ben ik op dit punt door schade en schande wijzer geworden en heb pas later geleerd op subtiele signalen te letten.’
Hersenbeschadiging
Een andere verklaring voor de grote toename van deze groep op straat, is de stand van de medische wetenschap. ‘Door betere behandeltechnieken overleven steeds meer mensen een ongeval en worden ze door grote letsels heen gesleept. Dat is een prestatie, maar daardoor verschuift wel de hulpvraag. Mensen met een hersenbeschadiging vormen een nieuwe kwetsbare categorie die bovendien moeilijk zichtbaar is. Iemand in een rolstoel heeft zichtbaar letsel, maar hersenschade als gevolg van een coma of een val is veel moeilijker op te merken.’ Daardoor wordt deze groep vaak niet als kwetsbaar herkend door de eigen huisarts. Toch is juist die huisarts de aangewezen persoon voor het verlenen van hulp, vindt Slockers. ‘Als huisarts ken je de geschiedenis van mensen. Je weet dat die glazenwasser laatst van de ladder gevallen is en er zou er een lichtje moeten gaan branden als hij zich gek gedraagt.’ Hij roept daarom op tot meer alertheid en proactief optreden. ‘We moeten mensen beter in de smiezen houden. Stel je hebt een patiënt met een verstandelijke beperking en een neiging tot alcoholisme, van wie de vader al is overleden en de moeder ernstig ziek is. Als je op tijd het gesprek voert over wat er met zo’n jongen moet gebeuren als moeder overlijdt, kun je voorkomen dat hij afglijdt.’
Verantwoordelijk
Huisartsen moeten hun verantwoordelijkheid voor deze groep serieus nemen,
Marcel Slockers vindt Slockers. ‘Er is geen bevolkingsgroep in Nederland met zo’n lage levensverwachting als de dak- en thuislozen. Hun levensverwachting is 14 tot 16 jaar korter dan van anderen. Vaak gaat het om jonge mensen die nog een leven voor zich hebben.’ Een huisarts kan veel betekenen in de sfeer van preventie. Is iemand eenmaal dakloos, dan is samenwerken met andere hulpverleners in de maatschappelijke opvang de beste manier van hulpverlening. Die samenwerking wordt binnenkort een stuk makkelijker doordat er nieuwe wetgeving in de maak is die ervoor zorgt dat ook mensen zon-
der adres verzekerd kunnen worden. Vanaf begin 2017 moeten zorgverleners een onverzekerde binnen 24 uur melden bij de GGD, waarna de zorg gestart kan worden en er aanspraak kan worden gemaakt op een noodfonds. Daardoor lopen zorgverleners die onverzekerden willen behandelen niet langer onaanvaardbare risico’s. ‘Zowel voor patiënten als behandelaars is dat een belangrijke stap vooruit.’ • Petra Pronk, journalist
17