Consudel december

jaargang 84 nummer 12, december 2012

C O NSUDE L ®

internationaal magazine voor de bakkerij-en zoetwarenbranche

2012, hoe ging ‘t... ...wat wordt ‘t (wellicht), 2013 voor de nieuwste ontwikkelingen in de branche, kijk op

www.consudel.nl

consudel ➜ in dit nummer Verder in dit nummer: Retailers langs de financiële meetlat

11

Nieuwe promotiecampagne Fisherman’s Friend

13

“Het SSZ is een kennisplatform”

14

18

Vernieuwing in het suikerwerkschap

De twee vrienden Mike Stevens en Dan Shrimpton uit Groot-Brittannië begonnen in 2009 met Peppersmith, een premium paraplumerk voor suikervrije kauwgom en mints.

Sinds de start zit de groei er flink in. Op stapel voor 2013 staat een nieuw product: hard suikerwerk met fruitsmaak.

Everything Sweet: ook bij één bonbon goed advies 16 Lotus Bakeries krijgt Dinosaurus in handen

20

Salarissen vergeleken

33

Sovjet-gedachten 39 Prijsontwikkeling grondstoffen

40

Vaste rubrieken: Voorwoord 4 Handel Actueel

6

Promoties & Introducties

12

Industrie Actueel

20

Pick & Mix

32

Column VBZ

39

Toeleveranciers Actueel

40

“Er zijn enorm veel kansen in onze branche” 24 Wie uit onze branche kreeg er in 2012 aardig wat profiel? Jan Harm Spijkervet van het ruim dertig medewerkers tellende Holland Foodz bijvoorbeeld. De media wisten hem uitstekend te vinden, ook Consudel.

“2012 gaat de boeken in als een eigenaardig jaar”

26

Het voelde als examen doen: in 2012 kreeg Suikerbakkerij Joris uit Brussel verplichte controles van diverse overheidsinstanties. “Het Voedselagentschap kwam over de vloer, de Arbeidsinspectie deed een onderzoek en de belastingen wenste alle papieren in te zien. Wij slaagden met glans.”

www.gerbenhekman.nl De perfecte koelcontainer voor het transport van gebak of andere gekoelde of diep-gevroren produkten.

ISOTHERM® Euro-340 koelcontainer, geschikt voor platen & kratjes 40 x 60 cm.

Bel de specialist of kijk op www.gerbenhekman.nl voor informatie over de vele mogelijkheden en uitvoeringen van de ISOTHERM koelcontainer.

Gerben Hekman Bakkerijtechniek Nijverdal (0548) 61 05 23 2

Hans Benier is nu ook agent voor Tonelli

43

Een bekend fenomeen vond dit jaar wederom plaats. In tijden van crisis blijven familieondernemingen investeren. Dit constateert Hans Benier die fabrikanten van kwaliteitsmachines vertegenwoordigt. Onlangs voegde hij het Italiaanse Tonelli aan het lijstje toe.

Bedrijfsportret

44, 45

In deze uitgave is op pagina 44 en 45 een Bedrijfsportret opgenomen. Het gaat om een ingezonden artikel. Wilt u ook een Bedrijfsportret in Consudel? Neem dan contact op: 0031 (0)493 – 321415 of via e-mail: info@consudel.nl

ISM & ProSweets De eerstvolgende editie verschijnt in 2013. Dat is traditiegetrouw de speciale ISM & ProSweets uitgave met daarin veel beursnieuws. Deze uitgave verschijnt in een veel hogere oplage van 7000 exemplaren en zal onder meer op de beursvloer worden verspreid. Wilt u met berichtgeving of op een andere manier aandacht krijgen in deze uitgave, stuur dan een mail naar: info@consudel.nl, ter attentie van de redactie.

Let op: de deadline hiervoor is uiterlijk 31 december!

Dorpsweg 25, 3257 LB Ooltgensplaat Tel: 0187-631844, Fax: 0187-632519 E-mail: info@ruitersbakkerij.nl, www.ruitersbakkerij.nl

3

consudel ➜ voorwoord

Transparantie Een interessante ontwikkeling vindt dit jaar de laatste maanden plaats. Het is iets was onze branche zijdelings raakt, en gezien de tak van sport van Consudel (een vakblad maken, journalistiek bedrijven) voor mij opvallend is: de media bekijken kritischer dan voorheen de aanpak van ideële organisaties. Denk daarbij aan UTZ en Fairtrade. Onlangs besteedde het tv-programma Zembla van de VARA zelfs een uitzending aan het reilen en zeilen van het Wereld Natuur Fonds. Deze organisatie zou aan de leiband lopen van enkele multinationals waardoor het centrale uitgangspunt, een gezondere flora en fauna, in de verdrukking komt. De Volkskrant berichtte recentelijk eveneens op kritische toon over een aantal op duurzaamheid gerichte instellingen.

C O NSUDE L ®

Consudel is een uitgave van Consudel BV Postbus 122 5750 AC Deurne Tel. 0031-(0)493-321415 Fax 0031-(0)493-320111 info@consudel.nl www.consudel.nl Redactie Rik Booltink Alex van Hoof (hoofdredacteur) Heidi Klijsen Secretariaat/administratie Ria Keune-Auée Vormgeving Leon van Loon Grafisch Vormgever Drukwerk PreVision Eindhoven Abonnementen/Subscriptions Nederland: 97 euro per jaar (exclusief 6% BTW) België: 99 euro per jaar (BTW is verlegd) All other countries: 169 euro (note: price difference is the result of higher postage and banking charges) Abonnementskosten zijn inclusief portokosten/ subscriptions include postage Losse nummers/seperate issues: 10 euro plus portokosten/plus portage Opzeggingen dienen drie maanden voor het einde van de abonnmentstermijn schriftelijk bij de uitgever binnen te zijn.

In andere gevallen wordt het abonnement voor de periode van een jaar verlengd.

In de strijd voor een betere wereld trokken vooral geëngageerde media jarenlang samen op met op ideële leest geschoeide organisaties. Woordvoerders van deze verenigingen kregen meer ruimte in de kolommen en doorgaans minder kritische vragen. Een bekend voorbeeld was in de jaren negentig het afzinken in de diepzee van het olieplatform Brent Spar.

Greenpeace was hier fel tegen en schermde met onderzoeken. De media kozen in deze discussie de lijn van Greenpeace en tegen Shell. Later bleek dat Greenpeace de milieueffecten schromelijk overschatte.

Het lijkt wel of de media een les hebben geleerd en verschillende organisaties die opkomen voor een betere wereld voor plant, dier en mens, met meer voorbehoud benaderen. Een reden is dat in een tijd dat bedrijven ook in onze branche, veel meer werk maken van duurzaamheid, de wijze waarop en met wie dit plaatsvindt onder het vergrootglas komt te liggen. “Duurzaamheid moet geen window dressing zijn, maar daadwerkelijk verankerd te zijn in alle aspecten van ons bedrijf. Consumenten en media zijn kritischer. Daar dienen NGO’s eveneens rekening mee te houden”, meldde onlangs de baas van Nestlé. Anders gezegd, duurzaamheid staat voor transparantie en het eerlijke en hele verhaal vertellen.

Illustratief hiervoor is de tv-documentaire die Katja Schuurman onlangs in opdracht van Mars Nederland maakte over duurzame chocolade. Cacaoboeren hebben baat bij duurzame chocolade, was een boodschap. Maar eveneens legde Schuurman helder uit dat duurzaamheid een tweesnijdend zwaard is: dankzij duurzaamheid kunnen we in het westen nog lang van onze chocolade genieten, luidde de andere klemtoon.

Alex van Hoof Hoofdredacteur

Ja, ik abonneer mij op Consudel voor 97 euro per jaar (10 nummers, exclusief BTW), België 99 euro.

Yes, I want to subscribe to Consudel, all other countries 169 euro (10 editions)

Betaling/payement Na ontvangst van de factuur op de volgende bankrekening: 14.38.52.779 ten name van Consudel BV, Deurne

Bedrijf/organisatie/company: Naam: Functie/job:

Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden vermenigvuldigd zonder voorafgaande uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

Verzendadres:/send to: Woonplaats/city: Postcode/postal code: Factuuradres/send invoice to:

Postcode/postal code:

Woonplaats/city: Tel. telephone: Fax:

✁

E-mail:

4

Fax deze bon naar: 0031 (0)493-320111 Please fax to: 0031 (0)493-320111 Of stuur naar/send to: Consudel BV, Postbus 122, 5750 AC Deurne

J EURGENS B ISCUITFABRIEK B.V., TORENAKKERWEG 12 A , 5735 BG A ARLE -R IXTEL , H OLLAND T ELEPHONE +31 (0) 492 382 228, T ELEFAX +31 (0) 492 381 848

5

handel ➜ actueel Makro bezit sinds kort een webshop. De lancering is een illustratie van de multichannel strategie die het concern erop nahoudt. De logistieke afhandeling van de webshopbestellingen vindt vooralsnog vanuit de Makro-vestiging in Vianen plaats.

Het webshop startassortiment bestaat uit 7000 artikelen. Tijdens een recente persbijeenkomst op het nieuwe hoofdkantoor deden Makro-directieleden de multi-channel strategie uit de doeken.

De Consumentenbond testte recent de kraak en smaak van gevulde speculaas.

Wat blijkt: het exemplaar van De Aviateur valt als slechtste uit de bus. Jumbo komt met een rapportcijfer van 4,8 overigens ook slecht uit de bus. Aldi heeft de proefwedstrijd gewonnen. Albert Heijn behaalde plaats twee en drie (met de ongesneden en voorgesneden variant). Het panel van de Consumentenbond nam in totaal twaalf varianten gevulde speculaassoorten onder de loep.

De online markt gaat zich zeer snel verder ontwikkelen. Dat stelde Albert Heijndirecteur Sander van der Laan tijdens de onlangs gehouden EFMI bijeenkomst.

Online is binnen het retailconcern een groepsstrategie, genoemd Reshaping Retail Framework. In het kader daarvan opent het bedrijf begin volgend jaar de eerste ‘Pick Up Points’ bij supermarkten. Bovendien wordt het assortiment van Albert.nl flink uitgebreid.

Aldi Süd gaat in Duitsland investeren in verse bakkerijproducten. Het concern ziet dat concurrent Lidl hiermee goede zaken doet en wil niet achterblijven. Vandaar dat Aldi Süd overweegt om de automatische afbakautomaten in de Duitse zaken te schrappen en zodoende meer energie kan steken in het verse bakkerijschap.

Al enige jaren was er het gerucht dat Bakkersland zocht naar een koper voor dochterbedrijf MultiVlaai. Die is gevonden, want Hermans Investments neemt MultiVlaai over. Herman Investments maakt onderdeel uit van Hermans Groep die ook Jamin bezit.

MultiVlaai was 25 jaar in handen van Bakkersland. Alle medewerkers van de vlaaienleverancier met 112 vestigingen gaan mee naar de nieuwe eigenaar, zodat er geen banen verloren gaan.

6

Travel retail Mondelez wil dat de travel retail business meer gaat presteren. De divisie, die nu nog opereert onder de naam Kraft Foods World Travel Retail (KFWTR), moet aanzienlijker bijdragen aan de omzetplus die Mondelez de komende jaren als doelstelling heeft. “I believe if we all act together we will drive US$3 billion growth in the next three years by creating delightful moments for travellers. This growth will not only be spread across all regions and channels but enjoyed by all brand owners as well. And Kraft Foods World Travel Retail is committed to supporting the industry on this journey.” Dit zei de baas van KFWTR Andreas Fehr, enige tijd terug bij

een belangrijk travel retail evenement, de TFWA World Exhibition.

Marktkennis

Een belangrijk middel voor de groei moet komen van shopperinformatie. Deze marktkennis dienen medewerkers vervolgens praktisch te vertalen naar antwoorden op de precieze behoeften van reizigers.

Een opgave is bijvoorbeeld om meer reizigers überhaupt de winkels in te lokken.

Dit vindt momenteel onvoldoende plaats, luidt een conclusie. Het wapen is echter in handen: zoetwaren vormen de impulscategorie om mensen de winkel in te krijgen, aldus Andreas Fehr.

Oreo is een van de vlaggenschepen van Kraft Foods World Travel Retail.

Overname De Britse handelsonderneming Hancocks Group - die hoofdzakelijk actief is in zoetwaren - is voor vijftig miljoen pond overgenomen door de investeringsmaatschappij H2 Equity Partners. Hancocks is een cash & carry verdeler die merken zoals Haribo inkoopt, opslaat en ze vervolgens aan kleinere zaken verkoopt.

Volgens eigen opgave bedraagt de jaaromzet ongeveer honderd miljoen pond.

Taartenpassie Het gaat de goede kant op met deleukstetaartenshop. Vorig jaar begon dit franchiseconcept.

Inmiddels zijn er negen vestigingen en een goed lopende online handel via deleukstetaartenshop.nl.

Het succes is onder meer te danken aan de franchisenemers die een ‘passie hebben voor het maken van taarten’, zo meldde onlangs oprichtster Inge Zaagsma in de media. Overigens bezit de organisatie een eigen kanaal op Youtube.

Overigens voert het concern ook het eigen merk Kingsway.

De nieuwe eigenaar is van plan om meer eigen merken te laten ontwikkelen. Verder moet het nationale distributiecentrum worden uitgebreid. Bovendien ligt er een doelstelling voor een grotere online handel. De huidige ceo van Hancocks Mark Watson, blijft ook na de overname leiding geven aan de onderneming.

Waarde Omzet in Euro x 1.000 Totaal Chocolade Totaal Suikerwerken Totaal Pinda’s en Noten Totaal Droge Snacks Totaal Biscuits/koeken Totaal Z&S

Food Totaal

Drug totaal

MAT-1 MAT Trend wk 44 11 wk 44 12

MAT-1 MAT Trend wk 44 11 wk 44 12

463.385 457.459 264.563 485.660 810.142 2.481.209

actueel ➜ handel (bron: Nielsen) Petrol totaal

Food/Drug/Petrol totaal

MAT-1 MAT Trend MAT-1 MAT Trend wk 44 11 wk 44 12 wk 44 11 wk 44 12

466.220 452.037 290.619 512.926 798.380 2.520.182

101 99 110 106 99 102

35.115 38.016 48.411 48.816 187 297 1.773 1.891 9.800 11.584 95.286 100.604

108 101 159 107 118 106

40.473 67.446 1.689 10.180 11.264 131.052

31.327 51.062 1.224 8.204 7.755 99.573

77 538.973 76 573.315 72 266.440 81 497.613 69 831.206 76 2.707.547

Totaal Chocolade Bite Sizes Candybars Bonbons en Chocolaatjes Repen en Tabletten Seizoen

463.385 466.220 54.541 57.270 99.849 99.026 95.059 89.710 143.323 148.218 70.613 71.995

101 105 99 94 103 102

35.115 2.630 6.906 12.869 5.008 7.702

38.016 2.894 7.829 13.789 4.782 8.722

108 110 113 107 95 113

40.473 6.145 22.606 5.033 6.331 359

31.327 5.078 17.327 3.693 4.996 234

77 83 77 73 79 65

Totaal Suikerwerken Drop Snoep Keelverzorgers Frismakers Kauwgom

457.459 452.037 96.012 91.533 192.424 196.365 30.789 27.962 42.195 44.378 96.039 91.799

99 95 102 91 105 96

48.411 9.063 10.239 11.700 6.693 10.716

48.816 8.807 12.302 11.020 6.383 10.304

101 97 120 94 95 96

67.446 12.977 15.387 7.552 10.358 21.172

51.062 9.718 12.264 5.814 8.368 14.898

76 75 80 77 81 70

Totaal Pinda’s en Noten Zoete Melanges Noten en Pinda’s (Zoet) Noten (Gemengd en Melanges) Noten (Pinda’s Dop) Noten (Single) Pinda’s (Regulier) Pinda’s (Gecoat)

264.563 290.619 21.425 23.636 14.719 14.990 54.082 62.056 5.506 5.743 90.539 97.495 32.601 34.863 45.692 51.835

110 110 102 115 104 108 107 113

187 82 1 31 1 69 1 2

297 91 1 65 0 141 0 0

159 111 79 210 3 203 0 0

1.689 29 96 193 0 479 189 703

1.224 31 24 126 0 302 162 579

Totaal Droge Snacks Chips Corn chips Extruded snacks Kroepoek Popcorn Pretzels Rijstzoutjes Sticks Zoute en kaas biscuits

485.660 512.926 216.556 229.633 24.051 29.587 103.141 110.719 30.660 31.398 8.596 9.841 10.223 10.615 31.398 27.579 8.526 8.803 52.509 54.752

106 106 123 107 102 114 104 88 103 104

1.773 1.011 3 565 0 7 9 98 0 80

1.891 107 931 92 3 89 737 131 0 #### 7 98 7 78 132 135 0 #### 74 93

10.180 6.554 720 2.295 93 48 64 0 21 385

Totaal Biscuits/koeken Trommelbiscuits Alledaagse Koekjes Koekjes met chocolade Cake Kinderkoekjes Fijne koekjes Grote Koeken Tussendoortjes Reform / Sport Seizoen

810.142 56.321 104.425 91.985 59.917 47.640 78.833 146.008 148.450 5.471 71.092

99 98 99 104 107 99 100 97 92 107 101

9.800 153 470 558 9 109 233 42 6.200 620 1.406

11.264 42 1.554 1.188 787 90 58 4.315 2.976 105 149

798.380 54.963 102.973 95.258 64.185 47.098 79.187 140.964 135.956 5.853 71.943

11.584 104 498 798 6 947 107 43 6.636 554 1.891

118 68 106 143 60 868 46 101 107 89 135

535.563 551.915 292.139 523.021 817.720 2.720.359

99 96 110 105 98 100

538.973 63.315 129.361 112.962 154.662 78.673

535.563 65.242 124.182 107.192 157.996 80.951

99 103 96 95 102 103

573.315 118.053 218.050 50.040 59.246 127.927

551.915 110.059 220.931 44.795 59.129 117.001

96 93 101 90 100 91

72 106 25 65 0 63 86 82

266.440 292.139 21.536 23.758 14.815 15.015 54.306 62.247 5.507 5.743 91.087 97.938 32.792 35.026 46.396 52.414

110 110 101 115 104 108 107 113

8.204 5.140 613 1.964 66 44 35 0 17 324

81 78 85 86 71 92 55 0 82 84

497.613 523.021 224.121 235.704 24.774 30.203 106.001 113.420 30.753 31.465 8.652 9.893 10.296 10.658 31.496 27.710 8.547 8.820 52.973 55.149

105 105 122 107 102 114 104 88 103 104

7.755 33 1.140 804 484 49 72 2.934 2.001 94 144

69 80 73 68 62 54 124 68 67 90 97

831.206 56.515 106.449 93.732 60.713 47.840 79.124 150.366 157.625 6.195 72.647

98 97 98 103 107 101 100 96 92 105 102

817.720 55.100 104.612 96.861 64.674 48.094 79.365 143.940 144.594 6.501 73.979

7

handel ➜ actueel

Volume in kg x 1.000 Totaal Chocolade Totaal Suikerwerken Totaal Pinda’s en Noten Totaal Droge Snacks Totaal Biscuits/koeken Totaal Z&S

(bron: Nielsen)

Food Totaal

Drug totaal

MAT-1 MAT Trend wk 44 11 wk 44 12

MAT-1 MAT Trend wk 44 11 wk 44 12

60.702 60.290 72.720 72.191 38.317 38.340 83.032 83.967 175.041 171.565 429.812 426.352

Petrol totaal

Food/Drug/Petrol totaal

MAT-1 MAT Trend MAT-1 MAT Trend wk 44 11 wk 44 12 wk 44 11 wk 44 12

99 99 100 101 98 99

4.008 4.904 18 181 1.796 10.907

4.373 5.134 23 204 2.218 11.952

109 105 130 112 123 110

2.741 4.407 131 789 942 9.011

2.012 3.239 94 601 615 6.561

73 73 72 76 65 73

67.451 66.675 82.031 80.564 38.466 38.457 84.003 84.772 177.779 174.398 449.730 444.865

99 98 100 101 98 99

Totaal Chocolade Bite Sizes Candybars Bonbons en Chocolaatjes Repen en Tabletten Seizoen

60.702 8.044 14.449 10.324 19.133 8.752

60.290 8.278 14.111 9.766 19.361 8.774

99 103 98 95 101 100

4.008 319 805 1.123 613 1.148

4.373 362 941 1.200 568 1.302

109 113 117 107 93 113

2.741 489 1.589 236 410 17

2.012 377 1.150 163 312 10

73 77 72 69 76 57

67.451 8.852 16.843 11.683 20.156 9.917

66.675 9.017 16.203 11.129 20.241 10.085

99 102 96 95 100 102

Totaal Suikerwerken Drop Snoep Keelverzorgers Frismakers Kauwgom

72.720 22.508 37.726 3.749 4.921 3.815

72.191 21.195 38.843 3.551 4.992 3.609

99 94 103 95 101 95

4.904 1.614 1.729 629 537 394

5.134 1.487 2.204 624 421 397

105 92 127 99 78 101

4.407 1.391 1.842 364 384 427

3.239 1.012 1.367 281 295 283

73 73 74 77 77 66

82.031 25.513 41.297 4.743 5.842 4.636

80.564 23.695 42.414 4.457 5.708 4.290

98 93 103 94 98 93

Totaal Pinda’s en Noten Zoete Melanges Noten en Pinda’s (Zoet) Noten (Gemengd en Melanges) Noten (Pinda’s Dop) Noten (Single) Pinda’s (Regulier) Pinda’s (Gecoat)

38.317 1.616 2.805 5.866 1.457 8.801 8.276 9.497

38.340 1.804 2.651 6.567 1.419 7.694 8.273 9.932

100 112 95 112 97 87 100 105

18 10 0 3 0 4 0 0

23 11 0 4 0 8 0 0

130 105 40 169 3 191 0 0

131 3 9 11 0 24 19 65

94 3 2 7 0 15 15 52

72 103 23 66 0 60 82 79

38.466 1.629 2.814 5.879 1.457 8.830 8.295 9.563

38.457 1.817 2.653 6.578 1.419 7.716 8.289 9.984

100 112 94 112 97 87 100 104

Totaal Droge Snacks Chips Corn chips Extruded snacks Kroepoek Popcorn Pretzels Rijstzoutjes Sticks Zoute en kaas biscuits

83.032 42.849 4.650 12.976 3.478 2.079 2.889 4.948 2.090 7.073

83.967 42.122 5.446 13.717 3.577 2.341 2.947 4.383 2.031 7.402

101 98 117 106 103 113 102 89 97 105

181 98 0 60 0 1 0 9 0 12

204 112 99 100 0 83 81 133 0 #### 1 91 0 78 13 151 0 #### 10 82

789 551 62 133 4 2 8 0 2 27

601 409 51 110 3 2 4 0 2 21

76 74 81 83 64 94 51 0 82 79

84.003 43.498 4.712 13.169 3.482 2.082 2.898 4.957 2.092 7.112

84.772 42.630 5.497 13.908 3.580 2.344 2.951 4.396 2.033 7.433

101 98 117 106 103 113 102 89 97 105

175.041 171.565 19.921 19.364 26.038 25.512 17.119 17.650 14.843 15.126 6.682 6.678 13.637 13.484 37.559 35.979 22.700 20.934 411 433 16.131 16.405

98 97 98 103 102 100 99 96 92 105 102

1.796 19 74 67 1 12 32 3 1.059 40 490

2.218 123 12 65 115 155 101 150 0 56 126 1051 13 42 3 97 1.120 106 34 84 694 142

942 6 179 77 63 6 7 437 139 5 25

615 4 120 49 37 3 8 282 88 4 22

65 72 67 63 58 47 108 64 64 84 87

177.779 174.398 19.945 19.381 26.291 25.747 17.263 17.799 14.906 15.163 6.700 6.806 13.676 13.505 37.999 36.264 23.897 22.142 456 470 16.647 17.121

98 97 98 103 102 102 99 95 93 103 103

Totaal Biscuits/koeken Trommelbiscuits Alledaagse Koekjes Koekjes met chocolade Cake Kinderkoekjes Fijne koekjes Grote Koeken Tussendoortjes Reform / Sport Seizoen

8

Volume

9

handel

Gaten opvullen retailer behoefte aan een kaassmaak, dan kunnen we dit snel aanbieden. Wenst de andere supermarktorganisatie paprika, dan vormt dit eveneens geen probleem.

Kortom, snelheid en maatwerk. Dit is het voordeel van een kleiner bedrijf zoals Camps Food. In tegenstelling tot multinationals die zich veel minder eenvoudig op lokale markten kunnen richten, zijn wij daartoe wel in staat.”

Pascal Camps van Camps Food: “Nieuw groot is weer klein ofwel voor kleinere bedrijven zijn er vooral nu veel mogelijkheden.”

“Dynamiek…, dat is goed een woord om 2012 te karakteriseren”, zegt Pascal Camps van Camps Food. “Met dynamiek bedoel ik de concentratie aan leverancierszijde, maar eveneens de cumulatie bij de retail. Met beide ontwikkelingen doen wij ons voordeel. Hoe? Dankzij de concentratie is er behoefte naar toegevoegde waarde en naar differentiatie. Concreet gesteld: de categorie Tussendoortjes staat sterk onder druk. Dit is onder meer te wijten aan de weinig opvallende marktintroducties. Deze betreffen doorgaans een nieuw smaakje, meer niet. Wij pakken de handschoen op door onder ons merk Dorset Cereals mueslirepen te brengen. Ik leg daarbij niet zozeer de nadruk op ‘natuurlijk’, omdat dit inmiddels een weinig zeggende generieke aanduiding is. De klemtoon ligt bij onze mueslirepen op de pure ingrediënten en energie.”

Portfolio “Dit jaar is ons portfolio uitgebreid met de merken van Intersnack, zoals Chio, Jack Klijn en Pombär die we in Nederland in out-of-home aanbieden. In België leveren wij aan zowel de retail en out-of-home. Vooral in 2013 besteden we hier volop aandacht aan, we pakken er mee uit. Datzelfde speelt bij de handcooked chips van Tyrrells. Insteek hierbij is Tyrrells te positioneren als het premium snackmerk. Niet alleen voor wat betreft chips, maar ook in andere productsegmenten. Denk daarbij aan tortillachips, groentechips en popcorn. Noten vallen daar niet onder. De notenmarkt is te prijsgevoelig.”

“Met Tyrrells kunnen we uitstekend insteken op de eerder genoemde dynamiek van de markt. Is er bij de ene

10

Gaten “We beschikken over een beperkt aanbod, maar eentje dat onderscheidend is. Ik begrijp dat grote ondernemingen uit kostenoverwegingen assortimenten samenvoegen en deze onder brengen bij één accountmanager, de zogenoemde ‘one face tot the customer’ strategie.

Wij daarentegen vullen gaten op die andere partijen laten liggen en spelen adequaat in op verzoeken van specifieke klanten. Mede dankzij deze onderscheidende positie sluit ik 2012 positief af. Verder ben ik vol vertrouwen over 2013. Of ik deelneem aan de ISM? Zeer waarschijnlijk niet, hoewel ik de beurs zeker ga bezoeken om gesprekken aan te gaan.”

Camps Food • Wie: directeur Pascal Camps • Kennen we van: Snapz (appelsnacks), Diva (popcorn), Dorset Cereals (muesli), Tyrrells (chips), Fruitus (fruitrepen).

• Zei eerder in Consudel: “Ik ben er werkelijk van overtuigd dat we via betere voeding een fitter en meer verantwoord leven kunnen leiden. Jaren geleden dacht ik er anders over, maar je wordt ouder en maakt een ontwikkeling door. Bovendien ben ik vader. Het is tegenwoordig een hele kunst om mijn zoontje een zak snoep te laten kiezen die er leuk en lekker uitziet, waarbij de ouders oprecht kunnen zeggen: het is nog écht verantwoord ook. Helaas kom je vandaag dan niet verder dan de rozijntjes in een doosje.”

“Ik wil terug naar het natuurlijke fundament en de puurheid van snacks en zoetwaren, zodat de consument zorgeloos kan genieten van lekkernijen. Dit is momenteel binnen zoetwaren onvoldoende ingevuld en dáár ligt mijn kans.”

Camps Food wil Tyrrells laten uitgroeien tot het premium snackmerk. Daartoe wordt het assortiment uitgebreid met onder meer popcorn.

actueel ➜ handel

Chocolade abonnement Nederland is een chocolade handelsconcept rijker: Chocolate Club lanceert de Chocolate Box. Dit is een luxe box gevuld met ambachtelijke Belgische pralines. Het betreft een ‘selectie van de beste kwaliteit chocolade op abonnement basis elke maand thuisgestuurd’, meldt de Chocolate Club. De introductieprijs van de box is 12,50 euro, daarna komt deze doos met

chocoladelekkernijen op 19,95 euro inclusief verzendkosten. ‘Onze leden zitten nergens aan vast want de box is maandelijks opzegbaar’, aldus het bericht. In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië zijn soortgelijke chocoladeclubs al wat langer bekend, de bedoeling is om ook Nederland kennis te laten maken met een maandelijks chocoladeabonnement.

Sligro gaat in het Noord-Limburgse Venray een nieuw distributiecentrum bouwen. In september volgend jaar moeten de deuren van de locatie opengaan. Het distributiecentrum zal een omvang hebben van 16.500 vierkante meter, maar er is ruimte om dit uit te breiden met 4000 vierkante meter. Het verzorgingsgebied beslaat de gehele provincie Limburg en oostelijk Noord-Brabant.

Retailers langs de financiële meetlat Het zijn door de crisis bekende namen geworden: Standard&Poor’s, Moody’s en Fitch, drie kredietbeoordelaars die de laatste jaren het nieuws haalden als de kredietwaardigheid van een land ter sprake kwam. En dat was vaak het geval. De ratingbedrijven analyseren echter niet alleen de economie van een land, maar ook individuele bedrijven die in meer of mindere mate afhankelijk zijn van internationale kapitaalmarkten.

Het interessante is dat in het bijzonder Standard&Poor’s 26 Europese retailorganisaties langs de financiële meetlat legt.

Wat zijn de uitkomsten dit jaar? Maar liefst tien retailorganisaties kregen een lagere beoordeling, en dat is voor het eerst sinds jaren. Het betreft onder meer Metro, Rewe en Carrefour. De gevolgen: een lagere beoordeling ofwel rating zorgt voor hogere rentes op leningen. Analisten spreken overigens niet van een zeer abrupte daling van de kredietwaardigheid, maar wel over een gestage teruggang mét symbolische betekenis.

Van A naar B

Pakweg tien jaar geleden was de totale sector goed voor een A-rating, maar sinds enige tijd zakken de retailorganisaties naar een lagere BBB-beoordeling. Dit bleek tijdens een recente bijeenkomst van Standard&Poor’s in Frankfurt. De kredietbeoordelaar meldde dat de verwachtingen in 2013 er niet beter op worden. De oorzaken werden uit de doeken gedaan: prijzen staan bij de retailorganisaties onder druk, de winstgevendheid neemt af en de omzetten dalen. Bovendien vinden er in de markt structurele hervormingen plaats waarvan nog lang niet helder is wat de gevolgen zijn. Standard&Poor’s wees onder meer op de opkomst van de online handel en convenience

zaken. De sector staat aan de vooravond van een langzame transformatie, de traditionele manier van werken biedt weinig toekomstperspectief, zo werd duidelijk.

Meer winkelformats en groei in andere landen kunnen een uitweg vormen. Zeker is dat er meer consolidatie komt, klonk de geuite opinie. Duidelijk werd verder dat de Franse keten Auchan een A-rating heeft, gevolgd door Tesco met een A-. Carrefour en Ahold bezitten een BBB rating, bij Delhaize, Rewe en Metro is dat een BBB- beoordeling.

Bij het beoordelen van de kredietwaardigheid van retailorganisaties analyseert Standard&Poor’s onder meer de marktomgeving, concurrentiekracht, winstgevendheid en de strategie. Het spectrum van beoordeling gaat van A (beste) naar D (slechtste score). De BBB rating van Ahold is vrij positief te noemen.

Zoetwarenvrije Kassa Lidl begint het komend jaar in Groot-Brittannië met een proef om rondom de kassazone enkel nog gezonde producten aan te bieden. De testen vinden plaats bij een aantal winkels. Zijn die succesvol, dan ligt een verdere uitrol van de aanpak voor de hand. De Lidl campagne vindt plaats onder de benaming ‘Zoetwarenvrije Kassa’ en sluit kauwgom, chocolade en suikerwerk bij de kassa uit. Daarvoor in de plaats komen groenten, noten en water.

11

handel ➜ promoties en introducties

Mediabestedingen

Bruto mediabestedingen top 10 adverteerders Koek en Zoetwaren

Bedragen in € x 1.000

wk 1 t/m 44 2012 Totaal 100.046

1 Kraft Foods Nederland 17.695 2 Smiths Food Group 12.546 3 Perfetti Van Melle 11.061 4 Storck 9.231 5 Mars Nederland 6.203 6 Kon.Verkade United Biscuits Ned. 5.515 7 Cadbury Nederland 4.871 8 Duyvis 4.273 9 Intersnack Nederland 4.113 10 Leaf Holland 4.009

Bruto mediabestedingen top 10 merken Koek en Zoetwaren

Bedragen in € x 1.000

wk 1 t/m 44 2012 Totaal 100.046

1 LU 8.616 2 M&M 6.134 3 STIMOROL 4.871 4 MILKA 4.744 5 LAY’S 4.710 6 MENTOS 4.539 7 DUYVIS 4.273 8 CHIO 4.113 9 SMITHS 3.978 10 DORITOS 3.858

Bruto mediabestedingen Voedings- en Genotmiddelen en Koek en Zoetwaren per categorie, week 1 t/m 44 2012 en 2011

Bedragen in € x 1.000

Cadbury, een dochterbedrijf van Mondelez, heeft een patentaanvraag ingediend voor chocolade die pas bij hogere temperaturen smelt. Cadbury claimt dat de chocolade niet zachter wordt, ook niet wanneer ze drie uur in een temperatuur van veertig graden ligt. Normale chocolade begint te smelten bij dik dertig graden. Het gaat om chocolade die voor het concheren wordt geraffineerd. Volgens Cadbury biedt de nieuwe chocolade enorm veel marktkansen, vooral in landen met een warmer klimaat. Daarbij denkt het concern in het bijzonder aan India en Brazilië. De huidige chocolade bevat kleine suikerdeeltjes met een vetlaagje waardoor ze minder hittebestendig zijn. Door de geconcheerde chocolade te raffineren en vervolgens opnieuw te concheren kan de chocolade beter hogere temperaturen verdragen zonder smaakverlies.

De technologen van Cargill hebben een kauwgom ontwikkeld die gezoet is met stevia. Naast de eigen vloeibare versie van stevia, Truvia, zit er in de Cargill kauwgom onder meer Zerose erythritol, maltitol en sorbidex. De nieuwe kauwgom is gelanceerd tijdens de ingrediëntenbeurs HiE in Frankfurt.

Cupcakes

wk 1 t/m 44 2012 wk 1 t/m 44 2011 % verschil Voedings- en Genotmiddelen 805.322 714.020 12,8% Totaal 117.604 99.481 18,2% Suikerwerken 42.938 28.971 48,2% Droge snacks 29.726 30.364 -2,1% Biscuits en Koeken 24.819 21.359 16,2% Chocolade 17.181 17.618 -2,5% Noten 2.940 1.169 151,5%

De overzichten zijn gebaseerd op een registratie door Nielsen van de mediabestedingen. Hierbij wordt uitgegaan van de bruto tarieven ofwel de prijzen die op de tarievenkaart staan. Daarbij wordt geen rekening gehouden met onder meer kortingen en barters.

De werkelijke mediabestedingen (= netto mediabestedingen) kunnen dan ook lager zijn. De bruto mediabestedingen geven feitelijk de mediadruk weer. Kijk voor meer informatie over Nielsen op www.nl.nielsen.com of neem contact op via information-nl@nielsen.com of 0031 (0)20 – 398.8777 12

Rosenberg brengt voor de retail een nieuwe doos chocolade cupcakes (bonbons) van 145 gram in koffie- en dessertsmaken. De chocolade cupcakes zijn gemaakt van volledig Belgische chocolade. Er zitten vijf koffieen dessertsmaken in een doosje: Koffie karamel, crème brulee, tiramisu, chocolademousse & aardbei. De cupcakes zijn onder meer verkrijgbaar bij C1000 in het koffieschap en bij Emté. Een andere introductie betreft gadeschi. Deze zijn zo te eten of toe te passen als decoratie op een dessert, zoals ijs of op taart.

promoties en introducties ➜ handel

Nieuwe promotiecampagne Fisherman’s Friend De stoere zeebonk van Fisherman’s Friend is ingewisseld voor een jongen, die op een treinstation zijn liefde uitzwaait en daarbij een traantje laat. Dat lijkt althans zo. Terwijl het voor haar een emotioneel afscheid is, lijkt hij daar niet zoveel last van te hebben, maar dankzij een Fisherman’s Friend weet de jongen een traan op te wekken. Die doet ook zijn werk als hij een andere vriendin op het naastgelegen perron van de trein moet halen. De al langer bekende slagzin ‘Sterk spul, hè,’ maakt opnieuw onderdeel uit van de reclame.

De nieuwe commercial is sinds eind november op tv te zien. ‘Fisherman’s Friend wordt tegenwoordig niet meer als excuus gebruikt, maar als hulpmiddel voor het tonen van emoties. Het resultaat is een echte tranentrekker met een verrassende twist. Want Fisherman’s Friend blijft natuurlijk wel sterk spul hè…’, zo luidt de mededeling van Concorp Brands. Laatstgenoemde verzorgt de marketing, distributie en verkoop in Nederland voor het Britse Lofthouse, de producent van Fisherman’s Friend.

Fisherman’s Friend is sinds 1974 in Nederland via Concorp verkrijgbaar.

Het is ooit ontwikkeld als een beschermende keelpastille voor de oceaanvissers die in de negentiende eeuw de barre weersomstandigheden nabij IJsland moesten trotseren. Fisherman’s Friend wordt nog steeds op authentieke wijze in Groot-Brittannië (Fleetwood) samengesteld, al zijn er wat moderne smaken aan toegevoegd.

Ruwe bolster, blanke pit

“In de vorige reclamefilmpjes gebruikten mensen Fisherman’s Friend om hun emotie te verbergen of te verbloemen, nu gebruikt iemand het om een traan te creëren in een situatie dat hij die goed kan gebruiken,” zeg Ilse Ebbens van distributeur Concorp Brands.

“Ook zaten in de oude spots vaak mensen van het type ruwe bolster, blanke pit. Dit is een frisse, jonge kerel, maar geen player of cheater.”

De reden voor de promotionele koerswijziging is dat vooral de jongere consument in toenemende mate kiest voor andere, eigentijdser ogende ademverfrissers, zoals Smint. De omzet van Fisherman’s Friend daalt daardoor gestaag: dit jaar betrof dat twee procent minder dan in 2011, wat neerkomt op ongeveer 200.000 euro bij een omzet van pakweg elf miljoen euro. Desondanks presteert Fisher-

Naast een eigentijdse promotiecampagne, worden de verpakkingen aangepast. Op zich is dat vrij opmerkelijk, want de laatste wijziging dateert uit 1984. De communicatie op de verpakking wordt nu helderder. Veel teksten en claims verdwijnen, maar het iconische schip en de strepen blijven.

man’s Friend met een index van 98 bovengemiddeld in de categorie van adem- en keelverfrissers die een index van 97 heeft.

Roering

Ebbens: “We willen weer wat roering veroorzaken en zorgen dat mensen over ons gaan praten. Ook willen we een nieuwe, jongere doelgroep aanspreken. Vandaar dat we begin volgend jaar een nieuwe smaak in de schappen introduceren.”

De nieuwe smaak Spearmint is vooral erg verfrissend. In 2013 gaat Concorp een grootscheepse campagne houden waarbij meer dan een miljoen samples worden uitgedeeld. ‘Dat sluit goed aan op de oproep van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid van het ministerie van Infrastructuur om gratis pepermuntjes uit te delen. Het instituut concludeert in een recent onderzoek dat pepermunt de veiligheid in het verkeer verhoogt, omdat het weggebruikers extra alert maakt’, aldus het bericht.

In tegenstelling tot de andere bestaande smaken, is de nieuwe Spearmint minder sterk. Met de verfrissende smaak, die een schoon mondgevoel oplevert, hoopt Concorp een jongere doelgroep aan te spreken.

In een handomdraai ‘In deze economische uitdagende tijden helpt Callebaut haar klanten met vernieuwende 1, 2, 3 concepten. Verrassende chocolade toepassingen, met veel fun en beleving, makkelijk te bereiden, margerijk en bovenal gemaakt van overheerlijke Belgische chocolade. Hot Chocolate - Gegarandeerd de lekkerste!’ Zo begint het bericht over het nieuwe, zogenoemde ‘1, 2, 3 concept Callebaut Hot Chocolate’.

Het gaat erom in een handomdraai warme chocolademelk te maken die is versierd met chocoladedecoraties. Naast de keuze uit melk, puur en wit, zijn er winterse smaken als karamel, cappuccino en honing.

Ander nieuws van de chocoladeleverancier is de lactosevrije melk- en witte chocolade en zuivelvrije ‘melkchocolade’. Door de melkpoeder te behandelen met lactase, kon het concern een lactosevrije melkchocolade en witte chocolade ontwikkelen. Barry Callebaut voegt

Warme chocolademelk in een handomdraai, van Barry Callebaut.

rijstpoeder toe als alternatief voor melkpoeder. De lactosevrije en melkvrije melkchocolade vallen onder de ‘free from’ range waar ook de chocolade met de natuurlijke suikervervanger stevia toe behoort.

13

handel ➜ interview

“Het SSZ is een kennisplatform” Het SSZ congres dit najaar stond in het teken van het zoetwarenschap in de retail, in 2013 komt out-of-home prominenter aan bod, belooft Maarten-Jan Dek, directeur van het in Zeist zetelende studiecentrum.

De recente SSZ-bijeenkomst is te zien als een slotakkoord van maandenlange inspanningen en gesprekken tussen de industrie en retail, waarbij het studiecentrum fungeerde als initiator. De tijdens het evenement gepresenteerde onderzoeken tonen volgens SSZdirecteur Maarten Jan Dek ondubbelzinnig aan dat er meer te halen valt uit het zoetwarenschap.

Terugkijkend: is het evenement een hoogtepunt?

“Ja, zonder meer. De bijeenkomst is een kroon op jarenlange werkzaamheden. Toen ik acht jaar geleden aantrad als directeur, was het SSZ hoofdzakelijk een databedrijf, een leverancier van cijfers.

Tegenwoordig is het studiecentrum een kennisplatform waarbij – naast de zoetwarenindustrie -, toeleveranciers, de groothandel en de retail zijn aangesloten.”

“Onze informatie staat open voor iedereen die zich bij ons aansluit” Wat houdt het kennisplatform concreet in?

“Onze informatie staat open voor iedereen die zich bij ons aansluit. Via gesprekssessies tussen bijvoorbeeld de handel en industrie vertalen we trends naar praktische mogelijkheden. Een voorbeeld: ruim een jaar geleden begonnen we een sessie tussen managers uit de handel en uit de industrie met als achterliggende stelling dat er bij snacks en zoetwaren te weinig met impuls en verleiding wordt gedaan, terwijl er met de categorieën meer te verdienen valt. Een slotsom was dat formulemanagers leidend zijn bij de invulling van het schap en we daarmee het gesprek moesten aangaan.”

Kon die conclusie niet eerder worden getrokken?

“Die bevinding kan ik vanachter mijn bureau inderdaad ook bedenken. Waar het om gaat, is dat we gezamenlijk – handel en industrie – de belangrijke rol van het formulemanagement onderkenden én het belang vaststelden om deze deskundigen te betrekken bij onze gesprekken. Niet alleen de industrie meldde dat ze moeizaam tot formulemanagers konden doordringen, maar eveneens de categoriemanagers. Dat is pure winst. Vervolgens konden we gezamenlijk een case maken bestaande uit shopperonderzoek en kwalitatieve en kwantitatieve informatie om daarmee richting de formulemanagers te stappen. Tijdens het evenement in oktober vonden de presentaties van de diverse onderzoeken plaats. De bijeenkomst vormt daardoor de kroon op vele inspanningen en voor ons een hoogtepunt in 2012.”

14

“De Universiteit van Gent onderzoekt in opdracht van het SSZ de invloed van e-commerce ofwel online winkelen op de omzetontwikkeling van het zoetwarenschap. In 2013 verwachten we de resultaten”, zegt Maarten Jan Dek.

In de onderzoeken zijn data uit de zeer belangrijke discount niet meegenomen. Waarom?

“Het fair share van hard discount is zeer hoog. Geen enkele twijfel hierover. Belangrijk voor zoetwaren zijn de navigatie en confrontatie op de winkelvloeren. Bij discount is de confrontatie zeer hoog: de shopper komt hoe dan ook in aanraking met zoetwaren. Een reden is dat discountzaken doorgaans kleiner zijn dan full service supermarkten waar de navigatie een belangrijkere rol speelt. Om geen appels met peren te gaan vergelijken kozen we bij onze onderzoeken voor full service supermarkten, omdat de gegevens hiervan onderling beter zijn te vergelijken en toe te passen.”

Het leidende thema van vele SSZ-bijeenkomsten is dat er meer uit de gouden impulscategorie valt te halen. Dringt die boodschap inmiddels door bij de handel?

“Je hoort mij niet zeggen dat dankzij onze bijeenkomsten de zoetwarenomzet omhoog schiet. Waar het voor ons om gaat, is bij te dragen aan processen bij én tussen handel en industrie, om bouwstenen aan te dragen waarmee beide partijen verder kunnen. Aan ons de opdracht hieraan continu aandacht te besteden.”

Als precisie zwaar weegt, kiest u de zwaargewicht onder de wegers

Als we het over exact wegen en doseren hebben, dan kunt u op Multipond rekenen. Wij maken uw belofte aan de consument waar.

Tot op één honderdste gram nauwkeurig

IN H O U D

en

250 g

in de juiste mix van ingrediënten. De multihead weegautomaten van Multipond zijn 100% betrouwbaar.

Multipond past iedere weegautomaat aan op het af te wegen product. Samen met u kunnen wij een maatoplossing ontwikkelen waarmee u veel tijd en geld bespaart. Wij maken waar wat we beloven, al m25 jaar! Als ook ú snel en precies wilt wegen en doseren, bel dan +31 (0)40 262 80 90 voor een afspraak of een uitgebreide presentatie.

S N E L ,

P R E C I E S ,

M U L T I P O N D

Boven Zijde 10, Postbus 28024, NL-5602 JA Eindhoven, T +31 (0) 40 26 28 090, F +31 (0) 40 26 28 099, info@multipond.nl, www.multipond.com

BANKETFABRIEK

“HET SLUISJE” B.V.

n o o ! w d e e G Go

• Herderlaan 12 • 3851 BD Ermelo • Nederland • Tel.: +31(0)341-55 20 16 • Fax: +31(0)341-56 11 44 • www.sluisjebanket.com • e-mail: info@sluisjebanket.com •

15 920051_SLUISJE_adv_195x135.indd 3

12-01-2009 8:11:13

handel ➜ interview

Everything Sweet: ook bij één bonbon goed advies

Wendy Hofman koos dit jaar voor het ondernemerschap in chocolade.

Middenin de economische crisis een chocolade- en snoepwinkel starten getuigt van lef. Dat heeft Wendy Hofman, kersverse eigenaar van Everything Sweet in Rijen, zeker. Maar belangrijker nog is dat ze haarfijn aanvoelt wat klanten wensen.

Wie de beroemde film Chocolat kent, snapt precies wat Wendy Hofman (37) bedoelt. Net als hoofdpersoon Vianne Rocher in pannen vol chocola roeren en voor iedere klant een unieke, persoonlijke smaak creëren. Dát zou de kersverse eigenaresse van chocolade- en snoepwinkel Everything Sweet in het Brabantse Rijen, ook wel willen. Maar dan dient ze eerst een opleiding tot chocolatier te volgen, bij Callebaut in België.

Vooralsnog koopt Wendy uitsluitend in, want het ontbreekt aan tijd voor opleidingen.

Al maakt ze er zelf wel mooie creaties van, zoals snoeptaarten en feestelijk ingepakte cadeauartikelen. Zo runt ze de onderneming voor een groot deel op gevoel, al heeft ze veel hulp van haar man en familieleden. Helemaal een leek is ze niet, vertelt ze vrolijk. “Ik ben heel creatief, Naast mijn werk, maakte ik ook regelmatig taarten voor feesten en andere gelegenheden.”

Toen ze bij een reorgani16

satie van haar laatste werkgever de Rabobank haar baan verloor, hakte ze de knoop door. Op 1 april dit jaar opende haar zaak Everything Sweet de deuren. “Iedereen dacht dat het een grap was.

Maar de timing bleek perfect: er was net een grote voorjaarsmarkt in Rijen. Ik had die dag honderd betalende klanten, het zweet stond op m’n voorhoofd.”

Verwenmomenten

Natuurlijk was het best eng om middenin de economische crisis een dergelijk stap te zetten. “Maar als het nu goed gaat, gaat het na die crisis alleen maar beter.” Ze heeft niet te klagen over klandizie, maar merkt wel dat mensen vaak kleinere hoeveelheden kopen. “Juist in financieel zware tijden zoeken ze verwenmomenten eerder thuis. Een kwalitatief prima bonbon past daar bij, maar het hoeft niet meteen een doos vol te zijn. Hier krijg je ook bij één bonbon goed advies.”

Die persoonlijke aanpak werkt, merkt de Brabantse. “Mensen hier kennen en gunnen het mij.” Ze heeft door vallen en opstaan in korte tijd het nodige geleerd. “Sommige artikelen lopen niet, dus die koop ik niet meer in. Denk daarbij aan voorverpakte chocoladerepen. Die kopen mensen in de supermarkt.” Alvast doosjes bonbons inpakken heeft ze ook afgeleerd. “Dan vragen mensen: ‘hoe lang zitten die er al in.’ Klanten komen in de zaak voor een stukje beleving; ze willen zelf bonbons uitzoeken en daar persoonlijk advies over krijgen.”

Tijdens de avondvierdaagse was ze een ‘tikje’ onvoorbereid. Ze

interview ➜ handel moet er nog hartelijk om lachen: “Ik had tachtig snoepzakken gemaakt, dat moest genoeg zijn. Niet dus. Elke avond zat ik tot laat snoepzakken bij te maken, zo’n driehonderd per dag. Ik ben zelfs op en neer naar de leverancier in Deventer gereden om een nieuwe voorraad te halen. Dat doe ik volgend jaar echt anders.”

Frisse basis

THE FUTURE OF SWEETS DE INTERNATIONALE TOPBEURS VOOR DE ZOETWARENBRANCHE.

www.ism-cologne.com

Wat ze het beste verkoopt, zijn de bonbons van Boulanger. “Dat is echt een begrip hier in het zuiden. De smaken zijn divers en de crème fraîchebasis is heerlijk fris. Vooral de witte bonbon met zachte koffievulling en pecannoot loopt als een trein.” Naast Boulanger, leveren Van Ham en Dragee aan de winkel. Wendy kiest hiervoor, omdat ze goede producten maken die niet overal in het schap liggen. “Dragee levert bijvoorbeeld mooie, platte chocolaatjes en Van Ham chocolade, lekkere slagroomtruffels en slagroomborstplaat.”

Naast bonbons, verkoopt ze wichtgoed. “Kinderen komen hier voor vijftig cent snoep uitzoeken.

Qua omzet misschien niet de moeite, maar als je de kinderen binnen hebt, komen de ouders ook.” De leverancier is Sweet & Candy. “Die heeft naast wichtgoed, ook veel van die grappige, gadgetachtige snoepjes.”

Chocolade van Boulanger.

Losse thee

Binnenkort gaat ze achttien soorten losse thee van het merk Fleur de Café aanbieden. “Het idee is ontstaan door een samenwerkingsverband met restaurant De Laverije. Gasten vragen vaak waar de thee vandaan komt en of ze die kunnen kopen.” Eveneens hoog op haar verlanglijst staat het benaderen van omliggende bedrijven met een abonnement service. ”Daar zet ik dan bijvoorbeeld een etagère met lekkernijen weg die ik wekelijks bijvul, voor klanten of tijdens vergaderingen.”

Daar ligt misschien wel de grootste kracht van Wendy Hofman: kansen zien en er onbevreesd op inspelen. Dat gecombineerd met een flinke dosis persoonlijke aandacht voor de klant, zorgt ervoor dat ze haar handen vol heeft. “Ik luister naar iedereen en onthoud alle verhalen. We hebben hier een sfeer gecreëerd waarin mensen zich welkom voelen.” Net als in de film Chocolat.

rallel: Vier dagen pa logne.

ProSweets Co

Keulen, 27.1 t/m 30.1.2013

Op de ISM ziet u nu al, wat anderen pas later zien.

De ISM is de belangrijkste trendsetter van de branche. Met alle noviteiten, die u voor succesvol zaken doen nodig heeft. angskaart Koop nu uw toeg r 35%! aa sp online en be

Uw directe contact: Tel. +31 (0) 10 20 64 850 Fax +31 (0) 10 20 19 555

RS Vision Expo BV Excl. Vertegenwoordiging van Koelnmesse in Nederland Weena 246, 3012 NJ Rotterdam tickets@koelnmesse.nl www.koelnmesse.nl www.rsvisionexpo.nl

De snoepzakken worden zelf gemaakt.

17

handel ➜ interview

Peppersmith brengt vernieuwing De koek is nog lang niet verdeeld. Er is binnen de suikerwerkbranche ruimte voor nieuwe aanbieders. De twee vrienden Mike Stevens en Dan Shrimpton uit Groot-Brittannië begonnen in 2009 met Peppersmith, een premium paraplumerk voor suikervrije kauwgom en mints. Sinds de start zit de groei er flink in. Op stapel voor 2013 staat een nieuw product: hard suikerwerk met fruitsmaak. Een nadere kennismaking met de afzender.

De grondleggers van Peppersmith: Mike Stevens (links) en Dan Shrimpton. De twee kennen elkaar van Innocent Smoothies; een bedrijf gericht op gezonde fruitdrankjes.

Het te lanceren suikervrije suikerwerk moest een muntsmaak bezitten. Dat stond bij het begin van Peppersmith vast. “Vervolgens vroeg ik aan diverse ingrediëntenleveranciers of ze dit konden aanbieden. Ja, ze wisten wel muntpoeder te leveren dat ze kochten in bijvoorbeeld India. Muntpoeder! Daar had ik geen interesse in, onze muntsmaak diende krachtiger en natuurlijker te zijn”, zegt Dan Shrimpton. Ze kozen voor een andere route en benaderden een muntplantage in Groot-Brittannië. “Onze muntbladeren worden dicht bij huis geteeld en vers van de velden gestoomd waarna een olieachtige vloeistof ontstaat die we als smaakbasis toepassen.”

Ook de suikervrije mints zijn goed voor de tanden.

Kauwgom

Het muntvoorbeeld illustreert de aanpak van Shrimpton en Stevens: ontevreden over het gebrek aan echte innovaties in de suikerwerkbranche en het bestaande ‘ongezonde’ aanbod, kozen de voormalige medewerkers van Innocent Smoothies in 2009 voor het ondernemerschap. Ze begonnen in Groot-Brittannië Peppersmith. Het centrale uitgangspunt van de twee: ‘make things better’.

Het eerste product onder Peppersmith betrof kauwgom gemaakt met onder meer Engelse munt, xylitol en duurzame chicle. Laatstgenoemde is een natuurlijk grondstof, terwijl in de meeste gewone kauwgoms chemische polymeren zitten. Een jaar na deze introductie verschenen de eveneens suikervrije Peppersmith Mints. Deze bezitten een goedgekeurd stempel voor tandvriendelijkheid (International Dental Health Foundation) en een prijs voor de lekkere smaak, de zogenoemde Great Taste Award. In de eerste maanden van 2013 volgt een uitbreiding van het assortiment. Shrimpton wil er nog niet te veel over loslaten. “Het gaat om een combinatie van hard suikerwerk en echte fruitsmaken.”

Milieuvriendelijk

18

Wat de komende introductie ook precies zal zijn; de ingrediënten zijn in ieder geval allemaal natuurlijk en de verpakking is FSC milieuvriendelijk. Peppersmith telt inmiddels een aantal me-

interview ➜ handel

in het suikerwerkschap dewerkers en de kauwgom en mints liggen in de schappen van diverse Britse retailers, zoals Waitrose en Sainsbury’s. De eerste exportstap maakte de onderneming enige tijd terug. “We kozen voor Nederland, omdat dit land een heel goede testmarkt vormt om onze producten uit te rollen”, verduidelijkt Shrimpton. Voor de Nederlandse distributie en verkoop werkt Peppersmith samen met het in Rosmalen gevestigde For Foodies. Dit handelsbedrijf is gespecialiseerd in ‘lekkere en natuurlijke levensmiddelen’. In Nederland is Peppersmith te koop bij de Bijenkorf, Ekoplaza, De Tuinen, de Coffee Company en de duurzame/biologische supermarktorganisatie Marqt. “Zowel op de Britse thuismarkt als in Nederland verloopt de verkoop uitstekend, de omzetten groeien”, zegt Shrimpton.

Kansen

“Wat is de verklaring voor onze plus? Loop een willekeurige supermarkt in en kijk naar het suikerwerkschap. Dit ziet er net zo uit als tien of twintig jaar geleden. Er vindt geen vernieuwing plaats, fabrikanten zijn niet daadwerkelijk bezig met gezond en duurzaam. Grote producenten komen met een nieuw smaakje

binnen een merk en noemen dit dan een innovatie. Bestaande aanbieders denken te traditioneel. Het segment wordt bovendien gedomineerd door een handvol omvangrijke fabrikanten die vooral kijken naar kostenbesparingen en daardoor een slechtere productkwaliteit leveren. In een dergelijke markt kun je bijna geen echte vernieuwingen verwachten. Deze situatie bood voor Mike Stevens en mij kansen”, zegt Dan Shrimpton die zijn assortiment ‘ergens in West-Europa’ laat maken. “Onze producten zijn zeer specifiek. Slechts een gering aantal producenten kan ze maken. Noem ik het land, dan weet iedereen wie de fabrikant is.

Uit concurrentieoverwegingen wil ik dit vermijden.”

Doelstelling van Peppersmith is het assortiment uit te breiden en de export te vergroten, maar de twee eigenaars sluiten private labels zoveel mogelijk uit en er wordt vastgehouden aan de eerste uitgangspunten. Shrimpton somt ze op: “Onze zoetwaren moeten zeer lekker zijn, interessant, verfrissend, natuurlijk en ‘better for you’ ofwel functioneel gezond.”

Assortiment Zowel de kauwgom als de mints dragen bij aan het verlagen van tandplak. Kenmerkend is verder de toepassing van uitsluitend natuurlijke ingrediënten. De kauwgoms zijn leverbaar in de smaken pepermunt, spearmint en Siciliaanse citroen. De mintsmaken zijn pepermunt, eucalyptus & pepermunt en pepermunt & Siciliaanse citroen.

Hoe staat de muntoogst ervoor?

Dan Shrimpton ruikt aan een Brits muntblaadje dat als smaakbasis voor Peppersmith dient.

19

industrie ➜ actueel De prijsacties van Kettle Chips hebben de premiumpositie en marges van het merk teveel aangetast. Vandaar dat Kettle Chips afstapt van dit beleid. Dit meldde onlangs ceo Brian Driscoll van Diamond Foods (de eigenaar van Kettle Chips) in de media. Overigens gaf Driscoll aan dat onder het Kettle merk volgend jaar andere snackproducten gaan verschijnen.

Dat geldt niet alleen voor de Verenigde Staten, maar ook daarbuiten.

Na de recente verkoop van MultiVlaai, gaat Bakkersland verder met het afstoten van onderdelen. Zo is er een principeovereenkomst gesloten met Banketbakkerij Wouter de Graaf over de overname van diepvriessnacks. Volgens de planning gaat Wouter de Graaf de diepvriessnacks overnemen, terwijl Dutch Bakery de thuisafbak van worsten- en saucijzenbroodjes koopt. Voor het einde van dit jaar is de deal afgerond.

De Vurense Snack Industrie (VSI) verkoopt een meerderheidsbelang aan de investeringsmaatschappij NPM Capital. De producent van functionele snackrepen uit Leerdam VSI, stond sinds enige tijd te koop. Gerard Janssens, ceo van VSI, zegt: “We zijn blij dat NPM Capital ons gaat ondersteunen bij het uitrollen van onze groeistrategie. Met hen aan boord wordt het mogelijk om verder te investeren in R&D, nieuwe afzetmarkten en eventuele overnames.

Afgelopen jaar zijn we hard gegroeid en bijna verdubbeld in capaciteit. En met de huidige strategie kunnen we onze leidende positie in de markt van voedingsrepen verder ontwikkelen.”

De overnameprijs is niet naar buiten gebracht.

De Barometer Duurzame Bakkerij en Zoet-

Lotus Bakeries krijgt Dinosaurus in handen Lotus Bakeries wordt een fraai merk rijker.

De Belgische koekjesfabrikant verwerft het kinderconcept Dinosaurus. De deal maakt onderdeel uit van een samenwerking met de Spaanse koekjesfabrikant Nutrexpa.

Laatstgenoemde neemt Artiach over, terwijl de intellectuele eigendomsrechten van Dinosaurus volgend jaar naar Lotus Bakeries gaan. Overigens, het betreft de rechten buiten Spanje, Portugal, Marokko, Algerije en Mexico.

Omzet

Momenteel brengt LU in België en Frankrijk in licentie van Artiach het merk Dinosaurus op de markt. Het gaat in beide landen om

een omzet van in totaal achttien miljoen euro. De licentieovereenkomst loopt tot eind juni 2013, daarna gaan de rechten over naar Lotus Bakeries die de koekjes onder het Lotus-merk gaat maken in Lembeke.

Daartoe investeert de familieonderneming acht miljoen euro in een nieuwe productielijn die medio 2013 operationeel is. CEO Jan Boone van Lotus Bakeries over de overname: “Naast de versterking van de thuismarkten en de internationalisatie, biedt het Dinosaurus concept ook de mogelijkheid om Lotus speculoos onder het Dinosaurus kinderconcept te brengen. Een uitgebreid marktonderzoek zal worden uitgevoerd om de juiste stappen hierin te ondernemen.”

Nutrexpa & Artiach Nutrexpa ontstond in de jaren ‘40 van de vorige eeuw. Momenteel is het concern actief in paté (La Piara), ontbijtcacao (Cola Cao en Paladin), cacao smeerpasta (Nocilla), kindercakejes en honing. Ook bezit de groep het op een na grootste merk van koekjes (Cuétara) in Spanje en het derde merk in chocolademelk (Cola Cao/ Okey). Met de overname van Artiach wordt Nutrexpa Spaans marktleider in de ontbijtcategorie zoete koekjes.

Artiach werd in 1907 opgericht in Bilbao. In 1965 kwam de onderneming in handen van Nabisco. In 1989 verkocht Nabisco zijn Iberische activiteiten (met inbegrip van Artiach) aan Tabacalera, de tabaksonderneming in handen van de Spaanse overheid. In 1994 kwam Artiach weer terug bij Nabisco en in 2000, na de fusie tussen Nabisco en United Biscuits, werd de onderneming onderdeel van de mondiale koekjesfabrikant. In 2006 kocht Kraft de Zuid-Europese activiteiten van United biscuits, waaronder Artiach.

waren krijgt een aanpassing, zodat er meer aandacht kan worden besteed aan duurzame inzetbaarheid van medewerkers. VBZ en SMK (Stichting Milieu Keur) lanceerden vorig jaar de Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren: een instrument om de mate van duurzaamheid aan te tonen op het vlak van onder meer grondstoffen, energiebesparing en arbeidsveiligheid. In 2013 verloopt de huidige versie.

Recentelijk ondertekenden beide partijen de overeenkomst voor een verdere én aangepaste samenwerking. Daarnaast moet de Barometer een internationale status krijgen, zodat de duurzaamheidsaanpak ook buiten de landsgrenzen is te communiceren.

20

Dinosaurus is momenteel, na dé Lotus Frangipane, het best roterende koekje in België in aantal verkochte eenheden. Het merk is marktleider in het segment in op kinderen gerichte koekjesconcepten. ‘De aankoop betreft enkel en alleen de intellectuele eigendomsrechten, er worden geen personeel en productie overgenomen. Een integratie in de bestaande verkooporganisaties van België en Frankrijk zal dan ook zeer vlot verlopen’, meldt Lotus Bakeries dat in 2011 een omzet boekte van bijna 276 miljoen euro.

We wensen u smakelijke feestdagen en een gezond en gelukkig 2013.

Storck BV, Postbus 73, 3870 CB Hoevelaken. Tel: 033 - 254 18 00. Fax: 033 - 254 18 99. www.storck.nl

21

industrie ➜ actueel

Vooruitstrevende samenwerking ‘Perfetti Van Melle Neemt expliciet haar verantwoordelijkheid voor de naleving van de voorschriften op het gebied van voedselen diervoederveiligheid, bepaalt regelmatig de risico’s van haar zoetwaren bestemd voor levensmiddelen en diervoeding en streeft aantoonbaar naar beheersing en vermindering van deze risico’s’, aldus getekend op 21 november jongstleden door EVP COO Business Unit North-West-Central & Eastern Europe C. de Waard van Perfetti Van Melle en Hoofdinspecteur Divisie Consument en Veiligheid Drs. H.N. de Groot van de Nederlandse Voedsel- en WarenAutoriteit (NVWA).

Bovenstaande is een bepaling uit het recent gesloten ‘Convenant Horizontaal Toezicht’.

Deze overeenkomst is openbaar, hoewel er nog een aanhangsel bestaat dat vanwege concurrentieoverwegingen vertrouwelijk is.

Controleurs

Hoe dan ook, de gemaakte afspraken tussen Perfetti Van Melle en de NVWA zijn vrij uniek. Het is de derde levensmiddelenproducent die deze samenwerking aangaat, én de eerste zoetwarenfabrikant. Voor de in totaal vijf Nederlandse PVM-vestigingen zorgt de samenwerking voor jaarlijks ongeveer veertig auditdagen. In de overeenkomst met de NVWA staat dat Perfetti Van Melle verplicht is om informatie uit de kwaliteitssystemen te delen. Bijvoorbeeld over incidenten en de afhandeling ervan. Omdat Perfetti Van Melle heeft aangetoond dat het eigen controlesysteem de voedselveiligheid garandeert, en de NVWA vertrouwen heeft in dit systeem, krijgen zij voortaan minder inspecteurs over de vloer.

Smilde sluit fabriek Smilde Bakery uit Edam, onderdeel van Royal Smilde, gaat de productie van bakkerijproducten concentreren in Edam. Deze stap maakt deel uit van een strategisch plan waarin het bedrijf de focus legt op bladerdeegproducten, verdere marktontwikkeling en innovatie. Gevolg is de sluiting van de vestiging in Mijdrecht. Het is de bedoeling dat in de loop van volgend jaar de lijnen worden overgebracht van Mijdrecht naar Edam. De verwachting is dat begin 2014 de fabriek in Mijdrecht kan worden gesloten.

‘Het concentreren van de productie op één locatie maakt het Smilde Bakery mogelijk zich op basis van kwaliteit, innovatie en scherpe prijsstelling te blijven onderscheiden en de continuïteit te waarborgen’, aldus het bericht.

Bakens verzetten doen we door vernieuwende producten te ontwikkelen.

Daarbij word ik bijzonder goed ondersteund door mijn medewerkers.”

Slimste bedrijf “Veldt Banket werd eind vorig jaar de tijdens de Energiedag in Arnhem gekozen tot het slimste bedrijf van Nederland in 2011. De toekenning is te danken aan de zeggenschap van medewerkers en benutting van talent en vakmanschap binnen het bedrijf. Mijn medewerkers zijn geëvolueerd naar meedenkers. Of de uitverkiezing veel heeft opgeleverd? Nou ja…, mooie public relations in ieder geval, maar een noemenswaardig effect op de omzet is niet te meten. Dit jaar doen we niet mee met de uitverkiezing. De deelname is eenmalig. Dat geldt niet voor de Bakkerij Dagen waar we wederom als exposant aanwezig zijn. De ISM bezoek ik wel, maar niet als exposant.”

Kees Pater van Veldt Banket uit Veenendaal is dit jaar vanwege gezondheidsredenen meer taken gaan delegeren.

“Wij doen sinds dit jaar niet aan Koek Happen, maar aan Koek Appen. We hebben een ‘app’ voor mobiele telefoons ontwikkeld waarmee ons gehele assortiment is down te loaden. Handig en eigentijds”, zegt Kees Pater van Veldt Banket. “Ons premium assortiment maakt ons tot een unieke koekjesaanbieder, maar ook wij kregen dit jaar te maken met duurdere grondstoffen. Ik ga echter niet bij de pakken neerzitten, daar ben ik geen type voor. Er is in de branche het nodige gemopper, maar uiteindelijk schieten we daar niets mee op. Problemen pareren wij door tijdig de bakens te verzetten. Dat

22

Veldt Banket • Wie: directeur Kees Pater • Kennen we van: onder meer roomboterkoekjes, Weespermoppen, bitterkoekjes, hoefjes, vanillenootjes, krakelingen, Bombayzoutjes, kaasvlinders en kaasstengels.

• Zei eerder in Consudel: “Ik lig met mijn ambachtelijke koekjes niet in het koekschap, maar bij de broodafdeling. Daar horen onze producten thuis.”

actueel ➜ industrie

Groeiende bakkerij groep De doelstelling van de Grabower-opbrengst stond bij voorbaat al vast: een nieuw bakkerijconcern binnen. Volgend jaar bereikt dit bedrijf een omzet van ongeveer vijftig miljoen euro. De oprichter is het Duitse echtpaar Otto en Monika Lithardt. De twee verkochten in 2009 Grabower (koekjes, zoenen en wafels) aan het Nederlandse Continental Bakeries. Tijdens de overname bedroeg de omzet van de het vier fabrieken tellende Grabower 65 miljoen euro, de overnameprijs is nooit naar buiten gebracht.

Wel duidelijk is dat Otto en Monika Lithardt al vrij snel een nieuwe start maakten binnen de bakkerijbranche. Zo werd een Grabower fabriek in de Duitse plaats Altenschönbach teruggekocht én er werd voor enkele miljoenen euro in geïnvesteerd.

Tegenwoordig telt deze nu genoemde Hanina Feine Kuchen fabriek drie productielijnen bemand door twee ploegendiensten. Ongeveer een kwart van de productie is bestemd voor de export. Volgend jaar moet de totaalomzet van de fabriek uitkomen op 25 miljoen euro, is de prognose.

Brezels

Een andere poot binnen het Lithardt concern is de brezelfabriek (brezel is een soort grote broodpretzel in de vorm van een krakeling) Ams in Mannheim. Vooral in ZuidDuitsland zijn brezels zeer populair, maar Lithardt rekent op een groeiende populariteit in het noorden. Volgend jaar is de fabriek goed voor een omzet van tien miljoen euro, valt in de Duitse media te lezen.

Begin oktober dit jaar voegde Lithardt een derde element aan het consortium toe: Seuferts Backhaus in Schweinfurt dat naast een fabriek, ook ongeveer honderd winkels telt. De bedoeling is echter om eveneens voor de retail te gaan produceren. Het assortiment bestaat uit vers en vriesvers gebak (onder meer Berlijnse donuts). De omzetvoorspelling hiervan in 2013: vijftien miljoen euro. Kortom, de Grabower opbrengst is grotendeels teruggevloeid naar nieuwe bakkerij-initiatieven waar momenteel om en nabij de honderd mensen werken.

recaondernemer: de Bake & Deco-baklijn. Het assortiment bestaat uit bakmixen voor onder meer muffins, brownies en cupcakes tot en met marsepein, rolfondant en decoratie. ‘Bake & Deco-producten is geschikt voor iedere horecaondernemer: voor een cateraar die kleine gebakjes wil leveren bij zijn high-tea tot en met een restaurant dat haar desserts een ultieme finishing touch wil geven’, aldus Makro. Binnenkort lanceert het concern een Bake & Deco-website met onder meer baktips.

‘Daarnaast zal het assortiment van Bake & Deco meebewegen met de seizoenen.’

Wrigley opende onlangs in China zijn grootste kauwgomfabriek. De vestiging vergde een investering van dik 173 miljoen dollar. De fabriek is gevestigd in Guangzhou en is volgens opgave van Wrigley niet alleen de grootste locatie, maar ook de meest moderne. De in totaal 13 productielijnen maken in eerste instantie vier verschillende Wrigley producten. De komende jaren zal overigens de capaciteit met meer dan de helft toenemen.

Winstdaling Cloetta

Otto Lithardt verkocht Grabower aan Continental Bakeries in 2009 en begon een nieuwe bakkerijgroep.

Het gaat niet zo goed met de Zweedse fusiepartner van Leaf International, Cloetta. In verschillende Europese landen staan omzetten onder druk. Vandaar de winstdaling van maar liefst dertig procent over het recent gerapporteerde derde kwartaal. Een andere verklaring voor de tegenvallers zijn de hogere grondstoffenkosten en de herstructureringskosten die een gevolg zijn van de fusie met Leaf International. Vooral in Italië en Scandinavië vielen de resultaten tegen. Op de Zweedse thuismarkt wist het concern zich enigszins aan de malaise te onttrekken. Sinds de fusie met Leaf International, is Cloetta in Zweden de grootste zoetwarenaanbieder: het bedrijf stootte Mondelez van de eerste positie.

Braziliaanse zoetwarenexport Terwijl in Nederland door sommigen wel eens wordt getwijfeld over nut & noodzaak van de ISM, zijn ze in Brazilië overtuigd van de beurswaarde. Het aantal Braziliaanse deelnemers groeit en beslaat in 2013 bijna twintig exposanten. Boven-

Makro komt met een bakassortiment voor de ho-

dien toont het smaldeel in totaal negentig nieuwe producten.

De Braziliaanse zoetwarenbranche plust in binnen- en buitenland. Zo steeg de export naar de Verenigde Staten over de eerste drie kwartalen dit jaar met 22 pro-

cent. In totaal is de Braziliaanse zoetwarenexport goed voor een omzet van 9,3 miljard dollar. Dat maakt het land tot de derde grootste zoetwarenexporteur in de wereld. In 2016 staat dit land op de tweede plek, voorspelt Euromonitor.

23

industrie ➜ interview

“Er zijn enorm veel kansen Wie uit onze branche kreeg er in 2012 aardig wat profiel?

Jan Harm Spijkervet van het ruim dertig medewerkers tellende Holland Foodz bijvoorbeeld. De media wisten hem uitstekend te vinden. Een interview.

Hoe typeer jij 2012?

“Als een goed jaar. Het in 2011 gevoerde beleid is doorgezet. Vorig jaar namen we Rens Joosen Suikerwerken over, dit jaar Dété Suikerwerken.

De groei is er, de klanten van Rens Joosen zijn terug. Bovendien is het assortiment, zoals dat wordt genoemd, gerationaliseerd en verbreed. Inmiddels bieden we ongeveer 145 soorten lolly’s aan. Supermarktorganisaties nemen meer van ons assortiment op.

Last van de crisis hebben we niet.

Juist in deze economie plussen onze suikerwerkproducten, omdat die voor een geringe prijs van tussen de één en drie euro verwennerij bieden voor de consument.”

En er was de media-aandacht…

“Ik wil geen grijze muis in de branche zijn. Je moet de buitenwereld vertellen wat je aan het doen bent, dat lijkt mij logisch. Holland Foodz verdient en krijgt merklading. Publiciteit is daartoe een manier, maar zeker niet “Bij ons neemt de vraag naar Oud-Hollands suikerwerk toe. Hoe dat komt? Wij kunnen als fabrikant van de de enige. Bij ons op de gevel staat enige echte Oosterhoutse Kaneelstok en Willem Stuvé Nougat de originele merkwaarden en recepturen aan onze klanten en de consumenten leveren”, vertelt Jan Harm Spijkervet.

‘Zzoet van Toen’, zodat we aan mensen moeten vertellen dat dit staat voor oud-Hollands snoep.

Criticasters stellen dat dit onjuist is: er zijn andere, grotere proUitleggen houdt in openstaan voor de media. Zijn er nieuwsducenten van lolly’s. feiten, dan pikken radio, tv en kranten dit vanuit hun rol op. De “Ik hoor die geluiden niet, jij bent de eerste die het zegt. Ik heb overname van Dété Suikerwerken met als gevolg dat Holland te maken met consumenten en de handel. Die vinden het goed Foodz is uitgegroeid tot de grootste lollyfabriek in de Benelux, dat een zoetwarenbedrijf positief in het nieuws komt. Bovenvormt een mooi nieuwsvoorbeeld.” dien kan ik zelf heel goed de sommen maken. Alles bij elkaar

24 20120039 Prefamac AD consudel_v2.indd 1

13/02/12 12:21

interview ➜ industrie

in onze branche” opgeteld, zijn wij wel degelijk de grootste lollyfabrikant in de Benelux.”

“De basis om met andere lolly producenten te gaan samenwerken en mogelijk over te nemen is gelegd. De grondstoffenprijzen nemen toe, de loonkosten stijgen: een aantal bedrijven gaat het heel moeilijk krijgen.”

Is dit een kans voor Holland Foodz?

“Dat kan het zijn. Sommige ondernemingen die het hoofd bijna niet meer boven water houden, kunnen een aanvulling vormen op Holland Foodz. Zonder arrogant te willen zijn: ik heb door de jaren heen geleerd hoe je ook in moeilijke tijden een bedrijf moet leiden. Bovendien, in vergelijking met voorheen ben ik nu zelfstandig ondernemer. Dat komt de snelheid van de besluitvaardigheid ten goede. Ook voor wat betreft mogelijke overnames.”

Neem je weer deel aan de ISM? “Zeker, maar nu staan we tussen de Nederlanders in hal 2.2.

Dat is een betere locatie die meer bezoekers trekt. En ja…, we gaan weer iets opvallends doen, maar dat houd ik liever voor mij. Er zijn rond de vijfduizend exposanten en dan dien je wat te ondernemen om op te vallen. Dat is alles wat ik erover wil zeggen.”

Het assortiment ‘Zzoet van Toen’ maak je zelf in Oosterhout, dat geldt niet voor ‘Sweetz - The next generation candy’. Waarom?

“In vergelijking met andere regio’s - en dan in het bijzonder de Verenigde Staten en Azië -, lopen wij qua innovaties hopeloos achter. In diverse landen zijn we bezig nieuwe producten te sourcen. Dat is op zich niets nieuws, want ik deed dit al tijdens mijn periode bij Campina en Red Band Venco.

Overigens, niet alleen op het vlak van zoetwaren vinden er in het buitenland innovaties plaats. Ik ben nu met een zuivelproduct bezig dat energie wegneemt: het eten hiervan kost calorieën in plaats van dat ze worden toegevoegd. Dit lijkt enigszins op ananas dat ook moeilijker te verteren is. Ideaal natuurlijk in deze periode van obesitas. Maar goed, de importlolly’s brengen we onder ‘Sweetz - The next generation candy’ op de markt.”

Liggen er kansen voor de zuurstok in de supermarkt? Er zijn daartoe verschillende pogingen gedaan, maar grotendeels mislukt.

“Wij brengen de zuurstok binnen het assortiment oud-Hollands suikerwerk naar de supermarkt. De wijze waarop, laat ik nog in het midden. In ieder geval verwacht ik dat onze aanpak succes oplevert. Een andere ambitie is om volgend jaar nadrukkelijker de Belgische en Duitse markt te bewerken. Daartoe hebben we een Belgische en Duitse firma opgericht, Holland Foodz BVBA en Holland Foodz GmbH, en we hebben we de samenwerking met Reinhardt Lolly Spezialitäten uit Kevelaer geïntensiveerd.”

Tussen concullega’s boterde het niet de laatste jaren, er waren rechtszaken. Komt er eindelijk meer rust?

“Dat denk ik niet. Ik wil hierbij ook wel namen en rugnummers noemen. Ons bedrijf is één van de schuldeisers van het failliete Carmel Candy. Het gaat hier om een door de rechter toegewezen schadeclaim na een juridisch dispuut over de inbreuk op onze merkenrechten betreffende De Oosterhoutse Kaneelstok en Willem Stuvé Nougat. De eigenaren van Carmel Candy hebben een B.V. laten klappen waardoor de schuldeisers, niet alleen wij maar ook anderen, met lege handen staan. Ik vind dat een niet correcte en on-Nederlandse manier van zaken doen. Onze claim ligt nu bij de curator.

Overigens, de reden dat er in ons segment geregeld twisten zijn, is dat er veel wordt gekopieerd. Brengen wij iets nieuws, dan komen er snel kopieën op de markt.

Hebben wij Delfts blauwe lolly’s, dan verschijnt er plotseling een kopie van een andere kwaliteit.

Hetzelfde geldt voor onze andere producten. We zullen continu onze patenten en modelrechten beschermen en waakzaam blijven.”

Prefamac NV • Industriezone Zolder-Lummen 1058 • Dellestraat 11 - 11A, B-3560 Lummen, België • info@prefamac.com • www.prefamac.com

25 20120039 Prefamac AD consudel_v2.indd 2

13/02/12 12:21

industrie ➜ interview

“2012 gaat de boeken in Het voelde als examen doen: in 2012 kreeg Suikerbakkerij Joris uit Brussel verplichte controles van diverse overheidsinstanties. “Het Voedselagentschap kwam over de vloer, de Arbeidsinspectie deed een onderzoek en de belastingen wenste alle papieren in te zien. Wij slaagden met glans,” zegt directeur en eigenaar Hans Van den Driessche van de Belgische premium suikerwerkproducent.

Hans Van den Driessche houdt vast aan het artisanale productieproces.

Op persoonlijk vlak zal 2012 eveneens herinnerd blijven: de vader van Hans en vroegere directeur en medestichter Jan Van den Driessche, overleed enige maanden terug. Festiviteiten staan echter gelukkig in het vooruitzicht. In 2013 bestaat de - zeventien medewerkers tellende Suikerbakkerij Joris met een dagelijkse

productiecapaciteit tot zeven ton - maar liefst 75 jaar. Dat is misschien voor Nederland geen hoogtepunt, maar wel voor België.

Joris is er een krachtig merk en staat bij onze zuiderburen synoniem voor allerlei soorten kwaliteitsgommen. In Nederland is de afzet relatief gezien gering, maar de ontwikkeling positief. De export naar andere landen neemt eveneens toe en op de Belgische thuismarkt blijven de naam en faam ongekend.

Opvolging

Die naam en faam zijn interessant voor andere, veel grotere producenten. In het verleden werd er bij Hans van den Driessche geregeld geïnformeerd naar een mogelijke verkoop, maar de deur bleef gesloten. “Ook in de toekomst blijven we een familiebedrijf.

Een zoon gaat het team in 2013 versterken om de filosofie van de firma verder te zetten. De opvolging staat klaar”, vertelt de 55-jarige directeur.

De positie van Suikerbakkerij Joris is op meerdere vlakken opvallend. Het relatief kleine bedrijf is al decennia actief, bezit met Joris een sterk merk en verzoeken om het kwaliteitssuikerwerk onder private label te leveren worden beleefd maar vastberaden afgeslagen. Nog een kenmerk: de meeste grotere branchegenoten hanteren een focus, maar passen deze strategie na een aantal jaren aan. Bij Suikerbakkerij Joris echter staat vanaf het prille begin één keuze nog recht overeind: er vindt geen concessie aan de kwaliteit plaats. “Deze blijft onverminderd zeer hoog”, vertelt Van den Driessche.

Kwaliteitsproductie De Arbeidsinspectie en brandweer bezochten dit jaar Suikerbakkerij Joris en controleerden onder meer het productieproces.

26

“Hoe onze kwaliteit naar voren komt? We produceren bijna nog op dezelfde wijze als in de begindagen: artisanaal. Bij ons staan er dus geen volautomatische kooklijnen. Natuurlijk maken we sommige processen wat efficiënter, zoals bij het tillen en heffen. De

interview ➜ industrie

als een eigenaardig jaar” traditionele productie echter houden we in stand. Wij koken zoals vroeger: au bain-marie. De afwerking vindt niet automatisch plaats, maar door vaklieden die volgens de regels van de kunst werken.”

Niet alleen het productieproces borgt de kwaliteit, dat geldt eveneens voor de toegepaste ingrediënten en dan in het bijzonder de Arabische gom van de acaciaboom uit Soedan. De grondstof is weliswaar duurder dan gemodificeerd zetmeel, maar zorgt voor betere kauweigenschappen en kleeft minder aan de tanden.

Suikerbakkerij Joris telt drie automatische verpakkingslijnen die de gommen in cellofaan van honderd gram of in kartonnen dozen van één kilo verpakken.

Harde gommen, zachte gommen, biologische gommen en suikervrije gommen: Suikerbakkerij Joris staat bij onzer zuiderburen bekend als premiumproducent van allerlei gommen.

“Tja…, ook de Arabische gom werd dit jaar duurder, net als suiker en glucose. Gelukkig is er een goede relatie met onze klanten en kunnen we de gestegen kosten vertalen naar een hogere eindprijs. Desondanks dienen ook wij scherper op de kosten te letten.

Over de ontwikkeling in België ben ik zeker niet ontevreden. We liggen met ons assortiment in alle belangrijke supermarktorganisaties. Daarnaast trekt de export aan, zoals naar Groot-Brittannië.

De totale export maakt inmiddels vijf tot zes procent van de omzet uit. Vandaar dat ik volgend jaar weer met veel enthousiasme aan de ISM deelneem”, besluit Van den Driessche.

27

Consudel wenst alle abonnees en adverteerders een bijzonder gezond en succesvol 2013!

Onze speciale dank gaat uit naar: Altacel A.M.P. Rose Asjo Consultants Banketfabriek Het Sluisje Barry Callebaut Base Betec Buisman Ingredients Cargill Casteleijn Cor Rijken Verpakkingen CSI De Ruiter’s Bakkerij De Zwaluw Dijko Ovens Dijkstra Verpakking DL Packaging Duyvis Wiener D. van der Pol & Zonen easyFairs E & R Chemicals Euronuts 28

Gerben Hekman Bakkerijtechniek Haeghe Groep G. Spronk & Zonen Handelsonderneming Zilco Henk Koenen Holland Ingredients Hogervorst Bakkerijservice Jack Heesen Patisserie Jeurgens Koelnmesse Lareka Lothar A. Wolf Spezialmaschinen Machinery Verhoest Metal Arts Mourik Multipond Nijsen/Granico Nomi Co-Packing Norevo NTC International Nutri-akt Olman Handelmaatschappij

Petron Prefamac Prins Verpakkingstechniek Productschap Akkerbouw Puratos RAI Rolan Robotics Rovema Benelux SGL Technology Smet, chocolaterie Stella Products Storck Strik Ingredients Technisch Bureau A.P. Benier The Box Tiense Suiker Verduyn Verpakkingsindustrie Veenendaal Vipam Vomatec Zaanlandia Blik Zwager Techniek

We nemen afscheid van een jaar…

Wat kon er beter, wat ging er goed…

Wat gaan we veranderen, wat blijft hetzelfde…

We nemen afscheid, blikken vooruit en toasten op 2013!

Geen prijsverhoging Consudel gaat in 2013 de abonnementstarieven niet verhogen. Deze blijven dezelfde als in 2012.

Ook de advertentietarieven blijven ongewijzigd.

De specials!

Contact

Waar gaat Consudel volgend jaar extra aandacht aan besteden? We zetten de specials op een rijtje.

• Januari/Februari (nummer 1/2): ISM & ProSweets • Maart (nummer 3): Terugblik ISM & ProSweets • April (nummer 4): Grondstoffen & Ingrediënten • Mei (nummer 5): Verpakken • Juni (nummer 6): Productiemachines & Ovens • Juli/Augustus (nummer 7/8): Vriesvers & Bake off • September (nummer 9): Cacao & Chocolade • Oktober (nummer 10): Koek & Banket • November (nummer 11): Suikerwerk • December (nummer 12): Eindejaarsuitgave

Heeft u nieuws, wilt u aandacht in Consudel, zijn er opmerkingen, bent u ergens tevreden of ontevreden over? Laat het ons weten: info@consudel.nl, of bel: 0031 (0)493-32.1415

29

industrie

De bodem aantikken derland, het huidige Horizon. Andere leveranciers van vriesverse bakkerijproducten vulden de gaten op die door het faillissement ontstonden. Dus, ja: dit jaar is de situatie voor mij in Nederland positief, hoewel het een lastige markt blijft.”

Portugal “De Nederlandse markt verloopt zoals gezegd beter, maar Coppenrath & Wiese heeft zich uit de Portugese markt teruggetrokken. Ik regelde voor dit land de verkoop. Vanwege de economische crisis zakte de markt daar in. Portugal heb ik inmiddels ingewisseld voor Denemarken. Met een goede partner bouwen we stap voor stap een mooi merk op in Denemarken. Ook Frankrijk behoort tot mijn verantwoordelijkheid. We zijn in dat land vooral actief binnen de gastronomie en horeca; twee segmenten die eveneens door de economie hard zijn getroffen. In België hadden we in 2012 te maken met het faillissement van een in vriesverse producten gespecialiseerde winkelketen met meer dan honderd zaken. Hierdoor daalde de omzet bij onze zuiderburen.

Het idee dat de omzet uiteindelijk de markt niet uitgaat, onderschrijf ik in dit geval niet.”

“Nederland blijft een lastige markt, maar de laatste maanden tikken we als sector de bodem aan”, zegt Erik van Dalsum van Coppenrath & Wiese.

“In tegenstelling tot wat ik eerder dacht, gaat 2012 voor wat betreft Nederland de boeken in als een beter jaar”, zegt countrymanager Erik van Dalsum van het Duitse familiebedrijf Coppenrath & Wiese (vriesverse bakkerijproducten). “Jarenlang was er in Nederland binnen vriesverse bakkerijproducten sprake van fikse dalingen, zo tussen de acht en dertien procent. Het lijkt echter alsof we de laatste maanden de bodem aantikken en weer iets opveren. Niet alleen voor Coppenrath & Wiese, maar voor de gehele branche. Onlangs vond de jaarbijeenkomst van het Vriesvers Platform plaats en ik hoorde van mijn branchegenoten min of meer dezelfde opinie: de markt stabiliseert en – wellicht – plust enigszins.”

Oorzaak “De reden voor de recente ontwikkeling: discounters kunnen minder eenvoudig vers gebak handlen, terwijl ze in toenemende mate dit assortiment wensen aan te bieden. Dan komen ze uit bij vriesvers. Hierdoor wordt de daling van vriesvers binnen het kanaal foodservice in totaal opgevangen. Een andere verklaring voor de tendens is het eerdere faillissement en de daarop volgende doorstart van één van de drie grotere aanbieders in Ne30

Fantastisch “Tja…, en hoe gaat het mijn werkgever Coppenrath & Wiese. Zonder te willen opscheppen: fantastisch…, fenomenaal. Nee echt, het bedrijf presteert heel goed.

Coppenrath & Wiese is zowat de enige aanbieder van formaat in Duitsland en het bedrijf bouwt op een uitstekende manier de merkenportefeuille en aanwezigheid in verschillende kanalen uit. Ook in Engeland is dit het geval. Natuurlijk zijn er de altijd ‘lastige’ jaargesprekken met de handel, maar dankzij de sterke positie van onze onderneming weten we de gestegen kosten dit jaar goed op te vangen en door te vertalen. Voor Coppenrath & Wiese ziet 2013 er goed uit.“

Coppenrath & Wiese • Wie: countrymanager Erik van Dalsum • Kennen we van: vriesvers gebak, taarten en desserts.

• Zei eerder in Consudel: “De omzetten van vriesverse bakkerijproducten nemen af en licht in de tunnel is er niet.

Supermarkten breiden het versaanbod verder uit.

Bovendien wordt het vriesschap meer en meer ingevuld met pizza’s, aardappelen, vleessnacks, ijs en groenten waardoor gebak ruimte inlevert.”

“We zitten met de vriesverse gebaksmarkt in een neerwaartse spiraal die feitelijk alleen met flinke investeringen en zeer uitgekiende marketing tegen te houden is. Punt is echter dat Nederlandse producenten niet over voldoende financiële mogelijkheden beschikken.”

Veel besparen met HD- Flexo?

www.prosweets-cologne.com

DE BESTE KANT VAN DE

ZOETWAREN-

VERVAARDIGING

4 dagenn

parallel

aa

de ISM !

HD-Lithografie

DE INTERNATIONALE TOELEVERINGSBEURS VOOR DE ZOETWARENINDUSTRIE KEULEN,

27. 01 T/M 30. 01. 2013 Efficiënte processen. Intelligente oplossingen.

Creatieve ideeën. Aantrekkelijke outfits en geraffineerde ingrediënten. De ProSweets Cologne presenteert u het complete toeleveringsspectrum van de zoetwarenindustrie. Beleef inspiraties en noviteiten voor uw toekomstige marktsucces.

De hoogste kwaliteit uit slechts vijf kleuren!

Bespaa a r ti tijd jd d en ge geld ld d!

Nu online re r gi gist stre stre rere ren n en een n gratis toegangskaarrtj tjee bestel e leen viia www. www. ww w pr pros pro osweeets-cologne.com et

HD-FLEXODRUKKERIJ

RS Vision Expo BV Excl. Vertegenwoordiging van Koelnmesse in Nederland Weena 246, 3012 NJ Rotterdam Tel. 00 31 (0) 10 - 2064850, Fax 00 31 (0) 10 - 2019555 tickets@koelnmesse.nl, www.koelnmesse.nl www.rsvisionex po.nl

Interesse? Bel:(0318) 550 333

www.viv.nl 31 PSC13_94x270_NL-Consudel.indd 1

23.10.12 14:53

industrie ➜ pick & mix

2012

In deze eindejaarsuitgave blikken we kort terug op 2012. Wat was opvallend nieuws, wie nam wie over en welke discussies vonden in de kolommen van Consudel plaats.

Hooggespannen verwachtingen begin dit jaar: het EK-voetbal zou naast sportief succes, ook een fraaie zoetwarenplus opleveren. Beide voorspellingen kwamen niet uit.

Het Nederlands elftal bakte er weinig van, de flinke zoetwarengroei bleef nagenoeg uit.

Crisis in 2011, crisis in 2012: de branche werd geconfronteerd met een stevige concentratie in de retail en gestegen onkosten met margeverdamping als gevolg. “Iedere prijsverhoging richting consument is momenteel moeilijk uit de markt te halen”, vertelde Jan te Voert, Hoofd Inkoop Food van Sligro, op de valreep van 2011 in Consudel.

Wat in dat jaar gold, gold eveneens in 2012.

Vloeibare vullingen Ook andere, eerder ingezette ontwikkelingen trokken dit jaar door, zoals een groeiende vraag naar ambachtelijke koekjes, meer natuurlijke smaakvoorkeuren en kleinere verpakkingen. Sommige vernieuwingen vielen op. Een goed voorbeeld betroffen de fruit- en dropgums met vloeibare vulling van Concorp. “Je kunt er voor kiezen om zoveel mogelijk dividend uit te keren of te investeren in het bedrijf. Wij gaan nadrukkelijk voor een uitbreiding van de business”, vertelde marketingdirecteur en mede-eigenaar van het familiebedrijf, Ilse Ebbens in Consudel.

De marktleider in chocolade Mars, lanceert dit jaar in Nederland de Mars-reep met UTZ gecertificeerde chocolade. De introductie maakt onderdeel uit van een brede ontwikkeling naar meer duurzaamheid in de voedingsketen. Prominent CDA-lid, oud-Rabobank topman en hoogleraar Duurzaamheid & Maatschappelijke Verandering, Herman Wijffels: “De consument eet voedingsmiddelen uit de fabriek waarbij de relatie met de natuur is verdwenen. Ze kennen voeding niet meer als natuurproduct. Herstel van de verstoorde ecologische relaties is cruciaal”, aldus Wijffels.

werk van het opnemen van A-merken. Nog wat ontwikkelingen in de zomerperiode: Jaka gaat failliet en maakt een doorstart, Frijling wordt gestaag overgenomen en de prijs van gelatine stijgt, opnieuw.

In het laatste kwartaal van 2012 wordt duidelijk dat ook volgend jaar de economie niet of nauwelijks aantrekt en veel grondstoffenprijzen op een relatief hoog niveau blijven. Er is echter eveneens optimisme.

De zoetwarendochter van Kraft Foods die een eigen beursnotering krijgt en verder gaat onder de naam Mondelez International, blaakt van vertrouwen. “Het gloednieuwe Mondelez International biedt ons de mogelijkheid om ons te focussen op onze koekjes, chocolade en kauwgom met de nadruk op waardecreatie”, vertelt managing director Jan Willem Balk van Mondelez Nederland.

Haagse Hopjes Terwijl Wijffels in Consudel betoogt om voeding in de nabije omgeving van afnemers/consumenten te maken, besluit Leaf om de Haagse Hopjes van Rademaker in Italië te produceren, neemt het Japanse Châteraisé in dezelfde periode Maître Paul over, gaat Gulden Krakeling in Zwolle failliet, wordt de voormalige directeur van Haribo Benelux Govert van der Miessen de nieuwe VBZ voorzitter en maakt Aldi meer

Ook in 2012 loopt de kauwgomomzet in Nederland en veel andere Europese landen terug.

Vervlogen Tijden 32

De moord op de zwarte tiener Trayvon Martin in Florida (VS) door een lid van de burgerwacht is de eerste maanden dit jaar wereldnieuws. Het Mars merk Skittles speelt hierbij ongewild een rol. Skittles groeit in korte tijd uit tot een symbool van het protest. De reden is dat Martin, toen hij al wandelend op straat werd doodgeschoten, een flesje frisdrank en een zakje Skittles op zak had. Allerlei steunbetuigingen zoals demonstraties, voor Martin zijn voorzien van illustraties van Skittles.

Lijstjes 2012 Wie zijn de grootste leveranciers aan de Duitse levensmiddelenhandel? Min of meer dezelfde als vorig jaar, met hier en daar een verschuiving. Gemiddeld groeide de Top Honderd met 4,9 procent in omzet, eerder dit jaar werd nog op 5,5 procent gerekend. Op nummer één van de ranglijst staat Nestlé met een omzet in Duitsland van ruim 3,7 miljard euro. Het Zwitsers concern wordt gevolgd door respectievelijk Oetker, DMK (zuivel), Procter & Gamble en Vion. Laatstgenoemde is een Nederlands vleesbedrijf.

De eerste echt volledige zoetwarenproducent vinden we op stek 13 (Ferrero), met daarna Mars (16), Kraft Foods (20) en August Storck op 34. Noemenswaardig zijn verder Intersnack (44) en Haribo op plaats 46. De schatting is dat het zoetwarenbedrijf uit Bonn ongeveer 580 miljoen euro omzet in Duitsland. De totaalomzet van Haribo schommelt rond de 1,8 miljard euro en staat in sommige markten onder druk.

pick & mix ➜ industrie

Trends 2013 Met het nieuwe jaar in aantocht verschijnen er weer allerlei trendvoorspellingen: wat kunnen we in 2013 op voedingsgebied verwachten. Marktonderzoeker Innova Market Insights zette recent de tien belangrijkste ontwikkelingen op een rij.

Op nummer één staat de opkomst van de zogenoemde Aware Shopper ofwel bewuste consument. Deze is zeer goed geïnformeerd over de waarde en gezondheid van voeding en zoekt daarbij naar transparantie.

Een andere trend vat Innova samen onder de aanduiding ‘Grijs maar Gezond’.

Een groeiend aantal senioren onderschrijft het belang van een gezond dieet bij het ouder worden. Deze groep is

gevoelig voor slimme marketing gericht op voeding die ‘jonger houdt’. Een gevolg hiervan is de komst van meer producten onder medicinale merken.

Just Say ‘No.’ is nog zoiets waarmee we, aldus de onderzoeker, vaker mee te maken krijgen. Glutenvrij is al redelijk mainstream, met lactosevrij als categorie in opkomst. ‘No’ verwijst echter ook naar bijvoorbeeld ‘geen vlees’ in bepaalde voeding, en meer alternatieven voor vet, suiker en zout. Op retour is de aanduiding ‘natuurlijk’; een begrip dat vanwege het te generieke karakter aan betekenis verliest. Vandaar dat bedrijven meer en meer kiezen voor andere omschrijvingen zoals ‘zonder additieven’.

De Deense regering zet een streep door de vetbelasting. Verder verdwijnt een plan om suikerrijke voedingsmiddelen extra te belasten in de prullenmand. De richtlijn was een jaar lang in Denemarken van kracht, meer precies: vanaf 16 oktober 2011. De belasting bestond uit ongeveer 2,15 euro per kilo voeding met verzadigde vetten. De overheid meldt dat de belasting echter banen kost en dat Denen eerder de grens oversteken om boodschappen te doen in het buitenland. Bovendien hebben vooral de lage inkomensgroepen last van de belasting. Alle reden dus om de maatregel snel te schrappen. De Europese

Salarissen vergeleken

gezondheidsinstantie – European Public

Wat verdienen Nederlandse managers in de levensmiddelenindustrie in vergelijking met andere Europese landen? Zeker niet slecht. Gemiddeld genomen liggen de salarissen echter lager dan van collega’s uit andere Europese landen. Deze slotsom is te trekken na lezing van een uitgebreid onderzoek uitgevoerd door de International Food Recruitment Alliance (IFR-A). De marktvorser baseert de conclusies op databank gegevens van 500.000 medewerkers in de voedingssector. Bovendien nam IFR-A dertig verschillende functies van in totaal zes Europese landen onder de loep. Een algemene bevinding: hoe hoger de functie, hoe groter het verschil tussen de beloningen (exclusief bonussen en leaseauto’s) in de verschillende landen. In het middenmanagement en bij gespecialiseerde functies liggen de honoraria echter weer dichter bij elkaar.

sing van de Deense overheid. Ondertussen

recteur 93.000 euro. In Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland liggen deze beloningen hoger, in Denemarken en Polen lager.

Het absolute inkomen zegt echter niets over het reëel besteedbaar inkomen. Nemen we de prijsindex en belastingdruk per land erbij, dan vallen de Nederlandse salarissen beter uit. Gekwalificeerd in een index komt Nederland uit op 108, Duitsland op 103, Groot-Brittannië op 102, Polen op 60, Frankrijk op 111 en is Denemarken met 142 de onbetwiste koploper. Overigens, ook de beloningen voor productiewerknemers zijn onderzocht. Een algemene productiedirecteur in Nederland verdient gemiddeld genomen 139.000 euro, een baas/chef van een ploeg ontvangt bruto 42.000 euro.

Salarissen

Wie absoluut gezien het meest wil verdienen in de voedingsbranche, moet een baan zoeken in Groot-Brittannië of Duitsland. In laatstgenoemd land verdient een algemeen directeur 192.000 euro, in Groot-Brittannië is dat 149.000 euro. Vervolgens komt Nederland (139.000 euro), Frankrijk (136.000) euro, Denemarken (130.000) euro en Polen met 99.000 euro. Een nationale key accountmanager verdient bij ons gemiddeld 69.000 euro, een area manager export 65.000 euro en een marketingdi-

Dertig functies binnen de voedingsindustrie zijn qua salarissen vergeleken: Frankrijk telt de meeste ‘topverdieners’. In dat land worden dertien functies binnen het totaal het best betaald.

Health Alliance (EPHA) – betreurt de beslisbroedt de Noord-Ierse regering op een extra kauwgombelasting. De opbrengst, zo is de bedoeling, is bestemd voor het schoonmaken van trottoirs.

Facebook fans Twitter en YouTube zijn in de Verenigde Staten voor de grotere zoetwarenondernemingen ondergeschikt aan Facebook.

Dat valt af te leiden uit een recente rapportage door Unmetric; een bureau dat onderzoek doet naar marketing en social media. Terwijl onder meer Mars, Mondelez en Hershey volop actief zijn op Facebook, is de aanwezigheid op Twitter en YouTube minder omvangrijk, luidt een conclusie. Enkele andere slotsommen: de meerderheid van de fans op Facebook-pagina’s van zoetwarenmerken zijn vrouwen. KitKat heeft de meeste fans onder mensen tot 21 jaar, terwijl Hershey de talrijkste buzz realiseert. Bovendien bezit Hershey in totaal de meeste fans, ongeveer tien miljoen.

KitKat verkleint echter de achterstand.

Overigens is de verkoop, marketing en distributie van dit merk in de Verenigde Staten in handen van Hershey. Een verklaring voor de snelgroeiende Facebook populariteit van KitKat is de start eerder dit jaar van de campagne ‘Fan of the Month’.

33

industrie

Plussen in de export “De export nam dit jaar flink toe. Denk daarbij aan de ons omringende landen, maar ook aan Polen”, zegt Jolande Nanning van Koekbakkerij Nanning uit Dedemsvaart. “Vanuit de exportmarkten is er vooral vraag naar specialiteiten, zoals fruitkoek en honingkoeken.

Kortom, de wat meer luxer gevulde koeken. De exportvraag hiernaar kwam mede door toeval tot stand én ook dankzij onze website. Intern zijn bovendien processen en recepten aangepast. We waren als bedrijf dus klaar om de sprong nadrukkelijker over de grens te nemen.”

“Het vorig jaar ontwikkelde plan om meer aan de weg te timmeren met een eigen merk leeft nog steeds, maar bezit momenteel een lagere prioriteit. Ons merk, Nanning’s Koek, lag exclusief in de schappen van C1000.

De overname van deze supermarktketen zorgde echter voor stilstand van onze merkambitie. De concentratie maakt het voor de industrie sowieso lastiger, omdat er minder afnemers zijn. Daarbij komt dat ook wij natuurlijk Jolande Nanning van Koekbakkerij Nanning sluit 2012 positief af en is vol vertrouwen over volgend jaar.

met hogere grondstofkosten te maken hebben. Desondanks kijk ik met een positief gevoel terug op 2012. Niet alleen dankzij de export. We hebben een breder, meer premiumachtig assortiment ontwikkeld en zijn daarmee in meerdere kanalen aanwezig. Wij zetten in op continue verbetering en vernieuwing van onze producten en processen. Ik kijk daarom vol vertrouwen naar 2013.”

Koekbakkerij Nanning • Wie: Jolande Nanning, algemeen directeur • Kennen we van: koek (onder meer gemberkoek en notenkoek), cake (Indische cake, Zeeuwse vruchtencake, boerencake) en kruidkoek.

• Zei eerder in Consudel: “Onze standaardkoek leveren we dagelijks vers op orderbasis uit. Nanning’s Koek daarentegen is semivers: qua smaak en beleving gelijk aan de dagverse variant, maar langer houdbaar zodat het in het koekschap kan. Voor ons is dat geen onbekend terrein: we produceren al wat langer soortgelijke koek voor twee Franse supermarktorganisaties.

Met C1000 zagen we kansen voor een versere ambachtelijke variant in het koekschap. We konden daaraan voldoen en zo ontstond de mogelijkheid om het merk Nanning landelijk te brengen.”

34

pick & mix ➜ industrie

Personalia De financiële baas van Cargill Segio Dial, is bij het Amerikaanse bedrijf vertrokken.

De CFO Dial gaat om persoonlijke redenen terug naar zijn thuisland, Brazilië.

Hij wordt tijdelijk opgevolgd door Dave McLennan, de COO ofwel directeur Operations. De Raad van Bestuur is momenteel op zoek naar een meer definitieve oplossing. Dial werkte sinds 2004 bij Cargill.

Een voormalige collega van Dial bij Cargill is recent benoemd tot president bij de International Stevia Council. Het gaat om Zanna McFerson, de Assistant Vice President van Cargill.

De gourmet organisatie Hoogenboom – Barry Callebaut uit Zundert versterkte recent het verkoopteam met Field Sales Manager Peter Honders (53). Hij werkte voorheen onder meer bij Heinz, Unilever en Philip Morris.

Daarnaast bezit Honders ervaring als sales management trainer.

Peter Honders rapporteert rechtstreeks aan Hans van den Bosch.

De voormalige salesmanager bij Carmel Jan Matthijssen, is bij BIP Holland aan de slag gegaan als Area Export Manager. Voor Carmel, werkte hij bij onder meer Pieterman Chocoladewerken en De Katjang.

Het relatief hoge aantal vrouwen in een

Tijdens de landelijke vergadering van Top Bakkers in Apeldoorn is de Top Bakker van het Jaar 2012 verkozen. De trotse winnaar is Bakkerij Hirdes uit Krabbendijke.

De directeur Ontwikkeling & Duurzaamheid bij cacaohandelaar Armajo Trading, Nicko Debenham, wordt de nieuwe voorzitter van de World Cocoa Foundation (WCF). Het voorzitterschap beslaat de periode 2013 – 2015. Debenham is vrij bekend met de WCF, want hij is momenteel vicevoorzitter. Daarnaast heeft hij gedurende een periode van 25 jaar ervaring opgedaan binnen de West-Afrikaanse cacaosector. Debenham volgt Anne Alonzo op, de huidige voorzitter.

De voormalige manager bij Ferrero in Duitsland, Werner Schulte, gaat vanaf volgend jaar leiding geven aan gommenspecialist Trolli. Hij volgt Günther Biggel op die in februari aanstaande na ruim twintig jaar afzwaait bij het Duitse Trolli.

De marketing van Wrigley in Groot-Brittannië en Ierland is sinds kort in handen van Pamela Bower-Nye. Ze is als marketingdirecteur Daniela Campari opgevolgd die naar de Verenigde Staten terugkeert.

Bower-Nye werkte voorheen onder meer bij Nestlé en Diageo.

terne scholingsmogelijkheden (Mars University) en de vele veilige en gezonde werkplekken, maken Mars mondiaal tot een van de beste werkgevers. Het Amerikaanse concern eindigde in een ranglijst die is samengesteld door het Amerikaanse ‘Great Place to Work Institute’ op stek 25.

Dat is de hoogste notering voor een zoetwarenbedrijf.

De twee Belgische chocoladeproducenten Caluwé Artisan Chocolatier en Italo Suisse begonnen recent een testfase om de distributie richting vijf retailers in Groot-Brittannië te combineren. Hoewel het project in pilotstatus verkeert, zijn er al besparingen geboekt op transport- en voorraadkosten. Het concept van een geintegreerd chocolade platform (ICP), zoals het project is gedoopt, bestaat uit onder meer co-packing, voorraadbeheer, expeditie en de bundeling van lading. Het ICP is volgens de conceptontwikkelaars een voorbeeld van slimme logistiek. De schaalvoordelen bieden kleine en middelgrote chocolatiers de kans om ook logistiek gezien efficiënter te werken. In plaats van een belevering eenmaal per week, garandeert de transporteur voor de hoofdbestemmingen via de pilot shuttle een frequentie van

Wrigley investeert in afvalprobleem Mars-dochter Wrigley breidt de zogenoemde ‘anti-afvalcampagne’ ofwel ‘Litter Less’ actie uit naar 10 nieuwe landen waaronder Nederland. In totaal wordt de campagne om (kauwgom)afval op straat tegen te gaan in 25 landen gevoerd. In de campagne is tot nu toe 3,1 miljoen dollar geïnvesteerd. De actie wordt mede gedragen door de Amerikaanse Foundation for Environmental Education (FEE).

Het Wrigley project duurt drie jaar, onlangs ging deze het tweede jaar in. Naast Nederland, rolt de kauwgomproducent de campagne nu uit in onder meer Bulgarije, Malta, Schotland, Spanje, Slowakije en Zuid-Afrika. In een persbericht meldt de president van Wrigley, Martin Radvan: “We are very excited that the Litter Less campaign is helping to create greater awareness around the environmental issues of litter and waste, and is

managementfunctie (38 procent), de in-

aiding in promoting a meaningful change in attitude towards littering in countries around the world.”

driemaal per week. Hierdoor kan de voorraad omlaag.

De chocolatier Van Coillie uit België sloot zich onlangs aan bij het duurzaamheidsprogramma van Barry Callebaut, het zogenoemde Quality Partner Program (QPP).

“Onze klanten hechten steeds meer belang aan duurzaamheid, dus was het voor ons voor de hand liggend om dit element letterlijk tot in ons bedrijf te brengen. We hebben met eigen ogen het werk van Barry Callebaut in Ivoorkust gezien en zijn overtuigd van het belang van het Quality Partner Program. We zijn dan ook zeer trots om samen met Barry Callebaut te streven naar duurzame topkwaliteit, zowel voor de plaatselijke boeren als voor de cacaoplantages”, aldus Koen Ameye van Van Coillie in een persmededeling.

Wrigley gaat ook in Nederland aandacht besteden aan (kauwgom)afval.

35

industrie ➜ pick & mix

Ferrero toetst buikgevoel aan de realiteit Storck zal wel een bedankbriefje naar Ferrero sturen. Het Italiaanse zoetwarenconcern liet onderzoeken wat voor emoties Fast Moving Consumer Goods (FMCG) bij consumenten oproepen. Achterliggende gedachte: klopt ons buikgevoel met de werkelijkheid? Wat blijkt: Toffifee van Storck roept de sterkste emotionele gevoelens op. Het merk van Storck staat op stek één, gevolgd door Giotto van Ferrero en dan Magnum van Unilever. Huishoudelijke artikelen en margarines nemen de laatste plekken in van de ranglijst die uit vijfhonderd FMCG-merken bestaat.

Wellicht opvallend is dat Toffifee in een Ferrero-onderzoek als winnaar uit de bus komt. Nog opmerkelijker is echter het grondige onderzoek zelf met als centrale vraagstelling: welke emoties roepen merken bij consumenten op. Ferrero ging voor de beantwoording niet over een nacht ijs.

Oliebollen Oliebollen op oudejaarsavond is net zo Nederlands als bijvoorbeeld haring happen of stamppot met rookworst. De precieze herkomst van deze traditie is niet zo eenduidig en er doen verschillende ontstaansgeschiedenissen de ronde. De aardigste is de verwijzing naar Germaanse stammen in het gebied dat later Nederland vormt. Zij zouden ten tijde van het Joelfeest, de periode tussen 26 december en 6 januari, dergelijke gebakken producten gegeten hebben. Volgens de Germanen zouden de godin Perchta en andere slechte geesten ‘s avonds ronddwalen. Om deze geesten tevreden te stellen, werd voedsel geofferd, waarvan het meeste in gefrituurd deeg zat. Door het vet in de oliebollen zou het zwaard van Perchta van het lichaam glijden, waardoor diegenen die oliebollen gegeten hadden niet opengereten werden.

Een meer waarschijnlijke versie is dat de oorsprong aan het einde van de Middeleeuwen ligt. Kerstmis was destijds het einde van de op 11 november begonnen vastenperiode: een reden om te vieren.

Oliekoeken, gemaakt van houdbare grondstoffen (al het verse voedsel was immers al op), vormden een voedzame traktatie. De derde optie - waarschijnlijk in combinatie met de tweede -, is dat de oliebol uit Portugal komt. Het vermoeden bestaat dat 36

Het onderzoek was multidisciplinair en bestond uit onder meer honderd diepteinterviews met consumenten. De uitkomsten dienden om de eerste hypothesen te testen en de onderzoeksvragen gedetailleerder te specificeren. Daarna volgde online een vragenronde aan 5350 deelnemers. Maar om werkelijk in de hoofden van consumenten te kijken, voegde Ferrero de daad bij het woord en kreeg een aan-

Toffifee roept de sterkste emotionele reacties op.

tal vrijwilligers een MRI Scan in het Neurobiologisch Instituut te Salzburg. Welke hersendelen lichten op (en hoe sterk) bij het horen van bepaalde merknamen?

Op bovengenoemde wijze vergaarde Ferrero een ranglijst van vijfhonderd merken die de sterkste emoties onder consumenten oproepen. De reden hiervoor is duidelijk: gewapend met de onderzoeksresultaten wil het concern de handel overtuigen van de merkenkracht en de shopper behoeften. Vooral zoetwaren hebben hier baat van: deze categorie roept volgens de rapportage de meeste positieve emoties onder consumenten op. Op flinke afstand volgt zuivel. Het merk Toffifee staat zoals gezegd op één, terwijl het vlaggenschip van Ferrero – Nutella – precies in het midden op stek 250 staat. Overigens benadrukt Ferrero dat het niet om een zoetwarenstudie gaat, maar om een FMCG-onderzoek.

De zoetwarensector telt talrijke traditionals en fraaie geschiedenissen. In deze rubriek belichten we een stukje producthistorie. Deze keer – en hoe kan het anders -, de oliebol.

de Portugese Joden die tijdens de Spaanse Inquisitie naar Nederland vluchtten hun recepten meenamen. In Portugal at men destijds al iets wat op oliebollen lijkt: oliekoeken met (gedroogde) zuidvruchten.

De olie zou verwijzen naar de olie uit de eeuwig brandende lamp in de tempel van Jeruzalem. Veel Joodse gerechten hebben een verwijzing naar het geloof.

Onduidelijk is de precieze herkomst, maar helder is wel de relatie tussen oliekoeken en oliebollen. Voor zover bekend is het oudste recept voor oliekoeken in de eerste versie (1667) van ‘De verstandige kock’ te vinden. Die oliekoek betrof een ronde koek, bestaande uit meel, krenten, eieren en aan stukjes gesneden appelen wat in raapolie werd gebakken. Eeuwenlang aten

de Nederlanders oliekoeken. Waarschijnlijk werden de eerste oliebollen pas in de achttiende eeuw gebakken. Toen raadden kookboeken als De ‘volmaakte Hollandsche keukenmeid’ meer olie aan om in te bakken, waardoor de koeken ruimte kregen om boller te worden. Platte koek en ronde bol bestonden nog lang naast elkaar.

In de loop van negentiende eeuw kreeg de bol steeds meer aanhang. In 1868 nam de Van Dale het woord ‘oliebol’ op. Maar dat het toen nog geen algemeen gebruikte term was, blijkt uit het Woordenboek der Nederlandsche taal (1896). Daarin wordt ‘oliekoek’ nog als meer gebruikelijke benaming genoemd. Maar daarna ging het snel; vanaf begin twintigste eeuw wordt alleen nog over oliebollen gesproken.

De Nederlander loopt 1 op 8: rond de jaarwisseling is de consumptie van oliebollen acht per hoofd van de bevolking, zuigelingen en hoogbejaarden meegerekend. Alleen al de thuisbakkers kopen oliebollenbakmix voor meer dan zestig miljoen stuks.

37

industrie ➜ interview

HENK KOENEN v.o.f.

Den Bulk 5 5126 PW Gilze - NL t. +31(0)161-452516 e. info@henkkoenen.nl w. www.henkkoenen.nl

mouleren | tempereren | glaceren | drageren | doseren | truffels en meer

Lagere zoetkracht, nieuwe smaken bare vulling niet, dan ontstaat er een soort schrikeffect.

Het concept wordt dus geherintroduceerd op een meer toegankelijke manier en wel in de vorm van een gevarieerde drop- en snoepmix met varianten met vloeibare vulling erin.”

Ilse Ebbens: “We zijn momenteel achter Perfetti Van Melle, Leaf en Haribo de vierde grootste suikerwerkaanbieder. Onze ambitie is de komende jaren een plaats op te schuiven.”

“Er zijn aardig wat positieve ontwikkelingen te melden over 2012. Meest recentelijk nieuws is de Bronzen Effie Award voor onze Autodropcampagne David versus Goliath”, zegt marketingdirecteur Ilse Ebbens van Concorp. Eerder dit jaar lanceerde het bedrijf de fruiten dropgums met vloeibare vulling. “Op zich zijn de eerste reacties daarop goed te noemen, maar we hebben te maken met enkele kinderziektes die we nu oplossen. Die kinderziektes betreffen het mindere dooreeteffect van de fruit- en dropgums. Vandaar dat we de zoetkracht verlagen en met nieuwe smaakcombinaties komen. Een ander aspect: kent de consument de vloei38

Schuttelaar “Naast de lancering van de nieuwe fruit- en dropgums, brachten we dit jaar een herpositionering van Schuttelaar: de kwaliteit en smaak van vroeger in een nieuw jasje. De aanpassing levert succes op, want gestaag breidt de distributie zich uit. Dat geldt eveneens voor het uit Italië afkomstige krokante tussendoortje Loacker. De opnamebereidheid van de retail valt weliswaar tegen, maar in out-of-home vindt er een mooie plus plaats.”

“Kortom, dit jaar boekt Concorp in totaal een fraaie groei.

Onze doelstelling is en blijft om binnen een aantal jaar de derde grootste aanbieder te zijn binnen suikerwerk.

Momenteel staan we op plek vier, maar we zetten de opmars verder door. Dat vindt onder meer plaats door een redesign van de zwartlijn binnen Autodrop in 2013. Ook komen er nieuwe smaken, zoals de zout gecoate mix.”

Concorp • Wie: Ilse Ebbens, marketingdirecteur Concorp • Kennen we van: Autodrop, Van Slooten, Schuttelaar, Ricola, Loacker en Fisherman’s Friend • Zei eerder in Consudel: “Wij geloven sterk in de vloeibare vulling, hoewel er onder consumenten ‘lovers’ en ‘haters’ zijn: mensen die de vernieuwing enorm lekker vinden en consumenten die de snoep links laten liggen. Dit speelt trouwens ook bij andere merken, zoals Fisherman’s Friend. Wij gaan uit van polarisatie, dit creëert loyaliteit.”

column ➜ industrie

Sovjetgedachten Wat hield ons bezig in 2012? Het suikerdossier in alle facetten, overleg met onze Nederlandse overheid en Europarlementariërs, waarbij je moet constateren dat deze beslissers onvoldoende op de hoogte worden gebracht door ons als partij in de keten.

‘De boer’ heeft in Nederland en Europa een te machtige stem en lobby vanuit de coöperatie gedachte, waarbij het geluid: ‘wij verdienen te weinig’, voor mij een jankverhaal is zonder voedingsbodem. Vanuit Europa wordt landbouw enorm beschermd en de quota systemen zijn van een orde die te vergelijken is met de voormalige Sovjet-gedachten: volkomen overbodige en achterhaalde bemoeienis op planning, verwerking en verkoop om daarmee de concurrentie voor de boer buiten de Europese deur te houden. De hoofdprijs wordt door ons betaald: peperdure suiker!

Daarnaast zijn we in 2012 qua professionele aanpak van uw ondernemersbelang weer verder op streek met de implemen-

Ton Baas, directeur VBZ

tatie van instrumenten als de duurzame barometer, de ondernemersscan en onze eigen veiligheidscertificering.

Mindere zaken zijn ook te vermelden: het volkomen vastlopen van het CAO-traject, omdat partijen niet meer in staat blijken te zijn in gezamenlijkheid de weg naar duurzame inzetbaarheid op te gaan. Een volkomen patstelling, met modder gooien op lokaal niveau en onvoldoende bereidheid om met elkaar de voorsprong die wij hadden op sociale innovatie verder uit te bouwen.

Tja…, de actie van Albert Heijn met zijn twee procent heeft het project ‘oneerlijke praktijken’ in verkeer tussen industrie en retail in Nederland en Europa erg goed gedaan. Want nu zijn ook de politiek en het publiek op de hoogte van de macht van de retail in de levensmiddelenketen. Dus snel verder werken aan de totstandkoming van een geschillencommissie en/ of ombudsman die contractbreuk moet voorkomen in de toekomst.

Voor het nieuwe jaar is nog veel te doen: de herziening en het introduceren van de duurzame barometer (met ondersteuning van het hoger beroepsonderwijs), samenwerken aan planning en logistieke verbetering in de keten en onze uitgangspunten voor 2013 oppakken: duurzame inzetbaarheid, veiligheid en voeding- en gezondheidsprojecten. En niet te vergeten, reclame voor zoetwaren: wat is er mis aan ondersteuning van sportactiviteiten vanuit onze merken bij een terugtredende overheid in sport en spel?

Genoeg werk aan de winkel, ik wens u alle goeds voor het nieuwe zoetwarenjaar!

39

toeleveranciers ➜ actueel De komende jaren mogen we meer actieve en slimme verpakkingen verwachten, ook in onze branche. Dat stelt althans onderzoeksbureau Visiongain. In de recent uitgebrachte rapportage ‘The Active, Intelligent & Smart Food & Drink Packaging Market 2012-2022’, staat vermeld dat dit jaar intelligente verpakkingen mondiaal goed zijn voor een omzet van 12,66 miljard dollar. De komende periode vindt er een constante groei plaats, is de verwachting.

Die plus is te danken aan een groeiende berg voedingsafval en de kritiek daarop.

Slimmere verpakkingen kunnen hierop een antwoord vormen.

Wetenschappers werkzaam bij de Universiteit van Guelph in Canada claimen een vrijwel perfect alternatief in smaak en functionaliteit voor cacaoboter te ontwikkelen. Het alternatief bestaat grotendeels uit het enzym diacylglycerol in combinatie met fructose en sucrose. Overigens komt het alternatief nog niet op de markt. De wetenschappers sleutelen momenteel nog aan enkele verbeteringen.

Prijsontwikkeling grondstoffen Zonder twijfel gaat 2012 de boeken in als het jaar waarin de natuurlijke zoetstof stevia in Europa gestaag aan de opmars begon. De ontwikkeling werd zichtbaar tijdens de ISM. Dit jaar is Europa goed voor de helft (driehonderd) van mondiaal alle stevia-introducties. Niet alleen merkenfabrikanten kiezen voor de zoetstof, maar eveneens private labelaars. Kenmerkend is verder dat naast de zoetwarenindustrie, ook de zuivel, dranken en sauzen in toenemende mate stevia toepassen.

Duidelijk is eveneens dat stevia geen echte concurrent vormt voor suiker, maar voor intensieve zoetstoffen. Een recente rapportage van de Rabobank wijst uit dat de wereldwijde vraag naar zowel suiker, stevia én intensieve zoetstoffen de komende jaren blijft groeien. Voor suiker verwacht de bank een plus van mondiaal nu 168 miljoen ton naar 207 miljoen ton in 2020. Een andere voorspelling is dat de suikerprijs op de internationale markt de komende twaalf maanden met ongeveer vijf procent daalt, omdat er een overschot

ontstaat van een kleine zes miljoen ton.

Daar zal de Europese zoetwarenbranche weinig baat bij hebben. De quotapolitiek houdt de prijzen kunstmatig hoog. De Rabobank neemt (gezien de landbouwachtergrond) geen stelling in deze materie, maar meldt wel in de rapportage ‘Suiker- en zoetstoffenmarkt’, dat de kans bestaat dat de huidige regelgeving verlengd wordt tot 2020. Een andere optie is de door onze branche beijverde afschaffing in 2015. Een derde mogelijkheid die in Brussel circuleert, is de handhaving van suikerimporttarieven, maar met een lager tarief voor ontwikkelingslanden in combinatie met een minimum bietenprijs.

Voor wat betreft andere belangrijke grondstoffen zoals graan en soja- en palmolie, verwacht de Rabobank een stijging in de eerste zes maanden van 2013, waarna een afvlakking optreedt.

Vooral soja zal in de tweede jaarhelft het scherpst dalen, terwijl palmolie vanwege een flink groeiende Chinese vraag op een hoger prijspeil blijft.

Versere cake DuPont Nutrition & Health brengt een nieuw enzymenassortiment om de zachtheid en versheid van industriële cakes te verbeteren. Het gaat om een serie in het zogenoemde ingrediëntenprogramma; DuPont POWERSoft Cake. Kenmerkend is het tegengaan van de droge, kruimelige structuur die de cakeversheid na verloop van tijd vermindert. “Hoge suikerpercentages beperken de werking van een aantal in gebak gebruikte traditionele anti-verouderingsenzymen. Tijdens tests bleek het POWERSoft Cake-assortiment een hogere sucrosetolerantie te hebben, waardoor het gebak langer vers bleef en ook de oorspronkelijke zachtheid verbeterde”, verduidelijkt Inge Lise Povlsen, Bakery Group Manager van DuPont Nutrition & Health.

Mengeigenschappen

Tegelijk met de introductie van het cakeassortiment, vindt er nog een ontwikkeling plaats binnen de instant-emulgatoren voor gebak: de DuPont GRINDSTED CAKE 100. In vergelijkende onderzoeken met de standaard verkrijgbare instant40

De beide nieuwe ingrediënten zijn geschikt voor een breed scala aan gebakstoepassingen, zoals cake.

emulgatoren biedt de nieuwkomer betere mengeigenschappen, een goed gebaksvolume en een fijne kruimel met een lichte structuur, zo is de boodschap. “We wilden een gemakkelijke poedervormige emulgator ontwikkelen, die rechtstreeks is te mengen met de andere droge in-

grediënten van het gebak. GRINDSTED CAKE 100 is niet alleen eenvoudig in gebruik, maar drukt ook de kosten, terwijl de kwaliteit behouden blijft”, aldus Bente Simonsen, Bakery Application Specialist van het bedrijf.

HD-Flexodruk

De juiste folieverpakking voor elk product

www.altacel.nl Gemeenschapspolderweg 34 1382 GR Weesp 00 (31) 294-475 000

PROFESSIONALS IN FOLIEDRUK

DRUKKERS IN FOLIE

www.altacel.nl/flexodruk.pdf

DE KRACHT VAN EENVOUD Meer etage automatisch rijzen, bakken, koelen, vriezen of combinaties hiervan

DIJKO TUNNEL WAGEN SYSTEEM • • • • • • • •

Aanzienlijke ruimte besparing. Het gesloten systeem kan tot 18 etages bevatten voor een absoluut minimum aan benodigde vloerruimte.

Kosteneffectief. Vergeleken met conventionele rijskasten, tunnelovens, spiraalkoelers en -vriezers, kan dit systeem u 50% of meer besparen.

Ideaal voor producten met langere rijs- en baktijden.

Flexibel. Geschikt voor een breed scala aan brood en banket producten.

Onderhoudsvriendelijk en hygiënisch. In het systeem bevind zich een absoluut minimum aan bewegende delen.

Volledige automatisering met laad- en losstations alsmede het insnijden van deegproducten.

Capaciteitsuitbreiding eenvoudig mogelijk door het toevoegen van modules.

Informeer wat Dijko voor U kan betekenen.

OVENS - MACHINES

DIJKO OVENS BV - Dr. Hub van Doorneweg 44 - 5026 RA TILBURG (The Netherlands) Tel. +31 (0)13-5942211 - Fax. +31 (0)13-5942212 - info@dijko.com - http://www.dijko.com

41

toeleveranciers

“Groeiende vraag naar natuurlijke kleurstoffen”

Marc van Os verhuisde dit jaar zijn bedrijf van Wolvega naar Meppel.

“Holland Ingredients begon als nicheaanbieder, voerde dit beleid in 2012 door en gaat dat in 2013 niet veranderen”, zegt directeur Marc van Os. “Een noemenswaardige gebeurtenis dit jaar betrof de bedrijfsverhuizing van Wolvega naar Meppel. Het nieuwe, grotere pand biedt ons meer mogelijkheden voor de productie van natuurlijke kleurstoffen, onze specialiteit. Dit jaar was hiernaar meer vraag, zeker vanuit de zoetwarenbranche. Hoewel we in 2013 ook de zuivelsector actiever gaan benaderen, is en blijft waarschijnlijk de zoetwarensector voor ons het belangrijkste segment. De vraag vanuit deze industrie naar natuurlijke kleurstoffen neemt verder toe.”

“Om zoetwarenproducenten adequater te bedienen, is ons assortiment flink uitgebreid en bieden we allerlei natuurlijke kleurstoffen op water- of oliebasis aan. Een positieve ontwikkeling dit jaar maakten de kleurstoffen bietenrood, karmijnzuur en curcumine door. Daarnaast leveren we fruitconcentraten. Verder bestaat ons assortiment uit aroma’s. Daartoe gingen we al veel eerder een exclusieve samenwerking aan met een Zweedse leverancier. Kortom, aroma’s en natuurlijke kleurstoffen vormen onze tak van sport. Op verzoek van een klant kunnen we maatwerk leveren, maar daadwerkelijk een business opbouwen met pure handelsproducten, zoals karamel of verdikkingsmiddelen vormt niet onze insteek.”

Finale audit “Ik ben optimistisch over 2013. De voedingssector evenals de zoetwarenindustrie plust, zo is de verwachting. Ook in tijden van crisis blijven consumenten eten en zich verwennen. Overigens zullen we begin volgend jaar de finale audit doorlopen voor het kwaliteitscertificaat FSSC 22000. Deze is te vergelijken met een BRC certificering, maar eerstgenoemde is meer op maat gesneden voor een business-to-business bedrijf als Holland Ingredients. Ten slotte trappen ook wij het zoetwarenjaar af met een bezoek aan de beurzen ISM en ProSweets. Ik heb overwogen om als exposant deel te nemen en ik twijfel nog steeds een beetje, maar de kans is groter dat wij in 2014 een stand nemen.”

Holland Ingredients • Wie: Marc van Os, directeur Holland Ingredients • Kennen we van: natuurlijke kleurstoffen & aroma’s • Zei eerder in Consudel: “De inmiddels bekende Southampton Studie naar het effect van synthetische kleurstoffen op kinderen opende bij menigeen de ogen en maakte de roep naar natuurlijke varianten luider hoorbaar.”

42

interview ➜ toeleveranciers

Hans Benier is nu ook agent voor Tonelli Een bekend fenomeen vond dit jaar wederom plaats. In tijden van crises blijven vooral familieondernemingen investeren. Dit constateert Hans Benier die de fabrikanten van kwaliteitsmachines Sollich, Chocotech, Diosna, Hebenstreit, Bakon, Errebi en Imaforni vertegenwoordigt. Onlangs voegde hij het Italiaanse Tonelli aan het lijstje toe.

“Tonelli is een ervaren producent van onder meer centrifugaal mengers, vet plastificeerinstallaties en complete lijnen (in samenwerking met een Imaforni oven) voor het maken van Swiss rolls, maar is bij het grote publiek vooral bekend om de planeetmengers. Ik ben blij met deze nieuwe vertegenwoordiging”.

“Diosna maakt inderdaad ook planeetmengers, maar toch bijten de twee elkaar nauwelijks. De Diosna planeetmengers gaan maar tot maximaal 355 liter per charge en zijn uitgevoerd met één garde, die van Tonelli zijn uitgevoerd met twee gardes en gaan tot capaciteiten van 1300 liter. De planeetmengers van Tonelli zijn in het bijzonder bedoeld voor het maken van luchtig (kapsel)deeg voor onder meer eierkoeken, muffins en cake, maar ook voor het maken van luchtige crèmes en sauzen die al dan niet verwarmd of gekoeld zijn tijdens het mengproces. Voor het advies bij een klant gaan we uit van de vraag welke machine het meeste geschikt is voor het maken van het beste product.”

“Jarenlang bezat Tonelli geen agent in Nederland, totdat we tijdens de IBA dit jaar onze samenwerking bezegelden. Enige tijd daarvoor bezocht ik het bedrijf en verzekerde mij van de kwaliteit van de onderneming, van het moderne testlaboratorium en van het machineassortiment. Die bleken prima in orde, we waren er snel uit. Ook Tonelli is wereldwijd specialist en marktleider.

Bovendien ontwikkelt de onderneming zelf nieuwe en betere machine-eigenschappen, Tonelli is géén kopieerder.”

Familiebedrijven

“Er staat een economische tegenwind, zo horen en lezen we geregeld. Mijn vader, die heel lang actief was in de sector, zei altijd al: ‘Een crisis vormt vaak voor de zoetwarenbranche de betere periode.’ Vandaar dat 2012 voor mij zeker niet slecht is verlopen.

Belangrijke kanttekening is wel dat de zoetwarenbranche op dit moment nog vele familiebedrijven telt. Dit zijn ondernemers die ook in moeilijke tijden toch blijven investeren in machines. Moet je voor een financiële injectie in de onderneming naar de bank, dan is dit vandaag de dag een lastig verhaal. Vele familiebedrijven zijn echter voldoende kapitaalkrachtig en kunnen vanuit het eigen vermogen in de zaak investeren. Ze willen dit ook, een familiebedrijf is een stuk erfgoed waar menigeen zorgvuldig mee omgaat en waar winsten terugvloeien naar het bedrijf.”

“Een onderneming in handen van een investeringsmaatschappij daarentegen investeert gemiddeld genomen maar mondjesmaat in nieuwe machines, aangezien ze een veel kortere horizon hebben. Daar staat maximalisering van de winst voorop. De bekende multinationals bezitten trouwens voldoende investeringsruimte, aangezien die de financiële injecties over een langere periode uitspreiden en vastleggen, waarna ieder jaar één of meerdere fabrieken naar een hoger plan wordt getrokken. Of ze bouwen een compleet nieuwe fabriek.”

“De meeste investeringen vinden doorgaans plaats op basis van

Hans Benier: “Ik verwacht dat 2013 iets minder positief zal verlopen als dit jaar. Familiebedrijven zullen blijven investeren, maar ondernemingen in handen van investeringsmaatschappijen doen alleen het hoogst noodzakelijke.”

onder meer productvernieuwingen, maar aangezien supermarkten de laatste jaren innovaties heel anders benaderen als pakweg tien jaar geleden - en dit volgens mij alleen maar erger wordtwordt het risico om met een nieuw product te komen alleen nog maar groter voor mijn klanten.“

Verbeteringen

“Revolutionaire vernieuwingen waren er in 2012 volgens mij niet.

Dat is al jaren het geval. Het gaat om verbeteringen, niet om een compleet nieuw principe. Noemenswaardig zijn enkele opvallende patenten van Chocotech, zoals de Ecograph. De introductie vond plaats tijdens de Interpack en gestaag neemt de belangstelling voor deze verbetering toe. Het betreft een technologie om energie en water te besparen tijdens het kookproces. Eenvoudig gesteld: doordat je in het beginstadium minder water toevoegt, hoef je minder water uit te koken om toch voldoende droge stof over te houden. Hierdoor bespaar je flink aan energie- en waterkosten. Een aantal bedrijven heeft testen uitgevoerd en deze leverden prima resultaten op: de Ecograph zorgt voor flinke besparingen tot soms wel veertig procent.”

43

toeleveranciers ➜ bedrijfsportret

Puratos partner in productontwikkeling Puratos is iedere dag bezig om zijn klanten te ontzorgen zodat zij zich kunnen focussen op hun werk zoals productontwikkeling. Ontzorgen is voor Puratos dat zij de klant begrijpt.

Maar wat betekent dit in de praktijk? We vragen het aan Jan Willem Jansen, Patissier en productontwikkelaar van Bakkersland te Panningen en Jurgen Meijer, Sales Manager Industry Patisserie van Puratos.

Op bezoek bij Bakkersland in Panningen, een van de drie bakkerijen van Bakkersland, waar uitsluitend vers gebak wordt geproduceerd. Elke dag wordt de klant voorzien van verse banketproducten die hier worden ontwikkeld en geproduceerd. Benieuwd wat hier bij komt kijken en wat productontwikkeling inhoudt?

We vragen het aan Jan Willem Jansen.

Jurgen Meijer (l) en Jan Willen Jansen (r)

44

“Elke dag leveren wij vers gebak aan onze klanten door heel het land, dat is vergelijkbaar met topsport bedrijven” zegt de vriendelijk ogende Jansen trots. En hij is terecht trots op zijn werk en zijn bedrijf. “Het is absoluut een voorrecht en een uitdaging om dit iedere dag te mogen leveren”. Een van de redenen dat deze bakkerij hier is gevestigd is vanwege de korte lijnen met de leveranciers

bedrijfsportret ➜ toeleveranciers

op bezoek bij Bakkersland van verse producten. Als voorbeeld haalt hij aardbeien aan, deze van een aantal producten van Bakkersland. Al snel wordt duideworden hier in de omgeving verbouwd dus verser kun je ze niet lijk dat er hier sprake is van ambachtelijke toewijding en persoonlijke aandacht voor het product. Verse producten worden handhebben. Die korte lijnen maken het verschil.

Bij productontwikkeling komt meer kijken dan je denkt. “We zijn matig opgelegd met oog voor detail bij de persoonlijke afwerking. in eerste instantie afhankelijk van onze vaste leveranciers en hun “De liefde voor zijn vak en zijn bedrijf maakt het verschil,” voegt aanbod. Kunnen ze leveren wat we nodig hebben? Zijn ze in staat Meijer terecht toe. om ons in onze behoeften en wensen tegemoet te komen. Het is fijn om met leveranciers te kunnen samenwerken die actief met Volgens Puratos worden huidige banket trends voornamelijk beïnvloed door: ons meedenken”.

1. American Sweet Goods Jurgen Meijer van Puratos voegt hier aan toe: “Waar mogelijk zijn 2. Verfijnde (Franse) patisserie we voortdurend in gesprek hoe we hier samen met onze klant een

3. Invloeden uit Azië bijdrage aan kunnen leveren”.

“Daarnaast werken we natuurlijk altijd vanuit de vraag van onze klant” vervolgt Jansen. “Terugkerende thema’s voor nieuwe introducties zijn de feestdagen en de vraag om hiervoor unieke en onderscheidende producten te ontwikkelen. Voor iedere kerst bijvoorbeeld presenteren we nieuwe en verrassende producten.

Niet alleen wat betreft smaakbeleving maar ook qua vorm en presentatie. Daar “Het mooiste is om een zitten heel wat uren ontwikkeling in.” product te ontwikkelen “In eerste instantie richten we ons op de waar de consument blij ambachtelijke markt en de traditionele van wordt en waarvan ontwikkelingen in de Franse patisserie. de concurrent denkt hoe Maar we kijken ook naar de huidige doen ze dit” Jan Willem trends. Omdat we vanuit onze bakkerij in Panningen leveren aan de retail moeJansen, Patissier/Productten onze producten in één oogopslag de ontwikkelaar Bakkersland. consument verleiden. Zo presenteren we met kerst twee taarten met een verleidelijk glanzend oppervlak als ware het een spiegel. Samen met R&D medewerkers van Puratos zijn wij gaan testen om hier een goede verhouding in te vinden. Hierbij letten we vooral op de uitstraling van het product waarvoor we steeds gebruik maken van de beste ingrediënten. Kwaliteit staat altijd voorop”.

“Het is de kunst om een vertaling van de huidige trends naar de Nederlandse consument te kunnen maken. Neem de traditionele cheesecake en de muffins uit Amerika: deze moet je kunnen aanpassen aan de behoeften van de Nederlandse consument. Uiteraard is Bakkersland altijd op zoek naar nieuwe toepassingen om de consument blijvend te kunnen verrassen. We zoeken graag de grenzen op omdat we weten dat je grensverleggend moet zijn om “leading” te kunnen zijn. Dit houdt in dat we regelmatig in overleg met onze technische dienst vragen specifieke aanpassingen aan de productielijn te maken. Juist die uitdagingen maken het In 1999 bundelden tien vooruitstrevende familiebedrijven verschil”. hun krachten om onder de vlag van Bakkersland veder te Inspiratie doet Bakkersland op in gesprek met zijn klanten, gaan. Op dit moment is Bakkersland een sterk groeiend maar ook tijdens de banketforums van Puratos. Daarnaast haalt bakkersbedrijf, toonaangevend en aantrekkelijk in de markt Jansen zelf veel inspiratie en kennis uit zijn deelname aan de van dagvers brood, specialiteiten, thuisafbak, winkelafbak World Pastry Championship [2012 Las Vegas, USA]. Samen met en gebak. Bij Bakkersland werken ongeveer 2.400 medetwee andere leden heeft het Nederlands Patisserie Team hier werkers verspreid over 18 bakkerijen in het hele land. bijzondere internationale creaties laten zien. Deelname vergt

Over Bakkersland

maanden voorbereiding. Vergelijkbaar met de Formule 1 uit de autosport. Uiteraard neemt hij deze ervaring mee in zijn productontwikkeling.

Ten slotte neemt Jansen, na de nodige en uiterst zorgvuldige hygiëne maatregelingen, ons mee voor een kijkje naar de productie

Meer informatie: www.bakkersland.com www.puratos.nl 45

HENK KOENEN v.o.f.

Den Bulk 5 5126 PW Gilze - NL t. +31(0)161-452516 e. info@henkkoenen.nl w. www.henkkoenen.nl

mouleren | tempereren | glaceren | drageren | doseren | truffels en meer

buyers guide confectionery ingredients

Natural Ingredients Confectionery Functionality

Gum Arabic Quick Gum, Quick Fibre acacia fibre, Agar-Agar, Honey, Organic Honey and Agave Syrup, Licorice Extract Confectionery Performers Quick Coat, Quick Gloss plus, Quick Shine, Quick Sol, Quick Glanz, Quick Lac, Quick Oil, Quick Coll, Quick Sour, Quick Chew

Hier kan uw advertentie staan!

Voor meer informatie neem contact op met Consudel: 0031-(0)493-321415

Norevo GmbH, Schnackenburgallee 50, 22525 Hamburg contact@norevo.de Tel. +49 40 537979-0 www.norevo.de

Verpakkingsmachines World’s largest supplier of rebuilt/ upgraded and used form-fill-seal machines (Rovema, Bosch, Sandiacre etc.) and fillers (Ishida, Yamato, Rovema, Webb etc.)

PLEASE VISIT US AT WWW.DLPACK.COM specialists in form-fill-seal machines

Distributieweg 20 (Weststad III) 4906 AD OOSTERHOUT nL Postbus 241, 4900 AE OOSTERHOUT nL

46

DL PACKAgIng B.V. T +31 162 484 910 F +31 162 484 920 W www.DLPACK.com E info@DLPACK.com

Mengers & Kneders

buyers guide chocolade- en suikerwerkmachines

Base Coop s.r.l.

verpakkingsmachines

2400 AB 2400 2400 AB AB E-mail: info@olman.nl www.olman.nl E-mail: E-mail: info@olman.nl info@olman.nl www.olman.nl www.olman.nl

weeg- en kookinstallaties, zoetwarenindustrie

ASJOCONSULTANTS ASJOCONSULTANTS ASJOCONSULTANTS

e-mail: confectionery@terbraak.hosokawa.com

bakkerijmachines ASJOCONSULTANTS

MACHINERY VERHOEST NV MACHINERY VERHOEST- NV MACHINERY - NIEUW EN GERENOVEERD -- NIEUW EN GERENOVEERD NIEUWmengers t VEMA-MIXERS: INDUSTRIELE en kneders: COLLETTE, TONELLI, MOLTENI, KEMPER,

tDIOSNA.. t VEMA-MIXERS: VEMA-MIXERS:INDUSTRIELE INDUSTRIELE mengers mengers en

e-mail: confectionery@terbraak.hosokawa.com

e-mail: e-mail:confectionery@terbraak.hosokawa.com confectionery@terbraak.hosokawa.com

kneders: COLLETTE, TONELLI, MOLTENI, KEMPER, kneders:lijnen, COLLETTE, TONELLI, MOLTENI, t Komplete wafels, biscuiteriën, chocolade....

DIOSNA..

DIOSNA.. art of processing t Bakkerij-en voedingsmachines, ovens, bake-off,The ....

Ambachtenstraat 17 tSALVA, lijnen, biscuiteriën, t Komplete Komplete lijnen, wafels, wafels, biscuiteriën, WP, BONGARD, HOBART, SIGMA,chocolade....

OPTIMAT, 8870 Izegem - België KEMPER, DIOSNA, ....

0032(0) 51/31.39.29 tTOPCLEANER, ovens, t Bakkerij-en Bakkerij-envoedingsmachines, voedingsmachines, ovens, bake-off, .... Tel:Ambachtenstraat 17 fax: 0032(0) 51/31.42.89 SALVA, WP, BONGARD, HOBART, SALVA, WP,nieuw BONGARD, HOBART, SIGMA, SIGMA, OPTIMAT, E-mail: 8870 info@verhoest.com Izegem - België t Grote stock en tweedehands!!

TOPCLEANER, KEMPER, DIOSNA, TOPCLEANER, KEMPER, DIOSNA, .... ....

Grote showroom!

Proefbakkerij.

Tel: 0032(0) 51/31.39.29 www.verhoest.com fax: 0032(0) 51/31.42.89

fax: 0032(0) 51/31.42.89 tt Grote stock nieuw en Grote stockbv, nieuw en tweedehands!! tweedehands!! info@verhoest.com Verduyn Camplaan 22a, 2103 GW Heemstede, Tel: +31E-mail: 23 5290240, info@verduyn.nl

Grote Groteshowroom! showroom! Proefbakkerij.

Proefbakkerij.

www.verhoest.com

Chocolade- en suikerwerkmachines; verpakkingsmachines; weeg- en kookinstallaties, zoetwarenindustrie

The art of processing and packaging www.verduyn.nl

The art art of of processing processing and and packaging packaging www.verduyn.nl The The art of processing and packaging www.verduyn.nl Verduyn bv, Camplaan 22a, 2103 GW Heemstede, Tel: +31 23 5290240, info@verduyn.nl

H&C Verduyn bvba, Miksebaan 240, 2930 Brasschaat, Tel: +32 3 6501150 info@hcverduyn.be

Verduynbv,bv,Camplaan Camplaan22a, 22a,2103 2103GW GWHeemstede, Heemstede,Tel: Tel:+31 +3123 235290240, 5290240,info@verduyn.nl info@verduyn.nl Verduyn Verduyn bv, Camplaan 22a, 2103 GW Heemstede, Tel: +31 23 5290240, info@verduyn.nl

H&CVerduyn Verduynbvba, bvba,Miksebaan Miksebaan 240, 240, 2930 2930 Brasschaat, Brasschaat, Tel: +32 3 6501150 info@hcverduyn.be H&C H&C Verduyn bvba, Miksebaan 240, 2930 Brasschaat, Tel: +32 3 6501150 info@hcverduyn.be

47

an

H

Mixing the finest brown flavours 48