UITGEVERIJ
cover, met leeslint, vaak rijk geïllustreerd. ‘Dat is het soort boeken dat de lezers in hun boekenkast willen hebben staan. Dat betekent dat wij boeken vaak verrijken: met illustraties, soms zelfs met aanvullend onderzoek, natuurlijk altijd in overleg met de oorspronkelijke auteurs. Dat gaan we bijvoorbeeld ook doen met het boek van Geoffrey Parker over Karel V, dat oorspronkelijk bij Yale is verschenen. Het is een goede manier om te kunnen concurreren met de oorspronkelijke, Engelstalige uitgave. Dat kost geld, alleen de vertaling kost al twaalftot vijftienduizend euro. Een eerste druk van 1500 exemplaren kan ook vaak niet uit, maar bij de tweede druk beginnen we te verdienen. En die tweede druk komt er vaak wel, mits ik een mooie recensie krijg in NRC Handelsblad, De Groene of bij OVT.’ New Adult Hoe hij leiding geeft aan Omniboek lijkt nog het meest op het ouderwetse uitgeven. Dat is bij Z&K heel anders. Met de afkalving van de series is er een heel ander krachtenveld ontstaan. De klassieke streek- en familieromans bestaan nauwelijks meer: de boeken-
kasten zijn vol, er is een levendige handel in tweedehands boeken online. Duizenden titels worden rondgepompt, zegt Jonkers. Nieuwe lezers kiezen vaak voor e-books. ‘Dat heeft ook een gevaarlijke kant: je kunt er als uitgever nog niet van leven. Maar met Z&K hebben we het punt bijna bereikt dat we meer omzetten in digitaal dan met papier. Dat komt voor een belangrijk deel doordat wij ons op een nieuw genre hebben gestort: dat van de New Adult. Dat is voor twintigers, de groep die na de Young Adult komt. Denk romantische fictie met een sexy twist, feelgood-boeken, de guilty pleasures van 18- tot 23-jari-
doelgroep wel. Wij hebben grote moeite de inkopers te overtuigen dat dit is wat de doelgroep wil. Sommigen kopen het gewoon niet in. Het gevolg is dat die meiden ook niet naar de winkel komen en dat het voor ons nauwelijks nog loont om printedities van New Adult te maken. Die lopen alleen in Vlaanderen goed.’ Binge-reading Het zijn dit soort ontwikkelingen waardoor Jonkers nog steeds geniet van zijn werk. ‘Tot 2007 ging alles zijn gang, we deden een omslag om het boek en het verkocht toch wel. Dat is tegenwoordig echt anders. Ik heb natuurlijk ook de ondergang van het familiebedrijf meegemaakt, dus ik weet dat alles cyclisch is. Misschien zijn de cycli iets korter geworden. Nu heeft Shared Stories [onderdeel van VBKU, red.] toch weer met veel plezier Bruna gekocht, omdat iemand bedenkt dat het nuttig kan zijn om uitgevers en boekhandels bij elkaar te zetten. Niet dat wij als uitgevers daar meteen van profiteren, Bruna zelf moet ook scoren, het zal hoogstens eens in een twijfelgeval in ons voordeel zijn. Maar het is best romantisch om dat weer bij elkaar te brengen.’ ‘De volgende uitdaging voor ons is de drang van de grote techreuzen om de klant helemaal in te kapselen. Je ziet de opkomst van de Originals bij de grote concerns, zoals Kobo en Storytel al doen. En die willen niet alleen Engels, maar ook Nederlands. Ze willen oorspronkelijk werk, om hun klanten te vangen in een keten waaruit ze niet kunnen ontsnappen. Dat wordt een belangrijke ontwikkeling. Die Originals zullen een soort binge-reading karakter moeten krijgen. Dus het is onvermijdelijk dat wij op termijn contentleverancier van Google en Amazon zullen worden. Of ik dat zelf nog meemaak? Nou, ik heb nog wel een paar jaar te gaan. Het zou zomaar kunnen.’
‘HET IS ONVERMIJDELIJK DAT WIJ OP TERMIJN CONTENTLEVERANCIER VAN GOOGLE EN AMAZON ZULLEN WORDEN’ gen. En die lezen massaal digitaal. Voor de marketing hebben we veel contact met bloggers en vloggers, zoals van Hebban. Die influencers pompen hun mening het internet op, om die jonge meiden te bereiken. Een spannende markt, want vaak zijn het arme studenten. Als ze een e-book voor € 6,99 kopen, kunnen zij hun pasta soms niet betalen.’ De Nederlandse inkopers hebben soms moeite met deze doelgroep, zegt Jonkers. ‘Als 63-jarige man moet ik oppassen wat ik zeg, want ik weet ook niet wat jonge vrouwen van allerlei etnische afkomsten willen lezen. Ik zorg dat ik advies krijg van mensen die deze doelgroep kennen. Maar we krijgen deze boeken niet met de juiste omslagen de winkel in. Traditioneel gezien had romantische fictie zwierige, ietwat zoete omslagen. Maar de smaak van deze doelgroep is veranderd. Zij willen Amerikaanse omslagen, met een bijna non-fictie-achtige uitstraling. Ik houd er niet van, de inkopers ook niet, maar de
september 2019 jaargang 186
31