MATEMATIKK 1B
frå CAPPELEN DAMM
Grunnbok
Nynorsk
Hanne Hafnor Dahl
May-Else Nohr
Velkommen
I Matematikk 1 frå Cappelen Damm utforskar og diskuterer de ulike måtar de kan løyse oppgåvene på saman. Alle må vere aktive i matematikktimane, då de lærer av å snakke saman og diskutere.
Kapittelstart
Kvart kapittel har eit bilete med ei fin historie til. Når de høyrer historia og samtalar om biletet, kan de saman med Mattis, Mira, Olga og Jon undre dykk over ulike matematiske problemstillingar. Her finn de også måla for kapittelet og omgrepa de skal lære.
Vi tenkjer er ei utvald startoppgåve som hjelper dykk med å utforske og samtale om innhaldet i delkapittelet.
Vi lærer viser éi eller fleire løysingar som de kan studere og reflektere over saman. På denne måten kan de utvikle ei god forståing av temaet de skal jobbe med.
?–oppgåvene kan de løyse saman med klassekameratar. Her er det fleire måtar å tenkje på for å løyse oppgåvene.
Snakk saman: Kva er likt, og kva er ulikt? Lytt til og prøv å forstå korleis andre tenkjer.
Øve 1 og Øve 2 er oppgåver de kan gjere på eiga hand. Det kan vere lurt å gjere Øve 1 før de går i gang med Øve 2.
Problem er problemløysingsoppgåver. Desse må de kanskje jobbe meir med og bruke fleire forsøk på å løyse. Nokre av oppgåvene har fleire løysingar. Klarar de å finne alle? Det er lurt å samarbeide om å løyse desse problema.
Sant eller usant? er ein morosam quiz med påstandar som anten er rette eller feil – eller kanskje begge delar.
Kanskje er de litt usamde om svaret? Då må de diskutere og argumentere for det de meiner er rett.
Mi stjerneside er ei oppgåve der de kan vise kva de har lært.
Spel. På slutten av kvart kapittel er det eit morosamt spel som de også lærer matematikk av.
Mattis Mira Jon Radius
Innhald
Rekning
Addisjon
Rekkjefølgje i addisjon
Telje vidare frå det største talet
Likskapar
Subtraksjon
Trekkje frå 1, 2 og 3
Pengar Problem Mi stjerneside og spel
Tala frå 10 til 20
MÅL
• utforske rekkjefølgja på tala frå 0 til 20
• telje framover og bakover til og frå 20
• telje vidare frå ulike startpunkt
• gruppere i tiar og einarar OMGREP stigande rekkjefølgje før – etter nabotal tiar – einarar siffer
Rekkjefølgja på tala
Vi tenkjer
Barna leikar gøymsel.
Mira synest det er vanskeleg å telje heilt til 20.
Vi lærer
Mira kan øve på å telje vidare frå 10 på ei perlesnor.
Mira kan sjå på tallinja at talet 13 kjem før 14.
Kan de hjelpe henne med å telje vidare frå 10? Kva kjem først av 13 og 14? 10 13 og 14 er nabotal.
Tel vidare frå 10 til 20. Samtal om nabotal, dvs. tala som kjem rett før og rett etter eit tal.
Kor mange perler?
1, 2, 3 …
Øv på å telje framover og bakover til og frå 20.
20, 19, 18 …
Øv på å telje framover og bakover frå ulike startpunkt. Start på 12 og tel framover, og på 16 og tel bakover.
Kva for nokre tal manglar? 16 15 11 20 20 19 11 12 13 16
Kva for nokre tal skal det stå i ballongane?
Kva for eit tal kjem rett etter? 10 13 17 Kva for eit tal kjem rett før?
Øve 1
Kva for eit tal kjem rett etter?
13
Kva for eit tal kjem rett før?
17
16 19
Teikn strek mellom tala frå 1 til 20.
18 11
Telje til 20
Vi tenkjer
Har Mattis nok koppar til 20 barn? Han og Jon tel, men får ulike antal. Korleis kan dei lage grupper og telje koppane?
Vi lærer
Mattis lagar tre grupper med 5 i kvar, og tel vidare til 18. Han tel med 5 om gongen.
5 5 5
Jon lagar ei gruppe med 10, og tel vidare frå 10 til 18.
Eg tel 5, 10, 15 … 16, 17, 18
kan øve på å telje med 5 om gongen og 10 om gongen.
Elevane
Kor mange? Lag ei gruppe med 10 og tel vidare.
Kvar er det lettast å telje?
Kor mange? Lag grupper med 5 og tel vidare.
Har Mattis sett fram nok skeier?
Det er 20 barn i bursdagen.
Kor mange?
Kva for nokre tal manglar? 9 10 15 12 13 17 20 19 13
Kor mange?
Mattis og Jon bakar 20 muffinsar. Det er plass til 5 i kvar øskje. Kor mange øskjer treng dei?
muffinsar
muffinsar
muffinsar
muffinsar
Kva om det er 4 muffinsar i kvar eske?
Prøv med andre antal muffinsar i kvar eske. Til dømes 10 eller 6 muffinsar.
Øve 1
Kor mange? Lag grupper og tel vidare.
Kor mange?
Er det nok til 20 barn?
skeier
muffinsar
smultringar drops
Kor mange?
Kor mange drops? drops drops drops
10 5 5 5 5 10
Tiar og einarar
Vi tenkjer
Kor mange drops er det i glaset?
Gjett først, og prøv å telje dei etterpå.
Vi lærer
Vi kan gruppere dropsa i tiar og einarar.
19 10 9
1 tiar og 9 einarar er 19 til saman.
Det er nesten 2 tiarar.
Elevane kan skrive talet dei gjettar, på kvar sin lapp (til dømes ein post–it). Ved gjennomgangen av «Vi lærer» er det mogleg å plassere lappane på ei tallinje der 19–talet er markert. Tippa klassen fleire eller færre enn 19 drops?
mange drops?
Kva for nokre tal manglar?
Kvifor har talet 5 eitt siffer og talet 15 to siffer?
Kva er skilnaden på tal og siffer?
Kva for ein sparegris trur de Mosse vel? Kvifor?
Kva for ein sparegris vel de? Kvifor?
Skal eg velje 2 myntar eller 5 myntar?
Kor mange kroner?
Kor mange egg?
Kor mange muffinsar bakar Mosse? muffinsar
Kor mange muffinsar kan eg flytte til tiar-ramma?
Snakk om korleis de kan fylle opp tiaren og tenkje at 8 + 4 = 10 + 2.
Øve 1
Kor mange drops? 10 drops drops 10 10 10 drops drops
Teikn 17 drops. 17
Kva for nokre tal manglar? 10 6 13 10 18 8
Kor mange kroner?
Kor mange kroner har Jon og Mira til saman?
kr
Mattis kjøper ein is.
Kor mange kroner har han att? kr
Jon kjøper eit eple.
Kor mange kroner har han att?
Problem 1
Mattis kjøper ein pose med ballongar. Kva for nokre myntar kan han betale med?
Teikn på 3 ulike måtar.
Problem 2
Mattis skal kjøpe godteri til 20 barn.
Alle skal få éin lakris, eitt drops og éin seigmann kvar. Kor mange posar må han kjøpe?
Elevane kan bruke klossar og prøve seg fram.
Problem 3
Kor mange seigmenn et dei kvar?
Vi et like mange. Eg et 5 fleire enn Mira.
seigmenn seigmenn seigmenn
Sant eller usant?
19 og 18 er nabotal.
er like mykje som .
JA NEI
JA NEI
10 5 er nok drops til 20 barn.
19 er éin meir enn 18.
tala 16, 18, 17 står i stigande rekkjefølgje.
JA NEI
JA NEI
JA NEI
Mi stjerneside
Kor mange drops har Mosse og Milli?
Vis i tiar–rammene og skriv antalet.
Mosse har drops.
Milli har drops. har flest drops. 10 5
5 5 5
Kven har flest?
Bygg tiarar
Spel to eller tre elevar saman.
De treng
• terning
• multikubar eller liknande
1 Kast terningen etter tur.
2 Finn same antal klossar som terningen har prikkar.
3 Når du har 10 klossar, byggjer du ein tiar.
4 Den som først byggjer 2 tiarar, vinn.
Variant: Vinnaren er den som har bygd flest tiarar etter 10 kast.