Gair Bach o Gyngor - Rhifyn 3

Gair bach o

Gyngor Tachwedd 2021

Rhifyn 3

Staff Cyngor Gwynedd

Cyhoeddiad treftadaeth: Y rhyddhad, balchder a’r cyffro

Hefyd yn y rhifyn yma: • • • •

Swyddog gwarchod enwau.

Parc Padarn yn ennill y Faner Werdd.

‘Top Tips’ iechyd corfforol a meddyliol.

Rysait Powlen Uwd Hydrefol.

Gair bach gan y golygydd Croeso i’r rhifyn diweddaraf o Gair Bach o Gyngor. Fel mae’r enw yn awgrymu dyma fersiwn bach o’r cylchgrawn arferol. Mi fydd y cylchgrawn llawn sy’n cael ei argraffu a’i anfon i leoliadau gwaith yn cael ei gyhoeddi fel yr arfer yn y flwyddyn newydd.

Ar dudalen 4 cawn ddarllen am hanes yr aelodau staff sydd wedi chwarae rôl flaenllaw yn ennill statws Safle Treftadaeth y Byd UNESCO i dirwedd Llechi Gogledd Orllewin Cymru.

Ar ddechrau tymor yr Hydref manteisiodd sawl un ohonoch ar gymryd rhan mewn ‘Sesiwn Seibiant’ dan arweiniad Andrew Tamplin. Trowch i dudalen 12 am ychydig o ‘top tips’ ar gyfer llesiant corfforol a meddyliol dros gyfnod yr Hydref.

Rydym yn cael darganfod mwy am waith Swyddog Gwarchod Enwau y Cyngor ar dudalen 6.

Llongyfarchiadau i staff a gwirfoddolwyr Parc Padarn am dderbyn Gwobr y Faner Werdd yn dilyn ei gwaith caled i gadw’r ardal yn daclus. Cawn ddal fyny hefo Prif Warden y Parc ar dudalen 10.

Cofiwch os hoffech chi gyfrannu at y rhifyn nesaf mae modd i chi gysylltu drwy e-bostio cyfathrebumewnol@gwynedd.llyw.cymru neu ffonio 01286 679341.

Ffion.

Oeddech chi’n gwybod fod 60% o boblogaeth Prydain ar Facebook?

Dydan ni yma yng Ngwynedd ddim gwahanol a dyna pam, yn dilyn sgyrsiau efo staff mae grŵp Facebook wedi cael ei greu yn arbennig ar gyfer HOLL staff Cyngor Gwynedd.

Dyma gyfle i bawb gael gwybodaeth amdan y Cyngor yn syth bin - ar eich ffôn, ar eich iPad neu ar eich cyfrifiadur. Os hoffech ymuno gyda’r grŵp chwiliwch am “Staff Cyngor Gwynedd” ar Facebook.

Dave Meller - Gwaith gwirfoddol Rheilffordd Treftadaeth Ucheldir Cymru Mae Dave Meller o’r tîm Cyflawni Prosiectau, Adran YGC wedi bod yn wirfoddolwr i’r rheilffordd Treftadaeth Uchelidir Cymru ers dros 40 mlynedd. Yn ddiweddar, bu Dave yn rhan o brosiect i adnewyddu rhai o adeiladau’r rheilffordd ym Mhorthmadog. Mae’r rheilffordd yn cael ei gweithredu gan elusen ddemocrataidd y ‘Welsh Highland Railway Ltd’ ac yn cael ei redeg gan aelodau o’r elusen.

“Mae gweithdai’r rheilffordd, siediau locomotif a cherbydau wedi’u hadeiladu ar dir a brynwyd yn ôl yn y 1970au, a ddefnyddiwyd yn flaenorol fel busnes llaeth.

Mae rhai o’r adeiladau wedi’u hadeiladu o’r newydd ar y safle gan y rheilffordd, tra bod eraill wedi’u haddasu o adeiladau fferm. Roedd y sied locomotif ar un adeg yn ysgubor gwair ac roedd y gweithdai peiriannau yn rhan o adeiladau’r fferm. Mae’r hynaf o’r rhain yn dyddio’n ôl i’r 1850au, ac maent o adeiladwaith traddodiadol - waliau cerrig a tho llechi.

Gosodwyd llechi newydd ar y toeau yn yr 1980au, ond roedd arian yn dyn ar y pryd ac nid oedd digon o orgyffwrdd rhwng y llechi (ail law), tra difrodwyd gwter rhwng y ddau do yn fuan ar ôl eu gosod. Felly, er gwaethaf nifer o ‘atgyweiriadau’ a wnaed dros y blynyddoedd, mae’r to wedi gollwng trwy gydol y rhan fwyaf o’r 40 mlynedd y bûm yn ymwneud â’r rheilffordd.

O’r diwedd, yn ystod yr haf daeth cyllid ar gael i ail osod llechi’r adeilad gyda llechi newydd a gosod gwter plwm newydd. Cwblhawyd y cam cyntaf, sef gosod y gwter a’r ddau do sy’n goleddu tuag ato ym mis Awst gyda’r ail gam, y to de-ddwyreiniol ym mis Hydref ond bydd yn rhaid i’r cam olaf aros nes bod rhan o’r to ‘lean-to’ wedi cael ei ail wneud gwanwyn nesaf”, meddai Dave.

Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth am y rheilffordd yma.

Ydych chi yn gwneud gwaith gwirfoddol neu gyda hobi diddorol? Os hoffech rannu eich stori cysylltwch drwy e-bostio cyfathrebumewnol@gwynedd.llyw.cymru

• Y to cyn y gwaith adnewyddu.

• Y to ar ôl cael ei adnewyddu.

3

4

Llwyddiant i Dirwedd Llechi Cymru Byddai’n rhaid i chi fod wedi bod yn byw dan garreg (neu lechen!) i fethu sylwi fod Tirwedd Llechi Gogledd Orllewin Cymru wedi ennill statws Safle Treftadaeth y Byd UNESCO yn ystod yr Haf eleni.

Mae pentrefi a threfi fel Blaenau, Bethesda ac Abergynolwyn bellach yn rhannu llwyfan a llefydd mor amrywiol a thrawiadol â’r Taj Mahal, Pyramydau’r Aifft, Cadeirlannau Baroque America Ladin a’r Great Barrier Reef yn Awstralia.

Cyngor Gwynedd oedd yn arwain y gwaith o gyflwyno’r cais i UNESCO gyda gwahanol wasanaethau o fewn adrannau Economi a Chymuned, Cynllunio a TG yn chwarae rhan allweddol. Cafodd y cyhoeddiad gryn sylw ar y pryd yn y cyfryngau lleol, cenedlaethol a rhyngwladol ac yma, mae Hannah Joyce, Uwch Swyddog Adfywio Strategol yn yr adran Economi a Chymuned yn rhoi ei argraffiadau unigryw ei hun ar yr holl broses. Mae Hannah a’i chydweithwyr Roland Evans a Gwenan Pritchard wedi bod yn flaenllaw wrth lywio’r prosiect dros y blynyddoedd.

Cafodd y cyhoeddiad ei wneud gan y Pwyllgor Treftadaeth Byd draw yn Tsina bell gyda Hannah a’r criw yn gwylio dros y we yn yr Amgueddfa Lechi yn Llanberis. Meddai: “Roedd y teimlad o ryddhad, balchder a chyffro yn amlwg pan ddaeth y cyhoeddiad. Roedd pawb yn nerfus iawn o flaen llaw gan nad oeddem yn gwybod beth fyddai’r penderfyniad. Roedd trafodaethau am safleoedd eraill wedi mynd yn groes i’r disgwyl. Pan oedd ein tro ni, roedd y Pwyllgor yn unfrydol mai arsgrifio Tirwedd Llechi Gogledd Orllewin Cymru oedd y penderfyniad.

“Ar ôl cael amser i gysidro, balchder ydi’r teimlad fydd yn aros yn y cof – balchder o’r gwaith sydd wedi mynd i mewn i sicrhau’r statws, y cydweithio rhwng partneriaid, cymunedau a busnesau Gwynedd i gyrraedd y nod.”

Mae’r cyhoeddiad yn coroni 12 mlynedd o waith caled er bod y syniad a’r ewyllys i sicrhau statws Treftadaeth y Byd i’r ardal wedi bodoli ers 25 mlynedd. Mae’r tîm wedi wynebu heriau ar hyd y ffordd gyda datblygu’r enwebiad yn profi i fod yn gymhleth ar adegau yn enwedig wrth geisio bodloni gofynion Llywodraeth Prydain, UNESCO a’r cyrff cynghorol.

• Un o furluniau Cynllun LleCHI yng nghymunedau Gwynedd.

Eglurodd Hannah: “Er gwaetha’r heriau mae’r broses wedi bod yn un gwerth chweil wrth i ni fagu perthnasau da gyda chymunedau a busnesau Gwynedd, a galluogi iddynt fod yn rhan o broses datblygu

5

• Diwrnod y cyhoeddiad yn yr Amgueddfa Lechi.

a chyflwyno’r enwebiad. Ein prif fwriad oedd i ddefnyddio treftadaeth gyfoethog y sir ar gyfer adfywiad cymdeithasol ac economaidd.

“Rydym yn awyddus i gymunedau a busnesau wneud y mwyaf o’r dynodiad yn ei ffordd ei hunain, ac mae’r sbardun ar gyfer hyn wedi cael ei greu trwy gynllun LleCHI sydd wedi bod yn rhedeg yn y cymunedau llechi ers tair blynedd. Rydym eisiau i’r dynodiad gynyddu dealltwriaeth leol o dreftadaeth a hanes dyffrynnoedd y llechi, i ennyn balchder yn y bröydd a chreu cyfleoedd economaidd newydd i unigolion a busnesau.

“Mae datblygiad yr enwebiad eisoes wedi denu dros £1 miliwn o fuddsoddiad allanol mewn prosiectau pwysig sy’n adfywio ein cymunedau yn economaidd ac yn gymdeithasol trwy dreftadaeth a diwylliant ac mae llawer o brosiectau’n cael eu datblygu ar gyfer y dyfodol.”

Er bod y gwaith o ddatblygu’r enwebiad wedi dod i ben, nid dyma ddiwedd y gân yn ôl Hannah.

Meddai: “Mae Cynllun Rheoli Safle wedi ei gyflwyno i UNESCO fel rhan o broses ymgeisio, ac mae hwnnw yn adnabod blaenoriaethau ar gyfer rheoli’r safle am y ddeg mlynedd nesaf. Yn ymarferol, mae hyn yn golygu gweithio i wella dehongli ac ymgysylltiad gyda chymunedau ar draws yr ardal, gwaith i adfer ac adfywio rhai o’r strwythurau, adeiladau a thirweddau hanesyddol.

“Byddwn hefyd yn parhau i weithio gyda chymunedau a busnesau i wneud y mwyaf o’r dynodiad, ceisio sicrhau cyllid er mwyn esblygu cynllun LleCHI i’r dyfodol, a helpu partneriaid, cymunedau a thirfeddianwyr i fanteisio ar y cyfleon all ddeillio o’r dynodiad.”

Os hoffech ddarllen mwy am ardaloedd llechi Gogledd Orllewin cliciwch yma: https://www.llechi.cymru

6

Swyddog Gwarchod Enwau I fynd i’r afael â’r broblem o golli enwau Cymraeg ar dai a strydoedd mae’r Cyngor wedi penodi swyddog i gydlynu’r Prosiect Gwarchod Enwau Cynhenid.

Ymunodd Meirion MacIntyre Huws o Glynnogfawr â’r Uned Iaith ddechrau mis Medi.

Meddai Mei: “Mae hwn yn faes sydd wedi bod o ddiddordeb i mi ers blynyddoedd lawer ac sy’n agos at fy nghalon.

Felly dwi’n edrych ymlaen yn fawr at fod yn rhan o warchod elfen hynod o bwysig o’n hanes a’n hiaith.’

“Dwi’n gweld hanes Gwynedd fel hen dapestri mawr lliwgar, yn frith o fân luniau a digwyddiadau sy’n adrodd hanesion y sir drwy lun a lliw. Un rhan o’r tapestri gwerthfawr hwnnw yw hanes enwau llefydd.

Mae colli enw Cymraeg ar dŷ er enghraifft yn creu twll yn y tapestri ac mae tyllau’n ymddangos fesul dydd.”

Yn ogystal â chydweithio gydag adrannau mewnol i sefydlu gweithdrefnau i atal pobl rhag newid enwau tai, bydd gwaith Mei yn cynnwys gwaith allanol hefyd.

“Dwi’n rhagweld y bydd dwy elfen i’r swydd, yn gyntaf y gwaith o gael trefn mwy o eglurder ar y polisïau a’r ddeddfwriaeth sydd yn bodoli’n barod i daclo’r broblem, rhyw fath o waith ‘cefn y siop’ fel ’tae. Yna mi fydd gwaith ‘ffenast ffrynt y siop’ sef hyrwyddo’r Prosiect Gwarchod Enwau Lleoedd a chreu gweithgareddau yn y gymuned, ar lawr gwlad, i ddenu diddordeb yn y maes. Y gobaith, yn sgil hynny fydd denu mwy o barch at yr holl hanes a diwylliant sydd ynghlwm ag enwau tai a llefydd.”

“Dwi’n gweld hanes Gwynedd fel hen dapestri mawr lliwgar, yn frith o fân luniau a digwyddiadau sy’n adrodd hanesion y sir drwy lun a lliw.”

• Meirion MacIntyre Huws, Swyddog Prosiect Hybu a Hyrwyddo’r Gymraeg.

7

Bydd Mei’n cyd-weithio’n agos â thîm Hunaniaith ac mae sesiynau Zoom, ‘Yr Enw a’r Hanes’, eisoes wedi eu trefnu ar gyfer gyda’r nosau dros y gaeaf. Bydd pwt bychan yn ymddangos yn rheolaidd yn ‘Gair Wythnosol’ o hyn ymlaen hefyd, yn adrodd hanes enw rhywle yng Ngwynedd, a hynny er mwyn codi ymwybyddiaeth a magu diddordeb cyd-swyddogion ar draws y Cyngor.

“Mae hanes enwau lleoedd yn agoriad llygaid ar sut mae ein hiaith wedi datblygu dros y canrifoedd. Maen nhw’n rhoi cipolwg i ni ar sut ddaru’r hen Gymry blethu hanes lleol â nodweddion o’r tirlun o’u cwmpas i greu enwau gwirioneddol hyfryd. Mae ambell enw fel Pen Llithrig y Wrach yn farddoniaeth ynddo’i hun!

“Rydan ni i gyd yn byw ac yn bod yng nghanol y cyfoeth ‘ma. Bob un tro awn ni o un lle i’r llall o fewn y sir mi fyddan ni’n mynd heibio i berlau a thrysorau sy’n llenwi’r hen dapestri mawr y soniais amdano. Heb yr enwau hynny mi fydd y tapestri’n troi’n dyllau i gyd ac yn syrthio oddi ar y wal am byth. Dwi’n edrych ymlaen at yr her o atal hynny rhag digwydd.”

Mae modd cysylltu â Mei drwy ffonio est 32369 neu bostio MeirionMacIntyreHuws@gwynedd.llyw.cymru

Cadwch lygaid am y pwt ‘Yr Enw a’r Hanes’ gan Mei sy’n ymddangos ar y fewnrwyd a’r bwletin Gair Wythnosol.

8

Cynllun Beicio i’r Gwaith

Beth ydi o?

Beth am arbed ar gostau teithio a gwella eich ffitrwydd yr un ffordd? Yn ddiweddar mae uchafswm gwerth yr hyn y gallwch logi wedi cynyddu o £2,000 i £3,000 yn cynnwys TAW. Drwy’r cynllun gallwch logi beic gan gynnwys beic trydan ac offer diogelwch o’ch dewis. Mae bron i 1,000 o aelodau staff wedi manteisio ar y cynllun Beicio i’r Gwaith ers iddo gael ei gyflwyno nôl yn 2012.

Sut mae’n gweithio?

Bydd cost y beic ac unrhyw offer diogelwch yn cael ei rannu’n 12 taliad misol a fyddai’n cael eu tynnu’n awtomatig o’ch cyflog, gan wneud y cynllun nid yn unig yn ddidrafferth ond yn fforddiadwy iawn hefyd. Ychwanegwch ar ben hynny bod y taliadau misol yn dod o’ch cyflog cyn i chi dalu treth ac Yswiriant Gwladol sy’n rhoi arbediad sylweddol i chi ar gost gwreiddiol y beic.

Felly bachwch ar y cyfle i wella eich iechyd a helpu i amddifyn yr amgylchedd.

Mwy o wybodaeth Am fwy o fanylion ynglŷn â sut y gallwch fanteisio ar y cynllun cliciwch yma.

9

Ydych chi’n barod am y gaeaf?

Am gyngor ar sut i baratoi ar gyfer y gaeaf yn eich cartref, ar y ffordd neu wrth fwynhau’r awyr agored a sut i gael gwybodaeth neu gysylltu â ni pan mae tywydd garw’n creu problemau ewch i’r wefan:

www.gwynedd.llyw.cymru/gaeaf

10

Parc Padarn yn ennill y Faner Werdd Llongyfarchiadau i staff a gwirfoddolwyr Parc Padarn am dderbyn Gwobr y Faner Werdd a Gwobr Gymunedol y Faner Werdd yn dilyn ei gwaith caled i gadw’r ardal yn daclus. Mae’r wobr ryngwladol yn arwydd bod gan y Parc neu fan gwyrdd y safonau amgylcheddol uchaf posibl, ei fod yn cael ei gynnal a’i gadw’n rhagorol a bod ganddo gyfleusterau gwych i ymwelwyr.

Wedi ei lleoli dros 800 acer, mae Parc Gwledig Padarn yn cynnig golygfeydd trawiadol, o Lyn Padarn i Gastell Dolbadarn a mynyddoedd Eryri. Wyddoch chi, er bod cyfeiriad y Parc yn dod o dan Llanberis, mae rhan fwyaf o’r Parc yn gymuned Llanddeiniolen. Tîm o bedwar staff parhaol sef Paul, Aron, Dafydd ac Owain ac yna dau gymhorthydd tymhorol, John a Nia sydd yn gofalu am Barc Padarn o ddydd i ddydd.

Mae’r Parc yn ymestyn o Lanberis i lawr i Penllyn a Brynrefail, i fynnu llethrau Fachwen ac at Allt Ddu yn Dinorwig.

“Mae pawb o’r tîm yn falch iawn bod eu cyfraniad tuag at ofalu am y Parc, a’i gynnal a chadw bob dydd o’r flwyddyn wedi arwain at ennill Gwobr y Faner Werdd eto eleni. Mae Parc Padarn yn safle eithaf unigryw gyda chymaint o agweddau sydd angen sylw cyson gan staff. Rydym yn ffodus iawn o gael gwasanaeth cefnogol gwych gan adrannau eraill y Cyngor fel yr Adran Tai ac Eiddo sydd yn ein helpu i gynnal ein hadeiladau ac i gynorthwyo gyda’r gwaith glanhau.

Rydym hefyd yn ddiolchgar iawn am y gefnogaeth gan yr unigolion a’r grwpiau o wirfoddolwyr, sydd yn darparu cymorth i gasglu sbwriel ac i gynorthwyo ni i ofalu am ein safleoedd naturiol bregus. Mae’r partneriaethau yma yn mynd o nerth i nerth.”, meddai Paul Sivyer, Prif Warden y Parc.

Y tîm yma sydd yn gyfrifol am gynnal a chadw’r milltiroedd o lwybrau sy’n mynd trwy’r Parc gan gynnwys y pontydd, giatiau a chamfa sydd ar eu hyd. Byddant hefyd yn gofalu am y 200 acer o Lŷn Padarn, nifer o feysydd parcio ac adeiladau rhestredig fel Ysbyty Chwarel Dinorwig.

“Rydym hefyd yn ddiolchgar iawn am y gefnogaeth gan yr unigolion a’r grwpiau o wirfoddolwyr, sydd yn darparu cymorth i gasglu sbwriel ac i gynorthwyo ni i ofalu am ein safleoedd naturiol bregus.”

• Parc Padarn.

11

• Staff Parc Padarn.

Eglurodd Paul: “Peth cyntaf bob bore byddwn yn archwilio prif safleoedd y Parc er mwyn gofalu bod popeth yn ddiogel a bod arwyddion yn eu lle. Byddwn hefyd yn gwirio fod y peiriannau talu arddangos yn gweithio, yn agor y toiledau cyhoeddus a hel unrhyw sbwriel. Yn rheolaidd rydym yn archwilio strwythurau a adeiladwyd a’r agweddau naturiol y Parc am ddiffygion a pherygl, ac wedyn yn cofnodi’r archwiliadau.

Yn ogystal â hyn wrth gwrs mae angen rhoi sylw i rai o’r degau o filoedd o bobol sy’n ymweld â’r Parc bob blwyddyn fel unigolion a’r defnyddwyr masnachol sydd yn cynnal gweithgareddau fel rasys neu weithgareddau ar y llŷn. Mae rhai defnyddwyr angen ei rheoli weithiau ond wrth lwc, mae’r mwyafrif o ymwelwyr yn hollol di drafferth. Mae Parc Padarn hefyd yn boblogaidd fel lleoliad i ffilmio rhaglenni teledu ac ambell i ffilm ‘block buster’!”

Un o’r pethau sy’n rhoi’r mwynhad mwyaf i Paul ydi gweld pobl leol ac ymwelwyr sydd a gymaint o wahanol ddiddordebau bywyd yn gwerthfawrogi’r Parc.

“O nofio gwyllt yn y llŷn i fwynhau picnic wrth edrych ar yr olygfa o’u cwmpas, mae ‘na rhywbeth at ddant pawb. Mae rhai yn mwynhau mynd am dro hamddenol ar hyd Caeau’r Ddol ac eraill yn hoff o grwydro Llwybr Chwarel Vivian. Mae ‘na rhywbeth gwahanol i wneud bron bob dydd!”

Am fwy o wybodaeth am Barc Padarn ewch i www.gwynedd.llyw.cymru/ParcPadarn Mae Cadwch Gymru’n Daclus bob amser yn chwilio am fannau newydd i ymuno â Gwobrau’r Faner Werdd. Os hoffech roi eich parc neu fan gwyrdd chi ar y map, ewch i wefan Cadwch Gymru’n Daclus www.keepwalestidy.cymru am fwy o wybodaeth.

12

Sesiwn Seibiant Ar ddechrau tymor yr Hydref manteisiodd dros 80 o aelodau staff o wahanol adrannau’r Cyngor ar y cyfle i gymryd toriad byr o’r gwaith dydd i ddydd i roi sylw i’w iechyd a lles meddyliol a chymryd rhan mewn ‘Sesiwn Seibiant’ dan arweiniad Andrew Tamplin o gwmni Canna Consulting.

Yn ystod y sesiynau roedd cyfle i ddysgu am leihau straen a sut i fod yn fwy gwydn i heriau a chafwyd cyfle i siarad efo cydweithwyr o adrannau a gwasanaethau eraill.

• Mirain L lwyd Rober ts.

Rhannodd Andrew ychydig o’i ‘top tips’ llesiant ac anogodd pawb i greu rhestr llesiant ar gyfer yr Hydref sef rhestr o bethau i droi atynt ar adegau pan fo angen atgoffa’n hunain i gymryd cam yn ôl, slofi lawr a gwneud rhywbeth gwahanol i’r amserlen dyddiol.

Un o’r rhai fanteisiodd ar y cyfle i fynychu ‘Sesiwn Seibiant’ oedd Mirain Llwyd Roberts, Cydlynydd Pontio’r Cenedlaethau yn yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant. Dywedodd Mirain: “Roedd yn braf atgoffa fy hun i gymryd cam yn ôl a meddwl sut i wella’n llesiant. Y peth mwya’ geshi o’r sesiwn oedd fy atgoffa i beidio bod yn galed ar fy hun a nad oes rhaid dilyn yr un ‘amserlen’ dyddiol trwy’r flwyddyn”.

Lluniodd Mirain restr llesiant yn dilyn y sesiwn, dyma flas arno: Dyma ychydig o ‘top tips’ ar gyfer llesiant corfforol a meddyliol dros gyfnod yr Hydref: • Gwneud y mwyaf o olau dydd - cymryd toriad da amser cinio a mynd am dro • Yfed digon o ddŵr a chadw at ddiet yr haf – bwyd lliwgar / ffres / bwyd tymhorol ysgafn • Neilltuo amser i chi eich hun • Bod yn garedig gyda chi eich hunain ac eraill • Cysylltu â ffrindiau a theulu • Trio rhywbeth newydd – llyfr, chwaraeon, gweithgaredd...

• Addasu eich amserlen dyddiol i gael ychydig o amrywiaeth • Creu rhestr llesiant Ydi’r erthygl am Parc Padarn ar dudalen 10 wedi eich ysbrydoli i fynd am dro? Mae cerdded yn ffordd wych o gadw’n heini ac yn llesol i’r meddwl. Mae hefyd yn ffordd o weld a dod i adnabod eich milltir sgwâr.

Os ydych chi’n hoffi mynd am dro yn eich ardal leol neu thu hwnt beth am rannu syniadau gydag eraill am lefydd gwych i fynd am dro drwy yrru lluniau o’ch anturiaethau i cyfathrebumewnol@gwynedd.llyw.cymru Am syniadau o lefydd i fynd am dro, cliciwch yma.

13

Rysait Powlen Uwd Hydrefol Wyddoch chi mai brecwast yw pryd pwysicaf y dydd? Mae angen bwyd ar y corff i ddeffro a chael digon o egni i wynebu’r dydd. Beth am fynd ati i baratoi’r rysáit iachus a blasus isod?

Cynhwysion 100g mafon wedi’u rhewi 1 oren, ½ wedi’i sleisio a ½ sudd 150g o geirch 100ml o laeth ½ banana wedi’i sleisio 2 lwy fwrdd o fenyn cnau almon 1 llwy ffwrdd o aeron goji 1 llwy fwrdd o hadau chia

Dull 1. Rhowch hanner y mafon a’r sudd oren i gyd mewn padell. Mudferwch nes bod y mafon yn meddalu, tua 5 munud.

2. Yn y cyfamser trowch y ceirch, y llaeth a’r dŵr 450ml mewn padell dros wres isel nes eu bod yn hufennog. Gorchuddiwch gyda’r compote mafon, mafon sy’n weddill, sleisys oren, banana, menyn almon, aeron goji a hadau chia.

Llwyddiant Staff

Dyma gyfle i gydnabod a dathlu llwyddiannau staff. Os ydych chi’n gwybod am aelod(au) staff sydd wedi ennill cymhwyster neu sydd wedi cyflawni rhywbeth arbennig cysylltwch ag Ffion drwy CyfathrebuMewnol@gwynedd.gov.uk neu ffoniwch 01286 679341 i’w gynnwys yn y rhifyn nesaf.

Nia Jane Owen-Midwoo d, YGC.

Guto Rhys Hughes, Cefnogaeth Gorfforaethol Llongyfarchiadau i Guto, Hyfforddai Proffesiynol Caffael sydd wedi ennill gradd feistr MSc Rheolaeth a Chyllid gyda rhagoriaeth.

Mae Nia wedi llwyddo mewn cymhwyster ILM Lefel 3 – Dyfarniad mewn Arweinyddiaeth a Rheolaeth .

Llongyfarchiadau mawr Nia.

Robin Whiteside Thomas a Gerwyn Llwyd, YGC. Llongyfarchiadau i’r ddau am ennill cymhwyster HNC mewn Peirianneg Sifil.

Tom Macaulay, YGC. Llongyfarchiadau i Tom am ennill cymhwyster RICS (Sefydliad Brenhinol y Syrfewyr Siartredig).

ts

on Rober im S , s in k r e P Robin YGC. a Jac Parry,

Simon a Jac , in b o R i n w Da ia wyster Eng h m y c l il n n e am negwyr h c e T ( ) E C Tech (I Peirianneg)

14

15

16