Cylchlythyr Gaeaf 2023
FelLlywyddbalchCymdeithasCymru-ArianninhoffwnddiolchibobunohonochamgefnogigwaithY Gymdeithas.Trysori’wrhannuyw’rGymraegathrwyfodynaelodauoGymdeithasCymru-Arianninrydym niigydyngwneudeinrhanynhynobeth,rwy’nteimloGyda’ngilyddrydymniwiryngwneudgwahaniaeth ifywydaueinffrindiauapherthnasauannwylynYWladfaa’rArianninbenbaladrheddiwMaecanghennau oGymdeithasCymru-ArianninwedieulleolimewnsawlardalyngNghymru.Ymunwchgydagunohonynti fwynhaucwmnïaethddaarhydyflwyddyn.
Hoffwnachubarycyflefanhynidaluteyrngedi’ndauLywyddAnrhydeddussyddwedieingadaeldrosy misoedddiwethafMaebwlchenfawrareuholauondmaeeugwaddolynmyndifodgydaniam flynyddoeddmaithiddodrwy’ngwybodYBnrElveyMcDonalda’rFnsElanJones–Gwladfawyrbalcha roddoddo’uhamsera’uhegniynddiflinodrosyGymraegynYWladfahydydiwedd.Coffadaiawn amdanynt.
Elvey Jones Macdonald (1941 – 2022)
Un o ‘blant y Paith’ oedd Elvey ac yn ddisgynnydd balch o’r arloeswyr mentrus a ymfudodd i sefydlu Gwladfa, a ‘byd newydd’ yn Neheudir yr Amerig. Treuliodd y rhan fwyaf o’i fywyd yn Nghymru.
Fe’i magwyd yn Nyffryn y Camwy ar aelwyd a oedd yn parchu ac yn mynnu diogelu gwerthoedd gorau Cymru Pan ddaeth i Gymru am y tro cyntaf yn 1965 nid oedd ganddo air o Saesneg, dim ond Cymraeg a Sbaeneg.
Dechreuodd ei yrfa yn gweithio mewn banc yn Nhrelew. Wedi symud i Gymru bu'n drefnydd cynorthwyol Eisteddfod Genedlaethol Cymru am bum mlynedd, yna fe'i penodwyd yn Bennaeth Eisteddfod Genedlaethol Urdd Gobaith Cymru
lle bu yn y swydd rhwng 1974 ac 1997 Ar hyd ei oes, bu'n hyrwyddo popeth oedd yn ymwneud â'r Wladfa
Bu’n trefnu teithiau ac yn tywys ymwelwyr o Gymru i Batagonia am flynyddoedd lawer.
Bu’n Llywydd Anrhydeddus Cymdeithas Cymru-Ariannin, yn aelod brwd o’r pwyllgor gwaith yn hyrwyddo buddiannau’r Wladfa ac yn ddolen gyswllt glos rhwng Cymru a’r Ariannin.
Coffa da amdano a diolch am gael ei adnabod Cydymdeimlwn gyda Delyth a’r plant – Camwy Meleri a
Geraint a’u teuluoedd yn eu hiraeth a chofiwn yn annwyl am Edith, ei chwaer a’r teulu yn y Gaiman.
Eirian Wyn Lewis
Elan Jones (1928 – 2023)
Bu farw Elan Jones, Lerpwl ar 22 Ionawr 2023. Fe’i ganwyd yn Nhir Halen, yn un o wyth o blant – 4 bachgen a 4 merch. Roeddynt – fel Elvey MacDonald –yn ddisgynyddion o Edwin Cynrig Roberts. Ffermio oedd ei thad, ac roedd bywyd yn galed yno Cymraeg oedd iaith yr aelwyd, ond yn yr ysgol roedd y gwersi yn Sbaeneg.
Wedi gwneud cwrs nyrsio yn Buenos Aires daeth Elan i weithio i Ysbyty Môn ac Arfon, Bangor. Yno y cyfarfu â’i gŵr, Emrys, ac aethant i fyw i Lerpwl. Yn nechrau'r 1960au aethant i gadw tŷ capel Capel Park Road, Lerpwl gan symud yn hwyrach i gadw tŷ capel Bethel, Heathfield Road
Bu’n aelod o Bwyllgor Gwaith Cymdeithas Cymru-Ariannin am flynyddoedd gan ddod yn Llywydd
Anrhydeddus y blynyddoedd diwethaf Hi gafodd y fraint o ddadorchuddio'r gofeb i’r Mimosa yn Lerpwl yn 2015. Estynnwn ein cydymdeimlad â Richard, (yn Hwlffordd), David, Sonia ac Alun. Ceris Gruffudd
CYMDEITHAS CYMRU-ARIANNIN
Menna M George - Llywydd Cymdeithas Cymru-Ariannin
Clwb Cyfeillion
Beth am gefnogi’r gwaith o hyrwyddo'r
Gymraeg yn y Wladfa drwy ymuno â Chlwb
Cyfeillion Cymru-Ariannin?
Ennillwyr Ionawr 2023:
£100 (Rhif 126) Loreen Williams, Efail Isaf, Pontypridd
£ 75 (Rhif 119) Sian Jones, Tonteg, Pontypridd
£ 50 (Rhif 54) Mair Nutting Roberts, Lerpwl
£ 25 (Rhif 367) RH Wyn Williams, Abersoch
Daw incwm rheolaidd i’r Gymdeithas o’r Clwb sy’n ein galluogi i gefnogi mudiadau ac achosion Cymreig yn y Wladfa Y tâl ymuno yw £10 y flwyddyn ac mae gwobrau o £100, £75, £50 a £25 bedair gwaith y flwyddyn
Os hoffech ymuno, anfonwch ebost at eleriproberts@hotmail.com neu ffoniwch 07790513048
ddi hennau
Cangen Sir Gâr
Trefnwyd noson arbennig, yng Nghanolfan Hengwrt
Llandeilo, gan Eluned ac Isías ym mis Medi 2022, gyda Lois Jones Morris o Fenter Sîr Gâr yn ein croesawu i'r ganolfan Roedd gofyn i bawb ddod ag un eitem oedd yn arbennig i'r unigolyn oherwydd y cysylltiad â'r Wladfa. Cafwyd cyfle i rannu ein profiadau o'r Wladfa, a chyfle i glywed gan rai o drigolion y Wladfa ar sgrin, yn sôn am y gwahanol bethau o Gymru sy'n agos at eu calonnau a pham Cawsom fwynhau empanadas Popty Patagonia a lot fawr o hwyl. Diolch i Esyllt, Noe ac Elvira, ac i Wayne am helpu gyda'r arlwyo.
AethllawerorgangenfynyiDdathliadGwylyGlaniadynNefynllynedd-roeddtrefenydyddyn ardderchog,ycymdeithasua'rarlwyo'rraddflaenaf.Mae'nrhaidsônfanhynamTitoLewis,oGangenSîr Gâr,ynwreiddiolo'rWladfa,acynbywbellachymMlaenycoedgyda'rteulu,awnaethganufelrhano'r adloniant Diolchogalonamddiwrnodarbennigabuddiol
CroesocynnesibawbiDdathliadGŵylyGlaniadymmisGorffennaf2023iSîrGâr,ganmainifyddyn trefnu'rŴyleleni
Tristywcofnodimarwolaethtriaelodo'rgangenynyblynyddoedddiweddar-EurosJones,HazelCharles Evansacynddiweddariawn,SelwynHymphreys.Colledi'rgangenarôlpobunohonynt.
NosWenery10fedoFawrthbyddnosonyngnghwmniIwanWynReesynHengwrt,Llandeiloar dafodieithoeddyWladfa.Croesocynnesiaelodaunewyddi'rgangen - cysylltwchagElfedDavies: elfedpenffin@hotmail.com
07836739043
Sefydlwyd CPPAE yn 2008 er mwyn hyrwyddo a meithrin cyfeillgarwch a dealltwriaeth rhwng pobl Aberystwyth a'r cyffiniau, a phobl tref Esquel a'r ardal gyfagos.
Mae'r Gymdeithas yn annog ymweliadau gan unigolion, teuluoedd a grwpiau er mwyn cynorthwyo i ehangu cyd-ddealltwriaeth o weithgareddau y ddwy dref.
Mwy o wybodaeth ar dudalen Facebook y Gymdeithas
Cymdeithas Partneriaeth Pobl Aberystwyth ac Esquel CPPAE
Pwyllgor Gefeillio Aberteifi-Trevelin
Bydd pwyllgor gefeillio yn lansio’r cynllun ‘Ffrindiau’r Gefeillio’ yn ystod y gwanwyn Cyfle yw hwn i bobl ymaelodi ac ymrwymo i gyfrannu'n ariannol i hybu'r berthynas rhwng Aberteifi a Threvelin I ddechrau ar y cyhoeddusrwydd i’r cynllun bydd bore coffi yn cael ei gynnal yn Neuadd y Dref, Aberteifi ar fore Sadwrn 18fed o Fawrth. Yna bydd croeso cynnes i bawb ymuno mewn noson gymdeithasol ar nos Wener 21ain Ebrill am 7 o’r gloch yn y Man a'r Lle yn Aberteifi yng nghwmni Isías ac Eluned Grandis, Llanddarog. Yn ystod y noson bydd cynllun ‘Ffrindiau’r Gefeillio’ yn cael ei lansio yn swyddogol
Gall unrhyw un sydd â diddordeb mewn ymaelodi gysylltu ag eirianbrynhyfryd@aol.com
Cangen y De
Am y tro cyntaf ers talwm ym mis Tachwedd cawson ni gyfle i gynnal digwyddiad wyneb yn wyneb. Diolch i barotrwydd Ceris Gruffudd i deithio atom yng
Nghaerdydd. Cafwyd noson ddifyr dros ben yn ei gwmni, wrth iddo hel atgofion
ameigyfnodfelysgrifenyddyGymdeithasatheithioynyWladfa. Roeddhi’nhynodbrafgweldcyniferwedi mentroallanarnosonmorddiflasorantywydd,acmiroeddpresenoldebGwilyma’ifwcedgochyn ychwanegiadarbennigiawn! (Mae’rbwcedgochynrhano’ndigwyddiadauersydechrau-dyfaisGwilymi gasglucyfraniadauarddiweddbobdigwyddiad.)
DiolchiElliwaShirleyameincroesawuiGapelBethel,Rhiwbeinaacamybaneda’rlluniaethflasus. DiolchhefydiDafyddaMeria’umerchLowriamsicrhaubodyrholloffertechnegol–yngyfrifiadur,sgrîn, taflunyddacati–yneulleermwyniCerisarddangoseistorfafawroluniau.Rydynniwirynwerthfawrogol iawnogyfraniadpawbilwyddiantynoson
YmmisRhagfyrcawsomddarlithddifyriawnganyDrDafyddTudur.Felygŵyrniferohononni,maes arbenigolDrTudurydybywydagwaithMichaelDJones,acameinbodwedidathludauganmlwyddiantei eniyllynedd,roeddynbriodoliawninnifelCymdeithasnodicyfraniadpwysigMichaelDJonesisefydlu’r Wladfaynystodyflwyddyn Yngynharachyn2022,cafoddniferohonomycyfleifwynhaudarlithhynod ddiddorolDrTudurarfywydagwaithydynaelwirganraiyn‘DadyWladfa’ Wrthiflwyddynydathlu ddirwynibenfelly,yteimladoeddinnigynnigailgyfleiglywedyddarlithhon,adaethryw40ohononniat eingilyddynrhithiolymmisRhagfyrifwynhau’rwleddeiriolunwaithynrhagor.Rydymynmawrobeithioy gwêlyrhollwaithymchwilolaudyddmewncyfrolswmpusynydyfodolagos.
Ary6edoIonawrcawsomnosoniddathluNosYstwyll/LosReyesynyChapter.Roeddyrystafelldaneisang acroeddemigydfelunynddiolchgariEiryamdrefnunosonmorhyfrydareincyfer.Roeddysgwrs agoriadolyneinparatoi’neffeithiol,acyngosodycyd-destunynberffaithargyferyrhaglenemosiynolyma. Ynsicr,cawsonnigydeinswyno’nllwyrgyda’rrhaglen‘PonchoMamgu’.Roeddpawbynunfrydoleinbod wedidysgullaweracwedicaelagoriadllygadigaledibywydyrarloeswyrcynnar.Cafwydsesiwnholifywiog iawnyndilynydangosiadaroddoddychydigowybodaethgefndirgefndirolinniamycynhyrchiadeihun. DiolchynfawrEiryarranpawboeddynbresennol,adiolchhefydibawbaddaethadetholiado ddanteithionblasusadiodyddargyferynoson.Rydynnihefydynwerthfawrogoliawnogyfraniadpwysig DafyddaMeriamygwaithtuôli’rbar!RoeddhefydynwychgweldGwilymmewnhwyliaudaiawnynghydâ’i fwcedgochwerthfawr!Drwyddidrawfelly,nosonlwyddiannusiawn Bullawerosgwrsioachymdeithasuar ôlgwylio’rrhaglenamynegoddnifereudiddordebmewndodynaelodauo’rGymdeithasaciymunogydani yneingweithgareddauyngnghangenyDe.
Croesoiaelodaunewydd–cysylltwchâSandraDePolgwawryrandes@yahoo.co.uk
Cangen Clwyd
Fel arfer mae Dydd Gwener 13eg o'r mis yn ddiwrnod anlwcus, ond fis Ionawr ces i fraint
hynod - croesawu merch ifanc o'r Wladfa i aros gyda mi dros y Sul yn
Abergele Helen Mair Green oedd hi, a daeth drosodd i gael gwersi ar y delyn fawr bedal gan Elinor Bennett yng Nghanolfan Gerdd William
Mathias, a gweld tipyn o Ogledd Cymru.
Cafodd gyfle y noson gyntaf i fynychu cyfarfod o Gymdeithas Emrys ap Iwan yn festri Mynydd Seion a chyfarfod rhai oedd wedi ymweld â’r Wladfa.
Yna ddydd Sadwrn aethom i weld y gofeb yn Lerpwl lle y cychwynnodd y fintai gyntaf i'r Wladfa. Gan ei bod yn ymddiddori mewn cerddoriaeth roedd cofeb y Beatles yn ddiddorol, ac ar y ffordd yn ôl cawsom gipolwg ar dre'r Wyddgrug, cyn cyfarfod Richard a Jois Snelson yn Ninbych oedd wedi
croesawu ei theulu draw yn y gorffennol
Dydd Sul cafodd gyfle i ymarfer ar delyn bedal yn ardal Pandy Tudurnepell o'r lle bu ei thad Iolo Erik Green yn gweithio ar fferm yn y 1980au.
Yna cafodd deithio drwy Eryri i gartref Twm a Delyth Elias lle roedd yn aros. Gobeithiwn rannu’n hatgofion â changen Clwyd. Os hoffech wybodaeth pellach neu ymuno â'r gangen, cysylltwch
â Nesta Davies nestamarydavies@gmail.com 07870323790
Cangen
Môn ac Arfon
Does dim gweithgareddau wedi cael yn cynnal yn ddiweddar ond gobeithir trefnu rhywbeth cyn bo hir.
Os hoffech ymuno neu gysylltu, anfonwch ebost at Cathrin Williams
cathrin.williams@gmail.com
Gefeillio Nefyn - Porth Madryn
wedd Gorffennaf y llynedd (ger tonnau gwyllt y môr, Aberdaron), dyma benderfynu mynd draw i’r Wladfa gyfer yr Eisteddfod. Pan glywodd rhai yn y Wladfa am nhaith, mi drefnodd Silvina Garzonio Jones - Cadeirydd mdeithas Gymreig Porth Madryn - y byddai’n syniad ahodd Maer Madryn - Gustavo Sastre - draw i Dŷ shke i fy nghyfarfod ar 19 Hydref 2022. Yn ogystal, eth criw o swyddogion Cyngor Dinas Madryn draw i’m arfod er mwyn ail gynnau’r cysylltiad gyda Chyngor f Nefyn yn dilyn gefeillio’r ddau le yn 1998.
Bu’n gyfle i gyfnewid anrhegion a chael sgyrsiau difyr am Nefyn a Phorth Madryn, ac i mi esbonio fy mod yn aelod o Gyngor Tref Nefyn ers 3 blynedd Yn bresennol yno hefyd oedd y Dirprwy Faer - Noelia Corvalán
Carro - a gyflwynodd y llyfr "El Concejo Deliberante en la Identidad Madrynense". Roedd yn gyfle i'r Maer a'r Dirprwy Faer gael gweld yr holl waith gwych mae Cymdeithas Gymreig Porth Madryn wedi ei wneud dros y blynyddoedd i adnewyddu Tŷ Toshke. Rhys Llewelyn, Nefyn
Athrawon 2022
Roedd Thomas Samuel a Siân Morgans yn byw yn y Gaiman - Thomas yn dysgu disgyblion oed uwchradd yn Ngholeg Camwy a chynnal dosbarthiadau Cymraeg i oedolion, a Siân yn dysgu plant cynradd yn Ysgol Gymraeg y Gaiman ac Ysgol yr Hendre, Trelew, a rhoi gwersi Cymraeg yng Ngholeg Camwy. Roedd Rhiannon Ashley hefyd yn gweithio yn Ysgol yr Hendre, Trelew fel athrawes cerddoriaeth a dawnsio gwerin. Yn yr Andes bu Beth Owen yn athrawes Gymraeg yn Ysgol y Cwm, Trevelin Dyma rai o'i atgofion!
Atgofion Thomas Samuel
Rhiannon
Hoff le: Canŵio ar afon Camwy yn y Gaiman
Ysgrifennydd Siwan Lisa Evans
Hoff fwyd: Malbec Sureño Gwalia Lân, Gaiman
ysgrifennyddCymAr@gmail.com
Profiad gorau: Asado cymdeithasol yn Nhŷ
Thomas, Beth, Siân a Rhiannon
Thomas
Hoff le: Bod ar lan y môr ym Mhorth Madryn
Hoff fwyd: Malbec Sureño yn Gwalia Lân, Gaiman
Profiad gorau: Asado yn Nhŷ Camwy gyda
phobl o gymuned Gymraeg y Dyffryn
07813 501699
Camwy gyda Siân a Thomas yn coginio
Hoff ddigwyddiad: Noson Gwin a Cherddoriaeth a drefnwyd gan Menter Patagonia
Be wnewch chi gofio fwyaf: Beirniadu tan 3 o’r gloch y bore yn Eisteddfod Trevelin a cheisio aros ar ddihun!
Hoff ddigwyddiad: Noson Lawen Eisteddfod
Trelew
Be wnewch chi gofio fwyaf: Sgyrsiau
diddorol bob wythnos yn Siaradwyr Camwy
(grŵp sgwrsio wythnosol yn Nhŷ Camwy i siaradwyr rhugl)
Sian Morgans
Hoff le: Porth Madryn. Dw i’n ymddiddori’n fawr iawn mewn hanes ac mi oedd hi’n brofiad hollol wefreiddiol i sefyll yn syllu allan i’r bae yn dychmygu taith y Cymry draw. Yn ffodus iawn es i i Borth Madryn yn ystod fy wythnos gyntaf gyda theulu Gabro i weld y morfilod, yr amgueddfa a gwylio dawnsio gwerin yn Tŷ Toschkediwrnod melys iawn.
Hoff fwyd: Cwestiwn anodd achos cefais flas o fwydydd traddodiadol yr Ariannin - roedd popeth mor flasus!
Mi wnes i fwynhau empanadas o’r Siop Bara fel trît dydd Gwener.
Profiad gorau: Penwythnos Eisteddfod y Wladfa. Teithiodd fy ffrind gorau Elen draw ar gyfer yr Eisteddfod felly roedd yn brofiad sbesial iawn i rannu amser draw yn y Wladfa. Doeddwn i ddim wedi cystadlu yn yr
Eisteddfod ers tipyn o amser felly braint oedd gallu cystadlu gydag athrawon y Gaiman yn y gystadleuaeth cydadrodd. I orffen y penwythnos fe wnaethon ni ganu a dawnsio tan oriau man y bore yn y Noson Lawen, roedd hi'n noson llawn hwyl.
Hoff ddigwyddiad: Un o’r profiadau sy’n gwneud i mi wenu pob tro yw taith Beth a finnau o gwmpas Trevelin. Fe wnaethon ni fwcio i weld y rhaeadrau, amgueddfa, tulipanes a blasu gwin o fewn 2 awr. Cawsom yn wir ‘whistle stop tour’ o Drevelin a dysgu’r gair ‘muy rapido’ gan y gyrrwr tacsi a chael gwers blasu gwin
Nantyfall muy rapido!
Be wnewch chi gofio fwyaf: Rwy’n ddiolchgar iawn i bawb am y croeso a’r holl gyfleoedd i rannu amser yn eu cwmni. Mi fyddai’n cofio’r holl gwmni arbennig a’u straeon difyr.
MaeLleucuHafoAberystwythbellachwedicyrraeddGaimanacwedicychwyn yneigwaithfelathrawesddosbarthiYsgolGymraegyGaimantanddiweddy flwyddyn Byddhi'ndysguDosbarth4oedmeithrinynyboreau,aBlwyddyn6 cynraddynypnawniau.ByddeimerchEleanorsy'n5oedyncaelanturhefyd wrthiddifyndi'rysgolfeldisgybl!
MaeLleucuwedibodyngweithiotanynddiweddarfelathrawesynYsgol GymraegAberystwyth. Nidyhiywaelodcyntafyteuluifyndallani'rWladfai ddysgu-bueimodryb-GwenithapRobert(Blairerbynhyn)-ynathrawesdan yCynllunyn2007 Pobhwyli'rddwy!
Wedi cyrraedd y Gaiman am gyfnod erbyn hyn hefyd mae Ffion Denman fydd yn cynnal cwrs ffotograffiaeth i ddisgyblion Ysgol Gymraeg y Gaiman, ac yn creu casgliad o ffotograffau o bobl y Wladfa Bydd yn creu arddangosfa o ffotograffau ei thad Haydn a dynnwyd yn 1992 ac yn tynnu lluniau newydd o'r un gymdeithas heddiw. Mae mwy o wybodaeth yma Y Wladfa Gymreig
Os hoffech ymaelodi â'r Gymdeithas, y gost ydi £15.00 i unigolyn (£10 i rai dan 25 oed) neu £25.00 i gwpl. Anogwn aelodau i dalu'n uniongyrchol drwy archeb banc flynyddol.
Cysylltwch â'r ysgrifennydd i gael ffurflen ymaelodi, neu ffurflen Archeb Banc.
Nesta Davies
Ceris Gruffudd
Roberts
Ysgrifennydd Siwan Lisa Evans ysgrifennyddCymAr@gmail.com 07813 501699 Trysorydd Richard Snelson richard.snelson@gmail.com Swyddogion 22-23 Menna George Lois Dafydd Eluned Owena Grandis Llywydd Cadeirydd Is-gadeirydd Pwyllgor Gwaith 22-23
Glory Roberts Parch. Eirian Lewis Elvira Moseley
Eleri
Eluned
Elfed
Sandre
Elliw Baines-Roberts Dwyryd Williams
Jones
Davies
De Pol Cathrin Williams Esyllt Roberts Rhisiart Arwel
Lleucu ac Eleanor
