L.G.A. OF WESTERN MACEDONIA -TOURIST GUIDE- MUNICIPALITY OF AMYNTAIO

Δήμος Aμυνταίου

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Π.Ε.Δ. Δυτικής

SPECIAL THANKS

The Administrative Council of the Local Government Association (L.G.A.) of Western Macedonia wishes to express warm gratitude to all the collaborators of the Municipalities who co-operated and contributed to the formulation and completion of this edition with such fervor.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

Π.Ε.Δ. Δυτικής Μακεδονίας

Συντονισμός - Yποστήριξη Έκδοσης: Μένη Δρίλε

Eπιμέλεια Έκδοσης: Ηλίας Κουτουμάνος Κείμενα: Cloudprint ΙΚΕ

Φωτογραφίες: Cloudprint ΙΚΕ / Λουκάς Χαψής

Επιμέλεια - Μετάφραση - Εκτύπωση: Cloudprint ΙΚΕ

PUBLICATION CONTRIBUTORS

L.G.A. of Western Macedonia

Publication Coordinator - Support: Μeni Drile

Publication Editor: Elias Koutoumanos

Texts: Cloudprint P.C.

Photos: Cloudprint P.C. / Loukas Hapsis

Publication Design - Translation - Printing: Cloudprint P.C.

ISBN: 978-618-5756-13-0

No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying or otherwise, without the publisher’s prior written consent.

Χαιρετισμός • Greetings

Ως Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (Π.Ε.Δ.) Δυτικής Μακεδονίας θα ήθελα να εκφράσω τη χαρά και την ικανοποίησή μου, καθώς μετά από συστηματική και επίμονη προσπάθεια ένας Τουριστικός Οδηγός για τη Δυτική Μακεδονία και τον κάθε Δήμο ξεχωριστά είναι πλέον διαθέσιμος

όλους όσοι εμπλέκονται στην άσκηση τουριστικής πολιτικής στον τόπο μας. Είμαι βέβαιος ότι τη χαρά αυτή συμμερίζεται το σύ-

το μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής στον τουριστικό χάρτη, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Αδιαμφισβήτητα, η Δυτική Μακεδονία αποτελεί μία προικισμένη από τη φύση Περιφέρεια. Aνάμεσα σε ψηλά δασώδη βουνά παρεμβάλλονται ειδυλλιακά λεκανοπέδια με μεγάλες αλπικές και υποαλπικές λίμνες, σπουδαία χλωρίδα και πανίδα, παραδοσιακά χωριά και γεφύρια και με τον Αλιάκμονα να αποτελεί τον ευεργέτη ποταμό της περιοχής και τον μεγαλύτερο σε μήκος στην Ελλάδα. Ο οδηγός σας προσκαλεί να γνωρίσετε έναν ανεξάντλητο προορισμό που μπορεί να ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη και να ανταποκριθεί στις ποικίλες προσδοκίες του καθώς διαθέτει πολλαπλά

As President of the Local Government Association (L.G.A.) of Western Macedonia, I would like to express my joy and satisfaction, as our systematic and persistent efforts have yielded a Tourist Guide for Western Macedonia and each Municipality; it is now available for potential visitors and tourists, citizens, professionals in the field of tourism and for all those involved in the implementation of tourism policy in our area.

I am certain that this pleasure is shared by all the Mayors and the local governments of our region, who share the vision and the anticipation to highlight the unique natural and cultural reserve of the area and to place it on the tourist map, both at a national and an international level.

Undoubtedly, Western Macedonia is a region endowed by nature: the high forest mountains are interspersed with idyllic basins with large alpine and subalpine lakes, great flora and fauna, traditional villages and bridges. At the same time, River Aliakmon is the life-giving source of the area and the longest river in Greece.

The guide invites you to become acquainted with an infinite destination that can satisfy even the most demanding of visitors and meet their diverse expectations with its multiple points of interest throughout the year.

Dastamanis Georgios Mayor

The President of L.G.A. of Western Macedonia

of Grevena

Αγαπητέ επισκέπτη,

Aν κάποιος ζητούσε από έναν ζωγράφο να συνδυάσει σε έναν μόνο πίνακά του τέσσερις λίμνες με γαλαζοπράσινα νερά, καταπράσινους αμπελώνες, δάση που μέσα τους φιλοξενούνται άγρια ζώα, γκρίζες έρημες περιοχές γεμάτες ιστορίες εργατών

και ανθρώπους που τα μάτια τους είναι

Dear

Ιf one requested from a painter to combine in one and only painting four lakes with blue-green waters, lush green vineyards, forests that host wildlife animals, grayish deserted regions filled with stories of workers and people whose eyes are full of hospitality, solidarity and love, then this painting would be the guide you have in your hands and displays in the most beautiful way our homeland.

The Mayor of Amyntaio

Anthimos Bitakis

περιεχόμενα /

Κοζάνη / Kozani

Region of Western Macedonia

The Region of Western Macedonia invites you on a journey across a verdant land, filled with legends of gods and mortals. From the Prespa Lakes, the dreamy Lake of Kastoria, against the backdrop of the lush mountains of Grammos, Smolikas and Vasilitsa, up to the peach groves of Velvento and the Geopark of Deskati, the history of this land echoes at your every step.

Although each regional unit has its own unique character, they all share common natural and cultural characteristics which are all uniquely intertwined. The landscape has kept its natural beauty untouched and its people stand out for their hospitable spirit.

The Region of Western Macedonia is one of the largest regions of Greece and covers the western part of Macedonia. It occupies an area of 9,451 sq. km and its population reaches 255,056 inhabitants according to the latest census (2021). Its largest city and capital is Kozani. It is often

θεών και ανθρώπων.

Από τις λίμνες των Πρεσπών, την ονειρική λιμνοπολιτεία της Καστο-

ριάς, με φόντο τα καταπράσινα βουνά του Γράμμου, του Σμόλικα και της Βασιλίτσας, μέχρι τις ροδακινιές του Βελβεντού και το Γεωπάρκο

της Δεσκάτης, σε κάθε βήμα αντηχεί η ιστορία του τόπου.

Αν και κάθε περιφερειακή ενότητα έχει τη μοναδικότητά της, όλες μοιράζονται κοινά φυσικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά που δένουν μαγικά μεταξύ τους. Το τοπίο έχει κρατήσει ανέγγιχτη τη φυσική του ομορφιά και οι άνθρωποι διακρίνονται για το φιλόξενο πνεύμα τους. Η Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας

255.056 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2021).

Γρεβενά / Grevena

Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

νεται ο χαρακτηρισμός της ενεργειακής καρδιάς της Ελλάδος, αφού

στα εδάφη της παράγονται τα 2/3 της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.

Αποτελείται από τις Περιφερειακές Ενότητες Γρεβενών, Καστοριάς, Κοζάνης και Φλώρινας και συνορεύει με την Αλβανία και τη Δημοκρατία

της Βόρειας Μακεδονίας.

Αν και ορεινή περιφέρεια, τη διαρρέει ο ζωοδότης ποταμός Αλιάκμονας, ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός στην Ελλάδα, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και της γεωργίας που συντελούν στην οικονομική ευμάρεια της περιοχής. Η εξαιρετική φύση με τα πυκνά δάση περιλαμβάνει εθνικούς δρυμούς, όπως της Πίνδου (Βάλια Κάλντα) και του Εθνικού Πάρκου των Πρεσπών, ενώ αλπικές λίμνες, καταρράκτες και ποτάμια με κρυστάλλινα νερά συνθέτουν τον περιβαλλοντικό πλούτο της Δυτικής Μακεδονίας. Αν προσθέσει κανείς τις απόκρημνες χαράδρες, τα φαράγγια και τον σημαντικό αριθμό γεωτόπων, τότε κατανοεί τη σπουδαιότητα της περιοχής για την ίδια τη ζωή. Τον καμβά συμπληρώνουν τα μαρτυρικά χωριά Μεσόβουνο Εορδαίας, Λέχοβο Αμυνταίου και Καταφύγι Βελβεντού, οι αρχαιολογικοί χώροι της Αιανής και των Πετρών, τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία των Σερβίων, του Βελβεντού και του Βοΐου, το πέτρινο τοξωτό γεφύρι της Κορομηλιάς, το γεφύρι στο Χάνι Μπερίκι και άλλα τοπόσημα που προσ-

described as the heart of Greece’s energy since 2/3 of the country’s electricity is produced on its territory. It consists of the Regional Units of Grevena, Kastoria, Kozani and Florina and it borders Albania and the Republic of North Macedonia.

It is a mainly mountainous region, with the life-giving River Aliakmon flowing through it. It is the longest river in Greece, contributing to the development of agriculture and stockbreeding that boost the region’s economic prosperity.

The exceptional nature with its dense forests includes national parks, such as Pindos (Valia Kalda) and the Prespes National Park, while the environmental wealth of Western Macedonia is complemented by alpine lakes, waterfalls and rivers with crystal clear waters. If one adds to the picture the steep ravines, the gorges and the significant number of geosites, he then comprehends the vitality of the area.

This picture is completed by the martyred villages of Mesovouno of Eordea, Lechovo of Amyntaio and Katafygi of Velvento, the archaeological sites of Aiani and Petres, the Byzantine and post-byzantine monuments of Servia, Velvento and Voio, the stone arched bridge of Koromilia, the bridge at Hani Beriki and other landmarks that give a life-giving breath in this part of Greece.

In the Region of Western Macedonia, all elements unite to compose a multi-faceted profile transforming this trip into a once-in-a-lifetime experience.

Καστοριά / Kastoria

Φλώρινα / Florina

Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας

Regional Unit of Florina

Ακροστόλιο της Δυτικής Μακεδονίας όπου συνυπάρχουν οι Δήμοι Φλωρίνης, Αμυνταίου και Πρεσπών, η Φλώρινα αποτελεί έναν απύθμενο θησαυρό οικοσυστήματος. Τα βουνά του νομού κρύβουν σπάνια είδη ορνιθοπανίδας και χλωρίδας, ενώ λίγο έξω από το Νυμφαίο βρίσκεται το μοναδικό καταφύγιο

Florina, the gem of Western Macedonia, where the Municipalities of Florina, Amyntaio and Prespes coexist, is an endless ecosystem treasure. Rare birdlife and flora species hide in the mountains of the prefecture, while just outside Nymfaio is located the only shelter for brown bears in Greece. Of course, the visitor cannot miss the chance to visit the dreamlike Prespa National Park.

Aμύνταιο - Η Ελληνιστική πόλη των Πετρών. / Amyntaio - The Hellenistic city of Petres.

Η πολλαπλότητα του φυσικού πλούτου σφυρηλάτησε από νωρίς την ιστορική ταυτότητα της περιοχής, ενώ οι διάσπαρτες προϊστορικές θέσεις, όπως ο οικισμός του Αρμενοχωρίου Φλώρινας και o παραλίμνιος οικισμός του Αγίου Παντελεήμονα Αμυνταίου, μαρτυρούν την προνομιούχα γη που εκμεταλλεύτηκαν οι πρώιμοι κάτοικοι. Τα απομονωμέ-

να ασκηταριά στη Μεγάλη Πρέσπα, η Μονή Αγίου Μάρκου Πρώτης στη Φλώρινα, όπου βρήκε καταφύγιο ο Παύλος Μελάς, μαρτυρούν ενδεικτικά την ιστορική συνέχεια.

Σε αυτό το μεταιχμιακό σταυροδρόμι Ιστορίας και Τεχνών συμπυκνώνεται και ένα έντονο καλλιτεχνικό δυναμικό που χάνεται στα βάθη του χρόνου. Στα Aρβανιτοχώρια της Φλώρινας έδρασαν οι ξακουστοί μάστορες των Βαλκανίων επί Τουρκοκρατίας, ενώ οι αργυροχρυσοχόοι του Νυμφαίου μεγαλούργησαν μεταξύ του 17ου-19ου αιώνα. Παραδοσιακά αγροτόσπιτα και πέτρινα αρχοντικά επιβραβεύουν την εκλεπτυσμένη αισθητική που διαχέει κάθε τοπίο που θα περιδιαβείτε. Δεν είναι τυχαίο που το Νυμφαίο συγκαταλέγεται στα δέκα ομορφότερα χωριά της Ευρώπης σύμφωνα με την UNESCO, ενώ τα χωριά των Πρεσπών Άγιος Γερμανός και Ψαράδες έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακοί οικισμοί. Στη μυστηριακή πόλη της Φλώρινας, προπύργιο των Καλών Τεχνών, τα μαγευτικά αρχοντικά στις όχθες του Σακουλέβα ποταμού

θα σας συνεπάρουν.

Ξακουστοί είναι οι κηροπλάστες της Φλώρινας που δημιουργούν πολύχρωμα πλεκτά κεριά, ενώ οι καλαθοπλέχτες του Βαρικού Αμυνταίου θα σας γυρίσουν πίσω στον χρόνο με τη μαεστρία τους.

Στη Φλώρινα η παράδοση αναβιώνει το χθες. Το αποκριάτικο, διονυσιακό ξεφάντωμα στο Ξινό Νερό Αμυνταίου, η γιορτή αρβανίτικης πίτας

στο Λέχοβο, οι εξαγνιστικές φωτιές του Δεκέμβρη σε όλη την επικράτεια του νομού είναι μερικά μόνο από τα έθιμα που θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον του επισκέπτη.

The region’s historical identity was shaped early on by the multiplicity of its natural resources, while the scattered prehistoric sites, such as the settlement of Armenochori of Florina and the lakeside settlement of Agios Panteleimon at Amyntaio verify that its first inhabitants exploited a privileged land. The hermitages in the Megali Prespa Lake, the Monastery of Agios Markos at Proti in Florina, where Pavlos Melas sought refuge, indicate the historical continuity of the land.

At this crossroads of history and arts, a dynamic artistic potential takes shape and is lost in the mists of time. In the Arvanite villages (Arvanitohoria) of Florina, the most famous craftsmen of the Balkans operated, during the Turkish occupation, while the silversmiths of Nymfaio flourished between the 17th and 19th centuries.

Traditional farmhouses and stone mansions reflect the refined aesthetics of every landscape you will encounter. It is no coincidence that Nymfaio is listed among the ten most beautiful villages in Europe according to UNESCO, while the villages of Lake Prespa Agios Germanos and Psarades have been classified as traditional settlements. In the mystifying city of Florina, the stronghold of Fine Arts, the enchanting mansions on the banks of the Sakouleva River will captivate you.

The candlemakers of Florina are famous for creating colorful woven candles, while the basket weavers of Variko at Amyntaio will take you back in time with their mastery.

In Florina, tradition revives its past; the carnival, Dionysian-like partying at Xino Nero in Amyntaio, the Arvanite pie celebration at Lehovo, the purifying bonfires of December throughout the territory of the prefecture are just a few of the customs that will intrigue visitors.

Florina is formed into a dream-like destination for all seasons of the year, inviting you to create unique memories.

Ο Δήμος Αμυνταίου είναι ο μοναδικός δήμος στην Ελλάδα που διαθέτει τέσσερις λίμνες εξαιρετικής ομορφιάς και ένας προορισμός που παντρεύει μαγικά όλες τις αντιθέσεις: το παρελθόν με το παρόν, την περιπέτεια με την ηρεμία, το πράο λιμναίο στοιχείο με την ατίθαση ορεινή γη. Μια ολιστική σύνδεση με έναν οικότοπο τόσο πολυμορφικό και αντιφατικό, που όμως βρίσκει την ιδανική ισορροπία. Αλπικά τοπία, υγρολίβαδα, σπάνια χλωρίδα και προστατευόμενη αγριοπανίδα, ατελείωτα ολόφυτα

δάση οξυάς, βελανιδιάς και μαυρόπευκου, στιβαροί ορεινοί όγκοι, όλα μπλεγμένα σε έναν καμβά αντιθετικού κάλλους.

Η ταξιδιωτική εμπειρία στον Δήμο Αμυνταίου ξεκινάει με ένα αναπάντεχο αρχαιολογικό προσκύνημα. Στο επίκεντρο του δήμου στέκει ο πολιτιστικός ομφαλός της περιοχής, ο παραλίμνιος οικισμός του Αγίου Παντελεήμονα, όπου τοποθετείται η πρωϊμότερη ως τώρα νεολιθική εγκατάσταση στον νομό Φλωρίνης και καλύπτει 5,5 χιλιετίες συνεχούς κατοίκησης. Αλλά και η Ελληνιστική πόλη

The Municipality of Amyntaio is the only municipality in Greece that has four lakes of exceptional beauty and is a destination that can magically blend all of its contrasts: past and present, adventure and tranquility, the gentle nature of the lake with the untamed mountain land. A holistic connection with a habitat so versatile and contradictory, yet always finding the perfect balance. Alpine landscapes, wet meadows, rare flora and protected wildlife, endless beech, oak and black pine forests, and firm mountain volumes, all bind together in a canvas of contrasting beauties.

Your travel experience in the Municipality of Amyntaio begins with an unexpected archaeological pilgrimage. At the center of the Municipality lies the cultural navel of the region, the lakeside settlement of Agios Panteleimon. It is the site of the earliest Neolithic settlement in the prefecture of Florina and covers 5.5 millennia of continuous habitation. Also the Hellenistic city of Petres cannot help but radiate its splendid energy, since it was probably founded by Philip II, father of Alexander the Great.

At the same time, landscapes of contemporary memory suddenly erect on every step you take. Traditional tower houses, mansions of macedonian architecture, protected stone-built settlements but also scattered provincial villages, each of them whispering to you a unique story of its voyage through time.

Photo: Hercules Milas

The history of the Municipality of Amyntaio is lost in the depths of time.

Παράλληλα, τοπία νεότερης μνήμης ορθώνονται σε κάθε εξερευνητικό βήμα. Παραδοσιακά πυργόσπιτα, μακεδονικά αρχοντικά, διατηρητέοι πετρόχτιστοι οικισμοί αλλά και διάσπαρτα περιφερειακά χωριά με

καθένα από αυτά να σου ψιθυρίζει μια ξεχωριστή ιστορία πορείας μέσα στον χρόνο.

Δεν είναι όμως μόνο η όραση που εμπλέκεται σε αυτό το ταξίδι. Ακολουθούν η ακοή και η γεύση που εκπαιδεύονται σε καινούρια ερεθίσματα. Νέοι ήχοι παιχνιδίζουν στα αυτιά, εκρηκτικοί και μελωδικοί συνάμα από τις χάλκινες κομπανίες της περιοχής που συνθέτουν μια ιδιότυπη μουσική πανδαισία με βαλκανικό υπόστρωμα και συνοδεύει όλα τα λαϊκά ανταμώματα. Κάθε εποχή, άλλωστε, είναι αφορμή για ξεφάντωμα στο Αμύνταιο. Από τα μυσταγωγικά «Ρακοκάζανα» του Νοέμβρη, παρέα με τσίπουρο και νόστιμα εδέσματα, στις εξαγνιστικές «Φωτιές» του Δεκέμβρη, κατά τις οποίες θα διώξετε τελετουργικά τα κακά πνεύματα, ως την αυγουστιάτικη «Γιορτή Πιπεριάς», όπου θα γευτείτε τη βασίλισσα πιπεριά «Φλωρίνης» σε όλες τις παραλλαγές της.

Η γεύση θα ικανοποιηθεί με νέες γαστρονομικές προκλήσεις μέσα από το

But it is not just your sight that gets involved in this journey. Other senses, like hearing and taste, follow suit, as they become acquainted with new stimuli. Explosive yet melodic new sounds come from the copper instruments (halkina) played by the local bands at traditional gatherings, composing a feast of extraordinary music of Balkan origin. After all, every season is an occasion for entertainment in Amyntaio. From the mystical “Rakokazana” in November, accompanied by tsipouro and delicious dishes, to the purifying Bonfires of December, that will ceremoniously drive away the evil spirits, and into the August “Pepper Festival”, where you will taste all variations of the famous Florina peppers. Your sense of taste will be satisfied with new culinary challenges through the lavish local dishes with the unique textures: tart with potatoes from Sklithro, risotto with mushrooms from Mount Vitsi, plaki

Photo: Hercules Milas

γριβάδι πλακί από τη λίμνη Ζάζαρη, μπάτζιος τηγανητός, άγρια πέστροφα ψητή από τα ρέματα του Καϊμακτσαλάν και βέβαια, το εμβληματικό πιάτο με την ξεχωριστή ονομασία Σουτ Μακάλο (κεφτεδάκια μέσα σε λαχταριστή, παχύρρευστη αλευρόσαλτσα). Φυσικά, δεν μπορεί να λείπει από το πλούσιο τραπέζι το Ξινόμαυρο, η Π.Ο.Π. γηγενής ποικιλία από τα νοτισμένα με το ιδιαίτερο μικροκλίμα της περιοχής αμπελοτόπια, τα στεριωμένα σε υπόστρωμα λιμναίων αποθέσεων. Πρόκειται για ένα ευλογημένο κρασί με βαθύ τριανταφυλλί χρώμα.

Κι αν αναρωτιέται κανείς πώς θα χωνέψει ύστερα από αυτό το επιβεβλημένο φαγοπότι, εκτός από το φυσικό χωνευτικό «Ξινό Νερό», που κάποτε λέγεται πως ξεδίψασε και τον Μέγα Αλέξανδρο, μπορεί να απολαύσει μια ήρεμη ποδηλατάδα γύρω από τη λίμνη Πετρών, μια βόλτα με το κανό στα ήπια νερά της λίμνης Ζάζαρης ή ένα χαλαρωτικό περπάτημα στα λιθόστρωτα καλντερίμια της ορεινής όασης του Νυμφαίου ανάμεσα στα βλάχικα αρχοντικά.

Ο Δήμος Αμυνταίου αποτελεί τον απόλυτο εκδρομικό και φυσιολατρικό παράδεισο που περιμένει με λαχτάρα να χαρτογραφηθεί από τον επισκέπτη, ο οποίος θα γευτεί όλα τα είδη τουρισμού που ενσαρκώνει η περιοχή: οινοτουρισμό, εναλλακτικό τουρισμό, τουρισμό περιπέτειας, αρχαιολογικό τουρισμό, γαστρονομικό τουρισμό. Το βέβαιο είναι ότι θα πάρει στις αποσκευές του ένα ανεπανάληπτο μωσαϊκό εμπειριών.

grivadi (carp) from Lake Zazari, fried batzos cheese, grilled wild trout from the streams of Mountain Kaimaktsalan and, of course, the emblematic dish with the special name "Sout Makalo" (meatballs in a delicious, thick flour sauce). Naturally, the table would not be the same without the wine variety of Xinomavro. It is a P.D.O. indigenous variety from the vineyards which are moistened by the unique microclimate of the region and grow on a substrate of lake deposits. This is a blessed wine with a deep rose color.

Are you wondering how you will be able to digest these abundant delicacies? There is the natural digestive sparkling “Sour Water” (Xino Nero) which was once said to have relieved Alexander the Great’s thirst.

You can also enjoy a peaceful bike ride around the lake of Petres, do some canoeing in the gentle waters of Lake Zazari or take a relaxing walk on the stone-paved cobblestones among the Vlachian mansions of the mountainous oasis, Nymfaio.

The Municipality of Amyntaio is the ultimate excursion destination and a nature-loving paradise that is eagerly waiting to be mapped by the visitor, who will experience all types of tourism embodied by this land: wine tourism, alternative tourism, adventure tourism, archaeological tourism, and culinary tourism. One thing is certain: he will carry to his luggage an unforgettable mosaic of experiences.

Λίμνη Ζάζαρη και Λιμνοχώρι. / Lake Zazari and Limnochori.

H γοητευτική κωμόπολη του Αμυνταίου. /

The charming small city of Amyntaio.

Ιστορία - Αρχαιολογία History - Αrchaeology

Η ιστορία του Δήμου Αμυνταίου φαίνεται πως χάνεται στον χρόνο, ωστόσο δεν είναι σαφές πότε κατοικήθηκε. Οι εκτεταμένες σωστικές ανασκαφές που διενεργούνται στην ευρύτερη περιοχή έχουν αποκαλύψει έναν ιδιαίτερο προϊστορικό πολιτισμό που εξελίχθηκε για χιλιετίες στο Λεκανοπέδιο Αμυνταίου. Ο νεολιθικός οικισμός του Αγίου Παντελεήμονα επιβεβαιώνει τη μακραίωνη πορεία του, ενώ η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως νεκρόπολη από την Εποχή του Σιδήρου. Ακόμη, οι προϊστορικοί οικισμοί στις θέσεις Ανάργυροι ΙΧa και ΧΙ που εντοπίζονται λίγο έξω από το σημερινό χωριό Άγιοι Ανάργυροι, είναι μόνο δύο από τις πολλές ανεσκαμμένες θέσεις της περιοχής που αφορούν μια ακμάζουσα νεολιθική κοινότητα. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως χιλιάδες σημαντικά ευρήματα όπως κεραμική, ειδώλια, εργαλεία, χρυσά κοσμήματα, αλλά και πασσαλότρυπες, ταφές, πηλοκατασκευές κ.ά.

Η Ελληνιστική πόλη των Πετρών Αμυνταίου, ιδρύθηκε πιθανότατα από τον Φίλιππο Β’, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ η ακμή της μετά τα μέσα του 2ου αι. π.Χ. σχετίζεται με τη διέλευση της Εγνατίας Οδού

από την περιοχή, τον μεγαλύτερο στρατιωτικό και εμπορικό δρόμο του

αρχαίου κόσμου. Το σημερινό χωριό Κέλλη (αρχαία Κέλλα) αποτέλεσε σταθμό της ρωμαϊκής Εγνατίας Οδού.

Η πόλη περικλειόταν από τείχος και το πολεοδομικό της σύστημα ήταν προσαρμοσμένο στη διαμόρφωση του επικλινούς εδάφους. Τα σπίτια, οργανωμένα σε ομάδες τριών-τεσσάρων, ήταν κτισμένα το ένα σε επαφή με το άλλο, σε αλλεπάλληλα άνδηρα. Άρτια οργανωμένο σύστημα παροχής νερού κατέληγε σε κρήνες σε διάφορα σημεία της πόλης, όπου λειτουργούσαν εργαστήρια κεραμικής, κοροπλαστικής, μεταλλοτεχνίας και πιθανότατα γλυπτικής. Διάχυτη σε όλο τον δήμο είναι και η βαθιά εκτίμηση για τον Αλέξανδρο Γ’

The history of the Municipality of Amyntaio appears to be deeply rooted in time, however the moment of its initial inhabitation is unclear. The rescue excavations that are carried out in the broader area have uncovered a unique prehistoric culture that evolved for thousands of years in the Basin of Amyntaio. The Neolithic settlement of Agios Panteleimon confirms its centuries-old course, while excavations have brought to light a necropolis from the Iron Age. Furthermore, the Neolithic settlements Anargiri ΙΧa and ΧΙ, located just outside the modern village of Agioi Anargiri, are only two of the many excavated sites of the region that regard a prosperous Neolithic community. The excavations have brought to light thousands of significant artifacts such as ware, figurines, tools, gold jewelry, as well as post-holes, burials, constructions out of clay, etc.

The Hellenistic city of Petres at Amyntaio was probably founded by Philip II, father of Alexander the Great. It reached its peak in the middle of the 2nd c. B.C. and its development is linked to the fact that Via Egnatia, the largest military and commercial road of the ancient world road, passed through its land. A station of the Roman Via Egnatia was the modern village of Kelli (ancient Kella).

The city was enclosed by a fortification wall and its town plan was accommodated to the sloping terrain. The houses were organised in groups of three or four, built in contact with each other and occupying a series of terraces. An excellent water-supply system ended in fountains placed at various points of the city, in which there were pottery, figurine, metalworking, and probably also sculpture workshops.

A deep appreciation of Alexander III the Great and his entourage is widespread throughout the Municipality. The Community of Amyntaio was named after Amyntas III, the grandfather of Alexander the Great, while the settlements of Antigono and Filotas were named after his respective generals Antigonos I and Filotas.

Η κάτοψη της Eλληνιστικής

πόλης των Πετρών. / The top view of the Hellenistic city of Petres.

1. Το προϊστορικό νεκροταφείο του Αγίου Παντελεήμονα. / The ancient necropolis of prehistoric times in Agios Panteleimon.

2. Οι ανασκαφές έξω από το χωριό Άγιοι Ανάργυροι έχουν αποκαλύψει σημαντικές νεολιθικές θέσεις. / The excavations outside the Agioi Anargyroi village have uncovered significant prehistoric sites.

Στα μέσα του 18ου αιώνα δημιουργήθηκε ο πρώτος οργανωμένος οικιστικός πυρήνας του Αμυνταίου, όταν οικογένειες από τις γύρω ορει-

νές περιοχές κατέβηκαν στην εύφορη κοιλάδα των λιμνών. Στα τέλη του

18ου αιώνα κυριάρχησε ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων, ενώ μετά τον θά-

νατό του η περιοχή έγινε τουρκικό τσιφλίκι.

Οι κάτοικοι συμμετείχαν ενεργά στον Μακεδονικό Αγώνα, με την περι-

οχή να απελευθερώνεται το 1912. Αυτό που οδήγησε στην ανάπτυξή

της ήταν η προέκταση της σιδηροδρομικής γραμμής Κωνσταντινούπο-

λης - Θεσσαλονίκης μέχρι το Μοναστήρι. Ωστόσο, η γαλλική εταιρεία

ανέλαβε το έργο χάραξε γραμμή μέχρι το Αμύνταιο και κάπως έτσι

πόλη, σε πλήρη ανάπτυξη, μπήκε στον 20ο αιώνα.

In the middle of the 18th century the first organized residential nucleus of Amyntaio was formed, when families from the surrounding mountainous regions descended towards the fertile valley of the lakes. In the late 18th century, Ali Pasha of Ioannina ruled the land and after his death the area became a Turkish estate.

Inhabitants took an active role during the Macedonian Struggle and the region was liberated in 1912. Its development was greatly influenced by the extension of the Istanbul-Thessaloniki railway line up to Monastery. The French company having undertaken the project extended the line to Amyntaio and therefore the city entered the 20th century in full growth.

Αξιοθέατα Sights

Μια βόλτα στον Δήμο Αμυνταίου θα κεντρίσει το ενδιαφέρον σας και θα σας ταξιδέψει στο χτες. Τα ερείπια της τρίκλιτης βασιλικής στη θέση «Κάλε», το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που αντικρίζει τη λίμνη Πετρών, το μοναστήρι των Αγίων Ευβούλης και Παντελεήμονα, το εκκλησάκι του

A walk in the Municipality of Amyntaio will intrigue your interest and take you on a journey to past times. The ruins of the three-aisled basilica at sight "Kale" and the chapel of the Transfiguration of the Savior which faces Petres Lake, the Monastery of Saints Euvouli and Panteleimonas and the chapel of the Holy Spirit with a panoramic view over Lake Vegoritida in Agios Panteleimonas, the Monastery of the Pammegistoi Taxiarches in Aetos, the churches of Agios Nikolaos at Petres and Nymfaio, all welcome you to the area.

Photo: Hercules Milas

1. Γραφικό εκκλησάκι στον Άγιο Παντελεήμονα.

2. Η Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών στον Αετό.

3. Η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου στις Πέτρες.

4. Η τρίκλιτη βασιλική στη θέση «Κάλε».

1. Α picturesque chapel in Agios Panteleimonas.

2. Monastery of the Panmegistoi Taxiarches in Aetos.

3. The Church of Agios Nikolaos at Petres.

4. The three-aisled basilica in site ''Kale''.

1. Ο χώρος της Μονής των Αγίων Παντελεήμονος και Ευβούλης που υποδέχεται τους πιστούς.

2. Η είσοδος της νεότευκτης Μονής των Αγίων Παντελεήμονος και Ευβούλης στον Άγιο Παντελεήμονα.

3. H θρησκευτική κατάνυξη είναι διάχυτη στη Μονή των Αγίων Παντελεήμονος και Ευβούλης.

4. Το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος με φόντο τη λίμνη Πετρών.

1. The courtyard of the Monastery of Agioi Euvouli and Panteleimon is welcoming the worshippers.

2. The entrace of the newly-built Monastery of Agioi Euvouli and in Agios Panteleimonas.

3. Religious devoutness is all over the Monastery of Agioi Euvouli and Panteleimon.

4. The chapel of the Transfiguration of the Savior with Petres Lake as a backdrop.

Photo: Hercules Milas

1. Ο Ναός του Αγίου Νικολάου στο Νυμφαίo.

2. Παραδοσιακό καμπαναριό στα παλιά νεκροταφεία του Αμυνταίου.

3. Ο Ναός του Αγίου Βασιλείου στον Φιλώτα.

1. The Church of Agios Nikolaos in Nymfaio.

2. Traditional bell-tower in the old cemeteries of Amyntaio.

3. The Church of Agios Vasileios in Filotas.

Photo: Hercules Milas

1. Πανοραμική άποψη του Ναού του Αγίου Δημητρίου στο Λέχοβο.

1. Panoramic aspect of the Church of Agios Dimitrios in Lechovo.

2. The Holy Altar of the Church of Agios Dimitrios.

3. Aspect of Agios Dimitrios in Lechovo.

4. From the interior of Agios Dimitrios.

ΜΟΥΣΕΙΑ

Τα Λαογραφικά Mουσεία Αμυνταίου, Λεχόβου, Ξινού Νερού και Μακεδονικού Αγώνα στις Πέτρες, η Νίκειος Σχολή και το Μουσείο των Χρυσικών στο Νυμφαίο θα σας μυήσουν στην παράδοση του τόπου, ενώ τα αρχοντικά Μπουτάρη και Παπαδοπούλου θα γυρίσουν πίσω τον χρόνο για σας, όπως και οι νερόμυλοι Χατζηκωνσταντίνου.

ΜUSEUMS

The Folklore Museums in Amyntaio, Lehovo, Xino Nero and the Museum of the Macedonian Struggle in Petres, the Nikeios School and the Museum of the Goldsmiths in Nymfaio will introduce you to the land’s traditions and you will take a step back in time once you visit the Boutari and Papadopoulou mansions and the Hatzikonstantinos watermills.

1. Εκθέματα από την καθημερινή ζωή στο Λαογραφικό Μουσείο Αμυνταίου που στεγάζεται στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου.

2. Παραδοσιακή ενδυμασία από το Λαογραφικό Μουσείο Αμυνταίου.

1. Every-day life exhibits in the Folklore Museum of Amyntaio, which is housed in the Cultural Center of the Municipality.

2. Traditional costume in the Folklore Museum of Amyntaio.

3. Πολιτιστικοί θησαυροί από το Λαογραφικό Μουσείο Λεχόβου.

4. Εκκλησιαστικό κειμήλιο (Βημόθυρa) από το Λαογραφικό Μουσείο Λεχόβου.

3. Cultural treasures in the Folklore Museum in Lechovo.

4. Εcclesiastical relic (doors of the Great Gate) in the Folklore Museum of Lechovo.

3. Αναπαράσταση της χρυσής λάρνακας του Φιλίππου Β' και σφραγίδα oπλαρχηγού του Μακεδονικού Αγώνα στο Εκθετήριο Μακεδονικών Αγώνων στις Πέτρες.

4. Λάβαρα, σημαίες και στολές των Μακεδονομάχων από το Εκθετήριο Μακεδονικών Αγώνων στις Πέτρες.

1. The Exhibition of the Macedonian Struggles.

2. From the interior of the watermill at Petres.

3. Replica of the golden larnax of Philip ΙΙ and seal of chiefman of the Macedonian Struggle, in the Exhibition of Macedonian Struggles in Petres.

4. Banners, flags, and garments of those who fought in the Macedonian Struggle from the Exhibition of the Macedonian Struggles.

1. Από το Εκθετήριο Μακεδονικών Αγώνων στις Πέτρες.

2. Από το εσωτερικό του νερόμυλου στις Πέτρες.

1. Κειμήλια περασμένων εποχών από τη Λαογραφική Συλλογή Ξινού Νερού.

2. Οικιακά σκεύη από τη Λαογραφική Συλλογή του Ξινού Νερού.

3. H Δημοτική Βιβλιοθήκη «Γεώργιος Λιάνης».

4. Το κτίριο της Ευξείνου Λέσχης στον Φιλώτα που στεγάζει λαογραφική συλλογή.

1. Relics of past times in the Folklore Collection of Xino Nero.

2. Households utensils in the Folklore Collection of Xino Nero.

3. The Municipal Library "Georgios Lianis".

4. The building of the Euxine Club of Filotas which houses the folklore exhibition.

Στον οικισμό των Βαλτόνερων ξεχωρίζει το μοναδικό στο είδος του Μουσείο «Σβήστρες- Ξύστρες», το οποίο φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή στον κόσμο και κρύβει μια συγκινητική ιστορία πίσω από τη δημιουργία του.

The settlement of Valtonera is home to the unique "Svistres-Xystres" Museum, which houses the largest collection of erasers and sharpeners in the world and has a moving story behind its creation.

1. Εκθέματα του μουσείου.

2. Από το Μουσείο «ΣβήστρεςΞύστρες» στα Βαλτόνερα.

3. Οι χώροι του Μουσείου «Σβήστρες - Ξύστρες» στον οικισμό των Βαλτόνερων.

4. Τα εκθέματα του Μουσείου «Σβήστρες-Ξύστρες» στα Βαλτόνερα.

1. Exhibits from the museum.

2. From the Museum "Svistres - Xystres" in Valtonera.

3. The halls of the "Svistes-Xystres" Museum in the settlement of Valtonera.

4. The exhibits of the "Svistres - Xystres" Museum in Valtonera.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ / ARCHITECTURE

Photo: Hercules Milas

1. Η πρόσοψη του πέτρινου αρχοντικού Παπαδόπουλου, ένα αριστούργημα της μακεδονικής αρχιτεκτονικής στο Νυμφαίο.

2. Η σάλα του αρχοντικού Παπαδόπουλου με τα περίτεχνα έπιπλα του 19ου αιώνα στο Νυμφαίο.

3. Η τραπεζαρία με τα κομψοτεχνήματα της εποχής στο αρχοντικό Παπαδόπουλου στο Νυμφαίο.

4. Η Νίκειος Σχολή, χτισμένη το 1928 στο Νυμφαίο, στέκει ακόμη περήφανη στον χρόνο.

5. Τα εκλεπτυσμένα αρχοντικά του Νυμφαίου.

2. The living room of the Papadopoulos mansion

the elaborated furniture of the 19th century in Nymfaio.

3. The dining room with the masterpieces of the era in Papadopoulos mansion in Nymfaio.

4. Nikeios School built in 1928 at Nymfaio still stands proudly in time.

5. The sophisticated mansions of Nymfaio.

1. The facade of the stone mansion of Papadopoulos, a masterpiece of the macedonian architecture in Nymfaio.

with

ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Το σύμπλεγμα των λιμνών Βεγορίτιδας, Ζάζαρης, Πετρών και Χειμαδίτιδας αναδεικνύει το φυσικό περιβάλλον του Δήμου Αμυνταίου με την

πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Οι τέσσερις λίμνες έχουν χαρακτηρισθεί

ως Προστατευόμενες Περιοχές Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000.

Λίμνη Βεγορίτιδα: Σημαντικός βιότοπος με αρκετά σπάνια είδη, όπως

οι αργυροπελεκάνοι, οι ροδοπελεκάνοι, οι λαγγόνες και οι βαλτόπαπιες.

NATURE AND ECOLOGY

The natural environment of the Municipality of Amyntaio is highlighted by the complex of lakes Vegoritis, Zazari, Petres and Cheimaditida, with their rich flora and fauna. The four lakes have been designated as Protected Areas of Community Interest within the European Ecological Network Natura 2000.

Lake Vegoritis: An important habitat with numerous rare species, such as Dalmatian pelicans, white pelicans, pygmy cormorants and ferruginous ducks.

1. Η μαγευτική λίμνη Βεγορίτιδα.

2. Τα ήρεμα νερά της λίμνης Βεγορίτιδας.

3. Ένας βιότοπος υψίστης οικολογικής σημασίας.

4. Η λίμνη Βεγορίτιδα είναι ιδανική για κανό.

5. Παραδοσιακός ανεμόμυλος στον Άγιο Παντελεήμονα.

6. Από τα σπάνια είδη της λίμνης.

1. The exquisite Vegoritida Lake.

2. The tranquil waters of Vegoritida Lake.

3. A habitat of significant ecological value.

4. Vegoritida Lake is ideal for canoeing.

5. Traditional windmill in Agios Panteleimonas.

6. Οne of the rare species of the lake.

Photo: Hercules Milas

Lake at Petres: Around 130 species of avifauna live and spend their winters here. The pygmy cormorants colony is important, as it is one of the three largest in Greece.

/ Lake of Petres.

Λίμνη Χειμαδίτιδα: Περίκλειστη από κατάφυτους λόφους και γραφικούς καλαμιώνες, εδώ αναπαράγεται η βαλτόπαπια, ένα σπάνιο και παγκόσμια απειλούμενο είδος.

Lake Cheimaditida: Surrounded by verdant hills and picturesque reeds, it is home to the ferruginous duck, a rare and globally threatened species.

1. Τα ήρεμα νερά της λίμνης Χειμαδίτιτας.

2. Από τις όχθες της λίμνης.

3. Φθινοπωρινές πινελιές στη λίμνη Χειμαδίτιδα.

1. The tranquil waters of Lake Cheimaditida.

2. From the shores of the lake.

3. Autumn touches in Cheimaditida Lake.

Photo: Hercules Milas

Η λίμνη Χειμαδίτιδα, ένα σημαντικό οικοσύστημα για την περιοχή. / Lake Cheimaditida is an important ecosystem for the area.

Lake Zazari: Its fresh waters are home to a rich fish fauna, while more than a hundred species of birds find refuge here.

The lake charms the visitor at any season.

Photo: Hercules Milas

Γαστρονομία Gastronomy

Μια γευστική πανδαισία η κουζίνα της περιοχής! Η πιπεριά Φλωρίνης

κρατά τα σκήπτρα και μας περιμένει να δοκιμάσουμε όλες τις σχετικές συνταγές, με κύριο εκπρόσωπο μια οικογενειακή επιχείρηση

που καλλιεργεί, επεξεργάζεται και παράγει σκευάσματα με

βάση την πιπεριά στον Αγ. Παντελεήμονα. Ιδιαίτερα πιάτα όπως Σουτ Μακάλο και μοσχαρίσια ουρά με ρύζι και μα-

νιτάρια από το βουνό, υπόσχονται μια μοναδική εμπειρία.

Λαχταριστά είναι και τα ψάρια που ευδοκιμούν στις τέσσε-

ρις λίμνες όπως το πεντανόστιμο γριβάδι και άλλοι θησαυ-

ροί του γλυκού νερού. Άριστης ποιότητας είναι τα γαλακτο-

κομικά προϊόντα της Kοινότητας της Κέλλης, εύγευστα μήλα

και ροδάκινα θα βρούμε στη Βεγόρα και το Αντίγονο, ενώ τα

παραδοσιακά ζυμαρικά, όπως τραχανάς και χυλοπίτες, κατέχουν

σημαντική θέση στη γαστρονομική παράδοση της περιοχής.

Σε όλο τον δήμο θα βρείτε εκλεκτά εστιατόρια, όπως στο

Ξινό Νερό, το Νυμφαίο, το Λιμνοχώρι, το Λέχοβο, τον

Φιλώτα, το Σκλήθρο, τον Άγιο Παντελεήμονα και αξίζει να σημειωθεί πως κάποια εξ αυτών έχουν λάβει τα κορυφαία βραβεία γαστρονομίας «Χρυσοί Σκούφοι».

The cuisine of the region is a feast for your pallet! The Florina pepper takes center stage and waits for us to try all its recipes. Here we find the Naoumidis family business that grows, processes and produces delicacies based on peppers. Special dishes such as meatballs in starchy sauce (Sout Makalo) and veal tail with rice and mountain mushrooms make for a unique experience. The fish that thrive in all four lakes are also delicious, such as the delicious carp (grivadi) and other freshwater treasures. The dairy products of the Kelli community are of excellent quality, delicious apples and peaches can be found in Vegora and Antigono, while traditional pasta, such as frumenty (trachanas) and local noodles (hilopites), occupy an important place in the culinary tradition of the region.

Throughout the Municipality you will find excellent restaurants, such as in Xino Nero, Nymfaio, Limnochori, Lechovo, Filotas, Sklithro, Agios Panteleimonas; in fact, some have received gastronomic awards from the prestigious “Toques d’Or” (Golden Caps) institution.

Photo: Clairy Moustafellou

1. Λαχταριστά ντόπια φρούτα.

2. Οι πιπεριές Φλωρίνης που αποτελούν σήμα κατατεθέν της τοπικής γαστρονομίας.

3. Γαλακτοκομικά προϊόντα.

4. Παραδοσιακό παντοπωλείο με τοπικά προϊόντα στο Ξινό Νερό.

5. Γριβάδι στον ταβά.

6. Το λαχταριστό πιάτο «Σουτ Μακάλο».

7. Στο Αμύνταιο η φύση χαρίζει απλόχερα τα αγαθά της.

8. Παραδοσιακός τραχανάς.

1. Delicious local fruits.

2. The Florina pepper is a trademark of the culinary tradition of the area.

3. Dairy products.

4. Traditional grocery store with local products in Xino Nero.

5. Carp cooked in a traditional way (tavas).

6. The delicious dish "Sout Makalo".

7. Nature in Amyntaio generously offers its goods.

8. Traditional frumenty (trachanas).

Η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή κρασιού χαρακτηρίζουν την περιοχή που έχει ονομαστεί Ζώνη Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας (ΟΠΑΠ), γι’ αυτό μέσα από τους Δρόμους του Κρασιού επισκεφτείτε επιλεγμένες οινοπαραγωγικές μονάδες και γευτείτε την ξεχωριστή, γηγενή ποικιλία κρασιού ξινόμαυρο. Μυηθείτε στην ιεροτελεστία της οινοποίησης στο Κτήμα Άλφα, Κτήμα Δημόπουλος, Οινοποιείο Βεγορίτις, Οινοποιείο In Vino, Κτήμα Κυρ Γιάννη Μπουτάρη, Κτήμα Παύλου, Κτήμα Πετρίδη, Κτήμα Καρανίκα και το παλαιότερο εξ αυτών, την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών.

1. Επίσκεψη για οινογνωσία στο Οινοποιείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού του Αμυνταίου.

2. Εξαιρετικής ποιότητας κρασιά στον Δήμο Αμυνταίου.

3. Το Οινοποιείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού του Αμυνταίου.

1. A visit to the Winery of the Association of Agricultural Cooperatives for wine tasting.

2. Wines of exceptional quality in the Municipality of Amyntaio.

3. The Winery of the Association of Agricultural Coοperatives of Amyntaio.

Viticulture and wine production characterize the area that has been named a Superior Quality Designation of Origin Zone (OPAP). Through its designated Wine Routes, you can visit select wineries and taste the special, indigenous Xinomavro variety. The Alpha Estate, the Dimopoulos Estate, the Vegoritis Winery, the In Vino Winery, the Kir Yannis Boutaris Estate, the Pavlou Estate, the Petridis Estate, the Karanika Estate and the oldest among them, the Association of Agricultural Cooperatives will all initiate you in the rites of wine making.

Φυσικά,

Of course, no one should leave without trying the famous mineral water from the thermal springs of the Local Community of Xino Nero, which is bottled by the Independent Enterprise "XINO NERO MONOMETOHIKI S.A. OTA".

1. Η καταπράσινη κοινότητα του Ξινού Νερού.

2. Το εμφιαλωτήριο του Ξινού Νερού στην ομώνυμη επιχείρηση του Δήμου Αμυνταίου.

3. Το Δημοτικό Σχολείο Ξινού Νερού (κτίσμα του 1910).

1. The verdant community of Xino Nero.

2. The bottling facilities of Xino Nero in the homonymous enterprise in the Municipality of Amyntaio.

3. The Elementary School of Xino Nero (a building of 1910).

Photo: Hercules Milas

Δραστηριότητες Activities

Η φύση της περιοχής προτρέπει τον επισκέπτη σε μια σειρά από εναλλακτικές δραστηριότητες που θα τον φέρουν σε επαφή με το περιβάλλον και θα ξεκουράσουν το πνεύμα και την ψυχή. Τα «Mονοπάτια της Ειρήνης» (Paths of Peace) προσφέρονται για πεζοπορία και ποδηλατικές διαδρομές. Τα μονοπάτια Ειρήνης διατρέχουν τα σημαντικότερα σημεία περιβαλλοντικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος της περιοχής, μεταξύ των οποίων οι οικισμοί Λέχοβο, Ασπρόγεια, Νυμφαίο, Αγραπιδιά, Σκλήθρο και Λιμνοχώρι. Διασχίζουν το καταφύγιο

The nature of the area prompts the visitor to engage in a series of alternative activities that will bring him into contact with the environment and rest his spirit and soul. The Paths of Peace are ideal for hiking and cycling routes. They run through the most important points of environmental and cultural interest in the area, including the settlements of Lechovo, Asprogeia, Nymfaio, Agrapidia, Sklithro and Limnohori. They cross the Wolf Shelter, the lakes Zazari and Cheimaditita and rich forests. If you love cycling, you can enjoy a relaxing bike tour around Lake Petres.

Photo: Hercules Milas

1. Πεζοπορικές διαδρομές στη φύση. / Hiking trails in nature.

2. Στιγμές χαλάρωσης στη λίμνη. / Relaxation moments at the lake.

Το Kέντρο Περιβαλλοντικών

Περιηγήσεων και Υπαίθριων Δραστηριοτήτων «Άρτεμις» διοργανώνει πληθώρα εκδρομών, οι οποίες περιλαμβάνουν ονειρικές βόλτες με άλογα, κανό στη λίμνη Ζάζαρη, αναρρίχηση και πεζοπορία σε ξεχωριστές διαδρομές, όπως στα μονοπάτια του Εμφυλίου. Όσοι αγαπούν τα καλοκαιρινά extreme sports, μπορούν να ανεβάσουν την αδρεναλίνη τους με kitesurfing ή windsurfing στη λίμνη Βεγορίτιδα ή να τη διαπλεύσουν με κανό.

The "Artemis" Environmental Tours and Outdoor Activities Center organizes a variety of excursions, which include dreamy horse rides, canoeing in Lake Zazari, climbing and hiking along special routes, such as the so-called paths of the Civil War. As for summer extreme sports lovers, they can lift their adrenaline levels by kitesurfing or windsurfing on Lake Vegoritida or by crossing it on the canoe.

Ατμοσφαιρικές βόλτες με άλογο από το Kέντρο Περιβαλλοντικών Περιηγήσεων και Υπαίθριων Δραστηριοτήτων «Άρτεμις». /

Atmospheric horse-riding with "Artemis" Environmental Tours and Outdoor Activities Center.

Photo: Hercules Milas

1. To Κέντρο Δραστηριοτήτων «Άρτεμις» στο Σκλήθρο.

2. Υπαίθριες δραστηριότητες στη λίμνη με το Κέντρο Δραστηριοτήτων «Άρτεμις».

3. Ήρεμη βόλτα με ποδήλατο πλάι στις λίμνες.

4. Η αδρεναλίνη στα ύψη στη λίμνη Βεγορίτιδα.

5. Το Όρος Βέρνο είναι ιδανικό για εναλλακτικές δραστηριότητες.

1. Τhe "Artemis" Activities Center in Sklithro.

2. Outdoor activities in the lake with the "Artemis" Activities Center.

3. Tranquil bicycle ride besides the lakes.

4. The adrenaline is raised at its highest at Lake Vegoritis.

5. Mount Verno is ideal for alternative activities.

Σημεία Ενδιαφέροντος Points of Interest

Οι απανταχού Κοινότητες του Δήμου Αμυνταίου είναι μια ιδανική αφορμή για βόλτα στην Παράδοση και την Ιστορία.

Στο μαρτυρικό χωριό του Λεχόβου, ορμητήριο των οπλαρχηγών του Μακεδονικού Αγώνα, η Ιστορία είναι διάχυτη. Εδώ στεγάζεται σε ένα πανέμορφο πετρόχτιστο κτίριο το Εθνολογικό Λαογραφικό Μουσείο με σπάνια εκθέματα, η Αστική Σχολή του 1900 που λειτούργησε ως σχολείο μέχρι το 1958 και η εκκλησία του 1812, αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο, με ένα εξαίσιας τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Στο παρελθόν οι κάτοικοι του Λεχόβου υπήρξαν ονομαστοί πετράδες, ενώ ο οικισμός ανήκει στα Μαστοροχώρια Φλώρινας, είναι δηλαδή χαρακτηρισμένος για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του. Είναι χαρακτηριστικό πως ήδη από το 1914 ιδρύθηκε στο Λέχοβο σωματείο

μέχρι σήμερα.

Each and every Community in the Municipality of Amyntaio lends itself to an ideal promenade around Tradition and History.

Every corner of the martyred village of Lechovo, which was a stronghold of the chieftains of the Macedonian Struggle, is imbued with History. A beautiful stone-built building houses the Ethnological Folklore Museum with rare exhibits. The Urban School of 1900 functioned as a school until 1958, and the church built in 1812 and dedicated to Agios Dimitrios boasts an exceptional wood-carved iconostasis.

The inhabitants of Lechovo were renowned stone workers, while the settlement belongs to the Mastorochoria of Florina, it is therefore famous for its unique architecture. It is worth noting that the builders' union was founded in Lechovo as early as 1914; it was one of the first ten trade unions in Greece and its activity is pursued to this day.

1. Μνημείο πεσόντων στη μάχη του Λεχόβου κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

2. Η παραδοσιακή πλατεία με τον γερο-πλάτανο.

3. Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου στο Λέχοβο.

4. Το Μαρτυρικό χωριό του Λεχόβου.

5. Παραδοσιακή κρήνη στο χωριό του Λεχόβου.

6. Tα πλακόστρωτα σοκάκια του χωριού.

1. Memorial for those who died during the battle of Lechovo during the 2nd World War.

2. The picturesque square with the aged plane-tree in Lechovo.

3. The Church of Agios Dimitrios in Lechovo.

4. The martyred village of Lechovo.

5. Traditional fountain in the village of Lechovo.

6. The paved-streets of the village.

Stopping for a cup of coffee under the centenarial plane tree in the square is a must. This is also the starting point for the Paths of Peace, the 40 km circular hiking and cycling route that runs around Lechovo, Nymfaio, Sklithro and Limnochori.

Photo: Hercules Milas

Στο ηρωικό χωριό Ασπρόγεια, χτισμένο στους ειδυλλιακούς πρόποδες του

Όρους Βιτσίου, θα θαυμάσετε το μεγαλείο της φύσης και θα γνωρίσετε έναν τόπο που διαδραμάτισε πρωταρχικό ρόλο στον Μακεδονικό Αγώνα.

In the heroic village of Asprogeia, built on the idyllic foothills of Mount Vitsi, you will admire the majesty of nature and become acquainted with an area that played a primary role during the Macedonian Struggle.

1. Τα ηρωικά Ασπρόγεια με την υπέροχη φύση.

2. Άγαλμα ήρωα του Μακεδονικού Αγώνα στα Ασπρόγεια.

1. The heroic Asprogeia village with the exquisite nature.

2. Statue of hero of the Macedonian Struggle in Asprogeia.

Σε ένα καταπράσινο τοπίο θα ανακαλύψετε το χωριό Βαρικό, το μοναδικό στο οποίο ευδοκιμεί η ιτιόβεργα με την οποία οι Βαρικιώτες καλαθοπλέκτες κατασκευάζουν πανέμορφα καλάθια, πανέρια και κοφίνια.

The village of Variko awaits for you to discover its verdant landscape –only here thrives a specific type of willow, whose wood is used by the local basket weavers to make beautiful baskets and punnets.

1. Το γραφικό χωριό Βαρικό.

2. Στον Δήμο Αμυνταίου οι άνθρωποι σε καλωσορίζουν με χαμόγελο.

3. Η περίφημη καλαθοπλεκτική τέχνη του Βαρικού.

1. The picturesque Variko village.

2. People of the Municipality of Amyntaio welcome you with a smile.

3. The exquisite art of basket-weaving in Variko.

Photo: Clairy Moustafellou

Photo: Hercules Milas

1. Coffee and lunch in the beautiful scenic streets of Nymfaio.

2. Nymfaio is winter's gem for the region.

1. Ο Φιλώτας με το ιστορικό του όνομα.

2. Υπαίθριο έργο τέχνης στον Φιλώτα.

3. Το καταπράσινο Σκλήθρο.

4. Τα χρώματα του σούρουπου στον Αετό.

5. Το όμορφο χωριό Κέλλη.

1. Filotas with its historical name.

2. Outdoor art work in Filotas.

3. The verdant Sklithro.

4. The colors of the dusk in Aetos village.

5. The beautiful Kelli village.

Ανεπανάληπτη

εμπειρία αποτελεί και η επίσκεψη στο Καταφύγιο της Αρκούδας στο Νυμφαίο.

A visit to the Bear Shelter in Nymfaio is a unique experience you can't miss.

1. Η καφέ αρκούδα αποτελεί έμβλημα της περιοχής.

2. Γνωρίστε τα πάντα για την καφέ αρκούδα στο Κέντρο

Πληροφόρησης

του Αρκτούρου στο Νυμφαίο.

3. Το Καταφύγιο της Αρκούδας.

1. The brown bear is a trademark for the region.

2. Learn everything about the brown bear at the "Arcturos" Information Centre in Nymfaio.

3. Τhe Bear Shelter.

Μην παραλείψετε να ξεναγηθείτε στο μοναδικό Καταφύγιο του Λύκου, στις Αγραπιδιές και γνωρίστε τα μυστικά του αγέρωχου αυτού ζώου μέσα σε μια οριοθετημένη δασική έκταση βελανιδιάς.

Don't forget to take a guided tour in the unique Wolf Shelter in Agrapidies and learn the secrets of this proud animal within a specially fenced section of oak forest.

1. Στις Αγραπιδιές Αμυνταίου λειτουργεί το Καταφύγιο Προστασίας του λύκου και του λύγκα «Αρκτούρος».

2. Από τις εγκαταστάσεις του «Αρκτούρου».

3. Ο λύκος, ένα προστατευόμενο είδος του Καταφυγίου.

1. In Agrapidies at Amyntaio functions the "Arcturos" wolf and lynx shelter.

2. From the "Arcturos" premises.

3. The wolf is a protected species of the Shelter.

Save the Date

Φωτιές: Πρόκειται για ένα έθιμο που συναντάμε σε όλο τον νομό αλλά και στον Δήμο Αμύνταιου. Στις 23 Δεκεμβρίου ανάβουν οι φωτιές, ένα έθιμο με ρίζες από τη Ρωμαϊκή Εποχή που η χριστιανική παράδοση θέλει να μιμούνται τις φωτιές που άναψαν οι βοσκοί για να ζεσταθεί

ο μικρός Χριστός. Η περίοδος συμπίπτει με την παραδοσιακή διαδικασία της απόσταξης του τσίπουρου, οπότε δίπλα από την πυρά στρώνονται τραπέζια και γλεντάνε μέχρι το πρωί.

Αμύνταια: Οι κορυφαίες πολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου Αμυνταίου πραγματοποιούνται στο τέλος του Αυγούστου και λαμβάνουν χώρα σε όλα τα τοπικά διαμερίσματα του Δήμου. Συναυλίες, εκθέσεις φωτογραφίας και ζωγραφικής, θεατρικές και παιδικές παραστάσεις βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Ξεχωριστή θέση κατέχει ο εορτασμός της αυγουστιάτικης πανσελήνου που ρίχνει το ειδυλλιακό της φως, στην Ελληνιστική πόλη των Πετρών, που ίδρυσε ο βασιλιάς Φίλιππος Β’.

Τσίρι – τσίρι βάρβαρα: Παραμονή της γιορτής της Αγίας Βαρβάρας, στις 3 Δεκεμβρίου, στο κέντρο της πλατείας ανάβει μια μεγάλη φωτιά.

Τη στιγμή του ανάμματος, οι κάτοικοι αναφωνούν όλοι μαζί «Τσίρι-τσίρι βάρβαρα». Η κεντρική πυρά στην πλατεία καταλήγει σε ένα λαϊκό ξεφάντωμα με άφθονο τοπικό κρασί, χάλκινες μελωδίες και πεντανόστιμα κεράσματα όπως φασολάδα, λουκάνικα και λουκουμάδες.

Ρακοκάζανα: Ένα παραδοσιακό αντάμωμα στον Άγιο Παντελεήμονα

και τον Αετό την τελευταία εβδομάδα του Νοέμβρη, γύρω από την παρασκευή του ντόπιου τσίπουρου, ενός προϊόντος με ξεχωριστή ταυτότητα νοτισμένο από τις τέσσερις λίμνες της περιοχής. Ο επισκέπτης θα ζήσει μια μυσταγωγική εμπειρία στα αποστακτήρια της περιοχής, υπό τους ήχους των χάλκινων πνευστών που παίζουν οι κομπανίες, θα πιει τσίπουρο και θα γευτεί νόστιμα εδέσματα.

Εμποροπανήγυρη: Πραγματοποιείται

Bonfires "Foties": This is a custom found throughout the prefecture and also in the Municipality of Amyntaio. Fires are lit on December 23rd – a custom dating back to the Roman era, that the Christian tradition associates it with the fires lit by the shepherds to warm baby Jesus. The traditional procedure of tsipouro distillation also takes place now, so tables are set next to the bonfires and the feast lasts until the morning hours.

Amyntaia: The most important cultural events of the Municipality of Amyntaio take place in late August, all around the local districts of the Municipality. Concerts, photography and painting exhibitions, theatrical and children's performances are at the center of interest. A unique moment is the celebration of the August full moon that casts its idyllic light on the Hellenistic city of Petres, founded by King Philip II.

Tsiri – tsiri varvara: On the eve of the celebration of Agia Varvara, on December 3rd, a big fire is lit in the center of the square. When it is lit, the locals shout in unison "Tsiri-tsiri varvara". The bonfire in the middle of square ends up in into a traditional feast with plenty of local wine, tunes coming from the brass instruments and delicious dishes such as bean soup, sausages and doughnuts (loukoumades).

Rakokazana: A traditional gathering takes place at the settlements of Agios Panteleimon and Aetos, during the last week of November. The occasion is the preparation of the local tsipouro, a product whose distinct identity stems from the four lakes of the area. The visitor will have a mystical experience in the local distilleries, tasting the tsipouro and the delicious dishes to the tunes of the bands with the brass instruments.

Trade Fair: It takes place in the first week of October and is considered the largest in Western Macedonia. It has been established as a local institution that gathers the interest of the entire region, as it is an important cultural and social event.

Κέφι και χορός στη Γιορτή της Πιπεριάς στον Αετό.

Οι φωτιές που ανάβουν στις 23 Δεκεμβρίου στα χωριά του Δήμου Αμυνταίου είναι ένα πανάρχαιο έθιμο.

Photo: Clairy Moustafellou

Photo: Clairy Moustafellou

1.

2.

1. Fun moments and dancing at the Pepper Festival in Aetos.

2. The bonfires lit on December 23rd in the villages of the Municipality of Amyntaio, is an ancient custom.

Γιορτή πιπεριάς: Πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Αύγουστο στον οι-

κισμό Αετού.

Γιορτή πίτας: Πραγματοποιείται κάθε χρόνο τέλος Οκτώβρη στον οικισμό Λεχόβου με εκδηλώσεις παρασκευής και διάθεσής της.

Γιορτή πατάτας: Κάθε χρόνο διοργανώνεται στον οικισμό Σκλήθρο, που παράγει τις φημισμένες πατάτες με τη μοναδική γεύση.

Άναμμα Μπουμπούνας: Πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο Λέχοβο, όπου ανάβει η μεγάλη φωτιά, την Κυριακή της Αποκριάς.

Το τριήμερο της Αποκριάς το Καρναβάλι του Ξινού Νερού με πολυποίκιλες εκδηλώσεις.

Στις 23 και 24 Ιουνίου αναβιώνει το έθιμο του «Κλήδωνα» στον Φιλώτα.

Δεκαπενταύγουστος στην Περικοπή: Το πανηγύρι της Κοινότητας Περικοπής είναι ξεχωριστό, καθώς πρόκειται για ένα ακατοίκητο χωριό που κάηκε ολοσχερώς κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Ανάμεσα στα εναπομείναντα όρθια κτίσματα και το κατάφυτο περιβάλλον, λαμβάνει χώρα παραδοσιακό γλέντι.

Στον Άγιο Παντελεήμονα πραγματοποιείται το πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα στις 27 Ιουλίου όπου την παραμονή αναβιώνει το έθιμο «Κουρμπάνι», μοναδικό στον Νομό Φλώρινας.

Στις 6 Ιανουαρίου γιορτάζονται με λαμπρότητα τα Φώτα στον Άγιο Παντελεήμονα και στο Λιμνοχώρι και στις 8 του ίδιου μήνα το έθιμο «Μπάμπιντεν» ή «Γιορτή της Μπάμπως» στον Άγιο Παντελεήμονα.

Τα «Βαρικιώτικα», πολιτιστικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στο Βαρικό 13-15 Αυγούστου.

Κατά τόπους πραγματοποιούνται τοπικά πανηγύρια και εκδηλώσεις όπως του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου στο Λέχοβο, της Ζωοδόχου Πηγής στον Φανό των Ταξιαρχών, στις 8 Νοεμβρίου στον Αετό, στις 6 Αυγούστου το πανηγύρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα στα Ασπρόγεια, της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο στο Λιμνοχώρι και το Νυμφαίο, της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου στη Λεβαία και τον Φιλώτα, ενώ κάθε καλοκαίρι διοργανώνονται τα «Μανιάκεια» στο Μανιάκι Αμυνταίου.

Pepper festival: This festival takes place every year in August in the settlement of Aetos.

Pie festival: It takes place every year at the end of October in the settlement of Lechovo with events for the preparation and offering of traditional pies.

Potato festival: This festival takes place every year in the settlement of Sklithro, which produces the famous potatoes with their unique taste.

Lighting the "Boubouna": This celebration takes place every year in Lechovo, where a big bonfire is lit on the last Sunday of the Carnival. Various events also take place during the last three days of the Carnival at Xino Nero.

On June 23rd and 24th, the custom of the "Klidonas" is revived in Filota.

Celebration of the Assumption in Perikopi: The Community of Perikopi hosts a special fair, as it is an uninhabited village that burned to the ground during the Civil War. The traditional feast takes place among the few buildings that remain standing and the verdant surroundings.

In Agios Panteleimonas, the celebration honoring the local saint takes place on July 27th. On the eve of that day, the locals revive the “Kourbani” custom, which is unique in the prefecture of Florina.

On the 6th of January, the day of the Epiphany is celebrated with splendor in Agios Panteleimonas and in Limnochori, and on the 8th of the same month, the custom of "Babiden" or "Babo’s feast" takes place in Agios Panteleimonas.

The "Varikiotika" cultural events are hosted in Variko on the 13th15th of August.

Numerous local fairs and events take place in areas: the Prophet Elias is celebrated on July 20th in Lechovo, the Zoodochos Pigi in Fanos, the Archangels (Taxiarches) are celebrated on November 8th in Aetos, the Transfiguration of the Savior is celebrated with a festival on the 6th of August in Asprogeia, the Dormition of the Holy Mother is celebrated on the 15th of August in Limnohori and Nymfaio and Agia Paraskevi has its celebration on the 26th of July in Levaia and Filotas, while every summer the "Maniakeia" festival takes place in the Maniaki settlement of Amyntaio.

στον Δήμο Αμυνταίου.

2. Κέφι και χορός στις εκδηλώσεις του Δήμου Αμυνταίου.

Η Γιορτή της πίτας στο Λέχοβο.

Γιορτή της πατάτας στο Σκλήθρο.

1. Η εμποροπανήγυρη

3.

4. Η

1. The Trade Fair at the Municipality of Amyntaio.

2. Cheerfulness and dancing in the festivities of the Municipality of Amyntaio.

3. The Pie festival in Lechovo.

4. Potato festival in Sklithro.

Προσβασιμότητα Accessibility

You can arrive here by road, with your car or through the KTEL bus service of the Prefecture of Florina, but also by train, both from Athens and Thessaloniki.

www.amyntaio.gr

ΔΗΜΟΥ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ

Παντελεήμονας

Αετός Ανάργυροι Αντίγονο Ασπρόγεια Βαλτόνερα

Βαρικό

Βεγόρα

Κέλλη

Κλειδί

Λεβαία (Λακκιά)

Λέχοβο

Λιμνοχώρι

Μανιάκι

Νυμφαίο

Ξινό Νερό

USEFUL TELEPHONE NUMBERS

Πεδινό

Πελαργός

Πέτρες

Ροδώνας

Σκλήθρο

Φανός

ISBN: 978-618-5756-13-0