HƫCƷ7ƾ?ƵA Ƴ IƳAƾ;+ Bli med skraphandlaren Eirik og familien hans inn i framtida og ut i verdsrommet! Saman med dei skal du jobbe med grammatikk. Løys oppgåver for å leie familien trygt forbi kometar og svarte hol.
1 Teikn din eigen robot. Gi han eit namn og fargelegg han.
© Cappelen Damm. All kopiering forbode.
ØVEHEFTE 3 GRAMMATIKK I SIKTE!
1
ýJ ư7Ʒ?ƶ?ƯD+ Har du eit gammalt batteri til overs? Då kan du ta det med til Eirik. Han er skraphandlar og prøver å bygge ei tidsmaskin av alt skrapet han eig. Problemet er berre at han likar betre å sove enn å jobbe. Ibo jobbar på Pizzaplaneten – den beste pizzarestauranten i galaksen. Når han ikkje er på jobb, les han teikneserien Dagny Stjernekrigar. Han drøymer om at hovudpersonen Dagny finst i verkelegheita.
Gunhild har levd så lenge at ho hugsar telefonar som sat fast i veggen, og bilar som køyrde på bakken. Ibo og Nor elskar når bestemora fortel historier frå gamle dagar.
Familien har ein liten robot-hund som heiter Rufus. Han ser akkurat ut som ein ekte hund, men drikk motorolje og et leidningar. Rufus er programmert til å verne familien mot farar.
Nor elskar å leve i framtida. Ho kan ikkje sjå for seg å leve utan smart-briller, tidsfrysarar eller robotar. Når Nor ikkje er i barnehagen, jobbar ho som oppfinnar.
2
SPRÅK OG GRAMMATIKK NORSK FRÅ CAPPELEN DAMM
2 Løys kryssordet. a) Kva likar Eirik betre enn jobb?
g) Kva drikk Rufus?
b) Kva sat fast i veggen før i tida?
h) Kva prøver Eirik å bygge?
c) Kven elskar å leve i framtida?
i) Kva er Gunhild for Nor og Ibo?
d) Kven drøymer Ibo om?
j) Kva er Rufus programmert til?
e) Kva heiter hunden til familien?
k) Ibo jobbar på Pizza...
f) Kva fortel Gunhild frå gamle dagar?
a)
s o v e
b) c) d) e) f) g) h) i) j) k)
© Cappelen Damm. All kopiering forbode.
ØVEHEFTE 3 MØT FAMILIEN!
3
J Ƴ LƯHƮIƼEƷCƯJ 3 Set ring rundt substantiv og adjektiv i ordjungelen.
Substantiv er ord for ting, personar og stadar:
4
s
g
r
i
s
i
f
i
s
j
k
a
m
e
r
a
n
k
ø
o
f
æ
l
r
n
a
l
s
ø
t
å
i
t
v
k
b
r
u
t
l
r
o
m
v
y
u
s
l
s
k
o
a
k
n
telefon telefon
tv
sofa
i
romvesen
gris
loppe
g
n
naglelakk
lauk
kamera
a
l
a
e
s
e
n
l
r
t
l
d
o
a
a
i
a
e
f
p
u
n
s
k
c
sjølvlysande
fæl
skrukkete
e
a
p
k
d
k
k
ø
fantastisk
søt
skinande
d
t
t
e
l
e
f
o
n
irriterande
slapp
brutal
e
e
v
æ
s
l
a
p
p
SPRÅK OG GRAMMATIKK NORSK FRÅ CAPPELEN PELEN DAMM
Adjektiv er ord som skildrar substantiv:
KƬIƾ7ƸJƳL ƹ= ƫ:ƴ;ƵJƳL 4 Skildre fem substantiv. Bruk ord frå førre side, eller vel sjølv.
Ein søt gris,
5 Set kryss ved setningane som inneheld adjektiv. ⬜ Ibo les ein spennande teikneserie.
⬜ Nor likar å finne opp nye ting.
⬜ Ibo les ein teikneserie.
⬜ Nor likar å finne opp ting.
⬜ Romskipet er grønt og gult.
⬜ Familien eig eit romskip.
6 Skriv inn substantivet som rimar.
ein stygg
m y g g ei teit
ein gal
mygg slask stank
ein lilla
kart ein blank ein rask eit kvart
© Cappelen Damm. All kopiering forbode.
linjal geit villa
ØVEHEFTE 3 UT I VERDSROMMET
5
HƹBƶCƫDƸ;Ƹ ? ;ƽJƯD Veit du kva ein stikkontakt, ein fjernstyrt båt og ein støvsugar har til felles? Alle tinga går jo på straum. Og straumen som desse tinga brukar, blei funnen opp av éin mann: Nikola Tesla. Tesla levde for meir enn hundre år sidan. Då var elektrisitet noko ganske anna enn i dag. Første gongen Tesla viste fram ein fjernstyrt båt, kunne ikkje folk tru sine eigne auge! Dei var overtydde om at det sat apar inni båten og styrte han.
Sjølv om Tesla var eit av dei største genia i verda, var det mange som syntest at han var litt galen. Mot slutten av livet sitt hadde han nemleg nokre ganske sprøe idear. Mellom anna påstod han at han hadde hatt kontakt med planeten Mars via radioen sin. I tillegg utvikla han eit våpen som han kalla «Dødsstrålen». Dette våpenet skulle gå på trådlaus straum og vere utruleg farleg. Men teikningane til «Dødsstrålen» blei aldri funne, og vi veit ikkje sikkert om prosjektet var ekte. Galen eller berre genial – oppfinningane til Tesla er framleis med på å forme kvardagen vår. Utan han er det ikkje sikkert vi hadde hatt til dømes støvsugarar, vaskemaskina eller elektriske bilar.
6
SPRÅK OG GRAMMATIKK NORSK FRÅ CAPPELEN DAMM
7 Set kryss i rett boks.
sant
usant
Bilmerket Tesla er kalla opp etter Nikola Tesla.
⬜
⬜
Fjernstyrte båtar blei funne opp av apar.
⬜
⬜
Nikola Tesla fekk radiokontakt med sola.
⬜
⬜
«Dødsstrålen» er namnet på eit våpen.
⬜
⬜
Utan Tesla hadde vi kanskje ikkje hatt vaskemaskina.
⬜
⬜
Nikola Tesla kunne ingenting om elektrisitet.
⬜
⬜
8 Stav orda rett. nyl
lyn
søtsvugar
raido
vaksinemaks
raMs
skitknotakt
9 Trekk strek mellom orda som betyr det same.
geni
elektrisitet
sprø
genial
straum
smarting
smart
utrygt
forsøk
eksperiment
farleg
galen
© Cappelen Damm. All kopiering forbode.
ØVEHEFTE 3 UT I VERDSROMMET
7
;Ƽ8 ƹ= ƫ:ǀ;Ƽ8 10 Set ring rundt verba. i
s
s
k
j
e
l
v
ø
g
g
a
p
e
k
a
t
t
æ
y
å
j
ø
y
d
e
l
e
g
g
d
r
e
s
k
j
e
r
m
a
t
e
o
å
s
e
r
ø
s
k
a
l
g
s
k
j
e
d
d
e
a
Presens
Preteritum
(notid)
(fortid)
ser
såg
k
øydelegg
gjekk
v
k
skjer
skjedde
h
c
skjelv
skalv
går
øydela
Verb skildrar noko vi gjer, eller noko som skjer: Vi landar. Det snør.
11 Skriv inn verb i presens. Ibo
øydelegg
I går
skjedde det noko rart.
Det
heile tida.
Gunhild
Han
for mykje på mobilen.
Der
ho ein rosa katt.
Han
kjolen hennar.
Plutseleg Ibo
8
ein pizza.
12 Skriv inn verb i preteritum.
brannalarmen. av skrekk.
SPRÅK OG GRAMMATIKK NORSK FRÅ CAPPELEN DAMM
Gunhild
til butikken.
av sinne.
Adverb er ord som skildrar verb:
13 Set kryss ved setningane
Vi køyrde sakte. Det snødde tett.
som inneheld adverb. ⬜ Nor tenker.
⬜ Dei lo godt av vitsen til Eirik.
⬜ Nor tenker hardt.
⬜ Dei lo av vitsen til Eirik.
⬜ Eirik søv.
⬜ Gunhild ser dumt på han.
⬜ Eirik søv tungt.
⬜ Gunhild ser på tv.
s
14 Set strek k mellom orda i ordslangen. ordslang
y
pe nth e g n o
p peh t øg
r y kø
te v e r e s t k a il es
lep
røv
eh a rd t
15 Trekk strek frå orda til rett ordklasse. prøvde tenkte
gøymer gjorde Verb
sov
dumt vil
Adverb
nydeleg
skrive vakkert
treigt
tett sakte
© Cappelen Damm. All kopiering forbode.
ØVEHEFTE 3 UT I VERDSROMMET
9