Nailshops als draaischijf voor Vietnamese mensenhandel
Bruno Devillé over de Centrumgalerij
‘Vic streed voor basisrechten voor iedereen’
Bij het overlijden van Vic Anciaux
‘Het is belangrijk om geweld zichtbaar te maken’
‘Facing Violence’ in de Beursschouwburg
AN INTRIGUING MIX OF QUIRKY INTERVENTIONS CONDUCTED BY ILAN VOLKOV
EXTRA: WORLD PREMIERE: VIOLA CONCERTO BY CASSANDRA MILLER
SYMFOMANIA! KIDS ATELIER: COMBINE THE CONCERT WITH A MUSIC WORKSHOP FOR YOUNG MUSIC LOVERS (10+)
BRUPHIL CAFÉ: AFTERTALK WITH CONDUCTOR ILAN VOLKOV, COMPOSER CASSANDRA MILLER & VIOLIST LAWRENCE POWER
STREETFOOD: GREEK PASTRIES
A QUEST FOR THE SOUND OF LIGHT, PURITY AND LOVE - IN COLLABORATION WITH ICTUS
EXTRA: CITY WALK: EXPO PETER LINDBERGH - UNTOLD STORIES
BRUPHIL CAFÉ: AFTERTALK WITH CONDUCTOR ILAN VOLKOV
AFTERPARTY: DJ PIP
2023
A LIVE MULTIMEDIA PERFORMANCE - BASED ON OLAF STAPLEDON’S SCIENCE FICTION NOVEL
A FILM ABOUT HUMANITY ON THE VERGE OF EXTINCTION, NARRATED BY TILDA SWINTON
Voor onze vlot bereikbare nieuwe jezuïetenschool in Molenbeek zoeken wij
15 leerkrachten 1ste jaar secundair onderwijs (A- & B-stroom)
die samen als warm en gedreven team de school mee vormgeven.
Alle info op www.egied.be
Wij beschouwen diversiteit in ons schoolteam als een meerwaarde en moedigen je aan te solliciteren ongeacht je etnisch-culturele achtergrond, leeftijd, geloofsovertuiging, gender of beperking.
De groeiende digitale kloof betekent dat tal van Brusselaars moeite hebben met dagelijkse onlineactiviteiten
Ramkot heeft met In Between Borderlines een nieuw album en is klaar voor een dertigtal concerten
05 EDITO
06 HET GESPREK Bruno Devillé, RSZinspecteur over de Vietnamese nagelstudio’s
12 IN BEELD Bart Dewaele
14 IN DE KIJKER De erfenis van Vic Anciaux
15 KORT GESPREK Architect Gérald Ledent schreef een boek over de Brusselse woningbouw
17 BEELDCOLUMN Kim Duchateau
18 COVER STORY Kan Brussel Europese hoofdstad blijven?
24 BIJGEDACHTE Hoog spel op de Josaphat-site
26 BIG CITY Wie was Gabrielle Petit?
27 BEESTIG BRUSSEL De zwarte specht hoor je wel, maar zie je niet
32 DE SLAAPKAMER van Raven
34 PORTRETTEN De Beursschouwburg breekt met geweld
38 NICK TRACHET Winteroctopus
39 SELECT Eat & Drink Clair/Obscur
Smalltalk Lisaboa Houbrechts
De vijf inzichten Johan Reyniers
‘De sloophamer, afgewisseld met melodieën waarop je moeilijk kan stilzitten’De Beursschouwburg gaat op zoek naar manieren om om te gaan met geweld. Verschillende artiesten geven hun kijk op het onderwerp.
Abonneer
BRUZZ dag
brengt je van maandag tot zaterdag de actualiteit van de dag (in het Nederlands).
BRUZZ week
serveert je iedere zaterdag de belangrijkste hoofdpunten van de voorbije week (in het Nederlands).
BRUZZ culture
ontvang elke donderdag de BRUZZ-selectie in je mailbox en begin goed voorbereid aan je cultureel weekend (Nederlands, Frans en Engels gemixt).
BRUZZ international
voor en door internationale Brusselaars, met elke week restauranttips, cultuurreportages en portretten (in het Engels).
BRUZZ
Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65
ABONNEMENTEN
Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80
Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Rest van België: 29 euro per jaar;
IBAN: BE98 3631 6044 3393
van Vlaams Brusselse Media vzw
Buiten België: 35 euro per jaar.
OPLAGE
55.000 exemplaren.
ADVERTEREN?
Marlies De Deygere
02-650.10.81
marlies.dedeygere@bruzz.be
DISTRIBUTIE
Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be
ALGEMENE DIRECTIE
Dirk De Clippeleir
HOOFDREDACTIE
Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)
COÖRDINATOR MAGAZINE
Kris Hendrickx
CULTUUR & UIT
Gerd Hendrickx
ART DIRECTOR
Heleen Rodiers
VORMGEVING
Ruth Plaizier
EINDREDACTIE
Karen De Becker, Bouke Schut
WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER
Eva Christiaens, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Jasper Croonen, Charlotte Deprez, Anke Dirix, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden, Max Wyckaert (medewerkers)
VERTALING
Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones
FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE
Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Kristof Pitteurs
Flageyplein 18, 1050 Elsene.
BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij
Printing Partners
Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie
Elk jaar 5 miljard euro aan opbrengsten en goed voor 120.000 jobs. Dat zouden de Europese en internationale instellingen voor ons land betekenen volgens een regeringsnota die La Libre Belgique eind vorig jaar kon inkijken. Logisch dus dat Frankrijk en Luxemburg er achter de schermen alles aan doen om minstens een aantal van die instellingen hun richting uit te doen komen. Logisch ook dat de Belgische overheden en in het bijzonder het Brussels Hoofdstedelijk Gewest veel – om niet te zeggen alles – doen om het de internationale ambtenaren hier zo aangenaam mogelijk te maken.
Voor dit magazine spraken we met Alain Hutchinson (PS), de Brusselse commissaris voor Europa en Internationale Organisaties. Hij bevroeg bijna 1.400 Europese ambtenaren. En wat blijkt? Zij storen zich aan dezelfde problemen als de gemiddelde Brusselaar: onveiligheid, vuilnis op straat, het gewestelijk expressnet dat maar niet afraakt … Laat dat een signaal zijn voor onze overheden: wil je de Europese en internationale aanwezigheid in deze stad verzekeren, moet je vooral die problemen oplossen. En als tussendoor de pleinen en kruispunten in de Europese wijk een facelift krijgen, is dat wel mooi meegenomen, maar zeker niet het belangrijkste.
MELD NIEUWS
Zelf nieuws gespot?
Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws
Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be
VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels
WWW.BRUZZ.BE
FR Des revenus annuels de 5 milliards d’euros et pas moins de 120 000 emplois, voilà ce que représenterait la présence des institutions internationales en Belgique selon une note du gouvernement qu’a pu consulter La Libre Belgique. Il est donc logique que, dans les coulisses, le Luxembourg et la France font tout pour faire venir ne serait-ce qu’une partie des institutions chez eux. Et logique aussi que les gouvernements belge et de la Région Bruxelles-Capitale font beaucoup – pour ne pas dire tout – pour que les fonctionnaires européens se sentent bien ici. Dans ce magazine, nous avons parlé à Alain Hutchinson (PS), le commissaire bruxellois pour l’Europe et les Organisations Internationales. Il a fait une enquête chez près de 1 400 fonctionnaires européens. Résultat : les fonctionnaires européens se plaignent des mêmes problèmes que le Bruxellois moyen, à savoir l’insécurité, la propreté publique, le réseau RER qui ne semble jamais être réalisé… Que ce soit un signal pour les autorités. S’ils veulent maintenir la présence européenne et internationale à Bruxelles, il faudra avant tout tacler ces problèmes-là. Et si entre-temps les places et carrefours du Quartier Européen sont réaménagés, c’est une bonne chose, mais ce n’est certainement pas la priorité.
EN Five billion euro in annual revenue and 120,000 jobs – that is what the European and international institutions mean for our country, according to a government memo that La Libre Belgique read last year. It is perhaps not surprising that behind the scenes, France and Luxembourg are doing everything they can to bring at least a few of those institutions their way. It is also not surprising that the Belgian authorities, and in particular the Brussels-Capital Region, are doing a lot – not to say everything – to make life here for international civil servants as nice as possible.
For this magazine, we spoke to Alain Hutchinson (PS), the Brussels commissioner for Europe and International Organisations who has surveyed nearly 1,400 European officials. Turns out that they are bothered by the same problems as the average inhabitant of Brussels: rubbish in the streets, the never-ending work on the regional express network ...
Let this be a signal to our authorities: if you want to ensure the European and international presence in this city, you certainly have to solve these problems. And if, along the way, the squares and intersections in the European district get a facelift, that is a nice bonus, although certainly not the most important thing.
“Onveiligheid, vuilnis op straat, ook de Europese ambtenaren storen zich daaraan”
Kristof Pitteurs, hoofdredacteur
Het gesprek. Bruno Devillé onderzoekt illegale tewerkstelling
Vorige week sloot de Brusselse burgemeester
Philippe Close (PS) de Centrumgalerij, waar chemische producten uit de nagelstudio’s irritatie bij passanten veroorzaakten. Maar er is wel meer dat stinkt, zo weet Bruno Devillé van de Brusselse
RSZ: achter de salons gaat een netwerk van Vietnamese mensenhandel schuil. door Max Wyckaert
Het incident in de Centrumgalerij vestigt opnieuw de aandacht op de deplorabele werkomstandigheden van de (illegale) Vietnamese werknemers in de nagelstudio’s. Met hun arbeid betalen ze vaak hun schulden af aan mensenhandelaars, alvorens de oversteek naar Engeland te wagen. Een tocht die niet zonder gevaar is: in 2019 stierven nog 39 Vietnamese migranten in een koelcontainer in het Engelse Essex.
In Brussel vielen vorige week gelukkig geen doden, maar dat het zaakje niet enkel letterlijk stinkt – wie af en toe door de Centrumgalerij of Agoragalerij struint, herkent de penetrante geur van solventen en nagellak – wordt duidelijk in een gesprek met Bruno Devillé. Al een kwarteeuw werkt hij als inspecteur bij het Ecosoc-team van de Brusselse RSZ. Dat onderzoekt met gerichte controles illegale tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten en detecteert mensenhandel.
De Vietnamese nagelstudio’s in Brussel staan sinds 2017 op de radar van Devillé, nadat de Brusselse politie had beslist om een kijkje te nemen in de Centrumgalerij, waar toen het ene na het andere Vietnamese nagelsalon de deuren opende.
Hoe is de wildgroei aan nagelsalons er gekomen?
BRUNO DEVILLÉ: Waarschijnlijk begon die al rond 2015 in de Centrumgalerij. Daar bleek het indertijd minder aantrekkelijk te zijn voor handelaars, dus zag de galerijbeheerder de nagelstudio’s graag komen. Het begon met één salon, dan tien, dan twintig. Dat wekte onze nieuwsgierigheid, want commercieel gezien is het niet logisch om al die zaken naast elkaar te openen.
Sindsdien is het aantal nagelsalons in Brussel alleen nog maar gestegen. Toen bleek dat er geen plaats meer was in de Centrumgalerij, openden ook salons in de Agoragalerij, vlak bij de Grote Markt. De vele faillissementen tijdens Covid waren een katalysator. Veel van de winkels in de Agoragalerij zijn toen overgenomen en omgevormd tot nagelsalons.
In een volgende fase zagen we in zowat alle gemeenten in het gewest nagelstudio’s opduiken. Enkel in Molenbeek streken de winkels nog niet neer.
Ondanks de vele nagelsalons, boeren die zaken in de Centrumgalerij goed, hoe komt dat?
DEVILLÉ: De huurprijzen liggen er lager en de Vietnamese nagelsalons zijn ook een stuk
goedkoper dan andere schoonheidssalons. Ze trekken dus een groot cliënteel aan. Binnen de Vietnamese gemeenschap was daarom snel geweten dat er geld te verdienen is met zo’n schoonheidssalon.
De nagelsalons lijken dus vooral een typisch Vietnamese business te zijn. Waarom is dat specifiek Vietnamees?
DEVILLÉ: Dat nagelverzorging een typisch Vietnamese activiteit is, werd voor het eerst duidelijk in de Verenigde Staten. Op de plekken waar veel van de ‘boat people’ (Vietnamezen die na de Vietnamoorlog en de val van Saigon in 1975 hun land ontvluchtten in gammele bootjes, red.) terechtkwamen, openden zij nagelsalons.
Hebben die Brusselse salons dan ook hun historische wortels in de Vietnamoorlog?
DEVILLÉ: In de nasleep van de Vietnamoorlog is er wel een Vietnamese migratie naar België geweest, die in Brussel vooral zichtbaar was door Vietnamese restaurants rond de Beurs en de ULB in Elsene. De nagelsalons die je vandaag ziet, hebben echter nog weinig te maken met die historische wortels.
Zowel de uitbaters als werknemers ervan zijn afkomstig uit één provincie: Nghe An, in het noorden van Vietnam. Dat blijkt een van de armste regio’s van het land te zijn met een hechte katholieke gemeenschap. Elke zondag komt die Vietnamese gemeenschap in Brussel samen voor een misviering en daar worden de werknemers voor de nagelsalons gerekruteerd.
Bruno Devillé is inspecteur bij de Brusselse RSZ: “Vermoedelijk moeten de mensen die hier zijn nog een schuld afbetalen en worden ze daarvoor ingezet in de nagelsalons.”
Volgens een rapport van Myria, het Federaal Migratiecentrum dat onder meer strijdt tegen mensenhandel en mensensmokkel, zouden de nagelsalons deel uitmaken van een Vietnamees netwerk van mensenhandel. Iets dat duidelijk werd na de doden in Essex in 2019. Is er een link met de nagelstudio’s in de Centrumgalerij?
DEVILLÉ: We weten dat de 39 overleden Vietnamezen uit Essex via België naar het Verenigd Koninkrijk zijn gegaan en dat ze ook in de Centrumgalerij zijn geweest. Of ze daar ook effectief gewerkt hebben, is niet zeker.
Die Centrumgalerij blijft dus een spil in de mensenhandel van Vietnamese migranten?
DEVILLÉ: Bij controles zien we veel mensen die hier illegaal verblijven. Vaak zijn het minderjarigen en niet alleen meisjes, maar ook jongens. Zij volgen een opleiding nagelver-
zorging in Vietnam, omdat ze weten dat er in Europa werk te vinden is in die sector. Daarom vragen we ons af of er geen structureel plan achter zit.
Een structureel plan om uiteindelijk in het Verenigd Koninkrijk te raken?
DEVILLÉ: Dat is wat we vermoeden. Er zijn meerdere migratieroutes vanuit Vietnam naar het Verenigd Koninkrijk. Tot de oorlog in Oekraïne liep de belangrijkste via Rusland, over Europa en dan naar het Verenigd Koninkrijk, met enkele belangrijke verzamelpunten binnen Europa.
In Praag bestaat er bijvoorbeeld een grote Vietnamese gemeenschap met eigen supermarkten en een Vietnamese wijk, net als in Berlijn, waar veel Vietnamezen dan weer actief zijn in de sigarettensmokkel.
Vanuit die vaststelling en wetende dat de doden van Essex in Brussel gepasseerd zijn, vragen we ons nu af of de nagelsalons in Brussel niet wijzen op een nieuw verzamelpunt, met een eigen specifieke economische activiteit.
Brussel als tussenstop, waar geld te verdienen valt in de schoonheidssector?
DEVILLÉ: Ja. Vermoedelijk moeten de mensen die hier zijn nog een deel van hun reis betalen of een schuld afbetalen en worden ze daarvoor ingezet in de nagelsalons. Die reis wordt ook steeds duurder, met bedragen tot 20.000 euro. Sommige Vietnamezen moeten daarvoor hun huis of gronden verkopen.
Schulden zijn ook de reden waarom steeds minder Vietnamezen aangeven minderjarig te zijn. Ze vrezen in allerlei opvangstructuren terecht te komen, waar ze niet zomaar uit kunnen en waardoor ze niet meer kunnen werken.
Waarom halt houden in Brussel en niet meteen de oversteek wagen? Is Frankrijk geen logischere tussenstop op weg naar Engeland?
DEVILLÉ: Je mag er niet van uitgaan dat een verzamelplaats altijd zo dicht mogelijk bij de bestemming ligt. Er is veel aandacht geweest voor bijvoorbeeld de jungle in Calais, maar uiteindelijk is gebleken dat de migranten daar moesten terugvallen op mensensmokkelaars die slecht georganiseerd waren. Een goed georganiseerde mensensmokkel situeert zich niet naast een haven, maar net op een plaats waar het kalm is en er minder controle is.
Inspecteur“Mensen moeten zich er bewust van zijn dat er achter de façade van die nagelstudio’s mensenlevens in gevaar zijn”
Bruno Devillé
bij de Brusselse RSZ
Is Brussel ook een eindhalte voor sommigen?
DEVILLÉ: Door de Brexit is het moeilijker om in Engeland te raken en dus wordt Brussel voor sommige migranten – zonder dat zij dat op voorhand weten – uiteindelijk een eindhalte.
Voor andere Vietnamese nieuwkomers is dat al een bewuste keuze. Sommige vrouwen proberen aan Belgische papieren te raken door hier te bevallen. Ik geef het voorbeeld van een jonge Vietnamese vrouw die we onlangs controleerden in een nagelsalon, in het bijzijn van een Vietnamese man, van wie we honderd procent zeker wisten dat hij haar echtgenoot was. De vrouw was erin geslaagd om een andere Vietnamese man, die intussen Belg geworden was, te overtuigen van het feit dat
hij de biologische vader was van het kind dat zij op de wereld zou zetten. Die man heeft dat kind uiteindelijk erkend, waardoor de baby automatisch de Belgische nationaliteit verkreeg. De vrouw heeft vervolgens een gezinshereniging aangevraagd als ouder van een minderjarig kind.
Hoe komt het dat de Vietnamese mensenhandel zich schijnbaar rustig weet te organiseren in Brussel?
DEVILLÉ: Het is een kosmopolitische stad waar je makkelijk anoniem kan verblijven. Mensen van dezelfde nationaliteit mogen er dan wel in bepaalde wijken samenwonen, maar die verschillende nationaliteiten onderling leven niet gescheiden. Neem nu de Vietnamezen die in 2019 het leven lieten in Essex. De safehouses van die
mensen bevonden zich vlak bij het Zuidstation in Anderlecht, niet bepaald in een Vietnamese wijk.
Ook in de Matongewijk kan je op steeds meer plekken terecht voor nagelverzorging. Toch opvallend op een plek die vooral bekend is voor Afrikaanse winkels en haarsalons?
DEVILLÉ: De situatie in Matonge is inderdaad bijzonder en toch verontrustend. Steeds meer Vietnamezen openen nagelsalons in de wijk, waar zich nog een ander fenomeen voordoet: uitbaters van Afrikaanse kapperszaken onderverhuren in hun salon – officieel of niet – een plekje aan Vietnamese nagelverzorgers. Soms gaat het letterlijk om een tafel en een stoel.
Dat is voor beide partijen voordelig. Klanten die hun haar laten knippen, laten meteen ook hun nagels verzorgen en andersom. Achter die onderverhuur zit een heel businessmodel, waarbij een klant voor meerdere diensten terecht kan op één enkel adres. Dat maakt het voor ons moeilijker om te achterhalen wie de officiële huurder is, wie onderhuurt en dus wie een
Is er wel voldoende mankracht om de strijd aan te gaan met de georganiseerde mensenhandel? Stef Janssens, expert mensensmokkel en mensenhandel bij Myria, noemde het gebrek aan personeel bij
“Elke zondag komt die Vietnamese gemeenschap in Brussel samen voor een misviering en daar worden de werknemers voor de nagelsalons gerekruteerd”
Bruno Devillé Inspecteur bij de Brusselse RSZ
mensen hadden geklaagd over irritaties aan de
het Brusselse Ecosoc-team in 2021 dramatisch.
DEVILLÉ: Er is op dit moment inderdaad te weinig personeel, maar tegen april hopen we twee extra mensen te hebben en tegen begin volgend jaar nog eens twee. Die extra aanwervingen zijn een gevolg van de beslissing van de regering eind 2022 om budget vrij te maken om dit jaar extra inspecteurs aan te werven voor de bestrijding van mensenhandel.
Dan zouden jullie met zeven zijn. Wat is het gevolg van die onderbezetting?
DEVILLÉ: We kunnen minder aanwezig zijn op het terrein en voor grote dossiers, zoals dat van de Vietnamese mensenhandel, duurt het onderzoek langer. Neem de controleactie die we in oktober hielden in de galerij van de Naamsepoort. Daar zijn we nog altijd aan bezig, vijf maanden na datum. En dan gaat het enkel nog maar over zwartwerk, niet eens onderzoek naar mensenhandel.
Is het als consument nog wel verstandig om naar die goedkope Vietnamese nagelsalons zoals in de Centrumgalerij te gaan?
DEVILLÉ: Mensen moeten zich er bewust van zijn dat er achter de façade van die nagelstudio’s mensenlevens in gevaar zijn en dat de persoon die je nagels verzorgt hier hoogstwaarschijnlijk terechtkwam door mensenhandel, veel geld betaald heeft om hier te
raken en moet werken om schulden af te betalen op straffe van represailles tegen zijn of haar familie in Vietnam. Ook het feit dat die werknemer een hele dag moet werken met allerlei chemische producten die irriterend kunnen zijn voor de luchtwegen, verdient onze aandacht.
Ik begrijp natuurlijk dat in een crisisperiode als deze de mensen op zoek gaan naar de goedkoopste formule en het cliënteel in de Centrumgalerij en de Agoragalerij bestaat vaak uit jongeren die minder middelen hebben. Maar als de werknemer die tegenover jou zit amper met jou kan
FR La semaine passée, le bourgmestre bruxellois Close (PS) a fermé la Galerie du Centre après une dizaine de plaintes pour irritation aux yeux et aux voies respiratoires. En cause : les produits chimiques utilisés dans les salons de pédicure de la galerie. Une affaire qui ne sent pas que littéralement mauvais. Bruno Devillé, inspecteur expert de l’ONSS de Bruxelles, nous explique que les salons cachent un vaste réseau de trafic d’êtres humains vietnamien. Souvent des immigrés illégaux qui travaillent dans des conditions malsaines pour financer leur traversée vers le Royaume-Uni.
communiceren, dan kan je wel vermoeden dat er iets niet pluis is. Een bezoek aan zo’n goedkope nagelstudio is trouwens niet zonder gevaar: niet alle producten die we aantreffen in die zaken zijn erkend in de EU
Hoe ziet u het verder evolueren?
DEVILLÉ: Ik denk dat de migratiestroom niet zal stoppen. Mensen kunnen hier meer geld verdienen dan in Vietnam en dat is aantrekkelijk. Maar de markt voor nagelsalons zal op de duur wel verzadigd geraken. Ik sluit niet uit dat de Vietnamese mensenhandel zich daarna op andere sectoren richt.
EN Last week, Brussels Mayor Close (PS) closed the Galerie du Centre after many complaints of eye and respiratory problems. Cause: the chemicals used in the many nail salons in the gallery. This puts the spotlight on a business that stinksand not only literally. Talking to Bruno Devillé, inspector-expert at the Brussels NSSO, we learned that there is a network of Vietnamese human trafficking behind the nail salons.
In these places, illegal Vietnamese migrants often work in hazardous conditions to finance their journey to the UK.
Burgemeester Philippe Close liet de Centrumgalerij sluiten, op de poort plakken enkele papieren met meer uitleg. Voorlopig worden er geen nagels meer gelakt. © IVAN PUT
Met zijn brute betongevel, grote ramen en primaire kleuren die aan het werk van Piet Mondriaan doen denken, kan je er niet naast kijken. De markante residentie Saint-Géry, op de hoek van de Karperbrug en de Arteveldestraat, is van de hand van Paul-Amaury Michel en wordt nu beschermd. Want het pand uit 1958 mag dan een ufo lijken tussen negentiende-eeuwse gebouwen, het geldt ook als een iconisch voorbeeld van het modernisme in Brussel. Voor staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed Pascal Smet (one. brussels/Vooruit) past de beslissing binnen een beleid dat architecturale parels uit alle periodes wil beschermen. KH
Hij
kocht de AB en maakte van een correcte taalwetgeving een halszaak. “Dat Vlamingen zich vandaag in Brussel trots Vlaming durven te noemen, is misschien wel de belangrijkste erfenis van Vic Anciaux.”
door Anke Dirix en Jasmijn PostVic Anciaux, die vrijdag op 91-jarige leeftijd overleed, leerde het klappen van de politieke zweep eerst als gemeenteraadslid voor de Volksunie in Machelen en Brussel, later als federaal parlementslid en ten slotte als staatssecretaris in zowel de federale als de Brusselse regering. Centraal in zijn engagement stonden de staatshervorming, migratie en – natuurlijk – de taalwetgeving.
De gevoeligheid voor dat laatste was niet alleen een reactie op de gespannen situatie in Brussel, met een anti-Vlaamse burgemeester als Roger Nols (FDF) van Schaarbeek die in de jaren zeventig in het gemeentehuis aparte loketten opende voor Vlamingen. Het was ook een logisch gevolg van zijn werk. Anciaux was in het begin van zijn carrière huisarts in Machelen, maar constateerde dat zijn patiënten enkele kilometer verder, in Brusselse ziekenhuizen, niet in het Neder-
lands behandeld konden worden. Een schande, vond hij dat. Een politicus zien die opkomt voor Vlamingen, dat deed toen iets met de Vlamingen in Brussel, zegt Daniël Buyle, jarenlang griffier van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Hij stelt dat de Vlamingen in Brussel dankzij Anciaux “niet meer bang hoeven te zijn om zich als Vlaming te uiten”. Guy Vanhengel (Open VLD) beaamt: “Anciaux is een van mijn voorgangers geweest die de Vlaamse aanwezigheid als een van de eersten heel duidelijk op de kaart heeft gezet. Ik herinner me dat ik als tiener daarom een beetje fan was van hem.”
In 1977 werd Anciaux staatssecretaris voor Vlaamse Cultuur en Brusselse Zaken in de Belgische regering. In die tijd onderhandelde hij mee over het Egmontpact, dat de nieuwe structuur van het federale België vorm
moest geven. Hoewel de staatshervorming er toen nog niet meteen kwam – de regering viel – werden grote delen later toch uitgevoerd. Denk aan de Vlaamse en de Franse Gemeenschap die bevoegd zijn voor persoonsgebonden materie in Brussel, zoals sport, zorg, onderwijs en cultuur
Anciauxs rol daarin was niet te onderschatten. “Hij was een van de belangrijkste onderhandelaars, vooral over het deel over Brussel en de Rand,” zegt Buyle. Voormalig ondervoorzitter van de Volksunie, Geert Lambert, noemt Anciaux iemand die “tot het uiterste ging”, maar ook er alles aan deed om tot een “vaderlijk compromis” te komen. “Ik denk daarom dat dat hij niet zou standhouden in het huidige klimaat, aangevuurd door de harde, sociale media.”
In het nieuws omdat Oud-politicus Vic Anciaux overleed vrijdag op 91-jarige leeftijd. Heel wat politici reageerden op zijn dood.
Over welk dossier gaat het?
Vic Anciaux was een boegbeeld van de Volksunie en werd later staatssecretaris voor Brusselse Zaken. Hij woonde in Laken en zette zich in voor heel wat Vlaams-Brusselse instellingen.
na’
was begaan met het lot van migranten,© BART DEWAELE
Is hij daarin te ver gegaan, wat het Egmontpact betreft? Het pact stuitte in ieder geval op groot verzet in de Vlaamse beweging. Ook de Volksunie verloor tijdens de verkiezingen in 1978 een derde van haar kiezers en de Vlaams-nationalistische tak van de partij splitste zich af tot Vlaams Blok (het latere Vlaams Belang). De Volksunie viel later verder uit elkaar.
Anciaux zette belangrijke stappen voor de Vlaamse culturele infrastructuur in Brussel. Als federaal staatssecretaris voor Cultuur kocht hij de Ancienne Belgique, net als het Schaarbeekse gemeenschapscentrum De Kriekelaar.
Dat was toen een opvallende keuze, herinnert Vanhengel zich. In de wijk van de Kriekelaar woonden niet veel Nederlandstaligen, vergeleken met andere wijken. Maar Anciaux had een visie voor de lange termijn, zo blijkt. Vandaag huisvest de vernieuwde Nederlandstalige basisschool De Kriek zo’n duizend leerlingen.
Anciaux was begaan met het lot van migranten. Hij stelde vast dat een groot deel van de arbeiders die in de jaren 1960 naar België kwamen, hier ook bleef. Hij bekommerde zich om de emancipatie van minderheden, net als om die van de Vlaming in Brussel. “Ik was als jongeman inwendig razend toen ik vernam hoe de Vlamingen destijds in Wallonië of Frankrijk moesten gaan werken en daar als beesten werden behandeld. Ik wil niet dat de migranten in Brussel hetzelfde lot ondergaan,” liet hij optekenen in weekblad Knack in 1997.
Die bekommernis om de mede-Brusselaars van vreemde origine uitte zich in de opvatting dat de Vlaamse gemeenschap in Brussel zich moest openstellen. “De instellingen, het welzijnsbeleid en het onderwijs moest op iedereen gericht zijn,” herinnert gewezen Brussels minister Brigitte Grouwels (CD&V).
“Met het thema migratie heeft hij echt het verschil gemaakt,” denkt Sven Gatz (Open VLD). In 1978 legde hij een nota neer bij de nationale ministerraad ‘betreffende het beleid inzake Immigratie’. De nota werd nooit goedgekeurd, maar gaf wel een aanzet voor het Belgische en Vlaamse integratie- en minderhedenbeleid.
“Als ik nu sommige uitspraken of debatten hoor, denk ik dat velen er goed aan zouden doen om die nota te herlezen,” zegt Lambert. “Voor Anciaux was migratie geen eng, nationalistisch verhaal van Vlamingen die altijd en overal Nederlands moesten kunnen spreken. Het was een sociale strijd. Voor Vic hadden alle mensen recht op hun basisrechten, daar streed hij voor.”
Anciaux begon met politiek door de taalkwestie en stapte eruit om dezelfde reden. In 1997 nam hij ontslag uit de Brusselse regering uit protest tegen het Franstalige geknibbel aan de tweetaligheid bij de brandweer in Brussel.
Zopas verscheen Brussels Housing, een lijvig boek over de Brusselse woningbouw door de geschiedenis. “Brusselaars hebben hun huis altijd willen personaliseren,” zegt architect Gérald Ledent, die het boek schreef samen met Alessandro Porotto.
Typisch voor Brussel is het rijhuis, schrijft u.
Het rijhuis, met zijn drie kamers en suite, is het DNA van de stad. Een derde van de Brusselse woningen zijn rijwoningen, het gewest telt er 180.000. Ze werden vanaf 1870 in grote serie gebouwd. Ook in steden als Londen en Amsterdam heb je heel veel rijhuizen, maar die zijn allemaal identiek. In Brussel is de plattegrond van de meeste rijhuizen dezelfde, maar de gevels zijn heel verschillend omdat iedere bouwheer zijn woning wilde personaliseren.
Hoe is de woningbouw in Brussel door de jaren heen geëvolueerd?
De belangrijkste evolutie is die van individuele huizen naar collectieve woningbouw. Iets wat voor de Brusselaars, zoals voor alle Belgen, niet simpel was om te aanvaarden. De droom van de Belg is een eigen (rij) huis. Eind 19e eeuw verrezen de eerste collectieve gebouwen voor sociale huisvesting. Dat was goedkoper, want je kon meer woningen maken op dezelfde oppervlakte.
De bourgeoisie zag het collectieve wonen aanvankelijk niet zitten en ging pas overstag na WOI, toen ze het moeilijker kreeg om het huispersoneel te betalen. Het werd dan wel meteen groots, luxueus en met een lift, zoals de Résidence Palace waar de bewoners een theater, tennisbaan en zwembad deelden.
Als je door het centrum loopt, zie je een mengelmoes van bouwstijlen. Een zootje volgens sommigen.
Ik noem het een poëtische chaos. Brussel is een collage van stijlen en periodes. Doordat er bij onze stedenbouwkundige regels altijd ruimte is voor interpretatie, gebeurt het dat je in het stadscentrum een pand uit de 18e eeuw ziet geflankeerd door een modernistisch flatgebouw dat er vijf verdiepingen bovenuit steekt. Dat is ondenkbaar in Parijs of Amsterdam, waar het collectieve gevoel voor esthetiek groter is dan het belang van de individuele keuze. Parijzenaars zijn trots dat al die Haussmann-gebouwen het beeld van de stad bepalen, Brusselaars trekken zich niet veel aan van het aanzicht van de stad, men is geïnteresseerd in hoe zijn eigen huis eruitziet. De grote diversiteit aan woningtypes maakt Brussel wel levend, het centrum is geen museum. In Parijs krijg je soms de indruk dat de stad in de 19e eeuw gestopt is met zich te ontwikkelen. HUB
Brussels Housing, Atlas of Residential Building Types, door Gérald Ledent en Alessandro Porotto, uitgegeven bij Birkhäuse
“Brusselaars trekken zich niet veel aan van het aanzicht van de stad”
23.24.25 JUNE 2023
Tash Sultana . Joey Bada$$
Thundercat . EARTHGANG
Kabaka Pyramid . Naza . TAYC
La Jungle . Ayra Starr . Kanka
Sofia Gabanna . Black Sherif
BNXN . Orchestra Baobab
Karpe: Omar Sheriff
Tiwa Savage . ...
Beeldcolumn. Kim en Wauter gaan om de beurt aan de haal met de actualiteit
Politiek. Blijft Brussel de informele hoofdstad van Europa?
De doorsnee-eurocraat lijkt best tevreden over gaststad Brussel. Toch is de hete adem van de concurrentie reëel. Zo belemmert onder meer Frankrijk de renovatie van het parlementsgebouw. Reden te meer voor Brussel om in te zetten op “een vitale Europese wijk en een ambitieus onthaalbeleid”. Dat blijkt niet altijd even makkelijk.
door Bram Van Renterghem foto’s Ivan Put
Donderdagavond, dat betekent luide muziek, halve liters bier en terrassen stampvol eurocraten op het Luxemburgplein, ook weleens Place Lux genoemd. Maar wanneer we om 17 uur het plein afdweilen op zoek naar meningen, oogt het troosteloos en leeg. De terrasstoelen blijven grotendeels onbezet, het hondenweer jaagt iedereen naar huis. Of toch bijna iedereen.
“Of ik gelukkig ben hier in Brussel? Jazeker!” zegt een strak in het pak zittende Nikola Turcinov. Hij werkt voor het Europees Parlement, komt uit Kroatië en woont al tien jaar in SintLambrechtsWoluwe. “Ik kan me eigenlijk geen issues voor de geest halen. Ja, op sommige plaatsen is het vuil, maar dat is in alle Europese steden zo. En was ik een vrouw, dan had ik me misschien niet overal veilig gevoeld. Maar het culturele aanbod is hier fantastisch, al zeker in vergelijking met Straatsburg.”
Over Place Lux heeft de man niet meteen een mening, ook al kijk je vanaf de terrassen op een eindeloze muur MIVBbussen en ligt alles er schots en scheef bij. De heraanleg van het plein is voor staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet (one.brussels/ Vooruit) een van de projecten die de
Europese wijk meer glans moeten geven, maar Turcinov lijkt hierin maar matig geïnteresseerd.
Dat is ook zo bij Sille Vigsoe en Maja Kofod Jensen, uit Denemarken. Ze werken voor de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D), de sociaaldemocratische fractie van het Europees Parlement. Het is hun eerste week hier en ze kennen de stad nog niet zo goed. “We vinden het hier leuk. Het plein? Dat is prima zo, net als het nachtleven. We vinden het vooral fijn dat alles hier in Brussel rond Europa draait. Alleen het afval op straat is vervelend. Het is voor ons erg vreemd dat je hier je afvalzakken gewoon op straat zet.”
Ook de andere passanten komen min of meer met hetzelfde oordeel. Ja, het is soms vuil of onveilig, maar dat weegt niet op tegen de voordelen, waarbij vooral het internationale karakter wordt geroemd.
“Heel wat eurocraten wonen hier en hebben dezelfde problemen als de gewone Brusselaars,” zegt Alain Hutchinson (PS), de Brusselse commissaris voor Europa en Internationale Organisaties. “Zij gaan niet langer elk weekend naar huis.”
Dat zij dezelfde frustraties delen, blijkt ook uit een bevraging door Hutchinsons diensten bij 1.395 internationale Brusselaars. Daar kwamen 22 beleidsvoorstellen uit: het Manifest van de internationale Brusselaar. Die voorstellen lezen als het partijprogramma van de gemiddelde VlaamsBrusselse partij. Verminder via kilometerheffing het aantal wagens. Werk het Gewestelijk Expressnet af. Voer afgescheiden fiets en wandelpaden in. Maak de trottoirs proper en effen. Schrap parkeerplaatsen bovengronds, zorg voor gemeenschapstuinen. Pak discriminatie aan bij de politie en maak een einde aan de afvalophaling waarbij Brusselaars plastic vuilniszakken op straat moeten zetten.
“Die voorstellen zijn vorig jaar overgemaakt aan het Brussels parlement, maar dat moet er nu wel iets mee doen,” zegt Hutchinson. “Toch hebben we als Gewest al heel wat stappen gezet om expats beter te onthalen.” Zo is Hutchinson nu SPOC (Single Point of Contact) voor alle internationale organisaties, en is er een betere samenwerking tussen de internationale administraties en de publieke diensten. “De internationale instellingen zijn hier goed geworteld en Brussel is als hoofdstad van Europa niet in gevaar,” zegt Hutchinson. “Maar dat wil niet zeggen dat we op onze lauweren mogen rusten.”
Enter het strategische plan van aanpak om de Europese aanwezigheid in Brussel te bestendigen, een samenwerking tussen de federale en Brusselse overheid. In de negen pagina’s tellende nota, die eind vorig jaar onder de aandacht kwam, staan zestien projecten die Brussel meer glans moeten geven als Europese hoofdstad.
Vertrekpunt is de competitie tussen de drie door het EUVerdrag bepaalde zetelsteden – Brussel, Luxemburg en Straatsburg – om bijkomende diensten naar zich toe te trekken, waarbij vooral Straatsburg van zich laat horen. Maar het gaat om meer dan het Europees Parlement alleen. Zo heeft Boekarest in 2020 het pleit gewonnen van Brussel, in de strijd om de vestiging van het European Cybersecurity Competence Centre.
Volgens de nieuwssite Politico gebeurde dat omdat steeds meer (OostEuropese) lidstaten vinden dat niet alle macht in Brussel moet geconcentreerd zijn. Ook de lage levenskosten – en dus lagere ambtenarenlonen – speelden een rol. Brussel zal dus
niet automatisch nieuwe instellingen erbij krijgen, wel integendeel. De bestaande zal het goed in de watten moeten leggen.
Om dat te doen, zijn er zestien projecten. Zo worden de speciale identiteitskaarten voor diplomaten en ambtenaren van internationale instellingen in 2024 eindelijk van een microchip voorzien. Dat is nodig voor het vlot gebruik van Itsme en websites zoals MyHealth, MyMinfin en MyPension.
De Brusselse regering wil de Europese wijk ook een smoel geven, met een betere mix tussen wonen en werken, een imagocampagne, een eigen merk, bewegwijzering en vergroening. De boven de treinsporen zwevende fietspasserelle tussen het Europees Parlement en de Europese Commissie is nog zo’n project, dat er mee op vraag van die Europese instellingen komt, maar betaald zou worden door Beliris. Als niet alle geld naar metro 3 gaat, tenminste.
Zekerder zijn de heraanleg van het Luxemburg- en Schumanplein, twee plaatsen die nu weinig iconisch zijn, terwijl ze nogal beeldbepalend naast de Europese
instellingen liggen. “Maar Smet moet ook opletten met die heraanleg,” zegt Europarlementslid Assita Kanko (N-VA). “Eurocraten reizen de hele tijd en willen gewoon zo snel mogelijk van de luchthaven of Brussel-Zuid bij de Europese instellingen raken. Met die werken wordt het alvast moeilijker om met de auto de bestemming te bereiken. Place Lux is oké zoals het is, Schuman ook. Smet wil altijd maar dingen in gang zetten, maar hij zou het beter laten zoals het is.”
Toch moet Brussel ook volgens Kanko zijn beste beentje ervoor zetten. “De
concurrentie met andere steden is serieus, Brussel moet sexy zijn. Maar vooral ook veilig. Mijn medewerkster is al twee keer bestolen. Ook van andere vrouwen die hier werken, hoor ik dat ze niet altijd vrij op straat kunnen lopen. Schuman bijvoorbeeld, is ‘s nachts heel eng. Dat moét anders.”
Van veiligheidsproblemen heeft Straatsburg weinig last. Maar het heeft nog andere
Het Paul-Henri Spaakgebouw in Brussel moet de concurrentie aangaan met Straatsburg. Een renovatie dringt zich op, maar zal veel geld kosten.“Zonder die internationale instellingen zou Brussel weer een klein provinciestadje worden, zonder enig belang”
Alain Hutchinson
Brussels commissaris voor Europa en Internationale Organisaties (PS)
voordelen op Brussel. “Iedereen zit daar in hetzelfde gebouw, je komt er iedereen tegen, of dat nu een collega of de bevoegde eurocommissaris,” zegt Kanko nog. “Straatsburg is ook de stad waar de knopen worden doorgehakt, het is er dan ook spannender. Brussel met zijn parlementaire commissies dient als voorbereiding, maar Straatsburg is het hoogtepunt van de maand.” In die zin is Straatsburg het échte parlement, en niet Brussel.
De roep naar één zetel, in 2019 nog als resolutie gestemd door een meerderheid van de Europarlementsleden, zou dus ook in het voordeel van Straatsburg beslecht kunnen worden. De resolutie vermeldt immers niet in welke stad die éne zetel moet komen.
Cruciaal is dan ook de geplande maar nog niet afgeklopte renovatie van het Paul-Henri Spaakgebouw in Brussel – waar ook een halfrond is voor de extra plenaire zittingen. Die renovatie is niet naar de zin van Frankrijk. In het jaarverslag (2020) van het Commissariaat voor Europa en de Internationale Organisaties staat: “Het politieke spel dat Straatsburg tijdens de pandemie tegen Brussel gevoerd heeft, was indrukwekkend: de stad ging (…) in frontale aanval tegen Brussel toen tijdens de lockdowns de plenaire vergaderingen van het Europees Parlement niet meer in Straatsburg konden doorgaan, waardoor de Franse zetel voor de zoveelste maal ter discussie werd gesteld. Geconfronteerd met deze ‘verzwakking’ van
de zetel in Straatsburg, was de Franse reactie virulent en volgde een (z)waar politiek offensief tegen Brussel.”
“Straatsburg heeft zich daarnaast geuit als een hevige tegenstander van de heropbouw of renovatie van het Paul-Henri Spaakgebouw in Brussel, en voert ook op dit punt een actieve campagne tegen de plannen van het Europees Parlement,” zegt hetzelfde jaarverslag.
Maar voor de goede werking van het parlement is de renovatie essentieel. Het gebouw is immers niet veilig genoeg, mocht er een aanslag op gebeuren. En het voldoet ook niet aan de huidige energienormen. “Het is er koud,” zegt Sille Vigsoe aan Place Lux, “net als in de andere gebouwen van het Europees Parlement.”
Er werd zelfs al een wedstrijd uitgeschreven, met het Deense bureau JDS Architects als winnaar. Toch is de uitvoering nog niet voor morgen. Niet enkel de Fransen, ook de hele sociaaldemocratische fractie verweert zich tegen de renovatie, die
“De concurrentie met andere steden is serieus, Brussel moet sexy zijn. Maar vooral ook veilig”
Assita Kanko
Europees Parlementslid (N-VA)De Kroaat Nikola Turcinov werkt voor het Europees Parlement: “Ja, sommige plekken in Brussel zijn vuil, maar dat is in alle Europese steden zo.”
op 500 miljoen euro wordt geschat. Ze zijn beducht voor de perceptie dat het Europees Parlement zo’n smak geld uitgeeft voor eigen huisvesting, terwijl de begrotingen door de opeenvolgende crisissen zo onder druk staan.
Het Europees Parlement kan niet zeggen wat de volgende stappen zijn, maar volgens Hutchinson wordt er in maart verder op ingegaan. “De geplande totaalrenovatie die vijf jaar zou duren, zal nu wellicht fase per fase gebeuren,” zegt Hutchinson. “Daarnaast willen de Fransen dat er ook in Straatsburg wordt geïnvesteerd.” Zo willen ze dat het parlement het gebouw ‘Osmose’, dat de Franse regionale overheden ongevraagd naast het Europees Parlement in Straatsburg hebben gebouwd, voor minstens 26,5 miljoen euro overkoopt. Of op z’n minst afhuurt.
“Uiteindelijk beslist het bureau van het Europees Parlement – bestaande uit de voorzitters, ondervoorzitters en penningmeesters,” zegt Emilie Tournier, woordvoerder van het Europees Parlement. “Zij hebben, samen met de Begrotingscommissie van het Europees Parlement, volledig zeggenschap over de renovatie of heropbouw van het halfrond in Brussel: óf die zal doorgaan, wanneer, en of dat dan
met de prijswinnaar JDS Architects gebeurt.”
Betekent een uitblijvende renovatie dat Brussel gevaar loopt als gaststad voor het Europees Parlement? Niet meteen. Elke wijziging in de vestigingsplek van de instellingen vereist een unanieme instemming van alle lidstaten. Met andere woorden: België heeft een vetorecht.
En zelfs al neemt de politieke druk zodanig toe dat het tot één vestigingsplek komt, dan nog lijkt het er volgens heel wat
waarnemers op dat Brussel aan het langste eind zou trekken, net omdat het dagelijkse werk in Brussel gebeurt én omdat veel andere Europese instellingen hier gevestigd zijn.
“En dat is maar goed ook,” zegt Hutchinson. “Zonder die internationale instellingen zou Brussel weer een klein provinciestadje worden, zonder enig belang. Net daarom is het zo belangrijk dat het federale en Brusselse niveau nu de handen in elkaar slaan.”
FR Les gouvernements fédéral et bruxellois font tout pour renforcer la position de Bruxelles comme capitale de l’Europe via leur attention pour le Quartier Européen et leur politique d’accueil ambitieuse. De nombreux Eurocrates se disent être globalement satisfaits de Bruxelles. Un potentiel obstacle au maintien à Bruxelles du Parlement européen serait le coût élevé de sa rénovation. Les Français ainsi que des députés européens s’y opposent. La Belgique et Bruxelles insistent donc pour une décision rapide.
EN The federal and Brussels governments are shifting up a gear to strengthen Brussels’ position as European capital. Considerable work is made around a viable European quarter and an ambitious welcome policy. Most Eurocrats are quite satisfied here. They are bothered by litter and lack of safety, but that does not outweigh the rich cultural offer and international character. One possible obstacle is the expensive renovation of the European Parliament in Brussels, which the French but also quite a few other MEPs oppose. That has made Belgium and Brussels push for a quick decision.
De Brusselse regering staat onder hoogspanning. Regeringspartij PS wil 1.200 woningen bouwen op de Josaphat-site, er wegen aanleggen en andere infrastructuur. Coalitiepartner Ecolo verzet zich tegen het betonneren van dit voormalige spoorterrein.
Steven Van Garsse
Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel
De friche Josaphat is een waardevolle brok natuur geworden in het hart van de stad, waar trekvogels komen rusten, en zeldzame libellen en bijen verblijven. De PS deed een tegemoetkoming aan Ecolo door het aantal woningen te verminderen en in een park te voorzien. Onvoldoende, oordeelt de groene partij. Het Richtplan van Aanleg Josaphat is nu al bijna een jaar geblokkeerd.
Volgens Ecolo kunnen er woningen komen op het oostelijke stuk van de site, waar al industriële gebouwen staan. Ecolo verwijst naar de kritiek die uit het openbaar onderzoek naar boven kwam en naar de verenigingen die zich verzetten tegen het betonneren van de site.
De PS probeert nu via de raden van bestuur van vier agentschappen de bouw van 517 woningen er toch al door te duwen door de openbare aanbesteding, die intussen liep, alvast toe te kennen. Zo omzeilt ze het geblokkeerde Richtplan van Aanleg. Een regelrechte oorlogsverklaring aan Ecolo dat verzet heeft aangetekend via de regeringscommissaris in een van de agentschappen.
Dat geeft de Ecolo en PS extra tijd om binnen de regering tot een oplossing te komen. Lukt dat niet – en zo ziet het er vandaag toch naar uit – dan dreigt een enorme regeringscrisis, waarbij het maar de vraag is of de PS met dit soort powerplay kan winnen.
Niet alleen wordt het hele openbaar onderzoek, en de inspraak van de bevolking, over het Richt-
plan van aanleg zo naar de prullenmand verwezen, er is ook een democratisch deficit in de beslissing, want ze is genomen door (gepolitiseerde) raden van bestuur, zonder te zijn afgedekt door de regering. Dat is om moeilijkheden vragen. Om nog maar te zwijgen over de dreigende regeringscrisis.
Meer fundamenteel stelt het conflict binnen de regering de vraag over de natuur in de stad. Enkele jaren geleden bracht BRUZZ al een studie uit van de Universiteit van Amsterdam, waaruit bleek dat er tussen 2003 en 2016 minstens elf vierkante kilometer aan groen verdween, goed voor 14,4 procent van alle groen in de stad. Het gaat om tuinen die versteend worden, onbebouwde percelen waar appartementsblokken verrijzen, maar ook om grote terreinen die ontwikkeld worden als Thurn & Taxis, wijken in de buurt van het Erasmusziekenhuis, Gouddal in Woluwe, en zo meer. Men kan er gif op innemen dat er sinds 2016, zeven jaar later dus, nog eens ettelijke vierkante kilometer aan groen is verdwenen. Brussel is al jaren een grote bouwwerf. Er is de gevangenis van Haren, het NAVO-gebouw in Evere, maar ook langs het kanaal in Anderlecht en in Heembeek en Haren worden lustig appartementen gebouwd.
Alsof dat nog niet erg genoeg is, gaat wat er rest aan hoogwaardige maar onbeschermde natuur er in ijltempo achteruit. Dat blijkt tenminste uit het verslag over de
Staat van de Natuur in Brussel dat vorig jaar verscheen. Bij 235 hectare aan hoogwaardige groene ruimte ging de kwaliteit van de biodiversiteit erop achteruit in de periode 1996 tot 2006. Is het dan allemaal kommer en kwel? Zeker niet. Er staan nieuwe parkprojecten op stapel, her en der wordt openbare ruimte onthard, er worden bomen aangeplant en het beheer van de Brusselse parken is ecologischer dan vroeger. En Brussel heeft nog altijd die groene long: het Zoniënwoud, al wijzen experten er wel op dat je met bos alleen er niet komt. Er zijn ook andere biotopen nodig om de stedelijke biodiversiteit te vrijwaren.
Wat vandaag ontbreekt, is een stedenbouwkundig plan voor de vrijwaring van de natuur in de stad. Toen het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) in 2001 het licht zag, was er weinig aandacht voor de groene stad. De discussie ging vooral over waar er kantoren of woningen moesten komen op de toen nog talrijke onbebouwde terreinen. Die erfenis draagt Brussel tot op vandaag mee, want heel wat mooie natuur staat ingeschreven als bouwgrond, en riskeert in de toekomst te verdwijnen.
Later kwam er een nieuw GBP om de bevolkingsstijging voor te bereiden, het zogenaamde PRAS démographique. En er werden weer massaal veel vergunningen afgeleverd voor het verder bebouwen. Waar Brussel nu nood aan heeft is een PRAS climatique, een klimaat-GBP dat Brussel voorbereidt op de onafwendbare klimaatopwarming. Een planningsdocument waar op territoriaal niveau rekening wordt gehouden met mogelijke overstromingen, met het bestrijden van hitte-eilanden en, ja, ook met de biodiversiteit in de stad.
“Waar Brussel nood aan heeft, is een klimaatbestemmingsplan dat ons voorbereidt op de onafwendbare klimaatopwarming”
Gabrielle Petit kijkt al bijna honderd jaar uit over het Sint-Jansplein. Wie was deze verzetsheldin uit de Eerste Wereldoorlog?
Max Wyckaert en Luana Difficile zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Elmehdi uit Molenbeek. Volg ook de Instagram pagina voor het Big City-verhaal op donderdag.
Stel je vraag en stem op BRUZZ.be
Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity
Vlak bij de Grote Markt staat een standbeeld van een vrouw die heldhaftig over de stad uitkijkt. Het is Gabrielle Petit, die uitgroeide tot een verzetsheldin uit de Eerste Wereldoorlog. Al deed haar jeugd dat niet vermoeden. Petit, die geboren werd in 1893 in Doornik, beleefde een slechte jeugd met een afwezige vader en een moeder die jong overleed. Ze kwam terecht in een weeshuis in de Borinage en wilde als tienermeisje onderwijzeres worden. Zonder geld of sociale contacten was dat de enige ambitie die ze kon koesteren om hogerop te raken.
De nonnen in het weeshuis verboden haar dat carrièrepad en dus trok ze in 1909, amper zes
De broedperiode van de zwarte specht is aangebroken. Grote kans dat je ze hoort in het Zoniënwoud, maar ze zien is moeilijker.
Brussel telt vijf verschillende soorten spechten, maar de zwarte is de spectaculairste. Het is de grootste specht van België en Europa. Hij is zo groot als een zwar
te kraai, maar heeft een witte snavel en een rode kruin.
De zwarte specht is een echte einzelgänger. Acht maanden per jaar leeft hij alleen. De overige
tien jaar oud, alleen naar Brussel. Daar had ze verschillende kleine baantjes tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Op 20 augustus 1914 vielen Duitse troepen Brussel binnen. Voor veel mensen was dat het einde van hun ambities, maar niet voor Petit. Zij wilde als verpleegster aan de slag in het Belgische (IJzer)leger en zou daarvoor via het neutrale Nederland met de boot naar Londen reizen om van daaruit via Frankrijk het IJzerfront te bereiken. Die reis draaide anders uit. Aan boord van het schip naar Engeland sprak een Antwerpse rekruteringsagent van de Britse inlichtingendienst GHQ haar aan. Hij lijfde haar in als spionne.
Onder het pseudoniem Hélène Legrand deed Petit vanaf juli 1915 spionagewerk voor de GHQ. Haar taak was om de Duitse eenheden in kaart te brengen. Petit woonde al die tijd in Brussel, maar spioneerde vanuit Doornik. Daar maakte ze aantekeningen op sigarettenpapier, dat ze naar Brussel smokkelde
om het dan in onzichtbare inkt uit te schrijven in rapporten. In februari 1916, amper acht maanden nadat ze voor de GHQ was beginnen te werken, liep ze tegen de lamp. De koerier met wie Petit normaal samenwerkte om haar rapporten het land uit te smokkelen, was gearresteerd en in zijn plaats kwam een lid van de Duitse contraspionage, die haar in de val lokte.
Petit werd gearresteerd en opgesloten in de gevangenis van
vier maanden, tijdens de broedperiode, leeft hij in koppel, als het mannetje en het vrouwtje samen een nestholte uithakken, als ware boombeeldhouwers. Omdat zwarte spechten zo groot zijn, kunnen ze een groot gat in harde bomen maken. “Elk jaar bouwen ze een nieuw nest,” legt ornitholoog Mario Ninanne uit. De opmerkelijke bosbewoner is nu volop op zoek naar een partner en dat maakt hij duidelijk met z’n luid en hoog geroep. Binnenkort zullen de vogels hun nesten bouwen, waarbij hun rof
De zwarte specht leeft acht maanden per jaar alleen.
© SHUTTERSTOCK
Sint-Gillis, waar ze zich gedroeg als een echte rebel. Ze zweeg tijdens ondervragingen, schreef leuzen op de celmuur en was arrogant. Op genade van de Duitse keizer hoefde ze dus niet te rekenen. Petit kreeg levenslang voor krijgsverraad.
Op 1 april 1916 werd ze geëxecuteerd aan de Nationale Schietbaan in Schaarbeek en begraven in een anoniem graf. Pas na de oorlog trad Gabrielle Petit postuum uit de schaduw en ont-
vouwde zich een heuse herdenkingscultus rond haar persoon. In 1919 werd haar lichaam opgegraven en kreeg Petit een staatsbegrafenis en een laatste rustplaats op de (oude) begraafplaats van Schaarbeek. Haar populariteit groeide daarna snel dankzij films, theaterstukken en gedichten aan haar gewijd. Met als een van de hoogtepunten de inhuldiging van een standbeeld in 1923 op het Sint-Jansplein, dat er tot op vandaag staat. MW
Dag van de Moedertaal BRUZZKet ging langs in de Pacheco-school waar dertig verschillende thuistalen worden gesproken.
Bekijk de reportage op BRUZZKet.be en op TikTok
A La Carte Choreografe Zoë Demoustier keert terug naar de planken met What remains. Ze geeft tekst en uitleg bij Melina Verbeeck.
Donderdag vanaf 18.30u
fel klinkt als een machinegeweer. Hoewel je de zwarte specht van mijlenver hoort, is het moeilijk om ze te spotten. Het is een angstige vogel die niet snel mensen dichtbij laat komen. Bovendien zijn er weinig zwarte spechten in Brussel: maximaal vijf koppels verblijven in het Zoniënwoud.
“De vogels hebben een groot territorium nodig, zo’n vier à vijf kilometer lang,” legt Ninanne uit. “Om voldoende voedsel te hebben, wil de zwarte specht geen andere soortgenoot binnen zijn territorium. Ook moeten er
dennen in het territorium staan. Die heb je niet overal in het Zonienwoud.” Wie ze toch wil spotten, maakt het meest kans regio Rood Klooster in Oudergem en regio Vuylbeek in Watermaal-Bosvoorde. Al mogen we de spechten niet verstoren, benadrukt Ninanne. “Het is geen bedreigde, maar wel een beschermde soort. Hij moet stilte en rust hebben.” CD
Gene Zever
Normaal hoor je dj Kevin Mambele op maandagavond op de radio van BRUZZ, maar nu ook in een verse podcast.
Luister via je vaste podcastleverancier of via BRUZZ.be/ICE
Samenleving. Voorthollende digitalisering stuit op verzet
De Brusselse regering wil alle openbare besturen verplichten hun administratieve procedures online toegankelijk maken. De sociale sector zet de hakken in het zand, want een grote groep Brusselaars is niet mee met de voortrazende digitalisering. “En als je niet mee bent, val je voor veel zaken uit de boot.”
door Bettina Hubo foto’s Saskia VandersticheleDinsdagochtend, Kuregem. In het leslokaal van de vzw Maks in de Georges Moreaustraat turen negen cursisten ingespannen naar het computerscherm voor hen. Ze hebben net een nieuwe opdracht gekregen van lesgeefster Hajar Ghazouani: ‘Zoek op Google informatie over Londen, kopieer en plak die info in Word en verstuur de tekst via mail naar mij.’
De leerlingen, hoofdzakelijk vrouwen, volgen een intensieve cursus waarmee ze na afloop bij Bruxelles Formation het Tosacertificaat hopen te behalen, een bewijs van elementaire computervaardigheden. “Ze leren de functies van de toetsen en ook hoe ze een e-mail met bijlage moeten versturen, iets opzoeken of vertalen via Google en hoe ze veilig online kunnen werken. Kortom de basis,” vertelt Ghazouani, die van de ene cursist naar de andere gaat om te kijken of het lukt.
Clémentine worstelt nog met het gebruik van de muis. “Je moet grotere rondjes
draaien,” adviseert Ghazouani. Wat verderop is Regie al klaar met de oefening. Ze volgt de lessenreeks omdat ze er behoorlijk last van begon te krijgen dat ze zo weinig van informatica afweet. “Ik heb het soms nodig voor mijn werk als schoonheidsspecialiste, bijvoorbeeld om het laserapparaat te bedienen, maar ook thuis,” vertelt ze. “Nu moet ik voor alles de hulp van mijn kinderen inroepen. De rollen zijn omgekeerd en dat is toch een beetje gênant.”
Ook de 47-jarige Valerie uit Molenbeek vond dat ze iets moest ondernemen nu online overal de overhand krijgt. “Je hebt het nodig voor je bankzaken, maar ook voor de communicatie met de school van de kinderen, die meestal per mail verloopt.” Een computer of laptop heeft ze zelf niet. “Er is alleen de tablet van mijn dochter.”
Dat niet iedereen in de stad mee is met de alomtegenwoordige digitalisering, bleek onlangs uit de Barometer Digitale Inclusie die de Koning Boudewijnstichting publiceerde: veertig procent van de Brusselaars tussen
de zestien en vierenzeventig heeft geringe digitale vaardigheden. De hoge kostprijs, het ontbreken van een ondersteuningsnetwerk en onvoldoende interesse in digitale technologie zijn enkele van de redenen.
“Een zorgwekkend cijfer,” vindt Ilse Mariën, onderzoekster aan de VUB die meehielp de Barometer op te stellen. “Want als je niet mee bent, val je voor veel zaken uit de boot.” Verontrustend vindt ze vooral dat het percentage digitaal kwetsbaren nog gestegen is ten opzichte van het vorige onderzoek, twee jaar geleden. “De snelle digitalisering van de samenleving en de extra push door corona heeft dus niet geleid tot een evenredige verbetering van de digitale vaardigheden,” zegt Mariën. “Dat komt omdat er altijd meer en nieuwe types van vaardigheden nodig zijn, vandaag is dat bijvoorbeeld onlinesafety.”
De Barometer toonde opnieuw aan dat sommige groepen meer kwetsbaar zijn dan andere: zo ligt het percentage digitaal zwakkeren bij mensen met een laag inkomen ▼
of een laag opleidingsniveau veel hoger, op ongeveer 75 procent.
“Dat is het geval in deze wijk,” zegt Veronique De Leener, die als directeur van Maks vzw al bijna vijfentwintig jaar bezig is met het digitaal sterker maken van de vaak arme en kortgeschoolde bevolking van de kanaalzone. “Driekwart van de mensen hier heeft niet de nodige vaardigheden om dagdagelijkse onlineverrichtingen te doen, bankoverschrijvingen, een afspraak maken met de dokter of het ziekenhuis, Smartschool opvolgen, laat staan itsme installeren.”
En dat kan gevolgen hebben, zegt De Leener. “Sommige ouders slagen er niet in hun kind online ingeschreven te krijgen in de kleuterschool. Dat kind blijft dan soms een jaar langer thuis en loopt taalachterstand op. Anderen zitten weken zonder werkloosheidsuitkering, omdat de vakbonden tegenwoordig ook hoofdzakelijk online werken. Wie een afspraak aan het loket wil, moet vaak heel lang wachten.”
Voorts hebben mensen met geringe digitale vaardigheden moeite om phishingmails te herkennen. De Leener: “Ze zijn een vogel voor de kat.”
Om digitaal vaardig te worden, moet men allereerst over de nodige hardware en software en over een internetverbinding
tijdelijke, gratis internetaansluiting bij Proximus. Als officiële Openbare Computerruimte biedt Maks opleidingen en ondersteuning. Behalve de vijf weken durende intensieve vorming, zijn er computercursussen voor analfabeten en voor (ex-)gevangenen. Eens per week houdt de digidokter zitting, de redder in nood bij smartphoneproblemen. En er is het ‘open atelier’ waar men dagelijks gebruik kan maken van computers en ander ICT-materiaal. De Leener: “Sommigen komen iets opzoeken op internet of willen hun cv of werkrooster printen, anderen komen om te skypen met het buitenland.” De kostprijs van die dienstverlening is dertig euro per jaar. “Soms krijgen we het in schijven van vijf euro betaald.”
De groep die De Leener nog het meest zorgen baart, zijn de jongeren. “Iedereen ziet hen als digital natives, die alles kunnen. Dat is een misvatting. Veel jongeren uit de buurt hebben weliswaar een smartphone waarmee ze gamen en voortdurend op sociale media zitten. Maar vraag hen een afspraak in hun agenda te zetten, dat kunnen ze niet. Vorig jaar hebben wij een speciale cursus georganiseerd voor jongeren die voor hun eindwerk stonden. We hadden vernomen dat velen een smak geld uitgeven om het te laten maken door iemand anders omdat ze zelf de nodige skills missen om iets op te zoeken, een grafiek te maken in Excel, of alles vorm te
er niet mee opgegroeid, hebben tijdens hun schoolcarrière of later op het werk vaak niet de gelegenheid gekregen om er echt vertrouwd mee te raken en worden nu aan alle kanten met de voorthollende digitalisering geconfronteerd. In bepaalde horecazaken kunnen ze alleen nog bestellen via een QR-code. Erger vinden ze het dat ze zonder itsme nauwelijks nog toegang hebben tot hun gezondheids- of pensioendossier.”
beschikken. Volgens de Barometer is er in één op de vijf huishoudens met een laag inkomen geen computer. Dat ziet ook De Leener om zich heen in Kuregem. “Veel gezinnen hebben geen vaste internetverbinding en ook geen computer thuis. Als ze al iets hebben is het een smartphone met wat mobiele data.”
Daarom leent Maks laptops uit en helpt de vzw mensen bij de aanvraag van een
geven.” Voorts heeft Maks al jaren een programmeerschool voor kinderen vanaf acht jaar. “Wie van kinds af leert programmeren, heeft een voorsprong op de rest,” aldus De Leener.
Ook veel ouderen hebben grote moeite om hun weg te vinden in de digitale wereld. “Daar zijn we dagelijks getuige van,” zegt Lynn Decabooter van het Brussels Ouderenplatform. “Ouderen zijn
De meerderheid van de ouderen voelt zich hierdoor onder druk gezet. Digidwang, noemt Decabooter het. Ook Bea Suys, een jonge zeventiger uit Schaarbeek, ervaart het zo. “Ik ben niet geboeid door al die digitale toepassingen, ze hebben ertoe geleid dat er nog nauwelijks echte communicatie tussen mensen is. Maar je moet wel. Door je bank en mutualiteit word je bijna verplicht om mee te doen.”
Suys heeft de nodige computerlessen gevolgd en heeft thuis ook een computer. “Die probeert me elke dag de nieuwe Windows 11 op te solferen, maar dat weiger ik. Wie weet wat me dan te wachten staat. Men voelt zich onveilig, het geeft stress.”
En dat ergert haar. “Ik heb studies gedaan, diploma’s behaald, gewerkt tot na
“Ik moet voor alles de hulp van mijn kinderen inroepen. De rollen zijn omgekeerd en dat is toch een beetje gênant”
Regie
Schoonheidsspecialiste
mijn vijfenzestigste en nu zou ik mij, in plaats van rustig een boek te lezen, voortdurend digitaal moeten bijscholen.”
Ook mist ze hulp bij technische problemen. “Probeer maar eens iemand te vinden.” Soms belt ze naar de winkel waar ze haar computer kocht. Die helpen dan tegen betaling. Anders moet ze haar petekind lastigvallen, wat ze niet te vaak wil doen.
De vraag naar digitale hulp is, zeker sinds de pandemie, enorm toegenomen, stelt Decabooter vast. “We zien dat ouderen her en der hulp zoeken. Ze vragen raad in de bibliotheek of klampen de jonge kok van het lokaal dienstencentrum aan. Ook bij het Ouderenplatform krijgen we veel vragen en iedereen probeert zo goed mogelijk te helpen. Dat is ook de reden dat we met de Digitrein gestart zijn, een reeks workshops over de smartphone in verschillende Brusselse gemeenten.”
De Brusselse sociale en verenigingssector heeft steeds meer het gevoel alle gevolgen van de digitale kloof te moeten opvangen. Ze kant zich dan ook tegen de ordonnantie Digitaal Brussel die minister van Digitalisering Georges Clerfayt (Défi) er nog deze lente wil door krijgen. Daarmee wil hij de gemeenten, OCMW’s, Actiris en alle andere openbare besturen verplichten om hun
diensten online toegankelijk te maken voor de burger
Met een open brief, ondertekend door tweehonderd Brusselse verenigingen, ging de sector eind vorig jaar in het verzet. De minister probeerde de dwarsliggers te sussen door te argumenteren dat de toekomst van Brussel digitaal én inclusief zal zijn en dat het zeker zijn bedoeling niet is om de fysieke loketten af te schaffen. Hij wil de burger naar eigen zeggen het recht geven om zijn administratieve procedures met de overheid online af te handelen, maar ook om hierbij
ondersteund te worden. Wie nog niet mee is, moet een opleiding kunnen volgen en terechtkunnen in de Openbare Computerruimtes, die ondertussen een officieel label kregen van het Gewest.
Maar de verenigingen zijn niet overtuigd. “Digitalisering gaat altijd gepaard met het afbouwen of afschaffen van fysieke loketten en telefoondiensten,” zegt Daniel Flinker van alfabetiseringsorganisatie Lire et Ecrire. “Je ziet het bij de banken en energiebedrijven, maar ook bij de OCMW’s, de gemeenten en Actiris. Loketten verdwijnen en telefonisten worden vervangen door robots. De taak van onze vzw is alfabetisering, maar we zijn steeds vaker bezig mensen te helpen met bankoverschrijvingen, hun belastingaangifte of met het maken van een afspraak bij de gemeente.”
“Er moet een volwaardig analoog alternatief zijn,” vindt ook Veronique De Leener van Maks. “Bovendien, als het Gewest echt een speerpunt wil maken van digitale inclusie, zou het op zijn minst de Openbare Computerruimtes structureel kunnen financieren. Met een label schieten we niet veel op.”
Voorlopig zijn de verenigingen niet van plan hun verzet te staken. “Wij vragen de uitdrukkelijke garantie dat de fysieke loketten blijven bestaan,” zegt Daniel Flinker. “De minister wil dat digitaal de standaard wordt, wij vragen dat het menselijke contact op de eerste plaats blijft staan. Anders sluit je veertig procent van de Brusselaars uit, bij ons kwetsbare publiek zelfs driekwart.”
Het kabinet van de minister noch het gewestelijke informaticacentrum Paradigm, dat instaat voor digitale inclusie, was bereikbaar voor commentaar.
FR Quatre Bruxellois sur dix ont des compétences numériques limitées. Parmi ceux-ci, beaucoup de personnes ayant un faible revenu ou niveau d’études. « Trois quarts des personnes de ce quartier n’ont pas les compétences pour effectuer les opérations du quotidien en ligne », dit Véronique De Leener, directrice de l’asbl Maks à Cureghem. De nombreuses personnes âgées ont aussi du mal à s’y retrouver. Le fossé numérique se creuse et c’est pourquoi le secteur social bruxellois s’oppose au projet du gouvernement de rendre toutes les démarches administratives accessibles en ligne. Le secteur veut des garanties quant au maintien de guichets physiques.
EN Four out of ten Brussels’ residents are not great with computers. This number is even higher among those on low incomes or with low levels of education. “Three-quarters of people from this area do not have the necessary skills for day-to-day stuff online,” says Veronique De Leener, director of the non-profit organisation Maks. Many older people also struggle to find their way in the digital world. The digital divide is growing, which is why the social sector of Brussels is concerned about the government’s plan to do all administrative procedures online. They want the guarantee that physical counters will remain.
Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij de tienjarige Raven uit Anderlecht. Als hij niet met lego speelt op z’n kamer, is hij waarschijnlijk op de chiro, aan het tekenen of een sprintje aan het trekken op de atletiekpiste. "Soms blijf ik echt over dingen nadenken omdat ik ze wel wil, maar niet kan begrijpen."
door Anke Dirix foto Saskia Vanderstichele
Je hebt veel lego!
Ja, ik hou van lego. Ooit wil ik mijn eigen legoset ontwerpen en alles wat ik cool vind laten samenkomen in één set. Het liefst wil ik later ook iets met lego doen in mijn beroep: ontwerper van legosets worden, bijvoorbeeld. Maar dat is waarschijnlijk niet zo gemakkelijk, dus misschien word ik wel tekenaar of architect. Alleszins iets met uitvinden en ontwerpen, want ik kan ook goed tekenen.
Wat teken je zoal?
Dieren, maar ook veel plattegronden en huizen. Samen met een vriend ontwerp ik reuzenvilla's met de gekste kamers erin. Voor mezelf wil ik later een superklein huisje op wielen, zodat je er de hele wereld mee kunt rondrijden. Zoiets als een tiny house, maar dan nog kleiner.
Woon je graag in Anderlecht?
Ik woon in een leuke buurt vlak bij het Zuidstation. Het is hier best veilig omdat er bijna nooit auto’s komen, ik kan dus zoveel spelen als ik wil. Het is hier wel heel vuil, ik begrijp niet goed waarom de gemeente daar niks aan doet. Er staan bijna nergens vuilnisbakken en als er zijn, worden ze veel te weinig leeggemaakt. Het probleem ligt ook bij de mensen: soms zie ik vanuit mijn raam auto’s passeren die hier van alles storten: zetels, matrassen, buggy’s ...
Hoe kunnen we dat oplossen?
Er moeten veel meer vuilnisbakken komen, maar ik denk dat het ook belangrijk is om meer inzicht te krijgen in de job van onze vuilnismannen. Volgens mij beseffen veel mensen niet dat dat niet altijd een fijne of gemakkelijke job is. De mensen die ons vuilnis ophalen helpen ons, maar wij moeten hen ook helpen door de juiste zakken buiten te zetten en goed te sorteren. Want als je zo’n zetel op straat zet die niet eens in hun wagen past, wat moeten zij daar dan mee aanvangen?
Zijn er nog dingen die je anders zou willen aanpakken?
Als ik burgemeester was, zou ik af en toe gaan wandelen om met de mensen te praten en hen te vragen of alles oké is. Op sommige plekken is het vuil of is de sfeer een beetje grimmig, en het is belangrijk dat de burgemeester dat weet. Er zijn ook bijna geen speeltuinen of pleinen waarop we kunnen voetballen. Het Crickxpark is niet zo ver, maar dat vind ik een beetje een enge plek.
Het zou leuk zijn mochten er meer activiteiten voor jongeren georganiseerd worden, zodat Anderlecht een leuke, kleurrijke en actieve gemeente wordt. Nu wandelt iedereen die van het station komt hier voorbij, maar niemand lacht of kijkt op. Het zou toch leuk zijn dat iedereen die hier toekomt meteen ziet: wow, Anderlecht is een leuke
gemeente om in te wonen. Want dat is ook zo!
Volg je het nieuws?
Ja, ik kijk samen met mijn ouders naar het journaal en soms lees ik artikels. Sommige dingen vind ik een beetje saai, maar andere dingen vind ik wel belangrijk. Het nieuws over de aardbevingen probeer ik bijvoorbeeld goed te volgen, omdat ik wil begrijpen hoe zoiets is kunnen gebeuren. Misschien is er wel een belangrijke oorzaak en dan is het goed om die te kennen, zodat we er iets uit kunnen leren. Maar da’s niet altijd even gemakkelijk: soms blijf ik echt over die dingen nadenken omdat ik ze wel wil, maar niet kan begrijpen.
Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer
Naar een idee van de Volkskrant
FR Raven (10 ans) a toujours vécu à Anderlecht. Quand il ne joue pas aux Legos, il est soit aux Scouts, soit en train de dessiner ou de courir sur la piste d’athlétisme. Si Raven était bourgmestre, il discuterait avec tout le monde et ferait d’Anderlecht une « commune sympa, colorée et active ». « Ce serait bien qu’on dise qu'il y fait bon vivre. »
EN Raven is ten and has spent all his life in Anderlecht. When not in his room playing with Lego, he is most likely at Chiro, drawing or sprinting around the athletics track. If Raven were mayor, he would make Anderlecht a "fun, colorful and active place." It would be great if everyone who'll come there immediately says ‘wow, Anderlecht is a nice place to live’.
‘SI J’ÉTAIS BOURGMESTRE, JE PARLERAIS AVEC TOUT LE MONDE’
"Voor mezelf wil ik later een superklein huisje op wielen, zodat je er de hele wereld mee kunt rondrijden"
'IF I WERE MAYOR, I WOULD TALK TO EVERYONE'Portretten. Facing violence
Hoe ga je om met geweld in al zijn vormen en maten? De Beursschouwburg zoekt dit voorjaar naar antwoorden met het themaprogramma Facing
Violence. Span je veiligheidsriem aan voor dans, muziek en zelfs een jiujitsu-les ter zelfverdediging. Drie artiesten vertellen hoe geweld hun werk beweegt. “Pijn moet je exorciseren.”
door Eva Christiaensmodereert gesprekken rond Afrikaanse identiteit en verzet. Ze is jurist, activist, auteur, non-binair trans vrouw en feminist. Ze woont sinds 2019 in Brussel
Facing violence maakt geweld én het verzet ertegen zichtbaar. Ik vind het een topthema. Ten eerste omdat geweld vaak onzichtbaar wordt gemaakt, terwijl het er dagelijks is. Denk maar aan het hele debat rond antiracisme. Dat wordt al snel afgevlakt tot gevoelens die niet gekwetst mogen worden. Ik was laatst nog bij een inclusietraining van een organisatie. Die hele training ging over hoe je andere mensen niet mocht kwetsen, bepaalde taal niet meer moest gebruiken … Dat is helemaal niet waar het over moet gaan. Nee, het gaat erom dat stigmatisering en marginalisering vormen zijn van geweld. Het feit dat je in een winkel negen op de tien keer een jonge, zwarte persoon aan de kassa ziet staan, moet je leren zien als onderdrukking. Dat de hele bouwsector draait op illegale migranten, is pure uitbuiting.”
“Ten tweede toont de titel net zo goed dat mensen altijd in verzet zijn geweest. Ze accepteren het geweld niet zomaar. En dat moet niet van bovenaf komen: het verzet zit bij de mensen zelf. Ik was dus heel enthousiast toen de Beursschouwburg me benaderde om mee te werken. Ik had al eens een avond voor hen gemodereerd, maar dit is de eerste keer dat ik de sprekers zelf mee programmeer.”
“Ik kies daarbij voor gesprekken die ik zelf graag wil horen. Zo ben ik benieuwd hoe mensen in het algemeen, maar met name in de Afrikaanse gemeenschappen, omgaan met allerlei vormen van geweld. De eerste spreekavond gaat over de geschiedenis van verzetsbewegingen in Brussel tussen verschillende groepen van kleur. Zo heeft de Congolese gemeenschap in de
jaren 1970 een keer kunnen vermijden dat een gezin uit huis werd gezet, sámen met de Marokkaanse gemeenschap. Meer recent had je ‘Justice pour Mehdi’, waar ook iedereen samenkwam. Ik vraag me af hoe zij zich hebben laten inspireren door verzetsgroepen uit het verleden.”
“De tweede spreekavond valt op Internationale Vrouwendag. Dan heb ik twee activisten te gast die tot nu toe vooral in Afrika hebben gewerkt. Heel wat afro-queer-migranten waren ooit activist in eigen land, maar lijken in België wat te verdwijnen. Omdat het activisme hier over andere onderwerpen gaat, maar vaak ook omdat het nog erg wit is. Eén spreker, Shakiro, is pas sinds januari in België. Ze kreeg hier een humanitair visum (de trans vrouw werd in haar thuisland Kameroen vervolgd en aangevallen voor homoseksualiteit, red.). Zij was een YouTube-influencer en bekend gezicht in de Kameroense entertainmentindustrie, maar heeft ervoor gekozen om openlijk trans te zijn. Een heel moedige zet in een land met zo’n strenge antigaywetgeving. Ik hoop dat we als activisten in Europa wat meer interesse krijgen voor dit soort verhalen.”
“Ik wil niemand meekrijgen in een eigen verzet of verhaal. Dat doen mensen zelf wel. Wat ik doe, is schrijven. Maar niet om Brusselse mensen van kleur of Brusselse lhbt’ers te vertellen hoe ze activistisch moeten zijn. Nee, ik leer wat er aan de hand is, laat de groep zelf praten en schrijf er pas daarna over. Ik hoop met deze lezingen verschillende groepen en generaties te bereiken.”
Conversations on facing violence: 2, 8 en 16 maart om 19 uur, Beursschouwburg
“Ik wil niemand meekrijgen in een eigen verzet of verhaal. Dat doen mensen zelf wel”
bezingt jeugdtrauma’s in een moderne opera. Hen is non-binair dj, muzikant en performer
Pas een aantal jaar geleden, op mijn veertigste, heb ik een traumatiserende herinnering uit mijn jeugd herontdekt. Ik had die al die tijd weggedrongen. De precieze herinnering vertel ik liever niet, maar ik besefte ook niet dat alles eraan gewelddadig was. In die periode was ik gelukkig al omringd door feministische, queer en dekoloniale activisten. Die verschillende groepen hebben me laten inzien hoe je kan omgaan met seksueel geweld, maar ook hoe dat geweld altijd verbonden is met een sociale en politieke cultuur. Zo hangt geweld in familieverband nog altijd samen met de bredere seksualisering van vrouwen en jonge kinderen in onze cultuur. Het is zoals met de MeToo-beweging: vandaag zien we verhalen van seksueel misbruik bij jonge vrouwen niet meer los van elkaar, maar als deel van een verkrachtingscultuur die zo’n geweld lang heeft goedgepraat.”
“Ik heb mijn eigen gesprekken uit die periode verwerkt in een opera, die ik al opvoerde in het najaar. In mijn concert zing ik dertien nummers uit die opera, die ik vertellend aan elkaar hang. In het verhaal speel ik niet mezelf, maar een fictieve vrouw. Sommige nummers en personages zijn zeer grotesk, als een echte opera, anderen zijn meer emotioneel, wat verloren en ingetogen. Het resultaat is meerstemmig: je krijgt verschillende blikken op een gewelddadige situatie.”
“Ik vind niet dat we altijd meteen een oplossing moeten zoeken voor geweld. Soms moet je er gewoon naar kijken. Onze samenleving legt de nadruk erg op welzijn en levenslust. Dat helpt niet om geweld in de ogen te durven kijken. En dus ook niet om de bredere context te onderzoeken. De zoektocht naar een oplossing mag geen obsessie zijn. Kijk liever eerst naar waaruit het geweld bestaat.”
“Van opera kende ik nog niets voor ik aan deze voorstelling begon. Ik vond het altijd het toppunt van bourgeoisie. Toch wou ik er een maken die in het standaard stramien paste. Via artificiële intelligentie heb ik de structuur en sfeer van opera’s in vaste blokken opgedeeld. Een reeks trieste openingsscènes, epische eerste aktes … Een AI-bedrijf heeft daar voor mij een algoritme van gemaakt, dat nieuwe muziek genereert. Ik wou dat het fabelachtig bleef, dus ik heb gekozen voor een kleiner groepje van vijf muzikanten. Niet voor een heel orkest.”
“Kunst is voor mij een rustmoment. Een concert geeft je tijd om te reflecteren en de
vagere hoeken van je geheugen te leren kennen. Want zodra je een shock meemaakt in het leven, wordt alles flou. Je vervreemdt van wie je bent en wat je wil. Muziek kan dat verbeelden. Al luisterend vervaag je. Je raakt los van wie je bent.”
“Ik vind het nachtleven sowieso een plaats van verzet en veiligheid. In clubs heb je het recht om een nieuwe identiteit uit te vinden. Je schminkt je, kleedt je anders dan overdag en wint er aan vrijheid. Het zijn vaak plekken waar groepen die buiten het vaste kader passen, zich ontwikkelen. In de jaren 1970 en 1980 had je in New York belangrijke clubs voor de zwarte gemeenschappen. Begin jaren 2000 gaf een van de eerste clubs voor lesbische vrouwen in Parijs een podium aan vrouwelijke dj’s die nu heel bekend zijn. Ons hele uitgaansleven is fel gevormd door minderheden.”
13 songs for the unspeakable: 17 maart om 20u30, Beursschouwburg
“Ik vind niet dat we altijd meteen een oplossing moeten zoeken voor geweld. Soms moet je er gewoon naar kijken”
Gérald Kurdian
Pierre-Patrice
zweet oude pijn uit zijn lijf in de rol van zwarte piet. Hij is grafisch ontwerper, cabaretier en queer performer
“
Mijn performance is gegroeid uit cabarettheater. Ik bracht daarin een tekst met bepaalde clichés over de zwarte kleur, maar hoezeer ik die ook probeerde te ontrafelen, het leek altijd alsof het – vooral witte – publiek niet mee was. Ik bereikte net het omgekeerde: ik leek een beeld van de ‘wilde zwarte mens’ te bevestigen. Daarom blaas ik het nu helemaal op. Ik vergroot de clichés zodanig dat ze satire worden en zoek zelfs naar empathie voor het personage van zwarte piet. Hij zit vast in een polemiek en wordt gecanceld zonder dat hij daar zelf voor gekozen heeft. En zo wordt hij degene die de clichés voor mij ontrafelt.”
“Ik ben opgegroeid als Belgo-Congolees in Nijvel, maar mijn Congolese vader is gestorven toen ik één jaar was. De rechtstreekse verbinding met mijn Afrikaanse roots is mij dus ontnomen. Ik ben niet in Congo geboren, ik spreek de taal niet en heb er geen kennissen. En toch heb ik een deel van het migratieverleden van mijn vader geërfd. De eigenschappen van de eerste generatie migranten, die zich niet te veel opdrongen en altijd flink moesten zijn, zitten ergens in mij. Ik vind dat eigenaardig. Mijn moeder deed haar uiterste best om mij en mijn zus een fantastische jeugd te geven, maar aan sommige zaken kon ze niets doen. Zoals aan Sinterklaas, die elk jaar op school langskwam met zijn zwarte piet. Ik zag toen al dat het gewoon de conciërge was met een zwartgeverfd gezicht. Pas veel later heb ik begrepen dat het hele personage, met al zijn clichés, in mijn eigen vel was gekropen. Ook dat is een uitdrukking van geweld.”
“Mensen zien mij als zwart en gaan er dan van uit dat ik goed kan dansen en me mooi kan kleden, maar niet trouw ben en ook niet rijk. Ik ben nu dertig en heb die vooroordelen zelf leren integreren. Ik maak er zelfs mee grapjes over. Toch heb ik veel pijn lang onderdrukt. In deze performance toon ik de letsels en trauma’s uit mijn leven bijna letterlijk. In sommige scènes vlucht ik, in andere ga ik de confrontatie aan. Zo droom ik bijvoorbeeld dat ik aan het wandelen ben tussen giftige kruiden, die mij aanraken en zeggen dat ik een stuk van mezelf moet achterlaten. Dat laat ik het publiek doen, door epilatiestrips van mijn benen te trekken. Bepaalde scènes zijn hard, maar ik ben niet meer bang om geweld te tonen. Het geeft mij een soort wedergeboorte. Is mijn lichaam nog van mij of alleen maar theatraal?”
“Het is belangrijk om geweld zichtbaar te maken, want anders lijkt het niet gebeurd. Je kan er pas mee omgaan als je leert leven met de pijn die het heeft voortgebracht. En als die pijn al dertig jaar in je lichaam zit, laat hem er dan uit. Ik exorciseer hem, bij wijze van spreken. Ik probeer daarmee niet in een slachtofferrol te kruipen en wil niemand beschuldigen. Liever trek ik het publiek mee in de pijn die ik heb ervaren en laat ik hen begrijpen dat racisme bestaat. Het is nog altijd een systeem waar iedereen toe bijdraagt. Al probeer ik hiermee geen algemeen statement te maken. Ik blijf erbij: mijn versie van zwarte piet is maar één belichaming van dat personage.”
Le Cendrier du Gaze: 9 en 10 maart om 20 uur, Beursschouwburg
“Ik probeer niet in een slachtofferrol te kruipen en wil niemand beschuldigen”
Brusselaar
Wij denken bij het eten van inktvis makkelijk aan de Middellandse Zee, aan vakantie en Griekse stranden. Toch zijn inktvissen dieren die overal voorkomen, ook in de Noordzee. En het is niet in de zonnige zomer, maar net nu, in de winter, dat men ze voor onze kust vist, tot grote blijdschap van de vissers en hun portefeuille. Inktvis behoort niet tot ons culinaire erfgoed. Oude kookboeken spreken er niet over en de vissers gooiden ze vroeger overboord: vies, koud en lelijk. De tijden zijn veranderd!
Er zijn drie groepen inktvissen. Je hebt de zeekatten, de pijlinktvissen en de octopussen. Voor die laatste kennen we zelfs geen Nederlands woord, behalve dan misschien ‘kraken’, maar dat is meer iets voor fantasyfilms. Ik vond er nu aan zee in de viswinkel. In Brussel zijn ze vaker te koop omdat de Zuiderse vishandels ze niet halen bij onze vissers, maar op de groothandelsmarkt van Parijs.
Ik hou erg veel van octopus, zijn zoete geur is betoverend. Maar het beestje heeft de reputatie erg taai te zijn. Op restaurant is dat meestal niet
het geval, zeker niet wanneer je in een Spaans eethuisje bij het Zuidstation pulpo a la gallega gaat eten. Dat is gekookte octopus met gekookte patatjes, besprenkeld met grof zout, pimentón en wat olijfolie. Heerlijk.
Ik heb vaak geprobeerd er zelf te koken. Het begint makkelijk: er is nauwelijks iets schoon te maken aan een octopus. Snij de ‘kop’ (eigenlijk het lijf ) open en spoel die uit, er kan zand in zitten. Verder de papegaaienbek verwijderen van tussen de armen en de zuignappen schrobben, octopoden hebben soms hoornige ringen rond die nappen. De ingewanden zijn eetbaar, die verdwijnen in de saus.
Er zijn mensen die zeggen dat je er met een houten hamer moet op meppen, of dat je ze tegen een muur moet slaan. In Mauritanië laten ze de beesten een tijd in een droge betonmolen draaien, maar dat is allemaal flauwekul. Een Spaanse kokkin vertelde mij: gewoon in kokend water dompelen en laten staan. “Maar je moet wel beesten van
minstens twee kilo nemen!” Dat leek mij een beetje veel. En de allereerste poulpe die ik zelf kookte, een beestje van een halve kilo, viel best mee. De volgende keren was het resultaat echter rampzalig. Je kan je niet voorstellen hoe taai een octopus kan zijn! Maar een Portugese kok, zette mij op weg: “Twee uur, zestig graden,” vertelde hij. Onlangs heb ik dat geprobeerd met zo’n winteroctopus. Wat is 60 °C zonder thermometer? Een bouillon die beweegt, maar niet borrelt. Het is best gelukt. De afgekoelde inktvis mag dan opgemaakt worden als een slaatje of nog even opgewarmd in een mediterrane mix van groenten.
Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet
BELEGGEN IN FYSIEK GOUD EN ZILVER
INVESTIR DANS L’OR ET L’ARGENT PHYSIQUES Zekerheid
die de stad en de wereld culinair ontdekt
“De vissers gooiden inktvissen vroeger overboord: vies, koud en lelijk”
Met een dertigtal headlineconcerten op amper twee maanden tijd is voor Ramkot het moment van de waarheid aangebroken. Hun troefkaart: debuutalbum In between borderlines, waarop de sloophamer wordt afgewisseld met melodieën waarop je moeilijk kan blijven stilzitten. “Het is nu of nooit.”
door Tom Peetershet vuur’
Gelukkig hebben we het altijd van onze livereputatie moeten hebben,” zegt Hannes Cuyvers, de zanger-bassist van het Gentse trio dat het schopte tot laureaat van De Nieuwe Lichting 2021 en daardoor een zelfs voor coronatijden redelijk gevulde concertagenda bij elkaar kon scharrelen. “Maar ook voordien traden we zoveel mogelijk op. Onze muziek wordt nu eenmaal best live ervaren. Waar we vroeger echter honderd mails moesten sturen om concerten vast te krijgen en vervolgens twee antwoorden kregen – een ‘nee’ en een ‘misschien’ (lacht) – is de situatie gekeerd.”
Zo getuigt alvast de lange concertreeks die hen vanaf begin maart naar alle uithoeken van België en Nederland brengt, met hier en daar een extra rit richting Frankrijk en Duitsland. Dat Nederland mee is, heeft de band te danken aan radiostation Kink (dat hun singles draait) en boekingskantoor Mojo (dat hard in hen gelooft). “In het begin speelden we vooral supports,” zegt drummer Tom Leyman, “maar op een bepaald moment kwamen mensen ons zeggen dat ze er niet alleen voor de hoofdact waren.”
Ramkot heeft zijn eigen niche gecreëerd, waarin zowel genadeloze rockuithalen als aanstekelijke popmelodieën samenkomen.
“We willen vooral niet in herhaling vallen,” zegt Cuyvers. “Met z’n drieën proberen we onszelf voortdurend uit te dagen.”
De drukke agenda heeft de meeste gevolgen voor de drummer, die zes jaar ouder is dan de twee anderen en onlangs zijn werk bij koffiebranderij OR opgaf. “Vorig jaar is het me gelukt om mijn job, de band en mijn gezin te combineren. Met de nieuwe tournee in het vooruitzicht was dat niet langer mogelijk. Ik zou constant verlof moeten vragen. Het was een moeilijke keuze, want ik werkte daar heel graag, maar Tom en Katrien van OR begrepen me. Zij hebben twintig jaar geleden ook hun droom nagestreefd door eerst hun eigen koffiezaak en daarna een branderij te beginnen. ‘Als dit jouw droom is, moet je springen,’ was hun boodschap. Je debuteert ook maar één keer. Het is nu of nooit. Voor mij kan het dan ook niet snel genoeg 3 maart zijn, de dag van het eerste concert. We zijn allemaal ook graag op de baan.”
“Het verschil is dat we nu een aanhangwagen moeten huren terwijl vroeger al ons gerief nog in het busje kon,” zegt Cuyvers, die aangeeft dat iedereen zowat zijn vaste plaats heeft. “Ik zit meestal voorin, aan de AUX-kabel, naast onze geluidsman die rijdt. Tim ligt vaak achterin te slapen, terwijl Tom zijn momentje neemt met zijn hoofdtelefoon. Dit keer nemen we wel voor het eerst een tourmanager mee. Dat is handig om het overzicht te bewaren. Een paar extra handen is sowieso welkom. Vroeger deden we echt alles zelf, waardoor we niet altijd aan de merchandisestand konden zijn en dus minder T-shirts en platen verkochten.”
De do it yourself-attitude zit ingebeiteld in het parcours van de bandleden. Cuyvers en Tim Leyman zijn geschoolde muzikanten en houden op In between borderlines de touwtjes stevig in handen. “We hebben de plaat niet alleen zelf geproduceerd, ik heb ook de mix gedaan,” zegt Cuyvers, voor wie het album deel uitmaakte van zijn afstudeerproject. “Dat is dubbel, want minder weten kan ook een voordeel zijn om artistieke of technische keuzes te maken. Ik twijfel of we bij een volgende plaat weer alles zelf zouden doen. Anderzijds weten we zo goed wat we willen dat het moeilijk is om ook maar iets uit handen te geven. Tijdens mijn opleiding heb ik wel enorm veel opgestoken van Werner Pensaert (gerenommeerde belpopproducer
en -mixer, red). Af en toe checkte hij een mix voor me. Maar soms heb ik ook dingen gedaan die me afgeraden werden, gewoon omdat ik iets goed vond klinken. Dan dacht ik: who cares dat de meters in het rood gaan.”
Cruciaal in de Ramkot-balans tussen je kennis uitspelen en je intuïtie vertrouwen, is de inbreng van drummer Tom Leyman, een ongeschoolde muzikant. “Ik kan geen noten lezen. Mijn leerschool is Tim en Hannes dingen zien doen. Dat zorgt voor evenwicht.”
Vertrouwensval
Muzikaal gaapt tussen ‘Don’t drop down’ en ‘Heart shaped minds’, de twee uitersten van
met werken. In ‘One more’ zing ik over een goede vriend uit mijn studententijd die sukkelt met zware verslavingen. Zonder die eerste fase was dat nummer er nu niet geweest. Teksten vertrekken bij mij vooral vanuit iets waar ik me nauw mee verbonden voel, bijvoorbeeld iets dat scheef zit in mijn relatie. Dat probeer ik dan zwaar uit te vergroten. Als de afwas eens niet gedaan is, schrijf ik een nummer over mijn relatie naar de klote is. Het wordt altijd wat bombastischer.” (Lacht)
“We spelen allemaal in andere projecten, maar Ramkot is ons kindje en daar offeren we alles voor op. We hebben het gevoel er
In between borderlines, een wereld van verschil waarin songschrijvers Cuyvers en Tim Leyman ook tekstueel en vocaal dynamiek trachten aan te brengen. “Dat vinden we belangrijk,” zegt Leyman, die het laagste register heeft. “Zo gaat ‘Don’t drop down’ over een vertrouwensval, je achteruit laten vallen zonder te weten of iemand je zal opvangen. Kan je de persoon achter je wel vertrouwen? Kan je het systeem vertrouwen?”
“De titel van de plaat verwijst dan weer naar de tussenfase waarin we zitten,” zegt Cuyvers. “Ik studeerde net af. Tom stopte
nog geen procent uitgehaald te hebben van wat er inzit, precies omdat we zo verschillend zijn – Tim en Tom zijn opgegroeid met Dire Straits en Pink Floyd, ik met Chopin en Liszt – en het toch zo goed klikt. Ongetwijfeld krijgen we ooit nog eens boel, maar ik kan me niet inbeelden in een beter team te zitten. We gaan alle drie door het vuur voor deze band.”
Ramkot speelt op 15 maart in Het Huys (www. hethuys.be). Hun concert op 7 maart in de Ancienne Belgique is uitverkocht.
23–26.3
FR Avec trente concerts planifiés pour les deux mois à venir, l’heure de vérité a sonné pour le groupe de rock Ramkot. Dans leur premier album In between borderlines, ils créent un nouveau son en fusionnant rock brut et mélodies pop. Les trois membres du groupe ont des profils assez différents : deux sont des musiciens de formation et l’autre vient tout de juste de quitter son job chez le torréfacteur et bar à café OR. C’est la force de Ramkot : ils rassemblent technique et intuition. « On est prêts à tout pour Ramkot ».
EN With thirty headline-concerts planned for the upcoming two months, the moment of truth have arrived for rockband Ramkot. On their debut album In between borderlines, they create a new sound by bringing together raw rock and catchy pop melodies. The three members of the band come from different places: two of them are educated musicians and one recently quit his job at a coffee roaster. That’s the strength of the members of Ramkot: they brings together both technique as well as intuition. “We’ll walk through fire for Ramkot”.
meet the authors, créations, wandelingen, performances, musique & more passaporta.be
“De titel van de plaat, In between borderlines, verwijst naar de tussenfase waarin we zitten”
“Nobody sings Dylan like Dylan,” zeker Stef Kamil Carlens niet. De Antwerpse singersongwriter stak zijn liefde voor The Bobster nooit onder stoelen of banken, en eert de neuzelaar uit Minnesota met een (uitgesteld) verjaardagsconcert voor zijn 80e verjaardag. Carlens gaat voor een eigenzinnige keuze uit het oeuvre van de bard, en geeft die met zijn Gates of Eden de broeierige invulling zoals we die van hem kennen.
STEF KAMIL CARLENS & THE GATES OF EDEN 5/3, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be
Of Måneskin nu de zoveelste redder van de rock-’n-roll is of een fake stelletje copycats, doet er eigenlijk niet toe. Feit is dat ook deelnemers van X Factor en het Eurovisiesongfestival uit de voeten kunnen met gitaar, bas en drum, en dat de Italianen met frontman Damiano David en bassiste Victoria De Angelis een flinke dosis seks in huis hebben. Wie twijfelt, moet er zijn maanlicht op laten schijnen in Vorst Nationaal.
MÅNESKIN 2 & 3/3, 20.00, Vorst Nationaal, www.vorst-nationaal.be
Avishai Cohen (de trompettist, niet zijn contrabas spelende naamgenoot) kleedde zich vorig jaar figuurlijk uit op zijn album Naked truth. De Israëlische muzikant en componist liet zich van zijn kwetsbaarste kant horen, zachtmoedig en subtiel geruggensteund door zijn getrouwe commandanten, pianist Yonathan Avishai, contrabassist Barak Mori en drummer Ziv Ravitz, die hem ook in Brussel vergezellen. (TZ)
AVISHAI COHEN QUARTET 3/3, 20.15, Flagey, www.flagey.be
Ben je met Tár vers op het netvlies op zoek naar meer – weliswaar minder despotische – vrouwen op de bok? Dan kom je al snel van een kale reis terug. Daar wou Claire Gibault verandering in brengen met de all female dirigeerwedstrijd La Maestra. Eersteprijswinnaar Anna Sułkowska-Migon en organisator Gibault geven in Bozar het dirigeerstokje aan elkaar door. Een muzikale aflossing van Beethoven naar Brahms.
PARIS MOZART ORCHESTRA O.L.V. CLAIRE GIBAULT 1/3, 20.00, Bozar, www.bozar.be
Het Belgian National Orchestra ruilt triangel voor castagnetten en pitteleer voor traje de gitana. In het kader van het Bruselas Flamenco Festival duikt dirigent Josep Vicent met de symfonisten in het Andalusische repertoire van Manuel de Falla. Al moeten we er eerlijkheidshalve bij zeggen dat zijn ‘Sombrero de tres picos’ meer lijkt op de balletten van Igor Stravinsky dan op het gitaarwerk van de tocadores.
BELGIAN NATIONAL ORCHESTRA O.L.V. JOSEP VICENT 2/3, 20.00, Bozar, www.bozar.be
“Stond de moeder, diep bewogen, toen de Zoon te sterven hing”: voor Antonin Dvorák en zijn gezin moeten de woorden van het Stabat mater haast als een persoonlijke boodschap geklonken hebben. De componist schreef zijn sacrale mastodont namelijk na het overlijden van zoon en dochter. Uit zijn pen vloeide een aangrijpend werk dat niemand onbewogen laat. Vergeet dus vooral uw zakdoek niet! (JC)
DVORÁK: STABAT MATER 4/3, 20.15, Flagey, www.flagey.be
STEF KAMIL CARLENS AND THE GATES OF EDEN PARIS MOZART ORCHESTRA O.L.V. CLAIRE GIBAULTDe Henry Van de Velde Awards zijn de belangrijkste designprijzen in België. Dit jaar ging de Lifetime Achievement Award naar ontwerper Paul Boudens. De Young Talent Award was voor de Brusselse designer Amandine David, de Company Award voor het festival Tomorrowland, de Public Award voor het project Fontrescue van Brussels Lof. Een impressie van al dat werk en meer krijg je op bijbehorende expo.
HENRY VAN DE VELDE AWARDS > 2/4, Bozar, www.bozar.be
Wie dezer dagen Trainworld bezoekt moet niet opschrikken van olifanten, giraffen of schildpadden op de treinsporen. De internationaal vermaarde Brusselse taxidermist en beeldend kunstenaar Pierre-Yves Renkin zorgt ter plekke voor wat biodiversiteit met zijn creaties. Daarnaast bevat Animalia ook een wetenschappelijk luik over biodiversiteit en klimaatverandering, en verkent het de trein als duurzaam vervoermiddel.
ANIMALIA >5/4, Train World, www.trainworld.be
Het zijn de laatste dagen waarop u bij Stieglitz 19 Brussel het vroege werk van Daido Moriyama kan zien. De inmiddels 82-jarige Japanse fotograaf werd vooral bekend om zijn contrasterende zwart-witbeelden van de donkere kant van het stadsleven. Hij incorporeerde methodes van de popart en liet zich inspireren door de universums van schrijvers als Mishima en Kerouac. (MB)
DAIDO MORIYAMA: THE EARLY YEARS > 4/3, Stieglitz 19, www.stieglitz19.be
In deze spin-off van Rocky, de franchise over de oer-Amerikaanse bokser waarmee Sylvester Stallone furore maakte, is het Adonis die uppercuts uitdeelt. Hij is de zoon van Rocky’s voormalige tegenstander Apollo Creed en vecht voor zijn eigen plek. Het derde deel van Creed is door hoofdrolspeler Michael B. Jordan zelf geregisseerd. Rocky doet voor het eerst niet meer mee. De fakkel is doorgegeven.
CREED III dir.: Michael B. Jordan, act.: Michael B. Jordan, Jonathan Majors, Tessa Thompson
De eerste film van de Franse schrijver en theaterman Florian Zeller werd bedolven onder lof. Het nadeel van de triomf van The father: het schept hoge verwachtingen. Zeller kan er met The son niet aan voldoen, al is het familiedrama beter dan de negatieve kritieken doen voorkomen. Een getormenteerde 17-jarige trekt in bij zijn vader (Hugh Jackman) en stiefmoeder (Vanessa Kirby). Blijkt geen goed idee.
THE SON dir.: Florian Zeller, act.: Hugh Jackman, Laura Dern, Vanessa Kirby
De op school zwaar gepeste Balli vindt via een klasgenoot aansluiting bij een agressieve bende. Problematische thuissituaties en afwezige vaders maken het de pubers niet makkelijk om de stap naar volwassenheid te zetten. Al vinden ze steun bij elkaar en zijn ze het dromen nog niet helemaal verleerd. De IJslandse regisseur Gudmundur Gudmundsson verbergt niet dat het ook in zijn jeugd soms stormde. (NR)
BEAUTIFUL BEINGS dir.: Gudmundur Gudmundsson, act.: Askell Einar Palmason
Nona Buhrs en Dries Gijsels leerden elkaar kennen aan het RITCS en stonden na hun opleiding mee aan de wieg van de Koekelbergse Alliantie van Knutselaars (K.A.K.). Instead of doing nothing gaat over de crisis van het handelen en handelen in crisistijd, over escapistische activisten en procrastinerende superhelden, en ook nog eens over onze duistere drijfveren en verlammende angsten.
INSTEAD OF DOING NOTHING 1/3, 20.00, De Kriekelaar, www.dekriekelaar.be
Choreografe Zoë Demoustier brengt vier dansers op leeftijd, vijf kinderen tussen acht en tien jaar, en één muzikant samen voor een stuk over ontmoeting, vergankelijkheid, kwetsbaarheid, de volwassenheid die schuilt in kinderen, en de kinderlijkheid die schuilt in volwassenen. Denk: een kind draagt zijn grootouder; een oudere danser vindt zijn kinderlijke vrijheid terug. In de gelijkenissen en de verschillen vinden ze elkaar.
WHAT REMAINS 4 & 5/3, Bronks, www.bronks.be
Benieuwd waar dit naartoe gaat: choreografen Latifa Laâbissi en Marcelo Evelin en muzikant Tomas Monteiro nodigen het publiek uit voor een immersieve en hallucinatoire nachtwake vol raadselachtige muziek, spookachtige stemmen, gedaanteverwisselingen in een fonkelende scenografie. Op zaterdag verzorgt het Brussels collectief Nero er een afterparty bij. (MB)
LA NUIT TOMBE QUAND ELLE VEUT 4 & 5/3, De Kriekelaar, www.kaaitheater.be
ANIMALIAStuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be
3X2 TICKETS, AB, 9/3
The Colorist Orchestra is bekend om zijn samenwerkingen met artiesten als Gabriel Rios en Lisa Hannigan, waarbij het oeuvre van de artiest grondig bewerkt wordt. Niet zo bij Emilíana Torrini met wie ze het nieuwe album Racing the storm opnamen. Mail ‘color’
3X2 TICKETS, WESTRAND, 9/3
De plek waar Clair/Obscur zijn deuren heeft geopend, lijkt na wat turbulente tijden weer het licht te zullen zien. We zien het graag gebeuren.
In Vechtstuk volgen we de clash binnen een koppel en hoe de partners nadien de scherven proberen te lijmen. Op het podium staan Ans Van den Eede en Greg Timmermans. Mail ‘vecht’
5X2 TICKETS, BOTANIQUE, 11/3
Geen charcuterie op het podium bij de Botanique, wel de postmoderne blues van Londenaar Lookman Adekunle Salami. Mail ‘salami’
We herinneren ons maar al te goed L’Aubièregiste of de Ramdam, twee uithangborden die het niet lang uithielden in de schaduw van de Drievuldigheidskerk in Elsene. Clair/Obscur staat nu klaar om hun plaats in te nemen. De plek kreeg een remake en de uitbaters kozen voor een sfeer die meer licht uitstraalt. Weg zijn de valse plafonds en de net zo donkere muren. Met witte verf gomden de uitbaters de middeleeuwse duisternis die er hing weg. De aluminium bar met elf tapkranen netjes op een rij verlucht het geheel. Natuurlijk is de oorspronkelijke architectuur er nog – waardoor de kicker een plaatsje krijgt in een mooi zaaltje – en ook de oude balken zijn nog altijd zichtbaar, maar hun aanwezigheid is niet langer beklemmend, vooral omdat er ook veel groen te zien is.
De zaak biedt een ontbijt aan (met pannenkoeken, spek en eieren, koffiekoeken … tussen 5 en 12 euro), maar ook een burger (12 euro), slaatjes (12-13 euro) en snacks (koekjes, wortelcake … tussen 3,50 en 6 euro). Wij trekken er naartoe voor een lunch en kiezen voor de french dip, een specialiteit die we nog nooit elders hebben geproefd, en die bestaat uit een broodje naar keuze opgediend met een kommetje bouillon en
wedges aardappelen. We gaan voor de vegetarische versie (13 euro). Op ons bord: een piccolo van zo’n twintig centimeter lang, van de hand van bakker Yves Guns. Doordrenkt met een stevige portie mosterd à l’ancienne en selderijcrème lijkt het wel dat deze specialiteit veeleer mikt op wie ’s nachts nog een hongertje heeft.
Clair/Obscur
•••••
Waterleidingsstraat 61-63, Elsene, ma > zo 9.00 > 1.00
Het doorweekte broodje heeft een vulling van gegrilde paddenstoelen, kleine stukjes rode paprika, rode ui en alfalfascheuten. Ook de bouillon die erbij wordt geserveerd is vegetarisch, met een vleugje umami, waarschijnlijk door de eerder genoemde oesterzwammen in kleine stukjes toe te voegen. Om de dorst te lessen, nemen we er een gemberkombucha van het vat bij (4 euro). Op de kaart staan ook een Bofferding-pils (2,5 euro), een Sour Krump van l’Ermitage, net als een Père Mahieu-cider (4,40 euro). Daar komen nog enkele natuurwijnen bij (vanaf 4 euro het glas), speciale koffies (vanaf 2,50 euro) en een keuze aan cocktails (zoals de Obscur Negroni met onder meer Cynar voor 12 euro).
MICHEL VERLINDEN
Smalltalk. Met theatermaker Lisaboa Houbrechts in Le Petit Lion
Smalltalk met regisseur Lisaboa
Houbrechts evolueert al snel tot een gesprek over grote thema’s en grote projecten. We babbelen ons in een oogwenk van een café in de Marollen naar de Comédie Française in Parijs.
door Michaël Bellon foto Ivan Put
Voor de babbel suggereerde Houbrechts volkscafé Le Petit Lion in de Hoogstraat, waar Maroliens van alle slag elkaar vinden in een fijn decor en een sympathieke sfeer. Houbrechts woont vlakbij, tegenover de Kapellekerk waar Bruegel zijn grafsteen kreeg, nadat hij een behoorlijk deel van zijn schildersleven had doorgebracht in zijn atelier in de straat waar we ons nu bevinden. In 2019, toen Houbrechts zich losmaakte van het inmiddels ontbonden Brusselse theatercollectief Kuiperskaai, maakte ze een voorstelling die Bruegel heette. En net als de Oude maakt ze ter inspiratie weleens een ochtendwandeling van de berijmde kasseien van het Vossenplein richting Justitiepaleis en de advocaten in hun versgestreken toga’s. Of zelfs helemaal naar het Pajottenland om te gaan schrijven in de school van Gaasbeek. Echt iets voor een theatrale, picturale regisseur die al op jonge leeftijd grote zalen weet te vullen met beeldend muziek- en teksttheater en opera.
“Voor mij komen grote theaterbeelden vaak voort uit intimiteit, emotionaliteit en ambiguïteit. Ik kan ook worden gegrepen door een detail in een groter geheel, en Bruegel was daar een meester in. Hij schilderde grote landschappen en composities, maar ik word dan gegrepen door die adamsappel van de Dulle Griet en de vraag waarom daar een man in een vrouwenlichaam of een vrouw in een mannenlichaam door dat oorlogslandschap loopt.”
“Ik beschouw de scène ook echt als een groot schilderij. Bij het schrijven vertrek ik vaak van een aantal beelden of herinneringen waar genoeg vlees of voeding aan zit voor teksten en dialogen die die beelden dan duiden, of juist contrasteren of abstraheren.
Zo kom ik tot een partituur van tekst en muziek bij die essentiële beelden die een monumentale uitdrukking kunnen krijgen.”
En de aanpak van Houbrechts werkt. Inmiddels is ze coartistiek leider van Toneelhuis in Antwerpen. Straks presenteert ze bij KVS/Kaaitheater Vake Poes, een familie-epos dat zowel seksueel geweld in de kerk, oorlogsgeweld als huiselijk geweld aanraakt. En daarna gaat ze bij de prestigieuze Comédie Française in Parijs Medea regisseren, en voor het Poolse Malta Festival
een opera in samenwerking met de Turkse Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk, gebaseerd op diens roman Ik heet Karmozijn
Vake Poes, Lisaboa Houbrechts/La Geste, 3 & 4/3, 20.00, KVS, www.kaaitheater.be
Meer weten over Lisaboa Houbrechts? Smalltalk wordt Longread op BRUZZ.be/smalltalk
Johan Reyniers – voormalig artistiek directeur van het Kaaitheater, momenteel dramaturg bij het ITA van Ivo van Hove – brengt bij Fluxenberg een omvangrijke dichtbundel uit. Hier trakteert hij u op vijf inzichten.
door Michaël Bellon
We zijn in de wereld geworpen (Martin Heidegger)
Van deze filosoof weten we dat we ungefragt in die Welt geworfen zijn. Het existentialisme wordt als ouderwets ervaren, maar ik ben er zeker van dat het terugkomt. Onder andere doordat er in Europa nu opnieuw oorlog is. Het leven heeft op zich geen zin, maar je kunt het wel een zin geven door wat je doet. Zo maak je een verschil voor jezelf en anderen.
Het is maar theater. Maar het moet wel het beste theater van de wereld zijn (Ivo van Hove)
Ik ben nu negen jaar dramaturg bij Ivo van Hove. Hij slaagt er op meesterlijke wijze in om radicaal theater te maken voor een groot, breed en internationaal publiek. Die spanning tekent zijn werk. Ivo gaat altijd helemaal tot het gaatje. Ik leer nog elke dag van hem.
Improvise, adapt, overcome
Uit de film Heartbreak Bridge van Clint Eastwoord. In leven en werk gaan de dingen niet altijd zoals je zou willen. Je moet in staat zijn om te improviseren, je plan te wijzigen en over het obstakel heen te komen. Het zou elk jaar vooraan in mijn agenda kunnen staan.
Maak werk waarvan je bang bent om het te tonen (Stef Lernous)
Natuurlijk moet je als kunstenaar overtuigd zijn van wat je maakt. Tegelijk ben ik bang-nieuwsgierig voor de reacties op mijn gedichten. Maar waarom zou ik iets de wereld insturen waarvan ik vooraf al weet hoe het zal worden ontvangen?
Overigens ben ik van mening dat de NAVO niét moet worden afgeschaft
Dertig jaar geleden klonk aan het einde van veel speeches in met name de culturele sector als slotwoord het mantra:
“Overigens ben ik van mening dat de NAVO moet worden afgeschaft.” Je moet vandaag maar eens in Oekraïne gaan vertellen hoe we toen dachten. Zullen ze ons uitlachen of lynchen?
Bent u nog in Afghanistan?, Fluxenberg, 96 p., 24,90 euro. Te koop via www.fluxenberg.be
• Je staat in voor het administratief opvolgen en uitvoeren van aanbestedingen.
• Je adviseert andere diensten i.v.m. alle wetgeving en werking van de dienst Publieke Ruimte.
• Je verzorgt de contacten met de studiebureaus, het provinciebestuur, het ministerie, de architecten en de aannemers.
Vragen? Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 44 of via personeelsdienst@overijse.be.
Meer info? Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs Solliciteren kan tot en met 29 maart 2023.
• Verwerken van alle financiële stromen.
• Digitaliseren van processen.
“Het snel verwerken van de financiële stromen in de boekhouding zodat we alle spelers van onze organisatie tijdig kunnen helpen en dat als een klantgerichte ploeg, dat is waar onze financiële dienst mee scoort.”
• Beheren meerjarenplanning.
Vragen?
Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 44 of via personeelsdienst@overijse.be.
Meer info?
Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs. Solliciteren voor deze functie kan tot en met 21 maart 2023.
Het gemeentebestuur van Steenokkerzeel werft aan:
(D1-D3) (voltijds) Bepaalde duur: 1 april t.e.m. 31 oktober 2023
Heb jij groene vingers en wil jij meewerken aan een aangename en groene omgeving voor onze burgers en bezoekers? Ben je enthousiast en gemotiveerd en kan je zelfstandig werken, maar ook in team samen met je collega’s? Twijfel dan niet om mee te doen!
Functiebeschrijving
Om ons team te versterken werft het bestuur zes groenarbeiders aan, die o.a. zelfstandig moeten aanplanten, hagen scheren, gras afrijden en onkruid wieden.
Plantenkennis en kennis van snoeitechnieken is een pluspunt. Je begrijpt en spreekt goed Nederlands. Je hebt ervaring met werktuigen (grasmachines, bosmaaiers, kettingzagen ...)
Profiel
• Je bent een echt buitenmens en hebt een passie voor groen en groenonderhoud.
• Je weet van aanpakken en hebt geen schrik om de handen uit de mouwen te steken.
• Je gaat er samen met het team voor om de taken tijdig en volgens afspraak klaar te krijgen.
• Je past de veiligheidsregels strikt toe.
• Je bent fysiek in orde en medisch geschikt voor het uitoefenen van deze functie.
• Rijbewijs B, BE of CE is een pluspunt.
• Geen diplomavereiste.
Salaris
Bruto voltijdse maandwedde min. € 2.276,55 - max. € 3.079,85. Het specifieke bedrag is afhankelijk van het aantal jaren (relevante) ervaring. Interesse?
Zin in ons team te komen versterken? Stel je ten laatste op woensdag 15 maart 2023 kandidaat via het online sollicitatieformulier. Heb je vragen of ben je op zoek naar meer info, neem dan gerust contact op met de Personeelsdienst via 02 254 19 12 of personeel@steenokkerzeel.be. Wij helpen jou graag verder!
zoek naarTIM HOUBEN AFDELINGSHOOFD GRONDGEBIEDZAKEN
Wij zoeken:
Op zoek naar een job met pit? een financieel
