Gair Bach o Gyngor - Rhifyn 2

Gair bach o

Gyngor Medi 2021

SGWRS I ACHUB BYWYD

Hefyd yn y rhifyn yma: • • • •

Dafydd ar daith!

John yn Serennu.

Cerdded Llwybr Arfordir Cymru.

Ymddeoliad Hapus Gwen.

Rhifyn 2

Staff Cyngor Gwynedd

Gair bach gan y golygydd Croeso i’r rhifyn diweddaraf o Gair Bach o Gyngor. Fel mae’r enw yn awgrymu dyma fersiwn bach o’r cylchgrawn arferol. Mi fydd y cylchgrawn llawn sy’n cael ei argraffu a’i anfon i leoliadau gwaith yn cael ei gyhoeddi fel yr arfer o gwmpas y Nadolig.

Ar dudalen 4 cawn ddarllen am hanes ysbrydoledig Lois a’r neges bwerus y mae hi am ei rhannu â phob un ohonom.

Fedrwch chi ddyfalu pwy yw’r aelod staff sydd wedi bod yn serennu ar lwyfan yr Eisteddfod Amgen yn ddiweddar? Bydd y cyfan yn cael ei ddatgelu ar dudalen 6.

Llongyfarchiadau i Lona o’r Adran YGC sydd wedi teithio ar hyd Llwybr Arfordir Cymru, cawn ddarllen mwy ar dudalen 10.

Mai’n ddiwedd cyfnod i un o wynebau cyfarwydd y Cyngor wrth iddi ymddeol ar ôl 25 mlynedd o wasanaeth yn y maes gofal. Trowch i dudalen 8 i ddarganfod mwy.

Mae’r Prif Weithredwr Dafydd Gibbard wedi bod ar daith hefyd i weld ambell un ohonoch a’ch tîmau. Trowch i’r dudalen nesaf i ddarllen mwy.

Cofiwch os hoffech chi gyfrannu at y rhifyn nesaf mae modd i chi gysylltu drwy e-bostio cyfathrebumewnol@gwynedd.llyw.cymru neu ffonio 01286 679341.

Ffion.

Oeddech chi’n gwybod fod 60% o boblogaeth Prydain ar Facebook?

Dydan ni yma yng Ngwynedd ddim gwahanol a dyna pam, yn dilyn sgyrsiau efo staff mae grŵp Facebook wedi cael ei greu yn arbennig ar gyfer HOLL staff Cyngor Gwynedd.

Dyma gyfle i bawb gael gwybodaeth amdan y Cyngor yn syth bin - ar eich ffôn, ar eich iPad neu ar eich cyfrifiadur. Os hoffech ymuno gyda’r grŵp chwiliwch am “Staff Cyngor Gwynedd” ar Facebook.

Dafydd ar daith!

Mae Dafydd Gibbard, Prif Weithredwr y Cyngor, wedi bod yn ymweld â rhai lleoliadau gwaith a chwrdd efo gwahanol dimau dros yr haf. Dyma dipyn o’r hanes...

“Diolch i bawb sydd wedi cysylltu efo gwahoddiadau i ymweld a’ch tîm a’ch lleoliad gwaith. Er fy mod wedi gweithio i’r Cyngor am flynyddoedd cyn camu i’r rôl Prif Weithredwr yn ddiweddar, mae cymaint i’w ddysgu am y gwahanol wasanaethau a phrosiectau.

Ar ddechrau fis Awst, cefais fore hwyliog iawn yn gweld cynllun Bwyd a Hwyl yn Ysgol Bro Lleu, Penygroes.

Trwy’r cynllun cenedlaethol yma, mae’r plant yn cael gwneud ymarfer corff, yn cael pryd bwyd iachus a chael y cyfle i gario mlaen i ddysgu yn ystod y gwyliau ysgol. Ar y bore hwnnw roedden nhw yn gwneud ymarfer cylchol ac wedi cael sesiwn dawns. Roedd yn braf gweld mwynhad y plant ond roeddwn yn siomedig braidd nad oedd gennyf amser i aros am ginio cig rhost!

Yna, yn hwyrach ym mis Awst, cefais y fraint o fynd draw at Glwb Garddio Dementia Actif yn yr ardd gymunedol newydd yng Nghaernarfon, lle mae pobl sy’n cael eu heffeithio gan Dementia yn dod at ei gilydd i arddio a chymdeithasu. Roedd yn ddifyr cael cyfarfod aelodau’r clwb a staff y Cyngor sy’n eu cefnogi. Cefais glywed gan y gofalwyr am rai o’r heriau o ofalu am rhywun sydd â Dementia a’r buddion o adnoddau a gwasanaethau fel hwn. Roedd y cynnyrch o’r ardd yn werth ei weld a mi fyddwn yn annog unrhyw un sydd yng nghyffiniau’r Ganolfan Hamdden i gymryd cip. https://www.dementiaactifgwynedd.cymru/index.php Yr wythnos yma, dwi wedi bod i Gartref Preswyl Plas Hafan, Nefyn. Yn ogystal a chael sgwrs efo’r preswylwyr a’r tîm, roedd hefyd yn gyfle i weld yr Uned Dementia newydd yno a dysgu mwy am y gwaith clodwiw mae’r staff yn ei wneud.

Diolch i bawb am y croeso a dwi’n edrych ymlaen i gael ymweld a mwy o leoliadau gwaith staff y Cyngor dros y misoedd nesaf.”

• Dafydd efo staff cynllun Bwyd a Hwyl.

• ...efo’r plant yn Ysgol Bro Lleu.

• ... efo’r criw Dementia Actif

3

4

Helpu i dorri’r tabŵ am roi organau Yn gynharach eleni ar ôl bod yn yr ysbyty yn ddifrifol wael derbyniodd Lois Owens ei thrydydd trawsblaniad iau. Yn y rhifyn yma o Gair Bach o Gyngor mae Lois, sy’n gweithio fel Swyddog Cefnogi Busnes yn yr Adran Cefnogaeth Gorfforaethol, yn rhannu ei stori ysbrydoledig ac yn galw ar bawb ohonom i helpu i dorri’r tabŵ am roi organau ac i siarad efo’n teuluoedd a’n ffrindiau am ein dymuniadau ein hunain...

“Cefais fy ngeni â chyflwr genetig yr iau o’r enw ‘PFIC 2 - Bile Salt Export Pump deficiency’ (sy’n dipyn o lond ceg!) O’r hyn rwy’n deall, nid yw fy nghorff yn gallu cynhyrchu’r protein sy’n helpu i symud bustl halwynau (bile salts) o’r iau.

Yn dair oed cefais fy nhrawsblaniad iau cyntaf a gan i’r broblem godi eto roedd rhaid cael ail drawsblaniad yn 14 oed. Am ymhell dros ddegawd wedyn roeddwn yn gallu byw bywyd hollol normal diolch i’m rhoddwr.

Llwyddais i orffen yr ysgol, graddio o’r brifysgol gyda gradd Meistr a chefais swydd llawn amser fel Swyddog Ymgysylltu gydag Uned Cyfathrebu ac Ymgysylltu’r Cyngor. Yn fy amser rhydd dwi wrth fy modd yn cerdded milltiroedd gyda fy nghi, pwdl bach o’r enw Moi a mynd allan a treulio amser gyda’n ffrindiau.

Ond mis Rhagfyr y llynedd, deffrais gyda phoen siarp yn fy ochr dde a gwres ac ar ôl derbyn cyngor gan 111 roedd mam yn fy ngyrru i’r Adran Frys, Ysbyty Gwynedd. Yna y bues i wedyn ar y ward gastro am 6 wythnos cyn cael fy nhrosglwyddo i’r uned iau arbenigol yn Ysbyty Kings College, Llundain. Ar ôl dim ond ychydig o brofion cefais y newyddion fod yr iau mewn trafferth ac fy mod angen trydydd trawsblaniad - sioc enfawr!

Roedd y doctoriaid yn obeithiol y gallan nhw gadw’r iau yn sefydlog fel fy mod yn gallu mynd adra i aros am y llawdriniaeth, ond yn anffodus ar ôl dim ond wythnos adra cefais fy rhuthro yn ôl i’r uned gofal dwys yn ddifrifol wael gyda sepsis. Dilynwyd hyn gan wythnosau o “gawodydd septig” – lle bu fy nghalon yn saethu hyd at 170 bpm, fy nhymheredd i dros 40 gradd a byddai fy mhwysau gwaed yn disgyn yn isel gan beryglu fy organau eraill. Bob tro yr oedd hyn yn digwydd roedd yn gadael marc - pendro, colli teimlad yn fy nhraed a’m dwylo, methu bwyta ac ar fy isaf dim ond 37kg yr oeddwn yn ei bwyso.

Doedd dim ddewis ond fy nghadw ar y ward i aros am iau addas.

Yr ychydig fisoedd hynny oedd yr anoddaf i mi erioed eu hwynebu yn gorfforol ac yn feddyliol. Y tro hwn roeddwn yn hŷn ac yn fwy ymwybodol o oblygiadau trawsblaniad, ond roeddwn hefyd llawer salach nag y bûm erioed fel plentyn ar y rhestr. Roedd yn ystod yr ail don o’r pandemig ac roeddwn ar fy mhen fy hun, 250 milltir o gartref.

Diolch byth fod pawb ar y ward mor garedig a chyfeillgar yn ystod cyfnod mor anodd iddyn nhw hefyd.

Roeddwn yn byw mewn limbo yn aros am yr alwad ac yn wynebu cymysgedd o emosiynau i gyd ar unwaith - yn croesi bysedd y byddai’r alwad yn dod cyn i mi fynd yn rhy

5 wan i gael llawdriniaeth, ond ar yr un pryd yn teimlo ychydig yn euog. Ar adegau gall deimlo fel eich bod yn dymuno marwolaeth rhywun arall ac rydych yn ymwybodol iawn mai’r diwrnod yr ydych chi’n aros amdano ydi’r diwrnod gwaethaf i deulu a ffrindiau rhywun arall. Roeddwn yn ffodus i dderbyn cefnogaeth emosiynol wych tra ar y ward, ac fe wnaethant dawelu fy meddwl bod yr hyn yr oeddwn yn deimlo yn gyffredin iawn a bod llawer o deuluoedd a oedd wedi colli anwyliaid yn falch y gallai eu colled helpu pobl eraill drwy roi organau.

Cefais fy rhoi ar y rhestr brys ac ychydig o wythnosau wedyn, ar y 31 Fawrth, cefais wybod bod yna iau addas i mi. Cymerodd y llawdriniaeth oddeutu 9 awr ac er i mi orfod mynd yn ôl i’r theatr unwaith, roedd y doctoriaid yn hapus fod y driniaeth yn llwyddiannus. Roeddwn adref ychydig dros dair wythnos yn ddiweddarach ac rwyf wedi gallu mynd yn ôl yn araf i gerdded a mwynhau – llwyddais i ddringo’r Wyddfa mis diwethaf a dwi bellach wedi cychwyn swydd newydd gyda’r gwasanaeth Cefnogi Busnes y Cyngor.

Mae gen i dipyn o ffordd i fynd o hyd ac yn emosiynol mae’n anodd dod i delerau â’r hyn sydd wedi digwydd.

Wedi dweud hynny, ar ôl cael tri thrawsblaniad iau, rwy’n teimlo’n hynod lwcus. Mae pob rhoddwr wedi rhoi cyfle i mi gael bywyd normal ac wedi caniatáu i mi wneud y pethau na fyddwn erioed wedi gallu eu gwneud fel arall. Rwy’n aml yn meddwl am eu teuluoedd, eu galar a’r penderfyniad anodd y mae’n rhaid eu bod wedi gorfod ei wneud, a gobeithio eu bod yn sylweddoli cymaint o wahaniaeth y mae wedi’i wneud i mi a fy nheulu. Ni fydd unrhyw eiriau o ddiolch byth yn ddigon ac mae’n wir rodd bywyd.

Wrth drafod â ffrindiau a chydweithwyr rwyf hefyd wedi sylweddoli cyn lleied y mae pobl yn siarad am eu dymuniadau ac mae cryn dipyn o gamdybiaethau ynghylch rhoi organau. Gofynnodd ychydig o bobl “pryd wyt ti’n cael y llawdriniaeth?” pan ddywedais wrthyn nhw fy mod i ar y rhestr aros. Wrth gwrs, nid yw pobl eisiau siarad am farwolaeth a rhoi organau - mae’n bwnc tabŵ mawr i’r mwyafrif o bobl, ond does dim rhaid iddo fod o gwbl.

“Ni fydd unrhyw eiriau o ddiolch byth yn ddigon ac mae’n wir rodd bywyd.”

Nid oes unrhyw un yn gwybod beth sydd rownd y gornel felly mae mor bwysig eich bod chi’n dweud wrth eich anwyliaid eich dymuniadau, p’un a ydych chi am roi ai peidio. Rwy’n rhannu fy stori yn y gobaith y bydd pwy bynnag sy’n darllen hwn yn troi at y person nesaf atynt - rhiant, partner, ffrind neu aelod o’r teulu - ac yn cael y sgwrs bwysig honno. “ Er bod y Ddeddf ‘optio allan’ yn weithredol yng Nghymru, mae dal yn bwysig i chi gofrestru eich dymuniad drwy ddilyn y ddolen

yma.

• Lois Owens, Adran Cefnogaeth Gorfforaethol.

6

Robert John yn Serennu Faint ohonoch wnaeth fwynhau gwylio’r Eisteddfod Amgen yn ddiweddar? Efallai i chi sylwi ar wyneb cyfarwydd yn serennu ar lwyfan y Brifwyl? O ddydd i ddydd mae Robert John Roberts yn gweithio fel Uwch Gymhorthydd Clerigol yn yr Adran Addysg ond thu allan i’r gwaith mae ei gariad tuag at canu wedi ei arwain at amryw o Eisteddfodau dros y blynyddoedd. Ond yn wir, Eisteddfod Amgen 2021 fydd yn aros yn y cof i John gan ei fod wedi cipio’r wobr gyntaf yn y gystadleuaeth Unawd Alaw Werin Agored. Yn dilyn ei lwyddiant ac yntau ar ben ei ddigon, cawsom gyfle i ddal fyny hefo John.

“Dwi’n enedigol o Fanod ym Mlaenau Ffestiniog (lle gorau yn y byd!). Mi ddechreuais ganu pan oeddwn yn hogyn ifanc wrth fynychu Capel Bethania a’r ‘Band of Hope’ lle cefais y cyfle i ddysgu’r ‘tonic sol-ffa’. Dwi wedi cael fy hyfforddi gan gymaint o bobl arbennig iawn dros y blynyddoedd ac wedi dysgu gymaint ganddynt.

Mae’r canu wedi bod yn rhan fawr o fy mywyd gan ddod i’r brig mewn sawl Eisteddfod fach Cymru. Enillais yr Unawd Contralto 19-25 oed yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru 1993, yn ogystal â dod yn 3ydd ar yr Unawd Alaw Werin yn Eisteddfod Ryngwladol Llangollen yn 2001, 2003 a 2005.

Y llynedd dathlais fy mhen-blwydd yn 50 ac roeddwn wedi rhoi fy nghalon ar gystadlu yn yr Eisteddfod Genedlaethol i nodi’r garreg filltir. Yn anffodus fe wnaeth y pandemig roi chwâl ar hynny ac roedd rhaid wrth gwrs gohirio’r Eisteddfod. Pan gyhoeddwyd y byddai rhai Eisteddfodau yn dychwelyd eleni ond yn rhithiol roeddwn yn awyddus iawn i gystadlu. Felly ym mis Mehefin fe wnes i gystadlu yn Eisteddfod Rithiol Powys. Wrth gwrs roedd y profiad yn un wahanol iawn i’r arfer, dim perfformio ar lwyfan a dim cynulleidfa. Roeddwn yn gorfod darparu fideo ohonof yn canu a’i yrru yn uniongyrchol i Ysgrifennydd yr Eisteddfod.

Yn dilyn yr un drefn a’r arfer roedd y beirniad yn dewis tri i ymddangos ar y llwyfan.

Roedd Eisteddfod Powys yn cael ei chynnal yr un diwrnod yr oeddwn yn ffilmio yn Pontio ar gyfer y gystadleuaeth yn yr Eisteddfod Amgen Genedlaethol. Roeddwn newydd orffen ffilmio pan gefais wybod fy mod wedi ennill y gystadleuaeth Unawd Alaw Werin yn Eisteddfod Powys. Wel am deimlad anhygoel, roeddwn wrth fy modd ac yn edrych ymlaen yn arw am y Genedlaethol.

Er fy mod wedi ffilmio fy mherfformiad ar y 10fed o Orffennaf roedd yn rhaid aros tan fis Awst ar gyfer Eisteddfod Amgen y Genedlaethol. Cefais wybod fy mod wedi dod i’r brig mewn cyfweliad ar y radio gyda Shan Cothi a Trystan Ellis-Morris. Wow go iawn oedd dod yn fuddugol mewn dwy Eisteddfod!!

7 Mae’n wir dweud fy mod yn teimlo’n fwy hyderus ar lwyfan fel dwi’n mynd yn hŷn a beryg fod fy llwyddiant eleni yn arwydd o hynny. Mae cael cymaint o bobl yn fy llongyfarch drwy yrru negeseuon a chardiau wedi dod a deigryn i’r llygad. Mae’n golygu lot bod pobl yn ymfalchïo yn fy nghanu ac mae hyn yn fy sbarduno i gario mlaen.

Dwi’n edrych ymlaen at flwyddyn nesaf ac er fy mod wedi mwynhau perfformio eleni does dim byd i guro pafiliwn orlawn felly croesi bysedd y bydd yr Eisteddfod yn dychwelyd i’w ffurf arferol.”

Ydach chi wedi bod yn cymryd rhan mewn gwŷl, digwyddiad neu gystadleuaeth mewn ffordd amgen oherwydd y pandemig? Os hoffech rannu eich stori - a sut rydych wedi bod yn cadw eich hobi neu ddiddordeb yn fyw dros y flwyddyn a hanner diwethaf - cysylltwch â CyfathrebuMewnol@gwynedd.llyw.cymru

• Robert John Roberts, Adran Addysg.

8

Ymddeoliad Hapus Gwen Gyda gwên ar ei hwyneb bob tro a digon o chwerthin - mae colled fawr yma yn y Cyngor yn dilyn ymddeoliad Gwen Hughes fis Awst ar ôl 25 mlynedd o wasanaeth yn y maes gofal. Cyn i Gwen ffarwelio a Chyngor Gwynedd am y tro olaf, cawsom gyfle i ddal fyny hefo’r cynreolwr Gwasanaethau Darparu i edrych nôl a dymuno’n dda iddi i’r dyfodol...

Treuliodd Gwen rhai blynyddoedd yn gweithio mewn ysbytai a chartrefi preswyl preifat yng Ngwynedd. Yna, yn 1996, penodwyd Gwen yn rheolwr ar gartref Bryn Blodau yn Llan Ffestiniog a dechreuodd ei gyrfa â Chyngor Gwynedd...

• Gwen Hughes.

“Mi wnes i wir fwynhau fy amser fel rheolwr ar gartref Bryn Blodau ond mae’n rhaid i mi gyfaddef roedd derbyn y swydd yn dipyn o sioc. Dwi’n cofio ar ôl darfod y cyfweliad cefais gynnig mynd am dro o amgylch y cartref ond roedd rhaid i mi ruthro nôl i’r cartref preifat lle roeddwn yn gweithio ar y pryd felly mi ddywedais na yn gwrtais i gyd. Lwcus iawn fod nhw heb ddal hynny yn fy erbyn i!!!

“Adeg hynny roedd rheolwr yn gorfod gweithio shifftiau fel gweddill y staff a helpu gyda’r gwaith ‘hands on’ o ofalu am y trigolion. Hyd heddiw dwi’n credu ei fod yn beth da i reolwr wneud hynny gan dy fod yn cael gwybod yn union beth mae dy staff yn ei wneud ac yn mynd trwy. Mae’n dy alluogi i adnabod rhwystrau ac yna eu hadrodd yn uwch i fyny. Dwi bob tro yn dweud fyswn i byth yn gofyn i neb wneud unrhyw beth na fyswn i yn fodlon gwneud fy hyn.”

Dros y blynyddoedd nesaf, cariodd Gwen ymlaen i weithio’n ddiwyd wrth galon gwasanaethau gofal y Cyngor. Bu’n gweithio am ychydig ym maes Gofal Cartref a gwelodd hefyd ail-strwythuro yn 2012 i greu’r Adran Darparu a Hamdden ac eto yn 2015 i greu’r Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant fel ag y mae heddiw.

•

Gwen a Selwyn yn darganfod eu bod wedi ennill y wobr aur yng ngwobrau Gofal Cymru 2013.

Ychwanegodd Gwen fod ganddi atgofion melys

9 iawn o’r gwahanol gyfnodau hyn ac mae wedi gweithio efo criwiau da iawn o bobl, a phawb yn dysgu trwy ei gilydd.

Meddai: “Dwi’n credu dydi ddim ots faint mae rhywun wedi bod yn gwneud y gwaith, rydym i gyd yn parhau i ddysgu yn ddyddiol a dwi’n meddwl ei bod hi’n bwysig ein bod i gyd yn agored i ddysgu.

“Mi fyddai’n gweld colli Cath [Ellis, Rheolwr Gwasanaethau Darparu De Gwynedd] yn ofnadwy, rydym wedi ‘nabod ein gilydd ers 26 o flynyddoedd a rydym yn agos iawn. Does ‘na ddim llawer o ddiwrnodau yn mynd heibio lle ‘da ni ddim yn cysylltu hefo’n gilydd. Rydym wedi bod yn gefn i’n gilydd ac wedi llwyddo i weithio drwy’n gilydd yn llwyddiannus. Mae’n braf gallu ymddiried mewn cydweithiwr a rhannu unrhyw broblemau sy’n codi.

“Mae’n bwysig chwerthin a mam bach rydym wedi chwerthin dros y blynyddoedd. Wnai fyth anghofio mynd lawr i Gaerdydd ar gyfer gwobrau Gofal Cymru hefo Selwyn Lloyd Jones. Roedd y ddau ohonom wedi cael ein henwebu yn yr un categori ac roedd yna hen dynnu coes pwy fysa’n gwneud orau, a finnau’n gobeithio’n arw ni fysa Selwyn yn gwneud yn well na fi. Dyna lle’r oedd y ddau ohonom yn sefyll yna ar y llwyfan o flaen pawb yn disgwyl i weld pwy fysa’n ennill y wobr aur dim ond i’r beirniaid benderfynu rhoi’r wobr i’r ddau ohonom!!

Wel braf iawn wir, doedd na ddim ffraeo ar y siwrne adra wedyn!! Mae yna lun o ymateb y ddau ohonom, dwi’n meddwl ei fod yn dweud y cyfan!!”

Mi fyddai’n colli’r cydweithio a’r cyfeillgarwch ond dwi hefyd yn gorfod meddwl amdano fel pennod newydd yn fy mywyd. Mi fydd hi’n rhyfedd iawn peidio ymweld a staff a thrigolion y cartrefi preswyl. Dwi wedi trio helpu i ddatblygu’r gwasanaeth am y gorau a dwi’n falch iawn o’r gwaith rydym wedi ei wneud dros y blynyddoedd yn enwedig agor unedau arbenigol ar gyfer pobl sy’n byw gyda dementia.

Dwi wedi mwynhau fy amser hefo’r Cyngor yn fawr iawn er yr heriau rydym wedi ei wynebu ar hyd y ffordd. Dwi wedi cael gweithio hefo pobl ffantastig ar hyd a lled y Cyngor a chael hwyl hefo gymaint o bobl. Mae na ormod o bobl i enwi ond hoffwn ddiolch i bawb dwi wedi cael y pleser o weithio hefo dros y blynyddoedd, dwi am golli chi gyd.”

•

Gwen gyda Susan Thomas a Linda Marie Jones o Gartref Plas Maesincla.

• Gwen a Cath yng Nghynhadledd Llesiant y Cyngor, 2019.

10

Cerdded Llwybr Arfordir Cymru Mae Lona Gavins o Tîm Geodechengol, Adran YGC wedi bod yn cwblhau sialens rithiol o gerdded Llwybr Arfordir Cymru, sef 870 milltir, dros yr 11 mis diwethaf.

“Er mwyn cymdeithasu, a chadw’n heini, dwi’n aelod o grŵp rhedeg eithaf newydd yn Conwy sef ‘Porth Eirias Runners’. Yn ystod y cyfnod clo, mi oedd aelodau o’r grŵp eisiau cadw`mewn cysylltiad, ac mi oeddwn eisiau helpu aelodau’r clwb gwblhau’r ‘Couch to 5k’. Mae’r grŵp yn andros o gyfeillgar ac nid ydym yn rhu’ gystadleuol!

Sylwais fod Cwmni ‘End to End virtual racing” yn gwneud y sialens Cerdded Llwybr Arfordir Cymru a nifer o sialensiau eraill. Y sialens oedd Cerdded Llwybr Arfordir Cymru yn rhithiol mewn llai na 12 mis. Mae ffi bychan i gymryd rhan, mae hyn yn creu cyfrif i chi ar yr App, ac ar y diwedd rydych yn derbyn crys T a medal. Gan nad oeddwn yn debygol o fedru gwneud y llwybr go iawn, (efallai ar ôl ymddeol!!) mynd yn rhithiol oedd yr ateb!

Nid wyf yn un sy’n rhedeg yn bell nac yn gyflym!, ond dwi’n ymwybodol bod budd corfforol ac iechyd meddwl drwy redeg a cherdded. Roeddwn yn ei weld fel sialens bersonol i mi, ac roedd yn dda gweld ffrindiau a phobl eraill ar draws y wlad a’r byd yn cwblhau’r sialens ar yr App. Fe ddaru ragor o fy ffrindiau ymuno ar sialens ar ôl gweld fy mod yn cymryd rhan drwy Facebook.

Mae’r daith yn gweithio allan yn ychydig o dan 2.5 milltir y diwrnod, dros gyfnod o flwyddyn, ac mae posib rhedeg a cherdded, (gyda rhai hefyd yn cyfrif camau). A phob trip allan gyda’r ci yn help hefyd!

Mae’r teithiau yn cael eu cofnodi ar Strava a chysylltu hefo’r App End to End. Mae posib gweld llefydd gwahanol ar hyd y llwybr arfordir drwy Google Street View ac ar yr App. Mae’r daith yn dechrau ar y ffin rhwng Cymru a Lloegr yn Chepstow ger Pont Hafren yn Ne Cymru, ac yn gorffen ger y ffin ddim yn bell o Gaer.

Roeddwn yn mwynhau derbyn e-bost pob 100 milltir yn dangos ble roeddwn wedi cyrraedd ar y

“Nid wyf yn un sy’n rhedeg yn bell nac yn gyflym!, ond dwi’n ymwybodol bod budd corfforol ac iechyd meddwl drwy redeg a cherdded.”

11

• Lona Gavins, Adran YGC.

sialens, yn arbennig wrth iddo fod mewn llefydd cyfarwydd, fel Caerdydd ac Abertawe ble bûm yn byw ar un tro. Hefyd Sir Benfro, ble rwyf wedi treulio nifer o wyliau teuluol. Cefais fy magu ym Mhenygroes ger Caernarfon, felly roedd yn neis cyrraedd rhywle cyfarwydd fel ardal Aberdesach a Dinas Dinlle. Fe wnes i gwblhau ‘run go iawn’ ar hyd y Foryd, Caernarfon hefyd felly roedd hyn yn cyfri at y cyfanswn, ac wrth gwrs nifer o weithiau ar hyd y llwybr arfordir rhwng Conwy a Bae Colwyn ble rwy’n byw ar hyn o bryd.

Nes i ddechrau’r sialens ym mis Mehefin 2020, ac roeddwn yn falch iawn o’i gwblhau mis Mai 2021.

Dwi’n teimlo bod fi wedi dysgu mwy am arfordir anhygoel Cymru. Mi oedd o’n ddiddorol iawn cael dysgu am lefydd mwy anghyfarwydd, fel y corsydd ger Casnewydd, Doc Penfro, Ceredigion a rhannau o Sir Fôn, gyda chanran isel iawn o’r arfordir yn ddiwydiannol. Mi oedd dechrau’r sialens yn teimlo’n bell iawn yn feddyliol a’r syniad o fesur bob cam, ond nes i (a’r ci, Max!) fwynhau’r sialens yn arw iawn.

Ar gyfer y sialens yma, fe benderfynodd y grŵp bod ni am gasglu arian at 4 o elusennau lleol sef: • Kind Bay Initiative – grŵp newydd i helpu pobl unig yn ardal Bae Colwyn, yn arbennig yn ystod y cyfnod clo , gan gynnwys cinio dydd Sul ac ati, wedi tyfu ac erbyn hyn wedi medru agor

caffi.

• Banc Bwyd Conwy – fel llawer banc bwyd arall wedi gweld cynnydd yn yr eisiau dros y cyfnod clo.

• Mind Conwy - elusen sy’n helpu pobl gyda’u hiechyd meddwl.

• Delyth Wyn Jones Foundation - athrawes ymarfer corff a fu farw yn sydyn oedd Delyth ac mae’r elusen yma yn helpu merched ifanc gael ffordd i mewn i ymarfer corff.

Dwi’n teimlo balchder o gwblhau’r sialens a chael cyfle i gadw’n heini, sydd hefyd wedi helpu i gadw’r meddwl yn brysur. Rydym wedi casglu £ 1,200 (sef £300 i bob elusen) hyd yma, yn ogystal â chodi ymwybyddiaeth am yr elusennau.

Bob mis Ionawr dwi’n cymryd rhan mewn RED January sef ‘Run Every Day’ – at elusen iechyd meddwl Mind. Cerddais 5km hefyd ar hyd y prom ym Mae Colwyn am 8pm ym mis Mawrth 2021 gyda fy merch, ar gyfer ymgyrch Womens Aid er cof am Sarah Everard yn dilyn ei llofruddiaeth. Mae nifer fawr o sialensau rhithiol ar gael ar y we i unrhyw un sydd a diddordeb, gyda’r cyfle i hel arian at elusennau ar yr un pryd. Ewch amdani!”