DLS408 - oktober 2021

strijd



solidariteit



€2

socialisme

maandblad van de L i n k s e S o c i a l i s t i s c h e Pa r t i j  nr 408  oktober 2021

P2A6269 Afgiftekantoor 1081 Brussel Ver. uitg. G. Cool, Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek

€5 steunprijs

t d r o w s e l al duurder

lonen en uitkeringen moeten volgen D

uizenden kwamen op straat tegen de loonnorm en de loonwet. Alles wordt duurder: aardgas kost bijna dubbel zoveel als vorig jaar, elektriciteit: + 17%, brandstof: + 15%, een woning kopen werd de voorbije vijf jaar 25% duurder. Maar onze lonen volgen niet, onze koopkracht gaat erop achteruit.

door

Thomas (Gent)

In maart van dit jaar brachten ACV en ABVV een Loonkrant uit. De daarin gebruikte voorbeelden liegen er niet om: 20% van de Belgen kunnen zich geen week vakantie veroorloven, 25% van de Belgen kan geen onverwachte uitgaven doen, 30% van de Belgen heeft een inkomen dat lager ligt dan 2300 bruto per maand. Dat bedrag wordt beschouwd als het minimum dat nodig is om geen te groot armoederisico te lopen. Vertaald naar een uurloon is dit 14 euro per uur.

De ongelijkheid neemt al jaren toe: een steeds groter deel van de door ons geproduceerde waarde gaat naar de al uitpuilende zakken van de aandeelhouders. Ondertussen worden onze lonen in de diepvries gestopt. Deze mogen tijdens de periode 2021-2022 met maximaal 0,4% boven de gezond-

heidsindex stijgen. Op de winsten van de grote bedrijven staat geen limiet. Arcelor Mittal boekte vorig jaar 100 miljoen euro winst, Colruyt 183 miljoen euro. De aandeelhouders vieren feest. De werkenden die de rijkdom produceren gaan er door de hoge inflatie op achteruit.

De regering maakt het met de loonwet van 1996 vandaag onmogelijk voor de werkenden om een groter deel van de koek op te eisen. Ondertussen blijft op het einde van ons loon of uitkering een steeds groter stuk van de maand over. Dit moet veranderen. We hebben de kracht van ons aantal en onze rol in de productie. Onze eisen zijn gekend: een minimumloon van 14 euro per uur of 2300 bruto per maand, een minimumpensioen van 1500 euro, leefbare uitkeringen, betaalbaar wonen

en een volledig herstel van de index. Wat we hiervoor nodig hebben is een strategie.

We moeten een echte strijd durven voeren. We zullen geen cadeaus ontvangen. Acties om wat stoom af te laten, voldoen niet. Een wetsvoorstel alleen is niet genoeg. Enkel als we van onderuit de strijd organiseren, kunnen we winnen. Zo heeft het zorgpersoneel extra miljarden binnengehaald: na jaren van strijd met de witte woede en de acties van ‘Santé en Lutte’ (De Zorg in Actie). Het puntenpensioen werd in 2018 afgevoerd na een sterke campagne van de vakbonden, met onder meer een nuttige Pensioenkrant op hoge oplage en een massabetoging. De campagne #FightFor14 gaat in de goede richting en haalde aan de UGent een belangrijke overwinning. Alle personeel van de universiteit, én van de onderaannemers als ISS, verdient nu minstens 14 euro/uur. Deze overwinning viel niet uit de lucht. Ze was het resultaat van een uitgekiende campagne waarin het personeel, maar ook de studenten en andere sympathisanten betrokken werden. Op het hoogtepunt werd er gestaakt en gingen de studentenresto’s dicht op 9 maart 2019

3M. Onze gezondheid beschermen, betekent strijden tegen het systeem • Lees op pagina’s 8-9

w w w. s o c i a l i s m e . b e

in het kader van de internationale vrouwendag.

Ons beperken tot verdedigen wat we hebben en schade beperken, volstaat niet. De werkdruk is zo hoog dat velen er onder bezwijken, werken tot 67 jaar is onmogelijk. Minimumlonen onder 14 euro per uur (of 2300 euro per maand) zijn onleefbaar.

De openbare diensten brokkelen af door een gebrek aan middelen. De extra investeringen in zorg en onderwijs beantwoorden niet aan de noden.

We hebben offensieve campagnes nodig om onze terechte eisen af te dwingen. Als we aan de basis laten zien dat het menens is, dat we een plan en actiemethodes opstellen met de ambitie om overwinningen te boeken, dan zullen we collega’s, vrienden en familie meekrijgen. In een kapitalistische samenleving moeten we voor elke stap vooruit, hoe klein die ook is, vechten alsof ons leven ervan afhangt. Maar, we hebben ook het perspectief en de visie van een andere samenleving nodig: een socialistische maatschappij waarin de werkende klasse op democratische wijze beslist wat en hoe er geproduceerd wordt en hoe de beschikbare middelen worden ingezet voor het welzijn van iedereen.

Strijd voor degelijk pensioen voor iedereen doorzetten • Lees op pagina 4

2

EDITO door Boris

onze mening

de

Linkse Socialist

Kloof tussen links en rechts zet Vivaldi onder druk

T

ussen nu en het einde van dit jaar zal de federale regering ‘pragmatische’ - d.w.z. voor de kapitalisten aanvaardbare - akkoorden zoeken op een aantal sociaaleconomische gebieden: begroting, relanceplan, hervorming van de arbeidsmarkt, de pensioenen ... Na de zomervakantie lijkt er binnen de regering een armworsteling bezig te zijn tussen de linkerzijde en de rechterzijde met PS, Groen en Ecolo aan de ene kant en Open Vld, MR en CD&V aan de andere.

Vivaldi: resultaat van uitzonderlijke omstandigheden

De vorming van een regering verliep bijzonder moeilijk, onder meer omdat politieke stabiliteit door de versnippering tot het verleden behoort. Er was een uitzonderlijke schok nodig om tot Vivaldi te komen.

De pandemie en de economische crisis van 2020 hebben de neoliberale dogma’s op de proef gesteld. De sociale zekerheid werd gebruikt als stabilisator, de fiscale orthodoxie werd opgeschort, de geldkranen werden gedeeltelijk opengezet en het beleid van staatsinterventie in de economie nam een prominente plaats in.

In deze context kon de PS een akkoord bereiken met de liberalen om tot een heterogene federale coalitie van zeven partijen te komen: de Vivaldi-regering. Het regeerakkoord betekende een breuk met de vorige regeringen, die sinds de jaren tachtig altijd zijn uitgegaan van een groeiende obsessie voor het terugdringen van de schuld en het begrotingstekort.

Sindsdien kwam er een economische opleving die er indrukwekkend uitziet. Maar het komt na de ergste economische krimp sinds de Tweede Wereldoorlog. Dit herstel wordt aangewakkerd door massale monetaire en fiscale interventies in de geavanceerde kapitalistische landen. Dat is een belangrijke verschuiving in het economisch beleid van de heersende klasse.

Toenemende spanningen

Vandaag zijn er steeds meer spanningen in de regering. De PS-plannen voor de pensioenhervorming en zowat alle 25 voorstellen rond de hervorming van de arbeidsmarkt werden ijzig onthaald door de rechtse partijen en het patronaat. “Elk voorstel van de PS is voor sommigen verdacht,” aldus Wouter De Vriendt, de fractieleider van Groen in De Kamer. Langs de andere kant eist staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker een begrotingsinspanning van 3 miljard euro in 2022. Een dergelijke federale besparing wordt omschreven als een

Het debat binnen de federale regering gaat vooral over de vraag of de overheidsuitgaven bij de eerste tekenen van economisch herstel moeten afnemen of als de instabiele factoren die met dit herstel gepaard gaan tot meer voorzichtigheid nopen. “recept naar Zweeds model”, een verwijzing naar de harde besparingen onder de regering-Michel.

Terwijl de liberalen 3 miljard euro willen besparen, roept de PS op om 1,2 miljard euro extra stimulusmaatregelen te nemen om tegen het einde van de legislatuur 3,5% van het BBP aan publieke investeringen te besteden. De onderhandelingen over de hervorming van de arbeidsmarkt en de pensioenen zullen hieraan gekoppeld worden.

Het debat binnen de federale regering gaat vooral over de vraag of de overheidsuitgaven bij de eerste tekenen van economisch herstel moeten afnemen of als de instabiele factoren die met dit herstel gepaard gaan tot meer voorzichtigheid nopen. Dit debat gaat niet zozeer over de levensomstandigheden van de werkenden en hun gezinnen, maar over welk beleid het beste is voor het kapitalisme.

Als de PS vandaag voor extra uitgaven pleit, koppelt het dit niet aan doortastende maatregelen om de middelen daarvoor bij de rijksten te zoeken. Het betekent uitstel en geen afstel van de besparingsagenda waar de rechtse Vivaldi-partijen voor pleiten.

Wat kunnen we verwachten?

De Vivaldi-regering bereikte een eerste akkoord over de afbouw van

KORT • Na een rampzalige zomer vol klimaatrampen stelde de Vlaamse ondernemer Gert Verhulst in De Morgen dat het klimaatprotest overdreven is. Dat zegt iets over zijn prioriteiten en die van zijn klasse.

Het interview maakte verder duidelijk dat de nietszeggende leegheid in de realityreeks ‘De Verhulstjes in Saint-Tropez’ niet geacteerd, maar authentiek is.

• Bart Eeckhout schreef op 14 september in De Morgen: “Als 1 miljoen gezinnen de normale energiefacturen niet meer kunnen betalen, is er misschien wat mis met de factuur zelf.” Hij wees er terecht op dat de energiefactuur voor een groot deel uit heffingen bestaat, maar dat de stijgende prijzen vooral het resultaat zijn van de markt.

“De beste bescherming tegen de grillen van de markt is zorgen dat je minder afhankelijk bent van de markt.” Helaas ging hij daar niet verder op door en werd de nationalisatie van de volledige energiesector om een planmatige aanpak mogelijk te maken en de prijzen te drukken niet voorgesteld.

• Antropologe Kirsten Ghodsee in De Standaard Weekblad: “We laten het kapitalisme toe in de intiemste sferen. Dat verandert hoe we kijken naar mensen en naar onszelf. Het leven staat in het teken van de hussle. Dat leidt tot een enorme angst bij jonge mensen en dringt ook in hun seksleven door. Door datingapps lijkt de zoektocht naar een lief op het kopen van het best mogelijke product op Amazon.

Aandacht en menselijke emotie zijn koopwaar en we vermarkten steeds meer deeltjes van onszelf via internettechnologie.”

Syndicaal verzet: daar zullen we nood aan hebben. Foto: Liesbeth

Covid-maatregelen. Deze worden tot een minimum herleid. De degressiviteit van de werkloosheiduitkeringen wordt terug ingevoerd en in het laatste kwartaal van 2021 stopt de BTW-verlaging naar 6% ter ondersteuning van de horeca. Alle laatste maatregelen rond tijdelijke werkloosheid en overbruggingsrechten voor zelfstandigen lopen af op 1 januari volgend jaar.

De rechtse partijen verkregen dat het budget voor de verlenging van de Covid-maatregelen voor het komende kwartaal beperkt is tot 90 miljoen euro, elf keer minder dan in het vorige kwartaal. In ruil daarvoor kreeg de PS een magere maandelijkse steun van 25 euro voor de begunstigden van een vorm van integratie-inkomen (OCMW-uitkering, inkomensgarantie voor ouderen, inkomensvervangende tegemoetkoming). Een aalmoes in een tijd waarin de meest bescheiden inkomens de volle kracht van de prijsstijgingen ondervinden.

“Pragmatische” overeenkomsten zullen enkele sociale concessies moeten bevatten. Een terugkeer naar de brutale aanvallen op de sociale zekerheid of frontale provocaties tegen de arbeidersbeweging komt er wellicht niet meteen. Dit betekent echter niet dat er geen asociale maatregelen op de agenda staan: flexibilisering van de arbeidsmarkt, gemakkelijker maken van ontslag, maatregelen tegen werklozen en langdurig zieken. Bovendien is de regering-De Croo niet van plan om de asociale contrahervormingen van de rechtse regering-Michel terug te draaien.

De banden tussen PSVooruit en de ABVVleide r s ene r z ijd s en t ussen CD&V en de ACV-top anderzijds zullen worden gebruikt in een poging om de sociale vrede te behouden.

Onder de werkenden kan er een zekere opluchting bestaan, zeker nu de herinnering aan de regering-Michel nog zo vers in het geheugen zit. Anderen leggen vooral de nadruk op de volgende verkiezingen, in de

hoop dat een verdere electorale groei van de PVDA een uitweg zal bieden.

Een perspectief van strijd

De werkende klasse heeft niet de luxe om af te wachten. Er is een strategie nodig om betekenisvolle vooruitgang voor de werkenden en hun gezinnen af te dwingen.

Ons vertrekpunt mag niet zijn wat aanvaardbaar is voor de kapitalisten, zelfs niet indien een deel van het politieke establishment pleit voor sociale maatregelen en deze hier en daar doorvoert. Denk maar aan de BTW-verlaging op energie in Spanje.

Asociale taksen die niet af hankelijk zijn van inkomen maar van verbruik, moeten inderdaad weg. Maar er is meer nodig: we willen betaalbare energie die bovendien klimaatvriendelijk is. De markt ‘reguleren’ zal ons dat niet brengen: de volledige energiesector moet in publieke handen komen. Enkel dan kunnen we de klimaatuitdagingen en de prijsstijgingen het hoofd bieden.

De behoeften en noden van de werkende klasse zijn ons uitgangs-

De werkende klasse heeft niet de luxe om af te wachten. Er is een strategie nodig om betekenisvolle vooruitgang voor de werkenden en hun gezinnen af te dwingen. punt: degelijke en goedbetaalde jobs, betaalbaar wonen, goede zorg en onderwijs, een leefbare planeet …

Kortom, allemaal zaken die regelrecht ingaan tegen de belangen van het kapitaal. Elke hervorming die we bekomen, proberen de kapitalisten nadien terug te draaien. Dit maakt een perspectief van maatschappijverandering nodig.

De situatie maakt dat we geen andere keuze hebben dan te strijden.

Na jaren van besparingen en in een context van ecologische en sociale crisis moeten we drastisch meer middelen voor onze leef- en werkomstandigheden afdwingen. Om te voorkomen dat we vroeg of laat de rekening moeten betalen, en om een aanzienlijke verbetering van onze levensomstandigheden mogelijk te maken, is er nood aan een ambitieus programma van socialistische maatregelen. De bazen zullen het ons niet cadeau doen: we zullen hen moeten onteigenen om met de gemeenschap het beheer en de controle over de productie over te nemen.

Een radicaal plan van publieke investeringen is nodig om te voldoen aan de sociale en ecologische behoeften. Dit moet gekoppeld worden aan de weigering om de publieke schulden af te betalen, behalve op basis van bewezen behoefte. De nationalisatie van de sleutelsectoren onder controle en beheer van de werkenden zou een democratische planning van de economie mogelijk maken in het vooruitzicht van een socialistische transformatie van de maatschappij.

België

www.socialisme.be oktober 2021

3

Regulariseer alle mensen zonder papieren! een gevaarlijke, lange en onzekere reis te beginnen, moet het recht hebben op een waardige ontvangst.

Of ze nu vertrokken zijn omwille van oorlog, hongersnood of repressie: iedereen die in België aankomt, moet papieren krijgen! Dit is in het belang van alle werkenden: zolang er ‘illegale’ mensen zijn die op de meest brute wijze worden uitgebuit, zal dit

“Vrouw zonder papieren en rechten in België (geen heden, geen toekomst), met een diploma en kennis in 3D-architectuur.” Foto vanop het protest op 8 maart, de internationale vrouwendag, in Brussel.

D

e strijd van mensen zonder papieren tegen de rampzalige levensomstandigheden waartoe hun illegale status hen veroordeelt, gaat door. In 2020 waren zij de eersten die de sociale strijd terug op straat brachten. Afgelopen zomer hebben de bezettingen en de hongerstaking in Brussel hun strijd op de voorgrond van het publieke debat gebracht. Met de dramatische situatie in Afghanistan en de escalerende klimaatcrisis zal de kwestie niet aan belang verliezen.

door

Odile (Luik)

Duidelijke en permanente criteria of regularisatie voor iedereen?

In België leven ongeveer 150.000 mensen zonder papieren. Hu n

De reactie van de regering op de hongerstaking van de mensen zonder papieren toonde dat we er niet zullen geraken door gewoon beroep te doen op de menselijkheid van de ministers en staatssecretarissen. We hebben geen andere keuze dan een brede beweging op te bouwen. de lonen en arbeidsomstandigheden van iedereen onder druk zetten. De regularisatie van alle mensen zonder papieren is in het belang van alle werkenden.

Solidariteit met de Afghanen

regularisatie is onderworpen aan de meest totale willekeur. Sommigen in de beweging zijn van mening d at du idel ijke en per ma nente criteria voor regularisatie een stap voorwaarts zou betekenen. Een lijst

van criteria opstellen, betekent echter automatisch dat sommige mensen er niet aan zullen voldoen. Wat zou de basis voor uitsluiting zijn?

Iedereen die gedwongen is zijn land en alles achter zich te laten om aan

De machtsover name van A fg ha n ist a n door de Tal iba n heeft minstens 560.000 mensen gedwongen om zich binnen het land elders te vestigen. Droogte heeft bovendien de tarweoogst met 40% verminderd, terwijl tarwe

Gratis openbaar vervoer: mobilisatie nodig om het effectief te realiseren

P

S-voorzitter Paul Magnette sprak over de noodzaak van ‘elektroshocks’ in de klimaatcrisis. Eind september veroorzaakte hij alvast zo’n schok in de media… In een interview met Le Soir pleitte Magnette opnieuw voor grootschalige investeringen en bovendien voor het volledig gratis maken van het openbaar vervoer. door

Nicolas Croes

Het moet gezegd dat de PS een elektroshock kon gebruiken. In de peiling van RTL, Le Soir, Het Laatse Nieuws en VTM van 17 september haalde de partij van Magnette en Di Rupo nog maar 21,4% van de Waalse stemintenties, dat is 4,7% minder dan bij de verkiezingen van 2019. De PS wordt gevolgd door de MR met 20,3% en vooral de PTB met 18,7%. In Brussel liggen de stemintenties voor Ecolo, PS en MR dicht bij elkaar met respectief 19,1%, 18,6% en 18,5%. Ook daar ligt de PTB op de loer met ondertussen 15,1% in de peilingen. De PS heeft er alle belang bij om haar spierballen te laten zien en terug te grijpen naar de rol van ‘oppositie binnen de regering’. Dat is een rol die de PS de afgelopen decennia steeds speelde, met wisselende argumenten: ‘vanwege de liberalen’, ‘vanwege de Vlaamse partijen’, ‘vanwege Europa’ en nu dus vanwege de PTB. Als die laatste partij zoveel steun krijgt, is het omdat de verhaaltjes van de PS niet meer geloofd worden.

ging om genoeg menselijke middelen te vinden om het investeringstempo bij te houden. Om in Wallonië woningen te bouwen, te renoveren, rivieroevers te ontwikkelen en hagen aan te planten, hebben we bijna een mobilisatie in de stijl van Roosevelt nodig.”

Er is in de nasleep van de gezondheidscrisis en de economische crisis inderdaad ruimte ontstaan voor investeringen. Dat is vooral een poging om het kapitalisme van zichzelf te redden.

De vraag is echter wie de factuur voor deze investeringen zal betalen? De PS spreekt zoals steeds over de bestrijding van belastingfraude. In het verleden waren die woorden vaak een aanzet om nadien over te gaan tot aan-

vallen op de sociale zekerheid en de openbare diensten.

A l s c onc r et e st ap ve rde d ig t Magnette het voorstel van gratis openbaar vervoer. Althans, dat is de slogan die vervolgens ingevuld wordt met enkele maatregelen om tarieven te verlagen. Magnette verwijst naar de verlaging van het tarief van de TEC (Waalse vervoersmaatschappij) met 70% voor jongeren tussen 18 en 24 jaar. Hij kondigde aan dat er een gelijkaardige maatregel voor 65-plussers in voorbereiding is. Over de rest van de bevolking zei hij niets.

Wel verwees hij naar de NMBS: gratis reizen per spoor betekent dat “er 700 miljoen euro moet gevonden worden voor de NMBS, wat mogelijk moet zijn.” Magnette voegde er meteen aan toe dat het ‘slechts’ om 150 miljoen euro gaat indien de maatregel beperkt is tot jongeren onder 24 jaar en 65-plussers.

Zoals geweten is de PS de kampioen van de aankondigingen en gebroken

beloften. Le Soir herinnerde eraan dat Magnette eerder pleitte voor gratis schoolmaaltijden en de terugkeer van de pensioenleeftijd naar 65 jaar beloofde. Hoe kunnen we weten of Magnette het deze keer meent? De beste manier is door de eis van gratis openbaar vervoer en massale publieke investeringen op de agenda te plaatsen met een actieplan dat gebruikers en personeel van de TEC, MIVB, De Lijn en de NMBS bijeenbrengt. De vakbonden zouden het initiatief kunnen nemen voor lokale betogingen in opbouw naar een stevige deelname aan de nationale klimaatacties tijdens de VN-klimaattop in november.

Een dergelijke actieve campagne zou in het hele land succes kunnen hebben: gratis openbaar vervoer is erg populair als sociale en ecologische eis. Het zou bovendien een kans zijn om langs Nederlandstalige kant het asociale karakter van de oppositie van Vlaams Belang en N-VA in de verf te zetten.

Andere tijden

Magnette verwees naar de opschorting van de begrotingsnormen van het Verdrag van Maastricht: “Het verstikkende Europese keurslijf is opgeschort, we moeten vechten om te voorkomen dat het terugkomt.

Vandaag kunnen we massaal investeren. Uiteindelijk is de echte uitda-

Actie in Gent voor meer en goedkoper openbaar vervoer. Foto: Jean-Marie Versyp

goed is voor meer dan de helft van de dagelijkse calorieën van de Afghanen. Door de oorlog en de economische ineenstorting zijn de grondstofprijzen in één maand met meer dan 63% gestegen. Is het een wonder dat mensen aan deze realiteit proberen te ontsnappen?

D e Eu r op e s e Un ie he ef t de Afghanen de rug toegekeerd. Op 31 augustus kwamen de ministers van Binnenlandse Zaken van de EU bijeen en verklaarden vervolgens dat stimulansen voor illegale immigratie moeten worden vermeden. In hun com mu n iqué spreke n ze ove r veiligheidsoverwegingen in verband met “illegale migratie” en wordt voorbijgegaan aan de legitieme uitoefening van het recht op asiel en de internationale bescherming van personen die worden vervolgd.

Griekenland heeft een 40 kilometer lange muur gebouwd langs zijn grens met Turkije. Polen heeft een groep van 32 Afghanen de toegang tot het land belet. Het racistische en onmenselijke beleid moet beantwoord worden met internationale solidariteit. Stop de deportaties naar Afghanistan!

In België is de situatie nauwelijks beter. De reactie van de regering op de hongerstaking van de mensen zonder papieren toonde dat we er niet zullen geraken door gewoon beroep te doen op de menselijkheid van de ministers en staatssecretarissen.

We hebben geen andere keuze dan een brede beweging op te bouwen van mensen zonder papieren en de a rbeidersbewegi ng, met democratische en t ransparante a lge m e n e ve r g a d e r i n ge n . D e nationale betoging van 3 oktober voor de regularisatie is een goede stap in de opbouw van solidariteit tussen alle werkenden, met of zonder papieren.

Zieke samenleving maakt mensen ziek

A

ls we er nog van overtuigd moesten worden dat we in een zieke maatschappij leven, zou dit cijfer alleen al volstaan: we begonnen het jaar 2021 met niet minder dan 111.732 arbeidsongeschikten wegens depressie of burnout in België. De laatste jaren zijn de kosten van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen hoger dan die van de werkloosheidsuitkeringen.

Volgens het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv), waarvan deze cijfers afkomstig zijn, is er een stijging met 39,23% ten opzichte van 31 december 2016.

De reden moet uiteraard gezocht worden bij de steeds harder wordende en gemedicaliseerde maatschappij. De ‘arbeidsmarkt’ is een verpletterende machine waarin sommige mensen zich dood werken (vaak zelfs tegen een hongerloon), terwijl anderen worden opgejaagd en zich schuldig moeten voelen omdat ze werkloos zijn.

De enige echte oplossing voor de werkloosheid en de werkdruk is een bekende eis uit het arsenaal van de arbeidersbeweging: collectieve arbeidstijdverkorting met compenserende aanwervingen, zonder verlies van loon en met een vermindering van de flexibiliteit van het werk. Dat is nodig om de organisatie van de arbeid te herzien zodat het beschikbare werk verdeeld wordt, er meer vrije tijd is en de werkdruk daalt. De bazen doen dit af als ‘economische zelfmoord’, terwijl ze zelf goed bezig zijn om de werkenden en de hele mensheid om zeep te helpen. Hoog tijd voor een alternatief dat vertrekt vanuit onze belangen!

4

op de werkvloer

de

Linkse Socialist

Strijd voor degelijk pensioen voor iedereen doorzetten gen op de beurs en speculeren om de eigen winsten te maximaliseren. Sociale bescherming mogen we niet overlaten aan de winsthonger van bedrijven!

De voorstellen van Lalieux bevestigen helaas de harde aanvallen van de regering-Michel: pensioenleeftijd op 67 jaar en strenge voorwaarden voor vervroegd pensioen zonder oplossing voor zware beroepen. Een grotere ondermijning van het minimumpensioen van 1500 euro wordt vermeden en voorlopig wordt niet geraakt aan het ambtenarenpensioen, zelfs indien dit in het regeerakkoord stond. Tegelijk wil de regering het aanvullend pensioen veralgemenen en wordt langer werken aangemoedigd door een pensioenbonus, die velen nodig zullen hebben om aan een leefbaar pensioen te komen.

Hun argumenten houden geen stand

N

a jaren van harde aanvallen, zullen de voorstellen van minister van pensioenen Karine Lalieux (PS) door velen als een verademing gezien worden. De ambtenarenpensioenen blijven buiten schot, tien jaar voltijds werken opent de deur naar het minimumpensioen van 1500 euro per maand en vanaf 60 jaar is vervroegd stoppen mogelijk mits een loopbaan van 42 jaar (voor 60-jarigen was dit eerder opgetrokken tot 44 jaar).

In tegenstelling met de verkiezingsbeloften wordt de verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 jaar echter niet ingetrokken.

door

Geert Cool

Rechts wil verder in het offensief

De liberalen eisten een minder toegankelijk minimumpensioen, wat vooral vrouwen zou raken. De vereiste van 30 jaar werken wilden ze aanscherpen met de eis dat van die 30 jaar minstens 20 jaar effectief gewerkt wordt.

Hun doel is de gelijkgestelde periodes (bijvoorbeeld bij zwangerschap, werkloosheid, ziekte of SWT) minder te laten meetellen. Het gaat overigens steeds om voltijdse tewerkstelling, terwijl 42,5% van de loontrekkende vrouwen en 11,8% van de mannen deeltijds werkt.

Verder eisen de bazen en rechts dat de ambtenarenpensioenen “geharmoniseerd” worden met het stelsel voor werknemers. Ze vinden het onaanvaardbaar dat ambtenaren meer pensioen hebben: het gemiddelde ambtenarenpensioen na een zuivere loopbaan bedraagt 2.795 euro per maand, tegenover 1.212 euro voor werknemers.

(1) In een woonzorgcentrum betaal je gemiddeld 1800 euro per maand.

(2) Het werknemerspensioen is dui1. https://www.assuralia.be/nl/studies-en-cijfers/ omgevingsstatistieken/46-studies-en-cijfers/ omgevingsstatistieken/468-gemiddeld-uitgekeerd-bruto-pensioen-per-maand 2. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/01/15/rusthuizen 3. In 2020 daalde de levensverwachting bij geboorte in ons land met 1,06 jaar voor mannen en 0,95 jaar voor vrouwen. Zie: https://statbel. fgov.be/nl/themas/bevolking/sterfte-en-levensverwachting/sterftetafels-en-levensverwachting 4. “Het pensioendebat verdient beter dan versleten oneliners”, De Standaard 7 septem-

Zelfs als we de daling van het aantal werkuren in rekening brengen, levert elke werknemer jaarlijks nog steeds 4,2 keer de waarde af van in 1950. De keerzijde hiervan is dat velen de werkdruk niet aankunnen en na 30 of 40 jaar werken fysiek en/of mentaal volledig ‘op’ zijn.

Vaak wordt het argument gebruikt dat we langer leven en dus maar later op pensioen moeten. De pandemie zorgt voor een dalende levensverwachting (3), een tendens die in de VS reeds voorheen bestond. Er zijn grote verschillen in (gezonde) levensverwachting naargelang de opleiding en sociaaleconomische positie. Diegenen die het argument van langer leven inroepen, houden daar geen rekening mee.

Bovendien wordt voorbijgegaan aan de stijgende productiviteit. In 2016 waren we, gecorrigeerd na inflatie, voor elk gewerkt uur 5,6 keer productiever dan in 1950. Zelfs als we de daling van het aantal werkuren in rekening brengen, levert elke werknemer jaarlijks nog steeds 4,2 keer de waarde af van toen. De keerzijde hiervan is dat velen de werkdruk niet aankunnen en na 30 of 40 jaar werken fysiek en/of mentaal volledig ‘op’ zijn. Demograaf Patrick Deboosere (VUB) merkte op: “Mensen die fysiek of mentaal op zijn dwingen om langer te werken, is een rijk land onwaardig.”(4) Terwijl gewone werkenden op zijn door de werkdruk, kan het winstfeest voor de aandeelhouders niet op. De toegevoegde waarde per werkzame persoon bedroeg volgens Stabel gemiddeld 87.000 euro per jaar in 2020. (5) Zeven jaar geleden ging het om 67.000 euro. (6) Het belangrijkste argument van de bazen, hun economen, politici en commentaarschrijvers in de media is dat de pensioenen ‘onbetaalbaar’ zijn.

Door de vergrijzing gaan er inderdaad meer middelen naar pensioenen.

Sociale uitgaven waren in 2019 goed voor 24,6% van het BBP. Dit zou volgens de Vergrijzingscommissie oplopen tot 30% in 2050. Bij een lagere productiviteitsstijging zou het meer zijn, bij een hoger migratiesaldo minder (omdat de bevolkingspiramide dan evenwichtiger is).(7) Terwijl de vergrijzing al jaren bekend is, werd toch bespaard op de inkomsten van de sociale zekerheid. Een deel van

die inkomsten wordt cadeau gedaan aan de bazen in de vorm van lastenverlagingen, zoals de vermindering van de ‘patronale sociale bijdragen’ van 32,4 naar 25%. De taxshift zorgde niet voor meer fiscale rechtvaardigheid voor de werkende klasse, maar net voor het omgekeerde: een transfer van middelen van de gemeenschap naar het patronaat. Een deel van ons indirect loon gaat rechtstreeks naar hen. Volgens het Planbureau gaat het om 5,8 miljard euro. Dit toont het belang van duidelijke eisen van de arbeidersbeweging: gewoon een ‘taxshift’ eisen, was niet voldoende. We kregen een taxshift, maar niet in ons voordeel…

De sociale zekerheid wordt ook ondermijnd door de sterke toename van extralegale voordelen: van bedrijfswagens over maaltijdcheques tot de in opgang zijnde cafetariaplannen waarbij een deel van het loon in voordelen in natura wordt betaald zonder sociale bijdragen. De sociale zekerheid loopt hierdoor minstens 4 miljard euro mis.

De onmogelijke loonnorm werkt dit verder in de hand: bij gebrek aan mogelijkheden om het basisloon op te trekken, wordt het aandeel van loon ‘in natura’ groter. Een einde maken aan deze praktijken, kan enkel door de loonwet

Dat strijd loont, zagen we met het verzet tegen het puntenpensioen in 2018.

Er was een grootschalige informatiecampagne met een Pensioenkrant, gevolgd door een grote betoging op 16 mei 2018.

De media schreven dat het puntenpensioen daar ten grave werd gedragen. van 1996 te breken met de eis dat alle extralegale voordelen worden omgezet in loon, waarbij de extra kost wegens het wegnemen van de fiscale cadeaus door de bazen gedragen wordt. Ze hebben daar de ruimte voor: zoals hoger gezegd maken ze gemiddeld 87.000 euro winst per werknemer per jaar.

Wordt de door de werkende klasse geproduceerde rijkdom gebruikt in het belang van de werkende klasse, of afgewend in de richting van de parasiterende kapitalisten? Het antwoord op die vraag is niet louter een ‘politieke keuze’, maar het resultaat van dagelijkse strijd en bijhorende krachtsverhoudingen. Vandaag rolt het beleid de rode loper uit voor de belangen van big business en de grote aandeelhouders. Als de rijksten met alles gaan lopen, zijn zelfs de kruimels voor ons onbetaalbaar. Een systeem waarin zorg voor

ouderen, maar ook voor jongeren en voor ons leefmilieu, onbetaalbaar geacht wordt, is door en door rot.

Degelijke pensioenen voor iedereen afdwingen door strijd

Dat strijd loont, zagen we met het verzet tegen het puntenpensioen in 2018.

Er was een grootschalige informatiecampagne met een Pensioenkrant, gevolgd door een grote betoging op 16 mei 2018. De media schreven dat het puntenpensioen daar ten grave werd gedragen. Niet alleen het puntenpensioen werd betwist, ook de maatregel om langer te werken. In een peiling voor de verkiezingen van mei 2019 bleek dat drie kwart van de Vlamingen niet tot 67 jaar wil werken, de maatregel werd door slechts 19% gesteund.(8) Helaas werd in 2018 niet verder gebouwd op het momentum om de 67 jaar van tafel te vegen.

Er is een verbetering van de pensioenen nodig. Het minimumpensioen van 1500 euro netto per maand mag niet beperkt zijn tot wie aan strenge voorwaarden voldoet, het moet de basis zijn voor iedereen. De pensioenen moeten opgetrokken worden tot 75% van het loon in plaats van ongeveer 60% vandaag. De verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 jaar en de afbouw van het vervroegd pensioen, moeten weg. Voor de pensioenrechten mag er niet geraakt worden aan de gelijkgestelde periodes. Tot slot moeten de privépensioenen worden opgetrokken tot die van de publieke sector. Er zijn genoeg middelen en rijkdom aanwezig in de samenleving om iedereen een leefbare oude dag te garanderen.

Dat moet uiteraard gekoppeld worden aan drastische publieke investeringen in zorg, waaronder ouderenzorg, zodat kwaliteitsvolle zorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar is.

Om een dergelijk beleid te betalen, moeten de middelen gehaald worden waar ze zitten. Een eerste stap is het stoppen van de vele cadeaus aan de bazen die daarmee de sociale zekerheid plunderen. Als dit niet volstaat, moeten extra middelen bij de superrijken gezocht worden. De ongelijkheid was nooit zo groot.

Er is strijd nodig voor een pensioenplan dat vooruitgang biedt voor de werkende klasse. Een plan dat rekening houdt met de stijgende productiviteit en werkdruk, zowel tijdens de actieve loopbaan (in de vorm van kortere werktijden, gezonder en minder zwaar werk) als in een vroeger en beter pensioen. Als het kapitalisme onze ouderen geen waardig leven kan aanbieden, is dat een reden te meer om te strijden voor socialistische verandering waarbij de werkende klasse de productiemiddelen zelf in handen neemt om democratisch te beslissen hoe de beschikbare rijkdom en middelen worden ingezet.

delijk te laag!

Een derde patronale eis is een drastische uitbreiding van de tweede en derde pensioenpijlers. Dit betekent een gedeeltelijke privatisering van de sociale zekerheid, waarbij niet de gemeenschap maar allerhande pensioenfondsen aan het stuur staan. Dit is niet zonder risico: dergelijke fondsen belegber 2021, ht t ps://w w w.st and a ard.be/cnt / dmf20210906_97645576 5. https://statbel.fgov.be/sites/default/files/files/ documents/NL_kerncijfers_2020.pdf 6. https://statbel.fgov.be/sites/default/files/Over_ Statbel_FR/NL_kerncijfers_2013.pdf 7. h t t p s : / / w w w . p l a n . b e / u p l o a d e d / d o c u m e n t s / 2 0 210 7 0 8 0 8 5 2 2 8 0 . R E P_ CEVSCVV2021_12466_N.pdf 8. De Standaard: “Politieke Barometer: Vlaming wil echt niet tot zijn 67ste werken”, https://www. standaard.be/cnt/dmf20190423_04345340

Pensioenbetoging in 2018. Drie jaar later blijft de pensioenleeftijd van 67 jaar onverteerbaar!

op de werkvloer

www.socialisme.be oktober 2021

Waarom hogere lonen helemaal niet onverantwoord zijn

D

oor op 24 september in Brussel 15.000 werknemers op de been te brengen, heeft het ABVV duidelijk gemaakt hoe groot de woede is over de wet van ‘96. Die loonwet blokkeert onze lonen terwijl de prijzen stijgen, net als de dividenden die aan de aandeelhouders worden uitgekeerd. Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) legt ons arrogant uit dat loonsverhogingen de inflatie zouden versterken en uiteindelijk jobs kosten. Wat is er aan van die patronale argumentatie?

door

Julien (Brussel)

“Wat als…”

De voorbije jaren kwamen veel werknemers in actie tegen armoede. Er waren acties voor een hoger minimumloon van minstens 14 euro per uur, een leefbaar minimumpensioen, tegen de besparingen en tegen het Interprofessioneel Akkoord (IPA) met de schandalige loonnorm van 0,4%. Om die loonnorm te breken, moet ook de loonwet van 1996 weg. Toen eind maart gestaakt werd tegen de loonnorm publiceerde de werkgeversorganisatie VBO een artikel onder de titel: “Wat als… we de loonnorm loslaten?” De bazen kwamen met een doembeeld van jobverlies, verminderde koopkracht, minder private investeringen en dus nog minder banen. Volgens hen zijn wij hebzuchtig …

Over hebzucht kennen ze in die kringen wel iets, maar daar hebben onze looneisen niets mee te maken.

Gevestigde economen zijn gewoon om alleen te kijken naar wat hen uitkomt.

De bazen zien ons als ‘loonkosten’. De honderdduizenden werkenden die zich tegen de loonnorm verzetten, zouden onverantwoordelijk zijn omdat ze alleen aan hun loon denken zonder te beseffen

wat er op het spel staat. Het argument is niet nieuw. In de jaren 1860 gingen Europese arbeiders massaal in staking tegen de lage lonen. De International Working Men’s Association, de Eerste Internationale, voerde het debat over hogere minimumlonen en antwoordde op de misvatting dat hogere lonen alleen maar zouden leiden tot hogere prijzen, lagere lonen elders en banenverlies.

Karl Marx reageerde in 1865 in zijn brochure ‘Loon, Prijs en Winst’. Zijn

De argumenten van het VBO gaan niet over het beschermen van banen of onze koopkracht, maar over het beschermen van de kapitalisten bij het zich toe-eigenen van de door ons geproduceerde waarde.

prijsstijgingen het gevolg van loonsverhogingen? “Het dogma dat ‘het arbeidsloon de warenprijzen bepaalt’, kom erop neer dat ‘waarde bepaald wordt door waarde’, en deze tautologie betekent dat wij in feite in het geheel niets over de waarde weten.” Hij concludeert: “Een algemene stijging van het loonpeil zou een daling van de algemene winstvoet tot resultaat hebben, zonder evenwel, in het algemeen gesproken, de warenprijzen te beïnvloeden.”

Bepalen de lonen de prijs van waren?

Volgens Marx wordt de waarde van een waar bepaald door de arbeidstijd die sociaal noodzakelijk is om het te produceren. “Sociaal noodzakelijk” betekent dat er rekening wordt gehouden met de gemiddelde arbeidstijd voor een waar en niet die van elke waar, anders zou bijvoorbeeld een trui die langzamer wordt gemaakt meer kosten. In ruil voor de productie van deze waren ontvangt de werknemer een loon. Het loon dat wij ontvangen wordt niet berekend op basis van wat wij produceren, maar alleen op basis van onze arbeidskracht. De eerste vraag die kapitalisten zich stellen is: hoeveel hebben arbeiders nodig om in leven te blijven om de volgende dag weer aan het werk te gaan? Doorheen organisatie en strijd in bedrijven, sectoren, regio’s en landen hebben werknemers hogere lonen afgedwongen.

Kapitalisten verkopen de producten van onze arbeid. Wanneer de lonen, grondstoffen, energie … betaald zijn,

ABVV-betoging van 24 september. Foto: Liesbeth

houden zij wat men de meerwaarde noemt over. Als er geen meerwaarde zou zijn, zouden kapitalisten er geen belang bij hebben om aandeelhouder te zijn. De meerwaarde is het verschil tussen het product van de arbeid en wat de kapitalist hiervoor moest betalen. Het gaat dus om onbetaalde arbeid. Anders gezegd: het zijn niet de kapitalisten die ons uit vriendelijkheid betalen. Wij zijn het allen die de kapitalisten betalen in die zin dat zij zich de door ons geproduceerde rijkdom toe-eigenen. Het fundamentele probleem is dat de uitwisseling tussen arbeiders en kapitalisten ongelijk is, aangezien arbeiders niet voor alle geproduceerde waarde worden betaald.

Dat is de basis voor de galopperende ongelijkheid in onze samenleving. Het zorgt er tevens voor dat de werkenden niet in staat zijn om de door hen geproduceerde waarde volledig te consumeren, wat tot crisissen leidt.

De strijd om loonsverhoging is in essentie een strijd om het aandeel dat de kapitalisten zich toe-eigenen. Dit is de basis van de klassenstrijd. De kapitalist probeert de meerwaarde te verhogen door de uitbuiting op te voeren met lagere lonen of hogere productiviteit.

Kapitalisten zijn eigenlijk economische parasieten. Ze worden niet rijk door er hard voor te werken, maar door ons er hard voor te laten werken.

Zo bedroeg de jaarlijkse toegevoegde waarde van de Belgische farmaceutische sector bijvoorbeeld bijna 15 miljard euro (in 2017). Samen met de indirecte banen vertegenwoordigt de sector 120.000 mensen in het land. Na aftrek van de kosten van grondstoffen, energie, gebouwen enzovoort, zou

Het zijn niet de kapitalisten die ons uit vriendelijkheid betalen.

Wij zijn het allen die de kapitalisten betalen in die zin dat zij zich de door ons geproduceerde rijkdom toe-eigenen.

ABVV-betoging van 24 september. Foto: Liesbeth

5

elke werknemer in de sector meer dan 10.000 euro per maand verdienen als hij werd betaald voor wat hij of zij produceert. Onnodig te zeggen, dat dit niet het geval is... De geproduceerde waarde gaat niet enkel naar de werknemers (via directe en indirecte lonen), een groot deel verdwijnt in de zakken van de aandeelhouders. De strijd voor loonsverhogingen komt neer op de vraag wie welk deel van de geproduceerde waarde krijgt. Welk deel gaat naar de werkenden die de waarde creëren en welk deel naar de eigenaars van de productiemiddelen?

Voor alle duidelijkheid: we vragen niet dat de werknemers in de sector 10.000 euro per maand op hun bankrekening gestort krijgen. Dat eist nie-

mand. De werkende klasse vocht voor sociale zekerheid om solidariteit te financieren. De werkende klasse draagt ook bij aan de gemeenschap. We komen op voor meer middelen voor openbare diensten, zorg, onderwijs, kinderdagverblijven, openbaar vervoer … Als we loonsverhogingen eisen, vragen we dat een groter deel van de door ons gecreëerde rijkdom naar de werkende klasse gaat.

Loonsverhogingen leiden enkel tot inflatie indien de kapitalisten hun winsten willen veiligstellen en de prijzen verhogen om wat ze ons langs de ene kant aan loonsverhoging moeten toekennen langs de andere kant meteen terug af te pakken met hogere prijzen.

Het gaat om profiteurs die geen productieve rol spelen. Uiteindelijk strijden we voor een samenleving waarin de sleutelsectoren van de economie in handen van de werkende klasse zijn zodat de rijkdom gecollectiviseerd wordt en planmatig kan ingezet worden voor sociale behoeften. Sectoren met een hoge toegevoegde waarde, zoals de industrie, kunnen dan gebruikt worden om sectoren met een lagere toegevoegde waarde te financieren.

De argumenten van het VBO gaan niet over het beschermen van banen of onze koopkracht, maar over het beschermen van de kapitalisten bij het zich toe-eigenen van de door ons geproduceerde waarde. Zij zijn de enigen die hebzuchtig zijn.

Wij creëren de rijkdom

Het is in het belang van de werknemers dat de wet van 1996 wordt afgeschaft en dat de loonindexering en de sociale zekerheid worden versterkt. Het VBO en hun vrienden vragen ons wie dit gaat betalen? Als we het ons niet kunnen veroorloven, is dat omdat de kapitalisten vandaag steeds meer van de vruchten van onze arbeid nemen.

Wij zijn degenen die de rijkdom creëren, we moeten er ook zelf over kunnen beschikken! Daartoe moeten we de middelen uit de zakken van de bazen halen. In het tweede kwartaal van dit jaar zijn de dividenden van beursgenoteerde bedrijven in België met 160% gestegen. We kunnen ons ook het cynisme herinneren waarmee Jeff Bezos de werknemers van Amazon bedankte voor het betalen van zijn ruimtereis. Al die miljarden waar de kapitalisten zich mee volproppen, zijn door de arbeiders geproduceerd en moeten naar hen gaan.

Dan zouden we genoeg hebben om een einde te maken aan armoede.

De strijd tegen de wet van 1996 en voor het volledige herstel van de index moet worden gezien in de context van de opbouw van een krachtsverhouding tegen het kapitalisme zelf. LSP komt op voor een samenleving waarin degenen die rijkdom produceren, deze ook beheren en controleren. Dat betekent een democratische socialistische samenleving. Door het kapitalisme omver te werpen, zou het leven niet langer een overlevingsstrijd zijn.

6

sociaal

de

Linkse Socialist

Vastgoedspeculatie, huizencrisis, extreme weersomstandigheden

Ruimtelijke ordening moet helemaal anders

H

uisvesting wordt al geruime tijd steeds duurder, en de gezondheidscrisis heeft niet geholpen. Anderzijds hebben de overstromingen van deze zomer de absolute noodzaak onderstreept van een grondige herziening van de stadsplanning en het grondbeheer. Ook hier moeten we een einde maken aan de wet van de markt.

door

Giulia (Luik)

Sinds de 19e eeuw volgt de stedenbouwkundige benadering die de ruimtelijke ordening regelt een logica van grondexploitatie die vooral gekoppeld is aan economische ontwikkeling ten gunste van grote private bedrijven in verschillende sectoren: landbouw, bouw, energieproductie … Daar moet dringend een einde aan komen.

De overstromingen hebben op dramatische wijze aangetoond dat het noodzakelijk is om het grondgebied rationeel te gebruiken, natuurgebieden te beschermen, de stedelijke structuren te herbekijken, meer plaats te maken voor groene ruimtes in de steden, openbaar vervoer sterker te ontwikkelen in plaats van de auto alle ruimte te laten … Daarnaast is er de noodzaak om gebouwen te isoleren. Volgens de GABC (Global Alliance for Buildings and Construction) zijn gebouwen de grootste verbruikers van energie in de Europese Unie en verantwoordelijk voor 36% van de broeikasgasemissies.

Al deze aspecten moeten in aanmerking worden genomen in een ambitieus plan voor wereldwijde herstructurering op verschillende niveaus, lokaal, nationaal en zelfs internationaal.

Impasse van de marktlogica

De afgelopen jaren zijn er handvesten inzake stadsplanning opgesteld waarin het belang van duurzame stadsontwikkeling en geïntegreerde planning aan bod komen. Dit gebeurde in navolging van de VN Klimaattop van Rio in 1992, het Handvest van Aalborg

uit 1994 en dat van Leipzig uit 2007 (hernieuwd in 2020). Het doel is om het concept van duurzaamheid te integreren in alle economische en sociale niveaus en domeinen. Zoals wel vaker gaapt er ook op dit vlak een grote kloof tussen theorie en praktijk.

Er wordt tegenwoordig veel gesproken over de bouw van residentiële ‘ecowijken’. Het vertrekpunt daarbij is echter nooit de nood van de bewoners. Denk maar aan het toenemende aantal mensen dat zich geen dak boven het hoofd kan permitteren.

Nog meer beton gieten in plaats van verlaten woongebied te saneren of spreken over ecowijken terwijl materialen worden gebruikt waarvan de productie gebaseerd is op vervuiling en uitbuiting van arbeiders, zijn voorbeelden van hypocriete ‘ecologische’ ambities die uitsluitend op winstbejag gericht zijn.

Volgens de wetten van de markt is nieuw bouwen momenteel altijd veel interessanter dan renoveren. Grote projectontwikkelaars en bouwbedrijven zullen altijd voor deze oplossing kiezen, met als argument de energieprestaties van de nieuwe materialen.

Als je echter naar het hele proces kijkt, is renovatie milieuvriendelijker dan nieuwbouw, zelfs als het “passief” is.

Dit vereist natuurlijk meer geschoolde arbeidskrachten, diagnose van bestaande gebouwen en terreinen, onderzoek en hergebruik van materialen en andere zaken. Bouwbedrijven vinden dat echter te weinig rendabel.

Anderzijds roept de huidige manier

om gebouwen te isoleren vaak vragen op vanuit ecologisch oogpunt. Eén van de meest gebruikte materialen is polyurethaan, een petrochemisch derivaat dat wordt voorgesteld als een wonderproduct, terwijl de efficiëntie ervan slechts gemiddeld is en de productiecyclus ervan uiterst energie-intensief is. In feite is het belangrijkste voordeel ervan dat het een isolerend middel is dat uitstekende winstmarges mogelijk maakt, maar dat in geval van brand uiterst giftig is. Het zou niet verwonderlijk zijn als de bevolking in de toekomst zal opdraaien voor de verwijdering ervan, zoals eerder het geval was met asbest.

Nationalisatie van grote bouwbedrijven

Om een einde te maken aan kleine aanpassingen in de marge en om tot echte verandering te komen, moet de

Volgens de wetten van de markt is nieuw bouwen momenteel altijd veel interessanter dan renoveren. bouwsector in publieke handen komen.

Dan wordt een grootschalige uitrol van ecologische alternatieven inzake isolatie en van ruimtelijke planning die rekening houdt met de bewoners mogelijk. Op deze basis kan er een openbaar plan komen om alle gebouwen wijk per wijk te isoleren, maar ook om te renoveren en een broodnodige drastische uitbreiding van de sociale huisvesting te realiseren. Tegelijk zou een openbare bouwsector een einde maken

aan de uitbuiting en sociale dumping die vandaag schering en inslag is in de bouwsector. Degelijke arbeidsvoorwaarden en goede lonen voor het personeel zijn essentieel.

De grote bouwondernemingen en de vervuilende chemische bedrijven moeten worden onteigend en onder democratische controle en beheer worden genationaliseerd. Mensen worden onteigend om een snelweg aan te leggen, waarom bedrijven niet om sociale en milieuproblemen aan te pakken? De overheid is daar vandaag niet toe bereid. Kijk maar hoe de wet-Onkelinx inzake de opeising van leegstaande gebouwen om daklozen te huisvesten de afgelopen 27 jaar welgeteld één keer is gebruikt! Er is strijd nodig voor een ander beheer van het grondgebied.

We moeten dit uit de handen van de projectontwikkelaars en hun bondgenoten onder de gevestigde beleidsmakers halen.

Stop de hoge facturen, breng energie in publieke handen

D

e prijzen voor gas en elektriciteit schieten de hoogte in. Een modaal gezin betaalt nu voor gas 1609 euro per jaar, tegenover 824 euro een jaar geleden (en 1031 euro in 2019). In Wallonië ligt de factuur het hoogst: 1.760 euro per jaar. De jaarlijkse elektriciteitsrekening is sinds 2019 van 891 euro gestegen tot 1014 euro. Dat zijn de cijfers van energieregulator Creg dat de aanbiedingen van de verschillende energieleveranciers bijhoudt. Het kluwen aan bedrijven en tarieven maakt dat het niet gemakkelijk is om exacte cijfers te vergelijken. Wel duidelijk is dat we nu fors meer betalen, terwijl onze koopkracht al onder druk stond. Sociaal protest zoals dat van de gele hesjes in Frankrijk kan snel terug op de agenda staan.

De stijgende prijzen worden toegeschreven aan een beperkte opslag van gas in Europa, de stijgende vraag door het economisch herstel, beperktere leveringen uit Rusland (dat druk zet om de vergunning van de aardgasleiding Nord Stream 2 naar Duitsland erdoor te krijgen) en aan milieumaatregelen, waarbij CO2-heffingen op onder meer gas geheven worden. Als je klimaatbeleid overlaat aan traditionele politici, dan wordt de factuur doorgeschoven naar de werkende klasse in plaats van naar de vervuilende multinationals en hun aandeelhouders.

Een groot deel van onze energiefactuur bestaat uit belastingen en accijnzen: voor elektriciteit gaat het om 45%.

Op energie betalen we 21% BTW alsof het een luxeproduct is. Om de gevolgen van de prijsstijgingen te drukken, besliste de Spaanse regering al om de BTW van 21 naar 10% te verlagen. In Frankrijk is er een energiecheque van 150 euro voor ongeveer 6 miljoen mensen. Bij ons wil minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) het sociaal energietarief verlengen: een vaststaand tarief voor bijna 1 miljoen gezinnen met een laag inkomen.

De Europese Commissie kondigde al snel aan dat er richtlijnen komen om vast te leggen welke maatregelen lidstaten mogen nemen. De prijzen in toom houden of iets doen voor de 3 miljoen Europeanen die hun verwarming niet kunnen betalen, dat is voor de Europese Commissie dan weer geen prioriteit.

De Vivaldi-regering beloofde in september 2020 dat de energiefactuur niet zou stijgen. Het breken van die belofte schrijven de politici toe aan de evolutie van de markt, waar ze zelf niets

aan kunnen doen. Het is problematisch dat zoiets belangrijk als energie wordt overgelaten aan de grillen van de markt, waardoor een gebrek aan planning leidt tot onbetaalbare prijzen.

Het is schandalig dat het gebrek aan investeringen in groene energietransitie wordt misbruikt om de werkende klasse allerhande milieubelastingen op te leggen. Mike Writh, de ceo

Energie is te belangrijk om het aan winstbejag te onderwerpen. van Chevron, gaf in een interview met Bloomberg toe dat energiemultinationals genoeg middelen hebben om te investeren. Waarom ze dat niet doen?

“De aandelenmarkt stuurt ons het signaal dat we dat niet moeten doen.”

Op korte termijn hogere winsten boeken, vinden die aandeelhouders interessanter.

De volledige energiesector moet in publieke handen komen zodat niet de winsten van een klein groepje kapitalisten centraal staat, maar het voorzien in de noden van de bevolking. Energie is te belangrijk om het aan winstbejag te onderwerpen. Het moet in publieke handen komen onder democratisch beheer en controle van het personeel in de sector en de gemeenschap, zodat een democratische planning kan opgesteld worden. Dit zou een betaalbare factuur mogelijk maken, maar ook de noodzakelijke investeringen in groene transitie.

klimaat

www.socialisme.be oktober 2021

7

Socialistisch antwoord op de klimaatuitdaging: de enige oplossing is om het kapitalisme te stoppen

D

e branden en overstromingen van deze zomer hebben overduidelijk gemaakt dat het klimaat aan het veranderen is. Veel van de waargenomen veranderingen zijn ongekend in duizenden of zelfs honderdduizenden jaren, en sommige van de reeds aan de gang zijnde veranderingen - zoals de stijging van de zeespiegel - zullen over een periode van honderden of duizenden jaren onomkeerbaar zijn. De concentratie van CO2 in de atmosfeer, gemeten in 2019, is de hoogste in 2 miljoen jaar.

dossier op basis van inleidingen door Fabian en Boris op het Nationaal Comité van LSP van 11 september

Het klimaatakkoord van Parijs van 2015 had tot doel de opwarming van de aarde onder de 2°, liefst 1,5° Celsius te houden. Zelfs toen werd deze (niet-bindende) overeenkomst als grotendeels ontoereikend beschouwd. Vandaag zijn we op weg naar een stijging met 2,7°C, een echte catastrofe, vooral voor de landen van Latijns-Amerika, Afrika en Azië.

Kapitalisten in een impasse

Het debat rond de komende VNklimaattop in Glasgow zal sterk worden beïnvloed door de nieuwe koude oorlog tussen de VS en China. Het infrastructuurplan van Joe Biden is in de eerste plaats een poging om de Amerikaanse industrie te versterken tegenover de groeiende economische invloed van China. Toen het plan werd aangekondigd, was het gebaseerd op het beëindigen van subsidies voor fossiele brandstoffen. Uiteindelijk is dit voornemen, samen met 70% van de officiële klimaatgerelateerde uitgaven, terzijde geschoven.

China investeert veel van zijn snel groeiende investeringen in hernieuw-

bare energie. Maar het regime gaat door met de bouw van nieuwe door steenkool aangedreven elektriciteitscentrales, ook al is steenkool de meest vervuilende energiebron. Het land is sinds 2006 de grootste uitstoter van CO2 geworden en is nu goed voor ongeveer een kwart van de wereldwijde uitstoot.

De inter-imperialistische spanningen tussen deze twee landen zijn van doorslaggevend belang, ook wat het klimaatbeleid betreft, en met name de strijd om de toegang tot de schaarse grondstoffen die nodig zijn voor de ontwikkeling van diverse hernieuwbare energiebronnen.

De VS hebben aangekondigd dat zij hun broeikasgasemissies tegen 2030 met 50-52% willen verminderen ten opzichte van 2005. China streeft naar koolstofneutraliteit tegen 2060. De Europese Unie heeft aangekondigd dat zij dit doel tegen 2050 wil bereiken.

Maar dit zijn slechts woorden zonder een echt plan om dit te bereiken. Veel regeringen blijven de energieproductie uit fossiele brandstoffen subsidiëren. Het stimuleringspakket van de Europese Centrale Bank heeft de energiereuzen overladen met goedkope le-

Socialist Alternative op het klimaatprotest van 24 september in Glasgow. Daar mobiliseren we naar de grote internationale protesten in november.

ningen zonder enige voorwaarde inzake hun emissies.

Er zijn echter ‘groene kansen’ voor grote bedrijven. In de VS is de opwekking van zonne-energie nu goedkoper dan steenkool. Zelfs oliegiganten als BP, Shell en Total investeren in hernieuwbare energiebronnen, maar niet zoveel als in fossiele brandstoffen, aan-

gezien die laatste nog steeds 3-4 keer winstgevender zijn. General Motors heeft aangekondigd dat het tegen 2035 alleen nog elektrische auto’s zal produceren, maar de bouw van een elektrische auto veroorzaakt nog steeds meer uitstoot dan een auto op fossiele brandstoffen en als de gebruikte elektriciteit wordt opgewekt met fossiele

brandstoffen, is het zelf minder klimaatvriendelijk.

In de context van de kapitalistische concurrentie zal het vooral gaan om symbolische maatregelen van “greenwashing” en creatieve koolstofboekhouding. Zogenaamde kapitalistische innovatie is totaal niet in staat om deze crisis op te lossen.

Slecht rapport van België over zijn klimaatdoelstellingen

D

e pandemie had de totale onvoorbereidheid van het land al tot in het absurde geïllustreerd. Denk maar aan de vernietiging van de strategische voorraad van miljoenen mondmaskers omdat het te duur was om deze te vernieuwen.

Dezelfde budgettaire logica heeft geleid tot de sluiting van 4 van de 6 kazernes van de civiele bescherming.

De overstromingen hebben ook de gevolgen van de door gewezen minister Pieter De Crem (CD&V) geïnitieerde herstructurering van het leger aan het licht gebracht. De voorraad niet-militair materieel is ingekrompen en uitbesteed, met als gevolg een

gebrek aan geprefabriceerde bruggen of zodiacs, waarvan het nut bij overstromingen erg groot is. De privatisering van de keukendiensten in het leger had gevolgen voor de mogelijkheid om veldkeukens in te zetten bij rampen. Op alle niveaus faalt het be-

sparingsbeleid.

De OESO heeft in maart haar verslag over de evaluatie van de milieuprestaties van België 2021 gepubliceerd.

Lucht- en waterverontreiniging, bedreigde biodiversiteit, slecht beheer van rivieren … Het verslag is duidelijk: zonder een drastische wijzing in de aanpak worden de doelstellingen tegen 2030 inzake duurzame ontwikkeling niet gehaald.

Tussen 1990 en 2019 bedroeg de vermindering van de CO2-uitstoot gemiddeld slechts 0,7% per jaar. Het

energie- en klimaatplan dat eind 2019 werd bekendgemaakt, roept op om de CO2-uitstoot tegen 2030 met 35% te verminderen. Dit is in feite veel te weinig om in 2050 koolstofneutraliteit te bereiken. En het ontbreekt, nogmaals, aan een plan om het te bereiken.

Het herstelplan van de regering-Vivaldi markeert de terugkeer van de overheidsinvesteringen, maar alles in het belang van de private sector.

Dit geldt met name voor de ontwikkeling van windenergie (momenteel 10% van het Belgische energiever-

bruik), die overheidssubsidies zal ontvangen voor de bouw van het nieuwe offshore-windmolenpark “Prinses Elisabeth”. De nieuwe sectoren van hernieuwbare energie zijn in België niet in overheidshanden, de windturbinegigant is bijvoorbeeld een holding in handen van de familie Colruyt. Net als bij diverse infrastructuurwerken is het de bedoeling dat de overheid de kosten draagt van een “groene overgang” die grotendeels ontoereikend is, terwijl de winst naar de private sector gaat.

Private eigendom van de productiemiddelen in vraag stellen

E

en deel van de overheidsinvesteringen betreft de renovatie en isolatie van gebouwen, met regionale verschillen (een nadruk op openbare infrastructuur in Wallonië en Brussel, een nadruk op de renovatie van particuliere woningen met stimuleringsmaatregelen in Vlaanderen). België is echter één van de ergste plaatsen in Europa voor verval door een gebrek aan investeringen. Zelfs een ambitieus bonusbeleid zal slechts resulteren in een derde van de renovaties die nodig zijn om in 2050 koolstofneutraliteit te bereiken. Om deze kwestie serieus te nemen, moet er een openbaar plan worden ontwikkeld voor de isolatie en renovatie van gebouwen, wijk per wijk.

De klimaatuitdaging zal een thema worden in het verbale geschut tussen officieel ‘links’ en rechts, in het bijzonder binnen de Vivaldi-coalitie.

Voor PS-voorzitter Paul Magnette is het beter een overheidsschuld aan de volgende generatie over te dragen dan een sociale en milieuschuld. Hij stelt voor om belastingfraude te bestrijden, een belasting op financiële transacties in te voeren, een vermogensbelasting en een koolstofheffing om geld in de economie te pompen. Samen met de afschaffing, meer waarschijnlijk de verlaging, van subsidies voor fossiele brandstoffen zal dit de kern vormen van het debat over de belastinghervorming die er volgens het regeerakkoord in 2023 moet komen.

De arbeidersbeweging moet haar stempel op dit debat drukken. Wij weten maar al te goed waartoe beloften om belastingontduiking te bestrijden

ons in het verleden hebben gebracht.

Er waren veel beloften, maar zonder middelen om de decennia van tekorten inzake personeel en middelen bij de FOD Financiën op te vangen. De “taxshift” van de regering-Michel toonde de gevaren van een taxshift die hoegenaamd niet in het voordeel van de werknemers is. Zonder het opbouwen van een krachtsverhouding door strijd en actie van de arbeidersklasse, zullen er slechts cosmetische maatregelen worden genomen waarvan de kosten door de gewone bevolking zullen worden gedragen om de winstmarges van de private sector te beschermen.

Wat we echt nodig hebben is een volledige omvorming van het energiesysteem, wat onmogelijk is zonder de hele sector uit private handen te halen, massale overheidsinvesteringen in de ontwikkeling en uitbreiding van gratis openbaar vervoer, in wetenschappelijk

onderzoek, in het vermogen om te reageren op klimaatrampen, in de opvang van vluchtelingen, in de reconversie van vervuilende bedrijven waarbij het behoud van elke arbeidsplaats is gegarandeerd ... Daartoe moeten we de sleutelsectoren van de economie, en met name de financiële sector en het verzekeringswezen, in publieke handen nemen zodat de middelen vrijgemaakt worden die nodig zijn om de milieu-uitdagingen planmatig aan te pakken in het belang van de werkende klasse.

De gevolgen van de klimaatverandering bedreigen het voortbestaan van het kapitalistische systeem zelf.

Wereldwijd zijn de directe economische verliezen als gevolg van extreme weersomstandigheden de afgelopen 20 jaar geraamd op 3 biljoen dollar en deze rekening zal blijven stijgen. Maar de sociale gevolgen zijn nog groter: steeds grotere delen van de wereldbevolking worden in ellende en onzekerheid gestort door de verergerende gevolgen van de klimaatverandering, bovenop de andere crises van het kapitalisme. In dit nieuwe “tijdperk van wanorde” zal er zich massastrijd ontwikkelen. Deze moet gewapend zijn met een perspectief van socialistische maatschappijverandering om niet in een rampzalig doodlopend straatje te belanden.

8

3M

de

Linkse Socialist

Grootschalige vervuiling door 3M

Onze gezondheid beschermen, betekent strijden te

D

e gevestigde politici waren minstens sinds 2017 op de hoogte, maar pas toen de omwonenden zich ermee bemoeiden kwam de vervuiling door chemisch bedrijf 3M in de aandacht. Er heerst een grote ongerustheid onder de omwonenden en onder het personeel van 3M en andere chemische bedrijven. Wat zit er nog allemaal in de grond? Wat betekent dit voor onze gezondheid? En vooral: kunnen we er iets aan doen?

PFOS

PFOS, ofte perfluoroctaansulfonaten, zijn chemische stoffen die behoren tot de brede familie van de PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen). Er bestaan ongeveer 6.000 dergelijke stoffen. Ze hebben zo’n sterke moleculaire structuur dat ze amper afbreekbaar zijn. Enkel bij verhitting tot 1200 à 1500 graden vallen ze uit elkaar. Het is mogelijk om grond en water te filteren, maar dan blijft het nodig om de stoffen bij die extreme temperaturen te verbranden. Het is nog onduidelijk wat er bij die verbranding in de lucht terechtkomt… De ‘forever chemicals’ ofte eeuwigdurende chemicaliën hebben in die zin wat weg van radioactief afval.

Deze chemische stoffen worden gebruikt in producten als regenjassen, brandblusschuim, verpakkingen, schoonmaakmiddelen of anti-aanbakpannen. Ze zijn waterafstotend en hittebestendig, wat hen heel interessant maakt. Er zijn tot op heden geen volwaardige alternatieven voor de PFAS. Tot in 2002 werd PFOS gebruikt door 3M. Het bedrijf stopte er toen mee, wellicht ingegeven door het gevaar voor de gezondheid dat ermee verbonden was. De directie ontkende dat, maar wist al sinds de jaren 1970 dat PFOS gevaarlijk is. Harvard-professor Philippe Grandjean, gespecialiseerd in de gezondheidseffecten van PFAS: “Hadden we eind jaren 70 geweten wat 3M op dat moment wist, dan hadden we als wetenschappers veel sneller aandacht gehad voor deze problematiek.”

3M deed niets. Eind jaren 1990 nam de milieuspecialist van het bedrijf ontslag uit protest tegen het gebrek aan aanpak van PFOS. Liever de gezondheid van het eigen personeel in gevaar brengen, dan raken aan de winsten van de aandeelhouders.

In 2004 toonde onderzoek aan dat de waarden in de buurt rond 3M in Zwijndrecht te hoog waren. In 2010 werd het bedrijf in Minnesota vervolgd wegens gelijkaardige vervuiling.

Dat proces eindigde in 2018 toen 3M het afkocht voor 850 miljoen dollar.

Eveneens in 2018 sloot 3M een dading met Lantis (toen nog BAM), de bouwheer voor de Oosterweelverbinding, omt rent de PFOS-ver v uiling in Zwijndrecht. Dit kost het chemisch bedrijf 75.000 euro. Vervuiling is in België wel veel goedkoper dan in de VS… PFAS zijn overal in het milieu, in meer of mindere mate zitten ze ook in ons bloed. Van enkele van deze stoffen is het ondertussen duidelijk dat ze

De directie van 3M dacht ongetwijfeld dat het ermee weg kon komen.

Jarenlang is er niet of bijzonder laks opgetreden door de overheden, ook niet bij vastgestelde overschrijdingen van normwaarden. negatieve effecten op de gezondheid hebben, onder meer inzake kansen op het krijgen van kanker, het verzwakken van het immuunsysteem of nog een verstoring van de hormonenbalans. De PFOS-vervuiling in een straal van 15 kilometer rond de fabriek van 3M in Zwijndrecht is de grootste vastgestelde ter wereld.

Alle politieke instanties wisten ervan, niemand deed iets

De top van 3M heeft sinds de start van de PFOS-productie in de jaren 1960 stelselmatig kennis over de schadelijkheid achtergehouden. Pas toen dat niet meer mogelijk was, werd de productie ervan gestopt. In 2017, ten laatste in 2018, wisten zowat alle poli-

tieke instanties in ons land van de vervuiling in Zwijndrecht. Het was geweten bij de verantwoordelijke Vlaamse ministers (CD&V’ster Schauvliege en N-VA’er Weyts) en bij Lantis, de bouwheer van de Oosterweelverbinding, waarin de N-VA van Antwerps burgemeester De Wever meer dan één vinger in de pap te brokken heeft.

De overheden wisten het, maar dachten enkel na over hoe ze erover zouden communiceren. Eigenlijk vooral over hoe het nieuws uit de openbaarheid kon gehouden worden. Waarom? De Oosterweelwerken mochten geen vertraging oplopen, de sterkst vervuilde grond afgraven betekent al gauw enkele duizenden kubieke meters verplaatsen en het bekendmaken van de vervuiling zou de rol van zowel de di-

rectie van 3M als de overheden naar boven brengen. De directie van 3M dacht ongetwijfeld dat het ermee weg kon komen. Jarenlang is er niet of bijzonder laks opgetreden door de overheden, ook niet bij vastgestelde overschrijdingen van normwaarden.

Vlaams minister Demir stelde 3M en de bestuurders van het bedrijf in gebreke. Nochtans sloot de overheid, via Lantis, eerder een akkoord met 3M waardoor het bedrijf grotendeels vrijuit ging. De Vlaamse regering, ook onder Demir, is bovendien verantwoordelijk voor de jarenlange afbouw van milieucontroles. De administratie die vergunningen moet uitschrijven en daarbij de milieu-effecten onderzoekt, is uitgekleed wat betreft mensen en middelen. Dat maakt dat er

sprake is van eeuwigdurende vergunningen waarbij bedrijven zelf de normen bepalen. Zo slaagde 3M er in om de voorgestelde waarde van 1 microgram PFOS in het lozingswater te verdubbelen naar 2 microgram. Anders moest er een nieuw analysetoestel van 300.000 euro aangekocht worden. Het bedrijf dat vorig jaar 3,4 miljard euro aan de aandeelhouders uitkeerde, vond dat teveel.

Bij gebrek aan milieu-inspecteurs mogen SEVESO-bedrijven (bedrijven waar men gevaarlijke stoffen produceert, verwerkt, behandelt of opslaat) zichzelf controleren. Een voorstel van het Departement Omgeving in 2015 om een databank in te voeren waar die bedrijven hun verslagen moesten uploaden, werd door de Vlaamse regering in

Onderzoek naar vervuiling en milieurampen niet overlaten aan bedrijven en politieke verantwoordelijken

D

e reportage van Pano (22 september) over de milieu-inspectie deed veel stof opwaaien. Anonieme inspecteurs verklaarden dat het besparingsbeleid controle vaak onmogelijk maakt, waardoor het aan de vervuilende bedrijven wordt overgelaten om zichzelf te controleren. Als de milieu-inspectie wel optreedt, is er politieke druk om niet te streng te zijn. Dit was ook het geval met 3M, het bedrijf dat in opspraak kwam door de vervuiling met PFOS.

Zowel na het vervuilingsschandaal van 3M als de overstromingsramp in Wallonië werd een parlementaire onderzoekscommissie opgericht. Naar de overstromingen is er ook een gerechtelijk onderzoek. Er wordt onder meer onderzocht wie wanneer wat wist en hoe er met die informatie werd omgesprongen. In het PFOSschandaal wordt steeds duidelijker dat het volledige politieke establishment al jaren op de hoogte was, maar enkel oog had voor de ‘communicatie’ hierover. Het is belangrijk dat die commissies zoveel mogelijk informatie blootleggen. Maar over het feit dat de rode loper wordt uitgerold voor vervuilende bedrijven die met het oog op winstmaximalisatie hun personeel en de omwonenden in gevaar brengen, zal de 3M-commissie wellicht weinig zeggen. De onderzoeks-

commissie naar de overstromingen zal evenmin ingaan op het beleid dat de effecten van extreem weer voor de bevolking verergt.

Er wordt terecht gewezen op de tekorten als gevolg van het besparingsbeleid, onder meer bij de civiele bescherming, hulpdiensten zoals de brandweer of nog bij de milieu-inspectie. Dat wijst op een nefaste rol van de politici die verantwoordelijk zijn voor dit beleid. Het is niet verwonderlijk dat dezelfde politici de parlementaire onderzoekscommissies vooral gebruiken om te scoren met straffe uitspraken of door de hete aardappel naar anderen door te schuiven. Als er al iets van beleidsverandering uit die commissies komt, zal dit eerder het resultaat zijn van maatschappelijke druk.

De besparingen aanklagen, is erg belangrijk. De kern van het pro-

bleem zit echter nog dieper: het hele systeem is schuldig. De arbeidersbeweging is de kracht die systeemverandering kan bekomen. Zij was historisch de eerste die reageerde op milieuvervuiling en sindsdien steeds de strijd aanging voor gezonde en veilige werk- en leefomgevingen. Dat is geen toeval: het zijn de werkenden en hun gezinnen die de eerste slachtoffers zijn van vervuiling wegens winstbejag, maar ook van de gevolgen van extreem weer door klimaatverandering. Die gevolgen worden versterkt door het falende beleid waarin het winstbejag van de grote bedrijven steeds op mens en milieu voorgaat.

Het onderzoek naar de PFOSvervuiling en dat naar de overstromingen mogen we niet aan de parlementen of gerechtelijke instanties overlaten. Er zijn meer publieke controle-instanties nodig, waarin de eerste betrokkenen, de werkende klasse, een actieve rol spelen. Dat is onderdeel van onze strijd om democratische controle en planning van de productie door de meerderheid van de bevolking.

www.socialisme.be 9 oktober 2021

3M

egen het systeem

9

Interview

Levi Sollie (Algemene Centrale): “Personeel van 3M voelt zich emotionele speelbal”

T

erecht is er veel aandacht voor de mensen die in de buurt van de vestiging van 3M in Zwijndrecht wonen. Zij zijn samen met de werknemers en voormalige werknemers van 3M de eerste betrokkenen. Voor het ABVV vertegenwoordigt de Algemene Centrale AntwerpenWaasland het personeel van 3M. We spraken met vakbondssecretaris Levi Sollie. interview door

Stef (Antwerpen)

langrijk dat ze ook over de nodige expertise beschikken.

Meer artsen, chemici, fysici en ingenieurs dienen aangeworven om efficiënt te kunnen controleren.”

“Zij voelen zich natuurlijk een emotionele speelbal.

“Vakbonden en vakbondsafgevaardigden moeten evenHun bedrijf is nu al wekenlang kop van jut in de media. eens op de expertise van de inspectiediensten beroep Er is ook heel wat onzekerheid over de stoffen waar ve- kunnen doen. De drempel om contact te leggen met inlen van hen jaren mee gewerkt hebben.” spectiediensten moet lager.”

“De bevoegdheden van het CPBW (comité preventie Er is een onderzoek door 3M zelf, het en bescherming op het werk) moeten worden uitgebreid.

Vlaams parlement doet een onderzoek. Wat In de wet staat dat we recht hebben op alle documenten zijn de syndicale voorstellen hierover? aangaande veiligheid en welzijn, maar in de praktijk krijgen delegees die vaak niet. De faciliteiten voor de afge“3M hanteert als centrale stelling dat ‘er geen weten- vaardigden moeten worden uitgebreid. Velen geven nu schappelijk bewijs is dat PFOS de gezondheid schaadt’. het signaal dat ze praktisch niet van de werkvloer weg Nochtans zijn er heel wat wetenschappelijke studies en kunnen vanwege de alsmaar krapper wordende ploegberapporten die het tegenovergestelde beweren. 3M heeft zettingen en de stijgende werkdruk in het algemeen. Hun de productie van PFOS in het begin van deze eeuw stop- taak in het comité wordt daardoor veel moeilijker om in gezet. In Zwijndrecht gebeurde dat in 2002. Vandaag de praktijk uit te voeren. De tijd en ruimte om dieper in zijn er van de 168 arbeiders van voor 2002 nog een ze- te gaan op zaken zoals wetgeving aangaande chemische ventigtal in dienst.” agentia of milieuwetgeving is er nog amper. Je taak uitoefenen als comité-afgevaardigde “We eisen dat eventuele gevolgen van blootstelling aan PFOS betekent dat je ook de tijd zou moet blijven gemonitord en opgevolgd hebben om met collega’s te discussiëren en overleggen aangaande de worden. Dit zowel voor de werknemers die nog in dienst zijn als veiligheid en het welzijn. Het betekent dat je bijvoorbeeld ter plaatse voor diegenen die het bedrijf on- Bedrijven zouden verplicht moeten worden om de kennis moet kunnen gaan na een arbeidsdertussen hebben verlaten.” ongeval. Die mogelijkheid is er nu “De wetgeving voorziet dat die ze hebben van chemische vaak niet. De rol van de afgevaarwerknemers die worden blootgesteld aan chemische agentia stoffen en productieprocessen digden in het veiligheids- en welzijnsbeleid dient opnieuw centraler na het einde van de blootstelling veel meer te delen met de gesteld. We zullen hiertoe zelf harkunnen blijven genieten van een der op tafel moeten kloppen want toezicht op hun gezondheidstoe- gemeenschap. We blijven stand. De werkgever is hiervoor te veel in het ongewisse de patroons gaan het niet in onze verantwoordelijk. Alleen, deze plaats doen.” wetgeving is vandaag nog altijd over de mogelijke effecten Om ons meer te laten dode letter in ons land.” van chemische stoffen betalen voor energie “Wij vragen dus dat er nu drinop mens en milieu. gend werk gemaakt wordt van of transport, wordt het een voorgezet gezondheidstoeargument van de ‘vervuiler zicht voor alle werknemers. Ook voor de ex-werknemers betaalt’ gebruikt. Wordt dit ook gebruikt dient dit te gebeuren. We eisen eveneens dat dit onaf- bij 3M en industriële vervuiling? hankelijk van 3M gebeurt. Desnoods moet de overheid “In de VS heeft 3M reeds meerdere schikkingen gede ex-werknemers aanschrijven en uitnodigen voor een troffen of werd het veroordeeld tot het betalen van grojaarlijks voortgezet gezondheidstoezicht.”

“Er moet ook duidelijkheid komen voor de werkne- te schadevergoedingen. Analisten van Merrill Lynch mers aangaande hun bloedwaarden. 3M is in septem- schatten dat de schadeclaims die 3M nog wachten in de ber een nieuw bloedonderzoek gestart. Heel wat van de miljarden dollars kunnen lopen.” huidige en een beperkte groep ex-werknemers neemt “Het is een belangrijk principe dat de vervuiler betaalt, hieraan deel. We willen dat de analyse en rapportage maar we moeten vooral zorgen dat er geen milieuschade van deze stalen niet enkel aan 3M wordt overgelaten. wordt aangericht. We kunnen niet blijven tolereren dat er Een onafhankelijke overheidsinstantie moet hierbij be- wordt vervuild. Chemische bedrijven moet de geldende trokken worden.” regels volgen en transparant zijn over wat ze produceren en met welke producten ze werken.”

Hoe ervaren de personeelsleden van 3M de discussie over de vervuiling?

samenspraak met de werkgeversfederaties van tafel geveegd. Controle mocht ook niet te gemakkelijk worden…

Toen het PFOS-schandaal uitlekte, werd de bevolking in een straal van 15 kilometer opgeroepen om geen eieren van kippen in de eigen tuin te eten. Tegelijk werd beslist dat bouwvakkers die dagelijks in de vervuilde grond ploeteren bij de aanleg van de Oosterweelverbinding gewoon moesten doorwerken. De ‘werf van de eeuw’

Er zijn dringend grote veranderingen nodig, wat niet kan zonder er miljoenen werkenden voor in te zetten. Maatregelen om de escalerende klimaatcrisis onder controle te krijgen, zijn nodig om het menselijk leven op de planeet, en dus ook de bijhorende jobs, te vrijwaren. gaat voor alles. We kunnen niet op de bazen en hun politici rekenen om onze gezondheid te beschermen!

Jobs en milieu gaan hand in hand

Soms worden klimaatmaatregelen tegenover jobs gezet. Als vervuilende bedrijven worden aangepakt, kost dit jobs, luidt het argument. Wij zijn het daar niet mee eens: opkomen voor gezonde werkomstandigheden betekent niet dat er minder werk is, integendeel. Een groene transitie zou wereldwijd miljoenen jobs vergen bij de reconversie van vervuilende bedrijven en sectoren, wetenschappelijk onderzoek naar duurzame productie, groene energie, openbaar vervoer … Er zijn dringend grote veranderingen nodig, wat niet kan zonder er miljoenen werkenden voor in te zetten. Maatregelen

om de escalerende klimaatcrisis onder controle te krijgen, zijn nodig om het menselijk leven op de planeet, en dus ook de bijhorende jobs, te vrijwaren.

De arbeidersbeweging stond steeds vooraan in de strijd tegen vervuiling.

Preventie en bescherming op het werk, en dus ook in de omgeving van het werk, moeten afgedwongen worden.

Voor vervuilende bedrijven dringt de noodzaak van een doorgedreven medische en wetenschappelijke opvolging door onafhankelijke publieke instanties zich op. Dergelijke opvolging mag zich niet beperken tot wie er vandaag werkt, maar moet doorlopen bij ex-werknemers en gepensioneerden.

Er is reconversie van vervuilende industrie nodig. Dit moet gebeuren zonder afdankingen: het personeel moet aan de slag blijven met behoud van de arbeids- en loonvoorwaarden.

Het personeel weet wat en hoe er geproduceerd wordt en is dus goed geplaatst om alternatieven voor te stellen. Als deze niet gericht zijn op de winsten van de aandeelhouders, maar op het maatschappelijke nut van de productie, kan er in veel bedrijven en sectoren ongetwijfeld snel naar een veel minder risicovolle productie overgestapt worden. Dit zou zowel het personeel als het milieu ten goede komen. De knowhow van het personeel in vervuilende bedrijven en sectoren is cruciaal om een groene transitie te organiseren.

Het winstbejag staat vandaag transparantie over het omvangrijke vervuilingsschandaal in Zwijndrecht in de weg. Het spreekt voor zich dat dit winstbejag eveneens een obstakel is voor fundamentelere verandering.

Om het uit te schakelen, moeten grote bedrijven en sleutelsectoren (zoals energie, financiewezen, chemische sector …) in publieke handen worden genomen. In een genationaliseerde sector onder controle en beheer van het personeel in de sector en de gemeenschap, kan een planmatige aanpak ontwikkeld worden met het oog op de noden van mens en planeet.

Hiervoor moeten we niet rekenen op de gevestigde politici, maar moeten we met de arbeidersbeweging bouwen aan een krachtsverhouding waarmee we een einde kunnen maken aan het kapitalisme.

Hoe kan de arbeidersbeweging meer controle uitoefenen?

“Bedrijven zouden verplicht moeten worden om de kennis die ze hebben van chemische stoffen en productieprocessen veel meer te delen met de gemeenschap. We blijven te veel in het ongewisse over de mogelijke effecten van chemische stoffen op mens en milieu.

Dit argument gaat extra op voor de vele nieuwe stoffen die de afgelopen jaren op de markt kwamen.”

“De overheid moet er voor zorgen dat de inspectiediensten meer mensen en m iddelen krijgen. Ze moeten opnieuw doen waarvoor ze zijn opgericht: veelvuldig controle uitoefenen op het terrein. Het is be-

Spandoek van de Algemene Centrale Antwerpen-Waasland op de loonbetoging van 24 september

10

internationaal

de

Linkse Socialist

Seattle: linkse socialisten verdedigen zetel van Kshama Sawant

O

p 2 november 2021 stemmen de inwoners van Seattle voor 17 politieke posities, waaronder die van burgemeester en verschillende referendumvragen. Enkele weken later, wanneer de aandacht volledig verdwenen is, zullen de kiezers nog een kiesbrief ontvangen. Daarin slechts één vraag, met name of gemeenteraadslid Kshama Sawant moet afgezet worden. De campagne tot afzetting van de bekendste linkse lokale verkozene in de VS wordt gevoerd door het lokale politieke en economische establishment van miljardairs en Trumpisten. Ze rekenen op de laagst mogelijke opkomst. Heel hun strategie is daarop geënt. door

Bart Vandersteene

De terugkeer van de linkerzijde in de VS

Lezers van De Linkse Socialist zitten sinds 2012 op de eerste rij om de evolutie van de linkerzijde en de linkse socialisten in de VS te volgen.

Aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen in Seattle in november 2013 citeerden we de Seattle Times. Die krant omschreef de sfeer in de stad als volgt: “De verkiezingen zijn pas binnen tien dagen, maar we weten nu al wie de grote winnaar in Seattle is. Het zijn de socialisten…

Het is opmerkelijk dat in de politieke campagne in Seattle dit jaar bijna de volledige agenda van [Sawant] werd overgenomen door beide kandidaten voor het burgemeesterschap.” (Seattle Times, 26 oktober). Daar bleef het niet bij. Kshama Sawant won de zetel, met 51% of 95.000 stemmen. Ze werd de eerste openlijke socialiste die verkozen raakte in een grote Amerikaanse stad. Zes maanden later was Seattle de eerste grote Amerikaanse stad die het minimumloon van $15 doorvoerde.

Sawant’s verkiezing bracht een politieke aardbeving teweeg in de stad en de effecten ervan waren voelbaar in het hele land. Socialisme als ideologische referentie werd uit de marginaliteit gehaald. In 2015 bracht Bernie Sanders deze evolutie op het nationale niveau met zijn gooi naar de presidentskandidatuur voor de Democraten. De campagne van Bernie werd opgebouwd rond alle belangrijke eisen die uit de sociale strijd van die jaren voortkwam en hij omschreef zichzelf als democratisch socialist. Dat joeg de populariteit van socialisme de hoogte in. In 2018 raakten vier progressieve/linkse kandidaten, Alexandria Ocasio-Cortez (AOC), Tlaib, Pressley en Omar, in het nationale parlement verkozen voor de Democraten. Ze vormen een informele groep, The Squad, die de hoop deed groeien dat een linkervleugel zich aan het vormen was binnen de Democraten en de pro-big-business leiding van de partij zou uitdagen. In 2019 deed Sanders een nieuwe gooi naar de presidentskandidatuur, maar hij werd meesterlijk bekampt en verslagen door het

establishment. Dat gebeurde niet zozeer met argumenten, maar met uitgekiende electorale beïnvloeding van de bovenste plank.

Geen compromis, maar mobiliseren tegen het establishment

Ondertussen vindt het reilen en zeilen van de Amerikaanse linkerzijde zijn weg naar de mainstream media. AOC is een gekend figuur over de hele wereld. De foto’s van de witte galajurk met daarop Tax the Rich in grote rode letters, die ze droeg tijdens het Met Gala, gingen de wereld rond. Minder bekend onder linkse activisten, is dat AOC en The Squad onder permanente druk van hun eigen partijleiding al meermaals plooiden en standpunten afzwakten.

Nog geen week nadat AOC het wereldnieuws haalde met een galajurk durfde ze het niet aan om samen met de andere leden van The Squad tegen de Amerikaanse bijdrage van 1 miljard dollar voor het Israëlische rakettenschild te stemmen. Ze onthield zich.

Electorale overwegingen worden steeds meer de leidraad voor AOC en andere progressieve verkozenen. Ze trappen in dezelfde val als Jeremy Corbyn, die als verkozen voorzitter van de Britse Labour-partij tot een compromis met de rechterzijde probeerde te komen.

Die rechterzijde maakte daar handig gebruik van om haar greep op het apparaat te versterken en om zodra mogelijk Corbyn een mes in zijn rug te planten.

Corbyn had dit enkel kunnen voorkomen door de basis te mobiliseren tegen de rechterzijde.

The Squad loopt hetzelfde gevaar.

Progressieve verkozenen zijn actief op vijandig terrein en dan nog eens in een partij die gepokt en gemazeld is in het establishment. Er was een fantastische kans bij de opening van het Congress begin dit jaar en de verkiezing van parlementsvoorzitter Nancy Pelosi. De stemmen van The Squad waren noodzakelijk voor een meerderheid. Op enkele dagen tijd tekenden 40.000 mensen een petitie met de vraag om hun stem voor Pelosi enkel te geven indien het parlement meteen

Kshama Sawant op een actie van stakende bouwvakkers eind september.

Sawant steunt historische staking van bouwvakkers in Seattle

E

ind september brak een spontane staking van honderden bouwvakkers in en rond Seattle uit. Elke dag sloten nieuwe bouwwerven aan bij de staking. Op 24 september ging de grootste bouwwerf aan de Westkust plat: die van het nieuwe hoofdkwartier van Microsoft in Redmond, net naast Seattle.

De grote meerderheid van bouwvakkers in de regio wonen ver buiten de stad. Ze kunnen de appartementen en woningen die ze bouwen niet betalen met hun lonen. Ondertussen maken de grote immobiliënconcerns duizelingwekkende winsten.

De bouwvakkers verwierpen vier

een wetsvoorstel voor publieke gezondheidszorg zou stemmen. Ze weigerden dit te doen, met het argument dat ze de mogelijkheid om met Pelosi samen te werken niet wilden ondermijnen.

Afzettingscampagne tegen Sawant

Sawant toont in Seattle een andere strategie, gebaseerd op sociale bewegingen, organisatie van sociale strijd en totale onaf hankelijkheid van de

Bernie Sanders en Alexandria Ocasio-Cortez zijn de bekendste boegbeelden van de nieuwe linkerzijde in de VS. De kwestie van benadering en programma worden belangrijker naarmate er meer steun is voor socialistische antwoorden op het kapitalisme.

voorstellen tot collectief akkoord over hun arbeidsvoorwaarden, voorstellen die door hun vakbondsleiders werden verdedigd. De stakers eisen hogere lonen, een beter pensioenplan, terugbetaling van de gigantische parkeerkosten en vaste contracten. Met deze eisen komen ze in twee partijen van big business. Sawant is ondertussen acht jaar verkozen en de langst zetelende van de negen gemeenteraadsleden in de stad. Het establishment haalde zowel in 2015 als in 2019 alles uit de kast om haar de zetel te ontnemen, wat niet lukte.

In 2020 verwisselde het establishment het geweer van schouder. Wat via gewone verkiezingen niet lukte, wil het nu via uitzonderlijke verkiezingen proberen.

Dat kan op basis van een procedure van afzetting waarbij een tussentijdse verkiezing wordt uitgelokt. De campagne voor haar afzetting heeft bijna een jaar lang handtekeningen opgehaald. Om een referendum te bekomen, moeten 10% van de kiezers in het district een petitie daartoe tekenen.

Dit aantal werd deze zomer al bereikt, waardoor de vraag tot afzetting op de kiesbrief van 2 november had kunnen staan. Bij die gewone verkiezingen wordt een opkomst van 60 tot 65% verwacht. Bij speciale verkiezingen is een opkomst van 40% al een succes. De afzettingscampagne wachtte bewust om de handtekeningen in te leveren tot na de termijn om op de kiesbrieven van 2 november te staan.

Om dit ondemocratisch manoeuvre te ontmaskeren tekende Sawant begin juli op een druk bijgewoonde persconferentie zelf de petitie die een stemming tot afzetting kan uitlokken. De weken nadien haalde haar campagne duizenden extra handtekeningen op zodat er meer dan genoeg handtekening waren om deze voor de deadline in te dienen.

Wat dus niet gebeurde. Een waarschijnlijk scenario is nu dat er op 7 december een bijzondere verkiezing komt.

De afzettingscampagne wil de werkende klasse van Seattle een extreem

conflict met één van de machtigste kapitalistische sectoren in de regio en helaas ook met hun eigen vakbondsleiding, die het in het verleden al meermaals op akkoordjes gooide met de bazen. Sawant stond vanaf dag één, samen met haar organisatie Socialist Alternative, aan de kant van de actievoerders.

Volg socialisme.be voor updates over deze historische staking waarvan de afloop gevolgen zal hebben voor de sociale strijd in de VS. waardevol instr ument ontnemen.

Talloze strijdbewegingen in Seattle hebben succes kunnen boeken dankzij die ene verkozene die hun strijd tot in de bestuurskamers bracht en versterkte. Er was de succesvolle strijd om grote bedrijven meer te belasten via de ‘Amazon Tax’. Vele miljoenen dollars werden zo verworven om dakloosheid te bestrijden en betaalbare publieke woningen te bouwen en een Green New Deal in Seattle te financieren. Kshama heeft cruciale hulp geboden en belangrijke overwinningen

Sawant toont in Seattle een andere strategie, gebaseerd op sociale bewegingen, organisatie van sociale strijd en totale onafhankelijkheid van de twee partijen van big business. behaald in de strijd tegen politiegeweld en racisme, voor rechten van huurders, milieubescherming en de rechten van inheemse mensen.

De campagne tot haar afzetting is gebaseerd op de valse beschuldiging dat ze misbruik gemaakt heeft van haar positie. In de praktijk ging het om haar steun aan protestbewegingen, met name Black Lives Matter. Socialist Alternative zal alles in het werk om deze cruciale politieke positie in Seattle te behouden. Die ene zetel staat symbool voor een consequent politiek programma van strijd en socialisme.

internationaal

www.socialisme.be oktober 2021

11

Koude Oorlog tussen VS en China: twee kapitalistische reuzen op lemen voeten

D

e toegenomen handels-, diplomatieke en zelfs militaire spanningen tussen de VS en China tonen aan dat we in een veranderde wereld leven. Het VS-imperialisme voelt zich voor het eerst sinds de Koude Oorlog met de vroegere Sovjetunie fundamenteel bedreigd door een machtige uitdager. In tegenstelling tot wat sommigen denken - ook ter linkerzijde - ligt het VS-kapitaal niet in de clinch met “communistisch” China, maar met het Chinese kapitalisme dat wordt beheerd door de Chinese Communistische Partij.

door

Peter (Leuven)

China veranderde sinds de jaren ‘80 van een bureaucratisch geplande economie in een overwegend kapitalistisch land. China telde in 2020 meer nieuwe dollarmiljardairs dan de VS. Private productie voor de winst is er dominant geworden. Marxisten spreken eerder van staatskapitalisme, omwille van de grotere inmenging van de overheid in de economie. Dit is een verschil met de vorige Koude Oorlog: de Sovjetunie had een ander sociaal systeem, namelijk een planeconomie, weliswaar onder bureaucratische heerschappij.

Groeiende spanningen, ook onder Biden

De toegenomen spanningen tussen China en de VS waren niet het gevolg van de Trump-administratie. Deze hief belastingen op Chinese producten en

sloot consulaten in China. Zijn administratie sprak van een strijd tussen “vrijheid en tirannie.” Dit was het zoveelste voorbeeld van kapitalistische hypocrisie, gezien de historische en huidige samenwerking van het VSimperialisme met dictaturen wereldwijd, zoals in Saoedi-Arabië.

Onder Biden gaat het conflict met staatskapitalistisch China verder, omdat het gaat om een fundamentele strijd tussen twee groepen kapitalisten die elkaar bekampen om controle en hegemonie. Het regime in Beijing had zelfs een voorkeur voor Trump als president omdat het meende dat die meer zou openstaan voor ‘deals’. Het Chinese kapitalisme - met een misleidend vernislaagje van de ‘Communistische’ Partij - is een concurrent voor de Amerikaanse burgerij, haar multinationals en staat, op het vlak van technologie, artificiële

Groeiend protest tegen onbetaalbaar wonen

I

n Amsterdam waren er op 12 september 15.000 betogers die protesteerden tegen de woningnood. Die is een resultaat van speculatie en marktwerking.

De afgelopen jaren is de sociale huisvesting afgenomen, waardoor de markt de prijzen kan opdrijven. Dat is een doelbewust beleid van de bezittende klasse die speculeert op huisvesting en gemakkelijk verkoopbare objecten aankoopt om ze duurder te verkopen. Hogere huurprijzen drijven ook de verkoopwaarde op.

Het maakt dat een appartement in een Nederlandse stad al gauw 1000 euro per maand kost. Veel mensen betalen meer dan 40% aan wonen. Na de geslaagde actie van 12 september in Amsterdam volgt een woonprotest in Rotterdam op 17 oktober.

Dat strijd loont, zagen we al in Zweden. Een protestbeweging van onderuit, waarin onze zusterorganisatie Rättvisepartiet Socialisterna een belangrijke rol speelde, leidde tot de val van de regering en de intrekking

van de beslissing om de huren over te laten aan de markt.

In Duitsland wordt al jarenlang campagne gevoerd voor het onteigenen van grote private huisvestingbedrijven zoals Deutsche Wonen, dat maar liefst 113.000 appartementen in Berlijn bezit. Samen met de parlementsverkiezingen was er in Berlijn een referendum hierover, maar de nationalisatie zelf moet gebeuren door de volgende regering.

Verzet tegen de winsthonger van de betonmaffia en de huisbazen is nodig, maar wordt best gekoppeld aan de eis van een massaal plan van publieke investeringen in sociale huisvesting. Dat is nodig voor duurzame, kwaliteitsvolle en betaalbare sociale huisvesting die voldoende gewicht heeft om alle huurprijzen naar beneden te halen.

intelligentie, 5G-netwerken en militaire superioriteit.

De Chinese vloot telt vandaag meer schepen dan de Amerikaanse. China bouwt ook aan een grotere nucleaire capaciteit, in de woorden van Xi Jinping als “strategische afschrikking.” Samen met haar groeiende economische macht laat China zich meer gelden met imperialistische claims op eilanden in de Zuid-Chinese Zee en het grensgebied met India. De VS richtte in september met Australië en het Verenigd Koninkrijk AUKUS op, een alliantie die Australië zal voorzien van nucleair aangedreven duikboten. De VS leverde in 2020 ook voor 20 miljard dollar aan militair materieel aan bondgenoot India. Wederzijds brengen het Amerikaanse en Chinese imperialisme strategische, politieke en economische allianties in stelling in de strijd om de controle over de regio.

Het is tegen deze achtergrond dat Taiwan een belangrijke factor is.

Nadat het regime van Xi Hongkong onderwierp aan een nationale veiligheidswet en steeds meer gelijkschakelde met het autoritaire bewind op het Chinese vasteland, wordt de aandacht op Taiwan gevestigd. Officieel is dat een onderdeel van China, maar een invasie zou tot extreem gevaarlijke spanningen met Japan en de VS leiden. Anderzijds zal het Chinese regime nooit een ‘onafhankelijk’ Taiwan aanvaarden omwille van strategische en prestige-overwegingen.

Via het Belt and Road Initiative, de nieuwe zijderoute, maakte het Chinese regime regeringen in onder meer Afrika af hankelijk van Chinese leningen.

Zo verzekert het zich van toegang tot grondstoffen en nieuwe markten, door de bouw van havens en infrastructuur.

Het Chinese imperialisme probeert zich daarbij als voor te stellen als een alternatief voor het westerse kapitaal.

Het Chinese regime is niet ‘progressief’ in haar buitenlands beleid noch in eigen land. Het holde de afgelopen decennia de eigen welvaartstaat van de voormalige planeconomie steeds verder uit. Het creëerde dankzij de aanwezigheid van de meest geavanceerde technologieën een gesofisticeerd en brutaal dictatoriaal regime en het heeft geen enkel probleem met aanvallen tegen feminisme, lgbtq-rechten, “vrouwelijk uitziende mannen” om zo de aandacht af te leiden van de economische en sociale tegenstellingen.

Sociale oorzaken achter militaire spanningen

Het westerse kapitalisme zit sinds de jaren ‘70 in een langgerekte crisis van overcapaciteit, dalende koopkracht, speculatieve zeepbellen, toename van schulden ... China installeerde zich in deze wereldmarkt als de goedkoopste fabriek van de wereld en gooide zo een reddingslijn uit voor het westers kapitalisme. Beide grote economieën geraakten structureel vervlochten met elkaar en verbonden de hele wereldeconomie in een complexe productieketen. De fragiliteit hiervan werd duidelijk het voorbije jaar: fabrieken vielen stil, leveringen konden niet plaatsvinden vanwege de zandkorrels in deze keten. Het huidige conflict tussen de VS en China dreigt als donkere wolken boven de hele wereldeconomie Ook in China groeit een schuldcrisis. De economische groei werd

gaande gehouden door een ononderbroken stroom aan vers geld via de door de staat gecontroleerde banken.

Ondertussen werd de kost van onderwijs, gezondheidszorg en wonen zo hoog dat gezinnen het hebben van kinderen uitstellen. De schulden van de Chinese gezinnen namen toe met 4,6 biljoen dollar tussen 2015 en 2019.

Het komende decennium zal het aantal vrouwen tussen 22 en 35 jaar in China dalen met 30%. Zelfs na de opheffing

China veranderde sinds de jaren ‘80 van een bureaucratisch geplande economie in een overwegend kapitalistisch land. China telde in 2020 meer nieuwe dollarmiljardairs dan de VS. Private productie voor de winst is er dominant geworden. van de éénkindpolitiek zien we dalende geboortecijfers. Dat komt omdat de kost van een kind te groot is en de sociale voorzieningen werden uitgehold.

Daarbij komt nu ook de crisis in de vastgoedsector met het dreigende faillissement van de bouwgigant Evergrande. Deze crisis kan uitslaan naar de rest van de sector en bedreigt de hele Chinese economie. Het regime vreest massale sociale uitbarstingen.

Dit is ook de achterliggende reden voor de aanvallen op sommige kapitalisten en de regulering in een aantal sectoren Deze Koude Oorlog is er één tussen enerzijds de oude klassieke, maar tanende imperialistische mogendheid van de VS, en anderzijds de nieuwe opkomende wereldmacht China, die haar machtige positie heeft kunnen opbouwen op basis van een geplande economie. Maar de laatste decennia werd deze onder controle van de CCP stelselmatig omgevormd tot een brutale dictatoriale staatskapitalistische machine. Kant kiezen in dit conflict betekent jezelf onderwerpen aan de pest of de cholera. De werkende klasse, in China en de VS, en wereldwijd heeft geen enkel belang in dit conflict.

12 geschiedenis Sophia Poznanska: het verhaal van een moedige heldin van het verzet

H

et antifascistisch verzet tegen het nazisme bracht heel wat helden voort. Een nieuw boek van Anne Vanesse brengt het verhaal van Sophia Poznanska, een jonge vrouw van Joodse afkomst die in Palestina communiste werd en een belangrijke rol speelde in het Rode Orkest. Dat was een verzetsbeweging die onder het nazisme spioneerde voor de Sovjet-Unie. Ze seinden informatie door naar Moskou, de nazi’s deden er alles aan om dit te stoppen. Sophia Poznanska werd uiteindelijk opgepakt en maakte in de gevangenis van Sint-Gillis een einde aan haar leven zodat ze zeker niet zou begeven onder de martelingen van de Gestapo.

door

Geert Cool

Het brede publiek in ons land kent minstens enkele nazicollaborateurs bij naam, terwijl verzetsstrijders veel onbekender zijn. Daar verandering in brengen, zal enkel gebeuren als antifascisten en de arbeidersbeweging het verhaal brengen van hun eigen helden en voorbeelden. Dit boek over Sophie Poznanska moet in dat kader gezien worden. Het verwijst uitdrukkelijk naar pioniers als Gilles Perrault die in de jaren 1960 het opmerkelijke verhaal van Leopold Trepper en het Rode Orkest voor een breed publiek

bekend maakte. Op het einde van dit nieuwe boek staat een interessant interview met Perrault. Zelf werd ik gevraagd om het voorwoord te schrijven over hoe marxisten terugkijken op het Rode Orkest, over de rol van enkele andere leden van het Rode Orkest, zoals de Antwerpse Vera Akkerman, en om de link met antifascistische strijd vandaag te maken.

Poznanska had een moeilijke jeugd in Polen, waar ze al op jonge leeftijd actief werd in de Hachomer Hatzaïr.

Die jeugdbeweging was links-zio-

nistisch, een stroming die ook onder Joodse migranten in Palestina sterk stond. Het zionisme was een reactie op het anti-Joodse racisme in Europa.

In Palestina keerde Poznanska zich, net als onder meer Leopold Trepper, af van het zionisme. Ze stelde vast dat het ‘beloofde land’ niet het einde van de klassenstrijd betekende en was geschokt door de onderdrukking van de Arabische bevolking. Poznanska werd communiste omdat ze besefte dat het stoppen van elke vorm van onderdrukking maatschappijverandering vereist. Heel wat voortrekkers van de Palestijnse Communistische Partij moesten in de jaren 1930 uitwijken wegens repressie door de Britse kolonisten. Sophia kwam in Parijs en nadien in Brussel terecht. Daar zette ze haar activiteiten verder, onder meer in het Rode Orkest. Die verzetsgroep seinde informatie door naar Moskou, onder meer de plannen voor de nazi-invasie in de Sovjet-Unie. Sophia Poznanska speelde een centrale rol in de Brusselse afdeling van deze verzetsgroep. In 1941

de

Linkse Socialist

Dit boek brengt niet alleen het verhaal van Sophia Poznanska, maar ook interessante informatie over het ontstaan van de Palestijnse Communistische Partij en over de debatten binnen de linkerzijde destijds over de strijd tegen elke vorm van onderdrukking.

Er is nood aan meer boeken die de rol van helden van het antifascistisch verzet belichten en die als inspiratie kunnen dienen voor wie vandaag opkomt tegen extreemrechts, tegen onderdrukking en voor een socialistische samenleving.

• Anne Vanesse, Sophia Poznanska.

Du Parti Communiste Palestinien à l ’Orchestre Rouge, Editions Cimarron, 2021, 250 pagina’s. Te koop via onze redactie voor 12€

werd ze opgepakt en gemarteld door de Gestapo. Ze gaf niet toe. Om zeker te zijn dat ze geen enkele info aan de nazi’s zou lossen, pleegde ze in 1942 zelfmoord in de gevangenis van Sint-Gillis.

• Boekvoorstelling op vrijdag 5 november om 17u in ‘De Markten’ (Oude Graanmarkt 5, Brussel).

Sprekers: Anne Vanesse en Geert Cool.

Uit de archieven van de klassenstrijd

Shanghai 1927: de verplettering van de Chinese revolutie De Kwomintang en de CCP

I

n de vorige krant heb ik kort China aan het begin van de 20e eeuw geschetst: een semi-koloniaal land met een economie waar de boerenmassa’s uitgebuit werden door grootgrondbezitters. De Qing-dynastie, verbonden met de landadel, leefde teruggetrokken in de Verboden Stad, delegeerde de macht in de provincies aan plaatselijke gouverneurs en gaf de grote imperialistische machten (Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Rusland, Japan …) territoriale “concessies” waar de industriële ontwikkeling geconcentreerd was. door

Guy Van Sinoy

De Kwomintang (KMT) was een nationalistische republikeinse partij die in 1905 was opgericht door Sun Yat-Sen, een verwesterde intellectueel. De partij gaf uitdrukking aan de aspiraties van de middenlaag in de samenleving. De KMT leidde een door het officierskorps geïnitieerde opstand en de republiek werd in 1911 uitgeroepen. Noord-China bleef in handen van de krijgsheren, terwijl de invloed van de KMT zich verspreidde naar de zuidelijke steden waar de industrie was geconcentreerd: Kanton, Shanghai, Hongkong, Wuhan.

Toen zij in 1921 werd opgericht, telde de Chinese Communistische Partij (CCP) slechts enkele tientallen leden.

Op aanraden van Comintern-gezanten moesten de leden van de CCP zich individueel aansluiten bij de KMT in een poging haar richting te geven. Toen Sun Yat-sen in 1925 stierf, nam de beroepsofficier Chiang Kai-shek de leiding van de KMT over. Tegen die tijd was de CCP een massapartij geworden met 60.000 leden. De rechtervleugel van de KMT werd bang en besloot, met instemming van Chiang Kai-shek, de communisten te bestrijden.

Na de mislukking van de Duitse revolutie in 1923 vestigden de leiders van de Comintern hun revolutionaire hoop

op China om het isolement van SovjetRusland te doorbreken. In Moskou steunden Stalin en Boecharin de deelname van de CCP aan de KMT, in het kader van de pseudo-theorie van het ‘vier-klassen-blok’ (nationale burgerij, kleinburgerij, arbeidersklasse, boeren).

Gealarmeerd door de volgzame houding van de CCP ten aanzien van de KMT, luidden Trotski en Zinoviev (die in 1926 als voorzitter van de Comintern werd vervangen door Boecharin) de noodklok. Ze raadden de CCP aan om met de KMT te breken. “We zeggen aan de Chinese boeren dat de KMT-leiders hen onherstelbaar zullen bedriegen als ze de regering in Wuhan gehoorzamen en afzien van het opzetten van eigen onafhankelijke raden,” verklaarde Trotski op 24 mei in 1927 in een toespraak voor de leiding van de Comintern.

Kanton 1926, Shanghai 1927

In Kanton was in 1926 bijna alle macht in handen van het stakerscomité dat sinds juni 1925 de arbeiders had georganiseerd en over gewapende milities beschikte. Op 20 maart 1926 kondigde Chiang Kai-shek de staat van beleg af, liet de piketten ontwapenen en arresteerde de communisten die de staking leidden. De CCP, verlamd door de instructies van de Comintern, reageerde niet.

Shanghai huisvestte de helft van de fabrieksarbeiders van het land. Gesteund door de krijgsheren nam Chiang Kaishek contact op met de imperialistische mogendheden om hun steun te verkrijgen. Op 12 april 1927 vielen de troepen van Chiang Kai-shek de vakbonden en alle arbeidersorganisaties in de stad aan. Duizenden communisten werden geëxecuteerd (doodgeschoten, onthoofd, of levend verbrand in de ketels van de locomotieven). Deze tragische episode van klassenstrijd betekende het einde van de massale invloed van de CCP in de Chinese arbeidersklasse.

De Chinese revolutie die decennia later onder leiding van Mao Tse-tung zou plaatsvinden, steunde op het platteland.

Na afloop gaf de Comintern Chen Duxiu, secretaris van de CCP, de schuld van de nederlaag. Chen Du-xiu werd uit de leiding gezet. Hij sloot zich aan bij Trotski en de Linkse Oppositie. In 1932 werd Chen Du-xiu door de KMT veroordeeld tot 13 jaar gevangenisstraf.

Hij stierf in de gevangenis. Peng Shuzhi, de rechterhand van Chen Du-xiu, had verscheidene malen voorgesteld om met de KMT te breken. Uitgesloten uit de leiding en vervolgens uit de CCP, sloot Peng Shu-zhi zich met Chen Duxiu aan bij de Linkse Oppositie en vervolgens in ballingschap bij de Vierde Internationale waar hij actief bleef tot aan zijn dood in 1983.

waar LSP voor staaT

D

e technische en wetenschappelijke mogelijkheden van de mens zijn nog nooit zo uitgebreid geweest. Er is nog nooit zoveel rijkdom geweest als vandaag maar die is ook nog nooit zo ongelijk verdeeld geweest. Slechts 2000 miljardairs bezitten meer geld dan 60% van de wereldbevolking. Ook in België worden de rijken steeds rijker en de armen steeds armer. Terwijl de bedrijven recordwinsten maken en speculanten hun kapitaal vermenigvuldigen wordt de neokoloniale wereld geteisterd door oorlog en hongersnood. In de ontwikkelde kapitalistische landen is het enige antwoord op werkloosheid de jacht op werklozen en werkonzekerheid. Het kapitalisme verkeert in diepe crisis maar het zijn de mensen, het milieu en de dieren die er het slachtoffer van worden.

Stop de privatiseringen

Hoewel werkenden de rijkdom produceren, hebben ze niet de minste inspraak in de aanwending ervan. Heel de productie staat in functie van de winsthonger van een handvol kapitalisten.

Er is nood aan betaalbare en comfortabele sociale woningen, aan meer en gratis openbaar vervoer, aan kwaliteitsvol en toegankelijk onderwijs, aan sportterreinen en recreatiecentra, aan een nationale gezondheidsdienst die gratis en publiek is, publiek wetenschappelijk onderzoek voor de strijd tegen klimaatverandering, etc.

De middelen hiervoor zijn voorhanden maar worden opgeofferd aan de kapitalistische logica. Openbare diensten worden gerentabiliseerd en opgesplitst. De winstgevende delen worden verkocht aan de hoog-

ste bieder, de onrendabele worden gesloten.

Er is al lang geen sprake meer van diensten.

De marktlogica heeft ook in de openbare sector toegeslagen. Voortaan spreekt men van openbare bedrijven in afwachting van de volgende privatisering. arbeidsduurvermindering en nationalisatie

In de private sector richt de “vrije” markt een ravage aan. Alle verworvenheden worden afgebroken in naam van de competitiviteit.

Arbeidscontracten aan onbepaalde duur ruimen plaats voor onderaanneming, uitzendarbeid en andere nepjobs aan laag loon. De werkdruk is onhoudbaar en zorgt, in combinatie met de groeiende gezinstaken door de afbouw van openbare diensten, voor een explosie van het aantal langdurig zieken en burnouts.

Steeds meer gezinnen leven in armoede terwijl pensioenen en werkloosheidsuitkeringen bedreigd worden door de uitholling van de sociale zekerheid.

LSP/PSL is een nationale partij die het volledig herstel van de index en een minimumloon van 2300 euro bruto verdedigt, die zich verzet tegen de afbraak van de sociale zekerheid en de uitholling van het arbeidscontract. Wij verzetten ons tegen iedere bedrijfssluiting omdat dit onder het kapitalisme enkel leidt tot werkloosheid en armoede.

We staan voor de onmiddelijke invoering van een werkweek van 30 uren, zonder loonverlies, met compenserende aanwervingen en een vermindering van de werklast. Daarnaast staan we voor de nationalisatie, onder arbeiderscontrole en -beheer, van bedrijven die overgaan tot collectieve ontslagen of dreigen met delokaliseren.

Een nieuwe arbeiderspartij

Tegenover besparingsbeleid en herstructureringsplannen van bedrijven stellen wij het strijdsyndicalisme: vechten voor iedere job en het behoud van alle verworvenheden.

De arbeidersklasse heeft een partij nodig die deze strategie politiek kan vertalen. Zo’n partij moet openstaan voor iedereen die wil vechten tegen besparingen en de patronale logica.

Een dergelijke partij moet zich verzetten tegen iedere verdeling van werkenden, of het nu is op

basis seksisme, racisme, LGBTQI+-fobie of geloof. Eenheid onder werkenden kan alleen bereikt worden op basis van gelijke rechten voor iedereen.

Zo’n partij moet de strijd aanbinden tegen het imperialisme en haar oorlogen en strijden tegen de vernietiging van het milieu. Ze moet het zelfbeschikkingsrecht van Vlamingen, Walen en Brusselaars respecteren, zonder in de val te trappen van diegenen die de werkenden door communautair opbod willen verzwakken (bvb. splitsing sociale zekerheid).

Ze zou moeten ageren voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder rechtstreekse arbeiderscontrole.

Revolutie

Dit programma is enkel uitvoerbaar indien de arbeidersbeweging de macht uit handen neemt van de kleine minderheid van kapitalisten. De heersende klasse zal haar privileges echter niet zomaar afstaan. Het breken van de kapitalistische staat zal een revolutie vereisen. Daarom bouwen wij aan een revolutionaire marxistische partij.

gecontroleerd door raden, samengesteld uit vertegenwoordigers van de werkenden van het bedrijf, van de nationale vakbonden en van de arbeidersregering. Alle functionarissen moet verkozen en permanent afzetbaar zijn. Zij mogen niet beschikken over een hoger loon dan het gemiddelde loon van de werkenden die zij vertegenwoordigen.

Op die manier kan het wanbeheer vermeden worden zoals dit in de planeconomieën in het ex-Oostblok bestond.

Voor socialisme en internationalisme

De socialistische revolutie breekt altijd uit op het nationale vlak, maar eindigt in de internationale arena. Arbeidersdemocratie en socialistische planning kunnen niet beperkt blijven tot één land.

Het isolement van Sovjet-Rusland heeft tot haar bureaucratische degeneratie vanaf 1924 geleid.

LSP/PSL maakt deel uit van International Socialist Alternative (ISA), dat actief is op alle continenten. Onze strijd in België zien wij in het kader van een arbeidersstrijd in de hele wereld voor een socialistische maatschappij.

Arbeidersdemocratie

De productie moet in functie staan van de reële behoeften van de bevolking. Ze moet georganiseerd worden via een democratisch productieplan, opgesteld en

Voor arbeiderseenheid Voor socialisme

partijnieuws

www.socialisme.be oktober 2021

Glasgowfonds

Help ons aan 10.000€ om 100 jongeren naar het klimaatprotest in Schotland te sturen tijdens COP26

I

n 2019 betoogden en staakten we massaal en vonden er overal ter wereld klimaatacties plaats.

Bosbranden, overstromingen, pandemie, aardbevingen, hittegolven … tonen dat de nood aan klimaatstrijd sindsdien enkel toegenomen is. De Actief Linkse Studenten (ALS) en Campagne ROSA nemen verschillende initiatieven, waaronder een internationale mobilisatie naar Glasgow (Schotland).

Daar zullen we de klimaatbeweging versterken met het vierdaagse actieweekend van International Socialist Alternative (ISA). Wil jij de klimaatcatastrofes ook niet langer accepteren?

Steun deze jongeren om in Glasgow klimaatactie af te dwingen.

Wanneer? Van 4 tot 7 november (en ja, dat is in de herfstvakantie)

Donderdagochtend 4 november verzamelen we al heel vroeg in Brussel om met onze bussen te vertrekken naar Glasgow. Vanuit heel wat steden over het hele land organiseren we collectieve vertrekken richting Brussel zodat niemand alleen naar de hoofdstad hoeft te trekken. Zondagavond 7 november komen we tegen de vroege avond terug aan in België zodat iedereen op tijd thuis is om de volgende dag naar school te gaan of te werken. De exacte tijdstippen van dit alles worden in de maand oktober meegedeeld.

Wat gaan we daar allemaal doen?

De Actief Lin kse St udenten en Campagne ROSA nemen deel aan een internationale mobilisatie van ISA. Met 350 activisten uit de hele wereld en vanuit minstens 4 continenten komen we er vier dagen samen om actie te voeren tijdens de COP26. Wie met ALS en ROSA

Agenda • • • • • • • • •

Za 3 okt: Betoging voor regularisatie van mensen zonder papieren. 14u Brussel Noord Do 7 okt: Antwerpen. ALS-meeting: Our climate, not their profit! 19u30 Papa Jos (Blindestraat 39) Zo 10 okt: klimaatbetoging in Brussel Zo 31 okt: klimaatbetoging in Brussel 4-7 nov: ga met ons mee naar de acties aan de klimaattop in Glasgow. vr 5 nov. Boekvoorstelling: ‘Sophie Poznanska’. 17u De Markten, Oude Graanmarkt Brussel Do 25 nov: actiedag tegen geweld op vrouwen Zo 28 nov: nationale betoging tegen geweld op vrouwen Za 4 dec: Socialisme-dag van LSP

4 december: socialisme-dag

Waarom we naar Glasgow willen en jouw financiële steun nodig hebben

Overstromingen in Wallonië en de vervuiling van het grote chemiebedrijf 3M in Antwerpen tonen dat de klimaatcrisis de werkende klasse en de armen het hardst treft. Wij willen dat niet zomaar aanvaarden. Daarom gaan we de uitdaging aan om met minstens 100 vanuit België naar Glasgow te reizen om er actie te gaan voeren. Bovendien organiseren we er met ISA ook ontmoetingen met klimaatactivisten vanuit de hele wereld over hoe we een klimaatbeweging kunnen opbouwen die de belangen van mens en planeet verbindt via een socialistisch programma van maatschappijverandering.

Zo staan we niet langer toe dat de klimaatbeweging wordt gebruikt om asociale maatregelen te verdedigen die de armsten doen opdraaien voor de klimaatcrisis.

13

Word je ook woedend van het onrecht en armoede in de wereld? Heb je genoeg van geweld en discriminatie? Heb je het gevoel dat onze toekomst op het spel wordt gezet door degenen die de macht en het geld hebben in deze kapitalistische wereld?

Je bent niet alleen! Maak kennis met LSP en ons internationaal socialistisch alternatief op 4 december in Brussel in De Kriekelaar (Gaillatstraat). Programma en meer info volgen.

Waarom ik lid werd

mee wilt naar Glasgow is er ook om deel te nemen aan ons volledige programma.

Het is de bedoeling dat we als groep altijd bij elkaar blijven en deelnemen aan de voorziene activiteiten.

Op donderdag staat de dag vooral in het teken van reizen richting Glasgow en het ontmoeten van de eerste internationale activisten. Verschillende activisten uit Nederland, Duitsland en Polen reizen mee met ons vanuit Brussel en ‘s avonds ontmoeten we in Schotland ook de hele groep. Het exacte vertrekuur wordt zo snel als mogelijk gecommuniceerd naar alle deelnemers. Op vrijdag vindt er een grote actie plaats in Glasgow in het teken van de internationale klimaatstaking die dag. Op zaterdag nemen we deel aan wat wel eens een heel grote betoging kan worden. Die avond organiseren we een publieke meeting met ISA in het Radisson Blu Hotel in Glasgow.

Zondagochtend wordt het vroeg dag, want de rit naar Brussel duurt al snel zo’n 15 uur.

Hoeveel kost het dan?

Meegaan naar Glasgow kost 185 euro.

Daarvoor krijg je al het nodige transport,

150 op BBQ in Gent Op 3 september hielden we in Gent en Antwerpen barbecues om strijdfonds op te halen voor de activiteiten van Campagne ROSA en Actief Linkse Studenten. In Gent waren er 150 eters. Er waren drie speeches: Mai namens LSP, Boris voor de Pride is a Protest campagne en David van de Algemene Centrale (ABVV). Het eten was super lekker en de sfeer zat er in. Bovendien haalden we 1500 euro strijdfonds op. In Antwerpen waren er 30 aanwezigen en maakten we 260 euro strijdfonds.

verblijf, enkele maaltijden in Glasgow en materiaal om actie te voeren. 185 euro is natuurlijk een grote som geld, daarom lanceren we een “Glasgowfonds”, waarin we 10.000 euro willen verzamelen om het voor 100 jonge activisten mogelijk te maken om mee actie te voeren in Glasgow. Het Glasgowfonds bouwen we op via een online crowdfunding en steunkaartenverkoop. Iedereen die meegaat, bouwt mee aan het Glasgowfonds en kan erop beroep doen wanneer het niet lukt om het volledige inschrijvingsgeld te betalen.

Heb ik nog iets nodig?

Vanaf 1 oktober 2021 kan je het Verenigd Koninkrijk enkel nog binnen met een reispaspoort! Een normale IDkaart volstaat dus niet! Controleer zo rap mogelijk of je paspoort nog geldig is. Wie niet over een paspoort beschikt, moet dat aanvragen in het gemeentehuis. Een nieuw paspoort kost tussen de 80 en 90 euro wanneer je het binnen de acht dagen wil ontvangen.

Stort op BE86 5230 8092 4650 van LSP met vermelding: ‘Glasgowfonds’

Goede Retrouvailles in Luik

De medische sector, de menswetenschappen en sociale wetenschappen vormen mijn werkterrein. Mijn verschillende beroepservaringen hebben regelmatig de vraag doen rijzen “waarom lukt het niet?” Van waar komt die kloof tussen de bestaande middelen en instrumenten om in de behoeften van de mensen te voorzien en anderzijds het voortbestaan van zoveel plagen in onze samenleving (armoede, ongelijkheid, onrechtvaardigheid, discriminatie)? Bij de traditionele partijen vond ik geen antwoorden op deze vragen. Ze stellen zich voor als verschillend van elkaar, maar ik had de indruk dat ze los van de samenstelling van de regering allemaal hetzelfde doen. Sommige antwoorden die de politici van deze partijen geven op vragen zijn meer gericht op het benadrukken wat ze beter doen dan hun tegenstanders of om te zeggen dat zij als eersten bepaalde maatregelen namen, maar doorgaans is het ‘meer van hetzelfde’ en zonder hoop te bieden op de mogelijkheid om tot een betere wereld te komen. Mijn ontmoetingen en onderzoek brachten me tot het marxisme en zo tot LSP. Daar vond ik argumenten en antwoorden op mijn vragen. Heel veel problemen worden veroorzaakt door de fundamenten van het kapitalisme en de gevolgen ervan. Het kapitalisme is geen systeem dat ten doel heeft te voorzien in de behoeften van de meerderheid van de mensen die onze samenleving vormen en haar doen functioneren.

Lid worden van LSP, een partij met een internationale dimensie, betekent ‘mijn koffers neerzetten’ daar waar ik me in overeenstemming met mijn waarden voel, om ze te ondersteunen door me met andere mensen in te zetten, met de kracht van solidariteit.

Dominique, Namen

Strijdfonds: steun ons!

Bij het ter perse gaan van deze krant stonden we voor het derde kwartaal op 74% van onze doelstelling om 8.855 euro financiële steun op te halen met campagnes en andere activiteiten. De barbecue in Gent was een topper (zie hiernaast). Daarnaast was er de ABVV-betoging van 24 september. In de periode oktober tot en met december gaan we terug voor de 100% van onze doelstelling. Steun ons: stort een bijdrage. Beter nog: neem een doorlopende opdracht om ons elke maand te steunen. Vanaf 2 euro per maand sturen we je deze krant op.

Resultaten van het derde kwartaal van 2021 (juli-sep.)

O en W Vlaanderen: 4.100 € Antwerpen: 939 € Luik-Lux: 751 € Bxl-W.Brab: 1.332 € Henegouwen-Namen: 306 € Vl Brab-Limburg: 219 € Nationaal: 1.208 €

102% 78% 63% 55% 34% 27% 81%

TOTAAL: 8.855 €

74%

Steun de strijd voor een socialistisch alternatief: stort op BE86 5230 8092 4650 van LSP met vermelding ‘steun’.

Contact / Abonnementen Meer info over de partij / Lid worden: Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek Tel: 02/345 61 81. E-mail:info@socialisme.be.

Redactie: redactie@socialisme.be. Ook lezersbrieven zijn welkom!

Op 3 en 4 september was er in Luik het festival ‘Retrouvailles’, het moment waarop Luikse verenigingen zichzelf voorstellen in het Parc de la Boverie. Campagne ROSA was erbij samen met de Actief Linkse Studenten en LSP. Vijftien leden voerden campagne, waardoor we uiteindelijk 110 exemplaren van ons maandblad verkochten en 8 abonnementen.

Abonnementen: * proefabo: 5 euro voor drie nummers, 10 euro voor zes nummers * gewoon abo: 20 euro voor twaalf nummers * steunabo: 30 of 50 euro voor twaalf nummers Of neem een doorlopende opdracht van minstens 2 euro Rekeningnummer voor abonnementen: BE31 5230 8092 5155 van Socialist Press

14

jongeren

de

Linkse Socialist

Seksisme op school: we zullen hier niet over zwijgen!

E

worden om seksisme en pesterijen te bestrijden en kunnen er kleinere klassen komen zodat er echte ruimte voor discussie is.

Onderwijs is belangrijk, maar verandering mag hier niet toe beperkt zijn.

Het probleem zit dieper: het kapitalistisch systeem is niet gericht op de ontplooiing van elke mens, maar op het winstbejag van een kleine minderheid.

Seksisme is één van de instrumenten om dit doel te realiseren. Het verdeelt ons en maakt van ons seksuele objecten voor marketing. We strijden op de plaats waar we het grootste deel van onze tijd doorbrengen, maar we moeten het ook naar het niveau van de volledige samenleving brengen.

lisa, 16 jaar, kreeg van haar leraar te horen: “Met die kleren kan je op het voetpad gaan staan”, een weinig subtiele verwijzing naar straatprostitutie. Helaas is dit geen alleenstaand geval.

Eén op de vijf jongeren kreeg al te maken met seksisme op school. door

Sabrina, scholiere en lid van Campagne ROSA in Luik

We mogen geen jurk met bandjes of een korte broek dragen. Deze kleding, zowel voor meisjes als jongens, wordt als ongepast of provocerend beschouwd. Het zijn echter seksistische en homofobe opmerkingen die ongepast zijn. Die vernederen ons en stellen ons voor als een stuk vlees, als een seksobject.

Als een scholier wordt lastiggevallen, is het vaak zij (of hij) die een nota krijgt wegens onbetamelijk gedrag of naar huis wordt gestuurd. De school pompt de victim blaming er in bij jongeren: we leren slachtoffers van seksisme dat wat ze ondergaan hun eigen schuld is. Dat is onaanvaardbaar, maar het blijft onbestraft doorgaan.

Er zijn nog veel meer problemen met seksisme en LGBTQI+-fobie op school. We kunnen niet altijd naar het toilet, wat een probleem is als we ongesteld zijn of een noodgeval hebben.

Maandverband is niet beschikbaar, hoewel het even noodzakelijk is als toiletpapier. Bovendien zijn de toilet-

ten alleen binair (mannen of vrouwen), wat voor een aantal scholieren moeilijkheden oplevert.

Ook seksuele voorlichting is in grote mate afwezig. Seks is een taboe, ook al is het een deel van ons leven. We moeten geïnformeerd worden over soa’s, wat te doen in geval van aanranding ... Seksuele voorlichting mag niet enkel heteronormatief zijn.

We willen verandering!

In Canada, Frankrijk, Spanje, en ook bij ons, voerden veel jongeren actie voor het recht om te dragen wat ze willen. Heel wat jongens toonden hun solidariteit door in een rokje naar school te gaan.

We delen de roep om te mogen dragen wat we willen en hebben daar verschillende eisen rond, te beginnen met die van genderneutrale reglementen.

De enige ongepaste kledij zou die moeten zijn die ons niet in staat stelt om op een correcte manier onderwijs te

Ons organiseren

genieten, denk bijvoorbeeld aan hoge hakken tijdens het sporten. We willen hygiënische bescherming, dat is immers een basisbehoefte. Gratis maandverbanden in de toiletten zijn geen luxe. Er is degelijke seksuele opvoeding nodig, die niet beperkt is tot één uur per jaar, zodat we in alle vrijheid met een deskundige kunnen praten.

Er is steun nodig voor gespecialiseerde verenigingen die actief zijn op het vlak van preventie. Dat zou jon-

geren bewust maken over de notie van ‘toestemming’. Vormingsdagen voor leerk rachten en opvoeders moeten de kwestie van seksisme en LGBTQI+fobie opnemen, zodat zij beter in staat zijn om er mee tegen te vechten.

Uiteraard kan dit niet zonder drastisch meer publieke middelen voor onderwijs. Enkel dan kunnen de sanitaire voorzieningen worden verbeterd, kan er personeel vrijgemaakt

Wil je ook verandering? Zet op je school een actiecomité tegen seksisme op. Campagne ROSA kan je daarbij helpen. Gebruik de sociale media om het initiatief bekend te maken en overtuig je vrienden om mee te doen.

Op 25 november, de internationale dag tegen geweld op vrouwen, kan je een actie op school doen. Bijvoorbeeld een rokjesactie of een sit-in. Zo kunnen we onze eisen onder de aandacht brengen.

Anti-LGBTQ-stickers: strijd tegen homofobie is bijlange nog niet gevoerd Nog steeds van deze tijd

A

ntwerpen, september 2021. De LGBTQI+-gemeenschap wordt geconfronteerd met een uitgesproken haatboodschap tegenover hen. Er verschijnen foto’s van anti-LGBT-stickers op diverse sociale media. Op de stickers is te zien hoe de regenboogvlag, het symbool van de gemeenschap, met een zwarte lijn wordt doorgestreept. Rond de streep staan de woorden: ‘Gewoon normaal’. Weer een slag in het gezicht voor de gemeenschap.

door

Elora (ROSA Antwerpen)

De stickers doen erg denken aan de ‘LGBT-vrije-zone’-stickers die de conservatieve Poolse krant ‘Gazeta Polska’ in 2019 verspreidde onder haar lezers. Dat homofobie nog steeds voorkomt in de 21ste eeuw, komt dus niet aan als een verrassing. De stickers zijn kort daarna geband in de verkoop.

Ook de Hongaarse regering komt openlijk uit voor haar conservatieve ideologie. In juni van dit jaar keurde zij een wet goed die verbiedt om ‘LGBT-waarden te promoten’ bij kinderen. Concreet betekent dit dat men in het openbaar of op school niet mag praten over homoseksualiteit of geslachtsverandering. Als er toch lessen over gegeven worden, moet dit door een organisatie die geregistreerd is door een bij wet goedgekeurde overheidsinstantie. Ook advertenties met LGBTQI+-inhoud krijgen grote beperkingen.

Dit lokte verontwaardigde reacties uit. Duizenden Hongaren kwamen op straat uit protest tegen de anti-LGBTQI+-wet.

Geen ver-van-mijn-bed-show

Maar ook in ons land lusten som-

mige politiekers er wel pap van. Zo zijn we natuurlijk bekend met de voor de hand liggende rechtse partijen die zich niet verstoppen voor hun homoen transfobie.

Vlaams Belang parlementslid Dries Van Langenhove voert een haatdragende campagne op YouTube en TikTok. (In het belang van dit artikel heb ik deze bekeken, opdat u dit niet meer hoeft te doen).

Zo maakte hij een TikTok over Emma, de transgender vrouw die deelneemt aan ‘K2 Zoekt K3’. Emma legde in het programma uit dat ze geboren is als jongen en dat K3 veel voor haar betekent, omdat ze vroeger gepest werd. Wanneer ze ‘s avonds na school thuis kwam, kon ze haar gedachten verzetten door muziek op te zetten en een jurkje aan te doen. Voor Van Langenhove was dit verhaal genoeg om een TikTok te maken waarin hij stelde dat het opgezet spel was om punten uit sympathie te winnen.

Hij zei ook nog dat je om beroemd te worden “ je lichaam moet verminken en van geslacht veranderen.”

Em ma reageerde met een ludiek filmpje waarin ze naast Van Langenhove staat en notities neemt van zijn zogenaamde ‘tips’. Van Langenhove heeft meerdere Youtube-

filmpjes en TikToks waarin hij het ‘Transgenderisme’ aankaart als een probleem en het als een nieuwe rage voorstelt. Het is duidelijk dat ook hier onze strijd niet gestreden is!

Verborgen agenda’s

Waar het Vlaams Belang openlijk uitkomt voor homo- en transfobie, is dit bij sommige andere partijen meer verscholen. Enkel op ogenblikken van verkiezingen hangen ze de regenboogkleuren als een uithangbord rond hun nek.

Zo blijkt nu opnieuw. Wanneer LGBTQI+-jongeren nood hebben aan ondersteuning en veiligheid, schrapt Minister Benjamin Dalle (CD&V) een derde van de middelen voor ‘Wel Jong Niet Hetero’. Dat is merkwaardig want deze organisatie is een voortrekker om de rechten van de LGBTQI+-gemeenschap te beschermen.

Strijd voor gelijke rechten en tegen homo- en transfobie blijft meer dan nodig. Campagne ROSA zal daar een actieve rol in blijven spelen!

Actief Linkse Studenten terug van start Eind september ging het werkingsjaar van de Actief Linkse Studenten terug van start. Dit gebeurt eerst langs Franstalige kant, waar het academiejaar vroeger begint. Aan de universiteiten van Luik en Brussel waren de openingscampagnes en meetings een groot succes. We haalden tientallen namen op van geïnteresseerden en maakten nieuwe ALS-leden. Aan de ULB waren er 25 aanwezigen op de startmeeting, aan de Luikse universiteit een 20-tal. In de laatste week van september begonnen de ALS-groepen in Gent en Antwerpen campagne te voeren. In de eerste week haalden we in Gent 80 namen en adressen van geïnteresseerden op.

De mobilisatie naar het klimaatprotest in Glasgow tijdens COP26 staat centraal in de ALSwerking. We halen steun op om 100 jongeren naar Schotland te sturen. Meer info op https://www.actieflinks.be/GlasgowFonds. De openingsmeetings staan in het kader van de strijd om een leefbare planeet en dus voor de omverwerping van het kapitalisme. Daarnaast bereiden we ons voor op de acties op en rond 25 november, de internationale dag tegen geweld op vrouwen.

Meeting aan de ULB

Campagne voeren aan de universiteit vna Luik

jongeren

www.socialisme.be oktober 2021

15

Extreemrechts in het offensief onder jongeren, verzet nodig

B

ij de start van het schooljaar deed het Vlaams Belang een poging om scholieren voor zich te winnen. Voorzitter Van Grieken plaatste een filmpje op TikTok waarin hij de jongeren vroeg om linkse leraars aan te geven op een kliklijn. Hij voegde eraan toe dat de rekening in 2024 zou gepresenteerd worden. Dat kan geïnterpreteerd worden als een dreigement om bij een eventuele machtsdeelname ‘linkse leraars’ af te danken of zelfs een beroepsverbod op te leggen.

Het doel van Van Grieken was om jongeren te winnen. Hij speelt in op de polarisatie onder jongeren, maakt gebruik van frustraties en geeft zelfvertrouwen aan pestkoppen. Moest het Van Grieken te doen zijn om het onderwijs, dan zou hij zich niet moeten richten tegen ‘linkse leraars’.

Het is het jarenlange rechtse besparingsbeleid dat zorgt voor verouderde infrastructuur en een onhoudbare werkdruk door een tekort aan middelen. Heel wat gevallen van schoolmoeheid zijn daar een gevolg van.

Als vakbondsleden protesteren en meer middelen voor beter onderwijs eisen, vinden ze in Van Grieken een tegenstander.

De tekorten vandaag zorgen ook onder het personeel voor schoolmoeheid. Tussen 2015 en 2020 gaf 14,4% van de leerkrachten jonger dan 30 er de brui aan, in het secundair gaat het

om 18,6%. Bijna één of vijf houdt het binnen de vijf jaar voor bekeken in het onderwijs. De propaganda over de ‘vele vakantie’ wordt in de praktijk doorprikt door een bijzonder zware werklast tijdens het schooljaar en vele verplichtingen naast het lesgeven.

Een aanzet van oplossing zou het drastisch verhogen van de publieke middelen voor onderwijs zijn. Dat is nodig om de tekorten op alle vlakken aan te pakken. Voldoende collega’s, een aangename werkomgeving en kleinere klassen zouden de job meteen al een pak aantrekkelijker maken. Het zou de onderwijservaring voor jongeren eveneens aantrekkelijker maken. Meer individuele begeleiding zou schoolmoeheid en uitval beperken. Dat is allemaal niet aan Van Grieken besteed. Hij grijpt een sociaal probleem aan om verdeeldheid te stimuleren in plaats van de oorzaken

Studentenkoten: ellende door hoge prijzen en tekorten

Protest in 2019 tegen een meeting aan de Universiteit Antwerpen waar Dries Van Langenhove sprak.

van de tekorten aan te pakken.

Verdeeldheid versterken, is de kern van extreemrechts. In Antwerpen weigerde het Vlaams Belang zich uit te spreken tegen de homofobe stickers die in de stad opdoken. VBfractieleider Sam Van Rooy probeerde dat meteen aan te grijpen om racisme te stimuleren: “de echte dreiging van homohaat wordt geïmporteerd

T

door

Eugenio (Brussel)

Brussel is de grootste Belgische ‘studentenstad’ met 110.000 studenten.

Nationaal zijn er ongeveer 472.000 studenten. Naar schatting zal de studentenpopulatie in 2030 606.000 bedragen. Volgens een studie van het bedrijf Stadim betekent dit dat er tegen 2030 ongeveer 95.000 extra koten nodig zijn.

De realiteit is dat duizenden studenten nu al met onzekerheid inzake huisvesting worden geconfronteerd. In Gent is er een tekort van minstens 10.000 koten.

In Luik is de situatie nog verergerd door de overstromingen, die verschillende studentenwoningen hebben getroffen.

Als je geluk hebt om een kamer of een kot te vinden, zijn de condities vaak verre van optimaal met verouderde verwarmings- en sanitaire voorzieningen of andere slecht onderhouden infrastructuur.

De grootste speler in de sector is vandaag de UCL Louvain-la-Neuve met 5.725 gemeubileerde accommodaties op haar verschillende sites (Louvain-laNeuve, Woluwe, Sint-Gillis, Bergen en Doornik). De UCL wordt gevolgd door het bedrijf Eckelmans, dat in Wallonië en Brussel over 3.000 koten beschikt,

met verhuur op twaalf maanden in plaats van tien. Dit is een groot verschil voor studenten! Het aandeel van de private sector zal ongetwijfeld nog toenemen, omdat de situatie een buitenkans biedt voor investeerders. Met Xior, dat 12.000 studentenkoten heeft in verschillende landen, telt ons land een beursgenoteerd bedrijf in de sector. De krapte en bijhorende prijsstijgingen maakten dat het bedrijf al een dividendverhoging van 6% aankondigde.

De eigenaars van studentenkoten en huisvestingsmaatschappijen maken steeds meer winst door speculatieve praktijken en door te profiteren van het tekort aan studentenhuisvesting.

De universiteiten beschikken over een doeltreffend wapen om de marktprijzen te beïnvloeden en te voorkomen dat de huurprijzen stijgen: de bouw van nieuwe koten. Dit vereist uiteraard voldoende publieke middelen voor het onderwijs om de uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. De eis van meer publieke middelen koppelen wij aan de eis van een studentenloon om iedereen dezelfde kansen te geven om te slagen.

deed het VB af als een “fait divers”.

De strijd tegen racisme, LGBTQI+fobie en alles wat ons verdeelt, is pas begonnen en wint aan kracht.

Extreemrechts speelt in op polarisatie hierover. We mogen dit niet laten passeren: telkens extreemrechts haat propageert en organiseert, moeten we ons verzet opdrijven!

Stop elitaire, racistische en seksistische studentenverenigingen

H

et proces rond de moord op Sanda Dia komt er eindelijk aan, Of dat dachten we toch.

Nog maar eens slaagden de Reuzegommers erin met een juridisch steekspel het proces uit te stellen. De acties die vorig jaar plaatsvonden onder de slogan ‘Justice For Sanda’ zorgden ervoor dat de Reuzegommers niet zomaar konden ontsnappen aan een vervolging - iets wat ze met hun dure advocaten en wat steun van de klassenjustitie wel voor ogen hadden.

door

wee op de vijf studenten van de Franstalige universiteit ULB in Brussel zeggen dat ze moeilijk of zelfs zeer moeilijk rondkomen.

Dat blijkt uit een studie van het Observatorium van het studentenleven van de ULB, die op 22 september is gepubliceerd. Eén op de twee studenten kent dagelijks materiële tekorten (verwarming, studiemateriaal etc). Van de meest behoeftigen mist 79,8% regelmatig lessen om te werken. Bij de meest welgestelde studenten is dat nog steeds 47,3%. Huisvesting is een belangrijk deel van het probleem.

uit Afrika en het Midden-Oosten, en nu ook door de Afghaanse vluchtelingen die homohaat met de paplepel binnenkrijgen.” Ondertussen spamde Dries Van Langenhove de sociale media met zijn transfobie naar aanleiding van een trans persoon die deelnam aan de populaire show ‘K2 zoekt K3’. Het seksisme en de homofobie van VRT-journalist Eddy Demarez

Moest het Van Grieken te doen zijn om het onderwijs, dan zou hij zich niet moeten richten tegen ‘linkse leraars’. Het is het jarenlange rechtse besparingsbeleid dat zorgt voor verouderde infrastructuur en een onhoudbare werkdruk door een tekort aan middelen.

Evelynn (Gent)

De verontwaardiging was groot en heeft een debat geopend over wat al dan niet aanvaardbaar is tijdens een rituele studentendoop. Activiteiten zoals de schachtenverkoop, waarbij nieuwe leden per opbod worden verkocht, staan onder vuur. Herman Van Goethem, rector van UAntwerpen, stelt dat de schachtenverkoop wat hem betreft moet afgeschaft worden. Hij reageerde daarmee op de brutale praktijken bij schachtenverkopen door de studentenvereniging ‘Hermes’.

In 2012 moesten sommige meisjes van de studentenclub Hermes op het podium staan in hun bikini, waarna ze nat gespoten werden. Een deel van hen kreeg een banaan om te tonen wat ze ermee konden doen. Daarna werden ze per opbod verkocht, zodat ze als schacht gedurende één of meerdere dagen onder het gezag van de koper staan.

Dit soort denigrerend seksistisch gedrag maakt studentenclubs ontoegankelijk voor vrouwen.

Studentengroepen zijn bedoeld om nieuwe vrienden te maken, maar met dergelijke praktijken wordt er een oppervlakkig ranking van gemaakt waarbij seksisme, racisme en LGBTQI+-fobie gepromoot worden. Laat het duidelijk zijn: de meeste studentenverenigingen zijn gewoon vriendengroepen. Het zijn extreemrechtse groepen als NSV en KVHV, maar ook brutale ‘elitaire’ clubs als Reuzegom, die racisme en seksisme normaliseren en voorstellen als ‘tradities’ die ‘eigen’ zijn aan het studentenleven.

Het voorgestelde verbod van de rector van de

UAntwerpen kan voor studenten die slachtoffer werden van seksisme en racisme een goede oplossing lijken, maar het is uiteraard nog maar de vraag of een verbod op verkooppraktijken en strengere regels voor dopen volstaan om een einde te maken aan racisme, seksisme en LGBTQI-fobie in studentenmilieus. Helaas niet.

Er is een bredere maatschappelijke strijd nodig, naast een weigering om racistische, seksistische en LGBTQIfobe studentenclubs als KVHV en NSV te erkennen.

Ook Reuzegom was zo’n clubje waar rechtse ‘elitaire’ mannen ervaring opdeden in het leren vernederen van anderen, onder meer op basis van racisme en seksisme, maar ook met mishandeling van dieren. Die clubs en hun verdelende haat bestrijden, is noodzakelijk. Samen met verzet tegen het kapitalisme dat altijd seksisme, racisme en andere vormen van discriminatie met zich mee brengt en voedt.

Dat ongelijke machtsverhoudingen doorsijpelen tot in ons studentenleven is niet onlogisch: de hele maatschappij is gebaseerd op ongelijke klassenverhoudingen. Dit heeft een ideologische impact op jongeren en besmeurt dingen die ludiek en leuk horen te zijn.

Jongeren moeten zich organiseren tegen discriminatie en tegen de subsidiëring van elitaire haatclubs. Om de ongelijkheid aan te pakken, zijn er massale investeringen in onderwijs nodig. Door strijd de tekorten stoppen, is hoe we discriminatie op een structurele manier kunnen bestrijden.

strijd



solidariteit



socialisme

maandblad van de L i n k s e S o c i a l i s t i s c h e Pa r t i j  nr 408  oktober 2021

Ga met ons naar Glasgow tijdens de COP26

€5 steunprijs

de klimaatcriminelen onteigenen

D

e klimaatcrisis is hier. Deze zomer werd gekenmerkt door recordhitte, enorme nieuwe branden, dodelijke overstromingen in India, China en Europa, en nog veel meer. Ofwel laten we de klimaatcriminelen, de multinationale oliemaatschappijen en andere grote aandeelhouders, doorgaan met het vernielen van de planeet om hun zucht naar winst te bevredigen, ofwel veranderen we de samenleving zodat mensenlevens en milieubescherming op de eerste plaats komen.

door

Van 4 tot 7 november trekken we naar Glasgow, Schotland, om campagne te voeren tijdens COP26.

We zullen deelnemen aan de acties en de meetings van International Socialist Alternative, waarvan LSP/ PSL de Belgische afdeling is. De totale kosten (vervoer, accommodatie, eten) bedragen 185€.

Inschrijven kan via https:// tinyurl.com/naarglasgow.

€2

James (Brussel)

COP26, de 26ste VN-conferentie van de partijen bij het Klimaatverdrag, vindt in november plaats in Glasgow. We mogen niet toelaten dat dit evenement gedomineerd wordt door de leugens en de hypocrisie van de kapitalistische beleidsmakers. Kom met ons naar Glasgow en sluit je aan bij de revolutionaire delegatie van International Socialist Alternative.

In een toespraak voor de VN verklaarde de Britse conservatieve premier Boris Johnson dat COP26 een “keerpunt voor de mensheid” zou zijn en riep hij de wereld op “maturiteit” en “wijsheid” te tonen. Zijn regering blijft echter voorrang geven aan de winsten van vervuilende industrieën en zijn “groene herstelplan” is gebaseerd op elektrische auto’s (in de eerste plaats een manier om de auto-industrie overeind te houden). Verder gokt hij op toekomstige technologieën voor het opvangen van koolstof waarmee hij zijn verwaarlozing van hernieuwbare energie probeert te verhullen. De conservatieve Tory-partij zit vol met wereldvreemde miljardairs zoals burggraaf Ridley, een lid van het Hogerhuis die gelooft dat klimaatverande-

ring gunstig zou zijn door de wereld warmer en dus leefbaarder te maken...

In Glasgow zullen dezelfde leiders bijeenkomen die in 2015 het akkoord van Parijs sloten, waarin werd opgeroepen de opwarming van de aarde te beperken tot minder dan 2°C boven het pre-industriële niveau, en idealiter tot 1,5°C. Zes jaar later is het resultaat van deze mooie woorden dat de wereld op een catastrofaal pad naar 2,7°C zit.

Is het te laat?

Er kan snel actie worden ondernomen om de CO2-uitstoot drastisch te beperken. Zo is bijvoorbeeld 12% van de totale CO2-uitstoot afkomstig van het wegvervoer. Door massaal te investeren in gratis openbaar vervoer in alle steden, door goederen per spoor te vervoeren en door te voorkomen dat de wereldzeevaart wordt gebruikt als middel om de arbeidskosten te drukken, zou deze uitstoot drastisch verminderen.

Maar liefst 17,5% van de emissies is afkomstig van energie die in gebouwen wordt gebruikt. Met

w w w. s o c i a l i s m e . b e

een openbaar plan om gebouwen wijk per wijk te renoveren en te isoleren, zou dit percentage ook zeer snel dalen.

Bedrijven produceren enorme emissies als gevolg van productieprocessen waarbij grondstoffen en producten de wereld rondreizen op zoek naar de goedkoopste arbeidskrachten. Indien deze internationale planning vrij van concurrentie is en niet langer gebaseerd is op uitbuiting met het oog op winst, zou het mogelijk zijn om deze enorme verspilling weg te werken.

Daarom vinden wij het absoluut noodzakelijk om de klimaatbeweging en de arbeidersbeweging met elkaar te verbinden. Beeld je in hoe een klimaatstaking er zou uitzien als het een algemene staking is! Door de productie stop te zetten en de economie lam te leggen, zou de kapitalistische klasse gedwongen worden te buigen voor de eisen van de arbeidersklasse. Weigeren ze? Dan moeten we hen onteigenen en deze bedrijven onder de democratische controle en het beheer van werknemers en gebruikers plaatsen.

Dit zou de ontmanteling mogelijk maken van uiterst destructieve kapitalistische industrieën: de wapenindustrie, de reclame-industrie, financiële speculatie (inclusief cryptomunten) ...

De vakbonden hebben een essentiële rol te spelen. Velen van hen betuigen hun steun aan de klimaatbeweging, maar het kan veel substantiëler.

De rol van de jongeren is van cruciaal belang om de activiteit van vakbondsactivisten nieuw leven in te blazen door hen bij hun strijd te betrekken en hen in staat te stellen milieukwesties offensiever in vakbondsstructuren aan de orde te stellen. Een groene transitie, bevrijd van de dictatuur van de markten, zal immers miljoenen nieuwe kwaliteitsbanen en maatschappelijk nuttige jobs opleveren. Zien we elkaar in Glasgow?