Feel Good Arne Hermans
De g-spot van geluk GeldGezondheidGrootsdromen GemoedsrustGeliefden
1
Music and wine Blue six
D
oorheen dit boek loopt nog een bijkomende dubbele rode draad. De inhoud van dit boek is één zaak, maar een boodschap is altijd lichter verteerbaar als ze wordt opgehangen aan een kapstok of in een bepaalde context kan worden geplaatst. Wat is daarvoor beter geschikt dan het wonder van muziek? Muziek is wat mij betreft de grootste uitvinding ooit. Muziek kan zorgen voor afleiding en voor gezelschap. Het kan eenzame momenten verzachten en onaangename bezigheden opvrolijken. Muzieknummers zijn met voorsprong een van de krachtigste versterkers van emoties en kunnen een dieptepunt ombuigen in een hoogtepunt en een hoogtepunt naar nog verdere hoogtes tillen. Of het nu gaat om uitbundig losgaan op een feestje met vrienden of het verwerken van een stukgelopen relatie. Muziek kan je naar een hoger niveau brengen en het verbindt mensen over geografische en sociale grenzen heen. Geen plek zo treffend als een concert waar iedereen ongeacht geaardheid, nationaliteit, sekse of welvaartsniveau, zij aan zij op dezelfde wijze een moment kan delen. Sport komt dichtbij maar daar verdedigt iedereen zijn eigen identiteit en is het “wij tegen zij”. Alleen muziek kan mensen op zo een verregaande wijze verenigen. Daarom is elk hoofdstuk in dit boek gelinkt aan een muzieknummer dat relevant is in de context van het verhaal. Het zijn ook stuk voor stuk nummers die mij evenzeer kunnen bekoren en het onderliggende verhaal kunnen versterken. 14
INTRO
Deze nummers vormen een bron van inspiratie. Ze kunnen dienstdoen als samenvatting en geheugensteuntje voor de kerngedachten uit dit boek. De geselecteerde nummers (aangeduid met het symbool ) zijn voor de liefhebbers beschikbaar op een Spotify List (#Popthebottle), zodat je tijdens het lezen en ook erna de kernboodschappen op een gemoedelijke wijze kan (her)beleven. Muziek is de uitkomst van menselijke handelingen waarbij passie en kunde worden gecombineerd. Bij een uitzonderlijk evenwicht resulteert dit in grootse nummers die mensen kunnen bekoren en jaren later nog tot de verbeelding spreken, over de generaties heen. Op die manier heeft muziek veel gemeen met wijn, een andere grote passie waarin dit boek is gerijpt. Een muzieknummer is meer dan een opeenstapeling van muzieknoten. Een verfijnde wijn is meer dan het sap van uitgeperste druiven. De wijnmaker legt net zoals de muzikant zijn hart en ziel in zijn product, en kan mensen in vervoering brengen, beroeren en ontroeren. De link doorheen dit boek met wijn is dan ook bewust gekozen. Net zoals alcohol in wijn de aroma’s draagt, kan de wijn mee de inhoud van dit verhaal dragen. Er is overigens een studie die aantoont dat tot 15% meer plezier kan worden gehaald uit het drinken van een wijn in combinatie met de juiste muziek.2 Muziek en wijn vormen met andere woorden een prachtige blend die zich wat mij betreft uitstekend leent als pairing voor dit boek.
15
Het biedt echter nog geen antwoord op de vraag of bijkomende financiële middelen ook leiden tot een verhoogd niveau van geluk. Ik ben sterk de mening toegedaan dat mensen hun voldoening en geluk ook kunnen laten toenemen wanneer het inkomen boven het niveau van 4.500 euro stijgt. Een bepaald minimaal inkomen raakt in zekere zin aan een basisnood. Het verlangen naar een nog hoger inkomen evolueert van een nood aan een voldoende financieel comfort naar een verlangen om een welvarender en luxueuzer leven te leiden. Op dat niveau zal geld op zichzelf niet tot een continu geluksgevoel leiden. Financiële voordelen zoals een loonsverhoging zullen zonder twijfel een geluksmoment teweegbrengen eenmaal per maand, maar het wordt een tijdelijke (satis)factor. Mensen hebben de neiging snel gewend te raken aan wat ze hebben. Wat een geluksrush geeft in de eerste dagen waarin men iets nieuws heeft verworven, zal na een korte tijd de nieuwe standaard worden en ontneemt de ruimte voor een actieve en gecontinueerde voldoening. Hedonistische adaptatie heet dit met een geleerd woord (of twee). Die gewenning kan zeer snel optreden en is ons allemaal bekend. Een bepaalde financiële standaard die men als normaal beschouwt zal niet telkens opnieuw voor een geluksshot zorgen. Vaak kan een geluksmoment overigens in iets heel kleins zitten dat het al dan niet bezitten van een groot vermogen met voorsprong overstijgt. Beeld je in dat je terugkeert van een optreden op Werchter Boutique en
36
Geld
je staat achteraan op de parking met een exclusieve luxewagen. Een andere bezoeker keert eveneens terug naar de parking en stapt in zijn klein goedkoop autootje, hij rijdt meteen de straat op en is vertrokken. De spreekwoordelijke Bentley schuift twee uur aan om van de parking te rijden na centimeter per centimeter de weide af te dweilen. Het autootje is thuis in 20 minuten. Wie zal de grootste glimlach op zijn gezicht hebben en wie zal wellicht na een uur al eens serieus gefrustreerd vloeken, hoewel omringd door zoveel luxe? Opnieuw, alles went en kleine negatieve momenten worden niet permanent goedgemaakt omdat men vermogend is, dus laat staan grote negatieve momenten. Het is perfect denkbaar dat iemand met veel financiële middelen en een grote portie dagelijkse stress zich ‘s avonds slechter voelt in zijn paleis dan de papa van twee kindjes in zijn huisje-tuintje-boompje. Misschien leidt dit bij sommige mensen tot de overtuigde conclusie dat geld een mens niet gelukkig kan maken. Ik ben niet akkoord. Laat ons even meegaan in de ietwat geromantiseerde stelling dat de beste dingen in het leven geen dingen zijn maar momenten, belevenissen of ervaringen. Denk aan een reis rond de wereld maken of een weekend weg met vrienden. “Best things in life are not things, they’re moments” is een zeemzoet gezegde maar het is wel een onaantastbare waarheid. Ze bezorgen je een ton aan herinneringen waarvan je nog jaren kan nagenieten. Om dergelijke momenten te kunnen beleven moet je
37
in zeer veel gevallen wel nog steeds over financiële middelen beschikken. Dat is nu net de happiness factor van geld. Geld maakt niet gelukkig door ernaar te staren of het op zak te hebben, maar het stelt je in staat om zaken te verwezenlijken. Dit in tegenstelling tot een geliefde die op zichzelf wel geluk kan bieden. Liefde is gelijk aan geluk terwijl geld kan leiden tot geluk. Niemand wordt verliefd op een zak bankbiljetten mag ik aannemen. Stel dat je in je leven iets mocht herhalen en opnieuw beleven. Zou je dan opteren voor de aankoop van een mooie wagen of enig ander materieel iets? Wellicht kies je om bepaalde momenten te herbeleven. Grootse gebeurtenissen zoals een huwelijk, een huwelijksaanzoek, of tijd met je kinderen op een wereldreis. Professor Santos die de “happiness course” doceert aan de Yale Universiteit wijst erop dat mensen die meer middelen besteden aan ervaringen dan aan materiële zaken gelukkiger zijn dan mensen die er een omgekeerd bestedingspatroon op nahouden. Het zorgt ervoor dat ze haar studenten probeert aan te zetten hun geld te besteden aan ervaringen zoals een duur concert of een vakantie. Een stelling die ik kan onderschrijven omwille van de beleving die bijdraagt tot geluk, maar anderzijds ook omwille van het feit dat dit ook het vermogen van geld om bij te dragen tot geluk ondersteunt. Als iemand die zeer vermogend is negatief antwoordt op de vraag of hij gelukkig is, ligt de oorzaak van het onbehagen meestal niet in het hebben van geld. Er zal echter
38
Geld
iets ontbreken dat nog belangrijker is en dat niet door geld kan worden gecompenseerd, zoals geliefden of gezondheidsproblemen. Mocht geld an sich een bron van ongeluk zijn is dat snel op te lossen. Een ziekte kunnen we helaas niet zomaar van ons afschudden en aan een ongelukkige relatie is ook niet altijd van vandaag op morgen te ontkomen. Word je echter ongelukkig van te veel geld? Dan is de oplossing heel eenvoudig. Haal het van de bank en geef het weg. Ik ken echter niemand - één politicus niet te na gesproken - die zijn geld heeft verbrand om zich gelukkiger te voelen. Als het dan toch een mogelijke bron van ongeluk zou zijn is het opmerkelijk dat niemand er vrijwillig afstand van neemt. Stellen dat geld geen gevoel van voldoening kan teweegbrengen wordt vaak ook verantwoord vanuit het feit dat de adrenalinerush slechts van tijdelijke aard is. Dit geldt echter voor tal van andere zaken en ervaringen waarvan men volgens politiek correcte conventies blindelings aanvaardt dat ze wél gelukkig maken. Er zijn tal van feel good moments die wegsmelten als sneeuw voor de zon van zodra je ze hebt voltooid of er van hebt genoten. Ze vliegen misschien sneller voorbij waardoor de gewenning niet de tijd krijgt om zich meester te maken van het moment zoals dat bij een materiële zaak het geval is, maar het gelukmakende effect vervliegt evenzeer. Dus stellen dat geld eenmalig is en daardoor niet zou kunnen worden gekwalificeerd als een factor die gelukkig maakt, vind ik
39
een verkeerde conclusie. De rust en voldoening die je puurt uit een sportieve inspanning of een citytrip zullen wellicht ook niet wekenlang nazinderen tot je weer een nieuw shot kan opsnuiven. Bovendien heeft de deugddoende werking van een reis ook een afnemend effect naarmate ze langer duurt. De initiĂŤle rush bij aankomst is vaak niet meer dezelfde als men op pakweg dag 5 dezelfde weg aflegt naar het strand. Denk ook aan de terugkeer naar het werk na een deugddoende vakantie. Dan duurt het wellicht slechts enkele uren om jezelf opnieuw terug te vinden in het epicentrum van stress en deadlines, alweer snakkend naar een nieuwe break. Uiteraard hebben die ervaringen wel een heilzaam effect. Het positieve effect van tal van vreedzame momenten is belangrijk. Het draagt bij tot mentale en fysieke gezondheid door te ontstressen en energie af te laten en dus tot een gezond lichaam en een gezonde geest. Dit positieve effect kent echter ook zijn beperkingen aangezien de zaligmakende kracht van zulke happy moments zeer snel kan wegebben. Dat neemt uiteraard niet weg dat je een deugddoend moment hebt beleefd en je opnieuw iets hebt om naar uit te kijken zoals de volgende training of citytrip, wat ons al in verband brengt met de kracht van perspectief, doelstellingen, of dromen.
40
Geld
“Clearly, the pleasures wines afford are transitory, but so are those of the ballet or of a musical performance.� Napoleon
41
Working nine to five Dolly Parton
G
eld is een belangrijke motivator en volgens mij voor velen nog steeds de voornaamste reden om te werken of een baan aan te nemen die meer inspanningen vergt, maar tegelijkertijd ook meer opbrengt. De groep mensen die van hun hobby een beroep kan maken of minstens plezier en voldoening schept uit het werk vormt vermoedelijk nog steeds de minderheid. Daartegenover staat een meerderheid voor wie werken een noodzaak is om de rekeningen te betalen. Minstens onbewust zal sociaal contact, het zich nuttig maken en de erkenning die men geniet ook een rol spelen, maar werken als bron van inkomsten blijft voor velen de essentie. Bij ondernemers zal geld vaak nog steeds een belangrijke katalysator zijn van hoe succesvol men is in het vervullen van de ambities. De groei van een bedrijf, de tewerkstelling van veel werknemers, of het leveren van een meer dan gemiddelde bijdrage aan de ecologische voetafdruk geven eveneens kleur aan het succes van de onderneming. De lakmoesproef bestaat echter zeer vaak in de beoordeling van de financiĂŤle resultaten. In een beursgenoteerde
42
Geld
context is de prestatie van het aandeel en de winst per aandeel een zeer belangrijke parameter. Het is een parameter die in zeer grote mate op korte termijn denken is gefocust en toch vormt hij met voorsprong het doorslaggevende criterium voor veel beleggers en tal van andere stakeholders. Andere niet-financiële parameters kunnen evenzeer bijdragen tot duurzaam succes en dus onrechtstreeks tot de financiële leefbaarheid van een onderneming, maar grote koersevoluties zijn nog zeer vaak louter gelinkt aan het behalen – of net missen – van financiële doelstellingen. Een winstwaarschuwing doet een aandeel kelderen. Ik heb nog maar weinig aandelen weten opveren omwille van een verbeterd sorteerbeleid. Ik ben er wel van overtuigd dat nieuwe generaties bewuster zullen omgaan met aspecten zoals milieu, duurzaamheid en oog voor de toekomstige generaties. Als de nieuwe klanten van morgen dus een sturend effect zullen hebben voor bedrijven waarbij ook ecologische aspecten een rechtstreekse correlatie zullen vertonen met meer en betere klanten, zal dit evenzeer bijdragen tot betere financiële resultaten. Uiteindelijk is dat ook een logische en verantwoorde doelstelling. Een verantwoorde omgang met mensen en milieu is van primordiaal belang, maar op een wijze die ook financieel rendabel blijft. Niet enkel de ecologische impact dient duurzaam te zijn, de algemene bedrijvigheid dient dat evenzeer te zijn.
43