AQUA bijdragen aan propere inCirculair10waterlopenwatergebruikeenvoetbalclub Campus Aquafin opent de deuren Driemaandelijks juli-augustus-september 2022 afgiftekantoor Leuven Masspost P209940
I
Vijzels plaatsen is centimeterwerk
Renovatie Royerssluis
Het afwateringsstelsel van Antwerpen wordt aangepast in functie van de geplande verbreding en verlenging van de Royerssluis in de Antwerpse haven: van 22m naar 36m breedte na renovatie, en van 182,5m naar 250m lengte.
Bij hoogtij zal het nieuwe vijzelgemaal regenwater naar de Schelde opvijzelen, bij laagtij is een bypass voorzien die het regenwater gravitair laat afwateren. Zo wordt ineens ook heel wat energie bespaard.
Het vijzelgemaal staat in voor het transport van regenwater dat via de ruien vanuit de Antwerpse binnenstad en enkele randgebieden wordt aangevoerd en naar de Schelde getransporteerd moet worden. De bouw van deze nieuwe infrastructuur kadert tevens in het beschermen van de binnenstad tegen noodwater en overstromingen, zoals voorzien in het Sigmaplan.*
Het vijzelgemaal Royerssluis bestaat in totaal uit 4 grote vijzels. Elk van deze vijzels kan een debiet van 2m³/s verpompen, wat betekent dat de volledige installatie een maximaal debiet van 8.000 liter water per seconde kan verwerken. De bouw van het nieuwe vijzelgemaal Royerssluis in de haven van Antwerpen is een samenwerking tussen water-link en Aquafin en startte ruim twee jaar geleden.
2.
* Het Sigmaplan is een project van de Vlaamse Overheid en moet Vlaanderen beter beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren, en tegelijk de waardevolle Scheldenatuur een boost geven.
De renovatie is een belangrijke investering om het aandeel van de binnenvaart in het achterlandvervoer van de haven verder te doen stijgen.
n juli werd in de haven van Antwerpen de eerste van vier gigantische vijzels van het nieuwe vijzelgemaal Royerssluis geplaatst. Het vijzelgemaal is een onderdeel van een pompstation en vijzelt het water omhoog waarna het gravitair zijn weg kan verderzetten. De nieuwe vijzels zijn maar liefst 17 meter lang en bijna 3 meter breed. Een complexe operatie, als je weet dat er slechts enkele centimeters marge zijn ten opzichte van de betonstructuur. Indrukwekkend centimeterwerk dus!
V.u.: Jan Goossens, Dijkstraat 8, B-2630 Aartselaar, ondernemingsnummer 0440.691.388
10
Van douchewater tot toiletspoeling
Aqua wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Fotografie: Aquafin, Frederik Beyens, Silke Van Rooy, Nicolas Herbots, Olmo Peeters, Shutterstock
Mail naar redactie@aquafin.be
Hoe weersvoorspellingen bijdragen aan propere waterlopen
O
Via onderzoek en innovatie zoeken we bij Aquafin mee naar oplossingen om water weer in harmonie te brengen met de omgeving. In het droogtedebat, dat deze zomer opnieuw brandend actueel was, komt hergebruik van gezuiverd afvalwater steeds vaker op het voorplan. De onderbenutting daarvan door bedrijven vandaag, haalde zelfs de nationale pers. In deze Aqua schetst onze directeur Business Development & Innovatie Marjolein Weemaes de context waarin effluent veilig en zinvol kan worden ingezet als alternatieve waterbron. Dat circulair watergebruik zelfs op kleine schaal mogelijk is, bewijst dan weer voetbalclub Sporting Kampenhout. De club zuivert het eigen grijs water om nadien zelf te Watertekorthergebruiken.en
12
Effluent is onmisbaar puzzelstuk in wateraanbod
Het kan, maar snel zijn is de boodschap
8
VOORWOORD
Kortjes
Veiligheidsteugels worden aangehaald
Campus Aquafin, een futureproof werkplek
6
Duurzaam verwarmen met rioolwater?
18
Aquaplus gaat elke wateruitdaging aan
Ik wens je veel leesplezier.
Via onderzoek en innovatie zoekt Aquafin mee naar oplossingen om water weer in harmonie te brengen met de omgeving.”
p het moment dat deze Aqua verschijnt, ben ik samen met enkele collega’s net terug gekeerd van het World Water Congress van de International Water Association dat dit jaar in Kopenhagen plaats vond. Het centrale thema ‘Water voor slimme, leefbare steden’ is natuurlijk op het lijf geschreven van de Deense stad die al jaren geroemd wordt voor haar klimaatadaptieve aanpak. Gelukkig zien we ook in Vlaanderen een mentaliteitswijziging. Het zicht baar veranderende klimaat dwingt ons namelijk om maatregelen te nemen tegen de gevolgen van almaar extremere wateroverlast en droogte.
“
Rosalia Delgado, manager R&D
20
17
Digitalisering van de waterketen en de koppeling van data aan geautomatiseerde acties staan hoog op onze agenda. We gunnen je in dit magazine alvast een blik op een van de use cases die we hiervoor momenteel uitwerken.
wateroverlast staan dan wel pal tegenover elkaar, toch zijn het twee gevolgen van eenzelfde probleem. De manier waarop we in Vlaanderen historisch met regenwater omgaan, maakt ons kwetsbaar voor beide fenomenen. Ontharding en ruimte voor water zijn hier natuurlijk cruciale oplossingen. Maar we kunnen de natuur ook een handje helpen door de bestaande buffer capaciteit optimaal te benutten met slimme sturingen gebaseerd op weers voorspellingen.
Volg Aquafin NV op
Het contactcenter van Aquafin is op weekdagen te bereiken van 8 uur tot 17 uur, op het nummer 03 450 45 45, of via contact@aquafin.be Noodnummer buiten de werkuren: 0800 16 603 Ombudsman: ombudsman@aquafin.be Aqua niet meer ontvangen?
16
Interview Dirk Draulans
Breng waterzuivering naar de klas!
INHOUD
4
3.
22
Waarom is bijkomende zuivering nodig?
Zo’n 800 miljoen m³ rioolwater zuivert Aquafin op jaarbasis. Een deel daarvan zou perfect kunnen worden ingezet voor hergebruik. De kost voor transport en extra zuivering zijn vandaag de voornaamste redenen waarom het amper gebeurt. Toch zullen we in de toekomst ook deze alternatieve waterbron goed kunnen gebruiken.
Hoe komt dat?
PFAS is een grote groep van chemische stoffen die door de mens gemaakt zijn en via allerlei wegen in het milieu terecht komen. Zo ook via de waterzuivering in het oppervlaktewater. Zowel Aquafin als de Vlaamse Milieumaatschappij lieten analyses uitvoeren voor een 30-tal RWZI’s. Opvallend zijn de grote verschillen tussen de RWZI’s onderling, maar ook binnen de resultaten van eenzelfde installatie. De reden hiervoor is nog niet gekend, maar het toont wel aan dat een uitgebreide dataset nodig is om gefundeerde conclusies te kunnen trekken. In onze R&D-studie onderzoeken we welke soorten PFAS precies voorkomen en welk gedrag ze vertonen in de verschillende stappen van het zuiveringsproces. Om meer kennis op te doen rond de verwijdering ervan, werken we mee aan projecten van andere bedrijven en universiteiten die verschillende technieken testen.
De noodzakelijke zuiveringstechnologie hangt af van de toepassing waarvoor het water moet dienen, maar er hangt altijd een aanzienlijke kostprijs aan vast. Hoewel wij het water zelf gratis ter beschikking stellen, komt het totale kostenplaatje vaak in de buurt van leidingwater. Er is bij bedrijven dan ook niet altijd veel animo om zelf te investeren in oplossingen die niet hun kernactiviteit zijn. Bovendien zijn er nog geen echte bevoorradingsproblemen geweest. Mede dankzij de Blue Deal zien we nu ook projecten ontstaan waarin derde partijen investeren en op die manier bedrijven ontzorgen.”
M
Weemaes: “Slechts een fractie, nauwelijks 1,5%. Er zijn maar 32 bedrijven die momenteel met ons een afnamecontract hebben. Veruit de meeste daarvan zijn reinigingsfirma’s die er bijvoorbeeld riolen mee spoelen of de bekkens op onze zuiveringsinstallaties reinigen.”
Waarom kan niet al het effluent hergebruikt worden?
Weemaes: “Na zuivering komt het afval water in een beek of rivier terecht en via de stroming loopt het uiteindelijk naar zee. Eens het daar is, zijn we het definitief kwijt als zoetwaterbron. Toch is ons effluent voor een aantal waterlopen heel belangrijk voor het ecologische evenwicht. Dat geldt zeker in tijden van droogte, als het waterpeil al laag is. Zonder ons effluent zouden captatieverboden nog sneller worden ingeroepen.”
Hoeveel van die 100 miljoen m3 per jaar wordt effectief gebruikt?
“Hergebruik voor toepassing in het produc tieproces gebeurt dus echt minimaal.”
PFAS IN AFVALWATER?
Effluent is onmisbaar puzzelstuk in wateraanbod
et alweer een zomer met hitteen droogterecords achter de rug, komt gezuiverd huis houdelijk afvalwater (effluent) steeds nadrukkelijker in beeld als mogelijke extra waterbron. Hydroloog Patrick Willems schat dat één achtste van het effluent, of 100 miljoen m³ per jaar, perfect zou kunnen gebruikt worden door bedrijven, zonder negatieve impact op de waterloop. Wij vroegen aan Marjolein Weemaes, directeur Business Development en Innovatie bij Aquafin, waar vraag en aanbod mekaar precies mislopen.
AQUA 2022/3
4.
Weemaes: “Wij zuiveren het afvalwater tot beekwaterkwaliteit. Het voldoet aan een aantal strenge Europese en Vlaamse normen, maar het is lang geen drinkwater.”
“Er kunnen bijvoorbeeld nog pathogenen in zitten, fecale bacteriën zoals E-coli bijvoorbeeld. Ook micropolluenten zoals medicijnrestanten zijn nog aanwezig, net als sommige zouten. Daarom is het water niet geschikt voor alle toepassingen en zijn er, afhankelijk van de toepassing, dus bijkomende zuiveringsstappen nodig.”
Weemaes: “Er zijn een paar redenen. Ten eerste is het om logistieke redenen wenselijk dat de afnemer in de buurt van een rioolwaterzuiveringsinstallatie ligt. Hoe meer infrastructuur er moet worden aangelegd om het gezuiverde afvalwater te transporteren, hoe duurder het project wordt. Zeker voor een individueel bedrijf of voor één afnemer is dat niet altijd betaalbaar. En dan is er natuurlijk nog de kostprijs voor het opzuiveren van het water.
Weemaes: “PFAS zijn wijdverspreid en komen voor in bijvoorbeeld brand blusschuim dat via de straatriool mee spoelt, maar ook in heel wat materialen en producten die we dagelijks gebruiken. Ze worden bijvoorbeeld verwerkt in pannen met een antiaanbaklaag en in regenkleding omdat ze water- en vetafstotend zijn. Via het afwaswater en de wasmachine komen ze dan in het huishoudelijke afval water terecht en zo op onze zuiveringsinstallaties. Die zijn niet uitgerust om ze te verwijderen. Net zoals een aantal andere micropolluenten trouwens. Denk maar aan restanten van bepaalde medicijnen en microplastics.”
Hoe zie je de toekomst van gezuiverd afvalwater?
Waarom konden landbouwers deze zomer plots geen effluent meer ophalen?
Weemaes: “Gezien het toenemende droogteprobleem denk ik dat we alle opties voor een optimale waterbalans moeten benutten. Hergebruik van opgewaardeerd effluent kan de druk op het grondwater sterk verminderen.”
“Via de Blue Deal zijn een aantal hergebruikprojecten opgestart en ik geloof oprecht dat er een kentering zit aan te komen. Kijk maar naar Waterkracht, het initiatief van Ekopak, Water-link en PMV die in de Antwerpse haven een nieuwe fabriek gaan bouwen om het effluent van drie van onze RWZI’s in het Antwerpse, maar liefst 20 miljard liter per jaar, op te zuiveren tot proceswater voor de industrie in de haven. Dat is de richting die we uit moeten!”
Neem contact op met Eva Bogaerts via mail effluent@aquafin.be, bel 03 450 43 17, of scan de QR-code.
5. “ Bedrijven gebruiken vandaag maar 1,5% van het beschikbareeffluent.” Marjolein Weemaes
Hoe komen die PFAS in het effluent terecht?
Graag meer info over de effluentmogelijkhedenvoorjouwbedrijf?
Weemaes: “Enerzijds omwille van de mogelijke aanwezigheid van die bacteriën. Het klopt dat we de voorbije jaren ons effluent als noodoplossing hebben aangeboden voor gebruik in de landbouw. We hadden daar ook een grondstoffen verklaring van OVAM voor. Maar we hebben er wel altijd nadrukkelijk bij vermeld waarvoor het wel en niet mocht gebruikt worden. Zo was elk rechtstreeks menselijk contact en het besproeien van rauw te consumeren groenten uitgesloten. Ondertussen is er een Europese verordening die hergebruik zonder bijkomende zuivering vanaf volgend jaar via Vlaamse wetgeving verbiedt. Anderzijds is er dit jaar ook in effluentstalen van verschillende rioolwater zuiveringsinstallaties PFAS aangetroffen. Beide factoren hebben ertoe geleid dat we uit voorzorg de ad hoc ophalingen van effluent in juni hebben stopgezet. We willen absoluut een bijkomende verspreidings route van PFAS vermijden.”
Het doel van de slimme sturing van de stormweerpomp is om op basis van neerslagvoorspellingen ze efficiënter, slimmer en proactief aan te sturen.
“De pompen moeten bij zware regenval het lage aanslagpeil behouden, maar bij lichte tot matige buien kan er gewerkt worden met hogere aanslagpeilen, zodat de pompen niet of minder snel aanslaan tijdens lichte regen en er minder verdund afvalwater overstort naar de waterloop”, legt Christel uit. Stefan gaat verder: “Het aanslagpeil moet dus standaard hoog ingesteld staan in plaats van laag. Op basis van simulaties en historische buien hebben we een eenvoudige parameter kunnen definiëren om te bepalen wanneer we over een zware bui spreken en wanneer het aanslagpeil dus moet verlagen. Bij een voorspeld neerslag volume van 20 millimeter, sturen we een signaal uit naar de pomp. Daardoor gaat het aanslagpeil van de pomp proactief verlagen, zodat de pomp klaar is om als er water komt, het meteen over te storten en zo wateroverlast te voorkomen”
AQUA 2022/3 6.
eel wat van onze riolerings stelsels zijn al uitgebouwd met sensoren en schuifkasten om ad hoc op het moment zelf in te spelen op een zo gelijkmatig mogelijke vulling van het stelsel. “Deze algemene manier van sturing is zeker nuttig, maar maakt enkel gebruik van de informatie uit het stelsel zelf”, vertelt Stefan Kroll, studie verantwoordelijke R&D bij Aquafin. “Het is dus een meer reactieve en gestandaardiseerde manier van sturing. Met slimme sturingen introduceren we een nieuwe generatie. Bij dit type sturingen, maken we niet enkel gebruik van de informatie uit het stelsel zelf, maar ook van bijkomende data, zoals neerslag voorspellingen. In het pompstation van Hondelee (Gent) testen we op dit moment de slimme sturing van stormwater afvoerpompen (SWA-pomp).”
H
Zonder weersvoorspellingen
Het veranderende klimaat brengt serieuze uitdagingen mee voor een goed waterbeheer. Slimme sturingen zouden wel eens een deel van de oplossing kunnen zijn. Met slimme sturingen maak je elementen in het rioleringsstelsel of op de waterzuivering efficiënter door ze slim aan te sturen op basis van data, logica, zelflerende algoritmen, … Op die manier kunnen we beter inspelen op wat komen gaat en overstijgen we het actie-reactie mechanisme.
Een stormweerpomp verpompt bij hevige regenbuien sterk verdund afvalwater rechtstreeks naar de waterloop. Op die manier wordt het rioleringsstelsel tijdig leeggemaakt en kan het voldoende water ontvangen en transporteren, en water overlast stroomopwaarts in het stelsel voorkomen. “In een klassieke opstelling staan deze pompen ingesteld op een vast aanslagpeil”, legt Christel Van Moer uit, projectmanager Innovatie. “Het aanslagpeil is veilig gekozen om op elk moment een hevige bui te kunnen opvangen. Als gevolg van dit lage aanslag peil werken de pompen ook bij lichte en matige buien, hoewel er in het riolerings stelsel nog voldoende capaciteit is om water op te vangen en verder richting de zuiveringsinstallatie te pompen. Het rioleringsstelsel wordt op die manier niet optimaal benut en er wordt ook bij lichte en matige buiten verdund afvalwater naar de waterloop gepompt, terwijl dat eigenlijk niet nodig is.”
Hoe
Christel Van Moer
weersvoorspellingenbijdragenaanproperewaterlopen
Wisselende aanslagpeilen
“ Door het waterpeil waarop de SWA-pomp in werking treedt slim aan te sturen en te wijzigen, kunnen we onnodige overstorten bij lichte en matige regenval vermijden.”
In het pompstation van Hondelee staan verschillende pompen opgesteld. Enerzijds pompen die het huishoudelijk afvalwater bij droog weer vanuit het pompstation verder naar de zuiveringsinstallatie verpompen, anderzijds pompen die in werking treden bij hevig regenweer (stormweerpomp).
“Kwalitatieve neerslagvoorspellingen zijn voor deze slimme sturing cruciaal. Daarom zijn we aan tafel gegaan met het KMI, het Koninklijk Meteorologisch Instituut van België”, aldus Stefan. “We kunnen gebruikmaken van een nieuw voorspellings systeem van het KMI dat momenteel nog in testfase zit, en nauwkeuriger is dan bestaande producten. Deze voorspellingen hebben een hogere resolutie en worden vaker vernieuwd op basis van de laatste waarnemingen, waardoor we sneller op de hoogte zijn van eventuele veranderingen in de voorspelling. Bovendien geeft het systeem ook informatie over de onzeker heid van de voorspellingen. We willen de best beschikbare data gebruiken om ook onze klantgemeentes zo betrouwbaar mogelijk van dienst te kunnen zijn”, zegt Stefan.
Samenwerking met KMI
+ Met de nieuwe slimme sturing zal bijna 10% meer afvalwater naar de zuiveringsinstallatie verpompt worden.
Contacteer Maarten Maarten.Raemdonck@aquafin.be.via
“We testen verschillende slimme sturingen. We voelen dat de markt niet stilstaat en exploreren daarom verschillende opportuniteiten om hierrond producten te ontwikkelen”, vertelt Maarten Raemdonck, Manager Innovatie. “Met AqtiRain en AqtiPut bijvoorbeeld, waarbij private regenwaterputten gebruikt kunnen worden als extra buffercapaciteit bij zware regen, zijn er vandaag nog verschillende cases die richting uitvoering gaan, ofwel op vraag van klanten ofwel als engagement in subsidiedossiers. Allemaal moeten ze ons wapenen tegen de gevolgen van extremere weers omstandigheden. Het zijn boeiende tijden die steeds nieuwe opportuniteiten met zich meebrengen.”
“De samenwerking met het KMI krijgt steeds meer vorm. Zo zijn we in gesprek om ook technisch alles goed op elkaar af te stemmen. Want neerslagvoorspellingen verwerken, is niet zo gezegd zo gedaan”, weet Stefan. Alexander De Greeter, Business Process Analist bij Digital: “De neerslagfile komt eerst binnen in onze cloud-omgeving. Deze bevat enorm veel informatie. Op basis van berekeningen in de cloud sturen we de juiste signalen naar de PLC van de pomp. We formuleren ook een basisconfiguratie waarnaar de pomp zich moet resetten wanneer er geen signaal is binnengekomen, omwille van een stroompanne bijvoorbeeld.”
SPREKENDE CIJFERS
“Van zodra we het volle vertrouwen hebben in de accuraatheid van de neerslag voorspellingen en in het binnenhalen en verwerken van de gegevens, kunnen we verder gaan kijken en slimme sturingen ook breder inzetten”, verzekert Christel.
7.
NOG MEER STURINGEN IN TEST
+ Met de nieuwe slimme sturing van de stormweerpomp in het pompstation van Hondelee verwachten we op lange termijn een daling met meer dan 60% van de totale hoeveelheid overstort volume t.o.v. de huidige situatie.
“Met weersvoorspellingen kunnen we onze basisopdracht, het zuiveren van afvalwater, namelijk (kosten)efficiënter en energievriendelijker aanpakken.” “Aquafin zet daarom sterk in op een verdere digitalisering van zijn rioolstelsel. Deze digitale transformatie staat binnen Aquafin hoog op ieders agenda”, sluit Manager Digital Ronny Goossens af.
Energie-efficiënter
De neerslagvoorspellingen worden via de cloud naar de PLC van de pomp gestuurd. Op basis van die signalen verhoogt of verlaagt het aanslagpeil van de stormweerpomp.
“Naast gezondheid, staat duurzaamheid hoog op onze prioriteitenlijst”, vertelt Wouter Haegemans, directeur Business Development bij Sportoase. “We willen een duurzame partner zijn voor zowel onze bezoekers, steden en gemeenten als onze planeet. Het uitbaten van een zwembad gaat nu eenmaal gepaard met een hoog energieverbruik. Aangenaam zwembad water is ongeveer 30 graden. De temperatuur in de zwembadhal is nog enkele graden warmer. Dat maakt de nood aan energie zeer groot. Om die reden zijn we 10 à 15 jaar geleden al begonnen met het goed isoleren en bouwkundig luchtdicht maken van onze gebouwen.”
V
an zwembaden, wellness, fitness clubs en sportzalen tot zelfs ijsbanen, bij Sportoase hebben ze het allemaal. Ondertussen exploiteert de groep 18 vestigingen verspreid over het ganse land. Elk Sportoase-centrum wordt op maat ontworpen binnen een Publiek Private Samenwerkingsstructuur. Zowel bij de bouw als exploitatie wordt steevast gekozen voor de meest duur zame oplossingen en beste materialen.
Duurzaam verwarmen met rioolwater? Het kan!
8.AQUA 2022/3
Vanwaar de zoektocht naar duurzame energiebronnen?
“Stapsgewijs zijn we hier steeds verder in gegroeid. Als marktleider van publiekprivate sportcentra is Sportoase voorloper in duurzaamheid. Zo hebben we bijvoor beeld in 2017 in Sportoase Groot Schijn in Antwerpen bewust gekozen voor een CO2-neutraal gebouw. Toen was dit een absolute primeur en nog een ongelofelijke ambitie. Vandaag wordt de volledige infrastructuur verwarmd met lucht-water warmtepompen en dit werkt perfect. Met de water-water warmtepompen in Sint-Niklaas gaan we weer een stapje verder en kunnen we binnenkort nog efficiënter verwarmen.”
In tijden van klimaatopwarming en stijgende gasprijzen is de zoektocht naar nieuwe duurzame energiebronnen nog nooit zo groot geweest. Wist jij dat publiek afvalwater een prima alternatief vormt doordat je de warmte uit rioolwater kan recupereren? Momenteel is riothermie nog een tamelijk onbekend puzzelstuk in de hernieuwbare energiemix, maar met de huidige energieprijzen loont het absoluut de moeite om te overwegen. De groep Sportoase zag meteen de voordelen ervan in en koos bij de bouw van hun sportcomplex in Sint-Niklaas voor deze nieuwe techniek.
Maar snel zijn is de boodschap
Wouter Haegemans en Maarten Raemdonck aan Sportoase Groot Schijn in Antwerpen, een CO2-neutraal gebouw.
Benieuwd of jouw project in aanmerking komt? Op www.riothermie.be vind je een overzichts kaart met alle in aanmerking komende riolen.
“Bij een normaal stationair gebruik kunnen we ongeveer 90% van onze warmtevraag uit riothermie halen. Dat is gigantisch. Bij de eerste opstart van het zwembad moeten we het water opwarmen van 10 naar 30 graden. Om zulke opstartpieken op te vangen, voorzien we naast riothermie nog twee lucht-water warmtepompen.”
Wouter: “De stad Sint-Niklaas heeft ons attent gemaakt op de opportuniteit en vroeg ons om de mogelijkheden samen met Aquafin te bekijken. En wat bleek? De locatie leent er zich perfect voor! Het gebouw bevindt zich op ongeveer 50 meter van de hoofdrioolstreng, dus het zou gek zijn om er geen gebruik van te maken. Bovendien zitten we hier aan het einde van de collector, vlak voor het water zuiveringsstation, waardoor de toevoer en het debiet van het afvalwater steeds verzekerd is.”
“Er zijn maar weinig vereisten waaraan een nieuwe of bestaande riolering moet voldoen om riothermie te kunnen toepassen”, vertelt Maarten Raemdonck, manager Innovatie bij Aquafin. “Eigenlijk moet vooral het debiet in de afvalwaterleiding voldoende groot zijn en is ook de afstand tussen de riolering en het gebouw waaraan we warmte leveren van belang. “De projecten worden doorgaans ook pas rendabel bij een voldoende grote energievraag”, stipt Maarten aan.
Begin oktober start Sportoase met de bouwwerken in Sint-Niklaas. De opening van het nieuwe zwembad is voorzien in
“
Hoe zijn jullie op riothermie gekomen?
Wacht niet te lang met onderzoek naar de mogelijkheid van riothermie: per rioolstreng is maar één project mogelijk!
Wouter: “Riothermie sluit perfect aan bij onze duurzame visie, maar anderzijds spelen natuurlijk ook de euro’s die er tegenover staan een rol. Al onze vestigingen worden voor een periode van 30 jaar uitgebaat. Hoe efficiënter wij daarbij met energie kunnen omgaan, hoe beter uiteraard. We waren daarom meteen overtuigd dat deze technologie een meerwaarde was voor ons.”
Overwegen jullie in de toekomst nog gebruik te maken van riothermie?
Bij een normaal gebruik kunnen we ongeveer 90% van onze warmtevraag uit riothermie halen.”
IN DE PRAKTIJK
Wouter Haegemans
Wat is voor jullie de belangrijkste meerwaarde?
Wouter: “Jazeker. Zo bekijken we momen teel of dit ook bij het nieuwe zwembad in Evergem kan, maar de locatie blijkt daar minder geschikt te zijn. De gebouwen liggen op meer dan 500 meter van de collector en ook het debiet aan afvalwater is er veel kleiner. Toch nemen we dit in overweging en wordt de haalbaarheid grondig onder zocht. Wij zijn in ieder geval overtuigd van de techniek en zullen in de toekomst steeds de mogelijkheid laten onderzoeken.”
"We kijken naar scenario's met een warmtevraag van minstens 50 kW zoals een zwembad, kantoren, publieke gebouwen of een cluster van een 15-tal woningen. Voor één gezin is het dus minder geschikt, want een doorsnee familie met 4 personen zit maar aan 3 tot 10 kW (afhankelijk van de grootte van de woning en hoe goed ze geïsoleerd is).”
Jouw project rechtstreeks met ons bespreken? riothermie@aquafin.be of 0471 62 09 72.
2024.9.
Compact rietveld
porting Kampenhout is een voet balclub die ongeveer 400 leden telt. Met 30 verschillende teams is er elke dag wel activiteit op de club. De douches worden dan ook veelvuldig gebruikt De gemeente Kampenhout en Aquafin sloegen de handen in elkaar om hier een specifiek type rietveld uit te testen dat dagelijks 2m³ water van de douches, lavabo’s en keuken zuivert voor hergebruik als toiletspoeling.
“Het gaat om een bio-elektrisch rietveld, dat gevuld is met elektrisch geleidende korrels op basis van biochar ofwel actief kool,” verduidelijkt Francis Meerburg, studieverantwoordelijke bij Aquafin.
Innovatie een kans geven Voordien gebruikte de voetbalclub opge pompt grondwater voor de spoeling van de toiletten. De gemeente Kampenhout, eigenaar van de sportinfrastructuur, ging dan ook graag mee in het initiatief om de decentrale zuiveringstechniek hier te testen.
Van douchewater tot toiletspoeling
“Het water stroomt er op dezelfde manier door als bij een gewoon percolatierietveld. Maar doordat er elektrische geleiding is tussen bodem en oppervlakte, kunnen oxiderende bacteriën groeien op plaatsen waar ze normaal niet groeien omdat er geen zuurstof aanwezig is. Dus ook op de bodem, waar ze net zo goed vervuiling kunnen afbreken. Waar een rietveld door gaans nogal wat plaats inneemt, is dit een compactere, bovengrondse vorm.”
10.AQUA 2022/3 Douchewater Douchewater douchewaterGezuiverd (elektrischMETland® rietveld) Continue desinfectie met UV Kwaliteitsmonitoring Hergebruik toiletspoelingvoor
“Door de volledige of gedeeltelijke des infectie elimineren we ziekteverwekkende bacteriën en virussen. Aangezien zich boven het toilet aerosolen kunnen vormen bij het doorspoelen, is die bijkomende desinfectie geen overbodige luxe,” volgens Francis.
Circulair watergebruik in een voetbalclub
Hergebruik van collectief gezuiverd afvalwater is een opportuniteit voor bedrijven die in de buurt van Shouden.rioolwaterzuiveringsinstallatieeenvanAquafinliggen.Maarookkleinschalige,decentralezuiveringenhelpenomdewaterbalansinevenwichtteDelokalevoetbalclubvanKampenhoutspoeltvoortaandetoilettenmetterplaatsegezuiverdgrijswater.
Voordat het gezuiverde water kan gebruikt worden om er de toiletten mee te spoelen, gaat het nog door een desinfectie-unit met UV-lampen.
Als overheid, en zeker als lokale overheid, moet je innovatieve projecten een kans geven voor verdere ontwikkeling.”
Stefan Imbrechts
“Het initiatief voor dergelijke projecten hoort thuis bij de rechtstreeks betrokken partijen, die zelf zullen moeten instaan voor de financiering van hun zuiverings systeem, maar ook genieten van de voordelen. We blijven wel openstaan voor het faciliteren en adviseren van initiatieven van burgers, bedrijven en gemeenten. Zo zorgen wij in dit geval bijvoorbeeld voor het nodige leidingwerk en de proces matige opvolging. Onze expertise komt daarin zeker van pas.”
Faciliteren en adviseren
“
11.
V.l.n.r.: André, Stefan en Francis bij het rietveld dat grijs water zuivert om het als toiletwater te kunnen gebruiken. Met de democase ondersteunt de gemeente Kampenhout innovatieve wateroplossingen.
Schepen Stefan Imbrechts: “Vandaag staan we er misschien nog niet zo bij stil, maar ik ben ervan overtuigd dat als we over 30 jaar tegen onze kleinkinderen zeggen dat we anno 2022 het toilet doorspoelden met kostbaar drinkwater of grondwater, ze toch wel eens hun voorhoofd gaan fronsen. Vandaag staat het zuiveren van grijs water voor hergebruik echter nog in zijn kinderschoenen. En heel eerlijk, de inzet van regenwater zou hier misschien veel eenvoudiger en goedkoper zijn geweest. Maar als overheid, en zeker als lokale overheid, vind ik dat je innovatieve projecten een kans moet geven voor verdere ontwikkeling. Daarom is onze gemeente zeer snel mee in het project gestapt.”
Aquafin ziet dit decentrale zuiverings project als demo en wil zelf meer kennis verzamelen over de technologie en in het bijzonder dit type rietveld. Francis Meerburg: “Met dit project willen we aantonen wat er vandaag kan en we blijven ook de evoluties op de markt volgen. Toch nemen we vanuit Aquafin steeds minder een trekkende rol op in het grijswaterverhaal.”
Een compact elektrisch rietveld zuivert het grijs water.
Campus Aquafin, een futureproof werkplek
Na meer dan 25 jaar dienst, voldeed het kantoor van Aquafin langs de Dijkstraat niet meer aan de behoeften die nodig zijn om vandaag en in de toekomst de Aquafinambities waar te maken. Het voormalige gebouw werd grondig gerenoveerd tot een BEN-kantoor, bijna-energieneutraal. Op 1 september werd het eindresultaat enthousiast in gebruik genomen. Maar, het moet gezegd zijn, daaraan vooraf ging een proces om U tegen te zeggen. Want hoe begin je nu aan zo’n werkplek van de toekomst? Projectmanager Tina Van Grimberge en Manager Talent Development Min Huet, trekkers van het project, delen graag een aantal do's en don'ts.
AQUA 2022/3
12.
Min Huet
4. Omgeving: Campus Aquafin is een meerwaarde voor de omgeving, door de relatie met de buurt optimaal te benutten, en een samenwerking met partners aan te gaan. >
3 Formuleer behoeften, geen oplossingen
“
13.
Min: “Denk goed na over wat de 'werkplek van de toekomst' voor jouw bedrijf betekent en wees daarin ambitieus. Voor ons moest die ondernemerschap en creativiteit stimuleren, kennisuitwisseling mogelijk maken, uitnodigen tot verbinding en uiteraard aangepast zijn aan de noden van de medewerkers.”
Tina: “De verleiding is groot: meestal heb je zelf al wel een hoop ideeën waarmee je aan de slag wilt. En anders zijn er wel collega’s die dé oplossing menen te weten. Wij raden het af om met een pakketje oplossingen aan te kloppen bij de ontwerper. Dat remt de creativiteit. Formuleer je noden en laat de oplossingen van de experten “Hoekomen!”jedie behoeften in kaart brengt? Meten is weten.”
“Wij maakten gebruik van een huisvestingsadviseur die voor de verbouwingen gedurende een periode de bezettingsgraad van vergaderzalen en bureaus letterlijk telde. Er werd ook gelet op de aard van de activiteiten: wat is het aandeel concentratiewerk, beltijd, vergadertijd, ... met hoeveel personen werd er vergaderd? Dat geeft een objectief beeld van de noden voor je nieuwe kantoor.”
3 Definieer ambities en vertaal ze in concrete accenten
“Natuurlijkcruciaal.”
moet ook de digitale omgeving, de 'bytes' dus, aangepast worden. Hybride werken betekent niet alleen dat je online moet kunnen vergaderen, maar bijvoorbeeld ook dat kennis en informatie snel en voor iedereen in de organisatie toegankelijk moet zijn. Of ook dat je met collega's moet kunnen samenwerken in een beveiligde, virtuele omgeving. Bricks, bytes en behaviour kan je dus niet los van elkaar zien in de transitie naar de werkplek van de toekomst. Het ene beïnvloedt continu het andere en alle drie vragen ze evenveel aandacht.”
Min: “Kijk breder dan de verbouwing of nieuwbouw an sich. Een kantoor dat afgestemd is op 'activity based' werken, ademt een aantal principes die om changemanagement vragen. Denk aan afstand nemen van een persoonlijke werkplek of vaste teameilanden, en het onderscheid tussen concentratie- en dynamische werkplekken. Schakel daarom vanaf het begin van het project ambassadeurs in. Ze zijn de ogen en oren voor wat er leeft in de organisatie voor, tijdens en na de verbouwingen én ze zijn ideale informatiekanalen. Verder is een multidisciplinair projectteam met Facility, ICT, technische en energiespecialisten, ... en een sponsor binnen de directie,
3 Neem bricks, bytes en behaviour mee in de scope
Denk goed na over wat de 'werkplek van de toekomst' voor jouw bedrijf betekent en wees ambitieus.”daarin
1. Medewerker: Campus Aquafin is een gezonde werkomgeving en een verbindende ontmoetingsplek voor alle collega’s.
4 PIJLERS
2. Identiteit: Campus Aquafin straalt uit wie we zijn en waar we voor staan.
“Vervolgens vereenvoudig je deze ambities in concrete accenten of principes waaraan je gedurende het ganse projecten beslissingen aftoetst. Campus Aquafin werd opgehangen aan vier pijlers.”
3. MVO: Campus Aquafin draait om duurzame materialen, en bewuste en maatschappelijk verantwoorde keuzes.
“En ook een goede aannemer is van groot belang. Want een aannemer is veel meer dan de uitvoerder van je project. Samen met de architect betrokken wij de drie aannemers die het best scoorden op vlak van timing en budget, in een onderhandelingsprocedure. Zij konden alternatieve materialen, betere uitvoeringstechnieken of andere optimalisaties voorstellen. Zo bekom je uiteindelijk de ideale mix tussen ontwerp en uitvoering, en wordt je project er alleen maar beter op!”
AQUA 2022/3
14.
Tina Van Grimberge
3 Omring je met kwalitatieve partners
“Je selecteert drie ontwerpers die meer gedetailleerde schetsen aanleveren om vervolgens die ontwerper te kiezen die het beste aansluit bij jouw project.”
“
3 Maak duurzame keuzes (en ga daarin gerust heel ver)
Tina: “Met partners die meedenken, zowel in de ontwerp- als de uitvoeringsfase, haal je het meeste uit je renovatiebudget? In de zoektocht naar de juiste ontwerpen, schreven wij samen met de Vlaamse Bouwmeester een ontwerpwedstrijd uit. Op die manier krijg je mits een beperkte vergoeding een hoop creatieve ideeën waar jij de beste voor je project uithaalt!”
Tina: “Een werkplek van de toekomst is duurzaam. Daar is geen discussie over mogelijk. Je ziet het op Campus Aquafin overal terugkomen, in verschillende aspecten. Zo produceren we met zonnepanelen en onze eigen service riothermie, zoveel mogelijk eigen energie. Daag jezelf ook uit om zoveel mogelijk materialen te hergebruiken. Hier op Campus Aquafin werd sanitair, meubilair, vloertegels, en zelfs de klinkers van de oude parking gerecupereerd uit het vorige hoofdkantoor. Met technieken op het plafond en materialen die bij end-of-life gerecycleerd kunnen worden, zetten we dan weer in op het circulair bouwen. Maar, duurzaam gaat verder dan enkel materialen. Stel jezelf open voor maatwerk bedrijven. De kwaliteit is vaak even hoog en je geeft hen het belangrijke signaal dat ze gelijkwaardig zijn. Voor het plaatsen van onze gevelcassettes bijvoorbeeld, werkten we samen met een sociale werkplaats voor dove mensen. Onze catering, die trouwens focust op lokaal en veggie, wordt verzorgd door Sense, een werk gever die Mensen In Activering (MIA’s) aan het werk helpt.”
Een werkplek van de toekomst is duurzaam. Niet alleen qua materialen en technieken, maar ook door gebruik te maken van het sociaal kapitaal in onze omgeving.”
TIP: MAAK GEBRUIK VAN EEN DUURZAAMHEIDSTOOL
Vergaderzalen met verschillende opstellingen zorgen voor een flexibele inzetbaarheid.
Bij het ontwerpen van Campus Aquafin werd een tool gebruikt om de duurzaamheid van materialen en de circulariteit van het gebouw te bepalen C-CalC. Gewoon even de gekozen materialen en de bijhorende oppervlaktes ingegeven en een duurzaamheidscore van een gebouw wordt toegekend. Ideaal om materialen af te wegen en de juiste, duurzaamste keuze te maken.
Aquafin kreeg op het einde van de rit de score "zeer goed", en daar zijn we uiteraard trots op! Ons rapport vind je via www.c-calc.be/aquafin/
Campus Aquafin wordt duurzaam verwarmd en verkoeld met riothermie, warmterecuperatie uit afvalwater. Meer info op www.riothermie.be.
15.
Geprikkeld om er ook in te vliegen, en wil je graag meer weten? Contacteer Min of Tina via min.huet@aquafin.be. De werkplek van de toekomst: hoe begin je eraan? Scan de QR-code en bekijk de videoreeks!
16.
WAVE 3.0: “Het veiligheidsconcept ‘WAVE’ gaat al enkele jaren mee. WAVE is een letterwoord en staat voor ‘Ik Werk Aan Veiligheid’”, weet hij. “Voor onze mede werkers en technische partners is het woord in ieder geval niet nieuw, want er waren in het verleden al 2 campagnes. Finaal staat WAVE natuurlijk voor concrete richtlijnen en acties die ieders veiligheid moeten garanderen. De ongevalscijfers en de analyse van de ongevallen vertellen ons vandaag echter dat het niet voldoende blijkt. Voor ons een aanzet om meer, maar niet uitsluitend, te focussen op de veiligheid bij onze contractoren, die trouwens de meest risicovolle werkzaam heden uitvoeren.”
En toch loopt het af en toe mis, soms zelfs grondig mis. Het laatste halfjaar werden we opgeschrikt door niet minder dan zes zeer ernstige ongevallen bij onze contractoren, waarvan één met fatale afloop. Dat vraagt om verdere uitdieping van het veiligheidsbeleid en bijkomende acties.
En dus zal Aquafin zijn veiligheidsbeleid verder aanscherpen. Verantwoordelijkheid op elk niveau en van elke schakel in het project is de rode draad. Raf Sleebus: “Veiligheid is een zaak van iedereen: van CEO over leidinggevenden tot de medewerker in de sleuf. Daarom willen we dat iedereen die bij onze projecten betrokken is, zich bewust is van de risico’s en er ook naar handelt. Hiervoor hebben we de volle medewerking nodig van iedereen die bij onze werken betrokken is. We rekenen dan ook op ieders persoonlijk engagement.”
wordenVeiligheidsteugelsaangehaald
R
Krijtlijnen uitgezet
Het bedrijf zette intussen de krijtlijnen uit om met zijn veiligheidsbeleid nog een versnelling hoger te schakelen. In de toekomst streven we ernaar dat Aquafin zonder uitzondering een duidelijk beeld heeft van wie er precies aan het werk is op een werf of installatie, en dat tot op persoonsniveau. “Van elk individu dat voor ons werkt, willen wij er ons bovendien van verzekeren dat het de veiligheidsbasisinstructies van Aquafin heeft gekregen en begrepen. Pas dan krijgt die persoon onze toelating om gedurende een bepaalde periode voor ons te werken,” verduidelijkt Raf.
af Sleebus is vanProjectmanagementportfoliobeheerderentrekkerAquafinsveiligheidstraject
Iedere dag iedereen weer veilig thuis na het werk, dat is ons doel en daar maken we samen met onze technische partners werk van.
AQUA 2022/3 Scan de code en lees er onze veiligheidsinstructiesnogeensopna. Op een werf loert gevaar overal.
Daarnaast volgen er nog verschillende initiatieven om de veiligheidscultuur op de werf te vergroten en zal er strikter op worden toegekeken dat ieder zijn verantwoordelijkheid neemt. “Als opdrachtgever dragen wij de eindverantwoordelijkheid om de werken veilig te laten verlopen. Maar dat betekent niet dat wij verant woordelijkheden van anderen moeten overnemen,” stelt Raf. “Aquafin zet het veiligheidsbeleid uit en het is aan onze technische partners om het mee in praktijk te brengen en de eventuele financiële impact daarvan op te nemen in hun prijszetting. Alleen samen kunnen we zorgen voor een veilige werkomgeving.”
et toepassingsgebied van drones breidt almaar uit. Wat begon als een militair ‘unmanned aerial vehicle’ is vandaag uitgegroeid tot een praktisch hulpmiddel voor visuele inspecties, het maken van foto’s en videobeelden, tot zelfs het leveren van pakjes. In industriële toepassingen zit de meerwaarde van drones in het type lading dat bevestigd kan worden aan de drone: het meetsysteem en de accuraatheid ervan. Dankzij de snel evoluerende technologie van computers, camera’s en sensoren die almaar kleiner worden, is de drone een handig ding geworden voor het meten van allerlei parameters op moeilijk bereikbare plaatsen. Bijvoorbeeld voor de uitstoot van bepaalde broeikasgassen op een Inrioolwaterzuiveringsinstallatie.eeneerstetoepassingzal
Aquafin een drone inzetten in combinatie met een warmtecamera als lading. Zo willen we boven de sliblijn warmteverlies opsporen. Warmteverlies duidt namelijk op een lek waarlangs biogas ontsnapt, dat een temperatuur heeft van 40°C. Het ontsnappen van biogas gaat altijd gepaard met de uitstoot van grote methaanconcentraties (60-65%). We hopen dan ook op die manier en gebruikmakend van verschillende softwaretoepassingen, de methaanemissies via slibvergisters en biogasleidingen beter in kaart te brengen. Vandaag worden die berekend op basis van formules. Meer accurate meetmethodes zijn eveneens in ontwikkeling.
et biologische zuiveringsproces van huis houdelijk afvalwater in een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) maakt gebruik van ‘actief slib’. Micro-organismen voeden zich met de vuildeeltjes in het water. Daardoor groeit de slibmassa voortdurend aan. Het teveel aan slib wordt verwerkt in een droog- of verbrandingsinstallatie en moet daarvoor vervoerd worden. Hoe geconcen treerder het slib is en dus hoe minder water het bevat, hoe goedkoper en duurzamer het kan getransporteerd en verwerkt worden. Op onze RWZI’s ‘ontwateren’ we het slib daarom zo goed mogelijk met centrifuges. Maar het zou nog beter kunnen als we deze centrifuges slim sturen. We verwachten zo hogere drogestofgehaltes te halen, wat zich vertaalt in minder wegtransporten van ontwaterd slib en een lager verbruik van chemicaliën. En dat levert zowel financieel als ecologisch voordelen op.
HslibontwateringgestuurdedoorwegtransportenMinderslim
Zandophoping detecteren
Drones meetinstrumentalsindewaterzuivering
Ons project om sensoren te plaatsen op de in- en uitgangen van de centrifuge in combinatie met een slimme sturing, werd geselecteerd voor Vlaamse steun vanuit het Programma Innovatieve Overheids opdrachten (PIO). Het project kan hierdoor rekenen op begeleiding en advies in het aankooptraject en op Omdatco-financiering.desamenstelling
17.
Op korte termijn wil Aquafin ook nagaan of een drone zand ophoping in de actief slibtanks kan opsporen met behulp van een laser- en sonartechnologie. Een opeenstapeling van zand dat is meegespoeld met het afvalwater, beperkt het operationele volume van die tank. Bovendien kan het problemen veroorzaken met het beluchtingssysteem, met pompen en met de slibverwerking. De drone kan dan een eenvoudige manier zijn om te bepalen wanneer een ruiming nodig is.
H
van het slib geografisch sterk verschilt, zullen we de automatisatie vanaf volgend jaar testen op 4 verschillende RWZI’s, verspreid over Vlaanderen. Als de piloottesten succesvol zijn, plannen we een uitrol naar onze 20 grootste slibcentrifuges.
A
Of het nu gaat over een volledig nieuwe zuiveringsinstallatie of een optimalisatie, Aquaplus gaat nooit over één nacht ijs. Laura Bessems: “Wij maken scenario-analyses, zowel technisch als financieel, en stellen onze klant de beste oplossing voor zijn specifieke vraag voor. Dat we totaal onafhankelijk zijn van technologieën en leveranciers, is een groot voordeel. We zijn daardoor erg flexibel en leveren altijd maatwerk, niet zomaar standaardoplossingen.”
Aquaplus gaat elke wateruitdaging aan
quaplus heeft klanten in de voedingssector, farma ceutische industrie, chemie, … Elk bedrijf dat werkt met water en afvalwater, kan aankloppen voor zowel technisch als financieel advies, net als voor korte of langdurige ondersteuning in beheer en onderhoud. En dat zijn niet alleen grote industriële klanten, weet accountmanager Laura Bessems: “Je denkt er misschien niet meteen aan, maar ook in sommige takken van de recreatiesector speelt water een voorname rol. Zo doen de ZOO van Antwerpen en Planckendael, golfterreinen en zelfs een wellnessresort een beroep op onze diensten.”
Als volle dochteronderneming van Aquafin zet Aquaplus de expertise van het moederbedrijf in voor watervraagstukken van bedrijven en andere private klanten. Problemen met de effluentkwaliteit, een waterhergebruikwens of nood aan rioolbeheer? Aquaplus neemt de zorgen uit handen zodat een bedrijf zich kan focussen op zijn kernactiviteit.
Water van A tot Z
Industrieel rioolbeheer in de lift
Laura Bessems
Minder gekend in het aanbod van Aquaplus is rioolbeheer. In tegenstelling tot steden en gemeenten zijn bedrijven niet verplicht om hun rioleringspatrimonium in kaart te brengen. Toch is dat een goed idee, als je onvoorziene kosten door verzakkingen en zinkgaten wilt vermijden. “Ons moederbedrijf Aquafin heeft meer dan 30 jaar ervaring in het beheren van riolen voor het Gewest en voor steden en gemeenten. Het zit in het DNA van het bedrijf en dus gebruiken we die expertise ook voor private bedrijfsterreinen,” volgens Rika Jenné.
18.AQUA 2022/3
Als je pakweg een vleesbedrijf runt of medicijnen ontwikkelt en produceert, dan moet je aandacht daar voor de volle honderd procent naartoe kunnen gaan. De zuivering van het bedrijfs afvalwater is dan vaak een bijkomende zorg waarvoor soms de nodige expertise ontbreekt. Zeker als het gaat om heel specifieke problemen of uitdagingen. “Wij kunnen een nieuwe zuiverings installatie van ontwerp tot en met beheer uitwerken, heel zeker,” legt Rika Jenné, collega van Laura en eveneens accountmanager, uit. “Maar eigenlijk kunnen bedrijven bij ons terecht met eender welke watervraag, hoe complex ook. Een voorbeeld is klant Colruyt. Zij hebben al een goed uitgeruste waterzuiverings installatie op de site in Halle, waar het vlees en de bereide salades geproduceerd worden. Met de geplande toename van de vleesproductie, zal ook de hoeveelheid afvalwater stijgen. Op basis van die debietprognoses voeren wij een hydraulische studie uit waarin we berekenen hoe de bestaande installatie (kosten) efficiënt kan worden geoptimaliseerd om de komende jaren weer veilig te zitten”, aldus Rika. “Vooraleer we gaan aanpassen, is het belangrijk om de huidige assets duidelijk in kaart te brengen en vandaaruit te vertrekken naar de volgende stap.”
19.
Assetmanagement van uw rioleringsstelsel
Momenteel loopt er zo’n opdracht bij een klant in de farmaceutische industrie. Rika: “Ze voeren al vele jaren regelmatig camera-inspecties uit, daar zijn ze echt voorloper in als bedrijf. Wij maakten voor hen een rioolmodel op en koppelden er de camerabeelden aan om een asset management plan op te stellen. Zo’n masterplan omvat een objectief opgestelde actielijst van noodzakelijke herstellingen of maatregelen, op basis van prioriteit. Zo komen we tot een meerjarig investeringsprogramma voor het volledige rioolstelsel, waarvan we nadien ook de coördinatie van onderhoud, herstellingen en vervolginspecties op ons kunnen nemen.” “Rioolbeheer gaat trouwens verder dan enkel afvalwaterleidingen”, vult Laura aan. “Ook het riolerings stelsel op een bedrijfsterrein met uitsluitend regenwater heeft nood aan periodieke inspecties. Dat weet ook een cargobedrijf in de Antwerpse haven. Zij werden klant na een stevige verzakking op hun terrein als gevolg van en in combinatie met een slechte staat van de riolering. Dat voorkomen beter is dan genezen, wordt daardoor nog maar eens bewezen.”
Aquaplus bestaat uit een beperkt kernteam dat het aanspreekpunt is van de klant en de regie van alle opdrachten in handen heeft. Naast een eigen operationeel team, dat de meeste exploitatie- en onderhoudsopdrachten voor zijn rekening neemt, kan Aquaplus bovendien rekenen op extra mankracht en expertise Aquafin. “Zo kunnen we telkens een team met de juiste profielen samenstellen: van ingenieurs, projectleiders, techniekers, milieucoördinatoren tot laboranten,” vat Laura samen. “Dat in combinatie met de vrije keuze die we hebben aan complementaire partnerbedrijven en leveranciers, maakt dat onze klant de maximale return krijgt. Het mooiste compliment dat we kunnen krijgen, is dat het bedrijf vergeet dat ze ook nog een goed draaiende waterzuivering hebben!”
Via technieken
“ Een goed rioolbeheer kan ook op bedrijfsterreinen heel wat onverwachte kosten vermijden.”
een actief slibsysteem, MBR of SBR, aërobe of anaërobe biologische of fysico chemische zuivering
Waterhergebruik
Team op maat
Via
info@aquaplus.bewww.aquaplus.be
Rioolbeheer
Rika Jenné
Rika Jenné
Afvalwaterzuivering
Professionele waterzuiveringsexpertise nodig voor jouw bedrijf?
als actief kool of membraanfiltratie maken we circulair watergebruik mogelijk
Breng waterzuiveringnaardeklas!
20. 3 filmpjes 3 virtual reality 3 presentaties 3 klasbezoek 3 rondleiding 3 podcast 3 stripverhaal 3 interactief lespakket
2de en 3de graad: Speciaal voor de tweede graad ontwikkelden we, opnieuw met Studio Averbode, een volledig educatief pakket dat je als leerkracht makkelijk en gratis kan downloaden via onze website of die van KlasCement*. Het is een interactieve lessenreeks waarin de leerlingen alles te weten komen over waterzuivering en ook zelf aan de slag gaan. Er is een leerlingenén leerkrachtenversie van het pakket. De presentatie voldoet uiteraard aan het leerplan. Dankzij de handige gids voor leerkrachten kan je er direct in je klas mee aan de slag. Niet alleen de tweede graad kan dit spetterende pakket gebruiken. Ook in de andere leerjaren kan het perfect worden ingezet.
1ste graad: Voor de jongste leerlingen ontwikkelden we samen met Studio Averbode een unieke Aquafin-‘Zonnekind’ op maat van de kleinste kapoenen. Maar we hebben ook filmpjes met Tinne en Manu in de hoofdrol. Tinne en Manu zijn twee boezemvrienden die samen op onderzoek gaan in de wondere wereld van rioolwaterzuivering. Ze ontdekken hoe dat proces werkt en geven tips om slimmer om te gaan met water.
Wat gebeurt er als je het toilet doorspoelt en hoe wordt afvalwater weer proper? Boeiende onderwerpen voor in het klaslokaal, toch? Wij ontwikkelden educatieve pakketten op maat van elke schoolgraad. Want jong geleerd, da’s oud gedaan.
* KlasCement is een educatieve portaalsite van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. Op de website worden lesmateriaal en leermiddelen gedeeld. Leerkrachten en studenten die een lerarenopleiding volgen, delen er ook allerhande zelf aangemaakte "educatieve objecten".
LAGER ONDERWIJS
Jawel, ook voor de oudste scholieren brachten Tine en Manu de water zuivering in beeld. Daarnaast maakten we samen met de gekke vogels van ‘Het Geluidshuis’ en waterwetenschapper Marjolein Vanoppen een podcast in de reeks ‘Wetenschapje’. Over rioolwater zuivering, of wacht dacht je? Met de nodige humor duiken we letterlijk het rioolwater in om te kijken wat daar allemaal gebeurt. Wie ‘Het Geluidshuis’ kent, weet dat de podcast trouwens ook voor ‘grote mensenkinderen’ meer dan geschikt is. Ten slotte kan je als leerkracht gratis ‘De rioolrace’ bestellen, ons strip verhaal met huiseend Dario in de hoofdrol.
AQUA 2022/3
Terug naar school
SECUNDAIR ONDERWIJS
Professor Bert Leemans, voormalig docent 'Riolering en Waterzuivering' op de faculteit 'Toegepaste Ingenieurs wetenschappen' aan de Universiteit Antwerpen, geeft een videorondleiding op één van onze RWZI's. Die is vooral bedoeld voor de laatste graad secundair onderwijs in STEM-richtingen, maar staat uiteraard ook open voor andere Wistrichtingen.jedat
21.
Waterzuivering in de klas? Da’s de shit!Ontdek ons educatief materiaal voor elke leeftijdop www.aquafin.be/onderwijs
1ste graad: Omwille van veiligheids redenen kunnen we geen rondleidingen op een waterzuiveringsinstallatie organi seren voor kinderen tot en met de eerste graad secundair onderwijs. Maar geen nood: we hebben leuke alternatieven! Waterwetenschapper Marjolein Vanoppen maakte samen met ons een filmreeks waarin ze het hele zuiveringsproces onder de loep neemt. Wat is de rol van Aquafin? Wat is mechanische en biologische zuivering? Of wat doet een nabezinktank? Marjolein legt het heerlijk helder uit.
3de graad: Toch liever vanuit de klas een rondleiding volgen? Geen probleem.
Wil je het graag wat interactiever? Dat ook! Samen met CleanTechPunt werkten we mee aan Clean Earth Adventure, een Virtual Reality beleving voor scholen, bedrijven en verenigingen waarin een virtueel bedrijfsbezoek gecombineerd wordt met educatie en gamification. Meer info hierover vind je op de website van CleanTechPunt.
laatstejaarsstudenten uit STEM-richtingen ook stage kunnen lopen bij Aquafin? Kijk snel op stages-bij-aquafinwww.aquafin.be/jobs/
2de en 3de graad: Vanaf het derde jaar secundair kunnen de leerlingen een bezoek brengen op één van de 10 zuiveringsinstallaties verspreid over heel Vlaanderen die hiervoor zijn uitgerust. Onze gids neemt de leerkracht en leerlingen mee doorheen het hele water zuiveringsproces. Een bezoek aanvragen, doe je via onze website (zie QR-code).
“ We staan nog niet genoeg stil bij de verarming van de biodiversiteitinonzetuin.”
Dirk Draulans
Wist je dat je op blauwgroenvlaanderen.be een heleboel inspiratie en maatregelen vindt voor een groene en klimaatbestendige tuin? Tips en ideeën, zowel voor een compacte stadtuin, een onderhoudsarme tuin als een levendige tuin. Scan de QR-code en neem zeker een kijkje! Samen gaan we voor meer blauwgroen, voor meer biodiversiteit!
22.AQUA 2022/3
Draulans: “Heel slecht. Ik fietste net langs de Antwerpse rand, bij Ranst en Boechout. Buiten een paar mooie stukjes zoals de Molenbeekvallei, valt daar niets te zien. Je spot er enkel wat kraaien, duiven en heel af en toe een buizerd. Onze landschappen zijn dierloos geraakt. Af en toe zie je een heel mooie berm langs de weg, maar dat is in 75% van de gevallen een uitgestrooid mengsel dat je kan kopen. Die mengsels bevatten vaak uitheemse planten die goed schijnen te zijn voor de bijen, maar je voelt aan dat dat geen echte natuur is. Het is eerder een surrogaat voor wat vroeger vanzelf groeide, en wat nu op een artificiële manier wordt gecreëerd. Je ziet dus gewoon dat het slecht gaat met de Vlaamse biodiversiteit.”
Draulans: “Doordat niet alleen tuinen en wegen verhard zijn, maar ook landbouw bodems, zitten we momenteel met een grote grondwaterproblematiek. Het gebruik van pesticiden heeft insectenpopulaties in heel West-Europa tussen de 50 en 75 procent laten crashen. Minder insecten betekenen ook minder soorten vogels. Ook het stikstof debacle dat momenteel leeft bij de boeren zorgt niet alleen voor een arme natuur maar ook voor gezond heidsproblemen.”
‘We hebben ons natuurlijk landschap volledig uitgekleed in functie van de mens’
Hoe komt dat volgens jou?
Wat kunnen we hiertegen doen?
+ Een doortastende verantwoordelijkheid van de overheid om de natuurwaarde terug te herstellen
+ Een transitie van de landbouw
ZO WINT BIODIVERSITEIT AAN KRACHT TERUG VOLGENS DIRK DRAULANS:
“Sinds een tiental jaar zien we dat eindelijk ernstig in en proberen we te redden wat er te redden valt. Daarbij zijn er een paar succesverhalen waar men zich aan vastklampt. De terugkeer van de wolf is daar een goed voorbeeld van. Ook de Sigmaplannen en de Blue Deal zijn hierin belangrijk. Het creëren van natuur gebieden begint stilaan belangrijker te worden, maar op een echte systematische omslag is het nog wachten.
+ Vervang je gazontapijt door een wild groei aan planten en bloemen in je tuin
23.
Draulans: “Ons natuurlijk landschap is volledig uitgekleed en gemanipuleerd in functie van de mens sinds 1950. Kijk maar naar onze bewoning, industrie en landbouw. De Vlaamse landbouw is een grootgrondgebruiker, ze neemt meer dan 50 procent van de oppervlakte in beslag. Landbouwgrond moet vaak worden geïrrigeerd of drooggelegd omdat ze platgereden is en surrogaat is aan beton. Alle natuurwaarden gaan ten koste van het economisch rendement daarvan. Bovendien is er ook nog de klimaat opwarming, stikstofoverlast en het chronisch pesticidegebruik.”
Wat zijn de gevolgen daarvan?
+ Minder vlees eten zorgt voor minder stikstofvervuiling
+ Doneren aan Natuurpunt vzw of het WWF
+ Ontbossing tegengaan en de huidige bossen extra beschermen
“Het fijne stof dat dat stimuleert, is een aanslag op het welzijn van de natuur en de mens. Onderzoek heeft uitvoerig aangetoond dat mensen mentaal en fysiek gezonder zijn als ze in een groene leefomgeving leven met het groen zo divers mogelijk.”
Hoe is het met de biodiversiteit in Vlaanderen gesteld?
Draulans: “Enkel kleine ingrepen toepassen en hopen dat de burger zijn eigen routine doorbreekt en zo een draagvlak creëert voor meer biodiversiteit, heeft weinig nut. Dat verloopt veel te traag naar mijn gevoel. Vooral de overheid moet hier op een bepaalde manier dwingend in stimuleren en drastische maatregelen durven nemen. Er is bijvoorbeeld in Vlaanderen 6.000 hectare aan onbeschermde bossen. Dat kan zo vernietigd worden, de overheid kan hier makkelijk iets tegen ondernemen. Politici zijn doorgaans bang om drastische maatregelen te nemen, maar ik vind dat Zuhal Demir het tegendeel bewijst. Zij durft het roer omdraaien en oogst hier ook veel positieve reacties mee.”
Dirk Draulans, bioloog, journalist en schrijver, ziet jaar na jaar de verharding in Vlaanderen toenemen. De invloed daarvan treft de Vlaamse biodiversiteit. Tijd om het tij te keren, vindt hij.
Acht tot tien procent van het Vlaamse landschap bestaat uit tuinen. Met een actie zoals ‘Maai Mei Niet’ kan je bewoners aanzetten om tijdens de maand mei het gras in de tuin niet te maaien. Zo kan je een aantal soorten planten en bloemen beschermen. Vroeger bevatte een vlinder struik gemakkelijk tien verschillende soorten vlinders en een veelheid aan insecten. Diezelfde struik bevat nu vaak alleen maar honingbijen of Atalanta’s. We staan nog niet genoeg stil bij de verarming van de biodiversiteit in onze tuin.”
Ontdek onze gratis educatieve pakketten, zowel voor het lager als middelbaar onderwijs. Van dynamische filmpjes met waterwetenschapper Marjolein Vanoppen tot een spetterend lessenpakket van A tot Z, en zelfs een echte podcast! Breng waterzuivering naar de klas! Surf snel ofwww.aquafin.be/onderwijsnaarscandeQR-code.Want jong geleerd, da’s oud gedaan!
