Propere waterlopen voor de volgende generaties en een leefomgeving in harmonie met water
30 juni 2022 - Auditcomité 9 september 2022
BE-GAAP
In de voorbereiding op een vernieuwde manier van samenwerken tussen Aquafin en het Vlaamse Gewest wordt er dit jaar door beide partijen hard gewerkt aan een samenwerkingsovereenkomst die de lopende beheersovereenkomst vervangt. Deze zal volgens de huidige planning ingaan op 1 januari 2023.
In de nieuwe samenwerkingsovereenkomst krijgt Aquafin veel meer autonomie en zelfcontrole toegewezen. Dat vraagt uiteraard de nodige organisatorische aanpassingen. In de overgangsperiode die 2022 is, stemt Aquafin dan ook zijn processen af op de nieuwe, coördinerende rol van het bedrijf. Zo organiseert Aquafin dit jaar voor het eerst zelf de staalnames voor externe controle van het gezuiverde afvalwater, waar dit voordien gebeurde door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Ook op de manier waarop projecten aan het Vlaamse Gewest worden opgeleverd, heeft de nieuwe samenwerkingsovereenkomst een belangrijke impact. Dit jaar werden de eerste stappen gezet om hiervoor meer verantwoordelijkheid bij Aquafin te leggen.
Twee externe factoren drukten in de eerste helft van het jaar overduidelijk hun stempel op het volume projecten dat kon worden afgewerkt en klaargemaakt voor oplevering. Ten eerste laten twee pandemiejaren nog steeds hun sporen na en raken de vertragingen die hierdoor werden opgelopen moeilijk ingehaald. Ten tweede zorgen leveringsproblemen door de oorlog in Oekraïne bijkomend voor vertragingen van de doorlooptijden. Deze laatste factor laat zich bovendien voelen in de sterk gestegen energieprijzen. Binnen het vergoedingsmodel van Aquafin worden energiekosten vergoed aan werkelijke kost. Toch investeert het bedrijf in energie-optimalisaties en neemt het samen met het Vlaams Energiebedrijf (VEB), waarmee het sinds dit jaar samenwerkt voor de aankoop van energie, maatregelen om de energiekosten de komende jaren zoveel mogelijk onder controle te houden.
In zijn jaarverslag 2021 rapporteerde Aquafin naast de jaarcijfers ook over de realisaties en cijfers op het vlak van duurzaam ondernemen. Momenteel bereidt het bedrijf zich voor om die rapportering verder te structureren en te aligneren op de nieuwe Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Aquafin organiseerde dit jaar een stakeholderconsultatie om zijn materiële thema’s te bepalen en gaat hier verder mee aan de slag met het oog op een transparante rapportering in lijn met de CSRD en de EU Taxonomie.
BELANGRIJKE GEBEURTENISSEN
TUSSEN 1 JANUARI 2022 EN 30 JUNI 2022 EN VOORNAAMSTE RISICO’S & ONZEKERHEDEN VOOR DE RESTERENDE MAANDEN VAN HET BOEKJAAR
Nieuwe samenwerkingsovereenkomst met het Vlaamse Gewest
Omdat de lopende beheersovereenkomst tussen Aquafin en het Vlaamse Gewest niet meer beantwoordt aan de bepalingen in het regeerakkoord, wordt er momenteel gewerkt aan een nieuwe samenwerkingsovereenkomst. De decreetwijziging die hiervoor nodig is, werd principieel goedgekeurd door het Vlaamse Gewest en zal binnenkort ook bekrachtigd worden. De uitvoering van het decreet wordt vertaald in een samenwerkingsovereenkomst tussen Aquafin en het Vlaamse Gewest, met de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) als toezichthouder.
De voornaamste wijzigingen ten opzichte van de huidige beheersovereenkomst zijn dat Aquafin zelf verantwoordelijk wordt voor de opmaak van een investeringsprogramma, binnen de door de overheid bepaalde krijtlijnen, en een sturing door VMM op basis van kritieke performantieindicatoren (KPI’s). De verwachting is dat we vanaf 1 januari 2023 werken volgens de nieuwe samenwerkingsovereenkomst.
Jaardoelstellingen aanbestedingen en opleveringen
In de eerste jaarhelft bracht Aquafin in totaal voor 142 miljoen euro aan nieuwe projecten op de markt, waarvan 41 miljoen euro voor steden en gemeenten. Daarmee haalt het bedrijf ruimschoots het verwachte volume.
Wat de oplevering van afgewerkte projecten betreft, is er een aanzienlijke achterstand. De oorzaak daarvan ligt vooral bij de vertraging van lopende projecten. Enerzijds is nog steeds de impact van Covid-19 voelbaar en werden opgelopen vertragingen de voorbije twee jaar niet ingehaald. Anderzijds stelt Aquafin zeer veel leveringsmoeilijkheden van materialen en onderdelen vast, mede door de oorlog in Oekraïne. Uiteraard stelt het bedrijf alles in het werk om tegen het einde van het jaar zoveel mogelijk projecten op te leveren.
Tot 30 juni leverde Aquafin intern voor 33 miljoen euro aan projecten op (22 miljoen euro uitbreidingsprojecten (i.e. OP/LP) en 11 miljoen euro asset management projecten).
De OP/LP projecten worden als pakket ingediend bij VMM ter goedkeuring en zullen naar verwachting in de loop van het derde kwartaal ook door het Vlaamse Gewest worden opgeleverd. Zolang de projecten niet worden opgeleverd door het Vlaamse Gewest, worden deze onder de bestaande beheersovereenkomst, niet in resultaat genomen. Ondanks deze vertraagde oplevering aan Vlaanderen, is de affectatieratio nog ruim boven 1.
Nieuwe diensten slaan aan
In het najaar van 2021 lanceerde Aquafin Rosi, een nieuwe dienstverlening waarmee de steden en gemeenten ‘rioolinspecties as a service’ aangeboden krijgen. In deze service zit ook het gebruik van een digitaal platform, waarmee steden en gemeente in real time de toestand van hun rioolstelsel kunnen opvolgen. Ze hebben hier 24/7 een up-to-date overzicht van geplande inspecties, gesuggereerd onderhoud en renovaties, inclusief geraamde budgetten.
Voor 2022 voorzag het business plan van Rosi de instap van 70 lokale besturen. Deze doelstelling werd echter al in mei gehaald. Hiermee verdubbelde het aantal klanten dat samen met Aquafin een structureel onderhoudsprogramma afwerkt.
Met de installatie van riothermie voor zijn vernieuwde hoofdkantoor bracht Aquafin begin april alweer een nieuwe service onder de aandacht. Bij riothermie wordt restwarmte aan rioolwater of gezuiverd afvalwater onttrokken en via een warmtewisselaar en warmtepomp opgewaardeerd voor de verwarming en koeling van gebouwen. Sinds de media-aandacht en een door Aquafin georganiseerd webinar worden mogelijke toepassingen onderzocht met verschillende projecteigenaars.
DBFMO-opdracht slibmonoverwerker gegund
In 2026 plant Aquafin op de site van ArcelorMittal in de haven van Gent de opstart van een installatie die het zuiveringsslib van Aquafin verwerkt. Het gaat om een monoverwerker, wat betekent dat het slib niet wordt verdund met andere stoffen. Dat maakt een maximale recuperatie van energie en grondstoffen mogelijk. ArcelorMittal zal de volledige stoomproductie van de installatie afnemen, waardoor ze het gebruik van fossiele brandstoffen verder kunnen afbouwen. Op termijn plant Aquafin met deze installatie ook fosforrecuperatie op volle schaal, goed voor zo’n 2000 ton pure fosfor per jaar.
De locatie van dit grootschalige project is al langer gekend. In het voorjaar van 2022 gunde Aquafin de opdracht voor ontwerp, bouw, financiering en onderhoud aan het consortium BESIX-Indaver.
Sterk gestegen prijzen voor gas en elektriciteit
Voor het transport en de zuivering van huishoudelijk afvalwater is zeer veel elektriciteit nodig. Om de impact van de volatiliteit op de energiemarkt onder controle te houden, heeft Aquafin samen met het Vlaams Energiebedrijf een langetermijnaankoopstrategie geformuleerd. Hierbij wordt ingezet op risicospreiding door een gedeelte van het verbruik en gespreid in tijd ‘future’ prijzen vast te klikken. Deze clickstrategie voor aankoop gas en elektriciteit loopt van 2022 tot en met 2025.
Op 30 juni 2022 was Aquafin verantwoordelijk voor de exploitatie van 324 rioolwaterzuiveringsinstallaties. Om het afvalwater naar de zuiveringsinstallaties te transporteren, had Aquafin 6.963 km leidingen in beheer. Aquafin beheert 1.997 bovengemeentelijke pompstations en bergbezinkingsbekkens.
PROJECTEN IN PORTEFEUILLE VOOR HET VLAAMSE
2022
Het saldo aan vaste activa stijgt met 26 miljoen euro in vergelijking met 31 december 2021. Deze stijging tot 3.460 miljoen euro is voornamelijk het resultaat van de afschrijving op bestaande investeringen en de opbouw van nieuwe investeringen in de bovengemeentelijke waterzuiveringsinfrastructuur, uitgevoerd in opdracht van het Vlaamse Gewest.
De post installaties, machines en uitrusting daalt met 81,7 miljoen euro. Dat is het gevolg van toegenomen afschrijvingen (97,7 miljoen euro), die slechts gedeeltelijk gecompenseerd worden door een stijging van deze rubriek als gevolg van de opgeleverde projecten welke een overboeking vertegenwoordigen vanuit de werken in uitvoering (14,1 miljoen euro) enerzijds en andere nieuwe investeringen (1,9 miljoen euro) anderzijds.
In het licht van de onderhandeling met het Vlaamse Gewest omtrent de nieuwe samenwerkingsovereenkomst, werden er voorlopig geen OP/LP projecten opgeleverd aan het Vlaamse Gewest. Besprekingen zijn lopende om deze OP/LP projecten in de 2de jaarhelft op te leveren.
De werken in uitvoering ‘activa in aanbouw’ stijgen met 105,3 miljoen euro ten opzichte van einde 2021. Het gaat om de netto-aangroei en dus het verschil tussen nieuwe opleveringen die overgeboekt worden naar Installaties, machines en uitrusting (-14,1 miljoen euro) en de aangroei van nieuwe projecten onder activa in aanbouw.
De financiële vast activa stijgen met 24,1 duizend euro tot 3,6 miljoen euro. Als gevolg van het positief resultaat van Aquaplus werd 9,9 duizend euro teruggenomen van de eerder verwerkte minderwaarde op het aandeel in Aquaplus. Verder werden er, ten gunste van het Vlaamse Gewest, drie bankwaarborgen gesteld van samen 14,2 duizend euro. Dit in het kader van subsidies ontvangen ter ondersteuning van middelgrote installaties op zonneenergie.
De vlottende activa nemen per saldo met 64,7 miljoen euro toe tot 346,5 miljoen euro.
De post voorraden stijgt van 0 naar 13,1 duizend euro. In 2022 werd er beslist om een voorraad PLC materiaal, gebruikt binnen het kader van de investeringsprojecten, aan te kopen en zo te anticiperen op problemen van schaarste. In afwachting van aanwending werd het aangekochte materiaal overgeboekt naar voorraad.
Het saldo in de bestellingen in uitvoering heeft betrekking op activiteiten van Aquafin buiten de opdracht van het Vlaamse Gewest. Ondanks dat er 40 afgewerkte projecten in resultaat werden genomen, stijgt deze post met 20,7 miljoen euro tot 188 miljoen euro. Deze stijging is het gevolg van een toenemend aantal nieuw geïnitieerde projecten en van de hogere aankoopprijzen. Van de 188 miljoen euro heeft 171,1 miljoen euro betrekking op investeringsprojecten en 16,9 miljoen euro op serviceprojecten.
De post Handelsvorderingen stijgt met 18,9 miljoen euro tot 61 miljoen euro. Deze stijging is voornamelijk het gevolg van een daling van het klantensaldo met 8,4 miljoen euro en een stijging van de provisie op te stellen factuur aan de drinkwatermaatschappijen (DWM) met 26,1 miljoen euro. De grote op te stellen factuur aan de drinkwatermaatschappijen is het gevolg van het verhoogde werkingsbudget dat vanaf Q3 gefactureerd zal worden. De op te stellen factuur weerspiegelt het geraamde verschil tussen de reeds gefactureerde voorschotten aan de drinkwatermaatschappijen en de huidige raming van de afrekening van de werkingskosten.
De tijdelijke stijging van 22,7 miljoen euro op liquide middelen is het gevolg van de opname van een groene langetermijnkredietovereenkomst in mei 2022 ter waarde van 25 miljoen euro, aangegaan binnen Aquafin’s green finance framework.
De post Overlopende rekeningen activa stijgt met 2,5 miljoen euro tot 51,8 miljoen euro. Hiervan heeft 1 miljoen euro betrekking op over te dragen kosten en 1,5 miljoen euro op aankopen VMM activa met eigen vermogen
De over te dragen kosten zijn kosten die Aquafin in 2021 of 2022 heeft ontvangen maar die geheel of gedeeltelijk betrekking hebben op 2022 of 2023. Het gaat hier voornamelijk over onderhoudscontracten, licentiekosten of vooruitbetaalde huur of interesten die gelijkmatig over de loopperiode worden gespreid.
De post aankopen VMM activa met eigen vermogen omvat de opbouw van de vordering die is ontstaan naar aanleiding van activa die Aquafin sinds 2010 van de Vlaamse Milieumaatschappij heeft overgekocht. Deze aankopen financiert Aquafin gedeeltelijk met vreemd vermogen en gedeeltelijk met eigen vermogen. De aankopen via eigen vermogen worden niet doorgerekend aan de drinkwatermaatschappijen, maar zullen bij een eventueel einde van de beheersovereenkomst, die een rollend karakter van 20 jaar heeft, in één keer worden gefactureerd. De vordering die hierdoor ontstaat, wordt jaarlijks met 1/20ste van de aanschafwaarde van de activa verhoogd en wordt geboekt op het overlopend actief.
Het eigen vermogen neemt met 2 miljoen euro af. Dit is een combinatie van een stijging met 2,9 miljoen euro op de post overgedragen winst, wat het resultaat weergeeft over de periode 1 januari 2022 tot en met 30 juni 2022, en -4,9 miljoen euro aan kapitaalsubsidies wat het verschil weergeeft tussen wat er aan bovengemeentelijke opgeleverde projecten reeds gefactureerd werd aan het Vlaamse Gewest en de afschrijving op deze projecten.
De toevoegingen en terugnames van voorzieningen op het vlak van opleveringen, nagekomen kosten, juridische geschillen, brugpensioenen en terugname op ontslagvergoedingen zorgt voor een netto-afname van de voorzieningen met 0,25 miljoen euro ten opzichte van het saldo per 31 december 2021.
De schulden zijn toegenomen met 93 miljoen euro tot 2.665,6 miljoen euro. De financiële schulden op meer dan één jaar stijgen met 70 miljoen euro, dit is hoofdzakelijk het gevolg van de bijkomende financieringen onder affectatie ter waarde van 125 miljoen euro. Verder tonen de schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen een daling van 8 miljoen euro voornamelijk ten gevolge van een bullet-financiering van 10 miljoen euro die in juni 2022 op vervaldag kwam.
Ten opzichte van eind 2021 stijgen de handelsschulden met 23,1 miljoen euro, hetgeen voornamelijk het gevolg is van de stijgende prijzen voor gas en elektriciteit (12,8 miljoen euro) en de provisie voor de verwachte factuur van Hydria (9,6 miljoen euro).
Voor de werken in uitvoering voor (gemeentelijke) opdrachten die niet werden opgedragen door het Vlaamse Gewest werden reeds vooruitbetalingen ontvangen voor een bedrag van 180,7 miljoen euro. Dit is een stijging van 18,1 miljoen euro, als gevolg van nieuw geïnitieerde projecten, de stijgende aannemingsprijzen en de heropleving na Corona.
Op het einde van 2021 werd er een dividend voorzien van 4,5 miljoen euro, dat in april 2022 werd uitbetaald aan Participatie Maatschappij Vlaanderen. Hierdoor staat de positie Overige schulden per 30/06/2022 op nul.
De overlopende rekeningen van het passief tonen een totale stijging van 7,4 miljoen euro. De pro rata rentelasten van de bovengemeentelijke financieringen, die een onderdeel vormen van deze rekeningen, liggen 4,9 miljoen euro hoger dan op 31 december 2021. Verder werd er dit jaar een provisie aangelegd van 3 miljoen euro voor de eindejaarspremie. Deze premie wordt in december 2022 uitbetaald, waardoor de balanspositie op het einde van het jaar opnieuw op nul staat.
In de beheersovereenkomst met het Vlaamse Gewest is bepaald dat de vergoeding van Aquafin gebeurt op basis van de doorrekening van alle redelijke kosten, verhoogd met een vergoeding voor de aandeelhouder(s) die gebaseerd is op de inbreng in het eigen vermogen.
Sinds 2014 wordt de redelijkheid van de werkingskosten vertaald in een vergoedingsmodel gebaseerd op geleverde prestaties, waarbij het resultaat van de formule als redelijk wordt beschouwd. Hoewel Aquafin binnen dit vergoedingsmodel de energiekosten kan doorrekenen aan werkelijke prijs, worden, zoals een goede huisvader, acties ondernomen om de energiekost zo veel als mogelijk te beperken.
In vergelijking met 30 juni 2021 is er een stijging van de bedrijfsopbrengsten en -kosten van respectievelijk 37,9 miljoen euro en 39,5 miljoen euro. Aquafin levert naast diensten aan het Vlaamse Gewest onder meer goederen en diensten rechtstreeks aan de gemeenten. De oplevering van gemeentelijke projecten gebeurt volgens de completed contract methode.
In juni 2022 werd 1,2 miljoen euro tegoed op het vergoedingsmodel verwerkt onder de rubriek omzet. Dit in tegenstelling tot voorgaande jaren waar het tegoed of tekort op het vergoedingsmodel verwerkt werd als respectievelijk andere bedrijfsopbrengsten of andere bedrijfskosten
De rubriek Toename in de voorraad goederen in bewerking en gereed product en in de bestellingen in uitvoering vertoont een opbrengst van 20,7 miljoen euro of een toename van 31,6 miljoen euro ten opzichte van 30 juni 2021. Deze 20,7 miljoen is het gevolg van de oplevering van 40 gemeentelijke projecten in 2022 ter waarde van 26,8 miljoen euro, gedeeltelijk gecompenseerd door 47,50 miljoen euro nieuwe kosten met betrekking tot nog niet opgeleverde projecten.
Per juni 2022 werd er 2,5 miljoen euro aan andere bedrijfsopbrengsten geboekt of een delta van 358 duizend euro ten opzichte van vorig jaar.
Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen stijgen met 23,2 miljoen euro als gevolg van de stijgende energieprijzen (21,6 miljoen euro) en hogere slibkosten (1,2 miljoen euro).
Diensten en diverse goederen stijgen met 12,4 miljoen euro. Deze stijging is voornamelijk het gevolg van een toenemend aantal nieuw geïnitieerde commerciële projecten en de prijsstijgingen op de markt.
Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen stijgen met 3,4 miljoen euro in vergelijking met 30 juni 2021 hoofdzakelijk als gevolg van de toepassing van de loonindex.
Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa stijgt met 1,5 miljoen euro in vergelijking met juni 2021. Dit als gevolg van de steeds toenemende aangroei van nieuwe investeringen in de bovengemeentelijke waterzuiveringsinfrastructuur, uitgevoerd in opdracht van het Vlaamse Gewest.
De voorzieningen voor risico’s en kosten (0,6 miljoen euro) reflecteren hoofdzakelijk de mutatie van de provisies voor opleveringen, nagekomen kosten, juridische geschillen, brugpensioen en ontslagvergoedingen.
De daling op Andere bedrijfskosten met 0,7 miljoen euro wordt voornamelijk verklaard door de delta tussen het resultaat op het vergoedingsmodel (-1,3 miljoen euro) eind juni 2021 en de terugname van de restsaldi m.b.t. de op te maken facturen voor werkingskosten met betrekking tot boekjaren 2018-2021 per 30 juni 2022 (0,8 miljoen euro).
De financiële opbrengsten en kosten bevatten naast de rentelasten op financiering op korte en lange termijn ook de kosten en opbrengsten van het actief rentemanagement. In de eerste jaarhelft van 2022 werden break clauses in 4 renteindekkingsstructuren uitgeoefend. Alle verbroken structuren zijn opnieuw in de markt gezet en opgepikt door verschillende partijen voor de resterende looptijd. Hierbij heeft Aquafin van de gelegenheid gebruik gemaakt om 0,9 miljoen euro te investeren om de rentevoet te drukken.
Gelet op de hoogte van de langetermijnschuld van Aquafin stemde de raad van bestuur er in 2006 mee in om het renterisico actief te beheren. Het kader bepaalt dat het renterisico verbonden aan de financiële schulden als volgt mag ingedekt worden:
Langetermijnschuld (initiële looptijd langer dan 10 jaar)
• maximaal 10% van de langetermijnschuld mag een onbegrensd vlottende rente hebben;
• maximaal 35% van de langetermijnschuld mag vlottend zijn, echter met een begrenzing van de rentekost (d.m.v. caps);
• minimaal 65% van de langetermijnschuld moet een vaste rentevoet hebben.
Middellangetermijnschuld (initiële looptijd tussen 1-10 jaar)
• maximaal 50% mag ingedekt worden.
Kortetermijnschuld
• wordt niet ingedekt.
Gebudgetteerde langetermijnschuld (maximaal 5 jaar forward):
• 50% mag ingedekt worden.
Elke indekkingstransactie is bij afsluiting volledig gedocumenteerd en gekoppeld aan een (gebudgetteerde) onderliggende lening.
Volgende tabel illustreert de verdeling van het uitstaand kapitaal van lange- en middellangetermijnleningen op basis van het rentetype, al dan niet als gevolg van een rente-indekking.
Per 30 juni 2022 bedraagt de marktwaarde van de instrumenten gebruikt voor het indekken van het renterisico -51 miljoen euro. Dit betekent een stijging van de marktwaarde met 244 miljoen euro ten opzichte van 31 december 2021, die voornamelijk het gevolg is van een stijging van de marktrentevoeten.
Colofon
Verantwoordelijke uitgever: Jan Goossens, Dijkstraat 8 - 2630 Aartselaar
Grafische vormgeving: altera
Fotografie: Silke Van Rooy, Nicolas Herbots, Jonathan Ramael, Frederik Beyens, Shutterstock en Aquafin NV
De verkorte financiële staten op 30 juni 2022 zijn ook beschikbaar in het Engels.
Op maat van onze klanten een betrouwbaar afvalwater- en hemelwaterbeheer uitbouwen, met respect voor onze omgeving en het milieu.
Aquafin NV, Dijkstraat 8, B-2630 Aartselaar tel. 03 450 45 11 l whatsapp 0474 56 39 12 e-mail: info@aquafin.be l www.aquafin.be