17 minute read
FOTO De logistiek achter de Formule 1
DE LOGISTIEKE RACE VAN DE F1
Trucks zijn de logistieke ruggengraat van dit race-evenement, dat de middelste race is in drie aaneengesloten raceweekenden in Europa. Een logistieke uitdaging van jewelste, zo blijkt tijdens de rondgang met DHL, logistiek partner van de Formule 1 . Zandvoort is qua logistiek een uitdaging. omdat het voor iedereen nieuw is. Vastigheden die DHL en de teams op circuits hebben waar ze al jaren komen, hebben ze hier niet. Denk aan de aanrijdroutes en laad- en losplekken.
De Formule 1 was na 36 jaar terug in Zandvoort. Maar voordat Max en de andere coureurs hun 72 rondes konden afleggen, vond er een minstens zo’n uitdagende race plaats: de logistieke. Een race ook waarbij geen ruimte was voor fouten en de klok genadeloos tikte.
TEKST PETER DE WEERD
Naast de nieuwigheid zijn de grootste uitdagingen voor de logistiek Covid en Brexit. “Covid beïnvloedt het vervoer van mensen en Brexit beïnvloedt het transport van goederen”, aldus Paul Fowler (l), hoofd van DHL Motorsports Team. DHL verscheept voor de drie aaneengesloten raceweekenden in Europa (Spa, Zandvoort, Monza) zo’n 197 ton aan vracht met 27 vrachtwagens. Denk daarbij aan onderdelen van de auto’s, brandstof en de lounges waar teams hun gasten ontvangen.
POSTNL ZET VOL IN OP ROBOTS
PostNL is weer een sorteercentrum rijker. Een heel speciale. Het is het meest gerobotiseerde sorteercentrum, en dient enkel voor de sortering van kleine pakketten. Het nieuwste sorteercentrum in Nieuwegein moet Nederlands grootste pakketbezorger de gewenste snelheid en efficiëncy opleveren.
TEKST PETER DE WEERD
PostNL groeit hard, maar de stroom pakketten als gevolg van de sterk groeiende e-commerce groeit nog harder. Dat werd eind vorig jaar pijnlijk duidelijk toen Nederlands grootste pakketbezorgers worstelden met hun capaciteit door de enorme aantallen pakketten. Ook PostNL ontkwam niet aan capaciteitsproblemen; het bedrijf verwerkte op het hoogtepunt in december 10 miljoen pakketten in zeven dagen tijd en moest desondanks soms toch nog klanten teleurstellen door vertraging. En aan die groei komt voorlopig geen einde, is de verwachting. Reden voor PostNL om keer op keer uit te breiden. In 2019 werden nog reguliere sorteercentra geopend in Tilburg, Almere en Dordrecht. In juni dit jaar werd het 26e sorteercentrum toegevoegd, in Westzaan. Daar komt nu een 27e sorteercentrum bij en verreweg het meest onderscheidende en spectaculaire warehouse van PostNL. Op bedrijvenpark het Klooster in Nieuwegein, waar onder meer Hema zijn nieuwe retail-dc heeft en ook Domino’s is neergestreken met een centraal dc, heeft PostNL een sorteercentrum neergezet dat enkel en alleen dient voor het sorteren van kleinere pakketten. Het sorteercentrum wordt momenteel langzaam in gebruik genomen.
SNELLER EN EFFICIËNTER
Het idee achter het concept is simpel: PostNL denkt met het nieuwe sorteercentrum de landelijke operatie sneller en efficiënter te maken. Dit moet leiden tot meer capaciteit en sneller verwerken van de pakketten. Kleine pakketten zijn op dit moment goed voor circa 40 procent van het totale volume. Iris van Wees, directeur operatie pakketten bij PostNL: “Die stroom aan kleine pakketten brengen we voor een groot deel onder in Nieuwegein. Hierdoor kan dit sorteercentrum de distri-
butiecapaciteit in ons bestaande netwerk aanzienlijk verbeteren. Het geeft ons dus letterlijk meer lucht in de andere depots. Niet alleen qua aantallen pakketten, maar ook qua efficiency. Kleine pakketten worden in de reguliere depots op trays geplaatst; die handeling hebben we straks veel minder.” Een ander efficiencyvoordeel van het nieuwe Nieuwegeinse sorteercentrum is duurzaamheid, volgens Van Wees: “Met deze uitbreiding realiseren we verdere groei, maar beperken we de investeringen, omdat we hiermee de bouw van vier à vijf normale depots besparen. Voor het geplande aantal te verwerken kleine pakketten in Nieuwegein zouden we vijf extra reguliere depots nodig hebben.” Ook bespaart het bedrijf kilometers, omdat deze pakketten tot op route worden gesorteerd onder één dak.
ROBOTS DOMINEREN
Qua omvang van het pand en vierkante meters (22.000, exclusief 3.000 vierkante meter mezzanine die dient als opslagruimte en als bezoekerscentrum), is die geprognotiseerde efficiencyslag moeilijk voor te stellen. Het is dan ook niet de omvang die tot de verbeelding spreekt, het zijn maar de systemen binnenin. Robots domineren de operatie. Het eerste dat in het oog springt, zijn robots die kriskras over de werkvloer rijden en karren voortduwen. De robots zijn van het Franse merk Solystic, dat ook het informatiesysteem heeft ontworpen en systeem integrator is van het project. De Soly-robots, zoals ze officieel heten, halen en brengen in een afgebakend gebied volle of lege karren van en naar afdelingen die vooraf zijn gedefinieerd. Ze vinden hun weg via QR-codes op de vloer. Ook laden ze zelf op en kunnen ze zonder interventie van de mens batterijen verwisselen. Dit gebeurt door een pickrobot op elk van de vier laadstations. Momenteel rijden er enkele tientallen rond. Eind oktober, als het sorteercentrum volledig in gebruik is, moeten dat er 175 zijn.
MANUEEL
Hoewel het depot in Nieuwegein het meest gerobotiseerde sorteercentrum van PostNL is, begint de operatie manueel. Rolcontainers/pallets vol met kleine pakketten - het systeem verwerkt pakketten tot 20 x 30 x 40 cm en maximaal drie kilogram - worden door werknemers naar één van de drie kantelaars geduwd, waarna de ‘tippers’ de pakketten op een band laten lopen en de reis door het gerobotiseerde dc begint. PostNL heeft momenteel vier geautomatiseerde lijnen: iedere operatie telt drie kantelaars. Nadat de pakketten op de band zijn gekanteld, worden ze gescand met een 360 graden
MEER ROBOTPLANNEN
De robotiseringsslag die is gemaakt in Nieuwegein smaakt naar meer. PostNL heeft plannen om andere, reguliere sorteercentra ook te voorzien van dergelijke smartwarehousingtechnieken. Van Wees: “Kleine pakketten zijn relatief eenvoudig te automatiseren omdat de afmetingen eenvormig zijn, en deze oplossing is een voorloper voor andere depots.” De robots zijn ook te gebruiken voor het transport van producten die niet over de transportband kunnen vanwege hun gewicht of afmeting, bewijst DPD. De concurrent van PostNL zet de robots in voor het transport van zogenoemde uglies in zijn sorteercentrum in het Franse Beaune.
De rol van conveyors is marginaal in het nieuwe sorteercentrum; robots hebben de overhand. PostNL maakt gebruik van het Franse merk Solystic. Later komen daar nog pickrobots bij van ABB.
PostNL heeft vier geautomatiseerde lijnen in gebruik. Iedere machine/lijn heeft honderd shutes. Als de bak vol is, komt er een robot aangereden om de bak naar de bufferlocatie achter in het pand te plaatsen.
scanner. Sitemanager Johan ten Brinke: “Het pakket ligt dus altijd goed om gelezen te worden waardoor het aantal ‘no reads’ veel kleiner is. Dat verhoogt de snelheid van het sorteerproces.” Wanneer het adres onverhoopt niet te lezen is, worden de pakketten uitgesluisd en worden de foto’s naar een afdeling in Manilla op de Filipijnen gestuurd waar medewerkers het adres alsnog ontcijferen. Dat kost pakweg vijftien seconden. Door Artificial Intelligence in te zetten, wil PostNL die tijd terugbrengen naar pakweg vijf seconden. Na het scannen worden de pakketten over de diverse sorteerbanen verspreid. Nu gebeurt dat nog handmatig door acht medewerkers. Vanaf komende herfst wordt dit werk gedaan door pickrobots. Het picken gebeurt via meerdere zuignappen. PostNL test en regelt deze robots momenteel nog in.
TWEEDE SORTEERSLAG
Daarna is het de beurt aan de zelfrijdende Soly-robots. De pakketten worden door slimme IT op basis van postcode via een conveyor naar een van de shutes gestuurd, waar grijze karren klaarstaan. Iedere machine/lijn heeft honderd shutes. Als de bak vol is, komt er een robot aangereden om de bak naar de bufferlocatie achter in het pand te plaatsen. De robot tilt de kar niet omhoog, zoals bijvoorbeeld de robots bij Montapacking doen, maar hij omarmt de pootjes van de karren via een clicksysteem. Wanneer de eerste sorteerslag op batch afgerond is, brengen dezelfde robots alle grijze karren naar de ‘tippers’ vooraan voor sorteerslag twee; ditmaal wordt gesorteerd op routing van de chauffeur. De pakketten leggen in eerste instantie dezelfde route af als bij de eerste sorteerslag. Maar dit keer vallen de pakjes niet in grijze bakken, maar in grote, oranje gepatenteerde PostNL-tassen die in blauwe karren zitten. De blauwe karren met de oranje zakken worden door de robots vastgepakt en naar een tassenstapelstation gestuurd. De medewerker pakt de zak uit de kar met een takelsysteem, voorziet de tas van een 3S-code, om de tas vervolgens via dezelfde haak in een gereedstaande rolcontainer te takelen. Die rolcontainer wordt dan manueel naar één van de 24 docks geduwd waarna ze naar een van de 26 andere sorteercentra worden gedistribueerd, waar de bezorgers ze inladen.
240.000 PAKKETTEN PER DAG
In Nieuwegein wordt dus alleen gesorteerd en worden geen bussen geladen. Dit verhoogt de snelheid. Van Wees: “We kunnen segmenteren omdat we zoveel volume hebben. Dit is vooral interessant voor grote webshops.” PostNL claimt in het gerobotiseerde sorteercentrum ruim 240.000 pakketten per dag te kunnen verwerken. Ten Brinke: “Per sorteermachine kunnen we in acht uur tijd zo’n 70.000 pakketten verwerken. Hiervoor hebben we per machine - als eind dit jaar de pickrobots zijn geïnstalleerd - vijf mensen nodig. Dat is dus enorm efficiënt.” Het aantal te verwerken pakketten kan nog worden uitgebreid door het aantal sorteermachines uit te breiden van vier naar zes. Die ruimte is al ingecalculeerd. Daarnaast kan PostNL indien nodig de operatie in Nieuwegein 24 uur per dag laten draaien. Momenteel is dat acht uur. Ten Brinke: “We zijn door de robots heel flexibel; we kunnen het proces eerder starten als dat nodig is.”
‘ZELF EEN 4PL-DIENST OPTUIGEN DUURT TE LANG’
Nunner Logistics groeit in rap tempo. De 3PL-er doet dit door opvallende overnames op data- en IT-gebied. De visie om op deze manier te groeien en vergaand te digitaliseren komt van directeur Erwin Cootjans. “We zijn allesbehalve bescheiden”, zegt hij uitdagend over zijn bedrijf, dat verleden en toekomst met elkaar verbindt met een aantrekkelijk hoofdkantoor in Alpensfeer.
TEKST DIANE ESSENBURG
CV
ERWIN COOTJANS
Functie: eigenaar en CEO van Nunner Logistics Hoofdkantoor: Helmond Bij Nunner sinds: 1987, direct betrokken bij opstart in Nederland Eigenaar sinds: 2009, toen nog samen met een compagnon (JCL Logistics The Netherlands). Sinds 2014 in volledig eigendom. In 2019 nam ING een minderheidsbelang.
Positie Top 100 Logistiek
Dienstverleners: 17 De holding van logistiek dienstverlener Nunner Logistics en Caroz neemt een 50 procent belang in datascience-bedrijf Bright Cape. Gezamenlijk nemen de partijen een minderheidsbelang in forecasting-specialist EyeOn. Na de recente overnames van Caroz en vervolgens Informore zijn dit wederom IT-gerelateerde investeringen van Nunner-eigenaar Erwin Cootjans. Met de overname van Bright Cape, gespecialiseerd in data-analyse, artificial intelligence (AI) en robotics, hoopt Cootjans ten eerste de eigen bedrijven binnen de holding te helpen naar een ‘intelligentere manier van werken’, aldus de CEO. Maar daarna kunnen ook klanten van de huidige nummer 17 in de Top 100 Logistiek Dienstverleners daartoe geholpen worden. “Wij worden misschien wel de intelligentste logistieke dienstverlener van Europa.”
DIGITALISERING
“Nunner wil onderscheid maken door zijn visie op digitalisering”, legt CEO Cootjans uit. “Al jaar en dag hebben we zo veel mogelijk van onze communicatiestromen geautomatiseerd. We hebben een geweldig TMS-systeem van Comtrix, we hebben EDI-verbindingen met onze klanten, we communiceren heel veel geautomatiseerd met onze klanten. Maar nu is het tijd voor de volgende fase: het nog verder automatiseren van alle processen. We willen nog minder afhankelijk zijn van mensen.” Daarvoor is enerzijds heel veel data nodig. Anderzijds iets of iemand die de data kan verwerken en er bijvoorbeeld een betere vrachtwagenplanning op baseert. “We zijn nu bezig met het aan boord halen van competenties”, aldus Cootjans. Vandaar de belangstelling in Bright Cape. Het datascience-bedrijf, opgericht door vier ondernemers, levert Nunner in één klap ‘bijna honderd whizzkids’ op. “Dat zijn echt brilliant minds die wij nooit allemaal aan Nunner hadden kunnen binden zonder Bright Cape. Daarnaast kunnen we dankzij Sara Robotics (onderdeel van Bright Cape, red.) onze dc’s met gestandaardiseerde processen robotiseren. Ik denk aan het tellen van voorraden met drones en het laten
picken van producten door robots. Wanneer dat mogelijk is? Over twee à drie jaar verwacht ik dat we de eerste tests kunnen doen. Er wordt al aan gewerkt.”
‘ECHTE 3PL’ER’
Cootjans noemt digitalisering een van zijn speerpunten. Hij heeft echter niet de ambitie om van Nunner Logistics een 4PL’er te maken. “We zijn een logistieke dienstverlener. Een echte 3PL’er. We bieden weg-, lucht-, zee- en heel veel spoorvervoer. Zowel LTL (deellading, red.) als FTL (volledige lading, red.), vanaf een halve pallet. Nunner heeft geen eigen vrachtwagens”, vertelt Cootjans. Het bedrijf is in 1955 opgericht in Oostenrijk en was volgens de
CEO midden jaren tachtig marktleider in het vervoer tussen West-Europa en Turkije. Hoewel hij aan de wieg stond van de Nederlandse tak, is het toeval dat Cootjans bij Nunner aan de directietafel zit. Na zijn studie Bedrijfskunde verwachtte hij bij een bedrijf als Shell of Ahold aan de slag te gaan. “Ik was begin twintig toen ik van Nyenrode afkwam en wilde even een halfjaartje naar het buitenland. Ik ging naar Nunner in Oostenrijk. Dat beviel heel goed en ik ben nooit meer weggegaan. Na een halfjaar hebben we Nunner Nederland van scratch opgestart. Dat was in 1987.” Het bedrijf groeide in de jaren negentig door naar een grote partij voor wat betreft het vervoer van en naar Oost-Europa en had onder meer als eerste buitenlandse logistiek dienstverlener een vestiging in Moskou. “Omgerekend naar huidige cijfers had het bedrijf eind jaren negentig zo’n 40 miljoen euro omzet.” De ondernemer bleef aan als directeur toen Nunner in 2000 verkocht werd aan een Duits beursgenoteerd bedrijf dat later Logwin werd. Te midden van de economische crisis, in 2009, kocht Cootjans ‘zijn’ bedrijf samen met een compagnon terug van de Duitsers. De mannen werkten daarop als vennoten onder de naam JCL Logistics The Netherlands . “In 2014 heb ik mijn rien ne va plus gespeeld. Dat mocht echt niet mis gaan.” Hij kocht zijn partner uit en wijzigde de naam weer naar Nunner Logistics. Cootjans is dus sindsdien volledig eigenaar van de logistiek dienstverlener die momenteel vestigingen heeft in 26 Europese landen. De Oostenrijkse roots blijken belangrijk voor de Nederlandse eigenaar. Wie het hoofdkantoor van Nunner in Helmond binnenkomt, loopt niet simpelweg een kaal kantoor in. Houtwerk, luxe en lange boomstammen in de aankomsthal stralen de gast tegemoet. Achter de receptie zit bovendien een chique skihut- achtige bar voor formele en informele bijeenkomsten. Het past bij Cootjans en Nunner, die niet te bescheiden over willen komen.
OVERNAMES CAROZ EN INFORMORE
In 2019 nam ING Corporate & Business een minderheidsbelang in het bedrijf. “Steeds meer grote verladers neigen naar een 4PL-oplossing. We hebben eerst uitgezocht of we het zelf konden optuigen, maar dat zou te lang gaan duren. Het is een moeizame weg om de juiste credibility te krijgen, daar hebben we niet de schaal voor.” Om die reden is Caroz
WAT IS BRIGHT CAPE, WAARIN COOTJANS EEN BELANG HEEFT?
De holding van logistiek dienstverlener Nunner-CEO Erwin Cootjans heeft een belang genomen in datasciencebedrijf Bright Cape. De 3PL’er en de dataspecialist hebben elkaar naar eigen zeggen gevonden in de wens om te digitaliseren en de ambitie om internationaal te groeien. Maar wat doet Bright Cape precies? Wie zitten daar achter? En hoe zijn de zorgrobots van Sara Robotics, pickorder-robots van OWL en forecasting- en planningspecialist EyeOn bij de overname betrokken? Lees het op Logistiek.nl/BrightCape.
aan Cootjans’ holding toegevoegd, die de ervaring en techniek al in huis heeft. Caroz opereert als aparte brand binnen de holding, benadrukt Cootjans met klem. “Nunner en Caroz lopen niet door elkaar. Nunner stuurt wel partijen door naar Caroz, maar verder is er echt sprake van een Chinese muur tussen beide.” Caroz nam onlangs Informore over. Dat gaat kort door de bocht om een samenvoeging van een bemande (Caroz) en onbemande (Informore) control tower. Oftewel: Caroz helpt bedrijven met IT en mensen om een control tower operationeel te krijgen en te houden; met Informore kan een verlader vergelijkbare functionaliteit in eigen beheer nemen. Cootjans: “Informore is een instrument voor verladers als Samsung. Het is voor verladers en 4PL’ers. Daarnaast werkt Nunner al jaren met het transportmanagementsysteem (TMS) van het Oostenrijkse Comtrix, waar Nunner enkele jaren geleden een minderheidsbelang in genomen heeft. Die software, 4ward, is voor logistieke dienstverleners. Ja, dat is een wezenlijk verschil. Het is een andere wereld waarin geopereerd wordt. Het zal absoluut niet op termijn één systeem gaan worden. Maar we kunnen het Comtrix-systeem wel bevruchten met kennis die in Informore zit.”
SUSTAINABILITY
Digitalisering is niet de enige topprioriteit van Cootjans en Nunner. De tweede is duurzaamheid. Elk Nunner-dc heeft de status Breeam Very Good of Breeam Excellent. Overal liggen zonnepanelen al op de daken of zijn ze in bestelling. In Venlo heeft Nunner zelfs een tijdje het krachtigste zonnedak van Europa gehad. “De grootste van Europa is inmiddels achterhaald. Maar feit is dat we energie produceren met onze gebouwen, met behoorlijk hoog rendement. In Venlo kunnen we 4.500 huishoudens van energie voorzien”, zegt Cootjans. Daarnaast heeft elke vrachtwagen die Nunner gebruikt ten minste Euro 6-motoren. Dat is een eis aan de leveranciers. Ook vraagt de CEO van zijn vervoerders om te rijden op alternatieve brandstoffen als LNG. Elektrisch is financieel en technisch niet haalbaar, maar waterstof zou wat hem betreft op termijn een mogelijkheid kunnen zijn. Bijzondere aanwinst die wellicht vanaf september door Nederland rijdt, is een Amerikaanse truck. De enige in Europa op een Euro 6-motor. “Dat ding kost drie keer meer dan een gemiddelde DAF, maar het is wel iets bijzonders. Ja, dit is gewoon om op te vallen. Die heb ik voor de naamsbekendheid”, lacht Cootjans. Serieuzer: “Maar er zit een
koeltrailer achter, die gaan we vol leggen met solarpanelen om meer energie te besparen. Het is echt mijn wil om duurzaam te zijn. Digitalisering is iets wat de klanten willen en wat mijn visie is om geld mee te verdienen, maar sustainability is iets intrinsieks van mijzelf . Ik werk altijd mee aan schoon water, schone aarde, schone lucht. En ik ben een dierenvriend”, aldus de man die zijn hond Tess het liefste overal mee naartoe neemt.
ENERGIENEUTRAAL
Over de duurzaamheidsambitie is Cootjans duidelijk: in 2025 is het bedrijf energieneutraal, ‘als we dat nu al niet zijn’. Overigens is dat binnen de logistiek momenteel niet mogelijk zonder CO2-compensatie, bevestigt de ondernemer. Nunner sponsort de Black Jaguar Foundation, een fonds dat 2,7 miljard bomen plant in Brazilië om de biodiversiteit terug te krijgen en ‘de longen van de aarde’ te herstellen. Ook aan de medewerkers wordt gedacht bij Nunner, hoewel Cootjans erkent dat dat duurzaamheidsonderdeel nog wat onderbelicht is. “Een duurzaamheidsrapport staat in de steigers en we zorgen voor awareness bij de medewerkers zodat zij het weten te verkopen. Als supporter en sponsor van The Ten Principles van UN Global Compact kijken we absoluut naar CSR (corporate social responsibility, red.). Dat is veel breder dan ‘groen’ zijn, want dat gaat ook over zaken als omgang met je mensen en gender equality. Verder zijn we onder meer ISO 26000-gecertificeerd en hebben we sinds 2015 het gouden erkenningsniveau van Ecovadis. We doen het goed, maar de communicatie erover kan beter. We moeten het formeel nog beter vastleggen.” De focus op digitalisering en duurzaamheid legt Nunner Logistics geen windeieren. Het bedrijf is in twee jaar tijd van plek 73 naar 17 gestegen in de Top 100 Logistiek Dienstverleners. “Wij willen groeien in 3PL, 4PL en in de IT die dit ondersteunt. Ieder voor zich zal moeten opschalen, dus Bright Cape moet als specialist ook buiten de logistieke wereld doorgroeien. En we moeten samen gas gaan geven. Over niet al te lange termijn verwacht ik als groep over de 500 miljoen euro omzet te draaien. Oftewel een half miljard, dat klinkt nog beter.” Als alleen de 3PL-tak eruit wordt gelicht gaat het om 350 miljoen euro op jaarbasis. De verdere groei moet wel gecontroleerd gaan, vindt Cootjans. Eventuele overnamekandidaten moeten direct kunnen bijdragen en niet eerst gesaneerd moeten worden. “Uit ervaring weet ik dat ik geen bedrijven meer ga overnemen die niet goed functioneren. Dan betaal ik liever de hoofdprijs voor een bedrijf dat goed is en alleen maar beter kan worden. Welke dienst nog ontbreekt in het portfolio? Het totaalpakket hebben we nu wel redelijk voor elkaar, maar er staan nog mooie dingen te gebeuren.”
