Sơ đồ 2.3. Tiến trình dạyhọc TTKP trong dạy học chủ đề các môn KHTN ở THCS

44

GV lựa chọn tình huống xuất phát làm nảy sinh vấn đề, học sinh tiếp nhận tình huống, đặt ra các câu hỏi thắc mắc, những vấn đề quan tâm cần được làm rõ. HS đối mặt với các vấn đề cần giải quyết, HS đề xuất, lựa chọn, tiến hành giải pháp và rút ra kết luận. Từ đó, HS suy ngẫm, đánh giá vấn đề và ra quyết định về trách nhiệm của cá nhân với xã hội, với cộng đồng.

Sơ đồ 2.3. Tiến trình dạy học TTKP trong dạy học chủ đề các môn KHTN ở THCS

Các biểu hiện hành vi của NLKH Vấn đề mà cộng đồng, địa phương, học sinh quan tâm

Tình huống xuất phát

Vấn đề

Đề xuất giải pháp

Tiến hành giải pháp Giai đoạn I: Hoạt động khởi động

Giai đoạn II Hoạt động tìm tòi khám phá để giải quyết vấn đề

Trình bày, thảo luận

Kết luận, tổng quát hóa (KT Khoa học + Thái độ, sự tham gia) Giai đoạn III: Hoạt động đánh giá và suy ngẫm về các giải pháp.

45

2.4.3.3. Tiến trình DHTTKP với việc bồi dưỡng NLKH cho HS Để bồi dưỡng năng lực khoa học cho HS, GV cần tổ chức hoạt động tìm tòi khám phá sao cho HS được bộc lộ các biểu hiện về năng lực khoa học một cách tốt nhất. Bản chất của tìm tòi khám phá trong dạy học là tổ chức cho người học lĩnh hội nội dung dạy học theo logic của tiến trình nghiên cứu khoa học. Dạy học tìm tòi khám phá tạo cho học sinh cơ hội để họ trải nghiệm những hiện tượng và khám phá khoa học một cách trực tiếp. Chúng tạo ra những thách thức, những bối cảnh trong đó học sinh có thể bộc lộ quan điểm của mình và khám phá chân lí, tự mình tạo kiến thức mới bằng cách chỉnh sửa, thay đổi các quan niệm và thêm những khái niệm mới vào cái họ đã biết. Từ đó, có thể khẳng định, tìm tòi, khám phá là con đường hiệu quả để người học được chủ động, tích cực học, qua đó rèn cho người học những năng lực cần thiết. Đặc trưng cơ bản của tiến trình dạy học tìm tòi khám phá là các kiến thức được tổ chức xung quanh các chủ đề nhằm tạo mối liên hệ giữa các kiến thức của các phần, các môn học khác nhau để giải quyết vấn đề thực tiễn. Đó là một tiến trình học trong môi trường dân chủ, dựa trên nguyên tắc cùng quản lí, cùng chịu trách nhiệm về cả phía người dạy và người học nhằm phát triển năng lực khoa học của người học. Kết hợp bảng cấu trúc năng lực khoa học 2.1 với sơ đồ tiến trình dạy học TTKP 2.3 có thể mô tả rõ ràng việc bồi dưỡng các năng lực thành tố của NLKH trong các giai đoạn khác nhau của dạy học tìm tòi khám phá cũng như việc phân định các hoạt động của GV và HS (Sơ đồ 2.4)