tract infections; Common: Oral herpes; Uncommon: Oral candidiasis; Uncommon: Otitis externa. Uncommon: Lower respiratory tract infections. Uncommon: Tinea pedis. Not known: Mucosal and cutaneous candidiasis (including oesophageal candidiasis). Blood and lymphatic system disorders: Uncommon: Neutropenia. Immune system disorders: Rare: Anaphylactic reactions. Nervous system disorders: Common: Headache. Eye disorders: Uncommon: Conjunctivitis. Respiratory, thoracic and mediastinal disorders: Common: Rhinorrhoea. Gastrointestinal disorders: Common: Diarrhoea. Common: Nausea. Uncommon: Inflammatory bowel disease. Skin and subcutaneous tissue disorders: Uncommon: Urticaria. Uncommon: Dyshidrotic eczema. Rare: Exfoliative dermatitis2). Rare: Hypersensitivity vasculitis. Not known: Pyoderma gangrenosum. General disorders and administration site conditions: Common: Fatigue. 1) Placebocontrolled clinical studies (phase III) in plaque psoriasis, PsA, AS, nr-axSpA and HS patients exposed to 300 mg, 150 mg, 75 mg or placebo up to 12 weeks (psoriasis) or 16 weeks (PsA, AS, nr-axSpA and HS) treatment duration. 2) Cases were reported in patients with psoriasis diagnosis. Description of selected adverse reactions: see full leaflet. Paediatric population. Undesirable effects in paediatric patients from the age of 6 years with plaque psoriasis. The safety of secukinumab was assessed in two phase III studies in paediatric patients with plaque psoriasis. The first study (paediatric study 1) was a double-blind, placebo-controlled study of 162 patients from 6 to less than 18 years of age with severe plaque psoriasis. The second study (paediatric study 2) is an open-label study of 84 patients from 6 to less than 18 years of age with moderate to severe plaque psoriasis. The safety profile reported in these two studies was consistent with the safety profile reported in adult plaque psoriasis patients. Undesirable effects in paediatric patients with JIA. The safety of secukinumab was also assessed in a phase III study in 86 juvenile idiopathic arthritis patients with ERA and JPsA from 2 to less than 18 years of age. The safety profile reported in this study was consistent with the safety profile reported in adult patients. Reporting of suspected adverse reactions: Reporting suspected adverse reactions after authorisation of the medicinal product is important. It allows continued monitoring of the benefit/risk balance of the medicinal product. Healthcare professionals are asked to report any suspected adverse reactions via the national reporting system. Mode of delivery: Medicinal product subject to medical prescription. Marketing authorisation holder and numbers: Novartis Europharm Limited, Vista Building,
Doeltreffendheid van Orismilast bij het verlichten van pruritus bij ernstige atopische dermatitis
Orismilast is een krachtige selectieve remmer van fosfodiesterasen 4 B en D, die al een significante werkzaamheid heeft laten zien in een fase 2b-onderzoek bij psoriasis (IASOS-onderzoek).
Orismilast remt B/D-isovormen met een 39-maal grotere werkzaamheid dan apremilast, wat resulteert in significante onderdrukking van de Th1-, Th17- en Th2-wegen.
De werkzaamheid van orismilast werd hier geëvalueerd tegen placebo bij volwassenen met matige tot ernstige atopische dermatitis. Een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde fase 2b-studie werd uitgevoerd om de werkzaamheid en veiligheid van orismilast gedurende 16 weken te evalueren bij volwassenen met matige tot ernstige atopische dermatitis. Patiëntkarakteristieken bij baseline waren vergelijkbaar, met een gemiddelde van 45% van de patiënten met ernstige dermatitis (EASI score > 21). Bij S16 werd IGA 0/1 bereikt bij 26%, 24% en 31% van de patiënten in respectievelijk de Orismilast 20, 30 en 40 mg groepen, vergeleken met 10% van de patiënten in de placebogroep (p<0,05). Alle behandelingsgroepen vertoonden een significante vermindering van ten minste 4 punten in de NRS pruritusschaal op S16, vergeleken met placebo (p<0,05). Gemiddeld was bijna een derde van de patiënten zeer sterk verbeterd, vergeleken met 12% voor placebo. Er was geen significant verschil in het bereiken van EASI 75, die werd bereikt in 36% van de gevallen voor orismilast 40 mg en 30% van de gevallen voor placebo.
EASI 90 werd bereikt bij 20% van de patiënten voor de dosering van 40 mg en bij 14% van de patiënten voor placebo en de andere doseringen. EASI 100 werd bereikt voor de doses van 20, 30 en 40 mg bij respectievelijk 9%,8% en 5% van de patiënten en bij geen van de patiënten in de placebogroep.
Het veiligheidsprofiel was consistent met dat wat werd waargenomen voor de PDE4-klasse. De meest voorkomende bijwerkingen waren diarree, misselijkheid en hoofdpijn, die voornamelijk werden waargenomen tijdens de eerste maand en zelden leidden tot het staken van de behandeling.
Ref: Orismilast efficacy in adults with moderate-to-severe atopic dermatitis in a phase 2b trial: early impact on itch and patient-reported outcomes E. Simpson et al. European Academy of Dermatology & Venereology 2024, Amsterdam (Pays-Bas), 25-28 septembre 2024
Veiligheid van rilzabrutinib bij chronische spontane urticaria na 12 weken
Rilzabrutinib is een reversibele orale tyrosinekinaseremmer (BTKi). De reversibiliteit van de covalente binding aan BTK Cys481 vermindert de kans op bijwerkingen, wat de verdraagbaarheid van rilzabrutinib kan verbeteren. BTK komt tot expressie in zowel mestcellen als B-lymfocyten en speelt een essentiële rol in veel immuungemedieerde ziekteprocessen, waaronder de processen die betrokken zijn bij chronische spontane urticaria (CSU). RILECSU is een 52 weken durende fase 2 studie, bestaande uit een 12 weken durende gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde periode om de werkzaamheid en veiligheid te beoordelen met verschillende doses rilzabrutinib, gevolgd door een 40 weken durende open-label verlengingsperiode.
Deelnemers waren patiënten in de leeftijd van 18-80 jaar met matige tot ernstige CSU (wekelijkse urticaria activiteit score (UAS7) ≥16; wekelijkse jeuk ernst score (ISS7) ≥8) die onvoldoende onder controle waren met antihistaminica. Beoordelingen van de verdraagbaarheid omvatten ongewenste voorvallen (AE’s), waaronder ernstige ongewenste voorvallen (SAE’s) en AE’s van speciaal belang (AESI’s), lichamelijk onderzoek, vitale functies, elektrocardiogram (ECG) en laboratoriumparameters. Bijwerkingen die vaker voorkwamen met rilzabrutinib dan met placebo waren onder andere diarree, misselijkheid en hoofdpijn, waarvan de meerderheid als mild werd gerapporteerd (zie tabel). De incidentie van SAE’s was laag (n=1 placebo; n=2 TID’s) en ernstige ongewenste voorvallen traden met dezelfde incidentie op in alle dosisgroepen van rilzabrutinib en placebo. Vitale functies en ECG-resultaten waren vergelijkbaar in alle groepen. Er waren geen ernstige of opportunistische infecties. Skin AEs kwamen vaker voor in de placebo en rilzabrutinib QPM armen dan in de rilzabrutinib BID of TID armen. Er werden geen BTKi-geassocieerde cytopenie, bloedingen of atriale fibrillatie waargenomen bij patiënten behandeld met rilzabrutinib.
Ref: A 12-Week Safety Assessment of Rilzabrutinib in Patients With Chronic Spontaneous Urticaria From the RILECSU Phase 2 Dose-Ranging Study. Moshe Ben-Shoshan et al. European Academy of Dermatology & Venereology 2024, Amsterdam (Nederland) 25-28 september 2024
Anti-hypertensiva en eczematiforme reacties bij oudere patiënten
Meer dan 10 jaar geleden suggereerden 2 beperkte case-control onderzoeken al een verband tussen bepaalde antihypertensiva en eczematiforme reacties bij oudere patiënten, in beide gevallen met calciumkanaalblokkers; één onderzoek suggereerde ook een verband met thiazidediuretica. Een recent onderzoek analyseerde de elektronische medische dossiers van de eerstelijnsgezondheidszorg van 1,5 miljoen Britse patiënten ≥60 jaar. Na correctie voor verstorende factoren waren nieuwe diagnoses van eczeem 29% hoger bij patiënten die waren begonnen met een antihypertensieve behandeling.
De associaties met eczeemreacties waren sterker bij diuretica en calciumantagonisten (aangepaste HR = 1,2 in beide gevallen). ACE-remmers en bètablokkers hadden een zwak verband (respectievelijk aangepaste HR = 1,02 en 1,04). Hoewel dit een observationele studie was, zijn de resultaten overtuigend omdat ze betrekking hebben op een grote populatie, verstorende factoren elimineren en vergelijkbaar zijn met eerder gerapporteerde resultaten.
Ref.: Anti-hypertensive medications and eczematous dermatitis in older adults. M Ye, LN Chan, I Douglas et al. JAMA Dermatol. 2024; 160(7):710-716
TRANSCRIPTIE: DR. SOPHIE GOLSTEIN
28
Dr. Anne Welfringer - Afdeling Dermatologie
CHU Necker-Enfants malades, Parijs
Het doel van deze presentatie was om de huidverschijnselen te bespreken die geassocieerd worden met ziekten van het spijsverteringskanaal.
De dermatoloog kan door middel van semiologie een vroege diagnose stellen van ziekten van het spijsverteringskanaal, voordat de geassocieerde digestieve manifestaties verschijnen. Omgekeerd kan de dermatoloog door de gastro-enteroloog worden ingeschakeld voor huidverschijnselen die optreden tijdens het verloop van een spijsverteringsziekte, hetzij in verband met de ziekte zelf of in verband met de behandeling ervan.
DERMATOLOGISCHE AANDOENINGEN
EN INFLAMMATOIRE DARMZIEKTEN IBD
IBD bij kinderen is een vrij veel voorkomende ziekte, bij 1520% van de patiënten begint de ziekte op de kinderleeftijd. Een zeer jonge start van de ziekte is een teken van ernst; deze patienten hebben een ernstiger ziektebeeld en zullen in een vroeg stadium gemakkelijker hun toevlucht nemen tot biotherapieën.
IBD wordt onderverdeeld in 2 ziekten:
• de ziekte van Crohn, die het hele spijsverteringskanaal aantast, van de mond tot de anus
• rectocolitis ulcero-haemorrhagica, die beperkt is tot het rectum en de dikke darm.
De huid is het meest voorkomende extra-digestieve aspect van IBD. Het kan aan de spijsverteringssymptomen voorafgaan, soms meerdere jaren. De rol van de dermatoloog bij het stellen van de diagnose is daarom essentieel.
Vermoeden van IBD: wat moet er gedaan worden?
a) Klinisch
a. Groeicurve (bij de ziekte van Crohn is er in de meerderheid van de gevallen een onderbreking in de curve, in tegenstelling tot bij hemorragische rectocolitis), puberteitsverschijnselen (kinderen met IBD kunnen een vertraagde puberteit hebben).
b. Zoeken naar spijsverteringsstoornissen
Symptomen
Bloed in de ontlasting occasioneel Bijna altijd
Perineale betrokkenheid Vaak(40%) nooit
Groeiachterstand Vaak Zelden
Ondervoeding Vaak Zelden
c. Niet-specifieke symptomen: bleekheid, vermoeidheid, depressie, anorexia, gedragsveranderingen, enz.
b) Biologie + fecale calprotectine++
Het is belangrijk om een CRP en een SV te vragen bij kinderen. Soms is de CRP normaal maar de SV licht verhoogd, wat een teken is van een ontstekingssyndroom. Eiwitelektroforese moet ook worden aangevraagd, wat een ontstekingssyndroom als gevolg van hypergammaglobulinemie zal aantonen.
Albumine wordt gebruikt bij het zoeken naar een malabsorptiesyndroom.
c) De voordelen van beeldvorming: echografie, entero-MRI Echografie moet worden uitgevoerd bij jonge, vrij magere kinderen, door een getrainde operator die in staat is om pariëtale, ileale of colon-infiltratie te detecteren. Entero-MRI is de gouden standaard en zal hypersignalen aantonen. Dit onderzoek verkent de dunne darm niet goed, dus een normale entero-MRI-scan sluit een ontstekingsziekte niet volledig uit.
d) Endoscopie +++
De definitieve diagnose is gebaseerd op endoscopie met biopten.
Dermatologische aandoeningen omvatten:
1) Specifieke laesies, d.w.z. als er een biopsie van de laesie wordt genomen, zal er een granuloom worden gevonden op de histologie (dit granuloom zal slechts in een derde van de gevallen worden gevonden, maar er moet toch een huidbiopsie worden uitgevoerd als er geen digestieve tekenen zijn om de diagnose te stellen).
• Door contiguïteit: dit zijn orale-faciale en anale infecties.
• Metastatisch: betrokkenheid op afstand van het spijsverteringskanaal
Ano-perineale betrokkenheid
Dit type betrokkenheid komt in 30% van de gevallen voor, met een gemiddelde leeftijd van 12 jaar. Ano-perineale betrokkenheid is een slechte prognostische factor; de ziekte is ernstiger, met een hoger percentage ziekenhuisopnames en een frequenter beroep op biotherapieën.
Er zijn 3 soorten ano-perineale laesies (APL):
APL 1
APL 2
fistuliserend
Zweren/ Scheuren/ Pseudomarisci Fistels/abcessen Stnose
Deze laesies ontwikkelen zich gelijktijdig met spijsverteringsschade.
Deze laesies kunnen verschijnen buiten de opflakkeringen van het spijsverteringsstelsel om. Ze komen vaak overeen met laesies met littekenvorming, die buiten inflammatoire opflakkeringen optreden en op zichzelf evolueren.
In 1/3 van de gevallen gaan deze laesies vooraf aan de diagnose van de ziekte van Crohn. Het is daarom belangrijk om de anus van patiënten te onderzoeken, omdat dit kan leiden tot een vroege diagnose van de ziekte van Crohn.
Orofaciale granulomatose
De meest voorkomende gezichtsbetrokkenheid is macrocheilitis, die meestal geïnfiltreerd is, stevig aanvoelt, vaak asymmetrisch is, soms kloven vertoont en over het algemeen pijnlijk is. Het gaat in 50% van de gevallen vooraf aan betrokkenheid bij de spijsvertering, met een mediane vertraging van 13 maanden.
Geassocieerde gingivale hypertrofie komt vaak voor. Minder vaak kan ook oedemateuze en fissurerende hyperplasie van het mondslijmvlies, bekend als cobblestone, worden waargenomen.
De behandeling is gebaseerd op de behandeling van de spijsverteringsaandoening, maar vaak evolueren deze dermatologische aandoeningen vanzelf. We moeten dus niet aarzelen om lokale topische behandelingen toe te voegen: dermocorticoïden, topische tacrolimus, Kenacort-injecties. Er zijn geen vaste richtlijnen voor deze behandelingen.
Uitgezaaide ziekte van Crohn
In dit geval bevinden de laesies zich op een afstand van het spijsverteringskanaal.
De laesies worden voornamelijk aangetroffen rond de genitaliën.
Bij jonge meisjes wordt asymmetrisch en pijnlijk geïnfiltreerd oedeem gezien op de labia majora. Hetzelfde type laesies wordt aangetroffen op de penis.
2) Reactieve dermatosen: deze laesies verschijnen niet noodzakelijk in verband met de pathologie en evolueren niet in het bijzonder met de behandeling van de onderliggende pathologie.
Afthosen
Afthose is de meest voorkomende reactieve dermatose. Er is niet noodzakelijkerwijs sprake van een ontstekingsziekte in alle gevallen van aften, maar dit moet wel onderzocht worden bij navraag; er moet gezocht worden naar tekenen van de spijsvertering en de groeicurve moet onderzocht worden.
Bij andere oorzaken van aften (met name ijzer-, foliumzuuren vitamine B12-tekorten) moet een bloedbeeld worden bepaald om cyclische neutropenie uit te sluiten.
De behandeling is gebaseerd op de standaard aftenbehandeling: lokale corticosteroïden en mondspoelingen. Als de aften invaliderend zijn maar de ziekte van Crohn onder controle is, kunnen tweedelijnsbehandelingen zoals colchicine, dapsone of thalidomide worden besproken.
Neutrofiele dermatosen
Dit zijn inflammatoire dermatosen die worden gedefinieerd door een histologisch beeld van een aseptisch dermaal neutrofiel infiltraat.
De meest voorkomende neutrofiele dermatose (ND) bij IBD is pyoderma gangrenosum (PG). Het wordt aangetroffen bij 1-3% van de IBD-patiënten.
Andere NCD’s geassocieerd met IBD zijn het syndroom van Sweet, arthro-cutane syndroom, pyostomatitis-pyoderma vegetans en Sneddon-Wilkinson subhoorn pustulosis.
In het geval van PG bij kinderen moet primaire immunodeficiëntie altijd worden uitgesloten, de andere belangrijke oorzaak van PG bij kinderen.
De behandeling is voornamelijk gebaseerd op dermocorticoiden, tacrolimus of orale corticosteroïden, evenals conventionele immunosuppressiva of anti-TNF middelen.
Geassocieerde ziekten
Wanneer we te maken hebben met hiddradenitis suppurativa bij kinderen, epidermolysis bullosa acquisitiva of psoriasis, moeten we op zoek gaan naar IBD (let op spijsverteringsverschijnselen, controleer de groeicurve).
3) Dermatosen als gevolg van de behandeling
Bij deze pathologieën zijn anti-TNF-geneesmiddelen vrijwel een eerstelijnsbehandeling geworden.
• Reactie injectieplaats: 5 tot 33,7% van de gevallen. Deze reacties zijn over het algemeen niet invaliderend.
• Infectieuze dermatosen, waarvan de meest voorkomende zijn:
- Bacteriële infecties (20% van de gevallen) waaronder impetigo, folliculitis, furunculose en abcessen. In het geval van terugkerende impetigo of furunculose moet bacteriële kartering worden uitgevoerd op de 3 plaatsen (neus, oksels, bilplooi) om te zoeken naar chronisch dragerschap van stafylokokken. Plaatselijke ontsmetting met antiseptische toiletten en antibiotische crèmes is noodzakelijk op bacteriële plaatsen. Hygiënemaatregelen zijn uiteraard essentieel, met een goede handhygiëne (wassen, korte, schone vingernagels), lichaamshygiëne (regelmatig verschonen van linnengoed) en omgevingshygiëne (linnengoed, serviesgoed).
- Virale infecties
Voordat we een behandeling instellen, proberen we meestal eerst de waterpokkenstatus van het kind te controleren. Het is niet altijd mogelijk om het kind te vaccineren en dan zal het nodig zijn om het kind te behandelen, ook al is het niet geïmmuniseerd.
Als het kind waterpokken krijgt met anti-TNF-medicatie, moet de behandeling worden gestopt en moet het kind worden behandeld met intraveneus aciclovir.
• Ontstekingsziekten van de huid
De meest voorkomende inflammatoire dermatose is psoriasis, die voornamelijk wordt gezien bij infliximab maar zich ook kan ontwikkelen bij adalimumab. Paradoxale psoriasis verschijnt meestal na enkele maanden evolutie; de mediaan van de vertraging is ongeveer 1,5 jaar. Het verschijnt wanneer de ziekte van Crohn redelijk goed onder controle is. Het is daarom een factor bij een goede respons op behandeling.
Psoriasis kan zich voordoen in plaques, op de klassieke manier, maar er kan ook een licht gemengde vorm van eczemateuze psoriasis zijn. De eerstelijnsbehandeling is gebaseerd op de standaardbehandeling van psoriasis met dermocorticoïden en derivaten en vitamine D of keratolytica.
Infectie van de plooien komt vaak voor, met name retroauriculaire betrokkenheid, met laesies die kunnen etteren en eczemateus kunnen lijken. Dermocorticoïden hebben de voorkeur bij axillaire en inguïnale plooien.
Betrokkenheid van de hoofdhuid geeft een vals asbestringwormbeeld, dat zeer invaliderend kan zijn. De behandeling is gebaseerd op lokale corticosteroïden, soms gecombineerd met een behandeling voor seborroïsch eczeem. In de regel moet er een mycologisch monster worden genomen om een superinfectie met dermatofyten uit te sluiten. Betrokkenheid van de oogleden is ook een klassieke bijwerking, met psoriasiforme blepharitis sicca. Er is meestal geen onderliggende oculaire betrokkenheid, maar een systemisch oogheelkundig advies moet worden ingewonnen omdat droge ogen zich soms ontwikkelen op deze huidlaesies. De behandeling is gebaseerd op topische tacrolimus, dat zeer effectief is.
Palmoplantaire betrokkenheid kan pustuleus zijn, met gebarsten en pijnlijke laesies. In eerste instantie worden lokale behandelingen gebruikt, maar deze zijn meestal onvoldoende. Vaak moet worden overgegaan op tweedelijnsbehandelingen, zoals acitretine of methotrexaat. Er zijn enkele mengvormen, waarbij het moeilijk is om onderscheid te maken tussen eczeem en psoriasis. Deze laesies staan bekend als psoriasis eczeem. Over het algemeen blijft er klinische twijfel bestaan bij histologie. Deze patiënten worden behandeld met dermocorticoïden.
Paradoxale psoriasis bij een patiënt die anti-TNF gebruikt: voorgestelde behandeling
Het eerste wat je moet doen is lokale behandelingen starten, met een initiële behandeling maar ook een onderhoudsbehandeling. Het is belangrijk om aan patiënten uit
te leggen dat dit een dermatose is die chronisch zal blijven; zolang er behandeling is, zal de psoriasis aanhouden. Dit betekent niet dat de anti-TNF-behandeling moet worden gestopt; de meeste patiënten zijn onder controle met goed beheerde lokale behandelingen en onderhoudstherapie (bijv. doorgaan met Protopic 2x/week als de oogleden zijn aangedaan, doorgaan met dermocorticoïden 2x/week als de plooien zijn aangedaan, etc.).
Als deze maatregelen na 3 tot 6 maanden falen, moet de therapietrouw altijd worden gecontroleerd en moet de therapeutische educatie worden hervat als dit niet het geval is. Als de patiënt, ondanks een goede therapietrouw, echt last heeft van zijn huidaandoening, moeten besprekingen worden gevoerd met de gastro-enterologen; ofwel een verandering van behandeling (Ustekinumab heeft de voorkeur als tweedelijnsbehandeling bij deze patiënten), ofwel als de ziekte zeer goed onder controle is, met name bij perineale aandoeningen (die over het algemeen zeer moeilijk onder controle te houden zijn en waarvoor echt anti-TNF nodig is, de meest effectieve behandeling), zal de toevoeging van methotrexaat of acitretine worden besproken.
Er zijn andere, zeldzamere inflammatoire dermatosen:
- Anti-TNF-geïnduceerde lupus:
Het is om deze reden dat antinucleaire factoren (ANF) systematisch moeten worden gezocht bij controles vóór de behandeling.
Als ANF positief is tijdens de follow-up maar er geen klinische tekenen zijn, moet de behandeling uiteraard niet worden gewijzigd.
Als er tekenen van lupus verschijnen, moet de behandeling worden gestopt en de klasse worden gewijzigd.
- Vasculitis:
Anti-TNF-geïnduceerde vasculitis bestaat.
Als er vasculitis of purpura optreedt onder anti-TNF-behandeling, moet een volledige vasculitis work-up worden uitgevoerd, moet een huidbiopsie met directe immunofluorescentie worden uitgevoerd en moet de behandeling worden gestopt zolang de symptomen aanhouden.
• Kankerrisico van anti-TNF?
Bij volwassenen is aangetoond dat er een verhoogd risico is op melanoom en niet-melanoom kanker met anti-TNF. Deze patiënten moeten daarom één keer per jaar gecontroleerd worden.
Bij kinderen is dit risico vrijwel onbestaande. Er zijn 2 gevallen gepubliceerd van Etanercept bij volwassen patiënten (van 18 en 19 jaar) en één geval bij een 14-jarig kind dat ook een ander immunosuppressivum, Imuran, gebruikte.
Patiënten, ouders en gastro-enterologen moeten daarom gerustgesteld worden dat huidkanker bij pediatrische patiënten die behandeld worden met anti-TNF niet echt een probleem is.
Traditionele pediatrische surveillance moet worden gehandhaafd, d.w.z. geen controle van nevi, tenzij er
sprake is van een zorgwekkende laesie. Wel moeten fotoprotectiemaatregelen worden aanbevolen.
• Andere zeldzamere dermatosen
Er is een klasse-effect; met andere woorden, als een patiënt een cutane bijwerking heeft op anti-TNF, maakt het niet uit hoeveel je de anti-TNF verandert, het effect blijft hetzelfde. Het is dus beter om van klasse te veranderen.
Bijwerkingen kunnen heel laat optreden, enkele maanden na het begin van de behandeling. Het is daarom belangrijk om je ervan bewust te zijn.
4) Deficiëntie dermatosen
Deze kinderen hebben vaak een malabsorptiesyndroom.
La dermatite atopique est souvent associée à la dermatite herpétiforme ce qui engendre souvent un retard diagnostic car ce sont des patients connus atopiques qui ont des lésions prurigineuses et qui sont donc traités comme de l’eczéma.
Dit is de meest voorkomende extra digestieve manifestatie van coeliakie. Alle gevallen van dermatitis herpetiformis moeten daarom worden onderzocht.
Il faut donc y penser devant une résistance aux dermocorticoïdes (qui ne fonctionnent pas dans la dermatite herpétiforme) et sur les localisations qui ne sont pas les localisations classiques de la dermatite atopique : atteinte des coudes, des genoux, des fesses, du dos et des épaules.
Er zijn twee pieken in de beginleeftijd: tussen 2 en 7 jaar en in de adolescentie.
Er is een noord-zuid gradiënt, met veel meer gevallen in Noord-Europa.
herpetiformis) en op plaatsen die niet de klassieke plaatsen van atopische dermatitis zijn: betrokkenheid van de ellebogen, knieën, billen, rug en schouders.
Het spijsverteringsonderzoek bij kinderen richt zich op transitstoornissen (chronische diarree, constipatie), buikpijn en een opgeblazen gevoel.
L’examen pédiatrique digestif se concentrera sur la recherche de troubles du transit (diarrhée chronique, constipation), de douleurs abdominales, de ballonnements. On recherchera également une pâleur muco-cutanée, un amaigrissement, une cassure de la courbe de croissance et un retard de développement psychomoteur, une apathie.
Atopische dermatitis wordt vaak geassocieerd met dermatitis herpetiformis, wat vaak leidt tot een vertraagde diagnose, omdat dit bekende atopische patiënten zijn die pruritische laesies hebben en daarom worden behandeld als eczeem.
We kijken ook naar bleke huid, gewichtsverlies, een onderbreking in de groeicurve, vertraagde psychomotorische ontwikkeling en apathie.
Het is belangrijk om te onthouden dat je nooit met een glutenvrij dieet mag beginnen voordat de diagnose is bevestigd, omdat dit alle tests kan ontkrachten.
Il est important de retenir qu’il ne faut jamais démarrer un régime sans gluten avant la confirmation diagnostic, car cela risque de négativer tous les examens.
Het moet daarom worden overwogen in aanwezigheid van resistentie tegen dermocorticoïden (die niet werken bij dermatitis
Algorithme :
Algoritme:
Huidsymptomen die wijzen op DH
Diagnostische bevestiging: huidbiopsie voor histologie en IFD
Zoeken naar CD
Anti-transglutaminase IgA en totaal IgA test
IgA TG>10N en normaal totaal IgA
Spijsverteringssymptomen +
Anti-endomysium IgA +
Bevestigd CD
Totaal IgA N IgA TG+maar<10N of anti endomysium IgG
Spijsverteringssymptomen -
Anti-endomysium IgA dosering
IgA-deficiëntie
Anti TG IgG en anti endomysium IgG
Stel een fibroscopie voor om CD te bevestigen
Geen fibroscopie
PNDS MBAI de l’enfant 2023
PNDS Kindergeneeskunde MBAI 2023
Husby S et al, J Pediatr Gastroenterol Nutr . Janv 2020
Husby S et al, J Pediatr Gastroenterol Nutr . jan 2020
La prise en charge repose sur :
De behandeling is gebaseerd op:
• Glutenvrij dieet: tarwe, gerst en rogge +/- haver (nalevingsproblemen). Het is belangrijk om het doel van de behandeling aan patiënten uit te leggen.
2) Verminderen van spijsverteringsproblemen of algemene symptomen als deze voorkomen op een glutenvrij dieet
- Le régime sans gluten : blé, de l’orge et du seigle +/- avoine (difficultés d’observance). Il est important donc d’expliquer aux patients le but du traitement.
• Disulone kan helpen bij dermatologische symptomen (pruritus).
3) Behoud een optimale groei in lengte en gewicht
4) Zorgen voor een normale mineralisatie van de botten
5) Behoud van een goede vruchtbaarheid
- La Disulone peut aider sur les signes dermatologiques (sur le prurit) Dans le cadre de ce traitement, il est important de réaliser une surveillance hématologique car il a été observé un taux plus important d’agranulocytose que dans les autres indications du médicament.
• Als onderdeel van deze behandeling is het belangrijk om hematologische monitoring uit te voeren, omdat een hoger percentage agranulocytose is waargenomen dan bij andere indicaties voor dit geneesmiddel.
6) Het verminderen van het risico op spijsverteringskanker op volwassen leeftijd.
BEAN SYNDROME- OF BLUE RIBBER
- Les dermocorticoïdes ne fonctionnent en général pas.
BLEB NEVUS SYNDROOM
• Dermocorticoïden werken over het algemeen niet.
Six raisons pour poursuivre un régime sans gluten :
Zes redenen om vast te houden aan een glutenvrij dieet:
1) Maintenir l’intégrité de sa muqueuse intestinale pour préserver l’absorption
Dit zijn multifocale cutane en viscerale veneuze malformaties. Bij het stellen van een dermatologische diagnose is het belangrijk om te zoeken naar viscerale locaties van de malformaties.
2) Réduire les symptômes digestifs ou généraux s’ils existent sous gluten
1) Behoud de integriteit van het darmslijmvlies om de absorptie te behouden.
3) Maintenir une croissance staturo-pondérale optimale
Dit syndroom wordt veroorzaakt door somatische mutaties in het TEK-gen, dat codeert voor TIE2 (receptor tyrosinekinase), dat
naast mTor betrokken is bij de PI3K/AKT-angiogenesecascade. Remmers van mTor zouden de endotheliale proliferatie kunnen controleren door hun antiproliferatieve en anti-angiogene eigenschappen.
Wanneer moet het risico op polyposis en spijsverteringskanker overwogen worden in aanwezigheid van dermatologische laesies?
Bij kinderen moet dit worden overwogen als de laesies vroeg verschijnen en als er meerdere laesies zijn.
Gardner-syndroom
Dit syndroom wordt veroorzaakt door een autosomaal dominante mutatie in het APC-gen, wat resulteert in familiaire adenomateuze polyposis. Dermatologisch kan het worden gesuggereerd door de aanwezigheid van multipele lipomen, epidermoïde cysten, multipele pilomatricomen en osteomen.
De kankers die voorkomen bij dit syndroom zijn spijsverterings-, schildklier-, alvleesklier- en bijnierkankers.
Peutz-Jehgers syndroom
Dit is een autosomaal dominante ziekte die wordt veroorzaakt door een mutatie in het DTK11-gen.
Het eerste teken dat verschijnt is lentiginose, met periorificiële
lentigines (oraal in 80% van de gevallen) op de handpalmen of voetzolen.
Deze lentigines verschijnen heel vroeg en zijn soms aangeboren aanwezig bij de geboorte.
Er is een risico op polyposis bij dit syndroom en daarom worden deze patiënten gevolgd in de gastro-enterologie. Kankers die voorkomen bij dit syndroom zijn spijsverterings-, alvleesklier-, borst-, baarmoeder-, testikel- en eierstokkanker.
Cowden-syndroom
Dit syndroom is gekoppeld aan een autosomaal dominante mutatie van het PTEN-gen.
Er worden multipele hamarotomen, gezichtsdysmorfie en macrocefalie waargenomen. Dermatologisch verschijnen de symptomen rond de adolescentie.
Trichillemomen (kleine goedaardige haarlaesies) kunnen worden gezien in het gezicht, net als palmoplantaire betrokkenheid met vrij specifieke “ put ” laesies; er kunnen ook mucosale afwijkingen zijn, in het bijzonder linguale of gingivale papillomateuze laesies.
Spijsverterings-, borst-, schildklier-, endometrium- en nierkanker kunnen allemaal voorkomen bij dit syndroom.
De dermatoloog en gastro-enteroloog werken daarom nauw samen, zowel bij de vroege diagnose als bij de follow-up van deze patiënten, die in de loop van hun ziekte huidmanifestaties kunnen ontwikkelen.
Effectiviteit van zilver of jodium bij wondverzorging
Jodium- en zilverhoudende verbanden behoren tot de meest gebruikte in de klinische praktijk. Beide zijn gemakkelijk te gebruiken, niet duur, bieden een barrière tegen bacteriën, helpen overtollig exsudaat te beheersen en bevorderen de wondgenezing. Een Chinees team voerde een systematische review en meta-analyse uit van 17 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken waarin de effectiviteit van jodium- en zilververbanden op wondgenezing werd vergeleken. Er werden verschillende soorten wonden geïdentificeerd, waarvan brandwonden en diabetische voetulcera de meest voorkomende waren. Chirurgische en traumatische wonden, beenzweren, huidabcessen, enz. werden ook waargenomen. Het blijkt dat zilververbanden een snellere genezing mogelijk maken dan jodiumverbanden (gestandaardiseerd gemiddeld verschil 0,95; 95% CI: -1,62 tot -0,28). Deze superioriteit in termen van tijd had echter geen invloed op de genezingssnelheid, die niet significant verschilde tussen de twee groepen (RR 1,29; 95% CI: 0,90 tot 1,85). De analyse laat zien dat zilververbanden een betere controle geven over het exsudaatvolume en de pijn, zij het onder voorbehoud vanwege de wisselende kwaliteit van de onderzoeken. Ten slotte lijken de twee soorten verbanden gelijkwaardig te zijn in termen van anti-infectieuze werkzaamheid.
Ref.: Jiang Y, Zhang Q, Wang H, et al. Effectiveness of silver and iodine dressings on wound healing: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2024 Aug 13;14(8):e077902.
De rol van stoppen met roken bij hidradenitis suppurativa
In een recente publicatie van JAMA dermatology is een onderzoek gepubliceerd om de relatie tussen stoppen met roken en de ontwikkeling van HS te verduidelijken. Aan het onderzoek namen 1.905.499 mensen deel uit de Zuid-Koreaanse NHIS-database (National Health Insurance Service) die om de twee jaar een gezondheidscontrole ondergingen (de eerste tussen 2004 en 2005; de tweede tussen 2006 en 2007), met een follow-up van maximaal 14 jaar en informatie over hun rookstatus (doorgaan met roken, stoppen, beginnen, hervatten, enz.).
Over een observatieperiode van 84.447.025 persoonsjaren werden 3.671 gevallen van HS gediagnosticeerd.
Vergeleken met degenen die bleven roken, was het risico op het ontwikkelen van HS voor patiënten die gestopt waren met roken (aangepaste Hazard Ratio HR 0,58; 95% betrouwbaarheidsinterval IC95 0,36-0,92) hetzelfde als voor patiënten die nooit gerookt hadden (HR van 0,63), en dit binnen 3 tot 4 jaar na stoppen met roken. Het voordeel van stoppen met roken werd waargenomen in alle subgroepen die werden onderscheiden op basis van gewicht, alcoholgebruik, lichamelijke activiteit en co-morbiditeiten. Tegelijkertijd wordt het risico op HS voor mensen die (of terug) roken na twee tot drie jaar identiek aan dat van ‘hardnekkige’ rokers. Er zijn veel pathofysiologische manieren waarop tabak de incidentie van HS kan verhogen. Van nicotine, dioxine en polyaromatische koolwaterstoffen wordt gedacht dat ze keratinocyten activeren en zo epitheliale hyperplasie in haarfollikels bevorderen, wat leidt tot verstopping. Nicotine bevordert ook de verspreiding van Staphylococcus aureus. Al met al suggereert dit onderzoek dat stoppen met roken een primaire preventiemaatregel voor HS zou kunnen zijn. Volgens dit onderzoek is drie jaar roken ‘genoeg’ om het risico op HS te verhogen, terwijl meer dan tien jaar roken nodig is om het risico op psoriasis, een andere inflammatoire dermatose, te verhogen. De relatie tussen roken en HS lijkt dus erg nauw te zijn.
Ref.: Kim SR, Choi YG, Jo SJ. Smoking Cessation and Risk of Hidradenitis Suppurativa Development. JAMA Dermatol. 2024 Aug 21:e242613. doi: 10.1001/jamadermatol.2024.2613.
De precieze diagnose van subtypes van lupus is een moeilijke klinische kwestie. Het gebruik van huidbiopten is vaak noodzakelijk. Er is grote vooruitgang geboekt op het gebied van kunstmatige intelligentie en deze heeft geleid tot de ontwikkeling van deep learning-algoritmen. In de afgelopen jaren hebben deze algoritmen prestaties laten zien die in grote lijnen gelijkwaardig zijn aan die van dermatologen bij de diagnose van veelvoorkomende dermatosen. In deze studie beoordeelden de auteurs de prestaties van een multifocaal deep learning-algoritme, d.w.z. met behulp van foto’s, klinische, biologische, histologische en immunohistochemische gegevens. In totaal werden 446 patiënten met 800 klinische foto’s en 3.786 immunohistochemische beelden geanalyseerd. Er werden verschillende deep learning-algoritmen gebruikt om informatie te extraheren uit de foto’s (ResNet-18-algoritme) en immunohistochemische gegevens (EfficientNet-B3-algoritme). Van de 13 diagnoses presteerde het algoritme dat foto’s, klinische gegevens en immunohistochemie gebruikte het best: sensitiviteit 83%, specificiteit 99%, nauwkeurigheid 85%, gebied onder de ROC-curve 98%.
Om het potentiële belang van een dergelijk hulpmiddel aan te tonen, werden de 64 externe validatiegevallen voorgelegd aan tien stagiaires dermatologie die in eerste instantie toegang kregen tot de klinische beelden, biologische gegevens en de resultaten van het pathologierapport. De stagiaires moesten een diagnose voorstellen uit de 13 voorgestelde diagnoses, waarna ze in een tweede fase toegang kregen tot de voorstellen van het multifocale deep learning-algoritme en hun conclusie konden herzien. In deze oefening nam de diagnostische prestatie toe van 67% (standaarddeviatie 7%) tot 81% (standaarddeviatie 4%), ofwel een verbetering van de diagnostische prestatie van 14% (p = 0,004).
Concluderend suggereert deze studie dat een deep learning-algoritme dat klinische, biologische en immunohistochemische gegevens gebruikt, de diagnostische prestaties van cutane lupussubtypes zou kunnen verbeteren.
Ref.: Li Q et al. Human-multimodal deep learning collaboration in ‹precise› diagnosis of lupus erythematosus subtypes and similar skin diseases. J Eur Acad Dermatol Venereol 2024; doi: 10.1111/ jdv.20031. Epub ahead of print. PMID: 38619440.
DERMATOLOGICAL SCALP & HAIR EXPERT
ROOS2 AANBEVOLEN DOOR MEER DAN 70.000 DERMATOLOGEN1
VOORKOMT TOT 6 WEKEN TERUGKEER3 VERWIJDERT
VOOR/NA KLINISCH BEWEZEN 4
1 Vragenlijst uitgestuurd in de dermacosmetica markt uitgevoerd door AplusA en andere partners tussen januari 2023 en mei 2023, onder dermatologen in 34 landen, wat 80% van de wereldwijde BBP vertegenwoordigt.
1% SELENIUMDISULFIDE ANTISCHIMMELWERKING
1% SALICYLZUUR KERATOLYTISCH EFFECT
ALS MONOTHERAPIE OF AANVULLEND BIJ MEDICATIE TE GEBRUIKEN
2 Consumententest op 262 deelnemers – regelmatig gebruik gedurende 2 weken - Italië.
3 Klinische studie op 45 personen na 4 weken gebruik en 6 weken onderhoud.
4 Klinische studie op 45 personen, 3x/week gebruik. Beeld komt overeen met het gemiddeld behaalde resultaat.
5 Klinische studie met follow up naar de micro-organismen die een rol spelen bij roos, 56 personen, 3x/week gebruik gedurende 4 weken.
FLORENCE BOURLOND
Afdeling Dermatologie, Luxemburg
Op vrijdag 03/05/2024 organiseerde de ‘Groupe Ongle’ een prachtige opleidingsdag om hulde te brengen aan een grote naam in de dermatologie, Professor Robert Baran. Professor Richert bracht hem hulde door ons een korte herinnering te geven van de belangrijkste nagelpathologieën beschreven door professor Baran.
ONYCHOMATRICOMA
Gebaseerd op een presentatie van dr. Sophie Goettmann
De klinische verschijning is typisch, met een longitudinale xanthonychia met abrupte randen en proximale filiforme bloedingen. Deze xanthonychia wordt geleidelijk breder. Er is verdikking van de nagelplaat tegenover de xanthonychia en transversale of zelfs longitudinale hypercurvatuur van de plaat.
Er is ook longitudinale hyperstriatie. Deze goedaardige tumor van de nagel is pijnloos en bestaat uit een knobbel aan de basis van de nagel die zichtbaar is bij chirurgische avulsie.
Wanneer de distale vrije rand van de nagel wordt bekeken, is een honingraatpatroon van holtes binnen de nagel te zien.
Onychomatricomen komen vooral voor bij vrouwen van middelbare leeftijd met een lichte huidskleur, met slechts één geval beschreven bij kinderen. Het treft vooral de vingers (vooral de middelvinger) en minder vaak de tenen (hallux).
Microscopisch is deze tumor van matrixoorsprong (cul-de-sac) een RB1-deficiënte mesenchymale tumor met een reactieve matrixcontent. Het stroma is rijk aan spindelcellen.
De diagnose is klinisch en er zijn vele vormen beschreven:
• geassocieerd met onychomycose,
• laterale vorm die resulteert in een pijnlijke afgeknelde nagel,
• met pterygium,
• gepigmenteerd, differentiële diagnose van de ziekte van Bowen en melanoom,
• meerdere vormen
De behandeling is chirurgisch. Als het onychomatricoom klein is, kan het nagelbed ad integrum worden hersteld.
Het is ook mogelijk om niet te opereren, maar er zullen minder nawerkingen zijn als de operatie wordt uitgevoerd op een kleine laesie.
ACANTHOOM VAN HET NAGELBED Gebaseerd op een presentatie van Dr. Isabelle Moulonguet
Bij klinisch onderzoek is er verdikking van de vrije rand van de nagel, distale pigmentatie en filiforme bloedingen, evenals zeer karakteristieke gelige vlekken. Er zijn verschillende verschijningsvormen beschreven, waarschijnlijk afhankelijk van de locatie of chronologie: meer gelig of meer gepigmenteerd. Microscopisch onderzoek laat een tumor zien die vastzit aan de nagelplaat met een proliferatie van basaloïde cellen en enkele keratiniserende formaties (verantwoordelijk voor de gelige vlekken).
Deze entiteit is ook beschreven als seborroïsche keratose van de nagel of onychocytair matricoom.
DE VERSCHILLENDE KLINISCHE VARIËTEITEN VAN PLAVEISELCELCARCINOOM VAN DE NAGEL
Gebaseerd op een presentatie van dr. Bertrand Richert
Plaveiselcelcarcinoom (SCC) komt voornamelijk voor bij mannen, met een gemiddelde leeftijd van 60 jaar. Er zijn verschillende risicofactoren:
• ioniserende straling
• orale blootstelling aan arsenicum,
• Hoog-risico HPV met digitaal-genitale transmissie, waardoor onderzoek van de genitale en anale sferen nodig is.
Zelfinoculatie is mogelijk. Nagel EC wordt erkend als NIN: nail intraepithelial neoplasia; de digitale ziekte van Bowen moet worden beschouwd als een seksueel overdraagbare aandoening.
Polydactylie komt voornamelijk voor bij immuungecompromitteerde patiënten, ontwikkelt zich eerder en is agressiever. Mohs chirurgie verdient de voorkeur boven amputatie, behalve bij botbetrokkenheid.
Longitudinale melanoncyhia kan een presentatie zijn van de ziekte van Bowen.
Er zijn twee belangrijke klinische subtypes:
• periunguaal: wratachtige vorm (differentiële diagnose: wrat) van verschillende grootte. Een kleine longitudinale gepigmenteerde band rond de periferie van het wratachtige proces is een herkenningsteken. Wanneer deze kleine zwarte band aanwezig is, waren alle plaveiselcelcarcinomen in situ. HPV16 overheerst.
• subunguaal: deze vorm kan leiden tot extractie van de nagelplaat. HPV56 staat op de tweede plaats achter HPV16.
Dit roept een brandende vraag op: wat is of wordt de impact van HPV-vaccinatie op nagel EC? We zouden 30-40% minder door HPV veroorzaakte ziekte van Bowen moeten verwachten, maar niet meer, omdat er helaas veel verschillende HPV-subtypes verantwoordelijk zijn voor nagel-EC.
Als we een rode band op de nagel zien, gaat het in 2/3 van de gevallen om onychopapillomen en in minder dan 3% om nagelcelcarcinomen.
CHIRURGISCHE BEHANDELING
VAN CHRONISCHE PARONYCHIA & SCHEEFSTAND NA LATERALE BIOPSIE
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Olivier Cogrel
Bij chronische paronychia is er sprake van een ontsteking van de proximale plooi met terugtrekking van de cuticula, vaak gelinkt
aan de omgeving (beroep, irriterende stoffen, enz.). Het komt voornamelijk bij vrouwen voor.
De behandeling kan bestaan uit beschermende maatregelen, hydratatie van de supraunguale plooi en dermocorticoïden als eerstelijnsbehandeling. Medische behandeling is echter vaak onvoldoende, zodat chirurgische behandeling nodig kan zijn: en bloc verwijdering van het distale deel van het ventrale oppervlak van de plooi en herstel van een anatomische barrière.
CLASSIFICATIE VAN ONYCHOMYCOSEN
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Pauline Lecerf
Onychomycosen vormen 50% van de nagelpathologie, met een wereldwijde prevalentie van 5,5%. De tenen zijn het vaakst aangetast.
Het is belangrijk om de klinische vorm te herkennen en de ziekteverwekker te identificeren om de patiënt optimaal te kunnen behandelen.
1) Disto-lateraal subunguaal: vaak te wijten aan een dermatofyt
• hyperkeratotische variëteit: ondoorzichtige leukonychia of xanthonychia
• onycholytische variëteit: onmiddellijke onycholyse, vooral bij vrouwen en joggers
• paronychiale variëteit: distolaterale onyxis met bruinachtige verkleuring en subacute paronychia
• melanonychiale variëteit: dermatofyten of schimmels of gisten
2) Proximaal subunguaal: zoek naar congenitale of verworven immuundeficiëntie
• zonder paronychiale betrokkenheid
• met paronychiale betrokkenheid
3) Oppervlakkig:
• typisch
• atypisch
4) Endonyx: penetratie direct in de nagelplaat, donkerder nagelplaat, vooral Trichophyton rubranense of violaceums
5) Gemengde vormen
6) Totale onychodystrofie
• primair: alle anatomische structuren van de nagel zijn aangetast, vooral Candida albicans
• secundair
7) Secundair: complicaties van dermatologische aandoeningen (psoriasis, enz.)
ONYCHOPAPILLOMEN
(EN KWAADAARDIGE)
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Josette André
Onychopapilloma is een goedaardige tumor van onbekende etiologie, die meer vrouwen dan mannen treft, met een gemiddelde leeftijd van 54 jaar, en die vooral de vingers en vooral de duimen aantast.
Bij klinisch onderzoek is er longitudinale dyschromie van matrixoorsprong: erythronychie in 75% van de gevallen, veel frequenter dan leukonychie of melanonychie. Er is ook distale subunguale hyperkeratose met mogelijke distale onycholyse of fissurering. Er kan ook een lunulaire inkeping worden gezien.
Microscopisch onderzoek laat afwijkingen zien, vooral van het nagelbed (distale deel) met acanthosis, papillomatosis en matrix metaplasia.
Differentiële diagnoses zijn glomustumor, subunguaal acanthoom en de ziekte van Bowen.
Behandeling is gebaseerd op en bloc excisie chirurgie (als de laesie niet te groot is).
Het eerste geval van maligne onychopapilloma werd beschreven door Haneke in 2021: architecturale desorganisatie van de distale matrix en het proximale bed, HPV-negatief. Onychopapilloma heeft een zeer goede prognose, er is geen invasie of metastase. Het verschilt, vooral op histologisch vlak, van de ziekte van Bowen.
HUTCHISON, PSEUDO HUTCHINSON
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Luc Thomas
Het teken van Hutchinson bestaat uit echte pigmentatie van de supraunguale plooi. Het wordt in verschillende situaties waargenomen: melanoom, congenitale nevus, etnische of medicijngeïnduceerde pigmentatie, lentiginose, onychotillomanie, etc.
Het bestaat in proximale, distale, laterale, proximo-distale of totale lokalisatie. Perifere pigmentatie kan zelfs gezien worden zonder pigmentatie van de plank. Microscopisch Hutchinson-teken is een periunguale pigmentatie die alleen onder dermoscopie kan worden gezien.
Het distale fibrillaire patroon is suggestief voor een congenitale naevus van het nagelapparaat en is bijna geruststellend en een handtekening van deze congenitale naevus. Deze pigmentatie kan regresseren. Hutchinson’s pseudo sign is een pigmentatie die zichtbaar is door transparantie.
MELANONYCHIA DOOR WRIJVING
Gebaseerd op een presentatie van dr. Florence Dehavay
Dit zijn gepigmenteerde banden op de tenen na herhaald trauma in schoenen. Het wordt veroorzaakt door wrijving en druk op de supraunguale plooi en de matrix. Er is geen proliferatie van melanocyten.
Bij klinisch onderzoek is er pigmentatie van de laterale randen van de kleine tenen, met volledige of gedeeltelijke betrokkenheid van de vijfde teen of de laterale rand van de hallux overlapt door de tweede teen, of betrokkenheid van de tweede teen in het geval van de Griekse voet. Bij hallux erectus kan ook een mediale band op de hallux gezien worden.
In gevallen van onychofagie of onychotillomanie zijn de duimen vaak aangedaan en is de aandoening vaak polydactylisch. Pigmentatie kan lang aanhouden, zelfs nadat de etiologische factor is verwijderd.
ZIEKTE VAN LAUGIER HUNZINKER BARAN
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Guiseppe Cannata
Dit is een epidermale hypermelanose veroorzaakt door melanocytaire hyperactiviteit, zonder systemische betrokkenheid. Er worden homogene bruinachtige macula gezien, met name op de onderlip en de binnenkant van de mondholte. Longitudinale melanonychia en genitale pigmentatie kunnen worden gezien.
ZIEKTE VAN ISO KIKUCHI, CHEVRON NAILS
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Charlotte Arnal
De klinische verschijning van chevron nagels is typisch: schuine richels die samenkomen aan de vrije rand van de plank, fysiologische accentuering van het nagelreliëf. Deze situatie is van voorbijgaande aard bij kinderen en permanent bij gorilla’s. De belangrijkste pathofysiologische hypothese is een onvolledige rijping van de centrale matrix. Er kan een hogere prevalentie zijn bij atopische patiënten.
De wijsvingers zijn voornamelijk aangetast; het is een nageldystrofie met botbetrokkenheid. De eerste beschrijving werd gegeven door Dr. Iso: congenitale dystrofie van de wijsvingers, niet erfelijk, geen botafwijking. Een paar jaar later voegde dr. Kikuchi eraan toe dat de aandoening niet noodzakelijkerwijs bilateraal was en vaak in families voorkwam.
Op röntgenfoto’s ziet de distale falanx er typisch Y-vormig uit.
Het is momenteel bekend als een zeldzame ziekte, met 4,2
gevallen per 100.000 inwoners. De pathofysiologie is onduidelijk. Er zijn zeldzame gevallen van aangetaste tenen en gevallen van botbetrokkenheid zonder nagelbetrokkenheid. Het verloop van de ziekte is goedaardig, er is geen systemische betrokkenheid en de aandoening komt unilateraal of bilateraal voor, voornamelijk aan de wijsvinger. De behandeling is conservatief, dus het is belangrijk om op de hoogte te zijn van deze entiteit om een al te ingrijpende behandeling te vermijden van een aandoening die spontaan regresseert in de kindertijd.
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Bernadette Ovintchinkoff
Ingegroeide teennagels gaan gepaard met hypertrofie van de periunguale weke delen en zijn typisch voor de kinderleeftijd, wanneer het raadzaam is af te zien van behandeling, omdat het beloop meestal gunstig is.
Bij vormen met een scheefstand van de hallux kan de nagelplaat lateraal afwijken en loskomen van het bed.
Bijtrapeziumnagels is er sprake van een aangeboren dystrofie met een plaat die te breed is voor het bed. Deze aandoening wordt vaak als te mannelijk beschouwd door vrouwen, die dan om cosmetische chirurgie vragen.
Juveniele ingegroeide teennagel is de meest voorkomende vorm, vaak gerelateerd aan het verkeerd knippen van de nagels of epidermale breuk door maceratie van de tenen in sportschoenen en trauma in schoenen. Dit is fibrose.
Klauw nagels komen vaker voor bij volwassenen, aan de tenen, vooral bij vrouwen. Er is een pijnlijke vernauwing van het nagelbed, soms gewoon bij contact met een laken. Dit is een verworven transversale hypercurvatuur.
In gevallen vananterieure ingroei hoopt de distale pulpa zich op door het distale defect van de nagelplaat en daardoor een gebrek aan tegendruk. Dit komt veel vaker voor bij de hallux.
Er is een typische klinische triade van posterieure ingroei of retronychia: proximale subacute paronychia + xanthonychia en verdikking van de plaat + stopzetting van de nagelgroei).
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Bianca Maria Piraccini
Dit is het loslaten van de nagel door een reactie met licht. De nagelplaat laat licht door omdat deze transparant is. Het nagelbed is gevoelig voor licht omdat het geen talgklier bevat en weinig melanine.
Er zijn verschillende oorzaken: medicatie, fotodynamische therapie, fotosensibiliserende aandoeningen (porfyrie of pseudoporfyrie), spontaan.
Als foto-onycholysis wordt geïnduceerd door geneesmiddelen, treedt het op na twee weken blootstelling, vooral aan tetracyclines of psoralenen, en de patiënt voelt vaak pijn voordat de nagel loslaat. Vaak wordt de duim gerespecteerd en zijn meerdere vingers aangedaan, met het proximale deel van de nagelplaat gerespecteerd en een vrij goed gedefinieerde distale holte. De losse nagelplaat ziet er spinnenwebachtig en genetwerkt uit.
Er kan ook een distale loslating zijn afgebakend door een kleine gepigmenteerde band. Een zeldzamer subtype gaat gepaard met een subunguale bulla, waarbij de patiënt pijn ervaart.
Dit fenomeen kan het gevolg zijn van het aanbrengen van ALA op de vingers voor neoplasie van de vingers of als de patiënt zijn gezicht (behandelde gebied) aanraakt met zijn vingers tijdens de procedure.
Onycholyse en foto-onycholyse kunnen overheersende tekenen van porfyrie zijn bij patiënten met een donker fototype.
De losgekomen nagel moet worden afgeknipt en indien nodig moet er een antiseptisch middel op het bed worden aangebracht om superinfectie te voorkomen.
AANGEBOREN SCHEEFSTAND
VAN DE GROTE TEENNAGEL
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Eckart Haneke
Deze anatomische situatie komt relatief vaak voor, is blijkbaar genetisch (soms waargenomen bij tweelingen), er is altijd een combinatie van scheefstand van de basale en distale teenkotjes geassocieerd met scheefstand van de nagel, altijd van invloed op de hallux. De etiologie blijft een raadsel, waarschijnlijk gerelateerd aan een benige misvorming of een afwijking van de laterale ligamenten.
Als het operatief gecorrigeerd wordt, moet dit voor de leeftijd van twee jaar gebeuren, maar dit is nog steeds een punt van discussie tussen de verschillende experts.
Er is sprake van onycholyse en vorming van een valse distale plooi. De schade kan unilateraal zijn, met een dyschromische nagel en transversale groeven.
Voordat chirurgische behandeling wordt overwogen, kan een verband met kleefstrips worden voorgesteld.
OVERLAPPENDE ONYCHOLYSE
Gebaseerd op een presentatie van dr. Marisa Mathieu
Er is een onderliggende podologische aandoening die leidt tot een onverenigbaarheid tussen de vorm van de voet en de schoen, met spanningen op de nagel.
Als de voet in een smalle of puntige schoen zit, leidt dit van nature tot een overlapping tussen de tweede teen en de hallux en tot laterale onycholyse. Er kunnen filiforme subunguale bloedingen zijn.
Distale onycholyse kan ook voorkomen bij hallux erectus
De behandeling is conservatief. Bij de podotherapeut op maat gemaakte orthesen verbeteren de statica van de voet op de lange termijn en verdwijnt de onycholyse.
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Lisa Goldberg
Dit zijn de meest voorkomende leukonychiën, die gekenmerkt worden door hun vorm of het getroffen oppervlak. Meestal zijn ze geen reden tot bezorgdheid, maar ze kunnen wijzen op een onderliggende of aangeboren pathologie.
Traumatische oorzaken komen het meest voor; leukonychia zal geleidelijk verdwijnen als de traumatische factor verdwijnt. Terry’s nagels zijn een teken van levercirrose; een nagel met gelijke segmenten is een teken van chronisch nierfalen; Muehrcke’s lijnen wijzen op een albuminestoornis.
Transversale leukonychia kan worden veroorzaakt door acitretine, microtrauma, afgeknelde nagels, systemische ziekten, chemotherapie, enz.
DOOM-SYNDROOM
Gebaseerd op een presentatie van Dr. Bertrand Richert
Het DOOM-syndroom (Differential Oedema Of Matrix) treft voornamelijk de vingers, duim of grote tenen. Het wordt veroorzaakt door beschadiging van het matrixepitheel, waardoor de nagelplaat slecht wordt gesynthetiseerd, wat resulteert in een echte matrixhernia. Er kunnen Beau’s lijnen of onychomadesis worden waargenomen. Over het algemeen treedt spontaan herstel op.
Dit syndroom kan ook voorkomen bij mucoïde pseudocyste type C, glomustumor, psoriasis, systemische lupus, enz.
Toepassing van topische corticosteroïden resulteert in een uitstekende evolutie van de pathologie binnen enkele weken.
Constante innovatie is de missie van de Laboratoires Pierre Fabre. Deze missie wordt uitgevoerd in samenwerking met professionals in de gezondheidszorg, de dagelijkse partners van het bedrijf. Gedreven door een constante wens om expertise te delen en de laatste therapeutische innovaties van het bedrijf te presenteren, namen de teams van Pierre Fabre in september deel aan de EADV en presenteerden verschillende publicaties en posters aan de vele aanwezige dermatologen.
Meer dan één op de drie mensen lijdt aan een huidziekte, nochtans beschouwt het gezondheids- en preventiebeleid dermatologie niet als een prioriteit voor de volksgezondheid
De afdeling patiëntenrelaties van Pierre Fabre presenteerde haar ALL-project, een grootschalig onderzoek, het grootste ooit uitgevoerd in de dermatologie. De ALL-studie, die eind 2022 van start ging in samenwerking met het bedrijf EMMA (European Market Maintenance Assessment), heeft als doel gegevens te verzamelen over alle huidtypes (ALL Skins), alle huidziekten (ALL Dermatoses) en alle fototypes (ALL Colors) om zo de grootste internationale particuliere database op te bouwen. In totaal beantwoordden 50.552 mensen uit de volwassen bevolking van 20 landen (die meer dan 50% van de wereldbevolking vertegenwoordigen) op 5 continenten de 65 vragen in het onderzoek. De belangrijkste thema’s waren de prevalentie en impact van de meest voorkomende dermatologische aandoeningen.
— Het doel van de ALL-studie is om een globaal overzicht te geven van de prevalentie van de belangrijkste huidziekten en hun gevolgen, om alle betrokkenen bewuster te maken. Er is meer steun nodig voor patiënten die aan dermatologische ziekten lijden en het is essentieel om de overheid ervan te overtuigen om in preventieprogramma’s meer belang te hechten aan dermatosen. De belangrijkste thema’s die aan bod komen, hebben betrekking op de prevalentie en impact van de ziekten, maar ook op het gedrag, de zorgpaden en de behoeften van patiënten die lijden aan een of meer dermatosen, zoals atopische dermatitis, psoriasis, acne, rosacea en vitiligo. —
Deze unieke en ongeëvenaarde databank wordt opengesteld voor artsen die de resultaten willen bestuderen of willen gebruiken voor publicaties en andere wetenschappelijke doeleinden. Indien u een uitgesproken interesse vertoont, kan u ons hiervoor contacteren via volgend mailadres: mario.vanderstappen@pierre-fabre.com
“De creatie van deze database, die uitzonderlijk is in termen van geografische dekking, bevestigt ons engagement om samen te werken met professionals in de gezondheidszorg over de hele wereld om de levenskwaliteit van patiënten met huidaandoeningen te helpen verbeteren. Als we hun verwachtingen beter begrijpen, kunnen we onze manier van werken bijsturen en innoveren om hen steeds beter te ondersteunen in hun dermatologische zorg”, zegt Núria Perez Cullel, Medisch directeur en directeur patiënten-/ consumentenrelaties Pierre Fabre. Het ALL-onderzoek biedt bijvoorbeeld een ongeëvenaard inzicht in de prevalentie van acne wereldwijd, waarbij significante verschillen naar leeftijd, geslacht, geografische regio en de impact op de kwaliteit van leven en stigmatisering naar voren komen. Volgens gegevens van de ALL-studie is de wereldwijde prevalentie van acne 20,5%. De prevalentie is het hoogst in de groep adolescenten/jongvolwassenen (16/24 jaar) met 28,3% en blijft ook vrij hoog in de groep volwassenen van 25-39 jaar met 19,3%. Over het algemeen hebben vrouwen (23,6%) meer last van acne dan mannen (17,5%), met aanzienlijke
verschillen tussen geografische gebieden. De hoogste prevalentie van acne werd gevonden in Latijns-Amerika (23,9%), Oost-Azië (20,2%), Afrika (18,5%) en het Midden-Oosten (16,1%), terwijl de laagste prevalentie werd gevonden in Europa (9,7%) en Australië (10,8%). “Deze studie biedt een diepgaand inzicht in en een nieuwe visie op de demografische factoren die de epidemiologie van acne over de hele wereld beïnvloeden. Het hoge percentage acne in Latijns-Amerika en Oost-Aziatische landen kan natuurlijk worden verklaard door genetische factoren, maar waarschijnlijk ook door culturele factoren, waarbij voeding op de voorgrond staat,” legt Prof. Jean-Hilaire Saurat van de Universiteit van Genève uit.
ECZEMACARE +, EEN APP
DIE DE ERNST VAN ECZEEM BEREKENT EN DE FOLLOW-UP MET ZORGPROFESSIONALS VERGEMAKKELIJKT
Het succes van de behandeling van eczeem hangt af van de betrokkenheid van alle medische professionals: een patiënt die correct wordt behandeld, is een goed opgeleide patiënt. De merken Eau Thermale Avène, Ducray en A-Derma zijn al vele jaren actief betrokken bij de behandeling van eczeem en ondersteunen het project ECZEMA CARE +, een applicatie ontwikkeld door de Pierre Fabre Eczema Foundation voor eczeempatiënten en alle zorgverleners die betrokken zijn bij hun verzorging. Met deze app kunnen patiënten de ernst van hun atopisch eczeem berekenen met behulp van de PO-SCORAD. Ze kunnen ook de evolutie op lange termijn gaan visualiseren met behulp van een curve en een intuïtieve interface en tevens ook de effecten van hun behandeling beoordelen. Het is de bedoeling om de resultaten en foto’s te delen met professionals uit de gezondheidszorg (dermatologen, huisartsen, apothekers, verpleegkundigen, enz.) om de controle gemakkelijker en autonomer te maken en te kunnen beschikken over een betrouwbare informatiebron. Als reactie op de informatie die de patiënt stuurt, kan de zorgprofessional de patiënt een gepersonaliseerd actieplan sturen, met advies over behandelingen en de te gebruiken producten, wat het lezen van het voorschrift vergemakkelijkt. De app beschikt ook over een hulpcentrum voor het vinden van tools, video’s en praktisch advies, en biedt antwoorden op de vele vragen die zowel door patiënten als zorgverleners worden gesteld. De nieuwste versie van de app bevat 2 nieuwe functies die toegankelijk zijn vanuit de analysezone: “EczeemOBS”, een algoritme dat de doeltreffendheid van de door de arts bij het laatste bezoek voorgeschreven behandeling bijhoudt en patiënten gepersonaliseerd advies geeft op basis van de voorgeschiedenis van de patiënt gedurende de afgelopen 15 dagen. En “EczemaPRED”, een intelligent algoritme dat een trend geeft in de intensiteit van eczeem in de nabije toekomst (in de komende 7 dagen).
Ga voor meer informatie over de evoluerende mobiele app om je te helpen je eczeem te beheren naar: Eczema care+: De evoluerende mobiele app om je te helpen je eczeem te beheren (pierrefabreeczemafoundation.org)
OM DE FOLLOW-UP VAN
HAARTRANSPLANTATIES
TE VERBETEREN
Eerdere klinische studies hebben aangetoond dat een serum tegen haaruitval (Neopeptide Expert van de Laboratoires Ducray) geformuleerd met mariadistelextract, Mangalidone (Mangaan PCA) en Lespedeza capitata-extract goed wordt verdragen en significant effectief is bij chronisch telogeen effluvium bij vrouwen. Dit serum stimuleert de groei, vertraagt haaruitval, voegt volume toe, verhoogt de haarverankering en zet het haar dichter op elkaar.
Deze nieuwe studie, die op het congres werd gepresenteerd, beoordeelde de veiligheid en werkzaamheid van dit serum bij mannen die een haartransplantatie ondergingen om androgene alopecia te behandelen met behulp van de folliculaire eenheidsexcisietechniek (toepassing van het serum vóór en gedurende 12 maanden na de haartransplantatie). De auteurs concluderen dat het serum goed wordt verdragen en het herstel na haartransplantatie verbetert in vergelijking met een controlegroep die alleen een milde shampoo kreeg. Gunstige effecten op het algemene uiterlijk van de hoofdhuid werden aangetoond, en nog beter, de haargroei na de haartransplantatie was significant verbeterd na 6 en 12 maanden behandeling (figuur 1).
Figuur 1: doeltreffendheid op haargroei
Metagenomische studies tonen de verbanden aan tussen wondgenezing, microbiota en klinische situaties op verschillende plaatsen in het lichaam. De cutane microbiota is betrokken bij het ontregelen van de verschillende fasen van wondgenezing, vooral wanneer dit interfereert met de immuniteit. Naast conventionele behandelingen worden er nu strategieën ontwik-
keld om de lokale microbiota te modificeren. De commensale microbiota, en meer specifiek Staphylococcus epidermidis, is gunstig door indirecte competitie, door de huid te bezetten en de beschikbare voedingsstoffen te gebruiken. De huid is een complex ecosysteem waarin de microbiota en huidcellen met elkaar interageren via meerdere moleculaire en functionele interacties. Deze interacties kunnen worden geanalyseerd door de geassocieerde metabolieten te meten. Een farmaco-klinische studie die op de EADV werd gepresenteerd, analyseerde de werkzaamheid van een topische formule met Rhealba® haverplantextract en Cicahyalumide (A-derma EPITHELIALE A.H) op het genezingsproces. Het onderzoek werd uitgevoerd bij 21 vrijwilligers die epidermale ablatie laesies kregen met een Erbium YAG laser. De laesies werden vervolgens al dan niet één keer per dag behandeld gedurende de eerste twee dagen en twee keer per dag gedurende 18 dagen. De resultaten van dit onderzoek laten op klinisch niveau zien hoe de microbiota en metabolieten die verband houden met ontsteking en celgroei worden gewijzigd door het verwijderen van de opperhuid en de daaropvolgende genezing. De geteste formule met Rhealba® haverplantextracten en Cicahyalumide, waarvan bekend is dat ze de wondgenezing verbeteren, verhoogt de diversiteit en populatie van commensale bacteriën en moduleert positief de metabolische routes die betrokken zijn bij re-epithelialisatie, in het bijzonder de vitamine B2-route. Verschillende onderzoeken hebben namelijk aangetoond dat commensale micro-organismen, en meer specifiek Staphylococcus epidermidis, een metaboliet genaamd 5-(2-oxopropylideenamino)-6-d-ribitylaminouracil (5-OP-RU) produceren tijdens de riboflavinesynthese, die de MAIT-cellen (mucosal-associated invariant T-cellen) activeert die nodig zijn voor het wondgenezingsproces.
SYNERGETISCHE EFFECTEN V AN TWEE PLANTENEXTRACTEN
OP DE PRURITOGENE ROUTE
BIJ ATOPISCHE DERMATITIS
Atopische dermatitis (AD) is een chronische inflammatoire dermatose die wordt gekenmerkt door huidverschijnselen, met name intense pruritus, die de levenskwaliteit van patiënten aanzienlijk aantast. De pathofysiologie van AD omvat een verandering van de huidbarrière en een dysbiose van de microbiota, die nauw geassocieerd worden met type 2 ontsteking en pruritogene biomarkers, in het bijzonder die welke gelinkt zijn aan de IL-31 as. Het gepresenteerde onderzoek was gericht op het ophelderen van de complementaire ontstekingsremmende activiteiten van twee botanische extracten, Rhealba® haverplantextract en Helichrysum gymnocephalum (H.g.), op verschillende aspecten van de ontstekingscascade in de arachidonische cascade van AD.
Deze diepgaande studie toonde aan dat Rhealba® haverplantextracten en Helichrysum gymnocephalum (H.g.) een synergetische werking hebben op algemene ontstekingsmarkers (figuur2) en benadrukte de toegevoegde waarde van H.g.-extract bij het aanpakken van de Th2-as die betrokken is bij de pathofysiologie van AD. In het bijzonder werd het pruritogene aspect van AD effectief gemoduleerd door remming van de IL-31/TSLP as, wat suggereert dat H.g. extract een krachtige remmer is van
“Een farmaco-klinische studie gepresenteerd op de EADV heeft de efficiëntie geanalyseerd van een topische formule met Rhealba® haverplantextract en Cicahyalumide® op het wondhelingsproces”.
de JAK/STAT signaalweg (JAK: Janus Kinase, STAT: Signal Transducer and Activator of Transcription) die downstream is van een belangrijke groep ontstekingsbevorderende cytokinen die geassocieerd worden met AD en andere ontstekingsziekten. In het algemeen suggereren deze resultaten dat de ontwikkeling van een emolliënt op basis van deze twee botanische extracten therapeutische voordelen zou kunnen bieden om de last van atopische dermatitis te verlichten.
In een studie gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cell hebben onderzoekers onder leiding van Prof. Cédric Blanpain, onderzoeker aan het WEL Research Institute en directeur van het laboratorium voor stamcellen en kanker, ontdekt dat wondgenezing gepaard gaat met een verandering in de fysieke eigenschappen van de huid, met een overgang van een vaste naar een vloeibare toestand die essentieel is voor weefselherstel. Deze ontdekking biedt grote hoop voor de behandeling van patiënten met chronische wonden.
Rahul Sarate en zijn collega’s bestudeerden de veranderingen in de fysische eigenschappen van de huid tijdens de wondheling en de moleculaire mechanismen die dit proces reguleren door een multidisciplinaire aanpak die de analyse van het gedrag van stamcellen met ééncellige resolutie, wiskundige modellering, biofysische studies en functionele experimenten combineert.
Door cutane stamcellen die fluorescerende proteïnen uitdrukken in real time in vivo in beeld te brengen, ontdekten de ULB-onderzoekers dat de fysische eigenschappen van de cutane epidermis dynamisch worden gereguleerd tijdens de wondgenezing. Enkele dagen na de wond ondergaat het huidweefsel fluïdisatie, een overgang van een vaste toestand naar een vloeibare toestand, wat leidt tot de dispersie van stamcellen. Daarna keert het weefsel terug naar een vaste toestand die gepaard gaat met regeneratie en herstel van de huid.
HOOP VOOR WEEFSELREGENERATIE
Door een moleculair profiel op te stellen van cutane stamcellen tijdens wondgenezing, hebben onderzoekers een regeneratieve genetische signatuur geïdentificeerd in het vroege stadium van weefselherstel. Farmacologische blokkade van verschillende componenten van deze gen-handtekening remt de wondgenezing sterk en verandert de overgang van de vloeibare naar de vaste toestand, wat het belang aantoont van dynamische regulatie van de vaste en vloeibare toestand voor wondgenezing. “ Het was erg opwindend en verrassend om te ontdekken dat weefselregeneratie georkestreerd wordt door modulatie van de fysieke eigenschappen van de huid. Activering van signaalwegen die dynamische veranderingen in de weefselvloeibaarheid reguleren tijdens wondgenezing is essentieel
voor weefselherstel,” legt Rahul Sarate, eerste auteur van het artikel, uit.
“ Het is belangrijk om te bepalen of soortgelijke veranderingen in de fysieke eigenschappen van weefsels ook belangrijk zijn voor het herstel van andere weefsels. We hopen dat we door de dynamische overgang van weefselfluïditeit te moduleren weefselregeneratie en wondgenezing kunnen stimuleren, wat heel belangrijk zou kunnen zijn voor de behandeling van patienten met chronische wonden die niet spontaan genezen ”, zegt prof. Cédric Blanpain, directeur van deze studie (ULB).
REFERENTIES
Dynamic regulation of tissue fluidity controls skin repair during wound healing Rahul M Sarate, Joel Hochstetter, Manon Valet, Adrien Hallou, Yura Song, Nordin Bansaccal, Melanie Ligare, Mariaceleste Aragona, Dan Engelman, Anaïs Bauduni, Otger Campàs, Benjamin D. Simons, Cedric Blanpain
TEGEN BARSTJES TEGEN SCHEURTJES
JOURS15DAYS1
PATENT AANGEVRAAGD
100% NATUURLIJKE ACTIEVE VASELINE INNOVATIE
Tegen barstjes VANAF 5 DAGEN1
Sluit vocht in +66%
Onmiddellijk kalmeren vanaf de 1ste TOEPASSING3
GELAAT, LICHAAM, LOKALE PLAATSEN (voeten, handen, lippen, ellebogen, knieën, tepels)
ZUIGELINGEN, KINDEREN, VOLWASSENEN
RHE ALBA HAVER ® : herstelt en kalmeert
HYALURONZUUR : hydrateert en bevordert het genezingsproces
CUPUAÇUBOTER : voedt en herstelt + INGREDIËNT TEGEN PIJN : kattenklauw COMPLEX HERSTELLEND
VETVERBAND E ect
NIET-OCCLUSIEVE beschermende lm met microscopisch kleine luchtgaatjes
NIET-COMEDOGEEN, ZONDER PARFUM
Tussen 50 en 60% van de diabetespatiënten, zowel type 1 als type 2, heeft last van huidaandoeningen. Diabetes heeft een direct effect op de huid, maar werkt ook indirect via vaatafwijkingen (microangiopathie en atherosclerose) en neurologische afwijkingen (sensorisch, motorisch en neurovegetatief).
Diabetische xerose is bijna altijd aanwezig bij diabetespatiënten. Het kan onaangename pruritus veroorzaken en een ongewenste populatie microorganismen herbergen. Bepaalde dermocosmetica kunnen deze huidafwijking effectief bestrijden.
Er is aanzienlijke vooruitgang geboekt in ons begrip van de normale diabetische huid op moleculair niveau, geholpen door proefdiermodellen van insulineafhankelijke diabetes en insulineresistentie. Diabetische huidaandoeningen zijn te wijten aan huidafwijkingen van biochemische, metabole, immunologische, vasculaire en neurologische oorsprong, en deze zijn soms onderling gerelateerd bij dezelfde patiënt.
De effecten van diabetes op de huid zijn complex en multifactorieel. Hyperglykemie heeft een direct effect op de proliferatie en functie van keratinocyten en fibroblasten. Het verhoogt ook de niet-enzymatische glycolysatie van eiwitten, koolhydraten en nucleïnezuren, wat leidt tot een overdreven productie van geavanceerde glycatieproducten, die verantwoordelijk zijn voor structurele en functionele veranderingen van de huid. Diabetes kan ook indirect werken via vasculaire anomalieën, micro- en macro-angiopathie en neurologische, sensorische, motorische en neurovegetatieve anomalieën.
XEROSE EN PRURITUS
De diabetische huid is bijna altijd gevoelig voor uitdroging, wat niet alleen kan leiden tot trekkerigheid, schilfering en jeuk, maar ook tot ernstigere huidproblemen zoals infecties en problemen met de wondheling. Huidinfecties komen vaker voor en zijn vaak ernstiger dan bij niet-diabetici en worden bevorderd door:
• huidbarrière afwijkingen (verminderde synthese van epidermale lipiden),
• een verminderde productie van antimicrobiële peptiden,
• disfunctie van neutrofielen (chemotaxis en fagocytose),
• veranderingen in de niveaus van bepaalde cytokines (TNF alfa, IL-6, enz.).
VOORAL PREVENTIE
Preventieve maatregelen zijn essentieel voor alle mensen met diabetes, ongeacht het type of de ernst ervan, om trofische aandoeningen te voorkomen:
• regelmatige voetonderzoeken om te zoeken naar uitlokkende factoren (traumatische wonden veroorzaakt door schoeisel, schimmelinfecties van de interdigitale ruimtes en/of nagels, likdoorns en eelt, enz.
• abnormale drukpunten en gewrichtsafwijkingen identificeren,
• zoeken naar tekenen van neuropathie en/of arteritis,
De instructie van de patiënt en zijn naaste familie, evenals de leden van het paramedische team (verpleegkundige, pedicure, enz.), moet gericht zijn op:
• hygiënische verzorging (dagelijkse reiniging met een milde zeep, grondig drogen van de interdigitale ruimtes),
• het corrigeren van een droge huid (dagelijks aanbrengen van een verzachtende crème op de voeten en onderste ledematen, evenals op het hele lichaam),
• passende behandeling van nagelafwijkingen,
• keuze van schoeisel (sokken, schoenen).
DAGELIJKSE HUIDVERZORGING
De behandeling van diabetische xerose verbetert de levenskwaliteit van patiënten en helpt infecties voorkomen. Om de tekenen van diabetes op de huid te verminderen, is het belangrijk om de huidverzorging aan te passen met producten zoals een zachte reiniger, een vochtinbrengende crème voor handen en voeten en verzachtende middelen die de integriteit van de huidbarrière in stand houden en jeuk verzachten. Als je deze producten regelmatig gebruikt, helpen ze droogheid, jeuk en schilfering tegen te gaan. Een effectieve huidverzorgingsroutine voor di-
abetici moet daarom hydraterende ingrediënten bevatten zoals hyaluronzuur en ceramiden om de beschermende barrière van de huid te versterken, vocht vast te houden en ziektekiemen en irriterende stoffen af te weren (1). Urea kan de hydratatie van de droge huid van diabetici verbeteren(2), terwijl antioxidanten beschermen tegen celbeschadiging door vrije radicalen(3).
REFERENTIES
1. Coderch, L., López, O., de la Maza, A. et al. Am J Clin Dermatol (2003) 4: 107.
2. Baumann, L. (2015) Cosmeceuticals and Cosmetic Ingredients (pp.84-86). New York: McGraw-Hill Medical
3. https://www.scribd.com/document/60122738/bilberry
Voorbeeld van een huidverzorgingsroutine voorgesteld door CERAVE
Hydraterende Reinigingscrème Hydraterende reiniger voor normale tot droge huid
FOCUS
Hydraterende Crème Hydraterende crème met continue vrijgave van de hydraterende ingrediënten
Intensieve Herstellende Balsem Beschermende, herstellende verzorging voor zeer droge, beschadigde en gebarsten huid
LIPIKAR BAUME AP+M drievoudige herstellende doeltreffendheid voor eczeem
Lipikar Baume AP+ M van La Roche-Posay bevat een technologie die de vermenigvuldiging en persistentie van stafylokokkenbacteriën die betrokken zijn bij de vorming van eczeem beperkt.
Op deze manier versterkt het de balans van het microbioom.
LIPIKAR BAUME AP+M werkt op 3 niveaus om de gevolgen van een zeer droge huid of eczeem te beperken: direct verzachtend,
• anti-jeuk,
• anti-terugval.
Doeltreffendheid en hoge tolerantie waren de belangrijkste criteria bij de ontwikkeling van de verbeterde formulering van de Lipikar Balsem AP+M, met zijn unieke combinatie van ingrediënten:
• aqua posae filiformis brengt het microbioom weer in balans door de groei van stafylokokken te beperken.
• Microresyl voorkomt de overmatige proliferatie van stafylokokken door de persistentie van bacteriën en de vorming van een biofilm te verzwakken.
• Sheaboter herstelt de huidbarrière.
• Niacinamide vermindert irritatie, roodheid en jeuk.
• Thermaal bronwater van La Roche-Posay kalmeert en versterkt het natuurlijke afweersysteem van de huid.
Romp-acne komt vooral voor op de rug, maar ook op de borst, schouders en zelfs armen. Het komt zelden geïsoleerd voor en is bijna altijd geassocieerd met gezichtsacne, maar is vaak ernstiger dan gezichtsacne bij dezelfde patiënt. Het komt vaker voor bij jongens en kan grote atrofische en hypertrofische littekens achterlaten met een sterke negatieve impact op het gevoel van eigenwaarde.
PATHOFYSIOLOGIE
Tot op heden wordt de etiologie van rompacne over het algemeen beschouwd als vergelijkbaar met die van gezichtsacne. Folliculaire hyperkeratose, kolonisatie van de haargroeve door Cutibacterium acnes (C. acnes) en ontsteking worden allemaal beschouwd als belangrijke pathogene factoren bij de ontwikkeling van gezichtsen rompacne (1). Hoewel acne van het gezicht en de romp een gemeenschappelijke pathogenese hebben, zijn er enkele verschillen gemeld. Studies hebben aangetoond dat talgsecretie relatief lager is op de romp dan in het gezicht van patiënten met acne vulgaris. Ze suggereerden dat hyperseborroe mogelijk geen belangrijke pathogene rol speelt bij de ontwikkeling van acne op de romp (2). Acne op de romp lijkt verband te houden met het verlies aan diversiteit van C acnes op de rug in vergelijking met gezonde personen, geassocieerd met het overheersen van het IA1 fylotype (Cutibacterium acnes is een bacterie die is onderverdeeld in 6 fylotypen [IA1, IA2, IB, IC, II en III] die een belangrijke rol spelen in de pathofysiologie van deze inflammatoire dermatose).
KLINISCHE KENMERKEN
VAN ACNE OP DE ROMP
De klinische verschijnselen van acne op de romp kunnen variëren van niet-inflammatoire comedonen tot inflammatoire papels, pustels en noduli op de borst en/of rug. Omdat ernstige acne meestal gepaard gaat met truncale betrokkenheid (3), moeten artsen truncal acne altijd overwegen bij ernstige acne in het gezicht. De anatomische plaats die het vaakst getroffen wordt door truncal acne is de bovenrug (52%), gevolgd door de bovenborst (30%), onderrug (22%), schouders en bovenste ledematen (16%) en nek (8%) (4). Een ernstige vorm van acne, acne conglobata, presenteert zich meestal met knobbeltjes, abcessen met sinusvorming en cysten op de borst, schouders, rug en bovenste ledematen (5). Omdat acne conglobata wordt gekenmerkt door ernstige etterende ontstekingen, komt littekenvorming vaak voor.
DE GEWONE ROMP-ACNE
Op dit moment is er zeer weinig informatie beschikbaar over acne op de romp. Er zijn nog geen specifieke classificatiesystemen voor de ernst van acne, vragenlijsten voor de levenskwaliteit of specifieke behandelingsalgoritmen. Geen van de
zes gevalideerde schalen voor het beoordelen van de ernst van acne en acnelittekens heeft afzonderlijk betrekking op truncal acne, en er zijn dan ook weinig specifieke onderzoeken beschikbaar over de impact van truncal acne of de gevolgen ervan op de levenskwaliteit, ook al lijkt deze vorm van acne een aanzienlijke emotionele en sociale impact te hebben. Er zijn ook geen specifieke aanbevelingen voor de behandeling van deze aandoening. Net als bij acne in het gezicht is de behandeling gebaseerd op topische behandelingen (tretinoïne, adapalene, benzoylperoxide, erytromycine, enz.) en systemische behandelingen: antibiotische therapie (doxycycline of lymecycline) of orale isotretinoïne per os bij deze indicatie. Omdat de romp verborgen is door kleding, is de therapietrouw minder goed dan bij acne in het gezicht bij adolescenten.
PSYCHOSOCIALE BELASTING
VAN ACNE OP DE ROMP
Aangezien het gezicht het meest blootgestelde deel van het lichaam is, wordt er veel aandacht besteed aan de gezichtsregio’s. De belangstelling voor acne op de romp is de laatste tijd echter toegenomen en er wordt onderzoek gedaan naar de effecten van acne op de kwaliteit van leven. Eén studie (6) vond dat patiënten met gezichts- en rompacne een significant lager zelfbeeld en lichaamsbeeld hadden dan controles. De last van acne op de romp is bij veel patiënten duidelijk. Er wordt echter gedacht dat de mate van impact van acne op de romp per patiënt kan verschillen en dat er een verschil is in psychosociale belasting tussen patiënten met acne op de romp en patiënten met acne op het gezicht. Omdat de romp over het algemeen in de zomer wordt blootgesteld, kan er een seizoensgebonden variatie zijn in de belasting door acne op de romp.
STIGMATISERING EN POSTINFLAMMATOIRE HYPERPIGMENTATIE
Een recent gepubliceerd onderzoek beoordeelde de impact van acne-gerelateerde post-inflammatoire hyperpigmentatie op de sociale perceptie van de betrokken personen, en of pigmentvlekken een oorzaak van stigmatisering zouden kunnen zijn, in afwezigheid van actieve acne laesies(7).
Deze studie werd uitgevoerd bij een grote steekproef van 1000 mensen (gemiddelde leeftijd 40,5 ± 11,9 jaar, 50% vrouwen) die representatief was voor de algemene Duitse bevolking tussen 18 en 59 jaar. Deelnemers werden willekeurig verdeeld in vier groepen: twee groepen ontvingen een foto van een jonge man of vrouw met een egale huid, terwijl de andere twee groepen een foto ontvingen van dezelfde jonge man of vrouw, maar met een digitale foto waaraan postacnevlekken waren toegevoegd (hyperpigmentatie en postinflammatoir erytheem) zonder actieve acneletsels.
De resultaten van dit onderzoek geven aan dat mensen met door acne veroorzaakte hyperpigmentatie worden gestigmatiseerd. Ze worden minder positief waargenomen door het publiek. Meer specifiek werden gezichten met hyperpigmentatie vaker beschreven als verlegen (32% vs. 14%), onzeker (26% vs. 9%), verdrietig (16% vs. 6%), onaantrekkelijk (8% vs. 2%) onhandig (8% vs. 4%) in vergelijking met uniforme huidafbeeldingen vaker beschreven als sportief (52% vs. 41%), aantrekkelijk (39% vs. 18%), zelfverzekerd (38% vs. 17%), intelligent (38% vs. 29%), gezond (37% vs. 10%), gelukkig (20% vs. 10%) en sexy (11% vs. 4%).
Deze bevindingen komen overeen met die van Dréno en al,(8) die rapporteerden dat acnelittekens een negatieve invloed hebben op de manier waarop getroffen individuen door de samenleving worden waargenomen.
Er wordt ook benadrukt dat bestaand onderzoek suggereert dat de mentale last van acne verder gaat dan actieve acneletsels en dat door acne veroorzaakte hyperpigmentatie bijdraagt aan de mentale last van acne en deze verlengt(9). Bovendien werd de term ‘acne’ vaak gebruikt om gezichten met hyperpigmentatie maar zonder actieve acneletsels te beschrijven, wat suggereert dat het voor de algemene bevolking moeilijk lijkt om onderscheid te maken tussen actieve acneletsels en littekens met hyperpigmentatie.
--- Deze studie benadrukt dat het stigma van acne vergelijkbaar kan zijn met dat van littekens met hyperpigmentatie na acne. De ontsteking die leidt tot deze hyperpigmentatie moet onmiddellijk worden behandeld met een geschikte therapie. Het voorkomen en verminderen van post-inflammatoire hyperpigmentatie veroorzaakt door acne zou een behandeldoel moeten zijn dat ondersteund wordt door ACORN (Acne Core Outcomes Research Network) onderzoek. ---
DermoPure
TRIPLE ACTION LICHAAMSCRÈME
Visibly reduces persistent postacne marks (post-inammatory hyperpigmentation) and prevents their appearance.
te bestrijden. Een echt essentieel huidverzorgingsproduct, want bijna 10% van de wereldbevolking heeft last van een acnegevoelige huid (10). Omdat 50% van de mensen die acne in hun gezicht hebben, dit ook op hun lichaam hebben (11) - meestal op de bovenrug, nek en buste - heeft Eucerin een specifieke lijn voor het lichaam samengesteld: een DermoPure Triple Action Reinigingsgel en een DermoPure Triple Action Lichaamscrème. Dankzij het gepatenteerd Thiamidol (12) biedt Eucerin haar expertise aan in de verzorging van post-acnevlekken.
SOOTHES AND MOISTURISES
DERMOPURE, NU OOK VOOR
HET LICHAAM
De Triple Action Lichaamscrème is ideaal voor de verzorging van je lichaam na het reinigen:
• Salicylzuur vermindert effectief hardnekkige puistjes
• Thiamidol vermindert en voorkomt de verschijning van post-acne vlekken
Anti-inammatory Licochalcone soothes irritations and helps reduce redness. Glycerin moisturises intensively.
• Licochalcone A verzacht het gevoel van irritatie en roodheid
• Glycerine hydrateert intensief.
Een klinische studie om de effectiviteit van lichaamsverzorging tegen onvolkomenheden en post-acnevlekken te bevestigen
Anti-onzuiverheden
Vermindert hardnekkige onzuiverheden effectief
Gepatenteerd Thiamidol*
REFERENTIES
❙ Lichte, snel absorberende textuur
❙ Niet vet, niet plakkerig
❙ Lichte parfum
❙ Laat geen vlekken kleding
Vermindert zichtbaar hardnekkige post-acne vlekken en voorkomt terugkeer ervan Anti-vlekken 97%
Verzacht en hydrateert
Licochalcone A en Glycerine
❙ Gebruik: eén keer per dag
1. Zouboulis, C.; Eady, A.; Philpott, M.; Goldsmith, L.; Orfanos, C.; Cunliffe, W.; Rosenfield, R. What is the pathogenesis of acne? Exp. Dermatol. 2005, 14, 143. Kim, B.R.; Chun, M.Y.; Kim, S.A.; Youn, S.W. Sebum secretion of the trunk and the development of truncal acne in women: Do truncal acne and sebum affect each other? Dermatology 2015, 231, 87–93. Poli, F.; Auffret, N.; Leccia, M.T.; Claudel, J.P.; Dréno, B. Truncal acne, what do we know? J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol. 2020, 34, 2241–2246. [Google Scholar] [CrossRef] Nijsten, T.; Rombouts, S.; Lambert, J. Acne is prevalent but use of its treatments is infrequent among adolescents from the general population. J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol. 2007, 21, 163–168. Dessinioti, C.; Katsambas, A. Difficult and rare forms of acne. Clin. Dermatol. 2017, 35, 138–146. Papadopoulos, L.; Walker, C.; Aitken, D.; Bor, R. The relationship between body location and psychological morbidity in individuals with acne vulgaris. Psychol. Health Med. 2000, 5, 431–438.
Verzacht een irritatiegevoel, helpt roodheid te verminderen en hydrateert intensief
BEVESTIGT: vermindert onzuiverheden en post-acne vlekken**
7. ACNE LEAVES ITS MARKS. STIGMATIZATION DOES TOO. Barbara Schuster, Julia Gallinger, Wolfgang G Philipp-Dormston, Matthäus Vasel, Alison M Layton, British Journal of Dermatology, 2023; ljad026
8. Dréno B, Tan J, Kang S et al. How people with facial acne scars are perceived in society: an online survey. Dermatol Ther (Heidelb) 2016
9. Darji K,Varade R, West D et al. Psychosocial impact of postinflammatory hyperpigmentation in patients with acne vulgaris. J Clin Aesthet Dermatol 2017 ;10 :18-23 :207-18
*Gepatenteerd Thiamidol (EP 2 758 381 B1), Frankrijk, België en Nederland ** Consumententest, 160 vrijwilligers, 8 weken regelmatig gebruik, éénmaal per dag.
10. Del Rosso, J.Q et al., A closer look at truncal acne vulgaris: Prevalence, severity, and clinical significance. JDD 2007, 6, 597–600. Isaacsson, V.C.S. et al, Dissatisfaction and acne vulgaris in male adolescents and associated factors. An. Bras. De Dermatol. 2014, 89, 576–579. Dreno, B. et al, on behalf of the Global Alliance to Improve Outcomes in Acne. Large-scale international study enhances understanding of an emerging acne population: Adult females. J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol. 2015, 29, 1096–1106
BESCHERMING VERZORGING REINIGING
De DermoPure-lijn van Eucerin is samengesteld om de belangrijkste tekenen van een onzuivere, acnegevoelige huid
11. Del Rosso, J.Q et al., A closer look at truncal acne vulgaris: Prevalence, severity, and clinical significance. JDD 2007, 6, 597–600
12. Gepatenteerde Thiamidol (EP 2 758 381 B1), Frankrijk, België, Nederland.
13. Clinical study, 38 female and male subjects (15-40 years of age) with oily or combination skin type, presenting blemishes & post-acne marks on face and body. Application once per day on the affected body areas (back and decolleté) over the course of 12 weeks. Example shown, individual results may vary
Dupilumab, een anti-IL4/IL13 monoklonaal antilichaam, is een behandeling voor matige tot ernstige atopische dermatitis die veelbelovende resultaten heeft laten zien bij verschillende vormen van chronisch handeczeem. Dit leidde tot de start van een fase IIb-studie (of proof of concept) om de werkzaamheid en veiligheid van dupilumab bij de behandeling van ernstig chronisch handeczeem te verifiëren. De analyse betrof 29 van 30 patiënten die 2:1 gerandomiseerd werden om dupilumab (300 mg, N=20) of placebo (N=9) te ontvangen door middel van een tweewekelijkse subcutane injectie. Deelnemers werden gedurende 16 weken elke 4 weken opnieuw beoordeeld. Op dat moment vertoonden meer patiënten in de dupilumab-groep dan in de placebogroep een verbetering van 75% in de Hand Eczema Severity Index (HECSI 75), namelijk 95% versus 33% (CI95% 9,0 tot 69,1). De vermindering van pruritus zoals beoordeeld door de piekpruritus numerieke waarderingsschaal was ook significant groter in de dupilumab-groep: -66,5 ± 10,7 (CI95% -88,6 tot -44,5) versus -25,3 ± 17,0 (CI95% -60,1 tot -9,4) in de placebogroep. De levenskwaliteit verbeterde, met een daling van het ziekteverzuim in de dupilumab-groep. Het veiligheidsprofiel was geruststellend en gelijkwaardig tussen de twee groepen. Dupilumab lijkt daarom een goed alternatief voor de behandeling van ernstig chronisch handeczeem.
Ref.: Voorberg AN. Br J Dermatol 2023; 189: 400-9.
Ruloxitinib crème bij milde tot matige hidradenitis suppurativa
In een fase 2-studie bij patiënten met milde tot matige HS toonde ruxolitinib crème 1,5% BID significante werkzaamheid versus medium voor het primaire eindpunt (gemiddelde verandering ten opzichte van de uitgangswaarde in het aantal abcessen en inflammatoire noduli) op week 16. Het doel van deze nieuwe analyse was het evalueren van de werkzaamheid en veiligheid van ruxolitinib BID 1,5% crème die tot week 32 naar behoefte werd aangebracht. Bij patiënten die aanvankelijk gerandomiseerd werden naar ruxolitinib crème, bleven de klinische responsen op week 16 tot en met week 32 gehandhaafd. Patiënten die op week 16 (het begin van de OLE-periode) overschakelden van medium naar ruxolitinib crème vertoonden klinische verbetering op week 32. Over het algemeen werd ruxolitinibcrème goed verdragen, met een lage incidentie van ernstige bijwerkingen die leidden tot stopzetting. Toepassing van ruxolitinib crème 1,5% naar behoefte tot week 32 van de OLE-studieperiode resulteerde in aanhoudende verbetering van klinische voorvallen of werd over het algemeen goed verdragen. Ruxolitinib crème zou een nieuwe benadering kunnen zijn om te voorzien in een onbeantwoorde medische behoefte bij de behandeling van mildere HS, waarvoor momenteel geen formeel goedgekeurde therapie bestaat. Bevestiging van deze resultaten in grotere gerandomiseerde placebogecontroleerde onderzoeken is gerechtvaardigd.
Ref.: Ruxolitinib in topische toepassingen cream for mild-to-moderate hidradenitis suppurativa: 32-week data from a randomized phase 2 study . Martina L Porter et al. European Academy of Dermatology & Venereology 2024, Amsterdam (Nederland), 25-28 september 2024
Werkzaamheid van een orale IL-23 receptorantagonist bij psoriasis
JNJ-77242113 is een orale interleukine-23 receptor antagonist peptide dat selectief en krachtig de proximale interleukine-23 signalering en de productie van stroomafwaartse cytokines zoals interleukine-17 blokkeert. Deze studie rapporteert de resultaten van de FRONTIER 1 studie bij patiënten met matige tot ernstige plaque psoriasis. Dit was een fase 2-studie bij patiënten met psoriasis die al meer dan 6 maanden progressie vertoonde, met een Investigator Global Assessment (IGA)-score ≥ 3, een Psoriasis Area and Severity Index (PASI)-score ≥ 12 en een aangetast lichaamsoppervlak ≥10% en die daarom in aanmerking kwamen voor systemische behandeling of fototherapie. Patiënten werden gerandomiseerd in een 1:1:1:1:1:1 ratio om orale anti-IL-23 (JNJ-77242113) te ontvangen in een dosis van 25 mg eenmaal daags, 25 mg tweemaal daags, 50 mg eenmaal daags, 100 mg eenmaal daags, of 100 mg tweemaal daags versus placebo gedurende 16 weken. Het primaire eindpunt was een afname van ten minste 75% in de PASI-score ten opzichte van de uitgangswaarde (PASI 75-respons). In totaal werden 255 patiënten gerandomiseerd, met een gemiddelde leeftijd van 44,3 jaar, van wie 69% man was en voornamelijk blank (75%).
Ongeveer 40-50% had eerder fototherapie of conventionele systemische behandeling gekregen en 22% had biotherapie gekregen. De gemiddelde PASI-score bij baseline was 19,1. De gemiddelde duur van de psoriasis was 18,2 jaar.
Op week 16 waren de percentages patiënten met een PASI 75 respons hoger in de JNJ-77242113 groepen (37%, 51%, 58%, 65% en 79% in respectievelijk de 25 mg eenmaal/dag, 25 mg tweemaal/dag, 50 mg eenmaal/dag, 100 mg eenmaal/dag en 100 mg tweemaal/ dag groepen) dan in de placebogroep (9%), met een significant dosis/respons verband (P<0,001). Vergelijkbare relaties werden waargenomen voor PASI 90, die 60% bereikte in de 100 mg tweemaal daags groep, en voor PASI 100, die 40% bereikte in dezelfde groep. Er was ook een significante verbetering van de levenskwaliteit. De meest voorkomende bijwerkingen waren SARS-CoV2-infecties (12% in de placebogroep en 11% in de JNJ77242113-dosisgroepen) en infecties van de bovenste luchtwegen (respectievelijk 5% en 7%). De percentages patiënten met ten minste één ongewenst voorval waren vergelijkbaar in de JNJ-77242113 combinatiedosisgroep (52%) en de placebogroep (51%). Er was geen bewijs van een dosisgerelateerde toename van bijwerkingen in de JNJ-77242113 dosisgroepen. Over het geheel genomen lijken orale IL-23 antagonisten een mogelijk oraal alternatief te zijn voor biotherapieën.
Ref.: Bissonnette R, Pinter A, Ferris LK et al. An oral interleukin-23-receptor antagonist peptide for plaque psoriasis. N Engl J Med 2024; 390(6): 510-21.
❙ Donkere kringen corrector
❙ Onmiddelijke frisse en uitgeruste blik
❙ Eerste zichtbare resultaten vanaf 2 weken1
❙ Oftalmologisch goedgekeurd, geschikt voor contactlensdragers
Effectieve ingrediënten om belangrijke problemen onder de ogen aan te pakken
THIAMIDOL & LIC A OLIGOPEPTIDEN
DONKERE KRINGEN FIJNE LIJNTJES ZWELLING PIGMENTATIE VASCULAIR LICHTREFLECTERENDE PIGMENTEN LANG & KORT HYALURONZUUR
Gepatenteerd
Thiamidol* en Licochalcone A verminderen effectief donkere kringen
Oligopeptiden stimuleren de aanmaak van collageen voor een stevigere huidstructuur.
Lichtreflecterende pigmenten hebben een onmiddellijk verhelderend effect
Lang en kort
Hyaluronzuur hydrateert de huid en vermindert fijne lijntjes
De koelende applicator vermindert zwelling
PATIËNTEN BEVESTIGEN NA 12 WEKEN 2 :
EXPERTS BEVESTIGEN 2 :
96% verheldert het gebied onder de ogen
76% laat donkere kringen verdwijnen
94% verzacht fijne lijntjes
85% geeft meer zelfvertrouwen in het uiterlijk van de huid
VERKRIJGBAAR IN (PARA)FARMACIES EN ONLINE
❙ Van donkere kringen onder de ogen en fijne lijntjes na 2, 4, 8 en 12 weken ❙ Van zwellingen rond de ogen na 4 en 8 weken
De slijmvlies- en huidveranderingen tijdens de menopauze wijzen op een hormonale afhankelijkheid van de huid. De opperhuid kan xerotisch worden en haar functies kunnen aangetast worden. De lederhuid wordt dunner en de elasticiteit vermindert parallel met het verlies aan botmassa, wat leidt tot het verschijnen van tekenen van veroudering: rimpels, verlies aan stevigheid, pigmentvlekken.
Genetisch geprogrammeerde intrinsieke veroudering (biologische klok) is afhankelijk van variaties in hormonale activiteit, waarvan die van geslachtshormonen het meest gekend is, zoals oestrogeen, testosteron, dehydroepiandrosteron (DHEA) en zijn gesulfateerde derivaat (DHEAS). Deze steroïden hebben een trofisch effect op de groei van de epidermis en verhogen de activiteit van fibroblasten met collageen- en hyaluronzuursynthese in de dermis. Er zijn effecten op elastische vezels gerapporteerd, met een vermindering van de rekbaarheid en het voorkomen van verslapping.
Extrinsieke veroudering door omgevingsfactoren (zon, tabak, alcohol, vervuiling, slechte voeding, verstoorde slaap, stress) is verantwoordelijk voor ongeveer 70% van de veroudering; het zal het genetische kapitaal wijzigen en kan zelfs worden doorgegeven aan nakomelingen, maar het is omkeerbaar; het gaat hier om epigenetische veroudering, die wordt gedefinieerd als zijnde te wijten aan de mechanismen die genetische informatie (genotype) omzetten in waarneembare eigenschappen (fenotype).
De klinische tekenen van huidveroudering in de perimenopauzale en menopauzale periode zijn droogheid en bleekheid, dunner worden met een afname van de huiddikte van 6% elke 10 jaar, met grote individuele verschillen; er is een progressief verlies van tonus en elasticiteit; geassocieerd met tekenen van zonne-elastose, pigmentstoornissen (actinische en achromische vlekken) en vaatstoornissen.
Verminderde huidbarrière
Langzamere celvernieuwing
Verminderde productie van lipiden
Verminderde collageenproductie
Verminderde productie van hyaluronzuur en elastine
Verminderde antioxidant verdediging
DE LABORATOIRES
VICHY: NEOVADIOL ANTI-VERSLAPPING, ANTI-BRUINE VLEKKEN DAGCRÈME SPF50
Anti-Aging cosmetica richten zich op talrijke biologische processen. De huidverzorgingsproducten van vandaag worden geformuleerd met actieve ingrediënten die steeds beter gedefinieerd worden en waarvan de werkingsmechanismen steeds preciezer en beter gecontroleerd worden. NEOVADIOL Anti-Bruine Vlekken Anti-Verslapping Crème SPF 50 heeft een drievoudige werking: het verstevigt de huid, werkt in op rimpels en vermindert pigmentvlekken.
Dit unieke huidverzorgingsproduct is samengesteld met actieve ingrediënten die de verschillende componenten van huidveroudering tijdens en na de menopauze aanpakken:
• PROXYLANE + CASSIA EXTRACT: om de extracellulaire matrix te ondersteunen en de huid te verstevigen en voller te maken.
• HYALURONIC ACID: om de opperhuid voller te maken.
• OMEGA 3-6-9 VETZUREN: om verloren lipiden aan te vullen en de huid intens te voeden.
• VICHY VULKANISCH WATER: om de huidbarrière te versterken.
NEOVADIOL
VICHY LABORATOIRES
• BREED SPECTRUM UV FILTER SPF 50:om de huid te helpen beschermen tegen dagelijkse blootstelling aan UVA- en UVB-stralen.
• NIACINAMIDE (B3): deze vitamine helpt pigmentvlekken tegen te gaan.
• PARELMOEREN PIGMENTEN: om de huid optisch te uniformeren.
Deze behandeling heeft een klinisch bewezen drievoudige werking:
- 41% minder rimpels, + 11% stevigheid, + 26% meer stralende huid.
EEN VERBETERD COMPLEX VAN ACTIEVE STOFFEN
OM HUIDVEROUDERINGSPROBLEMEN TIJDENS EN NA DE MENOPAUZE
AAN TE PAKKEN
Na de menopauze verminderen hormonale veranderingen de natuurlijke afweer van de huid, waardoor de fibroblasten van de huid kwetsbaarder worden voor UV-stralen. Omdat fibroblasten een directe invloed hebben op de melanineproductie, zien we niet alleen een verlies aan dichtheid en rimpels, maar ook een intensivering van pigmentatie.
PROXYLAAN + CASSIA EXTRACT
ondersteunt de extracellulaire matrix om de huid te verstevigen en voller te maken
HYALURONZUUR om de epidermis voller te maken
OMEGA 3-6-9 VETZUREN vullen lipidenverlies aan om de huid intens te voeden
VICHY VULKANISCH WATER om de huidbarrière te versterken
DONKERE VLEKKEN & TEINT
BREEDSPECTRUM UV-FILTER SPF 50 om de huid te helpen beschermen tegen dagelijkse blootstelling aan UVA- & UVB-stralen
NIACINAMIDE (B3) draagt bij aan een vermindering van donkere vlekken
PARELMOERPIGMENTEN om de huid optisch te egaliseren
Studies over NEOVADIOL ANTI-VERSLAPPING, ANTI-PIGMENTVLEKKEN DAGCRÈME SPF50
KLINISCH BEWEZEN DRIEVOUDIGE WERKING
-41% +11% +26%
RIMPELS STEVIGHEID STRALENDHEID
AANGENAME TEXTUUR
VINDT
94%
91%
DAT DE FINISH NIET VET IS
DAT HET PRODUCT GEMAKKELIJK EN VLOT AAN TE BRENGEN IS VINDT
** : Instrumentele test, 42 vrouwen, 45-66 jaar oud, alle fototypes, na 4 uur
VICHY LABORATOIRES
NEOVADIOL
Voordelen van monitoring op afstand in de oncologie op grote schaal bevestigd
Het artikel Implementation of a remote symptom monitoring pathway in oncology care: analysis of real-world experience across 33 cancer centres in France and Belgium, gepubliceerd op 31 juli in de Europese regionale editie van het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift The Lancet, gaat in op een tot nu toe weinig onderzocht aspect van de implementatie van een grootschalige monitoring op afstand in de routinezorg. Het onderzoek werd uitgevoerd in 33 ziekenhuizen in Frankrijk en België, waaronder een grote verscheidenheid aan faciliteiten: kankercentra, academische centra en particuliere centra. Van november 2021 tot augustus 2023 werden in totaal 3.015 patiënten geïncludeerd, aan wie het gebruik van de Resilience-applicatie werd aangeboden. Met dit online medische apparaat kunnen patiënten regelmatig hun symptomen rapporteren via een mobiele of webinterface, waarbij real-time waarschuwingsmeldingen voor zorgverleners worden gegenereerd in geval van ernstige of verslechterende symptomen. Resilience vertrouwt op verpleegster navigators, die een sleutelrol spelen bij het trainen van patiënten in het gebruik van de applicatie, het beheren van waarschuwingen en het geven van advies over symptoombestrijding. De applicatie geeft ook automatisch gepersonaliseerd advies op basis van de symptomen die patiënten rapporteren. De resultaten van het onderzoek tonen aan dat 94,6% van de waarschuwingen voor ernstige of verergerende symptomen die werden gemeld op Resilience leidden tot een significante verbetering twee weken nadat ze waren geactiveerd. Daarnaast zag 88,4% van de patiënten een verbetering van twee of meer punten in hun symptomen op de 5-punts PRO-CTCAE-schaal, die zich richt op hoe patiënten zich voelen. “De implementatie van dit remote monitoringpad maakte een snelle en effectieve symptoombestrijding mogelijk, met een mediane responstijd voor het zorgteam van 13 uur 41 minuten, inclusief ‘s nachts en in het weekend,” benadrukt Dr. Franzoi. Tot slot bleek dat het onderzochte telemonitoringtraject goed werd geaccepteerd door patiënten, met een wekelijkse deelname van 82%, en dat zorgverleners zeer tevreden waren, van wie 87% aangaf de integratie van deze oplossing in hun structuur goed te vinden.
Ref.: Franzoi, att.all. (2024). Implementation of a remote symptom monitoring pathway in oncology care: Analysis of real-world experience across 33 cancer centres in France and Belgium. The Lancet Regional Health - Europe, 101005.
Voordeel van neoadjuvante immuuntherapie bij opereerbaar stadium III melanoom
Een fase 3-studie bestond uit 423 patiënten ouder dan 16 jaar met resectabel “macroscopisch” stadium III melanoom, d.w.z. met ten minste één palpabele metastatische knoop en maximaal drie in-transit metastasen. Ze werden willekeurig toegewezen in een 1:1 ratio om twee cycli neoadjuvante IPI (80 mg) plus NIVO (240 mg) te ontvangen gevolgd door chirurgie (therapeutische lymfeklierdissectie) of om eerst chirurgie te ondergaan en vervolgens 12 cycli adjuvante NIVO te ontvangen. Patiënten in de neoadjuvante groep die een partiële respons of geen respons hadden, kregen aansluitend een adjuvante behandeling met doelgerichte therapie in geval van mutatie of nivolumab (11 cycli). Het primaire eindpunt was recidiefvrije overleving. Met een mediane follow-up van 9,9 maanden was de geschatte gebeurtenisvrije overleving na 12 maanden 83,7% (99,9% betrouwbaarheidsinterval [CI], 73,8 tot 94,8) in de neoadjuvante groep (n=212) en 57,2% (99,9% CI, 45,1 tot 72,7) in de adjuvante groep (n=211). In de neoadjuvante groep vertoonde 59,0% van de patiënten een belangrijke histologische respons, 8,0% een partiële respons, 26,4% geen respons (meer dan 50% resttumor) en 2,4% progressie, waarbij in 4,2% van de gevallen nog geen operatie was uitgevoerd. De geschatte recidiefvrije overleving na 12 maanden was 95,1% onder patiënten in de neoadjuvante groep met een belangrijke histologische respons, 76,1% onder degenen met een partiële respons en 57,0% onder degenen zonder respons. Graad 3 of hogere systemische bijwerkingen traden op bij 29,7% van de patiënten in de neoadjuvante groep en 14,7% van de patienten in de adjuvante groep. De conclusie van deze studie is dat bij patiënten met resectabel stadium III melanoom met bruto nodale betrokkenheid, neoadjuvante behandeling met ipilimumab en nivolumab gevolgd door chirurgie en adjuvante behandeling afhankelijk van de respons resulteerde in een langere voorval-vrije overleving dan chirurgie gevolgd door adjuvante behandeling met nivolumab.
Ref: Christian U. Blank et al. Neoadjuvant nivolumab plus ipilimumab versus adjuvant nivolumab in macroscopic, resectable stage III melanoma: The phase 3 NADINA trial. ASCO 2024, Chicago, 31 mai-4 juin 2024. J Clin Oncol 42, 2024 (suppl 17), LBA2-LBA2(2024). DOI:10.1200/JCO.2024.42.17_suppl.LBA2
Doeltreffendheid van moxifloxacine als mono-antibiotische therapie voor de behandeling van hidradenitis suppurativa
Hoewel HS niet infectieus is, kunnen bacteriën de pathogenese compliceren. De doeltreffendheid van moxifloxacine in combinatie met rifampicine en metronidazol, en de doeltreffendheid van fluoroquinolonen als monotherapie voor perianale fistels, suggereren dat moxifloxacine alleen de behandeling zou kunnen vereenvoudigen met behoud van de doeltreffendheid. Deze retrospectieve cohortstudie evalueerde eindpunten bij 39 patiënten met hidradenitis suppurativa die werden behandeld met moxifloxacine 400 mg eenmaal daags als monotherapie (30,8%) of als aanvulling op hun bestaande behandeling. De mediane duur van de behandeling was 25,9 weken. In totaal vertoonde 20,5% van de patiënten een uitstekende respons, 51,3% een gedeeltelijke respons en 28,2% geen respons. Het onderzoek suggereert dat moxifloxacine HS kan behandelen door zijn antimicrobiële en immunomodulerende effecten, waaronder het blokkeren van interleukine-1α en tumor necrose factor-α. Tot de bijwerkingen behoorden duizeligheid, snelle hartslag, urticaria, maag-darmklachten en musculoskeletale pijn, maar er werd geen peesontsteking of breuk gemeld. Moxifloxacine is een gemakkelijke behandelingsoptie vanwege de dagelijkse dosering en is veelbelovend bij de behandeling van patiënten met HS; er zijn echter aanvullende onderzoeken nodig vanwege de kleine initiële inclusie.
Ref: Efficacy of Moxifloxacin as a Mono-antibiotic Therapy for Hidradenitis Suppurativa: A Retrospective Cohort Study. D Vu, M Park, R Alhusayen J Am Acad Dermatol. 2024 May 31
Wellness routine
voor een onvolmaakte huid
Om onzuiverheden en post-acnevlekken aan te pakken, heeft Eucerin
DermoPure ontwikkeld, een gamma van geavanceerde en doeltreffende formules in reinigingsproducten en dagelijkse verzorging huidverzorgingsproducten aangepast aan dit huidtype.
Het DermoPure Triple Action Serum is het vlaggenschip van de Dermopure-lijn met gepatenteerde Thiamidol. Het helpt littekens na acne al na 2 weken te voorkomen en te verminderen.
Voor nog betere resultaten is het ideaal om het DermoPure Triple Action Serum op te nemen in een wellnessroutine die perfect is afgestemd op de huid met onzuiverheden, bijvoorbeeld:
• DermoPure Reinigingsgel, een ultra-effectieve reiniger,
• DermoPure Matterende Fluid, voor een 8 uur durend anti-glanseffect
• Sun Oil Control SPF 50+, en ook
• DermoPure Scrub om poriën te ontstoppen,
• DermoPure Skin K10 Renoverende Huidverzorging, die onvolkomenheden zichtbaar vermindert en de terugkeer helpt voorkomen, en tot slot
• DermoPure Kalmerende Compenserende Crème, een intensief hydraterende verzorging die speciaal is samengesteld om de huid te kalmeren die verzwakt is door uitdrogende dermatologische behandelingen en hun neveneffecten (ongemak, roodheid, droogte).
FOCUS
Een innovatief serum dat rimpels met 43% vermindert na één maand gebruik
ISDIN, het internationaal toonaangevende laboratorium voor fotoprotectie en dermatologie in Spanje, biedt uitgebreide, innovatieve oplossingen voor verzorging, preventie en onderhoud van de huid. Op het gebied van anti-aging heeft dit geavanceerde laboratorium Isdinceutics Retinal Intense ontwikkeld, een bifasisch nachtserum dat de huidvernieuwing helpt versnellen en verjongen. Deze innovatieve behandeling helpt rimpels en de tekenen van veroudering te verminderen, terwijl de huid wordt hersteld, gehydrateerd en gekalmeerd. Het belangrijkste ingrediënt in deze behandeling is retinaldehyde, een van de meest effectieve ingrediënten tegen huidveroudering. Het is 3 keer krachtiger dan retinol en wordt 11 keer sneller in de huid omgezet in zijn actieve vorm. Samen met dit actieve ingrediënt vinden wij ook Bakuchiol, een ingrediënt van natuurlijke oorsprong met eigenschappen die vergelijkbaar zijn met die van retinol; Vit-A-Tech, dat de vernieuwing van de epidermale cellen en de vermindering van rimpels stimuleert; melatonine, een antioxidant met een herstellende werking op de huid; en niacinamide, dat de huid zachtjes kalmeert en het gevoel van droogte minimaliseert. De bifasische galenische technologie, die de ingrediënten mengt op het moment van gebruik, creëert een textuur die zowel zacht als luchtig is. De resultaten zijn indrukwekkend: dit serum vermindert zichtbaar fijne lijntjes en rimpels tot 43% na een maand gebruik en versnelt het vernieuwingsproces van de huid. Het wordt aanbevolen als onderdeel van een nachtelijke routine. Giet twee pompjes product in het serum en meng de twee fases tot je een egale kleur krijgt. Breng een dunne laag aan op een schoon en droog gezicht, vermijd de oogcontouren en slijmvliezen.
WIST U DAT?
La Roche-Posay erkent de impact van kanker en zoekt continu naar manieren om patiënten te ondersteunen met haar expertise op het gebied van huidverzorging. 1 op de 5 mannen en 1 op de 6 vrouwen zullen in hun leven te maken krijgen met kanker.
“Massage en zachte aanraking kunnen, in aanvulling op regelmatige medische behandelingen, de levenskwaliteit en het huidcomfort verbeteren wanneer ze gecombineerd worden met een verzachtende huidverzorging.” Dit bevestigt Ludivine Canchy, PHD Neurowetenschappen, Wetenschappelijke Communicatie Manager La Roche-Posay International.
De positieve invloed van aanraking is gebaseerd op de verbinding tussen de huid en de hersenen. Zachte aanraking en massage kunnen specifieke zenuwvezels activeren die C-tactiele (CT) vezels worden genoemd. Deze vezels sturen signalen naar de hersenen die geassocieerd worden met plezier en welzijn en gaan gevoelens van pijn of jeuk tegen.
In 2021 publiceerde La Roche-Posay een praktische gids met advies over hoe je bijwerkingen kunt voorkomen, verminderen en afremmen, en manieren om de levenskwaliteit en het zelfvertrouwen van patiënten te verbeteren. Met een nieuwe uitgave van de gids in 2024 kunnen patiënten advies krijgen over ondersteunende oplossingen, waaronder Rose Pilates, Sophrology ontspannings- en ademhalingsoefeningen, maar ook veilig bevonden huidverzorging en make-up van La Roche-Posay om de teint, wenkbrauwen, lippen en nagels mooier te maken om hun zelfvertrouwen te vergroten.
In 2023 lanceerde La Roche-Posay cancer-support.com, een digitaal leerplatform voor holistische ondersteunende zorg voor zowel patiënten als zorgverleners. Het doel is om de levenskwaliteit van patiënten tijdens en na de behandeling te verbeteren, een betere therapietrouw te bevorderen en de kans op herstel te vergroten.
Hier volgen enkele aanbevolen ondersteunende producten:
LIPIKAR BALSEM AP+M: Breng deze lipidenherstellende en verzachtende balsem eenmaal per dag aan op het lichaam en/of het gezicht (bij ernstige droogte). Herhaal indien nodig.
LIPIKAR SYNDET AP+: Deze milde reiniger respecteert de pH van de huid en is geschikt voor zelfs de meest gevoelige huid. Breng het product aan op een vochtige huid. Laat het schuimen, vervolgens zachtjes afspoelen en droogdeppen zonder wrijven, voor een comfortabel aanvoelende huid.
CICAPLAST BALSEM B5+: Breng de verzachtende en herstellende balsem twee keer per dag aan op zeer droge en geïrriteerde zones van je lichaam, gezicht en/of lippen (zorg ervoor dat je de huid vooraf reinigt en droogt). ‘s Nachts kun je ook een dikke laag aanbrengen als een kompres om je huid te helpen herstellen en te kalmeren.
ANTHELIOS UV MUNE 400 ONZICHTBARE FLUIDE SPF
50+: Zeer hoge UVB- (SPF 50+) en UVA-bescherming. Zonder parfum. Aanbrengen op gezicht en lichaam en om de twee uur herhalen.
Ter gelegenheid van de Wereld Psoriasis Dag mobiliseren dermatologen, academici, experts en patiënten zich om bewustzijn te creëren over het belang van een geïntegreerde aanpak bij de behandeling van deze chronische aandoening, die 300.000 mensen in België treft. Deze conferentie, georganiseerd door de Koninklijke Belgische Vereniging voor Dermatologie en Venereologie en de Beroepsvereniging der Belgische Dermatologen en Venerologen (BBDV), in samenwerking met het Paul De Corte Fonds, heeft tot doel bewustzijn te creëren over psoriasis, de impact van deze ziekte op het leven van patiënten, de uitdagingen waarmee ze nog steeds worden geconfronteerd, evenals de vooruitgangen in het onderzoek die hebben geleid tot innovatieve therapieën, met nadruk op het belang van een holistische benadering van de zorg (zie edito pag. 3 en 4).
Betere gezondheidsvaardigheden leidt tot beter geïnformeerde en mondigere patiënten en vergemakkelijkt gedeelde besluitvorming, wat op zijn beurt leidt tot een betere therapietrouw en patiënttevredenheid. Er is een schaarste aan hulpmiddelen voor patiëntenbeslissingen in de dermatologie en van de beslis-hulpmiddelen die er zijn, voldoen er maar heel weinig aan de internationale normen.
De belangrijkste boodschap van het evenement van vandaag is de erkenning dat, hoewel nieuwe behandelingen een revolutie teweeg hebben gebracht in de psoriasiszorg, de toegang tot deze therapieën en de behoefte aan een geïndividualiseerde, patiëntgerichte aanpak van cruciaal belang blijven. De conferentie benadrukte het belang om niet alleen de fysieke, maar ook de emotionele en psychologische gevolgen van de ziekte aan te pakken en benadrukte de noodzaak van een uitgebreid managementplan dat multidisciplinaire expertise en moderne monitoring omvat.
Prof. Dr. Véronique del Marmol (President of the Royal Belgian Society of Dermatology and Venereology, KBVDV) & Dr. Koen Roegies (President of the Belgische Beroepsvereniging der Dermatologen en Venerologen BBDV)
Tijdens het evenement was er ook een aangrijpende fototentoonstelling van Lieve Blancquaert (Gent, België), die de ervaringen van mensen met psoriasis in beeld bracht. Een herinnering aan de noodzaak om het grote publiek, dat te weinig over deze ziekte weet, bewust te maken.
In het volgende nummer vertellen we u meer over Lieve Blancquaert, haar foto’s en tentoonstellingen.
Ernstige vormen van acne die resistent zijn tegen adequate standaardbehandelingen met systemische antibacteriële stoffen en topische therapie.
Verkrijgbaar in verpakkingen van 30, 60 en 100 capsules
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: Isotiorga 10 mg en 20 mg zachte capsules KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: Isotiorga 10 mg: elke zachte capsule bevat 10 mg isotretinoïne. Isotiorga 20 mg: elke zachte capsule bevat 20 mg isotretinoïne. Hulpstoffen met bekend effect: Elke zachte capsule van 10 mg bevat: ongeveer 147 mg sojaolie [geraffineerde sojaolie, gehydrogeneerde sojaolie en gehydrogeneerde plantaardige olie (sojaolie, type II)], tot 5 mg sorbitol en minder dan 1 mg ponceau-rood 4R (E-124). Elke zachte capsule van 20 mg bevat ongeveer 294 mg sojaolie [geraffineerde sojaolie, gehydrogeneerde sojaolie en gehydrogeneerde plantaardige olie (sojaolie, type II)], tot 7 mg sorbitol en minder dan 1 mg zonnegeel FCF (E-110). FARMACEUTISCHE VORM: Capsule, zacht. Isotiorga 10 mg: violet, maat 3, ovale zachte capsules. De lengte van de capsule is ongeveer 11,1 mm en de breedte is ongeveer 6,8 mm. Isotiorga 20 mg: gebroken wit tot crème, maat 6, ovale zachte capsules. De lengte van de capsule is ongeveer 13,8 mm en de breedte is ongeveer 8,1 mm. THERAPEUTISCHE INDICATIES: Ernstige vormen van acne (zoals nodulaire of conglobate acne of acne met risico op blijvende littekenvorming) die resistent zijn tegen adequate standaardbehandelingen met systemische antibacteriële stoffen en topische therapie. Het product is bestemd voor volwassenen, met inbegrip van jongeren tot 18 jaar en ouderen. DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENING: Dosering: Isotiorga mag alleen worden voorgeschreven door of onder supervisie van artsen die ervaring hebben met het gebruik van systemische retinoïden bij de behandeling van ernstige acne en die volledig op de hoogte zijn van de risico’s van een therapie met isotretinoïne en de vereiste controles. De capsules moeten een- tot tweemaal daags met voedsel worden ingenomen. Pediatrische patiënten: Isotiorga mag niet worden gebruikt voor de behandeling van prepuberale acne en wordt niet aanbevolen bij kinderen jonger dan 12 jaar wegens een gebrek aan gegevens over werkzaamheid en veiligheid. Volwassenen, inclusief jongeren tot 18 jaar en ouderen: De behandeling met isotretinoïne moet worden gestart met een dosis van 0,5 mg/kg per dag. De therapeutische respons op isotretinoïne en sommige van de bijwerkingen zijn dosisafhankelijk en variëren van patiënt tot patiënt. Dit maakt individuele aanpassing van de dosering tijdens de therapie noodzakelijk. Voor de meeste patiënten varieert de dosis van 0,5-1,0 mg/kg per dag. De remissie- en recidiefpercentages op lange termijn hangen nauwer samen met de totale toegediende dosis dan met de duur van de behandeling of met de dagelijkse dosis. Gebleken is dat er na een cumulatieve behandelingsdosis van 120-150 mg/kg geen substantieel bijkomend voordeel te verwachten valt. De duur van de behandeling zal afhangen van de individuele dagelijkse dosis. Een behandelingskuur van 16-24 weken is gewoonlijk voldoende om remissie te bereiken. Bij de meeste patiënten is de acne na één behandeling volledig verdwenen. In geval van een definitieve terugval kan een nieuwe kuur met isotretinoïne worden overwogen met dezelfde dagelijkse dosis en cumulatieve behandelingsdosis. Aangezien een verdere verbetering van de acne tot 8 weken na het stopzetten van de behandeling kan worden waargenomen, moet een nieuwe kuur pas worden overwogen nadat ten minste deze periode is verstreken. Patiënten met een gestoorde nierfunctie: Bij patiënten met ernstige nierinsufficiëntie moet de behandeling met een lagere dosis (bv. 10 mg/dag) worden gestart. De dosis moet dan worden verhoogd tot 1 mg/kg/dag of tot de patiënt de maximaal verdraagbare dosis krijgt (zie rubriek 4.4 van de volledige SKP). Patiënten met intolerantie: Bij patiënten die een ernstige intolerantie voor de aanbevolen dosis vertonen, kan de behandeling met een lagere dosis worden voortgezet, met als gevolg een langere therapieduur en een hoger risico op terugval. Om bij deze patiënten voor zover mogelijk het maximale effect te behalen, dient de behandeling te worden voortgezet met de hoogste dosis die wordt verdragen. Wijze van toediening: Oraal gebruik. CONTRA-INDICATIES: Isotiorga is gecontra-indiceerd bij vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven (zie rubriek 4.6 van de volledige SKP). Isotiorga is gecontraindiceerd bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd tenzij aan alle voorwaarden van het Programma ter voorkoming van zwangerschap is voldaan (zie rubriek 4.4 van de volledige SKP). Isotiorga is ook gecontra-indiceerd bij patiënten met overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor een van de hulpstoffen. Isotiorga bevat geraffineerde sojaolie, gehydrogeneerde plantaardige olie en gehydrogeneerde sojaolie. Daarom is Isotiorga gecontra-indiceerd bij patiënten die allergisch zijn voor pinda’s of soja. Isotiorga is ook gecontra-indiceerd bij patiënten met leverinsufficiëntie, met sterk verhoogde lipidenspiegels in het bloed, met hypervitaminose A, die gelijktijdig behandeld worden met tetracyclines (zie rubriek 4.5 van de volledige SKP). BIJWERKINGEN: Sommige bijwerkingen van het gebruik van isotretinoïne zijn dosisgebonden. De bijwerkingen zijn over het algemeen omkeerbaar na wijziging van de dosis of stopzetting van de behandeling; sommige kunnen echter aanhouden nadat de behandeling is stopgezet. De volgende symptomen zijn de meest gemelde bijwerkingen van isotretinoïne: droge huid, droge slijmvliezen, bijvoorbeeld van de lippen (cheilitis), het neusslijmvlies (epistaxis), en de ogen (conjunctivitis). Tabel van bijwerkingen: In de onderstaande tabel wordt de incidentie van de bijwerkingen aangegeven, berekend op basis van gecombineerde klinische proeven bij 824 patiënten en van post-marketinggegevens. De bijwerkingen worden hieronder vermeld per klasse van orgaansystemen (SOC) volgens MedDRA en per frequentiecategorie. Frequentiecategorieën worden als volgt gedefinieerd: zeer vaak (≥1/10), vaak (≥1/100 tot <1/10), soms (≥1/1.000 tot <1/100), zelden (≥1/10.000 tot <1/1.000), zeer zelden (<1/10.000), onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald). Binnen elke frequentiegroep en SOC worden de bijwerkingen weergegeven in volgorde van afnemende ernst. Infecties en parasitaire aandoeningen: Zeer zelden: Infectie met grampositieve (mucocutane) bacteriën. Bloed- en lymfestelselaandoeningen: Zeer vaak: Trombocytopenie, anemie, trombocytose, verhoogde bezinkingssnelheid van rode bloedcellen; Vaak: Neutropenie; Zeer zelden: Lymfadenopathie. Immuunsysteemaandoeningen: Zelden: Anafylactische reacties, overgevoeligheid, allergische huidreactie. Voedings- en stofwisselingsstoornissen: Zeer zelden: Diabetes mellitus, hyperurikemie. Psychische stoornissen: Zelden: Depressie, verergering van depressie, agressieve neigingen, angst, stemmingswisselingen; Zeer zelden: Zelfmoord, zelfmoordpoging, zelfmoordneiging, psychotische aandoening, abnormaal gedrag. Zenuwstelselaandoeningen: Vaak: Hoofdpijn; Zeer zelden: Benigne intracraniële hypertensie, convulsies, slaperigheid, duizeligheid. Oogaandoeningen: Zeer vaak: Blepharitis, conjunctivitis, droge ogen, geïrriteerde ogen; Zeer zelden: Papiloedeem (als teken van goedaardige intracraniële hypertensie), cataract, kleurenblindheid (gebrekkig kleuren kunnen zien), contactlensintolerantie, corneale troebelheid, verminderd nachtzicht, keratitis, fotofobie, visuele stoornissen, wazig zien. Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen: Zeer zelden: Verminderd gehoor. Bloedvataandoeningen: Zeer zelden: Vasculitis (bijvoorbeeld Wegener’s granulomatosis, allergische vasculitis). Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen: Vaak: Nasofaryngitis, epistaxis, droog neusslijmvlies; Zeer zelden: Bronchospasme (vooral bij patiënten met astma), heesheid. Maagdarmstelselaandoeningen: Zeer zelden: Inflammatoire darmziekten, colitis, ileitis, pancreatitis, gastro-intestinale bloedingen, hemorragische diarree, misselijkheid, droge keel (zie rubriek 4.4 van de volledige SKP). Lever- en galaandoeningen: Zeer vaak: Verhoogde transaminase (zie rubriek 4.4 van de volledige SKP); Zeer zelden: Hepatitis. Huid- en onderhuid-aandoeningen: Zeer vaak: Pruritus, erythemateuze huiduitslag, dermatitis, cheilitis, droge huid, plaatselijke schilfering, kwetsbare huid (kans op wrijvings-trauma); Zelden: Alopecia; Zeer zelden: Acne fulminans, verergerde acne (opflakkering van acne), erytheem (gezicht), exantheem, haaraandoeningen, hirsutisme, nageldystrofie, paronychia, lichtgevoeligheid, pyogeen granuloom, hyperpigmentatie van de huid, meer zweten; Onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald): Erythema multiforme, Stevens-Johnson-syndroom, toxische epidermale necrolyse. Skeletspier-stelsel- en bindweefsel-aandoeningen: Zeer vaak: Artralgie, myalgie, rugpijn (vooral bij kinderen en adolescenten); Zeer zelden: Artritis, calcinose (verkalking van ligamenten en pezen), voortijdige fusie van epifyse, exostose, (hyperostose), verminderde botdichtheid, peesontsteking; Onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald): Rhabdomyolyse, Sacro-iliitis. Nier- en urinewegaandoeningen: Zeer zelden: Glomerulonefritis; Onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald): Uretritis. Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen: Onbekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald): Seksuele disfunctie waaronder erectiestoornissen en verminderd libido, gynaecomastie, vulvovaginale droogheid. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Zeer zelden: Granulatieweefsel (verhoogde vorming van), malaise. Onderzoeken: Zeer vaak: Verhoogde triglyceridewaarden in het bloed, verlaagde high-density-lipoproteïne; Vaak: Verhoogde cholesterolwaarden in het bloed, verhoogde glucosewaarden in het bloed, hematurie, proteïnurie; Zeer zelden: Verhoogde creatinefosfokinasewaarden in het bloed. Melding van vermoedelijke bijwerkingen: Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via: Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten - www.fagg.be - Afdeling Vigilantie: Website: www.eenbijwerkingmelden.be - e-mail: adr@fagg-afmps.be HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Laboratoires Bailleul S.A., 10-12 Avenue Pasteur, L-2310 Luxembourg, LUXEMBURG NUMMERS VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Isotiorga 10 mg zachte capsules: BE596071; Isotiorga 20 mg zachte capsules: BE596080 AFLEVERINGSWIJZE: Geneesmiddel op medisch voorschrift. DATUM VAN
*Consumententest, 160 vrijwilligers die lijden aan milde tot matige atopische dermatitis. Resultaten na 4 weken gebruik
❙ Reinigt mild
❙ Bevat meer dan 60% natuurlijke oliën
❙ Verzacht een jeukerig en irritatiegevoel
❙ Snel absorberend, lichte textuur
❙ De huid is gehydrateerd en verzacht. De huidbarrière is versterkt, waardoor de perioden zonder opflakkeringen verlengd worden, rijke textuur
❙ Niet-plakkerige textuur, geschikt als basis voor make-up
❙ Verzacht en vermindert droogheid en irritatie die ontstaan door invloeden van buitenaf
❙ Verzacht het jeukerig gevoel om de drang om te krabben te verminderen