BRUZZ actua - editie 1694

Rubrieknaam

#1694

WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

05 | 02 | 2020

ADVISEUR ACTIRIS

FATI MA ZIBOUH ‘Discriminatie is als een tweede huid’

© SASKIA VANDERSTICHELE

MIVB-TOPMAN BRIEUC DE MEEÛS

‘Ik ben blij dat de MIVB een hype is’

BINNENKIJKEN OP DE REDACTIE VAN HET STAATSBLAD

‘We mogen zelfs geen komma veranderen’

Edito 06

INTERVIEW

Fatima Zibouh, Actiris

14

REPORTAGE

Het Staatsblad wordt alsmaar dikker

04

De week

10

Analyse

12

Spreektijd Brieuc de Meeûs, CEO van de MIVB Interview Journalist Peter Heffer over Brussel als lobbystad

18

20

Enfant Terrible Pieter Gyssels, theatermaker, singer-songwriter, schilder

22

Documentaire WTC, A Love Story

24

Nick Trachet

25

Big City

NOG MEER SWING Interview met de Brusselse rapper Swing, naar aanleiding van zijn nieuwe ep, waar onder andere het prachtige S’en aller (samen met Angèle) op staat.

Volgende week

▲

BRUZZ magazine

BRUSSELSE KINDERBIJSLAG zonder problemen gebeurt en wat er nu net veranderd is, lees je op bruzz.be.

▲

Deze week wordt de vernieuwde, Brusselse kinderbijslag voor het eerst uitbetaald. Of dat allemaal

BRUZZ.be

WEEKOVERZICHT Op vrijdag serveert BRUZZ een overzicht van de meest opmerkelijke nieuwsreportages van de afgelopen week.

Vrijdag, 18u

▲

BRUZZ tv

H

et zou zijn alsof uw buurman uw gevel komt herschilderen zonder het eerst te vragen.”

Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) zocht zijn toevlucht tot metaforen om uit te leggen waarom de Vlaamse regering naar het Grondwettelijk Hof trekt. De discussie draait rond de Brusselse schoolcontracten, waarbij Brussel zelf geld vrijmaakt om scholen na de officiële uren open te stellen voor de bewoners van de omliggende wijken. Maar onderwijs is een bevoegdheid van de gemeenschappen, en dus pikt Vlaanderen het niet dat Brussel op eigen houtje 5 miljoen euro investeert in de schoolcontracten. De Brusselse regering is dan weer van mening dat het hier puur gaat om een maatregel rond stadsvernieuwing. Ook de VGC, het parlement van Vlamingen in Brussel, wil dat de schoolcontracten kunnen blijven bestaan, maar wil afwachten wat het Hof oordeelt over de bevoegdheidskwestie.

Daarbij kwam dan ook nog eens het nieuws dat de Cocof, de Franstalige tegenhanger van de VGC, óók naar het Grondwettelijk Hof trekt. Ditmaal omdat Vlaanderen de voorrangsregels voor Nederlandstaligen op Brusselse scholen met een capaciteitsprobleem wil optrekken van 55 naar 65 procent. Opnieuw werpt Ben Weyts zich op als verdediger van de Nederlandstaligen in Brussel, maar vindt Franstalig Brussel het optrekken van de voorrangsregels niet MATHIAS DECLERCQ nodig én discriminerend.

REDACTIECHEF Tel daarbij nog eens de discussie rond De Knapzak, de school in Sint-AgathaBerchem die op termijn dicht zal moeten, omdat het gemeentebestuur niet het nodige geld vindt voor de beloofde infrastructuur, en de politieke week in Brussel stond weer helemaal in het teken van onderwijs. De discussies verlopen steevast langs dezelfde ideologische breuklijnen: de ene vindt dat de Vlaamse Gemeenschap de touwtjes sterk in handen moet kunnen houden voor Nederlandstaligen in Brussel, de andere vindt dat Brussel nu maar eens tot volle wasdom mag komen en een beleid moet kunnen voeren voor álle Brusselaars.

De nadruk ligt hier wel degelijk op ‘politieke’ conflicten, want eigenlijk is iedereen het over de essentie eens. Namelijk dat het Nederlandstalig onderwijs in Brussel erg goed is, daardoor ook populair is bij anderstaligen, en dat goede scholen een hele wijk mee in een positieve spiraal kunnen trekken. Dat er dus maar best sterk geïnvesteerd wordt in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel, en dat ook Franstalig Brussel er alle baat bij heeft om leerlingen zo meertalig mogelijk af te leveren. En dat overleg en dialoog van beide kanten moeten komen om zo onnodige conflicten te vermijden. Iets dat best ook al op de schoolbanken wordt meegegeven aan politici in spe, als ze er tenminste naar streven om de burger echt vooruit te helpen.

“Iedereen is het eens over de essentie: het Nederlandstalig onderwijs in Brussel is erg goed”

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

PATRYCJA EN MATEUSZ, GROTE MARKT Patrycja studeert toegepaste taalkunde en woont in Gdansk. Ze kocht haar masker in Polen. “We zijn niet echt bang van het coronavirus, denk ik. Maar better safe than sorry. Want het virus zit al in Frankrijk en Brussel ligt dicht bij Frankrijk. Ik ben

conceptueel kunstenaar en werk rond games en video's.”

Haar vriend Mateusz is Pools, maar woont in Düsseldorf. “Het was moeilijk om aan een masker te raken,” zegt hij. “Misschien omdat de voorraad te klein was, of omdat

er een grote Japanse gemeenschap is in Düsseldorf. Ik heb vrienden in Hongkong en die dragen ook een masker, gewoon al als er iemand ziek is. We dragen het masker alleen als we buitenkomen en doen het ook uit om te eten.”

5 FEBRUARI 2020

I

3

De week

Terugblik op het nieuws

Onder invloed

Belastingaangiften

1.085

Een autobestuurder rijdt zondag een voetganger dood op het Werrieplein in Jette. De chauffeur is onder invloed van drugs en geen onbekende bij het gerecht: hij was vrij onder voorwaarden en stond onder elektronisch toezicht.

8,2 procent van de Brusselse belastingaangiften gebeurde vorig jaar in het Nederlands. In 2016 was dat nog 7,2 procent. De overgrote meerderheid kiest dus nog voor het Frans: voor de partij Défi de gelegenheid om de verdeelsleutels voor de gemeenschappen ter discussie te stellen.

Het aantal betogingen in de politiezone Brussel Hoofdstad Elsene bedroeg in 2019 1.085. “Steeds meer mensen beseffen dat je in Brussel moet zijn om media-aandacht te krijgen,” legt Brussels burgemeester Philippe Close (PS) uit. “Dus blijven we steeds meer aanvragen krijgen, vaak voor manifestaties die niets met Brussel of België te maken hebben.”

GEWESTELIJK CENTRUM VOOR DRUGGEBRUIKERS UITGESTELD TOT 2025

Twee spuitruimtes in de maak BRUZZ | DE WEEK

“De spuitruimte die Brussel-Stad weldra opent, is perfect complementair met het veel grootser opgevatte gewestelijk centrum voor druggebruikers dat tegen 2025 open moet gaan aan de Havenlaan,” zegt Bruno Valkeneers, woordvoerder van Transit, de vzw die zich ontfermt over drugverslaafden en die het centrum straks zal runnen. — BETTINA HUBO

T

erwijl er in heel Europa ondertussen al zo’n honderd gebruikersruimtes voor drugverslaafden zijn, telt ons land er één: in Luik. In Brussel is er niets. Maar daar komt de komende jaren verandering in.

Het Gewest plant een geïntegreerd centrum voor druggebruikers aan de Havenlaan. Dat komt er niet in 2023, zoals eerder aangekondigd, maar in 2025. Brussels ministerpresident Rudi Vervoort (PS) maakte het uitstel afgelopen week bekend.

Voorts heeft ook Brussel-Stad een project voor een veilige spuitruimte voor verslaafden. Vervoort meldde dat die ruimte volgend jaar opengaat.

Het bericht deed Brussels parlementslid Bianca Debaets (CD&V) steigeren. Zij vindt het onbegrijpelijk dat er twee centra voor druggebruikers komen. “Eens te meer speelt de Stad Brussel soloslim en worden de middelen niet gebundeld. Pure Kafka,” aldus Debaets.

Volgens Valkeneers zijn beide projecten complementair. “Een gebruikersruimte is een dringende

4

I

5 FEBRUARI 2020

noodzaak in deze stad,” begint hij.

“Het is een ruimte waar verslaafden in veilige en goede hygiënische omstandigheden kunnen gebruiken.

Ons publiek zijn de meest kwetsbare en losgeslagen druggebruikers. Zij leven veelal op straat en hebben dus geen warm, proper plekje waar ze kunnen spuiten. Ze doen het op straat en dat levert overlast op voor de buurt. Neem alleen al de rondslingerende naalden.”

Maar druggebruik op straat levert ook voor de verslaafde gezondheidsrisico’s op. “Hoewel er steriele naalden uitgedeeld worden, nemen ze toch vaak een gebruikte naald. En zelfs als ze met een nieuwe naald spuiten, blijft het probleem dat ze hun materiaal vaak op de grond leggen. Ze houden zich doorgaans op smerige plekken op, de kanaaloever bijvoorbeeld, waar de grond een bron van infecties is.”

MEDICATIE In zo’n spuitruimte kan ook een programma voor drugvervangende medicatie worden opgestart. “Maar daarvoor is het nodig dat de mensen

Er komt een spuitruimte in Brussel om overlast op straat door druggebruik aan te pakken.

in orde zijn met hun sociale zekerheid, wat heel vaak niet het geval is. Een sociaal assistente kan hen daarbij helpen.”

Valkeneers is dan ook tevreden met de komst van de spuitruimte van Brussel-Stad. Waar die precies komt, wil de Stad nog niet bekendmaken om geen onrust in de buurt te creëren, maar het zou bij Anneessens zijn. Valkeneers: “Een plek vinden is vaak een probleem.

Maar als je het internationaal bekijkt, zie je altijd hetzelfde scenario: eerst is er onrust, na een jaar of twee is er tevredenheid omdat de situatie in de buurt verbeterd is. Een gebruikersruimte is niet: binnenkomen, spuiten en weer weg. Je krijgt er een levens-

kader aangereikt.”

Een spuitruimte moet zo laagdrempelig mogelijk zijn en zich dicht bij de plaatsen van gebruik bevinden, zegt Valkeneers. Hij vindt het dan ook een goede zaak dat er tegen 2025 nog een tweede gebruikersruimte opengaat. Die ruimte komt in een nieuwbouw aan de Havenlaan en is onderdeel van het geïntegreerd centrum voor druggebruikers van het Gewest. Het centrum zal gerund worden door de vzw Transit. “Onze vzw is nu ook al bezig met opvang van verslaafden, op beperkte schaal. Het nieuwe centrum wordt veel groter en innovatiever,” zegt Valkeneers. “We zullen daar woningen hebben, waar de verslaafden voor korte of lange

SP.A Sint-Joost

Daklozenpetitie

Oudste vrouw

Lydia Desloover (SP.A) blijft aan als Vlaamse schepen onder Emir Kir, de burgemeester van Sint-Joost die onlangs uit de PS werd gezet. De SP.A belooft tegen het einde van Desloovers ambtstermijn een Nederlandstalige school “waarin meertaligheid centraal zal staan”.

Een dakloze man hoopt 1.000 handtekeningen te verzamelen, zodat hij in het Brussels parlement gehoord kan worden. De bijna zestigjarige Dominique is al negen maanden dakloos en stelt voor om leegstaande gebouwen ter beschikking te stellen van daklozen.

De oudste vrouw van België, de Anderlechtse Elisabeth De Proost, overlijdt vlak voor haar 112de verjaardag. Anderhalf jaar geleden gaf ze nog een interview aan BRUZZ. “Ik ben nog altijd jong, van karakter dan,” zei ze toen.

Dat is het waanzinnige van het Vlaams-nationalisme.

Begonnen als een emancipatiebeweging, is het nu bijna een onderdrukkingsbeweging geworden van andere minderheden OUD-VU-VOORZITTER BERT ANCIAUX BRUZZ | DE WEEK

(in ‘De Morgen’)

Cartoon Kim Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

© BART DEWAELE

termijn kunnen verblijven. Er zal een uitgebreid medisch aanbod zijn en we beginnen met een programma voor medisch gecontroleerde verstrekking van diacetylmorfine, een soort synthetische heroïne.

Voorts zullen psychologen projecten opzetten om het zelfrespect te verhogen en willen we met de gebruikers debatten en filmavonden organiseren. En op vraag van de nieuwe regering komt er daar ook een gebruikersruimte.”

Mogelijk verschijnen er nog meer spuitruimtes in de stad, zegt Valkeneers. “De Cocof keurde vorig jaar immers een besluit goed waarbij ambulante verenigingen die werken met verslaafden ook een spuitruimte kunnen openen.”

5 FEBRUARI 2020

I

5

Spreektijd

Brieuc de Meeûs, MIVB-topman, vindt niet dat hij een lastige job heeft

‘Ik ben een echte Stibien’ De MIVB is in topvorm. Meer dan een miljoen ritten per dag, stijgende waarderingscijfers en fonkelnieuwe plannen die het openbaar vervoer moeten voorbereiden op de toekomst.

Dat succes is onder meer het werk van Brieuc de Meeûs, de discrete topman van de maatschappij. “Ik ken geen enkel ander bedrijf in België dat zoveel kan investeren.”

— KRIS HENDRICKX EN STEVEN VAN GARSSE, FOTO’S IVAN PUT

6

I

5 FEBRUARI 2020

Welke steden bewondert u op het vlak van mobiliteit?

BRIEUC DE MEEÛS: Brussel is een mooi voorbeeld. En dat zeg ik niet omdat ik voor de Brusselaar werk. We hebben in de hoofdstad verschillende modi (tram, bus, metro) die heel mooi op elkaar aansluiten. Dat soort complementariteit vind je ook in Stockholm, Bazel, of Milaan.

U komt uit de vliegtuigsector. Hoe kijkt u naar de klimaatdiscussie? Vliegen is vandaag ‘not done’.

Te vervuilend.

Ook de MIVB moet klimaatinspanningen doen.

De overheid vraagt om de vloot te elektrificeren.

Dieselbussen moeten eruit. Dat is een dure ingreep.

DE MEEÛS: De vraag is niet elektrisch of diesel.

We moeten bussen laten rijden die klimaatneutraal zijn. Elektriciteit is één van de oplossingen, maar niet per se de definitieve. Er zijn nog andere mogelijkheden, zoals waterstof. Dat is goed op weg om de energiebron van de toekomst te worden.

Het klopt zeker dat een elektrisch busnet duur is. De rekensom is eenvoudig te maken.

Voor één dieselbus in dienst hebben we er 1,3 elektrische nodig. Omdat ze frequent geladen moeten worden en minder in circulatie kunnen worden gebracht. Vervolgens nemen die elektrische bussen meer plaats in, en dus zijn er grotere stelplaatsen nodig. Dat zijn extra kosten van tien procent. Ten derde kóst een elektrische bus anderhalve keer meer. Kortom, de busvloot elektrisch maken kost honderden miljoenen. Daarom moeten we zeker andere pistes onderzoeken, voor we hier definitief voor kiezen.

Maar moeten de dieselbussen niet sowieso verdwijnen?

DE MEEÛS: Niet op korte termijn. We moeten ons aan de lage-emissiezone houden (Euro6 is nog steeds toegelaten in 2025, de dieselban is aangekondigd voor 2030 maar nog niet in wetteksten gegoten, red).

Maar als u sceptisch bent over elektriciteit …

DE MEEÛS: Ik ben niet sceptisch. Ik moet me als ingenieur, als CEO, de vraag stellen of elektrici-

▲

DE MEEÛS: Dat laatste is misschien wat overdreven. Of het mijn visie beïnvloedt? Je zal de mobiliteitsvraag van de mens nooit kunnen inperken. Mobiliteit, het zich verplaatsen, zit in het hart van de mensheid. Van bij het ontstaan

van de mens. Om handel te drijven, voor het sociaal contact ...

Het klimaat verplicht ons dus niet tot minder mobiliteit, maar tot een andere mobiliteit. Die zal niet langer individueel zijn, maar gedeeld. Het tijdperk van Ma voiture, ma liberté is voorbij. Het openbaar vervoer is daar uiteraard een krachtig antwoord op. Mag ik trouwens aanstippen dat het vliegtuig ook een vorm van gedeeld vervoer is?

BRUZZ | DE VERHALEN

B

rieuc de Meeûs kwam in 2012 aan het roer van de MIVB. Hij kreeg een bedrijf in handen dat in volle ontwikkeling was en dat hij vandaag mee voorbereidt op de toekomst. Discreet. Zo zou je hem, zeker in de begindagen, kunnen noemen. Iemand die niet in zijn kaarten laat kijken. Maar schijn bedriegt. De Meeûs heeft een onderbouwde visie over waar het met de MIVB naartoe moet.

Dat draagt hij geregeld binnen en buiten het bedrijf uit.

Vragen over zijn privéleven beantwoordt hij kort. “Ja ik ben van adel. De Meeûs is een oude familie die belangrijk is geweest voor Brussel.

Over de adel hangt een waas van mysterie.

Maar die is geheel onterecht. Ik ben wie ik ben.”

Hobby’s? Hij werkt graag in zijn grote tuin, was tien jaar lang piloot - “Ik had een eigen privévliegtuig” - en is in zijn vrije uren een begenadigd kok. Yves Mattagne van Seagrill leerde hem de knepen van het vak. “Het culinaire is enorm cultureel bepaald. De Aziatische keuken is in niets te vergelijken met de Frans-Belgische. En die laatste is van een grote geraffineerde complexiteit. Men plaatst de ingrediënten niet naast mekaar, maar brengt ze samen tot een nieuw geheel. Eerlijk? We hebben hier de beste keuken van de hele wereld.”

5 FEBRUARI 2020

I

7

Brieuc de Meeûs

▲

Hoe verklaart u die jaarlijkse toename van het aantal reizigers?

teit de juiste keuze is, omdat de economische impact heel groot zal zijn.

DE MEEÛS: Vier procent. Dat is fantastisch. Het komt door de grotere mobiliteitsvraag en de mentaliteitsverandering. Gedeeld vervoer is niet langer taboe.

Is het niet moeilijk om een enorm schip als de MIVB, met een grote traditie en expertise, van richting te doen veranderen en klimaatneutraal te maken?

DE MEEÛS: Neen, helemaal niet. We hebben diesel al verlaten. We kopen alleen nog hybride bussen.

Onze technici zijn helemaal mee. Bovendien zijn metro en tram al volledig elektrisch. Dus de kennis is voorhanden.

Wat zijn verder de grote uitdagingen voor de MIVB?

BRUZZ | DE VERHALEN

DE MEEÛS: We hebben een investeringsplan van 5,6 miljard euro voor de komende tien jaar. Ik ken geen enkele ander bedrijf in België dat dergelijke investeringen kan doen. Dat is een uitdaging op zich! Tot nu toe ging het om 200 miljoen euro per jaar. Dat investeringsbedrag wordt nu makkelijk verdubbeld. We hebben daar mensen voor nodig.

De hele organisatie moet zich hieraan aanpassen.

Dit is een uitzonderlijke periode voor de MIVB.

Waar gaat dat geld naartoe?

DE MEEÛS: Naar de uitrol van het busplan. Er komen honderden bussen extra. Maar er zijn ook negentig trams gekocht. Eén tram kost drie miljoen euro. Doe dat maal negentig, dat is bijna 300 miljoen euro. Er zijn nieuwe stelplaatsen nodig. Er is de verlenging van tram 9 naar de Heizel, een tram naar Heembeek, een op Thurn en Taxis, de vertramming van lijn 95. Tramplannen genoeg. En dan heb ik het nog niet over de metro gehad. Met de aankoop van nieuwe metrostellen en de bouw van de metrolijn van Albert naar Evere.

“De vraag is niet elektrisch of diesel. Elektriciteit is één van de oplossingen. Er zijn nog andere mogelijkheden, zoals waterstof” BRIEUC DE MEEÛS, CEO MIVB

Investeren is één ding, nadien moeten die extra bussen, trams en metro’s ook rijden. De exploitatie kost ook handenvol geld aan de overheid. Is dat gebudgetteerd?

DE MEEÛS: Uiteraard. Het verklaart ook waarom het personeel zo groeit.

Brussel heeft niet altijd het beste imago in Vlaanderen. Maar rond de MIVB zien we een bescheiden ‘hype’, zeker in vergelijking met De Lijn.

Een verklaring?

DE MEEÛS: Ik ben blij dat er een hype bestaat rond

de MIVB. We werken heel sterk aan het centraal stellen van de klant. Dat maakt meer en meer deel uit van ons DNA. Iedereen die bij de MIVB werkt moet beseffen dat hij voor de Brusselaar, voor de gebruiker werkt.

Maar ik ben er mij ook van bewust dat een hype snel kan omkeren. Dus moeten we blijven inzetten op de klantvriendelijkheid.

8

I

5 FEBRUARI 2020

DE MEEÛS: (afgemeten) Dat zijn politieke keuzes.

In Berlijn rijdt de S-bahn sinds enkele jaren ook ‘s nachts. In Brussel stopt de metro even na middernacht. Het is moeilijk na een feestje nog met het openbaar vervoer thuis te raken. Is het geen goed idee om de metro ook ’s nachts te laten rijden?

DE MEEÛS: Alles is mogelijk. Maar nachtvervoer brengt kosten met zich mee. Ik laat geen metro rijden voor een handvol reizigers. Het gaat om publiek geld. Collecto werkt toch fantastisch?

5 euro per rit. En er zijn nachtbussen.

De bouw van een nieuwe metrolijn van Albert naar Bordet lijkt nu echt van start te gaan. Doet de MIVB voldoende om bewoners en handelaars tegemoet te komen? Aan het nieuw te bouwen station Stalingrad zat het er al bovenarms op.

DE MEEÛS: Ik kan begrijpen dat er ontevredenheid is. Maar er is in miljoenen euro’s voorzien voor de communicatie van de nieuwe metrolijn. We gaan Village-boxen bouwen aan Stalingrad waar

Is dat investeringsplan afgetoetst met Europa? De investeringen worden buiten de begroting gehouden. Maar het zijn eigenlijk schulden.

DE MEEÛS: Een akkoord met Europa is een taak voor minister van Begroting Sven Gatz (Open VLD), niet voor de MIVB.

De Brusselse regering investeert in de MIVB, Vlaanderen knipt in de budgetten van De Lijn. Dat verklaart misschien ook waarom het de MIVB voor de wind gaat en De Lijn door het slijk moet de laatste tijd.

Brieuc de Meeûs °1961 Industrieel Ingenieur (Ecam) 1987 Sabca (kwaliteitscontrole van onderdelen van Ariane 5) 1988 Air et Chaleur (klimatisering van lanceringsbasis van Ariane 5 in Frans-Guyana) 1991 Hamon Thermal Europe (eerst als projectmanager, later directeur) 2000 Algemeen directeur Alstom 2004 CEO Flightcare 2012 Man van het jaar (Luchtvaartsector) 2012 CEO van MIVB

Ook de MIVB zal stevig wat hinder ondervinden bij de bouw van metro 3. De ondergrondse premetrolijn tussen Noord en Albert moet aangepast worden. Er zullen geen trams kunnen rijden.

DE MEEÛS: Er zal inderdaad een onderbreking zijn van tram 3 en 4 in 2023 of 2024. Hoelang kunnen we nog niet zeggen. Maar we zullen die hinder uiteraard tot een minimum proberen te beperken. Het zal opgevangen moeten worden door busjes, door treinen tussen Noord en Zuid, et cetera.

De tunnel naar Bordet graaft zich bijna vanzelf, maar de nieuwe metrostations riskeren littekens te worden in de stad. Het gaat om heel diepe stations waarvan de werken twee jaar zullen duren. Is er geen station te veel? Ze liggen soms dicht bij elkaar, op minder dan 500 meter.

DE MEEÛS: (ferm) Aan de bouw van metro 3 zijn duizenden uren studies vooraf gegaan. Beslissingen over het aantal stations worden niet lichtzinnig genomen. Vergeet niet dat de metro in een heel dichtbevolkt gebied komt.

We hebben ons laten vertellen dat het nog niet zo eenvoudig zal zijn om de tunnelboormachine in Brussel te krijgen.

DE MEEÛS: Het is een enorm gevaarte. Tien meter diameter. Er zijn geen tien zulke machines in de wereld. Ik heb een kleinere variant aan het werk gezien in Zaventem voor de Diabolo. Die ging tien meter per dag vooruit. Dat was ongelooflijk. Het is

een mol! Maar hoe die in Brussel moet raken? Ik veronderstel met een vrachtwagen. Er zal sowieso een groot gat moeten worden gemaakt aan het Noordstation.

Het Brussels Gewest plant een zone dertig op het volledige grondgebied. Klopt het dat de MIVB een uitzondering vraagt?

DE MEEÛS: Neen. Wat wij zeggen is dat de zone dertig impact heeft op de commerciële snelheid van de bussen (nu gemiddeld 15 km/u, red.). Als de bussen geen vijftig of zeventig meer mogen rijden, zal die al lage commerciële snelheid nog

“Ik ben blij dat er een hype bestaat rond de MIVB” BRIEUC DE MEEÛS, CEO MIVB

dalen. Er zullen dus extra busbanen moeten komen. Ik spreek me er niet over uit of er dan dertig of vijftig kilometer per uur mag worden gereden.

U komt uit het bedrijfsleven waar u gewoon was om met aandeelhouders te werken. Hier is uw broodheer de politiek. Politici zijn wispelturig, de meerderheden veranderen, de ministers ook. Kijk naar de VRT waar het helemaal is misgelopen. Uw voorganger Alain Flausch beet er aan het eind ook zijn tanden op stuk.

DE MEEÛS: Ik ben Flausch niet.

Is het een lastige opdracht?

DE MEEÛS: Neen. Ik word daar nog op aangesproken, maar ik zie de tegenstelling niet. Aandeelhouders zijn aandeelhouders. Of ze nu uit Japan of de VS komen, of hier uit Brussel. Of ze nu publiek zijn of privé.

Maar die aandeelhouder vraagt u wel om het openbaar vervoer gratis te maken voor de jongeren, iets waar u een koele minnaar van bent …

DE MEEÛS: Ik heb gezegd dat het verlies aan inkomsten door het gratis openbaar vervoer gecompenseerd moet worden. De Brusselse regering zal er de komende maanden over beslissen.

Een van de buzzwoorden vandaag is ‘Mobility as a Service’ (MAAS). Ook de MIVB is hier hard mee bezig. Wat is dat precies?

DE MEEÛS: Er komt binnenkort een proefproject met tweeduizend gebruikers. Het is een platform dat alle vervoersmogelijkheden integreert: deelauto’s, deelfietsen, openbaar vervoer, trein,

taxi, et cetera. Je wil van A naar B. De applicatie toont je de verschillende mogelijkheden, met die vervoersmodi, en de bijhorende prijs. We kunnen flexibele abonnementen aanbieden, kortingen, speciale aanbiedingen.

Waarom is het belangrijk dat wij de eerste van de klas zijn? Vandaag zijn er ook andere bedrijven die zich op die MAAS willen werpen: Uber, Google, D’Ieteren ... Ze zullen ongetwijfeld ook bij de MIVB komen aankloppen. Wij vormen met ons net een grote toegevoegde waarde.

Maar het houdt ook grote risico’s in, omdat de privéaanbieders met onze gesubsidieerde ritten aan de haal kunnen gaan. Ze zullen die tickets waar al veel overheidsgeld in zit wellicht proberen in bulk te kopen tegen nog lagere prijzen en maken dan winst met subsidies. Ten tweede kunnen ze de MIVB ook uit de markt prijzen, door bijvoorbeeld hun eigen voertuigen systematisch te bevoordelen. Redenen genoeg om hierop te anticiperen en zelf in de cockpit te zitten.

Is het niet ironisch dat MIVB zich met MAAS bezighoudt, terwijl we in België nog niet eens tot een tariefintegratie kunnen komen met TEC en De Lijn?

BRUZZ | DE VERHALEN

handelaars naartoe kunnen verhuizen, met dagelijkse informatie over de werven.

DE MEEÛS: Het een sluit het ander niet uit. MAAS is nog embryonaal. Er is nog tijd. We kunnen intussen werken aan de tariefintegratie. De onderhandelingen hierover tussen Vlaanderen, Brussel en Wallonië zijn trouwens ver gevorderd.

MIVB heeft negenduizend personeelsleden.

Brussel Mobiliteit heeft er vierhonderd. Is dat geen scheefgetrokken situatie? Men zegt weleens dat de MIVB het mobiliteitsbeleid in Brussel bepaalt, terwijl dat Brussel Mobiliteit zou moeten zijn?

DE MEEÛS: De twee entititeiten zijn niet te vergelijken. Brussel Mobiliteit werkt met ambtenaren in een ministerie. Wij zijn een autonoom openbaar bedrijf. Ik heb hier geen enkele ambtenaar.

Maar is het logisch dat MIVB plannen maakt?

Moeten de planningsdiensten niet naar Brussel Mobiliteit verhuizen?

DE MEEÛS: Ik voel me heel comfortabel zo. (Op dreef) Als we een performant mobiliteitsbedrijf willen blijven, dat kan overleven in de toekomst moeten we én een uitbater zijn, en een ontwikkelaar, maar ook een bedrijf dat de planning mee kan bepalen. Het interesseert ons niet om een Keolis (busuitbater, red.) te worden.

Op welke realisatie bent u persoonlijk het meest trots?

DE MEEÛS: (ontwijkt de vraag enigszins) Veel dingen.

Misschien nog het meest op de mensen die hier werken. Die dagelijks hun best doet om de duizenden reizigers te bedienen. Ik zei onlangs tegen een leverancier: La Stib (MIVB, red.) est une si belle entreprise. Hij had dat nog nooit gehoord!

Maar het is waar. Ik ben een echte Stibien.

5 FEBRUARI 2020

I

9

Conflict tussen vakbondsafgevaardigden en de top

Honderden bo socialistische Sinds december hebben minstens vierhonderd leden van de socialistische vakbond binnen de MIVB hun lidmaatschap opgezegd. Ze deden dat na aanhoudende conflicten tussen hun vakbondsafgevaardigden en de top van de vakbond. Volgens de afgevaardigden respecteert de top de statuten niet en wordt er aan vriendjespolitiek gedaan. De top van de ACOD ontkent dat, en daagde minstens zeven vakbondsafgevaardigden voor het gerecht wegens diefstal.

— BRAM VAN RENTERGHEM

H

et rommelt binnen de ACOD–TBM, de socialistische vakbond van de werknemers van de MIVB. Die vakbond telde tot voor kort drieduizend leden, maar ziet dat aantal nu drastisch dalen.

Volgens voorzitter Mohsine Rachik hebben vier- tot vijfhonderd leden de ACOD al verlaten. Volgens de vakbondsafgevaardigden die BRUZZ kon spreken, gaat het zelfs om achthonderd tot duizend leden die zijn opgestapt, en dat sinds eind december.

NIET REGLEMENTAIR Aan de basis ligt een conflict tussen die vakbondsafgevaardigden, die het personeel vertegenwoordigen, en de vier permanente afgevaardigden, zeg maar de top van de lokale vakbond.

De afgevaardigden verwijten de top dat die de statuten niet respecteert. Vooral de samenstelling van het Uitvoerend Bureau, dat de beslissingen neemt, wordt op de korrel genomen. “De top heeft daar zijn vrienden geplaatst,” zegt Amir*, “terwijl die leden normaal verkozen worden door het Brussels Regionaal Comité. Onder druk hebben ze dan 10

I

5 FEBRUARI 2020

Vier- tot vijfhonderd leden zouden na interne strubbelingen de ACOD hebben verlaten. © PHOTONEWS

toch zo’n regionaal comité opgericht, maar bij de stemming waren er onregelmatigheden.”

Ilias* beaamt. “Ze zetten alles naar hun hand,” zegt hij. “Zo waren de statuten van 2015 plots niet meer geldig, en grepen ze terug naar die van 2013, waardoor heel wat van de huidige secties, bijvoorbeeld bepaalde busdepots, niet meer vertegenwoordigd waren.”

“Maar zelfs de regels die in de statuten van 2013 staan, werden niet gevolgd,” zegt hij nog. “Onder meer door mensen die ze moesten uitnodigen niet uit te nodigen en vice versa. Met de bedoeling zoveel mogelijk afgevaardigden te hebben die de top gunstig gezind zijn,” aldus Ilias.

Analyse

ze leden verlaten vakbond MIVB

Minstens 22 van de 43 vakbondsafgevaardigden ondertekenden ze.

COUP Voorzitter Mohsine Rachik, een van de vier permanente vertegenwoordigers tegen wie de petitie gericht is, is echter niet onder de indruk. “Alles is reglementair verlopen en het zijn wel degelijk de statuten van 2013 die gelden,” zegt Rachik. “De federale vleugel van de ACOD heeft ons dat trouwens bevestigd.” Volgens Rachik gaat het om een mislukte coup. “Ze wilden de macht overnemen en zijn kwaad dat ze niet gekozen zijn,” zegt Rachik.

Maar intussen hebben heel wat vakbondsafgevaardigden wel misnoegd de ACOD verlaten. Zeker elf afgevaardigden hebben al de overstap gemaakt naar de ACLVB, de liberale vakbond. De gewone leden volgen hierbij vaak hun afgevaardigde.

Dat bevestigt ook de ACLVB, dat aan onze redactie laat weten er sinds kort tweehonderd nieuwe leden bij te hebben, komende van de ACOD. De honderden andere leden die de ACOD verlaten hebben moeten zich ofwel nog aansluiten bij de ACLVB, het ACV, of gaan zonder vakbond verder. Het ACV kon voorlopig nog geen cijfers geven.

Dat zoveel leden bereid zijn mee over te stappen, is volgens voorzitter Rachik het gevolg van manipulatie.

“Die vakbondsafgevaardigden maken hen wijs dat ze hun syndicale premie niet zullen krijgen als ze niet mee overstappen,” aldus Rachik.

BRUZZ |DE VERHALEN

van de lokale vakbond

RECHTSZAAK Het is trouwens ook niet zo dat de top één hecht blok vormt. Zo dreigde een van de vier permanente afgevaardigden er in september mee het verhaal naar buiten te brengen als zou een andere permanente afgevaardigde een koffiemachine en een lading meubelhout achterover hebben gedrukt. Het verhaal wordt door de federale vleugel van de vakbond als prietpraat afgedaan, maar het zegt iets over de sfeer die ook aan de top van de ACOD-TBM heerst.

Op de achtergrond spelen de verkiezingen op 13 februari van die permanente afgevaardigden, onder wie de gewestelijk secretaris, zeg maar de topman van de lokale vakbond. Bij de vorige verkiezingen

“Ze wilden de macht overnemen en zijn kwaad dat ze niet gekozen zijn” MOHSINE RACHIK, VOORZITTER ACOD MIVB

voor gewestelijk secretaris ervoeren heel wat vakbondsafgevaardigden druk nadat zij voor Omar Boujida als gewestelijk secretaris hadden gekozen.

“De afgevaardigden die op kameraad Omar Boujida hebben gestemd als secretaris werden aangevallen, bedreigd, onder druk gezet en geïntimideerd,” staat te lezen in een petitie, verspreid door enkele vakbondsafgevaardigden. In die petitie worden ook de andere wantoestanden binnen de ACODTBM aan de kaak gesteld, zoals de statuten niet respecteren en vriendjespolitiek, door de verkeerde afgevaardigden in verschillende comités voor te dragen.

Die petitie is vrij breed gedragen.

In elk geval laat de ACOD het hier niet bij. Tegen minstens zeven vakbondsafgevaardigden die zijn overgestapt, is nu een rechtszaak aangespannen in kortgeding. De overstappende leden moeten zich verantwoorden voor het meenemen van balpennen, promomateriaal en briefjes voor de syndicale premie.

“Te belachelijk voor woorden,” zegt Amir. “Dat promomateriaal krijgen afgevaardigden in de eerste plaats om zelf uit te delen.”

Maar de rechtbank neemt het toch serieus. De zaak moest normaal vorige week vrijdag voorkomen, maar werd verdaagd. Op 5 februari worden de afgevaardigden gehoord door de rechter.

Amir en Ilias zijn schuilnamen.

Echte namen bekend bij de redactie.

5 FEBRUARI 2020

I

11

Interview

Fatima Zibouh, brugfiguur uit Molenbeek

‘Discriminatie kan ons allemaal overkomen’ BRUZZ | DE VERHALEN

Opgroeien deed ze in een arbeidersgezin in Molenbeek. Als vrouw met hoofddoek werd discriminatie al snel ‘een tweede huid’, zoals ze het zelf stelt. Het hield Fatima Zibouh niet tegen om uit te groeien tot een ‘bekende Brusselès’, die naast een waslijst aan activiteiten ook de antidiscriminatiedienst van Actiris leidt. “Ik heb geleerd dat wanneer een deur dichtgaat, er altijd een andere is die opent.” — KRIS HENDRICKX, FOTO SASKIA VANDERSTICHELE

12

M

et de W100 lanceerde ze vorig jaar een Brusselse vrouwentop.

Ze schreef mee aan het manifest Demain Bruxsel, een toekomstvisie voor het gewest door Aula Magna. En zonder haar hadden Mohamed El Bachiri en David Van Reybrouck elkaar nooit ontmoet en Een Jihad van Liefde geschreven. Fatima Zibouh is een duizendpoot die vaak achter de schermen mensen bijeenbrengt en ijvert voor een Brussel dat al zijn inwoners omarmt. Want daar zijn we nog niet. “Misschien moeten succesvolle mensen wat meer kennis delen,” zegt de politicologe daarover.

Als Zibouh Café Caberdouche aan het Vrijheidsplein binnenkomt is een halve vraag over haar afkomst genoeg voor een klaterend verhaal over de familiegeschiedenis. Over de grootouders die uit Tafersite in de Rifstreek naar Brussel kwamen, over hoe het dorp de helft van zijn bewoners naar Europa en vooral Molenbeek zag vertrekken. Of over haar vader die momenteel fondsen werft om in het dorp van oorsprong een busje te financieren dat er meisjes naar school moet brengen.

“Binnen migrantengemeenschappen is er enorm veel informele solidariteit.”

I

5 FEBRUARI 2020

Als dochter uit een Marokkaans arbeidersgezin ging u naar de universiteit. Was dat een grote stap in uw familie?

FATIMA ZIBOUH: Jazeker. Ik was de eerste en lang ook de enige van zestig kleinkinderen die naar de universiteit ging. Ik ben daardoor een soort inspiratiebron geworden in de familie en ik probeer anderen ook te helpen. Mijn ouders hebben me ook altijd gesteund. Ik herinner me nog hoe mijn vader me hielp aan de keukentafel met mijn huiswerk. Mijn moeder, die zelf nooit naar school is gegaan, weigerde dan weer dat ik haar hielp in de keuken. ‘Jij gaat naar je boeken om te leren.’ Dat was haar manier om me vooruit te helpen in het leven, om mij te zien doen wat ze zelf nooit kon. Het resultaat is dat koken niet mijn sterkste punt is (lacht). De eerste keer dat ik een boek publiceerde, heb ik het dan ook aan mijn moeder gegeven.

aanvaard te worden zoals je bent.

Maar uiteindelijk put ik er ook kracht uit. Ik citeer vaak een zin van de rapper Kery James: ‘We gaan twee keer zoveel inspanningen moeten doen, maar we gaan ook twee keer zoveel verdienste hebben.’

anderen op stap gingen. Dat moest wel, want ik begreep een hele tijd amper iets van wat de proffen zeiden. Nu probeer ik dus dat doctoraat af te krijgen. Mijn vader wou altijd al een kind dat dokter werd. Arts zal ik nooit zijn, maar nu zal hij toch een doctor hebben.

Hoe werd u zelf gediscrimineerd?

ZIBOUH: Een voorbeeld van vele: ooit

kreeg ik na een lange aanwervingsprocedure bij de overheid te horen dat ik dé geknipte kandidaat was en kon tekenen, maar dat ik natuurlijk mijn sluier moest uitdoen op het werk. Dat was een echte shock, ik werd niet als volledige persoon aanvaard. Het voelde als agressie en ik krijg nog tranen in mijn ogen als ik eraan terugdenk. Dat soort ervaringen heeft me erg gevoelig gemaakt voor alle vormen van uitsluiting. Maar het heeft me ook geleerd dat wanneer er een deur dichtgaat, er altijd wel een andere weer opent.

U bent nu verantwoordelijke van de antidiscriminatiedienst van Actiris.

Was u zelf ooit slachtoffer?

Een betere misschien ook. U ging doctoreren aan de universiteit.

ZIBOUH: Discriminatie is iets dat je

ZIBOUH: Ja, zelfs al was dat nooit

als een tweede huid draagt als je een migratieachtergrond hebt, vrouw bent of een hoofddoek draagt. Je leert ermee te leven. Je moet twee keer zo hard werken, je hebt geen recht op fouten, het is moeilijker om

mijn plan geweest. Ik vond het al een hele prestatie dat ik een universitair diploma had gehaald, want het was niet makkelijk. Ik heb mijn eerste jaar overgedaan en tijdens elke vakantie bijgestudeerd, terwijl

Is discriminatie echt zo’n probleem dat een eigen dienst binnen Actiris nodig is?

ZIBOUH: Jazeker. Tachtig procent van

de werklozen is van buitenlandse origine, dat is enorm. En geen enkel EU-land heeft minder mensen van buitenlandse afkomst op de arbeidsmarkt. Met onze dienst ontvangen we niet alleen klachten, maar zoeken we ook oplossingen.

Mensen zoeken ons in de eerste plaats op omdat ze eindelijk werk willen vinden, niet omdat ze een organisatie willen laten bestraffen. Ik zie elke dag mensen die volledig ontmoedigd zijn, hun zelfrespect kwijt zijn en hier vaak ook in tranen zitten. Afrikanen bijvoorbeeld die veel in hun studies geïnvesteerd hebben, tweehonderd cv’s verstuurd hebben en geen antwoord krijgen.

Wat hebben de jaren bij de antidiscriminatiedienst u geleerd?

ZIBOUH: Ten eerste dat discriminatie

een echt en structureel fenomeen is.

ACTIRIS

Antidiscriminatieloket Tel. 0800 35 089 infodiscriminatie@actiris.be

Misschien moeten we meer doen met rolmodellen.

38 jaar, geboren in SintAgatha-Berchem woont in Molenbeek studeert politieke wetenschappen (ULB), en mensenrechten (UCL) doctoreert rond het politiek engagement van minderheden, onder meer in cultuur leidt de dienst antidiscriminatie van Actiris sinds 2018 medeoprichster van de Brusselse vrouwentop W100 coauteur Demain Bruxsel (door denktank Aula Magna) Fatima Zibouh in het Actirisgebouw, waar ze de antidiscriminatiedienst leidt.

Ten tweede dat het ons allemaal kan overkomen. Het is lang niet alleen een kwestie van mensen met een huidskleur of andere origine. Het gaat ook over ziek, zwanger of ouder worden, over seksuele geaardheid, overtuigingen ... In een superdiverse stad als Brussel hebben we ook allemaal verschillende identiteiten, waardoor mensen vaak op verschillende manieren tegelijk gediscrimineerd worden. Een vrouw met migratieachtergrond én hoofddoek in een eenoudergezin bijvoorbeeld. Een derde zaak die me steeds meer opvalt, is hoe belangrijk inclusie op de arbeidsmarkt is voor de sociale cohesie. Een job betekent niet alleen dat je bijdraagt tot de economie, maar het is ook een plek waar je mensen ontmoet. En ten slotte nog dat discriminatie geen fataliteit is, maar dat er oplossingen bestaan.

Kunt u één voorbeeld geven van een oplossing die Actiris vond?

ZIBOUH: Ja, een van de mensen die

we op dit moment zien, is een zwarte dertiger met een Congolees artsendiploma en twee bijkomende masterdiploma’s. Hij was volledig ontmoedigd en zat in een depressie, want zijn diploma wordt hier niet erkend en hij vond geen werk. We hebben hem eerst opnieuw zelfvertrouwen moeten geven, want daar moet je een minimum van hebben om werk te vinden. Als mensen te bang worden om geen job te vinden, zie je dat ook aan hun lichaamstaal.

We begeleiden hem nu naar een job in een farmaceutisch bedrijf.

Welke soort discriminatie is het frequentst?

ZIBOUH: Een precies beeld daarvan

zullen we pas later dit jaar hebben.

Maar op basis van wat we nu al zien:

overgekwalificeerde Afrikanen, vrouwen met een hoofddoek, de 55-plussers en mensen met een handicap.

Enkele weken geleden toonde een studie van de Nationale Bank dat de tweede generatie van migranten uit de Maghreb het amper beter doet op de arbeidsmarkt dan de eerste, terwijl migranten uit Europa, maar ook het Midden-Oosten wel snel vooruitgang boeken. Hoe verklaart u dat?

ZIBOUH: Dat is een goede vraag. Er is

een heel grote reproductie van de ongelijkheid bij Noord-Afrikanen, dat zie ik ook in mijn eigen familie.

De problemen in het onderwijs zijn ook erg groot, met veel schooluitval binnen de gemeenschap. Maar een echt antwoord moet ik schuldig blijven.

Ligt het aan de culturele bagage die de ouders kunnen meegeven?

ZIBOUH: Dat denk ik niet, heel veel

“Discriminatie is iets dat je als een tweede huid draagt als je een migratieachtergrond hebt, vrouw bent of een hoofddoek draagt” FATIMA ZIBOUH, POLITICOLOOG

ouders in de Marokkaanse gemeenschap geven erg veel om de opleiding van hun kinderen, betalen vaak privéleraars voor bijlessen met geld dat ze amper hebben. Ik heb wel de indruk dat er nogal wat fatalisme is onder Brusselse jongeren. ‘Wij zullen toch geen werk vinden.’ Het ontbreekt hen vaak aan inspiratie.

De migrantengroepen uit ZuidEuropa, zoals Grieken, Spanjaarden en Portugezen, versmelten na enkele generaties vaak met de rest van de stad. Bij migranten uit de Maghreb ligt dat anders. U zegt zelf: ‘Ik kom uit Tafersite’, hoewel u al derde generatie bent. Waarom?

ZIBOUH: (denkt even na) Het is maar

een hypothese: binnen Europa hebben migranten mogelijk het gevoel dat ze tot een grote gemeenschappelijke groep behoren, met de joods-christelijke traditie als gemeenschappelijke noemer. Je zal dat ook met de Roemenen en de Polen zien. Maghrebijnse Brusselaars hebben dan weer het gevoel dat ze niet als volwaardige Belgen beschouwd worden. Dat gevoel wordt versterkt door veel uitlatingen over de Marokkaanse gemeenschap en de islam. Je mag niet onderschatten wat de impact is van uitspraken als die van Theo Francken, als hij zich afvraagt wat de economische meerwaarde is van de Marokkaanse migranten. Terwijl de helft van de Brusselse ondernemers migratieroots heeft. Het antwoord daarop is vaak dat mensen zich terugplooien op zichzelf.

BRUZZ | DE VERHALEN

Fatima Zibouh

Zoveel Brusselaars als u zijn er niet: een brugfiguur tussen de academische wereld en de Molenbeekse wijken en de moslimgemeenschap.

Waarom? Uw vriend Mohamed El Bachiri is dat sinds de aanslagen ook geworden, in Vlaanderen heeft hij bijna het statuut van een rockster.

ZIBOUH: Ongelofelijk, nietwaar? We

vatten dat succes nog altijd niet, want in Franstalig België wordt hij veel minder herkend.

Misschien heeft het met de invloed van Frankrijk op Franstalig België te maken? Daar heerst meer de traditie van: ‘We zijn een natie en praten niet over verschillende afkomst of geloof.’

ZIBOUH: Dat zou best kunnen. Maar

het klopt dat er niet zoveel brugfiguren zijn. Waarom? Ik stel vast dat mensen die slagen in het leven zich vaak op hun privileges focussen en er niet snel aan denken om hun knowhow of welvaart te delen.

Terwijl je net zoveel krijgt door te geven.

5 FEBRUARI 2020

I

13

Reportage

BRUZZ | DE VERHALEN

Staatsblad publiceerde vorig jaar bijna 120.000

Dikste krant van blijft groeien 14

I

5 FEBRUARI 2020

pagina’s In de WTC3-toren huist, ietwat weggestoken tussen andere overheidsdiensten, het Belgisch Staatsblad, het oudste en dikste dagblad van het land. Hoewel geen gewone krant, bevat dit officiële publicatieblad een schat aan informatie. “Veel regelgeving, maar ook een heleboel rare dingen,” zegt directeur Wilfried Verrezen.

— BETTINA HUBO, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

instructies.”

Waarom er zoiets als een Staatsblad bestaat, vraag ik als we aankomen in het directeursbureau op de zestiende verdieping. “Omdat iedereen geacht wordt de wet te kennen,” antwoordt Verrezen. “Maar die moet dan natuurlijk ergens gepubliceerd zijn. Door de publicatie in het Staatsblad kan de burger er kennis van nemen. Vanaf dan is de wet bindend.”

Het Belgisch Staatsblad – Moniteur Belge in het Frans – is aan zijn 190ste jaargang bezig en is dus even oud als ons land. In 1830 begon het Voorlopige Bewind met twee publicaties: een puur administratief Bulletin des Arrêtés et Actes en L’Union Belge, een dagblad dat behalve nieuws en opinie ook officiële berichten bevatte. Een jaar later evolueerde L’Union Belge tot Moniteur Belge en in 1845 fuseerde het dagblad met het Bulletin.

Verrezen: “Vanaf dat moment verschenen in deze officiële publicatie geen opiniërende artikels meer. Wel stond er nog een hele tijd royaltynieuws in. Een bericht over een prins die naar New York ging of het menu van een staatsbanket.”

BRUZZ | DE VERHALEN

H

▲

onderdvijfendertig jaar lang zat het Staatsblad in een prestigieus gebouw aan de Leuvenseweg, vlak bij het parlement. “We zaten daar midden in het politieke centrum. Als er heisa in de Kamer was, hadden we dat meteen in de gaten,” zegt Verrezen, die in 1986 na een examen van bestuurssecretaris eerder toevallig bij het Staatsblad belandde en sinds vijf jaar de leiding heeft over de organisatie.

Begin deze eeuw verkocht de regering het statige pand. Verrezen en zijn collega’s moesten in 2010 verkassen naar een moderne, maar anonieme kantoorvloer op de vijftiende en zestiende verdieping van het WTC3-gebouw in de Noordwijk.

Met de verhuizing raakte het Staatsblad zijn zichtbaarheid in de stad kwijt. In de WTC-toren heeft de organisatie nog wel een eigen – bescheiden – ingang, aan de Antwerpsesteenweg, maar een officieel naambord ontbreekt. Een A4’tje op de glazen deur is de enige indicatie voor de bezoekers. “Je mag in deze toren niet zomaar je eigen naambord op de gevel plakken,” legt Verrezen uit. “We wachten nog altijd op de juiste

het land 5 FEBRUARI 2020

I

15

Het Belgisch Staatsblad

BRUZZ | DE VERHALEN

▲

Eind negentiende eeuw verhuisde het Staatsblad naar zijn stek aan de Leuvenseweg. Daar was bovenin een groot appartement ingericht, waarin de opeenvolgende directeurs moesten wonen. Beneden zat de drukkerij met de rotatiepers. Ruim een eeuw werd er niet alleen het Staatsblad gedrukt, maar ook allerlei ander drukwerk, van visitekaartjes voor ministers tot de parlementaire Vragen en Antwoorden.

Het Staatsblad werd verkocht per abonnement. In 1900 kostte een jaarabonnement 20 Belgische frank, honderd jaar later 4.368 frank (iets meer dan 100 euro).

Maar toen deed de digitalisering haar intrede. In 1997 kwam er naast de afgedrukte ook een onlineversie en vijf jaar later werd beslist om te stoppen met het dagelijkse drukken.

Sinds 2003 wordt het Staatsblad alleen nog digitaal – en gratis - verspreid.

VIJF EXEMPLAREN Wel worden er nog elke dag vijf exemplaren geprint. Dat gebeurt tegenwoordig met een kolossale Xerox-printer. Verrezen ondertekent de vijf stuks, zodat ze als authentiek gelden. “Een ervan wordt bezorgd aan de minister van Justitie, een tweede aan de Koninklijke Bibliotheek voor het wettelijk depot en een derde aan het Rijksarchief. Het vierde blijft hier en ligt ter inzage van het publiek,” vertelt Verrezen.

“Tot voor kort werd het vijfde exemplaar op microfilm gezet. Een geprinte tekst kan na verloop van jaren immers vervagen, een microfilm niet. Ondertussen is beslist hiermee te stoppen en te zoeken naar een andere manier voor digitale archivering. Maar we drukken dat vijfde exemplaar nog elke dag af.”

Verrezen bladert door een vers afgewerkt Staatsblad, 398 pagina’s dik. Wat er allemaal in staat? “Veel meer dan je zou kunnen vermoeden.

Om te beginnen veel wetgeving, niet alleen van de federale overheid, ook

van de regionale overheden. Wij zijn een onderdeel van de FOD Justitie, de federale overheid dus, maar we publiceren ook in opdracht van de gewesten en gemeenschappen.

Verder alle cao’s, een aantal vonnissen en ook de vacatures bij de overheid en de rechtbanken.

Voor de rest nog een heleboel rare zaken waarvan de wetgever geoordeeld heeft dat ze moeten worden gepubliceerd.”

Zo staat in de edities van 22 en 23 januari onder meer te lezen dat het Belgische leger dit jaar maximaal 27.249 militairen mag tellen, dat de Brusselse regering ene Frédérik-Thomas Pirard aanduidt als regeringscommissaris bij het Woningfonds, dat de Waalse regering een tijdelijk verkeersverbod instelt in de bossen om de verspreiding van de Afrikaanse varkenspest tegen te gaan en dat de Vlaamse overheid een programma opstart voor de bescherming van de kamsalamander.

PERSOONLIJKE INFORMATIE Het valt op dat er behoorlijk wat persoonlijke informatie verschijnt.

Je verneemt uit het Staatsblad niet alleen wie de nieuwe consul-generaal in Lubumbashi wordt of wie elders in overheidsrangen is benoemd of gepromoveerd (‘bevorderd’), ook kom je te weten welke ondernemingen failliet of zelfs frauduleus failliet zijn verklaard en lees je wie zijn familienaam liet veranderen, wie allemaal onbekwaam is verklaard en dus een voorlopige bewindvoerder heeft gekregen, welke professoren cumuleren en welke burgers hun huwelijkscontract hebben gewijzigd.

Verrezen: “De reden van publicatie is doorgaans dat derden op de hoogte moeten zijn, bijvoorbeeld van een onbekwaamverklaring. Om privacyredenen laten we niet toe dat die informatie terechtkomt in de Google-zoekmachine. Het is niet de bedoeling dat je de naam van je buurman intikt en zo een heleboel

“In Vlaamse politieke kringen is al eens geopperd om een eigen Vlaams publicatieblad te maken” WILFRIED VERREZEN, DIRECTEUR STAATSBLAD

16

I

5 FEBRUARI 2020

Van de dertig correctoren schieten er nog maar drie over.

zaken over hem te weten komt. Als de informatie overgenomen wordt door een andere website bestaat die kans natuurlijk wel.”

Het Staatsblad wordt alsmaar dikker. Vorig jaar werd een nieuw record behaald: 119.518 pagina’s, gemiddeld 444 per (werk)dag. In 2000 waren het er nog net geen 50.000. “Sinds de eeuwwisseling is het echt ontploft,” zegt Verrezen.

Daarvoor zijn er verschillende redenen. “Vroeger konden we op de rotatiepers maximaal 128 pagina’s per keer afdrukken. Nu we online publiceren, zijn dat soort beperkingen weggevallen. Daardoor verschijnen er allerlei zaken die vroeger niet gepubliceerd werden, de leerplannen

van scholen en veel andere onderwijszaken bijvoorbeeld. Voorts heeft de federalisering ertoe geleid dat de deelstaten nu hun eigen regelgeving maken.”

Een andere belangrijke reden is de toename van de Duitse vertalingen. Het Staatsblad verscheen in den beginne alleen in het Frans, met hier en daar onderaan een niet-officiële Nederlandse vertaling. Pas op het eind van de negentiende eeuw werd het Staatsblad verplicht om de federale wetgeving in de twee landstalen naast elkaar af te drukken. Tot eind 1975 stond de Franstalige versie altijd links op de pagina. Toen werd beslist om af te wisselen: in de pare jaren, dit jaar

Directeur Wilfried Verrezen in het archief: “De oude staatsbladen worden stap voor stap gedigitaliseerd, maar staan nog niet online.”

Verrezen. “Wel is het zo dat alle teksten, nadat wij ze hebben gelay-out, terug naar de opdrachtgever gaan. Die geeft uiteindelijk de ‘goed voor druk’.”

Welke lezers het online Staatsblad bereikt, is voor Verrezen niet helemaal duidelijk. “We weten alleen dat de inhoudstafel dagelijks 40.000 keer bekeken wordt.”

OUDE AANDELEN

Een A4’tje op de zijdeur van de WTC3-toren is de enige indicatie voor de bezoekers.

bijvoorbeeld, staat het Nederlands links, in de onpare de Franse.

Dan is er nog het Duits. “Een Duitse vertaling is niet verplicht, maar de afspraak is dat de meest interessante federale teksten ook in het Duits verschijnen. De laatste jaren worden er hoe langer hoe meer Duitse vertalingen gemaakt. We gaan stilaan van twee naar drie talen.

Ook dat deed het volume stijgen.”

In de 120.000 pagina’s van vorig jaar is trouwens de bijlage niet meegerekend, die nog dikker is. In een dagelijkse annex publiceert het Staatsblad de oprichtingsakten en statutenwijzigingen van ondernemingen en verenigingen.

“Dagelijks stuurt de griffie van de

ondernemingsrechtbank zeven- tot achthonderd aktes door.”

De bijlage, die niet uitgeprint wordt, is dé bron van inkomsten van het Staatsblad. Voor de publicatie van een akte moet immers betaald worden. Dat leverde vorig jaar een bedrag van 37 miljoen euro op.

Verrezen verduidelijkt: “Dat bedrag is niet voor ons, het gaat integraal naar de Schatkist.”

Hij neemt ons mee voor een rondgang in zijn ‘kleine kmo’. Die ziet eruit als elke andere overheidsadministratie: bureaus met computers. Van de industriële look die het Staatsblad op zijn vorige locatie had, is niets meer over. Vrijwel elke ambachtelijke activiteit is dan ook

weggevallen. De laatste boekbinder gaat eerdaags met pensioen en wordt niet vervangen.

Sowieso is het personeelsbestand gekrompen. “Toen ik ruim dertig jaar geleden begon, waren we met vierhonderd, nu zijn we nog met tachtig.” Van de dertig correctoren zijn er nog maar drie over. “Alles nalezen lukt dus niet meer,” zegt een van de laatste der Mohikanen. “Ik ga er diagonaal doorheen en kijk vooral of de titels overeenstemmen met de inhoudstafel en of de paginering en de datum kloppen.” Dt- en andere taalfouten worden niet uit de teksten gehaald, laat staan inhoudelijke ongerijmdheden. “We mogen niets veranderen, zelfs geen komma,” zegt

5 FEBRUARI 2020

BRUZZ | DE VERHALEN

Sinds 2003 wordt het Staatsblad digitaal verspreid. Toch worden er nog elke dag vijf exemplaren geprint.

Wie vragen heeft over de publicatie, kan bellen naar een 0800-nummer.

De twee dames die de telefoon beantwoorden, worden regelmatig platgebeld. Verrezen: “De helpdesk is bedoeld voor mensen die hun weg niet vinden in onze publicaties, maar er wordt ook heel vaak gebeld voor zaken waarvoor wij niet verantwoordelijk zijn. Als op het journaal aangekondigd wordt dat het pensioenstelsel verandert of dat de subsidiëring voor zonnepanelen wijzigt, dan krijgen wij ’s anderendaags mensen aan de lijn die willen weten wanneer die maatregel ingaat, terwijl het een half jaar kan duren voor zo’n beslissing in wetgeving is omgezet.”

Aan het bezoekersloket op de begane grond melden zich dan weer nauwelijks klanten. Verrezen: “Af en toe komt er iemand een gelegaliseerde kopie van een naturalisatiebesluit vragen. Of melden er zich mensen met een vraag over een oude publicatie. De oude staatsbladen worden ondertussen wel stap voor stap gedigitaliseerd, maar staan nog niet online. Dan hebben ze bijvoorbeeld op de zolder van hun grootvader oude aandelen gevonden en willen ze weten of die iets waard zijn.

Wij gaan dan in ons archief in de kelder opzoeken of we nog iets over die onderneming kunnen terugvinden.”

Welke toekomst het Staatsblad tegemoet gaat? “Wie zal het zeggen,” antwoordt Verrezen. “We merken dat er meer en meer regionale wetgeving in staat, de Vlaamse regelgeving neemt ondertussen meer pagina’s in beslag dan de federale. In Vlaamse politieke kringen is ook al weleens geopperd om een eigen Vlaams publicatieblad te maken. Dan zou Vlaanderen natuurlijk ook moeten betalen voor de publicatie, wat nu niet het geval is. Maar concreet is deze piste nog niet. In het Vlaamse regeerakkoord wordt er niet over gerept. We gaan dus nog even voort met het Belgisch Staatsblad.”

I

17

Boek

Peter Teffer ontmaskert lobbywerk bij de EU

‘Lobbyisten luisteren met het glas tegen de muur’ Het aantal lobbyisten dat in Brussel werkt, wordt hoger geschat dan de 32.000 EU-ambtenaren. Ze stellen als het ware hun eigen stand op tussen de EU-kramen, om er de belangen te slijten van hun belanghebber, consultbureau, bedrijfssector of ngo. In zijn nieuwe boek toont onderzoeksjournalist Peter Teffer aan hoe veel sectoren van vele walletjes eten. Ook voor ‘deeleconomie’, waaronder Uber. — JEAN-MARIE BINST

M

BRUZZ | DE VERHALEN

et de thrillerachtige publicatie Dieselgate: Hoe de industrie sjoemelde en Europa faalde (2017) legde onderzoeksjournalist Peter Teffer (39) de relatie bloot tussen de ‘Brusselse bubbel’, zoals de eurocratie genoemd wordt, en het gewiekste lobbywerk van de autoindustrie. Binnenkort verschijnt Het lijkt Washington wel. Hoe lobbyisten Brussel in hun greep houden. Een verhalenbundel aan research, die het besloten hof van de EU en haar lobbyisten uit de doeken doet. Hij vond lobbyvoorbeelden uit sectoren als defensie, (zonne)energie, landbouw, auto- en tabaksindustrie, maar ook van Uber en niet-gouvernementele organisaties (ngo’s).

“Iedere lobbyist luistert met het glas tegen de muur, om de regelgeving tijdig bij te kleuren en de belangen van zijn opdrachtgever te verkopen,” zo vat Teffer het lobbywerk samen.

Alle lobbywerk draait rond economische belangen. Waarom gaat de EU-politiek mee in dit verhaal?

PETER TEFFER: De grote overeenstem-

ming tussen de lidstaten van de EU is nu eenmaal gestoeld op het kapitalistische systeem van de economie. Dat is niet verkeerd, maar dezelfde overeenstemming zie ik nergens als het over milieu gaat of over volksgezondheid. Dat heeft met sterkere lobbygroepen te maken. Er bestaat een register van lobbyorganisaties, maar het is vooralsnog niet verplicht om zich daarin in te schrijven, al is er om bij de Europese Commissie binnen te raken wel een verzoek tot inschrijving. De schattin18

I

5 FEBRUARI 2020

gen lopen uiteen, maar het aantal lobbyisten ligt wellicht hoger dan het aantal ambtenaren in alle Brusselse gemeenten samen. En ik vraag me af hoeveel lobbyisten er specifiek voor het Brussels Gewest lobbyen (voor onder meer bouwdossiers, red.).

Want ook in de hoofdsteden van de lidstaten zijn er uiteraard lobbyisten.

Komt daarbij dat ook politici lobbyen, zoals ministers die beseffen dat een bepaalde EU-regel te negatieve effecten zou hebben voor hun lokale industrie.

Hoe raakt de lobbyist betrokken in de besluitvorming?

TEFFER: De Europese Commissie stelt

vaak expertengroepen aan die advies moeten geven over welke wetgeving nodig is. De EU heeft al die experten niet in huis, want het is een vrij kleine organisatie van 32.000 mensen, vertalers en tolken inbegrepen. In de vier grootste gemeenten van Nederland werken al meer ambtenaren. Daardoor kan de Europese Commissie niet anders dan ook experten van buitenaf te vragen. Daar zit het probleem: veel van de expertengroepen zijn grotendeels samengesteld uit mensen uit de bedrijfssector die zichzelf verdedigen.

De bedrijven hebben vaak gedeelde belangen, zoals de autoindustrie die er alle belang bij had om niet al te strenge CO2-emissienormen in de wet opgenomen te zien. Dus hebben ze de normen beperkt. De milieuzones bijvoorbeeld (voor beperking van stikstofoxide en fijn stof, red.), zoals in Brussel, zijn een gevolg van het feit dat de

emissienormen van de EU niet werken. Er wordt na de Dieselgateaffaire (waarbij Volkswagen het verbrandingsgedrag van dieselmotoren manipuleerde, red.) nog onderzocht of er een kartel van autofabrikanten op de hoogte was van het ‘gesjoemel’ met testnormen.

Als dat klopt, betekent dat dat de sector moedwillig de uitstootnorm heeft willen omzeilen, in het besef dat dat mensenlevens zou kosten.

Maar dat zijn anonieme doden.

Peter Teffer: “Je kunt het de lobbyist niet kwalijk nemen dat hij zijn werk in het voordeel van zijn belangengroep doet.” © GEERT SNOEIJER

U schrijft over enorme lobbybudgetten, die richting EU worden ingezet.

Consultatie is dus een noodzakelijk kwaad.

TEFFER: Er is een grote kloof tussen lobbygroepen. Grote bedrijfssectoren kunnen tot zeven miljoen euro per jaar besteden. Dat staat in contrast met organisaties met beperkte middelen, die veeleer het publieke belang verdedigen, zoals ngo’s. Dat maakt het moeilijk om gehoord te worden als ngo. Een bedrijf heeft maar één doel: winst maken. Dat is legitiem. Daarvoor stellen ze alles in het werk, zelfs met gesjoemel zoals in Dieselgate. Lobbywerk maakt deel uit van investeringen van bedrijven.

De EU zou daar rekening mee moeten houden, door ook voldoende input te krijgen van de andere kant, zoals van ngo’s. Ik stel vast dat hoge ambtenaren en politici veel meer gesprekken hebben met bedrijven dan met mensen die namens het publieke belang spreken. Een oplossing is misschien dat bedrijven niet meer dan een bepaald bedrag in lobbywerk mogen investeren. De EU moet ieders verhaal aanhoren, om de juiste beslissing voor het publieke belang te nemen.

TEFFER: Bij een consultbedrijf, dat de EU raadpleegt, werkt snel 15 procent lobbyisten. Het is een heel bloeiende industrie in Brussel. Bedrijven hebben er nu eenmaal zoveel belang bij om zich op een goede manier vertegenwoordigd te zien, op die plekken waar de besluitvorming gebeurt. Door specialisten in Brussel te zetten, kan een groot aantal klanten uit de sector bediend worden. Opmerkelijk is wel dat de consultancykantoren vaak een Europarlementariër in dienst hebben. Ik ben weleens uitgenodigd door een lobbygroep om met een Europarlementslid een interview te hebben, terwijl die man voor hen rapporteur was.

U haalt het Uberlobbywerk aan dat een Eurocommissaris verleidde.

TEFFER: Ik wou iets aantonen over de draaideur tussen politiek en bedrijfsleven, dat werd de affaire van Eurocommissaris Neelie Kroes (zij had van 2004 tot 2014 de portefeuille Mededinging en Digitale

BOEK Het lijkt Washington wel.

Hoe lobbyisten Brussel in hun greep hebben. van Peter Teffer, Uitgeverij Volt, 288 blz, 22,50 euro

U speurt wel diep om de lobbywerking doorzichtig te maken.

TEFFER: Uber en andere bedrijven hebben hun investeringen in lobbyactiviteiten de jongste jaren geïntensifieerd. Om evidente redenen: strategische EU-documenten kunnen beïnvloeden. Uberlobbyisten hebben in vier jaar tijd zeven Eurocommissarissen gesproken en 59 afspraken bij de Europese Commissie bekomen, meer dan Apple, BMW of Goldman Sachs. In 2014 was het Brusselse lobbybudget van Uber tussen 50.000 en 100.000 euro, in 2016 ging dat naar 600.000 euro, de jaren erna tot 900.000 euro.

Die periode valt samen met de opstellingstermijn voor strategische documenten over deeleconomie bij de Commissie.

Agenda, red.). Vanaf 2016 werd ze voorzitter van de beleidsadviesraad van het internationale taxiplatform Uber. Ook wou ik aantonen hoe een nieuw bedrijf in een nieuwe sector, de deeleconomie, zijn belangen probeert te verdedigen. En ook hoe er een bepaalde koppeling zit tussen een politieke stroming en de belangen van dat bedrijf.

Kroes verdedigde (te) opvallend Uber. De Brusselse handelsrechtbank besloot dat Uber tegen de regels werkte. ‘Wat is dit voor juridisch systeem?’ schreef Kroes op haar blog over de beslissing om het private taxibedrijf Uber te beboeten.

Ze riep mensen op om te klagen bij toenmalig Brussels ‘antimobiliteitsminister’ – zoals Kroes haar noemde - Brigitte Grouwels (CD&V), die zich verweerde. Volgens Grouwels biedt een systeem van zelfcontrole - door Ubergebruikers als referentie te nemen met hun beoordeling over de chauffeur - geen veiligheid. Chauffeurs moeten een licentie hebben en aan overheidsvoorwaarden voldoen, stelde Grouwels. Kroes zei dat dat onzin was. Dat werd extra interes-

“Het is aan de EU om ieders verhaal te aanhoren, om de juiste beslissing voor het publieke belang te nemen” PETER TEFFER, ONDERZOEKSJOURNALIST

De term deeleconomie zet ons op een verkeerd spoor van blind geloof in vernieuwing.

TEFFER: De term sharing economy (deeleconomie) is door de Europese Commissie na een tijd gewijzigd in collaborative economy (samenwerkingseconomie). Sharing of delen, klinkt vrij positief, alsof je het doet zonder er iets voor terug te willen.

Terwijl het bedrijven zijn die grof geld willen verdienen, zoals het beursgenoteerde Uber en de verhuursite Airbnb. Die hebben er belang bij om gezien te worden als een soort hippieachtig, blij en alternatief bedrijf.

De Europese Commissie wou een strategiedocument maken over de deeleconomie, en waar bepaalde taken liggen. We zien immers vaak dat de regels die voorgeschreven worden niet zomaar van toepassing zijn op digitale diensten. Uber heeft, net als andere deeleconomiebedrijven, de inhoud van dat document willen beïnvloeden. Uiteindelijk is er in het strategiedocument van de Commissie wel een vaag en vrijblijvend zinnetje gekomen dat wetten kunnen worden vervangen.

Wat ik apprecieer bij het lobbyen

van de jongste tijd is dat het zelden gebeurt dat één partij alles binnenhaalt. Het is veel genuanceerder. De uitkomst van een EU-vordering of richtlijn is vaak het resultaat van een compromis van compromissen, omdat er op heel veel niveaus een meerderheid nodig is: in het parlement, in de Raad van de EU, waarin grote en kleine lidstaten zitten en oost, west, zuid en noord compromissen moeten sluiten. Wat er aan EU-regels uitkomt, is vaak al een hele afzwakking van wat politiek mogelijk is, en niet van wat het meest wenselijk is.

Lobbyisten bewerken ook de media, en die gaat mee in dat verhaal?

TEFFER: Van BRUZZ heb ik niet meteen een voorbeeld. Al is deze techniek van de bedrijfslobby zeker ook de ngo’s niet vreemd. Zo verwittigt de ngo de pers dat ze op dat plein of in die straat, vaak Schuman, een manifestatie zal houden. Dat is een slimme techniek.

Zeker tv en fotografen gaan daar gretig in mee. Als wat kleurrijke figuren actievoeren, dan is dat vaak een manier om het beeld rond die berichtgeving te beïnvloeden. En ja, die valstrik werkt. Door gratis foto’s te verspreiden, halen ze het nieuws.

Wie geen (lobby)geld heeft, moet slim zijn.

BRUZZ | DE VERHALEN

sant toen ze anderhalf jaar later voor Uber ging werken. De draaideur van politiek naar bedrijfsleven moet dus in het oog gehouden worden. Wie aan politiek doet, moet het publieke belang dienen en wie voor een bedrijf werkt, dient het private belang. Ik zocht uit wanneer Kroes al aan dat baantje bij Uber dacht, maar kon het antwoord niet vinden.

Zijn de lobbyisten maffiosi of cowboys?

TEFFER: Je kunt het de lobbyist niet kwalijk nemen dat hij zijn werk in het voordeel van zijn belangengroep doet. Het is aan de politicus om een besluit te nemen, nadat het hele pallet aan belangen werd gehoord.

En dat besluit moet het publieke belang dienen. Al kan een lobbyist gerust ook het publieke belang dienen. Maar de ene is verkoper van thee en de andere van wapens.

Peter Teffer Nederlandse onderzoeksjournalist (°1981), master in politicologie werkt voor diverse internationale media eerste boek in 2017: ‘Dieselgate: Hoe de industrie sjoemelde en Europa faalde’ van 2014 tot 2019 was hij redactielid van de in Brussel gevestigde nieuwswebsite EUobserver.com

5 FEBRUARI 2020

I

19

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

‘Kunst werkt helend’ Pieter Gyssels, theatermaker, singer-songwriter, schilder

I

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

k heb heel veel pech gehad als kind. Van mijn vijfde tot mijn negentiende werd ik misbruikt door drie mannen: eerst een familielid, dan een leider van de jeugdbeweging en ten slotte een leraar. Pas toen ik zesentwintig was, ben ik naar de politie gestapt om een klacht in te dienen. Ik zat met zoveel schaamte en angst. Ik trok jarenlang een façade op en vertelde niemand wat er aan de hand was.

Eén dader is intussen veroordeeld en er lopen nog twee rechtszaken.

Er leeft nog altijd iets donkers in mij. Ja, ik heb drie zelfmoordpogingen achter de rug. Ik ben lang niet de enige die misbruikt is. Toen ik erover getuigde op de radio tijdens de Warmste Week, liep mijn mailbox vol met reacties van lotgenoten.

Psychoanalyse heeft me enorm geholpen. Ik zie mezelf nu als een overlever en niet meer als een slachtoffer. Ik blijf in therapie gaan.

Het vergt moed om naar jezelf te kijken en stil te staan bij het leven.

Ik kan het iedereen aanraden. Ook aan de gesprekken bij Anaktisi, een lotgenotengroep voor wie in aanraking kwam met seksueel grensoverschrijdend gedrag, heb ik veel gehad. Het is een veilige omgeving om je ervaringen te delen, zonder oordeel.

20

I

5 FEBRUARI 2020

Ik draag zorg voor mijn gezondheid. Ik doe regelmatig aan sport, slaap voldoende, eet veganistisch en drink weinig alcohol.

Kunst werkt helend, zeker weten. Ik gebruik het als uitlaatklep om mijn verdriet en mijn pijn te kanaliseren. Op mijn eerste plaat ging het nummer ‘Why not you?’ over mijn duistere verleden. Mijn tweede album wordt dieper en gelaagder. De fundamentele eenzaamheid van de mens is een terugkerend thema. We praten zo weinig met elkaar. In de stad wonen we dicht bij elkaar, maar we staan ver van elkaar af. Iedereen leeft in zijn eigen bubbeltje. De muziek gaat meer richting elektronica en triphop.

Als kind heb ik geleerd te doen alsof alles oké is en als homo heb ik lang in de kast gezeten. Was ik daarom voorbestemd om te acteren? In het theater kan ik in ieder geval mijn passie voor verhalen en mensen kwijt. Als theatermaker bijt ik me vast in een thema. In mijn voorstelling #Dorian ging het bijvoorbeeld over de obsessie voor uiterlijke schoonheid bij jongeren onder invloed van sociale media. Goed theater sleept je mee, raakt je in je kern en zet je aan het denken.

Onbegrijpelijk dat de nieuwe

Vlaamse regering dat niet naar waarde schat. Als artistieke en logistieke rechterhand van choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui krijg ik de kans om mee te draaien in de top van de theaterwereld. Ooit hoop ik, zoals Larbi, van mijn eigen kunst te kunnen leven en mijn eigen universum te creëren.

Ik schilder vaak kubussen. Dat rechtlijnige zie je niet in de natuur.

Wij mensen zetten onszelf vast in blokken en vakjes. Ik werk met extra materialen, zoals zand en houtskool, om het werk meer textuur te geven. Ik hoor geregeld dat mijn kunst te somber is om in de woonkamer te hangen, maar ik krijg ook veel appreciatie. Ik ben altijd op zoek naar nieuwe plekken om te exposeren.

Ik leef graag in het oerwoud dat Brussel is. Het is zeker geen Utopia, maar er heerst een grote openheid, samenhorigheid, en warmte. Mensen leven hier samen, ongeacht hun herkomst. De stad bruist dag en nacht en leert je om zelfredzaam te zijn. Toen ik lesgaf, vond ik het geweldig om tussen de ketjes te staan en met hen in dialoog te gaan. Jongeren willen weten hoe de wereld in elkaar zit, en dat moet je stimuleren.

— TOM VAN BOGAERT

Pieter Gyssels (32) is een veelzijdige kunstenaar die onder het pseudoniem ‘Peter Castles’ opereert. Hij nam in 2012 het album ‘Muse of My Music’ op in Nashville, Tennessee, en studeerde in 2019 af als docent en regisseur aan de Toneelacademie Maastricht.

In 2020 wordt hij assistent van choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui en brengt hij een nieuwe plaat uit. Hij is opgegroeid in Brussel en woont in Schaarbeek. www.petercastles.com

© SASKIA VANDERSTICHELE

5 FEBRUARI 2020

I

21

Stadsleven

Kunstenaars maken docufictie over Noordwijk

‘WTC is niet alleen die torens’ B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Tot vandaag wordt er schande gesproken over het platgooien van de Noordwijk voor het Manhattanproject, waarvan de WTC-torens tot voor kort de (leegstaande) getuigen waren. Wordt er vandaag bij het neerpoten van het ZIN-project op de WTC-site dan wel écht geluisterd naar wat de buurt daarvan vindt? In hun slimme docufictie ‘WTC, A Love Story’ geven Lietje Bauwens en Wouter De Raeve hun kijk op de zaken vanaf de 25ste verdieping. — MICHAËL BELLON

D

e twee WTC-torens zijn inmiddels niet meer.

Eigenaar Befimmo laat de site ontmantelen om plaats te maken voor het multifunctionele complex ZIN. Volgens de plannen van architecten Jaspers-Eyers - die na een extra oproep van Brussels bouwmeester Kristiaan Borret versterkt werden met de bureaus 51N4E en L’AUCE - herbergt dat complex kantoren voor de Vlaamse administratie, woningen, coworkingruimtes, sportfaciliteiten, horeca, binnentuinen, en een groene benedenverdieping die zich ook openstelt voor de buurtbewoners.

Een voorbeeld van verantwoorde stedenbouw? Volgens WTC, A Love Story, de lowbudgetdocufictie van Lietje Bauwens en Wouter De Raeve die deze week in het Kaaitheater te zien is, niet. De film ensceneert ontmoetingen en gesprekken met absolute hoofdrolspelers uit het ontwikkelingsproject van WTC naar ZIN, zoals in eerste instantie Werner Joris van eigenaar Befimmo, bouwmeester Kristiaan Borret,

22

I

5 FEBRUARI 2020

makers laten zien hoe het op een slimme manier het ontwikkelingsproces van de oude WTC-torens weerspiegelt, en hoe een kritischere benadering van zo’n complex dossier nodig is om de kwalijke gevolgen ervan voor kwetsbare groepen in de buurt te kunnen milderen.

SOAP politica Ans Persoons, Freek Persyn van 51N4E, of activist Jan Denoo, en daarna ook Mehdi Kassou van BXLRefugees, sociale werkers Chaïma Ghaïda en Arnaud Van Puyenbroeck, en gemeenschapswerkers Pieter Torbeyns en Gert Bouquiaux.

De makers koppelen deze hoofdrolspelers aan acteurs als Kris Cuppens, Valentijn Dhaenens, Davis Freeman of Heike Langsdorf, die in hun plaats de gevoelige discussies moeten voeren die horen bij zo’n ingewikkeld project. Daarbij moeten de acteurs vooral improviseren, omdat ze vooraf maar een half uur door de echte hoofdrolspelers werden gebriefd om hun standpunten en argumentatie onder de knie te krijgen. Hachelijk voor de acteurs, maar ook voor de vastgoedman, de politica of de bouwmeester, die hun strategische discours zomaar overgenomen zien door acteurs die niet over alle informatie en beroepservaring beschikken. De fascinerende dynamiek van heel dat opzet is ook in de film gemonteerd. De

Kunstenaars Lietje Bauwens en Wouter De Raeve ontmoetten elkaar vijf jaar geleden in Brussel, en realiseren sindsdien onder de naam 431 uiteenlopende projecten rond stedenbouw en ruimtelijke ontwikkeling, die qua vorm en medium afhangen van het onderwerp. Sinds 2015 werkten zij op de 25ste verdieping van de WTC. Nu ontmoeten we hen op de zesde verdieping van het leegstaande Actirisgebouw aan de Beurs, waar een grote groep kunstenaars en vzw’s (Constant vzw, Jubilee, Overtoon) die al langer door de stad zwerft vanuit de WTC naartoe is getrokken.

Bauwens: “Op een gegeven moment zagen wij in de WTC-toren van alles gebeuren waar we in onze andere projecten ook mee bezig waren. Je zag die architect met die eigenaar in de lift stappen, en dan weer een andere. Het voelde als een soap. Toen hebben we met onze iPhone eerst een trailer gemaakt voor de toen nog fictieve soap WTC, A Love Story om uiteindelijk echt die film te gaan maken.”

Toch eerst nog wat achtergrond.

Het leegstaande WTC was voor de afbraak nog een creatieve duiventil.

De Raeve: “Bij gebrek aan globale visie voor de Noordwijk, richtte eigenaar Befimmo mede de vzw Up4North op, die tot doel heeft de perceptie van de wijk te verbeteren, zodat investeerders geïnteresseerd blijven. Up4North richtte samen met 514NE, Architecture Workroom Brussels en het Parijse ontwerpbureau Vraiment Vraiment, ‘Lab North’ op om de buurt interessant te maken door de aanwezigheid van kunstenaars en socioculturele initiatieven.

Kunstenaars van Lab North kregen ruimte in het gebouw als ze iets terug zouden doen voor de buurt, waardoor ze eigenlijk werden geïnstrumentaliseerd. Op basis van wat foto’s van een moestuin of een strandbar in de Noordwijk op Facebook kon je van een afstand denken dat het in de Noordwijk wel de goede kant op ging, maar wij zagen van dichtbij dat er ook exclusiviteit in die zogenaamde inclusiviteit verscholen zat.”

TOVERWOORDEN De film dan. Hoewel Bauwens en De Raeve erin slaagden zoveel partijen bij elkaar te krijgen, werpt de film een heel eigen licht op de ontwikkeling van de WTC-site, waardoor hij steeds verder van de docu richting fictie drijft. Bauwens: “In het begin renden we onervaren met camera’s door het gebouw. Van dat ‘vooron-

DOCUMENTAIRE WTC A Love Story (gratis), Lietje Bauwens en Wouter De Raeve (431), 11/2, 20.30 uur Workshop over de strijd tegen gentrificatie, 12/2, 16 uur, Kaaitheater, www.kaaitheater.be Extra materiaal op www.fourthirty-one.org, www.permanentbrussels.org

“In de jaren zeventig was ‘modernisme’ het toverwoord, nu zijn dat woorden als participatie en ecologie”

De docufictie koppelt acteurs, zoals Kris Cuppens, aan echte hoofdrolspelers.

derzoek’ tonen we nog een montage in de foyer van het Kaaitheater, maar behalve veel frustraties leverde die episode ons vooral het concept op voor de film. Zodra we ergens een camera opzetten, zagen we des te beter dat imago, representatie en vocabulaire heel belangrijk zijn in dit soort vastgoedbewegingen.”

“In de jaren zeventig was ‘modernisme’ het toverwoord waarmee privé en politiek de bulldozer konden laten aanrijden om een wijk plat te gooien, nu zijn dat woorden als ‘participatie’ en ‘ecologie’. Die woorden klinken even aantrekkelijk als ‘modernisme’ toen, maar eigenlijk komt het er nog altijd op neer dat een selecte groep mensen van een bepaalde klasse de macht heeft om zaken te sturen zonder oog voor de andere mensen op het terrein. Fanatiek gebruikte termen als ‘openheid’ en ‘mix’ klinken cru als je gaat onderzoeken

wat ze echt betekenen voor wie in deze buurt woont. En door de klimaatkaart te trekken, creëer je een situatie waarin er voor kritische vragen zogezegd geen tijd is.”

De makers kijken in deze dus ook in de boezem van kunstenaars, sociale initiatieven en architectuurbureaus als Architecture Workroom Brussels en 51N4E. De Raeve: “Als je van binnenuit, door samenwerking en overleg met bouwpromotoren en overheid een sociaal of ecologisch luik wil toevoegen aan vastgoedontwikkeling, dan moet je uitkijken dat je niet voor het karretje van die partijen wordt gespannen.

Onze film toont hoe moeilijk dat is.

Je moet eerst al mistige constructies als Up4North en Lab North doorprikken voor je kan bepalen waar je zelf staat. Daarom laten we in het tweede deel van de film de gemeenschapswerkers, de sociale werkers en een vertegenwoordiger

van de burgerplatformen aan het woord om hun verhaal te vertellen en een mogelijk toekomstscenario te schetsen. Zij hebben namelijk de handen vol met hun dagelijkse werking waardoor ze geen tijd hebben om effectief weerstand te kunnen bieden tegen participatieprojecten die hun claim niet waarmaken. De dag na de vertoning van de film houden we ook een gesloten workshop om te kijken hoe die sociale wijkorganisaties coalitie kunnen vormen tegen elitaire stedenbouwkundige plannen.”

REPRESENTATIE Het oude vraagstuk van representatie wordt urgent wanneer het woord ‘participatie’ te pas en te onpas wordt gebruikt. “Daarom laten we de hoofdrolspelers uit politiek, privé en architectuur ‘representeren’ door een acteur,” zegt Bauwens. “We maken er net als zij een theater van imago’s en mooie verhaaltjes van en bekennen hierin steeds meer kleur door bepaalde rollen uit te schrijven en andere rollen toe te voegen.”

“We verplichten de hoofdrolspelers om de controle los te laten, want de zoektocht naar controle is een probleem binnen ruimtelijke ontwikkeling,” zegt De Raeve. “Max on the Senne (plan voor de heraanleg van het Maximiliaanpark waarvoor een oproep is gelanceerd, red.) dat vanuit administratie is geschreven en via de bouwmeester de wereld ingestuurd, komt eigenlijk neer op

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

LIETJE BAUWENS, KUNSTENAAR

het vervangen van het park door de boerderij. Architecten mogen nu alleen nog uittekenen hoe dat dan moet gebeuren. Terwijl wij het omgekeerde zouden willen. Dat de heterogene partijen op het terrein heel geleidelijk aan agenderen wat er nodig zou zijn en dan zelf mee bepalen met welke architect ze dat willen realiseren. Promotoren komen te makkelijk weg met praatjes waar geen echte investeringen en aanpassingen tegenover staan. WTC is niet gewoon die torens. Ecologie gaat verder dan wat bomen planten in een gebouw, maar heeft impact op heel de wereld van sociale woonblokken en de vluchtelingen in het Maximiliaanpark. De politiek zou dat meer in handen kunnen nemen. Je kan niet aan de ene kant geld vrijmaken voor burgerplatforms en hen aan de andere kant negeren bij een vastgoedproject.”

En hoe overtuig je een eigenaar dat zulke diepgaande processen rond zijn gebouw niet neerkomen op kapitaalvernietiging? “Ook in overlegprocedures met échte inspraak komt er een punt waarop wegen zich scheiden, maar voor dat punt kan al een gezamenlijke weg worden afgelegd. Een mogelijke oplossing ligt ook bij een niet-speculatieve manier om met grond om te gaan.

Een andere workshop over Permanent, een project in samenwerking met Community Land Trust Brussels, staat daarom in het teken van dat idee.”

5 FEBRUARI 2020

I

23

Nick Trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

Ficelles B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Op 2 februari was het pannenkoekendag. Je kan niet altijd over alles schrijven. Maar andere dagen zijn even goed om pannenkoeken te bakken.

Koekenpannen verenigen meer mensen dan theologie.

Ze symboliseren samen zijn en met elkaar delen. Je maakt toch geen pannenkoeken voor jezelf alleen?

Daarom is de pannenkoek ook van iedereen. Honderden volkeren claimen ze als ‘typisch van bij ons’, ook al varieert de naam: flensjes, palullen (West-Vlaanderen), struif, maar ook koekenbakken (als zelfstandig naamwoord) in Brussel, couquebaques in Frans-Vlaanderen, crèpes, galettes, dentelles … De pannenkoek c.s. werd dan ook uitgeroepen tot ‘nationale plat’ in heel wat landen, Frankrijk voorop.

Over de hele wereld worden ze gebakken, van roti over blini tot okonomyaki en bó ˘ voor bij de pekingeend. bıng Waarom?

Wel, ooit ontdekte een holbewoner dat de zaadjes van planten, zelfs van grassen, eetbaar waren.

Toen ze het vuur beheersten, ontdekten mensen dat gekookte granen de tanden minder deden verslijten en ook voedzamer waren dan rauwe granen. En bij dat ontdekken moet er ooit een drets pap op een gloeiende kei zijn terechtgekomen. Zo ontstond de pannenkoek. De pannenkoek is het allereerste gebak, nog van lang voor men met desem of gist probeerde brood te doen

24

I

5 FEBRUARI 2020

rijzen. Giet om het even welk deeg op een hete plaat en je krijgt een pannenkoek.

Maar het is niet omdat het primitief is, dat pannenkoeken niet lekker zouden zijn.

Pannenkoeken bakken: er zijn evenveel recepten als er kookboeken zijn. Mijn gewaardeerde collega Wouter Klootwijk schreef ooit dat elk recept lukt, zelfs zonder eieren. En het is niet waar dat de eerste pannenkoek altijd mislukt, ontdekte hij. Maar hij bakte voor zijn onderzoek in een oude pan die nooit zeep had gezien.

Misschien is dat het wondermiddel?

In deze winterige dagen hoort nog een recept op basis van pannenkoek. U hebt ze verleden zondag al gegeten met stroop of met bruine suiker. Het is nu tijd voor hartige pannenkoeken.

Ik had u willen voorstellen aan de loempia van de Lage Landen: de ficelle picarde!

Het moet al een oud recept zijn, maar volgens de Franse keukenmythologie werd dit gecreëerd in Amiens, in de jaren 1950.

Het wordt sindsdien

“Koekenpannen verenigen meer mensen dan theologie”

bewaakt door een echte confrérie met kledij en muziek en heel de fanfare.

Zij hebben hét recept op hun website, maar ik prefereer er een dat ik vond in een boekje dat ik al héél lang bezit: Maak op voorhand pannenkoeken zonder suiker. Klop een deeg van 200 gram bloem, 2 eieren, 4 deciliter bier (met weinig hop, anders wordt het deeg bitter), een snuif zout. Laat het lopende deeg rusten gedurende minstens een half uur. Bak zoals gewoonlijk en laat de pannenkoeken koud worden.

Maak nu een duxelles: hak ruim 150 gram paddenstoelen klein, besprenkel met wat citroensap. Hak sjalotten even fijn en laat die in ruim boter glazig stoven. Voeg er de paddenstoelen bij en doe verder stoven tot het vocht er is uit verdampt. Fijngehakte peterselie toevoegen.

Een teentje look over persen is een goed idee. Peper uit de molen! De duxelles mag nu afkoelen. Meng met dikke room.

Neem nu een pannenkoek en beleg die met een schel goede gekookte hesp.

Lepel er de duxelles met room over en rol de pannenkoek op. Schik deze, en al de volgende die op eenzelfde manier werden geknuffeld, in een ingevette ovenschotel. Besprenkel alles met nog wat citroen, room en wat geraspte kaas.

Laat opwarmen en wat kleuren in de oven, tien minuten daaromtrent.

Er zijn mensen die een bechamelsaus gebruiken voor hun ficelles, maar boter en room zijn authentieker.

Smakelijk.

De hele reeks nalezen?

BRUZZ.be/trachet

Big City Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Waar loopt de Schaarbeek?

JONAS UIT SINT-JOOST

E

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

r zijn in Brussel heel wat plaatsnamen verbonden aan de rivier die er stroomt. Zo is de gemeente Molenbeek genoemd naar de gelijknamige sloot en ook Sint-Lambrechts-Woluwe en Sint-Pieters-Woluwe ontlenen hun naam aan de rivier de Woluwe. Daarom lijkt het een evidente vraag of ook Schaarbeek vernoemd is naar het water dat er vloeide.

Het toenmalige dorp werd inderdaad gebouwd rond de oevers van een rivier, alleen hebben we het hier niet over de Schaarbeek, maar wel over de Maalbeek. De rivier die ontspringt in Elsene in de buurt van de Abdij van Ter Kameren en uitmondt in de Zenne aan de Van Praetbrug, heeft de Maalbeekvallei vormgegeven en stroomt door Etterbeek, Sint-Joost en Schaarbeek. Die Maalbeekvallei is trouwens sterk afgelijnd door de rivier. Een duidelijk voorbeeld daarvan is te zien in de Graystraat in Elsene. Het hoogteverschil met de Kroonlaan die daarboven ligt, is zo’n twintig meter, vandaar de impressionante Gray-Kroonbrug die er boven de straat gebouwd is om de Kroonlaan te verbinden.

Ook in Schaarbeek baande de Maalbeek haar weg langs de scherpe oevers. Het is daaraan dat de gemeente haar naam te danken heeft.

Schaarbeek is namelijk een samenstelling van het woord ‘Schaer’, dat verwijst naar insnijding en het woord ‘beek’. Letterlijk dus een beek met steile oevers.

OVERWELFD De Maalbeek stroomt trouwens net zoals de Zenne nog steeds onder de stad, al zijn beide, net zoals veel andere wateren in Brussel overwelfd. “In 1856 werd er beslist om de Maalbeek te overkappen,” vertelt Martin Angenot, gids in het Riolenmuseum. “Net zoals heel wat andere rivieren in de stad, was de stroom een open riool geworden en oorzaak van ziektes bij de bevolking. De Maalbeek loopt nu nog steeds waar ze vroeger stroomde, al is ze een onderdeel geworden van het riolennet.

De rivier voorziet de riool van water. Haar weer naar de oppervlakte halen op de plek waar ze nu ondergronds stroomt, is dus zo goed als onmogelijk, omdat er op dat traject huizen en straten gebouwd zijn. Je zou haar kunnen omleiden, maar ook dat is een kostelijke zaak,” vertelt Angenot.

De Maalbeek is niet over het hele traject weggestopt. Ze is bijvoorbeeld nog te spotten in het Leopoldpark, waar de vijvers worden voorzien van water van bronnen van de rivier.

Ook de vijvers van Elsene en de bekkens ter hoogte van de Maria-Louizasquare onder Ambiorix doen eraan herinneren dat er daar

De overwelving van de Maalbeek in Schaarbeek. © ARCHIEF SCHAARBEEK

vroeger aanwezigheid was van water. Zelfs het water rond de Liefdesfontein in het Josaphatpark is nog een overblijfsel van waar de rivier stroomde. Al is er tussen die plekken en de oorspronkelijke bron geen verband meer, omdat die vijvers aangelegd zijn. Oorspronkelijk lagen er rond de Maalbeek trouwens zo’n 58 vijvers.

Verder zijn er nog enkele zijrivieren van de Maalbeek deels in open bedding. De Broebelaar in het Jean-Félix Happark, de Roodebeek in het Josaphatpark en de Kerkebeek in het natuurreservaat Het Moeraske in Evere.

Maar in Schaarbeek stroomt de Maalbeek alleen daar waar uitwerpselen en badwater dat ook doen: in de riool.

De loop van de Maalbeek. © ARCHIEF SCHAARBEEK

— LUANA DIFFICILE

VOLGENDE WEEK Waarom brandt er soms een rood lichtje aan het M-bord dat een metro-ingang aangeeft?

5 FEBRUARI 2020

I 25

COLOFON

CULTUUR & UIT Gerd Hendrickx

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

REDACTIE Jean-Marie Binst, Eva

BRUZZ

Christiaens, Filip De Rycke, Sara De Sloover, Tim Gatzios, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Stefanie Nijs, Jasmijn Post, Bram Van Renterghem, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Eyck, Steven Van Garsse, Danny Vileyn, Tom Zonderman

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

ADVERTEREN? Marthe Paklons,

02-650 10 61, sales@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs

(algemeen hoofdredacteur), Mathias Declercq

DB652120A0

MEDEWERKERS Nicolas Alsteen,

Gilles Bechet, Michaël Bellon, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Sophie Soukias, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE Karen De Becker CULTUUR & UIT: Geert Van der Hallen VORMGEVING CULTUUR & UIT: Heleen Rodiers ACTUA: Ruth Plaizier KALENDER UIT Sam De Ryck VERTALING John Arblaster, Martin McGarry, Laura Jones

Voer uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

DB652122A0

DB623070I9

Elke dag helpen we blinde en slechtziende mensen zelfstandiger te zijn.

Ben jij gepassioneerd door het helpen van anderen? Wil jij net als onze collega’s het verschil maken in het leven van personen met een visuele handicap?

Aarzel niet en solliciteer vandaag nog!

De Brailleliga zoekt een (M/V) :

VOLTIJDSE POLYVALENTE TECHNIEKER

Lokaal Bestuur Machelen zoekt enthousiaste collega’s (m/v)

Krijg je een goed gevoel bij het lezen van deze vacature?

Meer info en voorwaarden vindt u op onze website: www.braille.be/nl/job

Teamleider rein en wegen

DB652468A0

Contract van onbepaalde duur

C4 - C5 - contractueel (onbepaalde duur) Functie: Je organiseert en optimaliseert de operationele werking van de ploeg bestaande uit meewerkende ploegverantwoordelijken, arbeiders en hulparbeiders die instaan voor het onderhouden en het beheer van het openbaar domein op een ecologische, duurzame en energie-efficiënte wijze.

Profiel: diploma lager secundair onderwijs • minimum 2 jaar ervaring binnen het werkdomein • rijbewijs B (rijbewijs C is een troef)

Zorgkundigen C1 - C2 - contractueel (onbepaalde duur) Functie: Je staat in voor een optimale verzorging van de bewoners in het Woonzorgcentrum Parkhof. Samen met je collega’s bied je onze residenten een warme thuis. Het werken in shiften, weekends en op feestdagen vormt voor jou geen probleem.

Profiel: diploma technisch of beroeps secundair onderwijs in een zorgrichting of pedagogische richting • bij aanvang contract een visum kunnen voorleggen

Deskundige aankoop B1- B3 - contractueel (onbepaalde duur) Functie: Je staat in voor het projectbeheer van de aankoopdossiers voor leveringen en diensten volgens de wetgeving op de overheidsopdrachten.

Profiel: minstens diploma hoger secundair onderwijs • minimum 2 jaar ervaring met aankopen en overheidsopdrachten • rijbewijs B Wij bieden: mooie work-life balance • maaltijdcheques 7,50 euro • hospitalisatieverzekering • fietsvergoeding • gratis abonnement openbaar vervoer woon- en werkverkeer • meerekenbaarheid relevante dienstjaren Interesse?

Solliciteren kan tot uiterlijk 13 februari 2020 naar personeelsdienst@machelen.be.

Meer info op www.machelen.be/vacatures

machelen.be DB652467A0

DB651023A0

AANKOOP nertspels (bontjassen) • parels oude merkhorloges • oud goud zilveren en gouden munten • tin tandgoud • allerlei zilver • porselein zijden tapijt • rode koralen • edelstenen schilderijen (16e-17e-18e E) • porselein merkhandtassen • diamanten

BEL 0489 94 49 72

DB652547A0

GRATIS OFFERTE

DB620057H9

DB634786J9

droomcombinatie!

“Ver gaan voor mijn job?

Ik ga liever ver in mijn job.” regiotalent.be

Luxe groepsreis met Blauwe Vogelbegeleiding vanuit Brussel!

AFREISDATA 2020 30 mei • 13 juni • 18 juli 18 augustus • 5 september INFODAG IN ROESELARE Hotel Mercure do 13 februari om 11u

9 magische dagen

€2.690 /perso p on -alles alles inbe inbegrepen!

Luikersteenweg 62 • St-Truiden • T 011 70 55 00 • www.deblauwevogel.be

DB651540A0

Re i s f a m i l i e C a r l i e r

New York & IJsland