7 minute read
VERSLAG REVIVE MISSIE 160 ABOISSO
from Acta Groeninge 37
by az groeninge
WAAROM EEN MISSIE IN AFRIKA ?
Als pas gepensioneerde uroloog wilde ik mijn ervaring en kennis nog niet onmiddellijk op non-actief stellen, en een humanitair project in Afrika was al jaren in mijn onderbewustzijn geslopen.
Met REVIVEvzw had ik kennisgemaakt in 2020, in het kader van een groot project in Ethiopië dat gesponsord werd voor € 300.000 door een 20-tal serviceclubs uit onze regio. Wij hadden een operatiekwartier gebouwd in de buurt van de stad Freweyni in Tigray, in het noorden van het land. Ultieme bedoeling was na beëindigen van de bouw en installatie, daar naartoe te trekken met een humanitaire chirurgische missie onder leiding van REVIVEvzw.
Dan kwam de burgeroorlog in Tigray in 2021, en werd de regio ontoegankelijk. Ook ons project werd volledig stilgelegd.
Enkele collega-chirurgen, allemaal gepensioneerd ondertussen, die samen met mij assistent in Leuven waren geweest, vertelden enthousiast over hun ervaringen met humanitaire missies in Afrika. Zo kwam ik terug bij REVIVEvzw terecht.
Revive Vzw
REVIVEvzw is een door de Belgische overheid erkende nietgouvernementele non-profitorganisatie die medische humanitaire missies uitvoert in ontwikkelingsgebieden, voornamelijk in Afrika. Hierbij werkt REVIVEvzw volledig onafhankelijk en neutraal, los van elk commercieel, politiek of religieus belang.
REVIVEvzw begon in 2010 met humanitaire missies, in eerste instantie als ‘dochterorganisatie’ van Interplast Duitsland. Herman de Gezelle (AZ Sint-Lucas, Gent) en Jan Aerts (AZ Turnhout), beiden gynaecologen, zijn zo begonnen met vesico-vaginale fistelingrepen in Madagaskar en Ethiopië.
Sinds 2014 werkt REVIVEvzw als een onafhankelijke organisatie. Alle vrijwilligers werken gratis. De missieleden doen een gift om de werking van de vzw te ondersteunen. Inkomsten worden gegenereerd door het organiseren van benefietactiviteiten en schenkingen van serviceclubs, verenigingen, bedrijven en sympathisanten.
Missieleden worden allen aan een interview onderworpen om naar hun motivatie te peilen. Zij moeten een uitvoerig CV voorleggen dat door de lokale Afrikaanse autoriteiten vereist wordt. Om op missie te gaan moeten de kandidaten zelf hun reis betalen. Samenstelling van een team gebeurt in functie van de aard van de missie en de beschikbaarheid van de leden. Meestal zijn er ook studenten of assistenten mee.
TEAM
Beperkt team met 6 leden:
• Ignace Billiet - Teamleader - Uroloog/chirurg (1* missie),
• Ivo Peeters - Anesthesist (6* missie),
• Thibault-Gautier Eggermont - Assistent anesthesie laatste jaar (3* missie),
• Anne-Marie Dochez - Verpleegkundige instrumentiste (3* missie),
• Liesbeth Gees - Student-verpleegkundige 3* jaar (1* missie)
• Karolien Poppe - Student-verpleegkundige 3* jaar (1* missie)
PERIODE 3-17/12/2022.
IVOORKUST & ABOISSO
Aboisso, een stad van 70.000 inwoners, ligt op 200 km van Abidjan, helemaal in het zuidoosten van het land.
(Zie kaart op pagina rechts)
Ivoorkust werd in de vijftiende eeuw door de Portugezen gekoloniseerd. In 1893 werd Ivoorkust een Franse kolonie. In 1960 werd Ivoorkust een onafhankelijke republiek.
Côte d’Ivoire is 10x zo groot als België, met 22 miljoen inwoners. Hoofdstad is Yamassoukro, de economische hoofdstad is de havenstad Abidjan (4,4 miljoen inwoners). Helft christendom, 25% moslim en 25% traditionele godsdienst.
Ivoorkust was vroeger deel van tropisch regenwoud met grote kuddes olifanten (Ivoorkust).
Door intense kolonisatie en landbouw is alle natuur verdwenen. Heden enkel nog monoculturen: plantages rubber, palmolie, bananen, cashewnoten.
Felix Houphouët-Boigny werd 1e president van de republiek. Hij maakte van Ivoorkust een eenpartijstaat waarin alleen de PDCI/RDA was toegestaan. Hij bleef tot 1993 aan de macht.
Na tumultueus verlopen verkiezingen werd Laurent Gbagbo op 26 oktober 2000 president. Het bleef daarna echter onrustig in het land, met een mislukte coup in 2001 en muiterij van het leger in 2002. Er volgde een burgeroorlog tussen de regeringstroepen uit het christelijke zuiden en diverse rebellengroepen uit het islamitische noorden. Veel moslims, en meer in het algemeen, mensen uit het noorden, voelen zich namelijk gediscrimineerd door de regering van Gbagbo.
De rebellen erkenden zijn gezag niet meer toen Gbagbo in mei 2004 drie ministers van de oppositie ontsloeg. Na het verlopen van het ultimatum voor de ontwapening in oktober 2004 namen de regeringstroepen de wapens weer op tegen de rebellen. De situatie escaleerde toen bij bombardementen op stellingen van de rebellen negen Franse soldaten omkwamen. Het Franse leger vernietigde vervolgens ter vergelding de gehele Ivoriaanse luchtmacht. Dat leidde tot anti-Franse demonstraties en plunderingen in de bestuurlijke hoofdstad en grootste stad Abidjan. Duizenden Europeanen verlieten het land.
De presidentsverkiezingen die normaal hadden moeten plaatsvinden in 2005 werden pas in november 2010 gehouden. Opnieuw fraude, en risico op heropflakkeren burgeroorlog.
Op 11 april 2011 werd Gbagbo’s residentie in Abidjan door troepen van Ouattara (winnaar van de verkiezingen), geholpen door Franse strijdkrachten, bestormd en werd Gbagbo gearresteerd, evenals zijn vrouw, zijn zoon en enkele tientallen leden van zijn gevolg. Op 30 november 2011 werd Gbagbo uitgeleverd aan het Internationaal Strafhof, dat kort daarvoor een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd had. De aanklager van dit hof beschuldigde hem van vier categorieën misdaden tegen de menselijkheid, namelijk moord, verkrachting, vervolging en andere inhumane daden.
Voor velen liggen deze feiten nog vers in het geheugen. Wij hadden o.a. een “evacuatiechauffeur” ter beschikking, indien dringend vertrek moest georganiseerd worden.
Planning
Door een lokale sponsor en chirurg waren vooraf reeds 120 patiënten geselecteerd met vooral “breuken”. 20 patiënten hadden meerdere ingrepen nodig. Er waren 30 kinderen onder de 10 jaar.
De geselecteerde patiënten werden gratis behandeld, meestal in dagziekenhuis. Alle kosten van ziekenhuisopname en materiaal werden gedragen door REVIVEvzw en de lokale sponsor SCC (Sud Comoe Caouthouc), die in Aboisso een rubberplantage exploiteert.
Een deel van de patiënten waren trouwens werknemers van de plantage of van het ziekenhuis.
Ziekenhuis
Aboisso beschikt over een splinternieuw en naar westerse normen uitstekend Centre Hospitalier Régional (CHR) sinds 1,5 jaar. Gebouwd door een Marokkaans bedrijf als één van de 5 nieuwe CHR’s over
Ivoorkust verspreid. Dáár gebouwd omdat de vorige minister van Volksgezondheid van dit stadje afkomstig is en er nog steeds woont. Het beschikt over 200 bedden, 3 operatiezalen, een afdeling intensieve zorgen (ook pediatrie), die in 2023 geopend zal worden, dialyse en spoedgevallen.
De artsen zijn staatsambtenaren met een vast loon. € 10.000 per jaar! Er zijn o.a. 2 vaste chirurgen, 2 anesthesisten en 4 gynaecologen. Sinds ingebruikname zijn er ongeveer 400 ingrepen verricht, meestal urgenties (appendicitis, acuut abdomen, sectio, ingeklemde breuken, trauma…)
Op 10 dagen tijd werden door de missie 120 ingrepen extra verricht!
Op dag 1 werden we ontvangen door de Algemeen Directeur van het ziekenhuis, voor een uitgebreide rondleiding, in aanwezigheid van de nationale pers. Uitgebreide verslaggeving gebeurde op lokale nieuwszenders.
Overal op de muren van het ziekenhuis stonden ondersteunende leuzen voor de patiënten, zeer origineel en leuk.
In de bergingen staan prachtige toestellen (laparoscopietoren, operatiemicroscopen, steenverbrijzelingstoestel, laser) stof te vergaren, wegens gebrek aan opleiding om die te gebruiken, gebrek aan personeel, gebrek aan verbruiksgoederen ervoor! Klassiek Afrikaans verhaal, spijtig.
Hotel
De kamers waren voortreffelijke kamers en voorzien van airconditioning. De maaltijden waren prima verzorgd, gevarieerd, en lekker. Over de middag, gezien het drukke programma, was er enkel een koude schotel in de koffiekamer in het operatiekwartier.
Politiek
De middaglunch was op uitnodiging van de vorige minister van Volksgezondheid: dr. AWELE AKA, thans President van CESEC (Conseil Economique, Social, Environemental et Culturel), en in Ivoorkust na de President en de Voorzitters van Kamer en Senaat, de meest invloedrijke man in het land! Dit was opnieuw in aanwezigheid van de pers.
Scc
Sud Comoe Caoutchouc was de lokale sponsor. SCC maakt deel uit van holding Socfin.
Socfin, voluit Société Financière de Caoutchoucs, is formeel een Luxemburgse onderneming met een beursnotering in het groothertogdom, maar Socfin is voor 54,2 procent in handen van de Belgische zakenman Hubert Fabri. Bijna 39 procent van het kapitaal zit bij de Franse miljardair Vincent Bolloré, terwijl de rest noteert op de beurs.
De groep is geen kleine speler. Ze baat 192.000 hectare plantages met tropische palmolie- en rubberbomen uit in Afrika en ZuidoostAzië. Daarnaast zijn er nog enkele andere, kleine landbouwactiviteiten en is Socfin vooral actief als trader. Het bedrijf heeft bijna 35.000 mensen in dienst.
SCC stond in voor het hotel (zeer proper met airco), dagelijks transport naar het ziekenhuis, 3 maaltijden per dag, aanvoer of aankoop van ontbrekende medicijnen of materiaal uit hun stapelplaats in Abidjan…. Al onze koffers met materiaal en medicijnen werden door hen na de missie overgebracht en bewaard voor een volgende missie in Grand BERYBY eind januari - eveneens door hen gesponsord, op hun plantage daar, in een klein hospitaaltje.
PROGRAMMA-AKWABA-WELKOM
Elke dag rond 16.00u, ook de zondag bij aankomst, werden de patiënten die daags nadien op de lijst stonden, gezien door de chirurg en de anesthesist. De lokale chirurg, collega AFFISSON Radji, was tevens present als tolk, en om zijn diagnose bevestigd te zien.
We kregen 2 operatiezalen ter beschikking naast elkaar, waar de Ivoriaanse chirurg de eenvoudige breuken opereerde onder spinale anesthesie, meestal uitgevoerd door onze assistent-anesthesist, de favoriet van de lokale chirurg.
Voor alle breuken werden door ons team synthetische polypropyleen meshes aangeleverd, die anders onbetaalbaar zijn voor lokale mensen, en die ervoor zorgen dat de kans op recidief uiterst beperkt is.
In de andere zaal, mijn zaal, met onze anesthesist, gebeurden alle pediatrische ingrepen onder algemene anesthesie, of de grotere ingrepen, bijvoorbeeld: recidief liesbreuken, littekenbreuken, hernia Spigeli, hypospadie, directe liesbreuk met ingeklemde blaas bij een kind waar laparotomie noodzakelijk was…
De dag startte om 08.00u met de eerste ingreep, en gemiddeld werden 10 ingrepen per dag verricht. Na de chirurgie werden alle patiënten nogmaals gezien op de afdeling voor ontslag. Ook op zaterdag werden 5 ingrepen uitgevoerd, waarbij één dringende ingeklemde breuk.
Zondag was de enige vrije dag. Dan hebben we een uitstap naar de kust gedaan.
Medewerking Lokaal
De Ivoriaanse chirurg was een enthousiaste collega om het programma maximaal af te werken.
Hoofdverpleger operatiekwartier, tevens vaste assistent voor de lokale chirurg, zorgde ervoor dat alles perfect verliep: start van het programma om 08.00u, wissel van de patiënten tussen 2 ingrepen, sterilisatie van het materiaal zonder vermengen van hun en onze sets….
De patiënten waren zonder enige uitzondering uitermate dankbaar voor de hen aangeboden gratis ingreep. Het ging weliswaar niet om levensbedreigende ziektetoestanden, maar toch aandoeningen die hun dagelijkse activiteiten sterk verstoorden.
Logistiek
Dankzij vroegere ervaringen van onze 2 anesthesisten met medische missies, werd de logistiek door hen gecoördineerd. De ervaren verpleegster zorgde er ook nauwkeurig voor dat er steeds voldoende operatiesets, afdeksets en schorten steriel waren. Alle polypropyleennetjes, aan humanitair tarief bezorgd, werden hier vooraf versneden en gesteriliseerd.
Besluit
Het was een geslaagde missie voor de REVIVE groep, dankzij steun vanuit az groeninge, Jan Yperman Ziekenhuis, lokale Ivoriaanse en SCC-ondersteuning. Er kon een groot aantal patiënten behandeld worden, zonder medische of chirurgische problemen, in een magnifiek lokaal nieuw ziekenhuis.