ope hav
Kven
1 2 5
var vikingane? 11 Farleg fotball 18 Crazy konkurransar 25 28 Magi i vikingtida 35 Digre dyr 40 Ofseleg vêr 46 52 På
61 63 76 Substantiv 76 Verb 77 Adverb 77 Pronomen 78 Bestemmarord 79 Adjektiv 79
Hels på vikingen Eirik og familien hans. Saman med dei skal du jobbe med grammatikk. Løys oppgåver for å finne ut kva den galne gjengen driv med. Er du klar?
1 Skriv namnet ditt med runer.*
*Runealfabetet hadde ikkje like mange bokstavar som alfabetet vi brukar i dag. Runene i blått er funne på for å få eit fullstendig alfabet.
1© Cappelen Damm. All kopiering forbode. GRAMMATIKK 1 GRAMMATIKK I SIKTE!
Eirik er faren til Ibo og Nor. Han er ein latsabb som ikkje likar å jobbe. Bestevennen hans heiter Leif. Dei reiser på fisketurar og vikingtokt i lag.
Det einaste Ibo tenker på, er nabojenta Dagny. Han prøver å hjelpe til på garden, men det endar berre med at han drøymer om Dagny i staden for.
Familien har òg ein hund. Han heiter Rufus. Han trur at han er den modigaste vakthunden i verda. Eigentleg søv han mesteparten av dagen.
Ingen veit kor gammal Gunhild er. Ifølge rykta i bygda har ho magiske evner. Det seier ho sjølv òg, forresten.
Kven er smartast i bygda? Jo, det er vesle Nor. Dessverre veit ingen kor lur ho er, for ho har ikkje lært å snakke enno.
2 SKRIV OG ØV FRÅ CAPPELEN DAMM
2 Løys kryssordet. Svara finn du på førre side.
a) Eirik er ein ...
b) Rufus trur han er ein ...
c) Kva heiter sonen til Eirik?
d) Kven er smartast i bygda?
e) Kva heiter bestevennen til Eirik?
f) Kven er Dagny?
g) Kva gjer Ibo i staden for å jobbe?
h) Kva er evnene til Gunhild?
i) Er Nor stor eller liten?
j) Kva reiser Eirik og Leif på i lag?
3© Cappelen Damm. All kopiering forbode. GRAMMATIKK 1 MØT FAMILIEN!
k) Har Nor lært seg å snakke? a) latsabb b) v c) d) e) f) n g) h) g i) j) v k)
4 SKRIV OG ØV FRÅ CAPPELEN DAMM
Trekk strek mellom orda
Set strek mellom orda
ordslangen.
© Cappelen Damm. All kopiering forbode. SUBSTANTIV OG ADJEKTIVGRAMMATIKK 1 OG ADJEKTIV 3 Skriv ei setning om kvar familiemedlem. Eirik er ein lat og skjeggete viking. 4
som passar saman. brunt hurtig rundt stor stinkande rusten lite skip gryte hus viking skjold padde kålhovud 5
i
so lsto l ø y delagtbe s tynromespinrutgeled r o tensøtta nke
6 Set strek under substantiva.
Eirik sit på do og skriv dikt. Leif dundrar på døra. «Det er dugnad i dag, din treige tunfisk!» ropar Leif.
«Ved Loke sitt lange nasehår», sukkar Eirik. «Eg orkar ikkje fleire dugnadar! Vi har pløgd nok åkrar for denne bygda.»
«La oss heise segla og dra til England», seier Leif. Snart seglar dei på Nordsjøen, med fiskestong og kvar sin brus.
7 Sorter substantiva du fann i teksten.
Substantiv er ord for ting, personar, stadar, dyr og kjensler.
6 SKRIV OG ØV FRÅ CAPPELEN DAMM
Fellesnamn Eigennamn
do, Eirik,
8 Set strek mellom orda. makrel l pølseflynd r e l o m pahksrotdlise i l a kssushi sø ppel
9 Set strek mellom orda.
land e t h ø nabil e telpenjkergnir a s t ade n o rdeth ytt a h a nenvatnetb okaboksen
Substantiv har grammatisk kjønn. Hokjønnsord får a-ending i bunden form eintal, hankjønn får -en og inkjekjønn får -et.
10 Sorter orda frå ordslangen.
Hankjønn Hokjønn Inkjekjønn
landet
11 Kryss av ved setninga som er skriven rett.
Eirik et eplen som niste. Eirik et eplet som niste.
England er stadet dei skal til. England er staden dei skal til.
Dei skulle ha tatt bilen.
Dei skulle ha tatt bila.
Han gløymde den nye boka heime!
Han gløymde den nye boken heime!
7© Cappelen Damm. All kopiering forbode. GRAMMATIKK 1 SUBSTANTIV OG ADJEKTIV
Kva for ein artikkel
kva
mann
Finn substantiva som Eirik og Leif prøver å seie.
inn
8 SKRIV OG ØV FRÅ CAPPELEN DAMM 12
høyrer til
for eit ord? kyrkje vatn stad eit ein ei ein eit ei tre
tåke måse stong bur ein eit ei 13
ein eit ei ein eit ei ein eit ei banditt 14 Set
orda du fann, bak rett artikkel. Eg ser banditthyttestrandengelslott! a du Ta med taumakkveskespøkelse! Artikkelen viser kva grammatisk kjønn eit ord har. Ei er hokjønn, ein er hankjønn og eit er inkjekjønn.
15 Fyll ut bøyingsskjemaa.
Kjønnet til orda avgjer korleis dei skal bli bøygde i fleirtal.
Ubunden form eintal
form eintal
Ubunden form
form
ei ei jakkejakkaajakkererjakkene ene ei nøtt
a) hokjønn ein ein heim heim en enheim ar arheim ane ein hest
b) hankjønn eit eit dømedøm et etdøm e edøm a eit hus
c) inkjekjønn
16 Set inn rett form av substantiva.
Alt Eirik vil, er å sove i dei mjukaste i verda.
Han frys, han har tatt på seg alle han eig.
Kvifor skulle han eigentleg sjå fleire ?
Han vil ete så mange at han sprekk!
sengene (ei seng) (ein sokk) (eit land) (ei pølse)
9© Cappelen Damm. All kopiering forbode. GRAMMATIKK 1 SUBSTANTIV OG ADJEKTIV
Bunden
fleirtal Bunden
fleirtal
