da li znate Kod HIV infekcija je značajno rano otkrivanje
U
našoj zemlji kod dve od tri osobe HIV infekcija se dijagnostikuje kada je imunološki sistem osobe već značajno narušen. Kasno postavljena dijagnoza HIV infekcije je povezana sa povećanim rizikom od obolevanja i umiranja, slabijim odgovorom na terapiju i povećanim rizikom za dalje prenošenje. Znajući da HIV infekcija može dugi niz godina proticati bez ikakvih simptoma, jedini način da se otkrije je da se osoba koja je imala rizik testira. Svako testiranje na HIV treba da bude dobrovoljno i poverljivo a može se obaviti tokom cele godine u savetovalištima pri svim institutima i zavodima za javno zdravlje, kao i u još nekim zdravstvenim ustanovama, u 24 grada širom Srbije. Prema podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut” u Srbiji trenutno žive 2843 osobe kojima je dijagnostikovana HIV infekcija, a procenjuje se da još oko 400 osoba ne zna da je inficirano HIV-om. Kao i u svetu, i u našoj zemlji HIV infekcija je hronično stanje sa kojim se može kvalitetno i dugo živeti, ali samo ukoliko se pravovremenim i adekvatnim lečenjem kontroliše umnožavanje HIV-a. U Srbiji HIV pozitivne osobe imaju mogućnost da nakon završene
dijagnostike započnu odmah lečenje HIV infekcije koje daje odlične rezultate. Visokoaktivna antiretrovirusna terapija (HAART) je dostupna i besplatna u Republici Srbiji od 1997. godine za sve osobe inficirane HIV-om. Lečenje kombinovanom antiretrovirusnom terapijom je dostupno u četiri regionalna centra: Beogradu, Novom Sadu, Nišu i Kragujevcu. U periodu 2003–2019. godine registrovano je značajno povećanje osoba inficiranih HIV-om na lečenju kombinovanom antiretrovirusnom terapijom (2065 osoba krajem 2019. prema 330 osoba krajem 2003. godine), što je rezultiralo da se od 2000. godine registruje značajna redukcija obolevanja i umiranja od AIDS-a u Srbiji.
U kojim godinama žene najčešće ulaze u period menopauze?
O
ko 40. godine života započinje period koji se karakteriše opadanjem funkcije jajnik, što se klinički manifestuje smanjenjem učestalosti ovulatornih ciklusa. Ovo je uvod u novi period života-klimakterijum, koji prestavlja prelazak iz reproduktivnog doba u perimenopauzu i menopauzu, sve do postmenopauzalnog perioda i seniuma. Menopauza može biti prirodna ili veštački izazvana. Prirodna menopauza nastupa u našoj sredi-
4
ni oko 50. godine (između 46 - 55 godine), genetski je predodređena, a kod pušača, kao i kod žena koje su izložene stresu može da nastupi čak i do 2 godine ranije. Veštačka (jatrogena) menopauza nastaje nakon operativnog odstranjivanja jajnika (hirurška), zračenja male karlice, ili kao posledica upotrebe određenih lekova. Godinu dana nakon ulaska u menopauzu (poslednjeg menstrualnog krvarenja) nastupa postmenopauza (rana, kasna i senijum). APOTEKA / 126 / 2020.
