DLS406 - zomer 2021

Page 1

strijd

solidariteit

socialisme

maandblad van de L i n k s e S o c i a l i s t i s c h e Pa r t i j  nr 406  zomer 2021

€2

P2A6269 Afgiftekantoor 1081 Brussel Ver. uitg. G. Cool, Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek

€5 steunprijs

Winstbejag bedreigt gezondheid Multinationals als 3M moeten betalen voor hun vervuiling n nde one omw en eel son per van le tro con er ond k zoe der son heid ond gez een Voor n ste win hun t nie en, nod e onz op t ich ger tie duc pro de van ng nni pla che Democratis

O

nze gezondheid is in gevaar als we het overlaten aan multinationals voor wie enkel de winst telt. Het jarenlange gebruik van schadelijke ‘forever chemicals’ (stoffen die niet of amper afbreken) zoals PFOS door 3M heeft gevolgen voor de tienduizenden mensen die in het Antwerps havengebied werken en voor de anderhalf miljoen omwonenden. Politici en instanties kijken naar elkaar, maar doen ondertussen niets om de echte verantwoordelijke aan te pakken: het vervuilende bedrijf 3M. Toxisch potje jarenlang toegedekt

De schaal van de gevolgen is nog onduidelijk, onder meer omdat niet meteen met alle kennis aan de slag is gegaan. In de jaren 1970 wist 3M al dat PFOS gevaarlijk is. Harvard-professor Philippe Grandjean, gespecialiseerd in de gezondheidseffecten van PFAS: “Hadden we eind jaren 70 geweten wat 3M op dat moment wist, dan hadden we als wetenschappers veel sneller aandacht gehad voor deze problematiek.” 3M deed niets. Liever de gezondheid van het eigen personeel in gevaar brengen, dan raken aan de winsten van de aandeelhouders. Jarenlang werd het toxische potje door 3M toegedekt. In 1999 nam Rich Purdy, de milieuspecialist van het bedrijf, ontslag uit protest tegen de “versperringen, vertragingen en besluiteloosheid” in de aanpak van PFOS. Het bedrijf kende de gevolgen voor het milieu, maar trad niet op. Het beperkt zich niet tot PFOS. De uitstoot van HFK-23 door 3M, goed voor 4% van alle uitstoot van broeikasgassen in Vlaanderen, werd jarenlang ondergerapporteerd. Asociale ecotaksen voor de werkende klasse worden gerechtvaardigd met het motto ‘de vervuiler betaalt’. De echte vervuilers, grote bedrijven als 3M, worden ondertussen ongemoeid gelaten. Het PFOS-schandaal vertoont gelijkenissen met de aanpak van de gezondheidscrisis de voorbije maanden. Chaos en tekorten waren het gevolg van een gebrek aan planning en democratische controle op de productie en distributie van beschermings-

materiaal en vaccins. Het vaccineren van de volledige wereldbevolking is nodig om de ontwikkeling van varianten te stoppen. Om de winsten van Big Pharma te verdedigen, worden de patenten niet vrijgegeven en wordt niet eens de volledige productiecapaciteit benut (zie pagina 2). Midden in deze pandemie viel één van de grootste farmaceutische bedrijven in ons land, GSK, het eigen personeel aan in plaats van alle aandacht op de strijd tegen het virus te richten. Acties van het personeel deden de directie van GSK gelukkig plooien (zie pagina 5).

Arbeidersbeweging moet handelen

De arbeidersbeweging was de eerste die reageerde op milieuvervuiling en die de strijd aanging voor een gezonde en veilige werk- en leefomgeving. Over ongezonde leefomstandigheden schreef Friedrich Engels in ‘De toestand van de arbeidersklasse in Engeland’ uit 1845: “De maatschappij weet hoe schadelijk deze toestand voor de gezondheid en het leven van de arbeiders is. Desondanks doet zij niets om deze toestand te verbeteren. Zij weet wat de gevolgen zijn, haar handelwijze is dus niet alleen doodslag maar moord.” Het programma van de Belgische Werkliedenpartij (BWP, voorloper van de socialistische partijen) eiste in 1886 de installatie van een commissie van werkenden om de gezondheidstoestand op de werkvloer en in de arbeiderswoningen te onderzoeken. Er moeten dringend maatregelen komen om

de bevolking te beschermen tegen vervuiling. De (oud-) werknemers van 3M, de duizenden arbeiders op de bouwwerven van de Oosterweelverbinding en iedereen die in de regio rond de vestiging van 3M woont, is betrokken. Om de exacte impact te kennen, moeten alle documenten en gegevens waar 3M over beschikt openbaar worden. Er moet meteen een grootschalig biomedisch onderzoek komen, onder controle van vertegenwoordigers van het personeel en de omwonenden. De Oosterweelwerken moeten meteen gestopt worden, tot de veiligheid en de gezondheid van het personeel gegarandeerd worden. ABVV Scheikunde stelde in een reactie dat de bevoegdheden van het Comité Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) moeten versterkt en uitgebreid worden. Ook de inspectiediensten voor Welzijn op het Werk en Milieu moeten versterkt worden. De vakbond merkte nog op dat er bij meerdere bedrijven in de regio risico’s op historische vervuiling zijn en dat er grondstoffen gebruikt worden waarvan de gevolgen voor mens en milieu nog onvolledig en onvoldoende in kaart zijn gebracht. Er is nood aan een protestbeweging die het ongenoegen organiseert en op straat brengt, zodat de multinationals en hun politici hier niet mee wegkomen. Een brede petitiecampagne om 3M te laten betalen en om een door het personeel en omwonenden gecontroleerd biomedisch onderzoek in te stellen, kan de basis zijn voor actiecomités die mobiliseren naar een massabetoging vlak na de zomer. De vakbonden, klimaatactivisten en anderen kunnen daar samen het initiatief voor nemen. Dit schandaal toont de noodzaak van ‘system change’. Niet alleen 3M, maar het hele systeem is schuldig. Er is nood aan een democratische planning van de productie zodat de noden en behoeften van de werkende klasse centraal staan en niet de dodelijke winsthonger van multinationals.

de zorgsector is ziek

racisme bestrijden met solidariteit

• Lees op pagina 4

• Lees op pagina’s 8-9

w w w. s o c i a l i s m e . b e


2

EDITO door Bart Vandersteene, woordvoerder LSP

onze mening

Linkse Socialist

Een gezondheidscrisis ‘made by capitalism’

Patenten leggen hypotheek op onze gezondheid en toekomst

B

ij het schrijven van dit artikel, op 25 juni, had 22,4% van de totale wereldbevolking minstens één dosis van een vaccin ontvangen. De verdeling ervan is even ongelijk als de extreem ongelijke verdeling van rijkdom in de wereld. Terwijl in de Westerse landen rond de 50% van de totale bevolking al een dosis kreeg, lag het gemiddelde in de lage inkomenslanden op 0,9%. Aan het huidige ritme van vaccinatie duurt het nog acht jaar vooraleer iedereen in Afrika één dosis krijgt. Patenten vormen een enorme rem op de snelheid waarmee kan gevaccineerd worden. Rond deze vaststelling kan niemand heen. Toch blijft het patentrecht overeind omdat het een hoeksteen van het kapitalisme is. Patenten en zogenaamde intellectuele eigendom zijn een essentieel onderdeel van het kapitalisme. In het kapitalisme staan private eigendom van productie, concurrentie en korte termijn winsten centraal. Dit verhindert samenwerking, solidariteit en planning. Die tegenstelling is heel concreet in deze gezondheidscrisis. Het patentrecht zal de komende jaren tien-

de

tallen, misschien wel honderden miljarden winst opleveren voor de grote aandeelhouders van Big Pharma. Dit zal ten koste gaan van vele duizenden mensenlevens. De exacte maatschappelijke kostprijs is echter nog moeilijk in te schatten. Niemand is beschermd als niet iedereen beschermd is

Als het nog jaren duurt vooraleer de hele wereldbevolking is beschermd, zal het virus blijven circuleren. Er zullen nieuwe varianten ontstaan die mogelijk alle inspanningen deels te-

niet doen. Zo zullen we allemaal een dramatische sociale, economische en mentale kostprijs betalen, enkel en alleen voor het vrijwaren van de winsten van Big Pharma. Enkele politici, waaronder zelfs liberalen als Gwendolyn Rutten, stelden de afgelopen maanden voor om de patenten op Covid-vaccins tijdelijk op te schorten. Al snel werden ze teruggefloten door andere politici die beseffen dat als je in deze het patentrecht afschaft het hek van de dam is. Het zou een precedent scheppen voor een meer algemene discussie over de (on) zin van het patentrecht. Als het voor deze coronapandemie kan worden opzijgeschoven, waarom dan niet voor andere belangrijke crisissen? Amerikaans president Biden kwam in eigen land sterk onder druk te staan om zich uit te spreken voor het bevriezen van het patentrecht. Begin mei kondigde hij aan dat de VS daarvoor zou pleiten binnen de WTO. Tot dan

Als het nog jaren duurt vooraleer de hele wereldbevolking is beschermd, zal het virus blijven circuleren. Er zullen nieuwe varianten ontstaan die mogelijk alle inspanningen deels teniet doen. had hij de ‘America First’-politiek van Trump gevolgd. Er waren verschillende redenen om van koers te veranderen. Eén daarvan was de vaccindiplomatie van China en Rusland, die onder bepaalde voorwaarden vaccins exporteren naar lage inkomenslanden in een poging om die aan zich te binden.

Op 29 mei betoogde De Zorg in Actie/La Santé en Lutte in Brussel. Toegankelijke zorg voor iedereen betekent ook de nationalisatie van de farmaceutische sector. (Foto: Liesbeth)

KORT • Het Vlaams Belang had meer problemen met een ambtenaar die een hoofddoek draagt dan met een militair die wapens uit de kazerne stal en met aanslagen dreigde. Het zal een kwestie van prioriteiten zijn, zeker? • De extreemrechtse partij verzette zich tegen de veralgemeningen waarbij Jurgen Conings en de partij waar hij lid van was over één kam werden geschoren. Nadien sprak het VB zich uit tegen de ‘bagger’ op sociale media. Extreemrechts dat zich verzet tegen veralgemeningen en bagger?! Dat moeten ze misschien ook eens proberen als het over migranten, vluchtelingen en de islam gaat. • Op 10 juni bracht De Standaard enkele cijfers over ongelijkheid de VS: in 1950 kwam 50% van de belastinginkomsten van gewone werkenden, nu is dat al 80%. De 25 rijksten zagen hun vermogen tussen 2014 en 2018 met 401 miljard dollar aangroeien en betaalden daar 13,6 miljard dollar belastingen op. Dat is 3,4%. En dan is er in de VS wel een meerwaardebelasting op de verkoop van aandelen met winst, terwijl dit in België beperkt is tot winst als gevolg van “pure speculatie.” • Een school in aanbouw stortte op 18 juni in en daarbij vielen 5 doden. Een ABVV-verantwoordelijke: “Zeker de grote werven hebben te kampen met een grote financiële druk en tijdsdruk. Projecten worden uitbesteed tegen de scherpste prijs. Het moet vooruitgaan. Dus zoeken aannemers bouwvakkers die veel uren willen draaien voor weinig geld.” Syndicale acties tegen sociale dumping vinden nooit gehoor bij de traditionele politici. De vastgoedbaronnen daarentegen staan bijzonder dicht bij het politieke establishment, niet in het minst in Antwerpen.

De Europese Commissie volgde Biden niet en blijft dwarsliggen binnen de WTO. Hiermee toont ze nog maar eens wat de essentie van deze Europese constructie is: het verdedigen van de belangen van de grote bedrijven en multinationals. Ursula von der Leyden stelde dat het vrijgeven van patenten niet zou volstaan. “Vaccinproductie vereist knowhow, technologie, geschoold personeel en infrastructuur. Dat bereik je niet door alleen maar met intellectuele eigendomsrechten te zwaaien.” Ze verklaart dit om de patenten te verdedigen, maar ze heeft een punt. De volledige farmaceutische sector moet in publieke handen komen om een wereldwijde planning mogelijk te maken. Dit systeem is rot tot op het bot

In een opmerkelijk moment van eerlijkheid liet premier De Croo zich begin juni, voor het bezoek van Biden, ontvallen dat België gerust meer vaccins kan produceren. Vandaag is ons land al goed voor 15% van de wereldwijde vaccinproductie. Volgens De Croo zorgt het Amerikaanse protectionisme ervoor dat we niet meer produceren. Met andere woorden: de productiecapaciteit in ons land wordt niet ten volle benut omdat Amerikaans multinationals in samenspraak met hun regering besloten om de productie zoveel mogelijk in Amerika te laten plaatsvinden. Zo hebben ze zelf controle over het product, hoe het wordt geëxporteerd en zullen ze wellicht de pluimen op hun hoed willen steken als de grootste exporteurs van vaccins. Dit is opnieuw een weerzinwekkend voorbeeld van hoe rot dit systeem is. We kunnen ons dit systeem van patenten en knettergekke winsten voor een kleine elite niet meer veroorloven. We stevenen af op een crisis van ongeziene proporties: een klimaatcrisis, voedseltekorten, gezondheidscrisis, economische crisis, sociale crisis … Het patentrecht moet op de schop. Het kapitalisme moet weg. We hebben nood aan een samenleving gebaseerd op samenwerking en solidariteit. Een samenleving waar het welzijn van de hele wereldbevolking en onze leefomgeving centraal staan, niet de winsten van een kleine minderheid. Zo’n alternatief, een socialistische samenleving, is wat we bepleiten en waar we voor strijden.

Eerlijker kapitalisme of een ander sys

D

e massabewegingen en crisissen van de voorbije jaren tonen dat het maatschappelijk model in elk deelaspect in diepe crisis is. Over alles is er woede en protest. Van seksisme, racisme en LGBTQI+-fobie, over ecologische rampen en de gezondheidscrisis, tot de gevolgen van de asociale politiek en het besparingsbeleid. Overal ter wereld is er opstand tegen de gevolgen van vier decennia neoliberale besparingen en verdeel- en heerspolitiek. Werkenden zien hoe hun lonen zo goed als bevroren worden, jongeren staan oog in oog met een maatschappij die hen geen rooskleurige toekomst biedt.

door Michael Neoliberalisme gediscrediteerd

Het neoliberalisme was erop gericht om de markt over alles te laten beslissen. Er werd gezegd dat de overheid weg moest blijven van de economie, dat die vanzelf groen en duurzaam zou worden op basis van het winstmodel, dat discriminatie overwonnen was en dat er nog fors gesnoeid kon worden in uitgaven zoals gezondheidszorg. Het gevolg van dit beleid was dat de rijken nog

rijker werden terwijl de meerderheid van de bevolking en de planeet daarvoor opdraaien. Het recente PFOS-schandaal doorprikt nog maar eens de illusie dat de verantwoordelijkheid voor vervuiling bij de individuen ligt. Jongeren horen dat ze met persoonlijke levenskeuzes kunnen bijdragen aan duurzaamheid. Nu worden we brutaal met de neus op de feiten gedrukt: zolang bedrijven gerund worden om winst te maken, gaan we achteruit in plaats van vooruit.

Wat is er nodig?

150 jaar geleden zei Karl Marx: “Er moet iets rot zijn in het diepste van een sociaal systeem, dat zijn rijkdom vergroot zonder zijn ellende te verminderen.” Sindsdien heeft de werkende klasse een onafgebroken strijd gevoerd om de door haar geproduceerde rijkdom op te eisen. Het is dankzij strijd van de werkende klasse dat een deel van de ellende waar de kapitalisten ons mee opzadelden, is verdwenen of afgebouwd. Het is uit zulke bewegingen dat betaalbaar onderwijs, betaalde vakantie, afschaffing van kinderarbeid, vrouwenstemrecht en sociale zekerheid voortkomen. Het rotte sociale systeem - het kapitalisme - waarover Marx sprak, is echter nooit uitgeroeid. Daardoor werden alle sociale overwinningen nadien stelselmatig uitgehold. Dat is wat we vandaag meemaken. De ongelijkheid was inderdaad nog nooit zo groot als vandaag. De 26 rijkste mensen op aarde bezitten evenveel


België

www.socialisme.be zomer 2021

3

PFOS-schandaal: alle instanties wisten het, niemand deed iets

H

et PFOS-schandaal rond chemisch bedrijf 3M in Zwijndrecht beroert de gemoederen. Jarenlang kwamen stoffen vrij die amper afbreken en gevaarlijk zijn voor onze gezondheid. Het Amerikaanse bedrijf 3M veegde het gevaar onder de mat. De afgelopen vijftien tot twintig jaar werd herhaaldelijk op de nefaste gevolgen gewezen.

door Geert Cool Tot in 2002 werd PFOS gebruikt door 3M. Het bedrijf stopte er toen mee, wellicht ingegeven door het gevaar voor de gezondheid dat ermee verbonden was, ook al werd dat ontkend. In 2004 toonde onderzoek aan dat de waarden in de buurt rond 3M te hoog waren. In 2010 werd het bedrijf in Minnesota vervolgd wegens gelijkaardige vervuiling, maar dit proces eindigde toen het door 3M werd afgekocht voor 850 miljoen dollar. In 2018 sloot 3M een dading met de bouwheer van de Oosterweelverbinding, Lantis (toen nog BAM), omtrent de PFOSvervuiling in Zwijndrecht. Dit kost het chemisch bedrijf 75.000 euro. Vandaag lijken alle instanties de zwarte piet naar elkaar door te schuiven. Zuhal Demir eerst naar haar voorgangers in de Vlaamse regering, sinds 2004 steevast van CD&Vsignatuur. Vervolgens werd naar

Lantis en OVAM gekeken, die de bal al gauw terugkaatsten. Bij Lantis heeft de N-VA als grootste partij in het Antwerpse stadsbestuur een stevige vinger in de pap, onder meer via sterke man Koen Kennis. Het verklaart waarom de N-VA ‘not amused’ was met de démarche van Demir. Het ‘PFOS-risico’ werd vermeld in het Vlaams Parlement. Iedereen leek ervan te weten, maar niemand deed iets en de bevolking werd niet ingelicht. Antwerps burgemeester en N-VAvoorzitter De Wever beweerde dat het niet aan hem was om te communiceren en wijst met beschuldigende vinger in de richting van zowat alle anderen. De di rectie van 3M kon ge bruik maken van de druk om de Oosterweelwerken zo vlug mogelijk op gang te brengen en te houden. Die werken zijn op maat van de grote bedrijven die voor een antwoord op het

In de strijd voor veilige werkomstandigheden is syndicale organisatie op de werkvloer noodzakelijk. Veiligheid en gezondheid op de werkvloer en de omgeving ervan zijn bij uitstek thema’s waar de arbeidersbeweging al decennialang voor opkomt.

mobiliteitsprobleem rond Antwerpen niet kijken naar meer en beter openbaar vervoer, investeringen in goederentransport per spoor en andere duurzame oplossingen, maar naar meer wegen. De gemeenschap moet daarvoor betalen, de winsten zijn nadien voor de privé. Het feit dat de actiegroepen rond de Oosterweelverbinding in 2017, dus voor het sluiten van de dading

met 3M, in het Toekomstverbond stapten en mee verantwoordelijk werden voor Lantis, ondergraaft het broodnodige protest vandaag. De actiegroepen zijn ingekapseld in het beleid. Er zullen nieuwe actiegroepen moeten ontwikkeld worden, met een zo democratisch mogelijke betrokkenheid van onderuit en een duidelijk eisenplatform. Dat mag zich niet beperken tot de vraag naar meer transparantie, het neemt best klimaateisen van de jongeren zoals de roep om meer openbaar vervoer, democratische planning en system change over. Het is belangrijk om het personeel van 3M te betrekken: er werken ongeveer 300 mensen op de site in Zwijndrecht. Hun vragen om informatie werden jarenlang ontweken. Zij worden door de vervuiling geraakt als personeelslid en als omwonende. In de strijd voor veilige werkomstandigheden is syndicale organisatie op de werkvloer noodzakelijk. Veiligheid en gezondheid op de werkvloer en de omgeving ervan zijn bij uitstek thema’s waar de arbeidersbeweging al decennialang voor opkomt. De arbeidersbeweging botst daarbij op de winstbelangen van de bazen en op de politieke vertegen-

woordigers van de bazen. In dit geval zijn die politieke vertegenwoordigers niet in het minst bij de N-VA en CD&V te zoeken. Veel mensen zijn geschokt en bang. Is het in die straal van 15 kilometer rond 3M veilig om eieren van eigen kippen te eten? Wat met groenten en fruit uit eigen tuin? Welke milieuschandalen zijn er nog? Van enkele hebben we weet, onder meer de vervuiling door Umicore in Hoboken. Mogelijk zijn er nog andere schandalen: denk maar aan de ‘onverklaarbare’ geurhinder die al verschillende keren opdook in Antwerpen. Om zowel de vervuilers van 3M als hun politieke vrienden aan te pakken, is protest nodig. Dit is geen kwestie van jobs versus milieu, maar van de werkenden en hun gezinnen versus multinationals als 3M. De vakbonden hebben een belangrijke rol te spelen in het protest. Dit schandaal toont aan dat hun winsten voor onze gezondheid worden geplaatst. Daar verandering in brengen, vereist een strijd voor systeemverandering. Er is nood aan een systeem waarin de productie gericht is op de maatschappelijke noden, inclusief de nood aan een leefbare en gezonde omgeving.

delen, kan bijvoorbeeld een enorme impact hebben nu neoliberale dogma’s betwist worden. Een miljonairstaks is niet gewoon een kwestie van een politieke keuze, het zal een strijdbeweging en krachtsverhouding vereisen om het af te dwingen. Wij doen er alles aan om die beweging te versterken, maar delen niet de illusie dat daarmee de kous af is. Elke verworvenheid staat nadien terug onder druk. De kapitalisten proberen steeds terug te pakken wat ze ons moesten geven onder druk van strijd. Het volledige systeem moet weg om plaats te maken voor een socialistisch alternatief. Dat perspectief versterkt onze strijd vandaag en is noodzakelijk om ontgoochelingen te voorkomen. Op deze punten verschillen wij van de PVDA, die haar positie onvoldoende gebruikt om massabewegingen uit te bouwen, activisme eerder ziet als electorale marketing en enkel op 1 mei spreekt over socialisme. Het kapitalisme heeft in het verleden enkel toegevingen gedaan als het

bedreigd werd met revolutie en massale klassenstrijd voor een andere samenleving. Vandaag staat het vertrouwen in het systeem op een dieptepunt. Dit leidt niet automatisch tot massabewegingen voor socialistische verandering. Wel zijn er steeds grotere groepen bereid om in actie te komen tegen de gevolgen van dit systeem. Daar aanwezig zijn en een revolutionaire socialistische benadering en programma verdedigen en versterken, is wat LSP in België en International Socialist Alternative op wereldschaal doen. Strijd is nodig om overwinningen te boeken en het biedt een basis om de noodzaak van een socialistisch alternatief te populariseren. Zo’n alternatief bestaat uit een samenleving waarin de rijkdommen niet langer in handen zijn van een kleine minderheid van superrijken, maar onder democratische controle en beheer van de werkende klasse.

steem? als de armste helft van de wereldbevolking samen. Stel je voor wat er met die rijkdom kan gebeuren als we die investeren in onderzoek naar hernieuwbare energiebronnen en energieinfrastructuur, degelijke jobs, arbeidsduurvermindering, onderwijs en zorg, etc. Dat is wat vandaag nodig is om de crisis op alle fronten aan te pakken. Als we vertrekken van wat we nodig hebben, komen we automatisch bij de conclusie dat dit niet kan op basis van het private bezit van de rijkdom. Als we onze toekomst in handen willen nemen, hebben we controle over de reusachtige beschikbare rijkdom nodig. Dat betekent het kapitalisme in vraag stellen. Wat is er mogelijk?

De afkeer tegen de enorme ongelijkheid leidt tot een groei van nieuwe linkse ideeën en formaties. De steun voor Bernie Sanders in de VS was er een uitdrukking van. Bij ons is er de vooruitgang van de PVDA in

de verkiezingen en de peilingen. Dat is positief: de aanwezigheid van deze partij zet de eisen van werkenden en jongeren kracht bij door ze een platform te geven in het parlement. Dit doorbreekt het jarenlange monopolie van neoliberaal eenheidsdenken. Het belang van programma en bijhorende strategie wordt op dit ogenblik slechts door een kleine minderheid gezien. Dit zal echter aan belang winnen. Linkse formaties die groot worden, staan snel voor een test. Maken ze als machtspartij een breuk met het gevoerde beleid of proberen ze er slechts de scherpste kantjes van af te veilen? Welke krachtsverhouding hebben ze opgebouwd om een ander beleid ook effectief af te dwingen? Dat zijn kwesties waarrond zowel Syriza als Podemos ontgoochelde. Een deel van het probleem is dat deze partijen niet de werkende klasse maar zichzelf zien als motor van verandering. Wij delen de roep naar hervormingen. Een campagne voor een miljonairstaks om de rijkdom te herver-

Elke verworvenheid staat nadien terug onder druk. De kapitalisten proberen steeds terug te pakken wat ze ons moesten geven onder druk van strijd. Het volledige systeem moet weg om plaats te maken voor een socialistisch alternatief. Dat perspectief versterkt onze strijd vandaag en is noodzakelijk om ontgoochelingen te voorkomen.

Online brochure: ‘Wat is socialisme volgens LSP?’ op https://bit.ly/ 3gUixwd


4

op de werkvloer

De zorgsector is ziek

de

Linkse Socialist

Sociaal overleg loopt kee Strijdbaar syndicalisme v

D

e tweejaarlijkse onderhandelingen over een Interprofessioneel Akkoord (IPA) inzake lonen, eindeloopbaan, flexibiliteit, arbeidsduur, minimumloon … zitten er weer op. Een deel van de vakbondsleiding ziet in deze onderhandelingen het hoogtepunt van de vakbondsmacht in België, er worden immers afspraken gemaakt die miljoenen mensen aangaan.

door Thomas (Gent)

Zorgstaking van 17 juni. Foto: La Santé en Lutte/De Zorg in Actie

D

e situatie in ziekenhuizen was voor de pandemie al lang moeilijk. Er is overal een tekort aan personeel, de werkdruk is alleen maar toegenomen. Verpleegkundigen brengen steeds meer tijd door achter een dossier in plaats van aan het bed, en de lonen zijn zeer mager in verhouding tot de verantwoordelijkheid en de zwaarte van het werk.

door een verpleegkundige De vermoeidheid van het personeel is chronisch, dagelijks overwerk is de norm, het absenteïsme neemt toe (36% meer, wat soms neerkomt op 45% absenteïsme in dezelfde afdeling) en collega’s worden niet vervangen. Voeg bij dit alles het gebrek aan erkenning van de zwaarte van het beroep van verzorger. Het resultaat? Het werk is helemaal niet aantrekkelijk. Tot 30% van de afgestudeerden verlaat het beroep binnen de vijf jaar. Dankzij de mobilisatie van de witte woede werd een fonds van 402 miljoen euro per jaar bekomen voor de opleiding en aanwerving van personeel. De realiteit is echter dat er zeer weinig jobs bijkwamen die werkelijk nuttig zijn voor een structurele verbetering van de arbeidsomstandigheden. Ook het budget van 600 miljoen euro voor de verbetering van de zorg is ontoereikend. Enerzijds zal 500 miljoen euro van de enveloppe worden besteed aan de tenuitvoerlegging van de nieuwe IFIC-schaal, een overeenkomst die jaren geleden werd ondertekend om de openbare en de particuliere sector te harmoniseren, waarbij 6% toegevoegd

wordt bij de totale loonmassa. Het loonmodel herschrijft de loonevolutie over de hele loopbaan. Deze overeenkomst is overigens niet voor iedereen gunstig. De 100 miljoen die bestemd is voor betere arbeidsomstandigheden (organisatie van de vakanties, opleidingsplannen, organisatie van de werktijden …) volstaat niet. Om al deze redenen werd op 17 juni in de Waalse en Brusselse ziekenhuizen gestaakt. De oproep werd massaal opgevolgd. Collega’s die nog nooit staakten, deden dit nu wel. Er waren hele afdelingen gesloten terwijl andere werkten op zondagsbezetting. De directies moesten personeel opvorderen om aan een minimumbezetting te komen. In enkele ziekenhuizen en in bepaalde diensten (oncologie, spoed …) kon niemand staken omdat er sowieso in minimumbezetting wordt gewerkt. Het hield de collega’s niet tegen om het werk te onderbreken om het protest te steunen. Stakers en soms ook enkele patiënten verzamelden voor de ziekenhuizen om actie te voeren. Het zorgpersoneel toonde haar kracht. De onhoudbare situatie in de

De stakingsoproep werd massaal opgevolgd. Er waren hele afdelingen gesloten terwijl andere werkten op zondagsbezetting. In enkele ziekenhuizen en in bepaalde diensten kon niemand staken omdat er sowieso in minimumbezetting wordt gewerkt. ziekenhuizen zorgt voor onrust onder het personeel, maar ook voor veel solidariteit onder de collega’s. We kunnen dit momentum gebruiken om een sterke en ééngemaakte beweging op te bouwen die in staat is om toegevingen af te dwingen. Het fundamentele probleem van de zorg is de steeds grotere nadruk op de marktwerking. Dat moet stoppen! Er is een massale publieke investering in de sector nodig. Zorg moet toegankelijk zijn voor iedereen. Dat kan het best in een nationale gezondheidsdienst gecontroleerd door het personeel en de gemeenschap.

Het grootste probleem is echter dat de afspraken de voorbije jaren vooral over cadeaus aan de bedrijven gingen terwijl er voor de gewone werkenden amper iets in zat. De slechte akkoorden worden verdedigd met het argument dat het verwerpen ervan de doodsteek van het sociaal overleg zou betekenen. Een groot deel van de vakbondsbasis laat zich daar niet door vangen: binnen het ABVV was er, ondanks kunstgrepen bij de telling, geen meerderheid voor het sociaal akkoord en ook bij het ACV was de marge erg klein. Zelfs bij de voorstemmers was het enthousiasme klein en werd doorgaans verwezen naar de beperkte verhoging van het minimumloon. Het werpt de vraag op wat er nog kan bekomen worden via sociaal overleg. De afgelopen decennia werd de onderhandelingsmarge steeds verder beperkt, althans wat de werknemers en hun gezinnen betreft. Onder de regering-Michel werd de loonwet nog verstrengd, waardoor de loonnorm bindend werd. Er is enkel nog overleg mogelijk over zaken die aanvaardbaar zijn voor de bazen. Binnen dit kader is het extreem moeilijk om vooruitgang voor de werkenden te bekomen. De loonnorm van 0,4% werd terecht verworpen en de acties ertegen werden goed opgevolgd. Er groeide een momentum om niet alleen de loonnorm maar ook de loonwet van 1996 te breken. In de aanloop naar 1 mei kwamen zowel Vooruit als PS met straffe uitspraken over de loonwet en er was zelfs de schijn van een crisis in de federale regering. Na 1 mei was dit voorbij. De sociaaldemocraten slikten hun beloftes opnieuw in en stel-

Strijd voor hoger minimumloo

D

e regering en de media stelden de verhoging van de minimumlonen met 150 euro per maand voor als historisch. Het zou de laagste maandlonen tegen 2026 op 1770 euro per maand brengen. Een noodzakelijke vooruitgang, maar een pak onder de eis van 14 euro per uur of 2300 euro bruto per maand. Die eis is bescheiden en niet iets om binnen vijf tot tien jaar te realiseren, tegen dan zal 14 euro verre van onvoldoende zijn. Via lastenverlagingen kost de verhoging de bazen zo goed als niets. We betalen dus zelf voor deze loonsverhoging en tegelijk wordt de sociale zekerheid verder ondermijnd.

Leiden hogere lonen tot meer werkloosheid?

Op de zorgbetoging van 29 mei waren er 3000 aanwezigen. LSP vormde samen met Campagne ROSA een strijdbare delegatie. Foto: Liesbeth

den een éénmalige premier van 500 euro die op bedrijfsniveau te onderhandelen was voor als de grote overwinning. Het protest tegen de loonnorm werd niet georganiseerd, waardoor de strenge loonwet van 1996 ook de volgende IPAonderhandelingen onmogelijk dreigt te maken. Het sociaal akkoord had geen betrekking op de loonnorm van 0,4%. De regering wil die geruisloos opleggen. Het initiatief voor een betoging na de

N-VA’er Siegfried Bracke stelde op Twitter: “Hogere minimumlonen = meer werkloosheid, heb ik altijd geleerd.” Er is wel meer dat Bracke foutief aangeleerd is. Voor deze stelling zijn er geen empirische bewijzen. Een verhoging van de laagste lonen levert extra koopkracht op. Mensen met lage lonen die meer verdienen, zullen eerder geneigd zijn om dat geld te besteden dan grote aandeelhouders die hun middelen zo snel mogelijk richting belastingparadijs doorsluizen. Na de verhoging van het minimumloon tot 15 dollar per uur in Seattle, afgedwongen na een campagne waarin Socialist Alternative en gemeenteraadslid Kshama Sawant een centrale rol speelden, is er nadien onderzoek gedaan. Bij de invoering ervan in 2014 werd beweerd dat kleine zelfstandigen, vooral in de horeca, jobs zouden schrappen. In 2017 bleek dat niet het geval te zijn: er kwamen zelfs restaurants bij. Meer mensen konden het zich permitteren om te gaan eten.

Een gemiddeld uur werk in ons land brengt een totale waarde van 90,6 euro op. Daarvan gaat 37 euro naar ‘loonkost’ en er blijft een toegevoegde waarde van 53,6 euro over. Zelfs in de horeca is de toegevoegde waarde dubbel zo hoog als de ‘loonkost’. De afgelopen jaren ging een steeds kleiner deel van de geproduceerde waarde naar de werkenden en hun gezinnen. Dat speelt een cruciale rol in de fors toenemende ongelijkheid. Hoe hogere lonen bekomen?

De verdeling van de geproduceerde waarde is het resultaat van klassenstrijd en hangt dus af van de krachtsverhoudingen. Strijd is nodig om hogere lonen af te dwingen. Ons vertrekpunt daarin is wat nodig is voor de werkenden en hun gezinnen. Op dit ogenblik zou 14 euro per uur het minimum moeten zijn, ook al kan het na enkele jaren van prijsstijgingen binnenkort best opgetrokken worden naar 15 euro per uur. Alle sociale verworvenheden zijn bekomen door strijd. Denk bijvoorbeeld aan de wet over de 8-urendag


op de werkvloer

www.socialisme.be zomer 2021

er op keer vast. versterken als alternatief zomer is goed, maar het mag niet dienen om gewoon wat stoom af te laten. Overleg zonder noemenswaardig resultaat ondermijnt de positie van de vakbonden. Cynisme is geen optie, we hebben nood aan een alternatieve syndicale strategie. Die legt best nadruk op actieve campagnes waarrond een momentum kan opgebouwd worden, zoals rond het minimumloon van 14 euro per uur en de afschaffing van de loonwet van 1996. Als we niemand achter willen laten, zal de campagne rond de laagste lonen moeten doorgaan. Indien de inflatie aantrekt, zal dit sowieso terug op de agenda staan en zal de ondermijning van de index eveneens gevoeliger liggen. Ook rond de eindeloopbaan of de opnieuw toegenomen flexibiliteit zitten we al lang over de limiet, kijk maar naar het aantal burn-outs en de gemid-

delde gezonde leeftijdsverwachting. Een krachtsverhouding rond deze punten opbouwen is een werk van elke dag. Dit betekent onder meer het organiseren van militanten, hen betrekken bij de discussies over de nationale en sectorale eisen en voorstellen, het houden van personeelsvergaderingen om de inzet van strijdpunten uit te leggen. Overleg op basis van een breed gedragen betrokkenheid van de basis zou de syndicale onderhandelaars overigens in een veel sterkere positie plaatsen. Strijdbaar syndicalisme vertrekt niet van wat aanvaardbaar is voor de bazen, maar van wat nodig is voor de werkenden, werklozen en hun gezinnen. Daar echt voor gaan betekent dat er buiten de lijntjes van het systeem gedacht wordt en dat er gezocht wordt hoe dat af te dwingen.

GSK: directie moet plooien na acties van personeel

B

egin juni kondigde de directie van GSK, één van de tien grootste farmaceutische bedrijven ter wereld, aan dat het de CAO90 eenzijdig afschafte. Het gaat om een akkoord over een loonbonus voor het personeel. Het stelsel van een loonbonus bij goede bedrijfsresultaten is vooral gunstig voor de directie (die de afgelopen periode de slechte beslissingen opeenstapelde), maar de afschaffing ervan betekent een verlies van meer dan 1000 euro per jaar voor de werknemers. Na 11 dagen van staking en blokkade moest de directie op haar besluit terugkomen. Dit was enkel mogelijk door de solidariteit en de eenheid van het personeel.

door een correspondent De voorbije twee jaar stelde het management zich bijzonder agressief op. De verplaatsing van een deel van de productie, automatisering, outsourcing en arbeidsonzekerheid gingen gepaard met bijna 1000 afdankingen. Daar komt het nieuwe Interprofessioneel Akkoord (IPA) bovenop dat erg ongunstig is voor de werknemers. De woede was al voelbaar voor de laatste aanval op werknemers die vorig jaar nog als ‘essentieel’ werden beschouwd. Na verschillende personeelsvergaderingen werd beslist om vanaf 8 juni te staken. Het idee was om elke dag een ander gebouw te blokkeren. In zijn brief aan het personeel van 10 juni wees gedelegeerd bestuurder Patrick Florent erop dat “ons loonbeleid tot de aantrekkelijkste van België behoort.” Het zijn de werknemers die de rijkdom creëren. De farmaceutische sector – en die van de vaccins in het bijzonder – is een ware goudmijn voor de aandeelhouders. Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) en andere woordvoerders van de bazen omschrijven het personeel in deze sector vaak als ‘bevoorrecht’. De waarheid is dat hele delen van de farmaceutische sector geteisterd worden door onzekere jobs, terwijl de aandeelhouders meer verdienen dan alle werknemers samen! De kracht van solidariteit

Het management had niet verwacht dat de staking zo goed zou opgevolgd worden. De solidariteit was compleet, zowel op vlak van het gemeenschappelijk vakbondsfront als tussen de verschillende beroepsgroepen. Personeel uit niet-geblokkeerde gebouwen kwam regelmatig langs om de collega’s van het geblokkeerde gebouw te steunen. Het was doorgaans voldoende dat de delegees hun gezicht lieten zien opdat het werk werd neergelegd. Diegenen die schuchter, en zonder succes, probeerden om door de stakerspost te geraken, waren op de vingers van één hand te tellen. Op 15 juni verklaarde Patrick Florent aan de RTBF: “Veel activiteiten zijn verstoord of stopgezet. Dit heeft duidelijk gevolgen, namelijk dat er geen vaccins worden geproduceerd, geleverd en verzonden naar landen die ze nodig hebben. Deze acties hebben dus gevolgen

on doorzetten!

voor de gezondheidszorg. Dat is betreurenswaardig, vooral als er iets op tafel ligt.” Dit zijn krokodillentranen! Voor de aandeelhouders is niet de gezondheid belangrijk, maar hun winst. Zorg dient als winstmachine, van de ziekenhuizen tot de vaccinfabrieken. Er wordt pas op de gezondheid gewezen als het personeel in de sector het aandurft om de dictaten van de directie in twijfel te trekken. Het management vertelt graag sprookjes over hoe het “één team” vormt met het personeel om hulp te bieden aan patiënten. Het management doet zich graag voor als één van de slachtoffers van de pandemie. Vorig jaar maakte GSK echter een nettowinst van 1,7 miljard euro. Het was pas toen de productie van haar kip met de gouden eieren, met name het Shinrix-vaccin (tegen gordelroos), stil lag dat de directie tot dialoog bereid was. Een overwinning om op voort te bouwen

Een dergelijke staking bij de grootste private werkgever in Wallonië was geen vooraf uitgemaakte zaak. Op de bijeenkomsten van 8 juni waren er veel jonge werknemers aanwezig. Honderden collega’s aarzelden niet om enkele dagen loon te verliezen om hun rechten te verdedigen. Er blijven hierna nog heel wat uitdagingen overeind. Enkele maanden geleden werd het aasgierfonds Elliott Management aandeelhouder van GSK. Er liggen nieuwe aanvallen in het verschiet. Op de acties in juni werden enkel de delegees opgeroepen om echt deel te nemen aan de blokkades. Dit was van 5 uur ’s ochtends tot 22 uur ’s avonds. Dit zorgde al snel voor uitputting. In de toekomst zal een algemene mobilisatie naar de stakersposten nodig zijn in plaats van de collega’s op te roepen om naar huis te gaan. Als er elke dag acties met 300, 500 of zelfs 1.000 arbeiders waren geweest, dan zou de directie wellicht sneller gezwicht zijn. Dan hadden de delegees tijd gehad om regelmatig algemene vergaderingen te organiseren waarop elke collega kon spreken. Het is ook van groot belang om de meest gemotiveerde werknemers rond de delegees te verzamelen om de impact van de vakbondsdelegaties te versterken.

305 jobs bedreigd bij Commscope. Mobilisatie bredere arbeidersbeweging nodig

Een gemiddeld uur werk in ons land brengt een totale waarde van 90,6 euro op. Daarvan gaat 37 euro naar ‘loonkost’ en er blijft een toegevoegde waarde van 53,6 euro over. De afgelopen jaren ging een steeds kleiner deel van de geproduceerde waarde naar de werkenden. die 100 jaar geleden, in juni 1921, werd aangenomen na een grote stakingsgolf. Of de betaalde vakantie die veralgemeend werd na de algemene staking van 1936. Het is op dezelfde manier dat we nu hogere minimumlonen kunnen afdwingen. Aan de UGent werd aangetoond dat dit kan: voor zowel het personeel van de universiteit zelf als het poetspersoneel in onderaanneming is de 14 euro bekomen. Elke vooruitgang voor de werkenden ligt steeds weer onder vuur. Hogere lonen worden bijvoorbeeld ondermijnd door het opvoeren van de werkdruk. Strijd voor concrete verbeteringen toont steeds weer de noodzaak van een socialistische omwenteling van de maatschappij.

5

B

ij Commscope in Kessel-Lo werd de sluiting van de volledige productie-afdeling aangekondigd en het verlies van 305 jobs. Daarbij zijn ook 64 bedienden. Het argument van de directie is dat ze verwachten dat de vraag naar koperdraad zal dalen ten gunste van glasvezelkabel. De afgelopen jaren werden er echter nog serieuze winsten geboekt.

door Peter, BBTK-afgevaardigde in de ICT-sector Bij de ingang van Commscope stond meteen na de aankondiging een piket met leden van alle vakbonden en er was ook een delegatie van de bedienden. Jarenlang speelt de directie al een spel van het verdelen van de werknemers,

met kleine voordelen voor de bedienden die de arbeiders niet kregen. Vandaag zien we dat de winsthonger uiteindelijk iedere laag van de werkenden treft bij Commscope. Een belangrijke les, ook voor andere bedrijven: uiteindelijk moe-

ten ook beter betaalde lagen van loontrekkenden het gelag betalen. Volgens de afgevaardigden die we spraken, werd een aantal jaar geleden een kopie van de vestiging in Kessel-Lo in Tsjechië gebouwd. Gevreesd wordt

dat er jobs in die richting verdwijnen en dat de jobs in het magazijn richting een Nederlandse vestiging gaan, waar het personeel minder verdient dan in Kessel-Lo. De laatste jaren werden er schulden opgebouwd door het opkopen van andere bedrijven in België, een investering die niet opbracht wat ervan werd verwacht. 70% van de werkenden bij Commscope is ouder dan 50 jaar. Wat kunnen zij nog verwachten op de arbeidsmarkt? De mogelijkheden van de wet-Renault zullen – met de uitholling van het recht op brugpensioen – weinig opbrengen voor velen. Geconfronteerd met dit soort zware herstructureringen dient de bredere arbeidersbeweging te reageren. Momenteel zien we in verschillende bedrijven zware jobverliezen: een 200-tal jobs bij IBM, ruim 100 jobs bij Danone … Verder hangen veel bedrijven nog af van financiële steun van de overheid, bv. wat systemen van tijdelijke werkloosheid betreft, die op een bepaald moment echter dreigen opgeheven te worden. Het opbouwen van een krachtsverhouding binnen het bedrijf is cruciaal, maar om verder in het offensief te gaan en ook kleinere bedrijven mee te krijgen, dient dit gekoppeld te worden aan bredere regionale en nationale mobilisaties. Het bediscussiëren van een bredere strategie voor jobbehoud en hogere lonen kan dan gekoppeld worden aan discussie over de nood van nationalisatie om jobs te redden, als de privésector ons enkel nog achteruitgang te bieden heeft.


6

sociaal

de

Linkse Socialist

Extreemrechts niet ongenaakbaar: hoe we VB en co kunnen stoppen

D

e voorbije jaren maakte het Vlaams Belang een comeback. Dat was weinig verrassend: zoals schimmel op een rotte ondergrond welig tiert, kan extreemrechts garen spinnen bij een systeem dat langs alle kanten kraakt en steeds meer mensen uit de boot laat vallen. De traditionele partijen en het establishment zitten met de handen in haar. Socialistische militanten daarentegen weten dat extreemrechts kan gestopt worden.

Voor een antwoord op extreemrechts moeten we niet kijken naar diegenen die verantwoordelijk zijn voor het falende beleid. De antifascistische strijd zullen we niet winnen in parlementaire debatten of rechtszaken, maar op straat.

Opgang

Als het Vlaams Belang tot 25% haalt in de peilingen komt dit niet omdat de werkenden en hun gezinnen in Vlaanderen van nature uit egoïstisch of haatdragend zijn. Het is vooral een uitdrukking van een afkeer tegenover de traditionele partijen en hun beleid, samen met angst voor sociale achteruitgang en uitsluiting. Als de arbeidersbeweging onvoldoende sterke antwoorden biedt, kunnen racistische vooroordelen maar evengoed allerhande samenzweringstheorieën een bredere ingang vinden. De afgelopen jaren had het VB het soms moeilijk omdat er met N-VA een kaper op de kust was. De partij van De Wever stelde zich voor als een uitdager van het establishment, maar dan in een meer aanvaardbare vorm. Ondertussen is dat beeld doorprikt en komt het Vlaams Belang versterkt terug. In de federale regering-Michel was de N-VA verantwoordelijk voor een asociaal beleid van aanvallen op lonen en pensioenen, in de Vlaamse regering is dat niet anders en ook op lokaal vlak werpt N-VA zich op als deel van het establishment. Het FPOSschandaal rond chemisch bedrijf 3M in Zwijndrecht bevestigt dit nogmaals: om de Oosterweelwerken niet in het gedrang te brengen, werd de vervuiling verzwegen. Het Antwerpse bestuur van De Wever, maar ook de Vlaamse ministers van zijn partij dragen een bijzonder grote verantwoordelijkheid hierin. Ze tonen dat de winstbelangen van de grote bedrijven voorgaan op onze gezondheid. Niet dat extreemrechts echt anders is. Kijk maar naar de gezondheidscri-

sis: landen geleid door extreemrechtse of rechts-populistische figuren en partijen werden bijzonder hard getroffen. De hoogste dodentol viel in India (onder de extreme nationalist Modi), Brazilië (geleid door Bolsonaro) en de VS (waar Trump het voor het zeggen had). Niet één van hen investeerde in zorg. Bovendien werd duidelijk dat nationalistische haatspraak misschien wel stemmen oplevert, maar geen virus stopt. In ons land probeerde het Vlaams Belang zich bij het begin van de pandemie nog op te werpen als verdediger van het zorgpersoneel, maar al gauw werd ingespeeld op de toenemende frustraties en verwerping van de coronamaatregelen. Zich klaar en duidelijk distantiëren van Jürgen Conings, die dreigde met een aanslag op viroloog Marc Van Ranst, zat er niet in. Er werd integendeel mee gegaan in de soms bijzonder bizarre samenzweringstheorieën over de wanhopige extreemrechtse militair. Hetzelfde zien we rond tal van andere kwesties: extreemrechts zaait haat, maar staat niet aan de kant van de werkenden en hun gezinnen als het op het formuleren en verdedigen van antwoorden aankomt. In plaats van de groeiende ongelijkheid aan te pakken

en zich te richten tegen de superrijken, keert extreemrechts zich tegen gewone werkenden die toevallig een andere afkomst of huidskleur hebben of die moslim zijn. Naar beneden schoppen in plaats van naar boven terug te vechten, dat is waar extreemrechts voor staat. Stemmen voor extreemrechts zijn veelal een uitdrukking van wanhoop. Een antifascistische strategie

Eerst en vooral moeten we een onderscheid maken tussen de haatzaaiers die extreemrechts organiseren en de gewone mensen die daarin trappen. Die laatsten moeten we duidelijk maken dat ze in een doodlopend straatje van meer ellende worden gelokt, terwijl het op basis van gezamenlijke strijd tegen het kapitalistisch systeem mogelijk is om overwinningen te boeken die onze levens- en werkomstandigheden verbeteren. Voor een antwoord op extreemrechts moeten we niet kijken naar diegenen die verantwoordelijk zijn voor het falende beleid. De antifascistische strijd zullen we niet winnen in parlementaire debatten of rechtszaken, maar op straat. We zijn het niet eens met de procureur in Mechelen die met vol-

gend argument pleitte voor de veroordeling van Voorpost-militanten met een racistisch spandoek: “Als er in 1939 wetgeving was geweest om dit te bestraffen, waardoor mensen niet geïndoctrineerd konden worden door pamfletten of spandoeken, dan was er geen Tweede Wereldoorlog geweest.” De onderliggende materiële spanningen tussen de grootmachten in de jaren 1930 konden uiteraard niet weggenomen worden met een verbod op pamfletten en spandoeken. Het enige wat de Tweede Wereldoorlog had kunnen stoppen, was een revolutionaire beweging van de werkende klasse die een einde maakte aan het kapitalisme, een systeem dat oorlog in zich draagt zoals donkere wolken regen in zich dragen. We mogen ons niet laten vangen door valse argumenten van extreemrechts. De Gentse rector Van De Walle ging op Twitter mee in het argument dat het Vlaams Belang en Van Grieken slechts een mening vertolken, hij vroeg enkel om duidelijker standpunt in te nemen tegen geweld. De ACOD-delegatie van de UGent wees de rector terecht: racisme, seksisme en verdeeldheid zijn niet gewoon ‘meningen’, maar gaan in tegen de belangen van het personeel. Na de veroordeling van vier militan-

ten van Voorpost in Mechelen betoogden 600 extreemrechtse aanhangers in die stad voor ‘vrije meningsuiting’, waarbij ze slogans riepen als ‘linkse ratten, rol uw matten’. Nog geen week later haalde Tom Van Grieken alle registers boven om het recht van voetballers zoals Lukaku om hun steun aan Black Lives Matter te ontzeggen. BLM was volgens de VB-voorzitter ‘marxistisch’ en dat mag blijkbaar niet. Het argument van ‘vrije meningsuiting’ geldt maar tot waar het extreemrechts uitkomt… Uiteraard is het extreemrechts niet te doen om ‘meningsuiting’ maar om de opbouw van krachten die in staat zijn om de straten te domineren. Helaas namen de vakbonden en de linkerzijde geen initiatief voor een tegenactie in Mechelen om een veelvoud aan activisten op straat te brengen. Offensieve strijd blijft de beste manier om de invloed van extreemrechts, ook in de arbeidersbeweging, tegen te gaan. Blokbuster stelt sinds haar oprichting, deze zomer 30 jaar geleden, dat actieve mobilisaties van antifascisten nodig zijn en een alternatief van de arbeidersbeweging gericht op het afdwingen van jobs, openbare diensten, betaalbare huisvesting … kortom van een toekomst voor alle werkenden en hun gezinnen. Er is strijd nodig om meer middelen af te dwingen, in plaats van haat te zaaien over de verdeling van de tekorten. Het kapitalisme biedt ons geen toekomst. Extreemrechts is een uitdrukking van wanhoop, een offensieve arbeidersbeweging versterkt de hoop op echte verandering in de vorm van een socialistische samenleving.

Mensen-zonder-papieren: verzet nodig tegen dreiging van woonstbetredingen

O

p 20 juni betoogden ongeveer 2.000 mensen in Brussel voor de regularisatie van alle mensenzonder-papieren. Daaronder vertegenwoordigers van de vakbonden. Op dat ogenblik was de hongerstaking van de mensenzonder-papieren al 25 dagen bezig. Een dag later herhaalde staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) dat hij niet wil onderhandelen.

In een poging om toch een menselijke kant te laten zien, zei de staatssecretaris dat hij bezorgd was om de gezondheid van de hongerstakers. Tegelijk verdedigde hij een wetsvoorstel dat woonstbetredingen toelaat, een aangepaste versie van een eerder voorstel van Theo Francken om mensen-zonder-papieren repressiever te kunnen vervolgen. PS en Ecolo/Groen zaten verveeld met hun spreidstand tussen steun in woorden aan de mensen-zonder-papieren en deelname aan een regering die het racistische beleid van Francken voortzet. De versoepelingen van de coronamaatregelen en de dynamiek van de

Foto: James Morrison

politieke bezettingen van de Union des Sans-Papiers pour la Régularisation (USPR) in de Begijnhofkerk, de ULB en de VUB boden de kans om een mo-

bilisatie naar een grote nationale betoging voor regularisatie. De betoging van 20 juni toonde het potentieel. Dit was de grootste betoging rond dit the-

ma sinds 2018, ook al was de datum slechts korte tijd van tevoren bekend. De tragische situatie van mensen-zonder-papieren werd verergerd

door de pandemie. Samen met de frustratie over de arrogantie van de staatssecretaris opende dit ruimte voor de extreme methode van de hongerstaking. LSP is zoals steeds solidair met de strijd van de mensen-zonder-papieren. We delen de frustratie over de onbeweeglijkheid van de regering. Om tot een overwinning te komen, is massamobilisatie volgens ons echter beter dan een hongerstaking, die bovendien gevaarlijk is voor de lichamelijke en psychische gezondheid van de activisten. Wat is de volgende stap indien de regering doof blijft voor onze eisen? Om overwinningen te boeken, moeten we ons zo breed mogelijk verenigen en een krachtsverhouding opbouwen rond een nationaal actieplan in samenwerking met andere sociale bewegingen, in de eerste plaats de arbeidersbeweging. Een hongerstaking houdt het risico in dat de beweging vooral op zichzelf gericht is in plaats van zich open te stellen voor bredere lagen van de bevolking. De betoging van 20 juni was een zeer goede stap om de beweging verder te zetten. Dat zou het beste gebeuren door zo snel mogelijk een campagne op te zetten naar een nationale betoging na de zomer.


sociaal

www.socialisme.be zomer 2021

7

COP26: vernietig het kapitalisme voor het de planeet vernietigt! nood. Droge gebieden zullen verder uitdrogen, terwijl elders overstromingen dreigen. Het risico op extreme weersomstandigheden neemt toe, ook bij ons. Denk maar aan de mini-tornado in Beauraing vlak voor de zomer. De COP21 stelde als doel om een stijging van de globale temperatuur met 1,5 graden niet voor het einde van de eeuw te bereiken. Het is echter waarschijnlijk dat we de komende jaren al over deze grens gaan. De G7top die vorig jaar afgelast was, vond dit jaar plaats in Groot-Brittannië.

De Wereld Meteorologische Organisatie stelt dat er 40% kans is dat de stijging met 1,5 graden al overschreden wordt in 2025… Volgens het laatste IPCC-rapport zou zo’n stijging “ernstige gevolgen hebben, eeuwenlang, en soms onomkeerbaar.”

V

an 31 oktober tot 12 november wordt in Glasgow de klimaattop COP26 gehouden. Vertegenwoordigers van de VN-lidstaten komen er bijeen om oplossingen te vinden voor de ongekende uitdaging van de klimaatveranderingen. Sinds de klimaattop van Rio in 1992 is er echter geen afdoende resultaat geboekt. Zal het nu anders zijn?

door Arno (Luik) Klimaatverandering is er al, dat weten we. De COP21 in 2015, die aanleiding gaf tot de akkoorden van Parijs, stelde het optimistische doel om de globale opwarming tegen het einde van de eeuw te beperken tot 1,5 graden Celsius boven het pré-industriële gemiddelde. De Wereld Meteorologische Organisatie stelt dat er 40% kans is dat deze stijging met 1,5 graden al overschreden wordt in 2025… Volgens het laatste IPCC-rapport zou een stijging met 1,5 graden “ernstige gevolgen hebben, eeuwenlang, en soms onomkeerbaar.”

Wij zijn gewend geraakt aan hittegolven elk jaar, en deze tendens zal waarschijnlijk versnellen. De gevolgen zijn niet alleen ongemak, maar ook de dood. In België heeft de hittegolf in augustus 2020 meer sterfgevallen onder ouderen veroorzaakt dan Covid19 in dezelfde maand: Sciensano had het over een oversterfte van 1.460. Naarmate droge en hete gebieden meer onder invloed van de opwarming van de aarde komen te staan, neemt het risico op branden aanzienlijk toe, zoals vorig jaar in Australië en Californië het geval was. Het resultaat:

18,6 miljoen hectare bos verbrand in Australië, honderdduizenden mensen in California verloren hun huis zonder vergoeding door hun verzekeringsmaatschappijen. Klimaatverandering gaat niet alleen over opwarming, het gaat ook over diverse vormen van extreem weer. Zo dreigt de landbouw de komende jaren te lijden onder een opeenvolging van droogteperioden en vorst. Als de globale temperatuurstijging beperkt blijft tot 2 graden, zullen tegen 2050 maar liefst 80 miljoen mensen meer kwetsbaar zijn voor hongers-

Hoofddoek: laat vrouwen zelf beslissen!

E

en uitspraak van de Arbeidsrechtbank op 3 mei heeft tot controverse geleid. De MIVB werd veroordeeld wegens het discrimineren van vrouwen die een hoofddoek dragen. Een aanklaagster, wiens twee sollicitaties waren afgewezen omdat zij weigerde haar hoofddoek af te doen in het kader van de functie waarvoor zij solliciteerde, stapte naar de rechtbank en kreeg gelijk. Wij verdedigen het recht van vrouwen om zich te kleden zoals zij dat willen. Of het nu gaat om een minirok, een t-shirt met decoratieve gaten, een broek of een hoofddoek. Wij verdedigen het recht van vrouwen om vrij te kiezen of zij al dan niet een hoofddoek dragen. Dit betekent dat wij gekant zijn tegen conservatieve stemmen die de hoofddoek willen verbieden, maar ook tegen andere conservatieve stemmen die juist de hoofddoek willen opleggen. De feministische strijd is synoniem met de strijd voor de vrijheid om te kiezen hoe men zich kleedt. De voorstanders van het hoofddoekenverbod beweren dat dit verbod geldt voor zichtbare religieuze symbolen. Maar zij verbergen – zeer slecht – dat zij in wezen specifiek de hoofddoek aanvallen. Moslims zijn reeds lang de zondebok van rechtse populisten, dat is algemeen bekend. Door de nadruk te leggen op de sociale druk die meisjes kunnen ondervinden om een hoofddoek te dragen, proberen ze de illusie te wekken dat het verbod jonge moslimvrouwen zou beschermen. Niet dat moslimvrouwen die geen hoofddoek dragen niet worden geconfronteerd met allerlei intimidaties,

opdringerige blikken alsook racistische en islamofobe opmerkingen. De bewuste keuze om een hoofddoek te dragen is overigens niet beperkt tot religie. Het maakt deel uit van de vorming van een culturele identiteit, en is soms zelfs een element van verzet tegen islamofobie. Het verbod maakt geen einde aan de reële sociale druk die sommige jonge meisjes ondervinden om een hoofddoek te dragen. Het versterkt alleen maar hun isolement omdat zij geen toegang meer hebben tot de officiële en/of publieke scholen of gedwongen worden naar een islamitische school te gaan. Dit hoofddoekendebat verhult reële problemen van discriminatie en gebrek aan middelen, bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs. Daarom koppelen wij aan deze kwestie de verdediging van een onderwijssysteem dat voor iedereen toegankelijk is, dat rekening houdt met de verschillende achtergronden en dat over voldoende gekwalificeerd personeel beschikt om discriminatie binnen de school aan te pakken, of het nu gaat om groepsdruk of racisme. Dit zijn voorwaarden voor de persoonlijke ontwikkeling van een hele generatie met buitenlandse roots.

Wij verdedigen het recht van vrouwen om vrij te kiezen of zij al dan niet een hoofddoek dragen. Dit betekent dat wij gekant zijn tegen conservatieve stemmen die de hoofddoek willen verbieden, maar ook tegen andere conservatieve stemmen die juist de hoofddoek willen opleggen.

Want vandaag reproduceert ons onderwijssysteem ongelijkheden op basis van afkomst. Om een echte keuze in alle vrijheid te kunnen maken, komt het erop aan de maatschappelijke positie van vrouwen te verbeteren, en vooral hun financiële onafhankelijkheid te waarborgen. Dit betekent individualisering van het recht op sociale uitkeringen, een minimumloon van 14 euro per uur, het optrekken van sociale uitkeringen en pensioenen boven de armoedegrens, kwaliteitsvolle jobs met degelijke lonen, ongeacht geslacht, gender, godsdienst of uiterlijk.

Covid-19 en de klimaatveranderingen waren de centrale thema’s. Achter de schijnbare bezorgdheid om het milieu schuilt een beleid dat de planeet op koers houdt voor een klimaatramp. Alles samen trekken de stimuluspakketten 42 miljard dollar meer uit voor fossiele brandstoffen dan voor schone energie. Als de regeringen niets doen, wat kan er dan wel gebeuren?

Individuele gedragsverandering volstaat niet. Het is het kapitalistische systeem dat schuldig is. Door de kapitalistische klasse het eigendomsrecht te verlenen over de natuur, d.w.z. het recht om haar te gebruiken en te misbruiken, en door de kapitalisten met elkaar te laten wedijveren op basis van hun kortetermijnwinst, stimuleert het

systeem alle mechanismen die leiden tot productiekeuzes die onverenigbaar zijn met de instandhouding van het evenwicht van de ecosystemen waarvan wij afhankelijk zijn om als soort te overleven. De enige manier om een alomvattend antwoord op deze crisis te bieden, is door verder te gaan dan dit kapitalistische systeem, door de sleutelsectoren van de economie te nationaliseren onder de democratische controle en het beheer van de werkende klasse. Op die manier kunnen we de economie plannen volgens onze behoeften, inclusief onze ecologische behoeften, en niet volgens de winstzucht van enkelen. Zo kunnen we de opwarming van de aarde zoveel mogelijk beperken. We zullen ons echter ook moeten aanpassen aan onomkeerbare veranderingen door kwalitatief goede en toegankelijke openbare diensten te ontwikkelen. Zo moet er opnieuw massaal in de brandweer geïnvesteerd worden alsook in betaalbare huisvesting die aangepast is aan de extreme weersomstandigheden die waarschijnlijk steeds meer zullen voorkomen. Het klimaatprotest van de afgelopen jaren toonde dat jongeren erg bezorgd zijn om het milieu. Ze vrezen de gevolgen van de opwarming van de aarde voor hun toekomst. Het klimaatprotest heeft geleden onder een gebrek aan politieke duidelijkheid en bijhorende structurering van de beweging. Dat neemt echter niet weg dat het ongenoegen nog steeds springlevend is. Socialisten nemen deel aan het klimaatprotest en verdedigen een programma van system change gekoppeld aan voorstellen voor een democratische organisatie van de beweging. We doen dit wereldwijd. In november zullen LSP-militanten samen met andere leden van International Socialist Alternative deelnemen aan de protestacties rond de COP26 in Glasgow. Klimaatveranderingen vinden wereldwijd plaats, de kapitalistische klasse is internationaal verantwoordelijk. Er is nood aan een internationaal antwoord van de werkende klasse en de jongeren!


8

dossier

de

Linkse Socialist

Alles wat ons verdeelt, verzwakt ons!

Een jaar na Black Lives Matter: racisme bestr

E

en jaar geleden werd de wereld overspoeld door mobilisaties tegen racisme en politiegeweld. Aanleiding was de moord op George Floyd. In de VS kwamen in totaal 20 miljoen mensen op straat in 1.250 steden. In ons land kregen de acties een bijzondere connotatie omdat ze samenvielen met de 60e verjaardag van de onafhankelijkheid van Congo. Uiteraard bestaat er ook in België systemisch racisme en is er ook discussie over hoe we een einde kunnen maken aan discriminatie. We spraken hierover met Alain Mandiki. Waarom is de antiracistische strijd vandaag zo belangrijk volgens jou?

Alain Mandiki is vakbondsmilitant en politiek actief als lid van LSP. Hij is afkomstig uit Kivu en schreef talrijke artikels over Afrika, in het bijzonder over de Democratische Republiek Congo. Hij schreef een boek over de genocide in Rwanda van 1994 waarin hij aantoont hoe het kapitalisme de barbarij in het gebied van de Grote Meren voortbracht.

“Met de pandemie en de economische crisis zijn alle tegenstellingen die reeds in de kapitalistische maatschappij aanwezig waren, opengebarsten. In de VS zijn degenen die al eerder in de problemen zaten, dat nu nog meer. Mensen van kleur zijn hard getroffen door jobverlies. In de armere wijken waren de coronabeperkingen moeilijker om te dragen. Veel mensen wonen er in een krap appartement zonder tuin. De politie trad hardhandig op tegen wie zelfs nog maar een luchtje wilde scheppen. Het virus eiste ondertussen een veel grotere tol onder de werkenden en werklozen, dan onder de managers en bazen.” “Dit komt bovenop jaren van politiegeweld en een massaal opsluitingsbeleid, dat mensen van kleur onevenredig zwaar treft. Het land telt 5% van de wereldbevolking, maar bijna een kwart van de gevangenispopulatie. Deze context verklaart de explosie van de Black Lives Matter-beweging. Het is deze sociale explosie die ervoor heeft gezorgd dat politieagent Derek Chauvin vervolgd en veroordeeld werd voor de moord op George Floyd.” “Mensen doden is doorgaans geen probleem voor de Amerikaanse politie. Jaarlijks komen er gemiddeld 1.000 burgers op die manier om het leven. Wanneer de zaak voor de rechter komt, leidt dit meestal slechts tot een afwijzing of hoogstens een financiële schadeloosstelling. Een duidelijke veroordeling is uitzonderlijk. Zonder massamobilisaties zou dit niet gebeurd zijn. Tegelijk is het duidelijk dat de veroordeling van Chauvin een

poging was om de woede van de massa’s te sussen.” “Dit is een les voor soortgelijke gevallen in België. In maart van dit jaar seponeerde de Kamer van Inbeschuldigingstelling van Gent de zaak van acht agenten die werden aangeklaagd voor de dood van Lamine Bangoura in 2018. Het slachtoffer kwam om het leven tijdens een uithuiszetting die er kwam omdat hij 1.500 euro huurachterstand had en niet verscheen op de hoorzitting op het Vredegerecht. Ook in België tieren repressie, politiegeweld en toenemende sociale spanningen welig in de volksbuurten. Als gevolg daarvan groeit de wil om tegen discriminatie in te gaan. Om met ons protest effect te hebben, moeten we een duidelijke strategie en doelstellingen hebben. De beste manier is te beginnen met een analyse van de oorsprong van racisme.”

Het idee dat de mensheid verdeeld is in verschillende rassen werd rond de 18e eeuw getheoretiseerd. De basis voor deze ideeën was de ontwikkeling van het handelskapitalisme, gebaseerd op de driehoekshandel die reeds in de 16e eeuw tot stand kwam en waarbij Europa, Afrika en het Amerikaanse continent betrokken waren bij een grootschalige slavenhandel. ‘Er is geen kapitalisme zonder racisme’, zei Malcolm X. Waarom zijn kapitalisme en racisme zo nauw met elkaar verbonden?

Actie tegen politiegeweld en racisme in ons land: ‘Fight racism with solidarity’

“Vragen over wat racisme is en hoe het ontstond, zijn zeer belangrijk. Om het te stoppen, is het van fundamenteel belang dat we begrijpen van waar racisme komt.” “Het idee dat de mensheid verdeeld is in verschillende rassen werd rond de 18e eeuw getheoretiseerd. De basis voor deze ideeën was de ontwikkeling van het handelskapitalisme, gebaseerd op de driehoekshandel die reeds in de 16e eeuw tot stand kwam en waarbij Europa, Afrika en het Amerikaanse continent betrokken waren bij een grootschalige slavenhandel. Na de afslachting van de First Nations in Noord-Amerika en in de door de koloniale machten veroverde gebieden moesten arbeidskrachten worden aangevoerd om de veroverde gebieden te ontwikkelen. De burgerij charterde schepen die naar Afrika reisden om te zoeken naar wat zij toen “ebbenhout” noemden, dat wil zeggen vrouwen en mannen die als producten werden verkocht, mensen die met geweld van hun land en cultuur werden weggevoerd.” “Uiteindelijk is een sociaal systeem van uitbuiting altijd gebaseerd op geweld. Maar men voelt altijd de behoefte om deze uitbuiting en het geweld dat ermee gepaard gaat ideologisch te

rechtvaardigen. Daarom moest mendeze mensen, die als handelswaar werden verkocht, ontmenselijken. Racisme is ontstaan als een ideologische garantie voor de slavenhandel. Ideologieën die verband hielden met de classificatie van de mens ontstonden toen en drongen door in alle poriën van de maatschappij. Zo stelde Voltaire destijds dat hij blanken “hoger acht dan negers, zoals de negers boven de apen staan, en zoals de apen boven de oesters en andere dieren van deze soort staan.” “De geschiedenis leert ons dat de grote doorbraken in de strijd tegen slavernij en kolonialisme verbonden zijn met internationale revolutionaire processen. De slavenopstand in Haïti, waaruit de eerste zwarte republiek in de geschiedenis is ontstaan (1), was verbonden met de Franse Revolutie van 1789. In Frankrijk werd de slavernij twee keer afgeschaft, telkens in een revolutionaire periode. Dit gebeurde in 1794 en vervolgens nogmaals in 1848, nadat Napoleon de slavernij in 1802 in ere had hersteld. In deze strijd speelden de slaven en de koloniale bevolking een voorhoederol naast andere lagen van de maatschappij (de revolutionaire burgerij van die tijd en, vooral, het revolutionaire volk). Het waren de strijd en het internationale karakter ervan die het mogelijk maakten een einde te maken aan de verschrikking van de slavernij, maar ook aan de kolonisatie.” “De verworvenheden van de burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten waren nauw verbonden met de internationale context van strijd tegen het kapitalisme in die tijd. Dit was een les die de Black Panther Party (opgericht in 1966) al had geleerd: haar leden geloofden dat racisme niet kon worden bestreden met zwart kapitalisme, maar met solidariteit.” “Zoals Fred Hampton, een leider van de Black Panthers die in 1969 in zijn bed werd vermoord tijdens een inval door de FBI en de politie van Chicago, opmerkte: “Je kunt vuur niet met vuur bestrijden. Je moet vuur met water bestrijden. We zullen racisme niet met racisme maar met solidariteit bestrijden. We bestrijden het kapitalisme niet met zwart kapitalisme. We bestrijden kapitalisme met socialisme. (...) We zullen strijden door ons allemaal te verenigen en een internationale arbeidersrevolutie te starten.” De antiracistische strijd is niet ondergeschikt aan de antikapitalistische strijd, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en ze moeten allebei met evenveel energie gevoerd worden.” Wat betekent racisme met solidariteit bestrijden in de praktijk?

“De Black Lives Matter-beweging is eigenlijk een uitstekend voorbeeld. Er waren eerst massale acties in de VS die multiraciaal waren. Deze acties vonden een weerklank over heel de wereld. Op heel veel plaatsen waar racisme wordt gebruikt om de bevolking te verdelen, waren er grote mobilisaties. In België zaten we toen nog in de eerste lockdown, maar toch kwamen er 15.000 tot 20.000 mensen op straat in Brussel en waren er kleinere mobilisaties in de meeste grote steden.” “Om een krachtsverhouding op te bouwen, moeten we proberen om al wie tegen racisme wil strijden bijeen te brengen en te organiseren. Het is immers door collectieve actie en massamobilisatie dat we overwinningen kunnen behalen. Wat ons verenigt, is dat we in verschillende mate slachtoffer zijn van sociale tekorten zoals het gebrek aan betaalbare huisvesting, degelijke jobs of middelen voor de openbare diensten. We zijn het slachtoffer van de uitbuiting die inherent is aan het kapitalistische winstsysteem.” “Zonder de Black Lives Mattermobilisaties zou koning Filip zich niet plots verontschuldigd hebben over wat er in Congo is gebeurd. Natuurlijk

blijft dat onvoldoende, maar een verandering in de houding van de Belgische monarchie is evenmin onbeduidend. Er is in België een bredere discussie over discriminatie ontstaan. Er kwam kritiek op symbolen van koloniale propaganda, zoals de standbeelden van Leopold II. Het structurele karakter van racisme werd zichtbaarder en meer algemeen erkend. De officiële propaganda van de Belgische staat is in twijfel getrokken door de beweging. Dit is een basis waarop we kunnen bouwen om verder te gaan.”

Mensen met een migratieachtergrond hebben minder kansen op toegang tot degelijke huisvesting, een kwaliteitsvolle opleiding en een goede job. Deze discriminatie doet zich voor op alle gebieden van het leven. Het vloeit voort uit de tekorten die in de hele samenleving bestaan door het gebrek aan middelen als gevolg van de verwoestingen van het neoliberale beleid. Die tekorten wakkeren racistische gevoelens aan. Er is dus nood aan een bredere agenda van sociale eisen?

“Dat is essentieel. Mensen met een migratieachtergrond hebben minder kansen op toegang tot degelijke huis-


www.socialisme.be 9 zomer 2021

9

bestrijden met solidariteit

Black Lives Matter-protest in Antwerpen vorige zomer. Foto: Liesbeth

vesting, een kwaliteitsvolle opleiding en een goede job. Deze discriminatie doet zich voor op alle gebieden van het leven. Ze vloeit voort uit de tekorten die in de hele samenleving bestaan door het gebrek aan middelen als gevolg van de verwoestingen van het neoliberale beleid. Die tekorten wakkeren racistische gevoelens aan. Sommigen wijzen naar mensen met een migratie-achtergrond als er een gebrek is aan voldoende sociale huisvesting of aan goede jobs. Nochtans zijn zij op geen enkele manier verantwoordelijk voor de tekorten! De successen van extreemrechts, zoals van het Front National in de jaren tachtig na het ontstaan van massale werkloosheid, moeten we zien in de context van een ‘linkerzijde’ die met Mitterrand aan de macht kwam maar uiteindelijk een asociaal besparingsbeleid ging voeren. Om de voedingsbodem voor racistische ideeën aan te pakken, moeten we de door het kapitalistische systeem gecreëerde tekorten aanpakken.” “Sociale antwoorden bieden op sociale problemen is de manier om extreemrechts de wind uit de zeilen te nemen. In 1991 lanceerde de voorloper van de LSP de antifascistische Blokbuster-campagne in de aanloop naar de doorbraak van het Vlaams Blok, zoals het Vlaams Belang toen nog heette, in november van dat jaar. In een situatie van hoge werkloosheidscijfers was één van de centrale slogans van Blokbuster ‘Jobs, geen racisme.’ Iedereen moet toegang hebben tot een goede job - geen onzekere job - met een goed loon. Daarom pleiten wij voor een verdeling van het beschikbare werk met collectieve arbeidsduurvermindering met behoud van loon, compenserende aanwervingen en vermindering van de werkdruk. Tegelijk is er nood aan massale publieke investeringen in sociale huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg, hernieuwbare energiebronnen … Dit zal niet uit de lucht komen vallen, de

kapitalisten klampen zich vast aan hun winsten. We moeten er voor vechten en de macht uit hun handen nemen.” Welk alternatief systeem verdedigt LSP?

“De maatschappij onder het kapitalisme is verdeeld in sociale klassen, op basis van de diefstal van een deel van de door de sociale meerderheid (de werkende klasse) geproduceerde waarde door een kleine minderheid, de kapitalistische klasse. Racisme

Een privilege kan afgeschaft worden. Het is echter geen privilege om goede huisvesting, een degelijke job of een kwaliteitsvolle opleiding te hebben. Dat zijn geen privileges, maar rechten waar iedereen toegang tot zou moeten hebben. De geschiedenis leert ons dat sociale verworvenheden afgedwongen worden door de solidariteit te organiseren in massastrijd. is een product van het kapitalisme. We moeten daaraan toevoegen dat deze discriminatie nuttig is voor het systeem, net zoals seksisme en LGBTQI+-fobie dat zijn. Het maakt het immers mogelijk om de uitgebuite en onderdrukte massa’s te verdelen. De kleine minderheid aan de top van de piramide van kapitalistische uitbui-

ting zou nooit aan de macht kunnen blijven als de overgrote meerderheid van de bevolking in opstand komt.” “De werkende klasse is het best geplaatst om het kapitalistische systeem omver te werpen, gezien hun aantal en hun plaats in het productiesysteem. Dit is wat de pandemie eens te meer heeft aangetoond: als de werkende klasse stopt, dan stopt alles. Met werkende klasse bedoelen we diegenen die hun arbeidskracht verkopen voor een loon en die de productiemiddelen niet bezitten. Door middel van de sta-

king kan de arbeidersklasse de hele economie en de samenleving blokkeren. Dit werpt de fundamentele vraag op naar een nieuwe organisatie van de samenleving op een andere basis, door ons te ontdoen van de bazen, de aandeelhouders en de volledige vervreemdende maatschappelijke organisatie vandaag. “Door de controle te verwerven op de rijkdom die we produceren, kunnen we op democratische wijze beslissen hoe deze wordt aangewend om sociale problemen op te lossen en tekorten te bestrijden. Dan kunnen we de middelen inzetten waar ze nodig zijn. De bron van racistische verdeeldheid, zoals gepropageerd door extreemrechts, zou verdwijnen door een dergelijke democratisch geplande economie.” “Sommigen in de antiracistische beweging spreken over ‘witte privileges’. Dat is een benadering die verdeeldheid zaait en het vertrekt van een terminologie die niet correct is. De term ‘privilege’ komt uit de feodale samenleving, waar de adel en de geestelijkheid heel wat privileges genoten, waaronder het recht geen belasting te betalen. Hun privilege was ook dat ze zich de vruchten konden toe-eigenen van het werk van de meerderheid van de bevolking.” “Een privilege kan afgeschaft worden. Het is echter geen privilege om goede huisvesting, een degelijke job of een kwaliteitsvolle opleiding te hebben. Dat zijn geen privileges, maar rechten waar iedereen toegang tot zou moeten hebben. De geschiedenis leert ons dat sociale verworvenheden afgedwongen worden door de solidariteit te organiseren in massastrijd.” “Voor sommigen is deze strijd alleen een zaak van de direct betrokkenen. Wij denken dat discriminatie ons allemaal aanbelangt. Zolang één categorie van de bevolking wordt gediscrimineerd, zet dit de andere lagen onder druk. Zolang bijvoorbeeld werknemers zonder papieren worden uitgebuit met lage lonen, zet dit een neerwaartse druk op alle lonen. Daarom is de regularisatie van mensen zonder papieren een maatregel die goed is voor de sociale zekerheid en voor iedereen, behalve voor de bazen die direct of indirect profiteren van hun rampzalige situatie. Daarnaast dreigt de benadering om enkel wie ‘direct betrokken’ is de strijd te laten voeren deze mensen te isoleren, wat de weg opent naar wanhopige strijdmethoden

zoals de hongerstaking om terug te komen op de strijd voor de regularisatie van mensen-zonder-papieren. Wij zijn daar geen voorstander van, maar pleiten er integendeel voor om de strijd te verbreden en alle slachtoffers van het systeem op een inclusieve en respectvolle manier bijeen te brengen.”

Strijd kent altijd momenten van euforie en momenten van moeilijkheden. De beste manier om overwinningen op lange termijn te behalen, is door ons te organiseren rond een programma en een strategie.

“Het was door burgeroorlogen en revoluties dat de slavernij is afgeschaft. Het was de golf van internationale strijd die de overwinningen van de burgerrechtenbeweging in de jaren zestig mogelijk maakte. Strijd kent altijd momenten van euforie en momenten van moeilijkheden. De beste manier om overwinningen op lange termijn te behalen, is door ons te organiseren rond een programma en een strategie. De campagne “Racisme bestrijden met solidariteit” die wij vorig jaar hebben gelanceerd, is een instrument om dat doel te bereiken. De enige manier om zonder discriminatie aan de sociale noden van alle mensen tegemoet te komen, is door de macht in handen van de meerderheid van de bevolking te brengen. Dat is het project van revolutionaire socialisten. We roepen op om daarbij aan te sluiten om een einde te maken aan het kapitalisme en alles wat aan dat systeem verbonden is, zoals racisme, seksisme en LGBTQI-fobie en andere vormen van discriminatie en onderdrukking.” (1)Lees hierover: ‘The Black Jacobins: Toussaint L’Ouverture and the San Domingo Revolution’ door CLR James


10

internationaal

de

Linkse Socialist

Bouwen aan een internationaal socialistisch alternatief

Kapitalisme is globaal, onze strijd ertegen ook!

D

e neoliberale globalisering kwam in een stroomversnelling na de ineenstorting van de Sovjet-Unie begin jaren 1990. Het maakt dat het onmogelijk is om het globale karakter van de kapitalistische economie te negeren. Internationale bevoorradingsketens zijn een essentieel kenmerk van onze economie geworden en de verstoring ervan kan tot enorme verliezen leiden.

door Eugenio (Brussel) Dat bleek recent met de blokkade van het Suez-kanaal die resulteerde in een geschat verlies van 9 miljard dollar per dag. Dit incident maakte duidelijk hoezeer de wereldeconomie onderling verbonden is, maar ook hoe kwetsbaar zij is en hoezeer zij niet in staat is doeltreffend op een crisis te reageren. De onderlinge concurrentie en de enorme ongelijkheden zorgen bovendien voor een versterking van inter-imperialistische conflicten, in het bijzonder tussen China en de VS. De economie is lang niet het enige aspect dat mondiaal verbonden is. Van de klimaatcrisis tot de Covid19-pandemieën wordt onze samenleving voortdurend geconfronteerd met uitdagingen die de landsgrenzen ver overschrijden. Moderne communicatietechnologieën en transportmiddelen hebben ons vermogen tot interactie en coördinatie op wereldschaal vergroot. Desondanks zijn gevestigde supranationale instellingen, zoals de VN en de WHO, niet in staat gebleken concrete oplossingen aan te dragen voor de vele crises van dit systeem in verval. Er is wereldwijd een toename van verzet. In 2019 was er een golf van massabewegingen, die slechts tijdelijk gestopt werd door de pandemie. De afgelopen maanden waren er nieuwe bewegingen zoals het boerenprotest in India, het verzet tegen de staatsgreep in Myanmar, de beweging tegen de asociale maatregelen van de rechtse regering-Duque in Colombia, strijd tegen dictatuur in Wit-Rusland … Om te winnen moeten de werkende klas-

se en de jongeren zich internationaal organiseren en een politiek alternatief verdedigen. I nt e r n a t io n a l i s m e i s i n s t i n c tief sterk aanwezig in het protest. Klimaatstakingen, Black Lives Matter of de feministische golf trokken meteen de hele wereld rond. In Myanmar werden symbolen en slogans van het protest in Hongkong en Thailand overgenomen. Jongeren en werkenden die een alternatief zoeken, doen dit op internationaal vlak. LSP is internationaal georganiseerd. Het is de Belgische afdeling van International Socialist Alternative. De voorbije maanden hebben we veel tijd gestoken in het internationaliseren van onze werking, onder meer met bijeenkomsten van jongeren en syndicalisten uit verschillende landen. Met jongeren uit verschillende landen plannen we een aanwezigheid op de protestacties rond de COP26 in Glasgow (zie pagina 7). “De arbeiders hebben geen vaderland”

Internationalisme is niet nieuw voor de arbeidersbeweging. De wortels ervan liggen diep verankerd in de geschiedenis van de arbeidersklasse en haar strijd tegen de overheersing van het kapitaal. In hun Communistisch Manifest van 1848 legden Karl Marx en Friedrich Engels uit dat de belangen van de kapitalisten in essentie nationaal zijn, met de natiestaat als basis voor de politieke en economische macht, terwijl de arbeidersklasse uit-

eindelijk internationaal is aangezien de bevrijding van de werkende klasse verbonden is met het breken van de kapitalistische machtsstructuren. Strijd ontwikkelt zich in eerste instantie op het nationale terrein, in de strijd tegen de eigen kapitalistische klasse, maar verspreidt zich al gauw over de nationale grenzen. Deze conclusie werd nog versterkt door Lenins analyse van het imperialisme en vooral door de ervaring van de Russische revolutionaire beweging van 1917. De wereldwijde dominantie van het financiële kapitaal en de territoriale verdeling van de wereld onder de meest geavanceerde kapitalistische economieën tonen de onderlinge afhankelijkheid van kapitalistische elites. Dit is geen harmonieus proces: er is concurrentie en strijd om toegang tot grondstoffen en markten. Waar dit in het verleden tot wereldoorlogen leidde, zorgt de dreiging van wederzijdse vernietiging vandaag voor de ontwikkeling van een ‘koude’ oorlog tussen de VS en China en voor confrontaties met marionetten, zoals in Syrië of Libië. Socialisten vertrekken van klassensolidariteit tussen de arbeiders en on-

Solidariteit tegen repressie in China en Hongkong

D

eze internationale campagne van ISA is direct verbonden met het ondersteunen van de werking van onze leden in China en Hongkong. ISA is de enige internationale revolutionaire organisatie die actief is onder de dictatuur van de Chinese ‘Communistische’ Partij. Die werking is gevaarlijk voor onze leden en sympathisanten. In Hongkong worden de beperkte democratische rechten volledig afgebouwd. Dit jaar was de herdenking van het bloedbad op het Tiananmanplein verboden en werd gedreigd met straffen die zwaar-

der zijn dan die tegen de studentenleiders in 1989. Internationale solidariteit is belangrijk om het verzet tegen de dictatuur onder de aandacht te brengen en tegelijk de propaganda van zowel de dictatuur als het VS-imperialisme te weer-

leggen met een klassenstandpunt dat vertrekt van verzet tegen alle vormen van onderdrukking en imperialisme. De campagne ‘Solidariteit tegen repressie in China en Hongkong’ voerde op 31 mei actie in 38 steden over heel de wereld voor de vrijlating van politieke gevangenen. Er kwamen solidariteitsmoties, onder meer van de vakbond NIPSA in Noord-Ierland. In Brussel voerden we actie aan het Hongkong Trade Office (zie foto hieronder).

derdrukte lagen in heel de wereld. Het betekent dat we ons verzetten tegen het VS-imperialisme, maar ook tegen het repressieve en imperialistische Chinese regime. We kiezen niet het ene imperialistische kamp tegen het andere, maar komen internationaal op voor een democratisch socialistische samenleving. Elke socialistische verandering moet internationaal gebeuren om te slagen. ‘Socialisme in één land’, zoals gepropageerd onder het stalinisme, was steeds nonsens. Onderdrukten aller landen, verenigt u!

In de traditie van internationale solidariteit van de werkende klasse en in de strijd tegen het mondiale kapitalisme, is LSP georganiseerd in een wereldwijde revolutionaire organisatie, International Socialist Alternative (ISA), die actief is in meer dan 30 landen. We beperken ons niet tot uitwisselingen en contact, maar bouwen aan een gezamenlijke organisatie die in staat is om arbeiders en onderdrukten wereldwijd te verenigen rond een marxistisch perspectief en een bijhorend overgangs-

Moderne communicatietechnologie en transportmiddelen hebben ons vermogen tot interactie en coördinatie op wereldschaal vergroot. Desondanks zijn gevestigde supranationale instellingen, zoals de VN en de WHO, niet in staat gebleken concrete oplossingen aan te dragen voor de vele crises van dit systeem in verval. programma dat de dagelijkse bekommernissen verbindt met de nood aan socialistische maatschappijverandering. Er zijn internationale evenementen zoals de Virtual Marxist University (VMU), de zomerschool van ISA die vorig jaar 1500 mensen bijeenbracht en dit jaar eind juli plaatsvindt. Met deze zomerschool willen de beste ervaringen en scherpste inzichten collectief delen en nieuwe generaties activisten inspireren. We beperken ons uiteraard niet tot discussies, maar bouwen aan instrumenten voor solidariteit en organisatie van de klassenstrijd. Zo lanceerden we Campagne ROSA op internationaal vlak om onze socialistische feministische werking binnen de arbeidersbeweging te versterken. We hebben solidariteitscampagnes opgezet met de massale opstanden in Myanmar en Colombia. Daarnaast hebben we oog voor activisten die in bijzonder moeilijke omstandigheden opkomen voor verandering, zoals in China en Hongkong.

Revolutionaire solidariteit met de arbeiders van Myanmar

Deze campagne om de massale opstand tegen de militaire staatsgreep in Myanmar te steunen, is een belangrijk instrument voor revolutionairen over de hele wereld om de ontwikkelingen in Myanmar te volgen. Opmerkelijk in deze langdurige beweging is de voortrekkersrol van de werkende klasse en de vakbonden, onder meer in de textielsector, het onderwijs en de zorg. Na vijf maanden van betogingen en stakingen blijft het onrustig in het land. De arbeidersbeweging moet initiatieven nemen om het protest te coördineren naar een revolutionaire grondwetgevende vergadering die de kwestie van machtsovername stelt. Zoniet dreigt het gevaar van burgeroorlog. Met onze solidariteitscampagne kwamen we in contact met zowel syndicalisten als jongeren uit Myanmar en in de diaspora. We organiseren solidariteit en voeren tegelijk discussie over hoe we het militaire regime weg kunnen krijgen.

Colombia Resiste Op initiatief van de Latijns-Amerikaanse afdelingen van International Socialist Alternative werd de campagne ‘Colombia Resiste’ opgezet. Daarmee willen we onze steun aan de massale opstand in Colombia betuigen. Tegelijk vestigen we de aandacht op de verschrikkelijke repressie door het rechtse regime, waarbij honderden activisten ‘verdwijnen’ na willekeurige arrestaties. Het regime zet bovendien paramilitaire krachten in tegen de betogers. Internationale solidariteit is nodig!


internationaal

www.socialisme.be zomer 2021

11

Frankrijk: de arbeidersbeweging moet zich organiseren om strijd en solidariteit terug op de agenda te zetten

I

n juni waren er departementale en regionale verkiezingen in Frankrijk. Die toonden een historische desinteresse: 68% ging niet stemmen, onder 18 tot 24-jarigen was dit zelfs 87%. Het is een scherpe uitdrukking van het gebrek aan legitimiteit van de Franse politieke wereld. Welke lessen vallen er te trekken in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2022? Duel Macron-Le Pen niet onvermijdelijk

De peilingen worden stelselmatig geïnterpreteerd als een indicatie van een onvermijdelijk duel tussen Macron en Le Pen in de presidentsverkiezingen van volgend jaar, waarbij Le Pen voorop zou liggen in de eerste ronde en Macron vervolgens wint in de tweede ronde. De regionale verkiezingen nuanceren dat beeld. Zes jaar geleden lag extreemrechts op kop in 6 van de 13 stedelijke regio’s. Nu viel het Rassemblement National van Marine Le Pen nationaal van 28% terug op 19%. Nochtans werd de campagne gedomineerd door haar favoriete thema’s: veiligheid en migratie. De afgelopen maanden was er een publiek debat over het zogenaamde ‘separatisme’ van al wie ageert ‘tegen de Republiek’. Dit werd al gauw doorgetrokken naar islamofobie en een campagne tegen “islamo-links” die belachelijke proporties aannam. Rechts en extreemrechts domineerden dit ‘debat’ en monopoliseerden de spreektijd in de media. Zo was er een afgrijselijk debat tussen Marine Le Pen en minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin, waarin Le Pen het originele verwijt kreeg dat ze te zacht is tegen de islam. Elke dag zijn er racistische en islamofobe commentaren in de media. De extreemrechtse journalist Eric Zemmour kan meermaals per week al zijn haat uitstorten op de televisiezender CNEWS en doet er alles aan om racisme, seksisme en LGBTQI+-fobie te normaliseren. Het leidt tot geruchten dat Zemmour kandidaat voor extreemrechts in de presidentsverkiezingen zal zijn. In de peilingen staat hij alvast op 5,5%. Dit weerzinwekkend klimaat is niet te wijten aan toeval of het ‘racisme van de gewone Fransen’. Het is onderdeel van een politieke strategie. Macron

maakt er geen geheim van hoe hij hoopt herkozen te raken: hij speelt in op het totale diskrediet van de politieke wereld om zo naast Marine Le Pen naar de tweede ronde door te stoten en opnieuw als president verkozen te worden op basis van een ‘republikeins

Tussen 2009 en 2020 is de rijkdom van Franse miljardairs gestegen met... 439%! Als het minimumloon (SMIC) even snel gestegen was, had dit nu 4.805 euro netto bedragen. front’ tegen extreemrechts. Dat is een gevaarlijke gok na vijf jaar presidentschap gekenmerkt door brutale en bloedige repressie tegen sociale bewegingen en tegelijk een toename van ongelijkheden. De regionale en departementale verkiezingen tonen bovendien aan dat de enorme instabiliteit ervoor zorgt dat niets op voorhand vastligt. Een tweede ronde tussen Macron en Le Pen in 2022 is dus niet onvermijdelijk. Welke rol kan France Insoumise spelen?

Tussen 2009 en 2020 is de rijkdom van Franse miljardairs gestegen met... 439%! Deze stijging was enkel in China groter. De vooruitgang van de Franse miljardairs ligt een pak boven die van hun Amerikaanse (170%) en Britse (168%) collega’s. Als het minimumloon (SMIC) even snel gestegen was, had dit nu 4.805 euro netto bedragen. Het zal geen verbazing wekken dat

Macron, Mélenchon en Le Pen: zullen zij opnieuw de presidentsverkiezingen domineren?

9 op de 10 Fransen voorstander is van een hoger minimumloon. Acht op de tien wil de door Macron afgeschafte vermogensbelasting herstellen. Eenzelfde aantal wil een belasting op diegenen die profiteerden van de crisis alsook een groot investeringsplan in de openbare diensten (in het bijzonder in de zorg). 80% wil dat een deel van het water gratis wordt en wil de erkenning van burn-out als beroepsziekte. Zeven op de tien Fransen wil een verlaging van de pensioenleeftijd naar 60 jaar. Zes op de tien is voorstander van een vierdaagse werkweek. Dit zijn allemaal eisen die verdedigd worden in het programma van France Insoumise. Mélenchon staat momenteel op 12% in de peilingen. Dat is een pak hoger dan de PS, de groenen en het communistische PCF, die besloot om met een eigen kandidaat op te komen. In 2012 steeg Mélenchon van 3% in de peilingen een jaar voor de verkiezingen naar 11% in de verkiezingen. In

2017 ging hij van 11% een jaar voor de verkiezingen naar bijna 20%, met slechts 600.000 stemmen tekort om naar de tweede ronde door te stoten. Deze vooruitgang was telkens het resultaat van een campagnedynamiek die erin slaagde om van veel kiezers activisten te maken. Dat is ook nu niet onmogelijk, ondanks een nooit geziene anti-Mélenchon-campagne in de media. Het kan zelfs indien Mélenchon steun verloor door enkele ongelukkige standpunten en door het feit dat France Insoumise vooral wordt gezien als een parlementaire groep en niet als een democratisch georganiseerde strijdpartij, terwijl het bij het begin van de ambtstermijn van Macron een dynamische rol speelde in het stimuleren van syndicale en sociale strijd. H e t p r o g r a m m a v a n Fr a n c e Insoumise kent heel wat beperkingen. Het blijft binnen het kader van een hervormd kapitalistisch systeem

onder de 6e Republiek. Het vormt echter een goede basis om de discussie te voeren over wat nodig is voor werknemers en hun gezinnen. Om mensen te overtuigen om te stemmen en de mobilisatie rond een project van sociale verandering op te voeren, zal France Insoumise aansluiting moeten zoeken bij de sociale bewegingen op straat en daar een actieve rol in spelen. Wij denken dat de verkiezingen van 2022 en de strijd die er de komende periode ongetwijfeld zal zijn, moeten worden gezien als een aanzet naar de vorming van een brede partij van de werkende klasse en van het sociaal verzet, een partij die een actieve rol speelt in de strijd tegen de kapitalistische klasse. Dat zal cruciaal zijn om de krachtsverhouding te veranderen, het vertrouwen in de collectieve kracht van de werkende klasse te herstellen en om het vooruitzicht te vestigen van echte maatschappijverandering die vertrekt van de sociale noden.

Homofobie in Hongarije: massaal en internationaal protest nodig

M

et een combinatie van beperkte sociale maatregelen, zoals de verhoging van het minimumloon, en bijzonder scherpe asociale aanvallen tegen vluchtelingen en LGBTQI-personen hoopt Viktor Orban van de rechtse Fidesz-partij de verkiezingen van volgend jaar te winnen. Zijn populariteit staat onder druk en dus wordt volop de kaart van de verdeeldheid getrokken. Homofobie staat daarbij vooraan. Na eerdere homofobe maatregelen werd nu een wet ingevoerd die ‘LGBTQI+-propaganda’ verbiedt in ruimtes waar minderjarigen aanwezig kunnen zijn. Dat is dus quasi overal. Het betekent in de praktijk dat LGBTQI+personen, -koppels en –thema’s niet meer aan bod mogen komen op televisie, in reclame of in het onderwijs. De wet gooit holebi-seksualiteit en het transgender-zijn op dezelfde hoop als pedofilie en seksuele misdrijven. Tegelijk probeert Orban de bevolking achter zich te krijgen met beperkte sociale maatregelen. Zo maakte hij begin juni bekend dat het minimumloon in enkele stappen wordt opgetrokken van ongeveer 480 euro per maand tot 570 euro (200.000 Forint). Om jongeren voor zich te winnen, beloofde hij dat al wie jonger is dan 25 jaar vanaf volgend jaar geen personenbelasting meer moet betalen. Orban kopieert het beleid van de Poolse partij ‘Recht en Rechtvaardigheid’, die groeiend ongenoegen over het gevoerde beleid probeert te counteren met een verhoging van het kindergeld enerzijds en maatregelen tegen vrouwen en LGBTQI+-personen anderzijds. Dit

wordt voorgesteld als onderdeel van de ‘centraal Europese’ cultuur en tradities. Net als in Polen toont massaal straatprotest dat dit nonsens is: duizenden Hongaren betoogden tegen de homofobe wetten. Massaprotest is belangrijk. Dat is hoe LGBTQI+-rechten zijn afgedwongen. Het Hongaarse protest verdient onze steun met solidariteitsacties en mobilisaties. Op de ‘Pride is a Protest’-acties van 27 juni werd deze solidariteit expliciet naar voren gebracht. We kunnen niet rekenen op de hypocriete internationale instellingen. Die deden de afgelopen jaren niets. Als ze zich nu in woorden verzetten, komt dit door de brede en groeiende afkeer tegen homofobie onder de bevolking. Wellicht speelt de toenadering tussen Orban en China ook een rol. Tijdens het WK Voetbal verzette de UEFA zich tegen het projecteren van de regenboogkleuren in het stadion van München tijdens de wedstrijd tussen Duitsland en Hongarije. Het deed dit met het argument dat het de Hongaarse regering niet wilde provoceren. Alsof homofobie gewoon een mening als een andere is en geen op-

Protest in Hongarije tegen Orban en zijn homofobe wetten

roep tot haat. Tegelijk pakte de UEFA uit met een logo in regenboogkleuren. De hypocrisie van de ‘pink-washing’ was daarmee wel erg zichtbaar: als het voor de marketing uitkomt, kan een regenboog. Maar zich echt uitspreken tegen homofobie zit er niet in. De homofobie van Orban kan rekenen op steun van extreemrechts

bij ons. Europees Parlementslid Tom Vandendriessche (VB) tweette: “LGBT lijkt wel een religie. Met dogma’s waar men niet aan mag twijfelen. (…) Een liberale sharia, waarvan diversiteit niet de doelstelling is, maar totalitair eenheidsdenken opleggen.” Eerder ging VB-parlementslid Van Langenhove met zijn vrienden op bezoek bij Orban.

Internationale solidariteit is nodig. Er zijn nog steeds 72 landen waar homoseksualiteit illegaal is. LGBTQI+rechten liggen onder vuur van extreemrechtse partijen, groepen en individuen. Onze strijd is internationaal: ‘pride’ voor sommigen is immers geen optie als anderen zichzelf niet mogen en kunnen zijn.


12

cultuur/geschiedenis

de

Linkse Socialist

Uit de archieven van de klassenstrijd

Op de oceanen en in de havens: de maritieme afdeling van de Comintern (1923-1943)

G

epubliceerd in de Verenigde Staten in 1941 onder de titel ‘Out of The Night’, werd de autobiografie van Jan Valtin (pseudoniem van Richard Krebs), een Duitse communistische zeeman actief op alle oceanen en in veel grote havens (Hawaii, Californië, China, Maleisië, West-Europa, Rusland) al snel een bestseller.

door Guy Van Sinoy De auteur werd in 1904 in Duitsland geboren. Zijn vader was scheepvaartinspecteur in het Verre Oosten. Valtin volgde zijn familie van haven tot haven. “Op 14-jarige leeftijd sprak ik, naast mijn eigen taal, redelijk goed Chinees en Maleisisch, ik kon me redden in het Zweeds, Engels en Italiaans.” Valtin keerde tijdens de Eerste Wereldoorlog terug naar Duitsland, werd op 16 jaar lid van de Communistische Partij in Duitsland (KPD) en nam deel aan de opstand in Hamburg in 1923. Vanaf dat moment was zijn leven nauw verbonden met het revolutionaire vuur dat zich in de jaren twintig en

dertig over de hele wereld verspreidde. Als zeeman bevoer hij de wereldzeeën, meestal als verstekeling. Hij organiseerde communistische kernen in havens op alle continenten. Hij deed dit politieke werk in het kader van de rode vakbondsinternationale (Profintern) om een internationale organisatie van zeelieden en dokwerkers op te zetten. Jan Valtin was een schimmige en geheimzinnige figuur. Hij behoorde tot de ‘rode voorhoede’ die onophoudelijk de werkende massa’s op het pad van de gewapende opstand wilde leiden. Hij volgde de instructies van de partij, ondanks zijn twijfels, en kwam op die basis tot het standpunt dat de belang-

rijkste vijand in Duitsland de sociaaldemocratie was. Naast tal van fascinerende onthullingen maakt dit boek ook duidelijk hoe de machtsovername van Hitler mee te danken was aan de door Moskou gedicteerde verkeerde strategieën. I n 1933 we r d Valt i n opgepa k t door de Gestapo. Samen met duizenden communisten en socialisten werd hij naar de eerste concentratiekampen gestuurd. Zijn zoon werd onder dwang ingelijfd bij de Hitlerjeugd. Na jaren van marteling ontsnapte Valtin aan de hel door zich voor te doen als een

dubbelagent binnen zijn organisatie.(1) Hij werd al gauw opgejaagd door zowel de Gestapo als de GPU (Russische geheime dienst). Hij trok naar de VS waar hij, zonder ook maar iets van zijn eerdere strijd te verloochenen, het adembenemende boek ‘Out of the Night’ schreef. Dit boek is een krachtige getuigenis van de immense moed en de geest van zelfopoffering van een hele generatie arbeiders-activisten tegenover het nazisme. Het was ook één van de eerste aanklachten van de misdaden van het stalinisme voor een groot publiek.

Dit boek is een krachtige getuigenis van de immense moed en de geest van zelfopoffering van een hele generatie arbeidersactivisten tegenover het nazisme. Het was ook één van de eerste aanklachten van de misdaden van het stalinisme voor een groot publiek.

(1) Valtin deed alsof hij zich aansloot bij de Nazi’s, op instructie van zijn communistische superieur Ernst Wollweber. Van 1953 tot 1957 stond Wollweber aan het hoofd van de politiemacht (Stasi) van de Duitse Democratische Republiek (DDR).

Socialistische klassieker

‘De IJzeren Hiel’ van Jack London

H

et is zomer: de gelegenheid om te ontspannen, en dat kan uiteraard altijd met een goed boek. Bijvoorbeeld met een boek dat ook politiek is (anders zouden we er niet over schrijven in De Linkse Socialist). Dus, met een goede Mojito in de hand, duiken we in ‘De IJzeren Hiel’, een sociale roman geschreven door Jack London (1876-1916). Dat boek is een voorloper van ‘1984’ en alle moderne dystopische werken.

door Nicolas Croes Als we het over Jack London hebben, denk je misschien direct aan ‘White Fang’ of ‘Wittand’, zeker wie jong was toen de uitstekende verfilming met Ethan Hawke in de hoofdrol uitkwam in 1991. Je denkt mogelijk aan wildernis en avontuur. Maar er is nog veel meer te ontdekken van deze auteur. Een over het algemeen verwaarloosd deel van zijn zeer omvangrijke werk zijn de werken waarin hij zijn revolutionaire socialistische opvattingen naar voren brengt. Zo publiceerde hij in 1905 een bundel onder de titel ‘De klassenstrijd’. Jack London was aanhanger van de Socialist Labor Party en vervolgens van de Socialist Party, waar hij een jaar voor zijn dood uit stapte omdat hij deze partij reformisme en het loslaten van een revolutionaire benade-

ring verweet.

Steeds meer gezinnen leven in armoede terwijl pensioenen en werkloosheidsuitkeringen bedreigd worden door de uitholling van de sociale zekerheid. LSP/PSL is een nationale partij die het volledig herstel van de index en een minimumloon van 2300 euro bruto verdedigt, die zich verzet tegen de afbraak van de sociale zekerheid en de uitholling van het arbeidscontract. Wij verzetten ons tegen iedere bedrijfssluiting omdat dit onder het kapitalisme enkel leidt tot werkloosheid en armoede. We staan voor de onmiddelijke invoering van een werkweek van 30 uren, zonder loonverlies, met compenserende aanwervingen en een vermindering van de werklast. Daarnaast staan we voor de nationalisatie, onder arbeiderscontrole en -beheer, van bedrijven die overgaan tot collectieve ontslagen of dreigen met delokaliseren.

basis seksisme, racisme, LGBTQI+-fobie of geloof. Eenheid onder werkenden kan alleen bereikt worden op basis van gelijke rechten voor iedereen. Zo’n partij moet de strijd aanbinden tegen het imperialisme en haar oorlogen en strijden tegen de vernietiging van het milieu. Ze moet het zelfbeschikkingsrecht van Vlamingen, Walen en Brusselaars respecteren, zonder in de val te trappen van diegenen die de werkenden door communautair opbod willen verzwakken (bvb. splitsing sociale zekerheid). Ze zou moeten ageren voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder rechtstreekse arbeiderscontrole.

“Een optimist met een scherp en opmerkzaam oog”

Zo sprak Leon Trotski over hem in een brief aan de dochter van Jack London, Joanne London, in 1937. In die brief prees hij de “krachtige intuïtie van de revolutionaire kunstenaar”. Zo stelde Trotski over ‘De IJzeren Hiel’: “Eén feit staat buiten kijf: reeds in 1907 voorzag en beschreef Jack London het fascistische regime als het onontkoombare resultaat van de nederlaag van de proletarische revolutie.” Men kan niet anders dan getroffen zijn door de nauwkeurigheid van de anticipatie van deze roman, die een socialistische revolutie in de Verenigde Staten be-

schrijft - de Chicago Commune - en de onderdrukking daarvan gedurende driehonderd jaar door een fascistoïde maatschappij. De vertelster in het boek is een vrouw uit een burgerlijk milieu, Avis Cunningham, die geleidelijk verliefd wordt op de revolutionair Ernest Everhard. Ze doet het verhaal van de ontwikkeling van de NoordAmerikaanse arbeidersklasse en haar strijd tegen de kapitalistische klasse. Het verhaal is doorspekt met asterisken en voetnoten, toegevoegd door een waarnemer uit de 24ste eeuw die het verhaal duidelijk wil maken aan lezers die eindelijk bevrijd zijn van de kapitalistische uitbuiting en voor wie begrippen als ‘huur’ absurd zijn. De ambitie van de roman is duidelijk: verschillende elementen van marxistische theorie populariseren door middel van een fictief verhaal dat volledig is opgebouwd rond de klassenstrijd en de noodzaak van een revolutie om de gevestigde orde omver te werpen. Het is een origineel en gepassioneerd verhaal dat met de tijd alleen maar relevanter is geworden.

waar LSP voor staaT

D

e technische en wetenschappelijke mogelijkheden van de mens zijn nog nooit zo uitgebreid geweest. Er is nog nooit zoveel rijkdom geweest als vandaag maar die is ook nog nooit zo ongelijk verdeeld geweest. Slechts 2000 miljardairs bezitten meer geld dan 60% van de wereldbevolking. Ook in België worden de rijken steeds rijker en de armen steeds armer. Terwijl de bedrijven recordwinsten maken en speculanten hun kapitaal vermenigvuldigen wordt de neokoloniale wereld geteisterd door oorlog en hongersnood. In de ontwikkelde kapitalistische landen is het enige antwoord op werkloosheid de jacht op werklozen en werkonzekerheid. Het kapitalisme verkeert in diepe crisis maar het zijn de mensen, het milieu en de dieren die er het slachtoffer van worden. Stop de privatiseringen

Hoewel werkenden de rijkdom produceren, hebben ze niet de minste inspraak in de aanwending ervan. Heel de productie staat in functie van de winsthonger van een handvol kapitalisten. Er is nood aan betaalbare en comfortabele sociale woningen, aan meer en gratis openbaar vervoer, aan kwaliteitsvol en toegankelijk onderwijs, aan sportterreinen en recreatiecentra, aan een nationale gezondheidsdienst die gratis en publiek is, publiek wetenschappelijk onderzoek voor de strijd tegen klimaatverandering, etc. De middelen hiervoor zijn voorhanden maar worden opgeofferd aan de kapitalistische logica. Openbare diensten worden gerentabiliseerd en opgesplitst. De winstgevende delen worden verkocht aan de hoog-

ste bieder, de onrendabele worden gesloten. Er is al lang geen sprake meer van diensten. De marktlogica heeft ook in de openbare sector toegeslagen. Voortaan spreekt men van openbare bedrijven in afwachting van de volgende privatisering. a rbeidsduurvermindering en nationa lisatie

In de private sector richt de “vrije” markt een ravage aan. Alle verworvenheden worden afgebroken in naam van de competitiviteit. Arbeidscontracten aan onbepaalde duur ruimen plaats voor onderaanneming, uitzendarbeid en andere nepjobs aan laag loon. De werkdruk is onhoudbaar en zorgt, in combinatie met de groeiende gezinstaken door de afbouw van openbare diensten, voor een explosie van het aantal langdurig zieken en burnouts.

Een nieuwe arbeiderspartij

Tegenover besparingsbeleid en herstructureringsplannen van bedrijven stellen wij het strijdsyndicalisme: vechten voor iedere job en het behoud van alle verworvenheden. De arbeidersklasse heeft een partij nodig die deze strategie politiek kan vertalen. Zo’n partij moet openstaan voor iedereen die wil vechten tegen besparingen en de patronale logica. Een dergelijke partij moet zich verzetten tegen iedere verdeling van werkenden, of het nu is op

Re volutie

Dit programma is enkel uitvoerbaar indien de arbeidersbeweging de macht uit handen neemt van de kleine minderheid van kapitalisten. De heersende klasse zal haar privileges echter niet zomaar afstaan. Het breken van de kapitalistische staat zal een revolutie vereisen. Daarom bouwen wij aan een revolutionaire marxistische partij.

gecontroleerd door raden, samengesteld uit vertegenwoordigers van de werkenden van het bedrijf, van de nationale vakbonden en van de arbeidersregering. Alle functionarissen moet verkozen en permanent afzetbaar zijn. Zij mogen niet beschikken over een hoger loon dan het gemiddelde loon van de werkenden die zij vertegenwoordigen. Op die manier kan het wanbeheer vermeden worden zoals dit in de planeconomieën in het ex-Oostblok bestond. Voor socia lisme en internationa lisme

De socialistische revolutie breekt altijd uit op het nationale vlak, maar eindigt in de internationale arena. Arbeidersdemocratie en socialistische planning kunnen niet beperkt blijven tot één land. Het isolement van Sovjet-Rusland heeft tot haar bureaucratische degeneratie vanaf 1924 geleid. LSP/PSL maakt deel uit van International Socialist Alternative (ISA), dat actief is op alle continenten. Onze strijd in België zien wij in het kader van een arbeidersstrijd in de hele wereld voor een socialistische maatschappij.

Arbeidersdemocr atie

De productie moet in functie staan van de reële behoeften van de bevolking. Ze moet georganiseerd worden via een democratisch productieplan, opgesteld en

Voor arbeiderseenheid Voor socialisme


partijnieuws

www.socialisme.be zomer 2021

Een zomer vol verzet

D

e afgelopen maanden werd het falen van het systeem wel heel duidelijk. De klimaatcrisis ging gepaard met een gezondheidscrisis en een economische crisis. Op geen enkel ervan heeft het kapitalisme antwoorden. Het systeem in verval leidt bovendien tot steeds meer sociale spanningen. Hoog tijd om op te komen voor een ander systeem, een socialistisch alternatief. Deze zomer komen we terug meer naar buiten met onze campagnes en ideeën. We richten ons daarbij vooral op jongeren, maar eigenlijk op al wie wil meevechten voor echte verandering. Ook tijdens de beperkende maatregelen voerden we actie, onder meer op 8 maart en eind juni nog met de ‘Pride is a Protest’. In verschillende steden zijn er ondertussen groepjes van Campagne ROSA opgezet die deze zomer het verzet tegen onderdrukking van vrouwen, tegen seksisme en LGBTQI+-fobie zullen opvoeren. In het najaar wordt de actiedag van 25 november, de internationale dag van verzet tegen geweld op vrouwen, een belangrijke mobilisatie. Er is een groeiende bereidheid om daartegen te protesteren, alsook voor vrije

keuzes. ‘My body my choice’, waarbij we bijvoorbeeld zelf beslissen wat we dragen en hoe we eruit zien. Een echte vrije keuze en gelijkheid zijn uiteraard niet mogelijk in een systeem dat gebaseerd is op ongelijkheden. Campagne ROSA komt op voor systeemverandering, voor socialistisch feminisme. Een ander speerpunt van onze zomercampagne is tegen extreemrechts en al wat ons verdeelt. Het gebrek aan perspectief binnen het kapitalisme geeft ruimte aan extreemrechts en andere waanideeën, zoals complottheorieën. Die hebben met elkaar gemeen dat ze niet nagaan hoe het kapitalisme echt functioneert en bijgevolg geen krachtsverhouding opbouwen om dat systeem omver te werpen. Ze keren zich liefst

In juni voerden we campagne voor de ‘Pride is a Protest’ acties

13

Agenda tegen toevallige zondebokken, zowel arme stakkers (in het geval van extreemrechts) als superrijke profiteurs (in het geval van complottheorieën). Wij zeggen: het is geen complot en het is niet de schuld van vluchtelingen dat er tekorten zijn in een wereld die zo rijk is. Neen, het is het systeem dat weg moet. Antifascistisch verzet is nodig op een ogenblik dat extreemrechts zich sterk voelt en tot geweld overgaat of minstens dreigt om dat te doen. De pandemie bevestigde helaas hoe hard de klimaatjongeren gelijk hadden toen ze vanaf 2019 massaal op straat kwamen. Het kapitalisme helpt de planeet en haar inwoners om zeep met nefaste klimaatveranderingen die onder andere meer extreme weersituaties met zich meebrengen. De winsthonger zal leiden tot nieuwe pandemieën en andere gevaren voor onze gezondheid. Het PFOS-schandaal in Zwijndrecht toont nogmaals aan wat er gebeurt als de belangen van de grote bedrijven centraal staan. Alle traditionele politiekers gaan daarin mee. Een antwoord op vervuiling en klimaatdreiging moet gaan voor echte ‘system change’. We mobiliseren naar het protest rond de COP26 in Glasgow begin november en het klimaatprotest dat ook in ons land terug op straat zal komen. Dit zijn slechts enkele van de centrale thema’s in onze zomercampagne. We trekken daarbij naar enkele festivals en plaatsen waar jongeren bijeen komen. Dit koppelen we aan vormingsmomenten om de jongeren en anderen die het afgelopen jaar actief werden ook op fysieke activiteiten beter te leren kennen en sterker te integreren in onze werking. Voor onze campagnemomenten voorzien we pamfletten, stickers, propagandapakketjes en ander materiaal. We willen een andere wereld en zullen ervoor vechten!

• • • •

Zondag 25 juli: 19u Online: internationale meeting van ISA. Via YouTube en Facebook, Nederlandse vertaling via Zoom Zondag 10 oktober: Brussel: klimaatbetoging 2-8 november: protestacties tegen COP26 in Glasgow (Schotland) donderdag 25 november: Acties tegen geweld op vrouwen

In actie Op 29 mei was er de eerste betoging sinds lang. ‘De Zorg in Actie’ riep op tot protest en een betoging. Die bracht 3000 mensen op de been. LSP was erbij met een sterke delegatie. Onze militanten verkochten 86 exemplaren van dit maandblad en 4 abonnementen. Daarnaast haalden we 285 euro strijdfonds op.

Na historisch zomerkamp volgt zomerschool

D

eze krant komt van de drukker tijdens het zomerkamp van Campagne ROSA, ALS en LSP. Met 170 inschrijvingen zal dit ongetwijfeld een fantastisch evenement worden, ook voor de uitbouw van onze organisatie. In juli is er nog een tweede belangrijke afspraak: de Virtual Marxist University ofte de zomerschool van International Socialist Alternative. Meer dan 1500 socialisten uit ruim 30 landen fysiek bijeenbrengen, zit er nog niet in. Het wordt dus opnieuw een online zomerschool, maar we organiseren dit jaar meer collectieve watchparties. De VMU wordt afgesloten met een publieke meeting waarop iedereen welkom is. Dat is een ideale gelegenheid om International Socialist Alternative (ISA) beter te leren kennen en onze werking en voorstellen om tot socialistische maatschappijverandering te komen. Tijdens de Virtual Marxist University is er een financiële oproep. Na het denderende succes van de oproep vorig jaar, waarbij meer dan 200.000 euro werd opgehaald, is er dit jaar een doelstelling om 150.000 euro bijeen te brengen. Daarmee willen we onze internationa-

le werking verder professionaliseren en meer ruimte creëren voor interventies om ISA te laten groeien. Het voorbije jaar was er een ‘internationalisering’ van ISA met tal van internationale (online) bijeenkomsten, het ontwikkelen

van ROSA International en actieve solidariteitscampagnes, onder meer rond repressie in China en Hongkong en voor de massabewegingen in Myanmar en Colombia (zie pagina 10). Contacteer een lokale of nationale verantwoordelijke van LSP om deel te nemen aan de Virtual Marxist University en de publieke meeting van zondag 25 juli. Stuur ons uw gift voor ISA op BE86 5230 8092 4650 van LSP/PSL.

Strijdfonds: steun ons! Bij het ter perse gaan van deze krant was het tweede kwartaal (april-juni) nog niet volledig voorbij en hadden we nog niet alle informatie over opgehaalde steun. Toch is het nu al duidelijk dat onze doelstelling om 12.000 euro steun op drie maanden tijd op te halen is bereikt. Uiteraard hopen we dit te herhalen in de maanden juli, augustus en september. Deze zomer willen we steun ophalen in parken en op festivals. Daarnaast kunnen er stilaan opnieuw grotere sociale activiteiten gepland worden. Steun ons: stort een bijdrage. Beter nog: neem een doorlopende opdracht om ons elke maand te steunen. Vanaf 2 euro per maand sturen we je deze krant op. Resultaten van het tweede kwartaal van 2021 (april-juni) Antwerpen: 2.013 € Luik-Lux: 1.628 € O en W Vlaanderen: 3.970 € Henegouwen-Namen: 852 € Bxl-W.Brab: 2.038 € Vl Brab-Limburg: 610 € Nationaal: 1.467 €

168% 136% 99% 95% 85% 76% 98%

TOTAAL: 12.577 €

105%

Steun de strijd voor een socialistisch alternatief: stort op BE86 5230 8092 4650 van LSP met vermelding ‘steun’.

Zomerlectuur

L

ees deze zomer één van de boeken die we de voorbije maanden met Marxisme.be uitbrachten: • “Het volk wil de val van het systeem” door Cédric Gérôme handelt over de revolutie en contrarevolutie in Tunesië van 2011-2013. Cédric was in Tunesië op verschillende sleutelmomenten en kadert de gebeurtenissen in een bredere dynamiek van de processen van revolutie en contrarevolutie. Het is niet gewoon een geschiedenis van wat er gebeurde, maar een boek vol lessen voor wie maatschappijverandering wil.

• “1932. Mijnwerkers in opstand” door Frans Driesen brengt op een toegankelijke wijze het verhaal van één van de belangrijkste, maar tevens minst bekende, strijdbewegingen in ons land. Een brede kijk op de context maakt het gedetailleerd zicht op de ontwikkeling van de beweging des te indringender. Dat de trotskisten rond Léon Lesoil in de mijnwerkersstrijd van 1932 een belangrijke rol speelden, maakt het des te interessanter. • “De permanente revolutie” door Leon Trotski is vreemd genoeg de allereerste Nederlandse vertaling van deze klassieker. De aanzet tot de theorie van de permanente revolutie, met

name de lessen van de Russische revolutie van 1905, was al vertaald. Het antwoord van Trotski op de stalinistische verdraaiingen omtrent deze theorie is nu ook beschikbaar. Dit boek behandelt de vraag hoe maatschappijverandering in een achtergebleven land als Rusland mogelijk is. Het blijft bijzonder actueel als we kijken naar recente bewegingen in onder meer Myanmar. Elk van deze boeken kost 15 euro, verzendingskosten inbegrepen. Bestellen kan via de website marxisme.be of door te storten op BE31 5230 8092 5155 van ‘Socialist Press’ met in de mededeling het boek dat je wil.

Contact / Abonnementen Meer info over de partij / Lid worden: Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek Tel: 02/345 61 81. E-mail:info@socialisme.be. Redactie: redactie@socialisme.be. Ook lezersbrieven zijn welkom! Abonnementen: * proefabo: 5 euro voor drie nummers, 10 euro voor zes nummers * gewoon abo: 20 euro voor twaalf nummers * steunabo: 30 of 50 euro voor twaalf nummers Of neem een doorlopende opdracht van minstens 2 euro Rekeningnummer voor abonnementen: BE31 5230 8092 5155 van Socialist Press


14

jongeren

de

Linkse Socialist

Tekorten leiden tot frustraties en spanningen

Investeer in publieke ruimte en ontspanning

E

lke jongere heeft het ongetwijfeld al gemerkt: of je nu graag skate of zwemt, gratis vrijetijdsbesteding en plaats hiervoor wordt steeds zeldzamer. Jeugdhuizen zien hun subsidies verdwijnen. Er zijn amper zalen waar je met een groep jongeren een feestje kan organiseren. Er bestaat zelfs zoiets als skatestoppers: metalen voorwerpen om te verhinderen dat jongeren skaten op bepaalde plaatsen, zoals de Scheldekaaien in Antwerpen.

door Arne (Brugge) Privatisering van de publieke ruimte

Het neoliberale beleid heeft gratis en toegankelijke ontspanningsmogelijkheden afgebouwd. De tekorten in de publieke ruimte worden steeds zichtbaarder, zeker in het afgelopen coronajaar. Deze tekorten en de bijhorende frustraties leiden tot spanningen en zelfs vechtpartijtjes, zoals in de Gentse Blaarmeersen. Het antwoord van het Gentse stadsbestuur is rechts conservatief en werkt verdeeldheid in de hand. Wie van buiten de provincie Oost-Vlaanderen komt, moet verplicht reserveren en daar vijf euro voor betalen. Er zijn streefcijfers over het percentage bezoekers van buiten de provincie dat toegelaten wordt. In plaats van te investeren in toezicht om zwemmen op meer dan één strandzone in de Blaarmeersen mogelijk te maken, komen er politiepatrouilles tussen het station en de Blaarmeersen. Dit wordt door het Gentse stadsbestuur voorgesteld als het enige mogelijke antwoord. Veel jongeren weten dat dit niet klopt: er zijn andere plaatsen in Gent waar er kan gezwommen worden, maar die worden niet veilig gemaakt. Terwijl er daar geen middelen voor uitgetrokken worden, is er wel geld om politie te paard in te zetten om te controleren dat we er niet zwemmen... We weten dat het anders kan, maar dit systeem laat het niet toe. De hypocrisie van de rechtse partijen hierover is enorm. Denk maar aan de vechtpartij vorig jaar op het strand van Blankenberge. Die begon door een conflict tussen strandgangers die gebruik wilden maken van het gratis publiek gedeelte van het strand, maar dat niet langer konden doen omwille van de vloed. Het grootste deel van het strand in Blankenberge is immers geprivatiseerd met strandbars die grote delen van het strand controleren. De

Lokale besturen in Vlaanderen verstoppen zich daarbij graag achter de tekorten in Brussel. Die zijn er inderdaad: het is één van de enige Europese hoofdsteden zonder zwemplek in open lucht. Dat mag echter niet gebruikt worden om het eigen beleid van privatisering van openbare ruimte en gebrek aan gratis ontspanningsmogelijkheden voor jongeren weg te moffelen. privatiseringsgolf die onze 67 kilometer lange kuststrook overspoelde in de voorbije decennia blijft niet zonder gevolgen. Toch werd ook toen beslist om een toegangsverbod op verschillende plekken in te voeren in plaats van een groter deel van het strand open te stellen om spanningen te vermijden. Extreemrechts verwees niet naar de tekorten als de oorzaak van de spanningen, maar naar de migratie-achtergrond van jongeren die bij de incidenten betrokken waren. De privatisering van een groot deel van de publieke ruimte beperkt de plaatsen waar jongeren zich kunnen ontspannen. De overblijvende plaatsen zijn bovendien niet voor iedereen even toegankelijk. Maar liefst 91% van de vrouwen tussen 18 en 25 jaar

in ons land werd al eens lastiggevallen op straat. De coronamaatregelen deden de straatintimidatie wereldwijd toenemen, onder meer door het verdwijnen van sociale controle. Zo wordt de publieke ruimte van vrouwen, maar ook LGBTQI+-personen en mensen van kleur, nog kleiner. Dat begint al van jongs af aan. Het buitenspeelonderzoek van Kind en Samenleving toonde aan dat in 2019 37% minder kinderen buiten speelden dan in 2008, in stedelijke wijken was er een daling met de helft. Het genderonevenwicht is het grootst in de leeftijdsgroep van 9 tot 11 jaar: meisjes zijn slechts goed voor 27% van de buiten spelende kinderen in die groep. Te weinig ruimte maakt dat meisjes zich sneller weggeduwd voelen door jongens. Een gebrek aan investeringen in jeugdwerk verhoogt de sociale spanningen, stelde het onderzoek vast.

Tekorten leiden tot spanningen

Dat is de kern van de kwestie: tekorten leiden tot spanningen. Er moeten meer publieke ontspanningsmogelijkheden komen. Lokale besturen in Vlaanderen verstoppen zich daarbij graag achter de tekorten in Brussel. Die zijn er inderdaad: het is één van de enige Europese hoofdsteden zonder zwemplek in open lucht. Dat mag echter niet gebruikt worden om het eigen beleid van privatisering van openbare ruimte en gebrek aan gratis ontspanningsmogelijkheden voor jongeren weg te moffelen. Dat zijn bovendien niet de enige problemen. Het tekort aan betaalbare huisvesting bijvoorbeeld zorgt voor discriminatie en beperkt de persoonlijke ruimte van wie niet rijk is. Het neoliberaal beleid zorgt voor tekorten en onderdrukking in alle domeinen van ons leven. Socialisten verzetten zich tegen een

verdere opmars van privatiseringen en citymarketing die onze steden enkel op het toerisme afstemmen en niet op wie er woont. We moeten samen opkomen voor meer ruimte die echt publiek is, maar ook tegen alle andere tekorten die zorgen voor discriminatie, verdeeldheid en andere sociale spanningen. Er is nood aan een campagne voor massale publieke investeringen in recreatiemogelijkheden en jeugdinfrastructuur, waar jongeren zichzelf kunnen zijn en zich kunnen ontplooien. Dit kan onderdeel zijn van de strijd voor investeringen in huisvesting, zorg en onderwijs. Een groeiende kloof tussen arm en rijk als gevolg van het kapitalistische winstbejag blijft niet zonder gevolgen. In een oprukkende sociale woestijn wordt de strijd voor de weinige oasen heftiger. Consistente strijd voor sociale eisen is het antwoord daarop en stelt ook de vraag welk soort samenleving we willen.

Elitaire studenten doen al het mogelijke om gerechtigheid voor Sanda Dia tegen te houden

H

et is ondertussen 2,5 jaar geleden dat Sanda Dia om het leven kwam na een gruwelijke foltering tijdens een studentendoop van de elitaire studentenclub Reuzegom. Na al die tijd is er nog steeds geen gerechtigheid voor Sanda. De 18 Reuzegommers die betrokken waren bij de doop en hun dure advocaten blijven de zaak uitstellen. Telkens weer krijgen de vrienden en familie van Sanda een nieuwe slag in het gezicht. Eén van die vrienden zei in de media: “Ik denk dat ze elke wettelijke manier zullen gebruiken om dit proces zoveel mogelijk uit te stellen.”

door Hanne (Antwerpen) Reuzegom stond al langer bekend voor racisme, seksisme en extreemrechtse praktijken. In 2013 weigerde de club een charter van de KU Leuven te tekenen, waarin onder meer het gebruik van geweld, racisme, seksisme en verplicht alcoholgebruik werd verboden. Alexander G. werd ‘schachtentemmer’ van Reuzegom nadat hij Hitler omschreef als een “goede Duitse vriend”. Leden van Reuzegom vielen een dakloze met donkere huidskleur lastig met slogans als ‘Handjes kappen, de Congo is van ons’. Het was dan ook geen toeval dat de enige jongere met een donkere huidskleur doodgemarteld werd tijdens de doop van 5 december 2018. De 18 Reuzegommers en hun ouders

zetten advocaten in om een veroordeling voor hun wandaden op de lange baan te schuiven. Aan de Leuvense universiteit kwamen ze daar een hele tijd mee weg, lang genoeg opdat de meesten afgestudeerd waren vooraleer er echte sancties kwamen. De gerechtelijke procedure wordt nu ook steeds weer uitgesteld door maneuvers van de duur betaalde advocaten. Het toont aan dat wie geld heeft, met alles denkt te kunnen wegkomen. Het toont ook hoe dat systeem van klassenjustitie de rijken bevoordeelt. Langs de andere kant is er gelukkig een brede solidariteit met de vrienden en familie van Sanda. Via de website sandadia.be werden duizenden mondmaskers verkocht met de boodschap

#JusticeForSanda en haalden Sanda’s vrienden duizenden euro’s op om de familie te ondersteunen. De enorme solidariteit leidde in september vorig jaar ook tot acties, zowel aan de raadkamer in Hasselt als in Leuven. Het toenemende protest verplichtte de universiteit om eindelijk maatregelen te

nemen tegen de paar Reuzegommers die nog aan de universiteit zaten. Aan de raadkamer van Hasselt hield Campagne Solidarity een actie om de vervolging van alle 18 betrokkenen bij de dood van Sanda te eisen. Ondertussen zijn we bijna een jaar verder en is de zaak nog niet voor

een correctionele rechtbank gekomen. Neen, op het gerecht moeten we niet rekenen. We hebben enkel onze stem en onze solidariteit. We mogen niet zwijgen en toekijken hoe extreemrechtse ‘elitaire’ misdadigers wegkomen met racisme, seksisme, haat en zelfs moord.


ROSA

www.socialisme.be zomer 2021

15

Seksistisch geweld neemt toe, protest is nodig

D

e vernieuwde vrouwenbeweging en de coronapandemie hebben seksistisch geweld in de aandacht gebracht. Seksistisch geweld omvat onder meer vrouwenmoord, fysiek en/of verbaal geweld en seksueel geweld. Seksisme toont zich echter ook in meer ‘subtiele’ vormen van geweld en discriminatie.

door Katarina (Gent) Seksistisch geweld: een groot probleem

Een bevraging van Plan International bij jongeren in Antwerpen, Charleroi en Brussel toonde dat 91% van de meisjes en 23% van de jongens al te maken kreeg met seksuele intimidatie in de publieke ruimte. De helft van de meisjes gaf aan dat seksuele intimidatie hun vrijheid beperkt. Een ander recent onderzoek van de Gentse en Luikse universiteiten stelde vast dat 81% van de vrouwen en 48% van de mannen al eens slachtoffer werd van seksueel geweld. Slechts een kleine minderheid zocht hulp (6%) en deed aangifte (4%). Minderheidsgroepen als mensen van kleur en LGBTQI+-personen (80%) en vluchtelingen (84%) zijn vaker slachtoffer van seksueel geweld. Dit toont dat machtsrelaties een belangrijke rol

spelen. Dit jaar waren er in ons land al minstens 13 femicides: 13 vrouwen werden vermoord omdat ze vrouw zijn. In 2020 waren het er minstens 24. De hulplijn 1712 meldde dat het aantal oproepen rond intrafamiliaal geweld met 70% toenam. In 2020 was er ook een stijging van het aantal aangiften van huiselijk geweld. Economische onzekerheid

Op 25 november 2020 organiseerde Campagne ROSA acties tegen geweld op vrouwen in meer dan 10 steden, de foto is vanop de actie in Brugge

De toename van geweld heeft zowel te maken met de impact van verkrachtingscultuur als met de kwetsbare economische positie van vrouwen, die de deur opent voor machtsmisbruik. Het inkomen van vrouwen wordt vaak nog als een extraatje op het gezinsinkomen gezien. Hierdoor hebben sterk vervrouwelijkte sectoren de laagste lonen en slechtste arbeids-

voorwaarden. 80% van de deeltijdse arbeidscontracten wordt door vrouwen uitgevoerd. De loonkloof tussen mannen en vrouwen bedraagt nog steeds 21,9%. Lage lonen en onzekere arbeidsvoorwaarden maken het moeilijker om pesterijen of geweld op het werk aan te klagen. Vrouwen vrezen om hun job en inkomen te verliezen. Hun econo-

mische kwetsbaarheid maakt vrouwen afhankelijker van hun partner, en bijgevolg ook kwetsbaarder voor geweld binnen het gezin. Strijden tegen seksistisch geweld

Seksistisch geweld stoppen, betekent opkomen voor economische

onaf hankelijkheid. Dat is waarom Campagne ROSA opkomt voor een minimumloon van € 14/u, een minimumpensioen van €1500/maand, de individualisering van sociale uitkeringen en het optrekken ervan tot boven de armoedegrens. Daarnaast eisen we investeringen in openbare diensten in plaats van ze te verwaarlozen. We willen kwalitatieve lessen door opgeleide mensen om de kwesties van gender, instemming, seksisme en relaties te bespreken. Er zijn structurele middelen nodig voor de financiering en uitbreiding van gezinsbegeleiding en -ondersteuning. Er is nood aan gemeenschapswerkers in de publieke ruimtes en op het openbaar vervoer die onze veiligheid kunnen waarborgen. We komen op voor een samenleving waarin we ons veilig voelen, zowel op straat, het openbaar vervoer, de werkvloer, op school als thuis. Dat betekent strijden voor een maatschappij waarin er geen ruimte meer is voor discriminatie en onderdrukking. 25 november is de Internationale Dag Tegen Geweld Op Vrouwen. Dan zullen er opnieuw acties plaatsvinden. Maak samen met Campagne ROSA een succes van deze actiedag!

Sociaal werker: “We staan vaak machteloos omdat er niet genoeg middelen zijn”

E

en 14-jarig meisje werd het slachtoffer van een groepsverkrachting. Haar familie zocht hulp maar botste op wachtlijsten en tekorten. Ze stapte zelf uit het leven. De woede is groot en moet omgezet worden in actieve strijd voor echte antwoorden: meer middelen voor efficiënte zorg zonder wachtlijsten, campagnes tegen seksisme en seksueel geweld, verzet tegen een samenleving waarin de verkrachtingscultuur zo sterk aanwezig kan zijn. We spraken met sociaal werker Wouter. De feiten kwamen voor velen als een schok. Wat had er eigenlijk moeten gebeuren?

“Het allerbelangrijkste is dat slachtoffers geholpen worden, dat ze overal terechtkunnen en dat hun vragen meteen opgepakt worden. Dat zou het allerminste moeten zijn, maar zelfs dat is nu niet gebeurd. Er zijn kleine stapjes vooruit gezet in de opvang en begeleiding van slachtoffers van seksueel geweld. De Zorgcentra na Seksueel Geweld in Gent, Brussel en Luik hebben de drempel een beetje verlaagd om klacht in te dienen. De regering belooft om dit uit te breiden, maar dat is onvoldoende om het probleem aan te pakken. “Er moet opgetreden worden tegen seksueel grensoverschrijdend geweld. Dat dit vandaag dikwijls zonder gevolg blijft, is onaanvaardbaar. Er moet bovendien sneller en preventiever opgetreden worden voordat er zich dergelijke feiten voordoen. Dat betekent onder meer aandacht voor potentiële daders of mensen die zo’n probleem ontwikkelen, maar ook voor de maatschappelijke context waarin bijvoorbeeld de verkrachtingscultuur zo sterk kan zijn. “Tot slot kunnen we de vraag stellen: wat moet er met de mensen gebeuren die zo’n feiten plegen? Voor hen is er onvoldoende gespecialiseerde hulp om nieuwe slachtoffers te voorkomen. Overal blijken dus schrijnende tekorten op vlak van beschikbare hulpverlening.” De familie van het slachtoffer klaagt over tekorten en wachtlijsten in de zorg. Dat wordt al jarenlang aangeklaagd. Vlak voor de pandemie werd nog betoogd aan het kabinet van Beke tegen besparingen in de sociale sector. Is er sindsdien iets veranderd?

“Er zijn kleine beetjes bijgekomen voor het sociaal werk waardoor een aantal besparingen deels teruggeschroefd zijn. Dat is op zich positief en een ge-

volg van het protest en de solidariteit. Maar het volstaat totaal niet om de besparingen van de afgelopen jaren volledig te compenseren. Bovendien waren er voordien al tekorten en is het aantal hulpvragen veel groter geworden. Er is een toename van huiselijk geweld, seksueel grensoverschrijdend gedrag, psychische problemen … Onder jongeren is dat nog meer het geval. De wachtlijsten voor psychologische of psychiatrische hulp zijn enorm. “Kortdurende crisisopvang in de psychiatrie of in het welzijnswerk zijn vandaag gewoon niet mogelijk omdat ze volzet zijn! Nochtans maakt dit een verschil en had het ook in deze zaak in Gent een rol kunnen spelen. Crisisopvang neemt de verschrikkelijke feiten niet weg, blijft beperkt tot symptoomaanpak, maar het kan jongeren in een crisissituatie mogelijk wel stabiliseren. Als er nog iemand twijfelde of er tekorten zijn in de hulpverlening, dan doet die dat nu niet meer. “De beperkte extra middelen volstaan niet om ervoor te zorgen dat alle hulpvragen worden beantwoord, terwijl dat toch de bedoeling moet zijn. De middelen zouden moeten vertrekken vanuit de noden van mensen, met een geïntegreerd project van massale publieke investeringen in de hele sociale sector. Nu worden kleine investeringen gedaan als reactie op een toename van ernstige problemen. Het blijft bij paniekvoetbal zonder fundamentele verandering. Er wordt enkel gekeken naar het topje van de ijsberg, maar niet naar de onderliggende vulkaan die op uitbarsten staat.”

staan van de problemen. Zo kunnen we meer schade voorkomen. “Preventie betekent niet een campagne met affiches opzetten, maar zorgen dat er basisvoorzieningen in de samenleving zijn en dit op alle levensdomeinen. Jongeren moeten plaatsen hebben waar ze kunnen praten. In klassen met 15 leerlingen zal dit gemakkelijker kunnen dan als er 30 leerlingen zijn. Probeer als leerkracht dan maar eens problemen op te merken en tijd te nemen om dit op te pakken. Niet alleen onderwijs is belangrijk, ook betaalba-

Kortdurende crisisopvang in de psychiatrie of in het welzijnswerk zijn vandaag gewoon niet mogelijk omdat ze volzet zijn! Crisisopvang neemt de verschrikkelijke feiten niet weg, maar het kan jongeren in een crisissituatie mogelijk wel stabiliseren.

re en degelijke huisvesting, financiële stabiliteit thuis of de mogelijkheid om te zijn wie je bent zonder gediscrimineerd te worden. Basisvoorzieningen op al die domeinen zouden al veel spanningen en problemen wegnemen of reduceren. Maar dat vereist fundamentele investeringen en het vrijmaken van de nodige middelen. “Daarnaast moeten we duidelijk maken dat het gaat om maatschappelijke problemen. De afgelopen decennia was er een psychologisering waarbij sociale kwesties als een individueel probleem werden benoemd. Deze Thatcheriaanse, neoliberale benadering is bij veel mensen binnen gesijpeld waardoor de maatschappelijke context wordt vergeten. Tijdens de pandemie was er bijvoorbeeld een sterke stijging van het aantal pogingen tot zelfdoding, door mensen die financiële problemen kennen en/of emotioneel geïsoleerd zijn. Daar zie je de gevolgen van de afbraak van sociale structuren, maar ook hoe maatschappelijke ontwikkelingen een grote impact hebben op het sociaal welzijn van mensen. “Bij seksueel grensoverschrijdend geweld is die maatschappelijke context misschien niet altijd zo duidelijk, maar ze is er wel degelijk. Er is het structu-

reel seksisme binnen dit systeem dat verschillen tussen mannen en vrouwen gebruikt en misbruikt. Ook zaken als zich niet goed voelen door financiële druk, emotionele onzekerheid of zich minder verbonden voelen met de samenleving spelen een rol en kunnen leiden tot zo’n ongepast gedrag. In alle lagen van de samenleving, ook in economisch sterkere kringen, spelen machtsverhoudingen en dominante beeldvorming inzake seksisme en racisme een rol. We moeten ons trouwens de vraag stellen hoe het komt dat die beeldvorming dominant geworden is. “Acut e zorg met on m iddel l ijke opvang, zowel fysiek als geestelijk, gecombineerd met hulpverlening op alle domeinen volstaan niet. Dat zal de toestroom niet stoppen. Basisvoorzieningen in de samenleving ontwikkelen, is noodzakelijk. Sociale antwoorden zouden al veel spanningen en problemen wegnemen. Het zou de basis leggen voor een situatie waarin mensen zich beter voelen. Er is meer nodig dan symptoombestrijding, we moeten opkomen voor maatschappijverandering. Seksisme zit ingebakken in het kapitalisme. De strijd voor meer en betere hulp gaat dan ook hand in hand met die voor een andere samenleving.”

Pride is a Protest!

Kan er überhaupt iets gedaan worden tegen gevallen van seksueel geweld? Komt de zorgsector niet altijd te laat, namelijk als de feiten gebeurd zijn?

“Er moeten in ieder geval verschillende stappen tegelijk gezet worden. Naast de crisisopvang en toegang tot de juiste begeleiding en zorg, is er ook nood aan hulp die ‘eerder’ tussenkomt bij het ont-

Op 27 juni organiseerde Campagne ROSA drie acties onder de titel ‘Pride is a Protest’. We deden dit in Antwerpen, Brugge en Gent met respectief 35, 150 en 600 aanwezigen.


strijd

solidariteit

socialisme

maandblad van de L i n kse S oc i a l i st i sche Part i j  nr 406  zomer 2021

€2

€5 steunprijs

strijd mee e m s i s k e s n e teg e i b o f + I Q T en LGB

H

et is zomer, de coronamaatregelen worden versoepeld, we willen allemaal naar buiten en van de zon genieten. Uit een studie van Plan International blijkt echter dat 91% van de vrouwen wel eens lastiggevallen wordt op straat. Dit is ook zo voor LGBTQI+-personen die met een toename van geweld te maken krijgen. Seksisme en homofobie zijn geen individuele problemen: ze zitten ingebakken in het systeem.

door Odile (Luik) Economische crisis versterkt ongelijkheid en geweld

De coronabeperkingen hebben de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen verder vergroot. Vrouwen maken een meerderheid uit in essentiële sectoren (zorg, handel, gezinshulp) waar de arbeidsomstandigheden slechter werden: overwerk, toename van deeltijdwerk en gezondheidsrisico’s. Het sluiten van de scholen vergrootte de last van de dubbele dagtaak met de onmogelijke combinatie van telewerk, opvang van kinderen en huishoudelijke taken. Ook het geweld nam toe. De beperkingen van sociaal contact maakten dat veel vrouwen opgesloten zaten bij hun gewelddadige partner. Gezondheidsproblemen, geldzorgen en krappe

levensomstandigheden hebben de spanningen en het huiselijk geweld doen toenemen. De sociale sector, met onder meer slachtofferhulp, was reeds voor de pandemie ontoereikend voor de noden. Er moeten dringend meer publieke middelen voor de sector komen! Gebrek aan investeringen in opvangcentra heeft ook rampzalige gevolgen voor LGBTQI+-personen die geweld proberen te ontlopen. Het wanbeheer van de gezondheidscrisis, waarbij steeds achter de feiten werd aangelopen zonder efficiënt plan, heeft geleid tot het uitstel van veel ‘niet-essentiële zorg’. Wachtlijsten voor hormoonovergangen bijvoorbeeld zijn nog langer dan voor de crisis. Er is brede solidariteit met LGBTQI+-mensen, maar tegelijk ook meer geweld en aanvallen in de publieke ruimte. Dit leidt tot een klimaat van angst.

Het volledige systeem is schuldig

LGBTQI+-personen zijn kenmerken en gevolgen van dit systeem van uitbuiting. Tegenover economische en sociale onderdrukking, tegen tekorten en geweld, is het nodig om te strijden voor een andere samenleving!

Onder druk van een groeiende publieke opinie tegen homofobie voelen de traditionele politici en internationale instelling zich verplicht om verontwaardigd te reageren op de discriminerende wetten van Orban in Hongarije. LGBTQI+-fobie Kom in actie is niet eigen aan de ‘Hongaarse cultuur en traditie’: nu al is 46% van de Hongaren gewonnen De pandemie en de toenemende ongelijkheid tovoor het homohuwelijk, tegenover 30% acht jaar nen aan dat engagement in verzet en strijd tegen alle vormen van onderdrukking en geleden. Die steun organiseren in bewegingen is hoe geweld geen keuze, maar een Orban kan verslagen wornoodzaak is. De tegenstellinden. Campagne ROSA doet gen van het kapitalisme zullen er alles aan om solidariteit Ongelijkheden en pas verdwijnen als het systeem met het Hongaarse protest te onderdrukking van vrouwen weg is. Dat zal niet vanzelf organiseren. Met de morele en LGBTQI+-personen zijn gebeuren. Er is nood aan organisatie rond een politiek verontwaardiging van traditionele politici zullen we kenmerken en gevolgen van programma van maatschappijverandering. Voer samen met geen verandering bekomen: dit systeem van uitbuiting. Campagne ROSA actie tegen ook in hun landen neemt het seksisme, homofobie en alle geweld toe en blijft de dis- Tegenover onderdrukking, criminatie bestaan ondanks tegen tekorten en geweld, is vormen van onderdrukking. wettelijke gelijkheid. Sluit je aan bij LSP om een soOngelijkheden en onder- het nodig om te strijden voor cialistisch alternatief voor het drukking van vrouwen en een andere samenleving! kapitalisme op te bouwen.

w w w. s o c i a l i s m e . b e


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.