“Alleen met continue training kunnen we voor verbetering zorgen”

Wat doe je als je door corona niet kunt reizen om je beroep uit te oefenen? Dan begin je gewoon aan het verbeteren van de bananenketen in India! Althans dat deed Frits Popma, van Popma Fruit Expertise, die kan bogen op drie decennia ervaring met bananen en als adviseur betrokken is (geweest) bij projecten voor meer dan 200 bedrijven. “Baat het niet, dan schaadt het niet. We zaten in de Covid-periode, ik kon niet reizen en de werkzaamheden lagen bijna helemaal stil. Om toch bezig te zijn, dacht ik: ‘Ik begin eraan en we zien wel waar het schip strandt’.” Hoewel India de grootste bananenproducent is ter wereld - met een productie van 31,5 miljoen ton in 2020 dat overeenkomt met 26,4 procent van de mondiale productie - heeft het land niet de meest ontwikkelde bananenketen en is het ook niet de makkelijkste markt om verbetering in aan te brengen, geeft Frits aan.

Zo laat hij weten dat verschillende westerse partijen, zoals multinationals, hun tanden al hebben stukgebeten op toetreding tot de Indiase markt in de verwachting van snelle resultaten. “Het is een project van jaren. Wat voor westerse bedrijven heel normaal is, is in India al gauw veel te ingewikkeld en dat werkt niet. Wij kijken wat er nodig is in de Indiase markt om een verbetering aan het product aan te brengen. Dat kan alleen stap voor stap en met constante begeleiding.”

Desondanks ontbreekt het niet aan ambitie. “De eindbedoeling is om binnen twee jaar de kwaliteit van de Indiase bananen op internationaal niveau te brengen, vergelijkbaar met bijvoorbeeld Ecuador, zodat ook geëxporteerd kan worden. Dit is mogelijk omdat met bananenplanten - waarvan de vruchten na negen maanden geoogst kunnen worden - snel geschakeld kan worden.” Ook in India zelf is er inmiddels vanuit de overheid de wens om de bananenketen te verbeteren. “De wereldbevolking groeit en zeker ook de bevolking in India en alle monden moeten gevoed worden. Als je dan van de geteelde bananen bijvoorbeeld 40 procent moet weggooien, dan is dat een probleem.” Frits geeft aan dat dat de reden is dat de Indiase overheid in de bananenketen wil investeren.

Het is die subsidie, en de subsidies uit het westen, die onder meer het uitgangspunt van het project in India vormen. Frits laat weten dat er inmiddels een Indiase firma is opgericht, Aurick Inititiatives in Chennai, en dat er een samenwerking is aangegaan met het Indiase National Research Center for Bananas (NRCB), dat mede verantwoordelijk is voor het opzetten van het trainingsprogramma en, via de Nederlandse ambassade wordt er gekeken om met subsidie trainingsprogramma’s op te stellen, Een essentieel aspect, vindt de adviseur. “Alleen met een continue training en begeleiding kunnen we voor verbeteringen in de bananenketen zorgen.” Daarnaast zijn inmiddels ook Indiase investeerders gevonden en zijn vijf Nederlandse bedrijven aangehaakt bij het initi-

In India worden er 15 verschillende bananenrassen op de markt gebracht In de Indiase bananenketen is er nog ruimte voor verbetering

atief dat nu klaar is om in 2023 daadwerkelijk van start te gaan met de aanplant en ernaar streeft om op 1 juli 2023 de eerste rijperij in de buurt van Chennai te openen.

Eén van de eerste stappen die is genomen, is het volledig in beeld brengen van de keten - vanaf de grond tot aan de supermarkt - de kostprijs en de problemen. Eén van die problemen is bijvoorbeeld dat ongeveer 40 procent van de bananen uitvalt, onder meer als gevolg van logistieke tekortkomingen. “De kwaliteit is dermate slecht dat bananen ‘s morgens om 08:00 uur een euro kosten, om 12:00 uur al worden afgeprijsd naar 0,60 euro en aan het einde van de dag weggaan voor 10 cent, omdat ze vanwege de slechte kwaliteit niet bewaard kunnen worden tot de volgende dag.” Toch ziet de adviseur in eerste instantie mogelijkheden om met relatief eenvoudige maatregelen verbeteringen aan te brengen zodat niet om 12:00 uur al afgeprijsd moet worden vanwege kwaliteitsverlies. “Zo zou je het transport ’s nachts kunnen laten plaatsvinden om de hitte van overdag te mijden of je zou ervoor kunnen zorgen dat de kratten niet overvol geladen worden waardoor de onderste vruchten kapot gaan door het gewicht. Door mensen te gaan trainen en op deze aspecten te wijzen, verdien je al veel geld.”

Een ander aspect dat onder de loep wordt genomen, is het oogstpotentieel. “Momenteel is de oogst per bananenplant per jaar in India rond de 20 kilo. Wij willen dat door verbeterde technieken en training naar 50 kilo brengen.” Eén van de factoren die daarbij in beeld komen is het plantsysteem. Frits geeft aan dat het in India gebruikelijk is om drie jaar van een bananenplant te oogsten, gevolgd door een rustjaar en daarna weer voor drie jaar nieuwe bananenplanten aan te planten, terwijl hij ziet dat de planten een potentieel van wel 20 jaar hebben. “Daardoor verhoogt de opbrengst en verdient de teler meer per hectare.”

Daarnaast wordt ingezet op het gebruik van plastic kratten. “Dat is milieuvriendelijker, kost minder energie om te koelen en naar verhouding wordt karton steeds duurder.” De adviseur laat weten dat een dergelijk systeem met herbruikbare kratten mogelijk is in India, omdat de lokale plantages voornamelijk de interne markt bedienen en de kratten binnen twee weken retour kunnen zijn, waardoor het vele malen goedkoper is dan karton. Verder is er een focus op rijping, wat nu nog een relatief onbekend fenomeen is in India, geeft Frits aan. “Er zijn in India 15 commerciële bananenvariëteiten, maar de kennis om deze bananen te rijpen, ontbreekt. We gaan daarvoor protocollen schrijven.”

Frits verwacht dat deze relatief eenvoudige maatregelen direct tot een verlaging van de derving zullen leiden. Daardoor gaat de financiële positie vooruit en dat geeft ruimte voor verdere investeringen in verbetering van de bananenketen. “Het verdienmodel zit in het feit dat de derving, nu 40 tot 50 procent, waar teler en handelaar heel erg weinig voor beuren, naar minder dan vijf procent gaat. Je verkoopt dan veel meer en het product is veel beter en geschikt voor het hogere segment.” De adviseur ziet dat als de kwaliteit goed is, een deel van de interne markt bereid is hoge prijzen te betalen. Met een bevolking van 1,4 miljard, ligt er dus een gigantische potentiële markt open, stelt hij vast. “Daarbij is de blik in eerste instantie gericht op de binnenlandse markt en, gezien de Indiase demografie, op jonge mensen en het snel groeiende e-commerce kanaal,” besluit Frits. (MW) 

fwpopma@ziggo.nl

Hertesprong 41 4874 JA Etten-Leur T. +31 (0)75 50 35 292 M. +31 (0)65 11 88 669 fwpopma@ziggo.nl www.popmafruitexpertise.nl

Waar kijk je met trots op terug?

We hebben dit jaar Schenkeveld Schiphol afgebouwd. Nu gaan daar ook de tomatenplanten in en hebben we het hele bedrijf in productie. Daar ben ik trots op!

Wat is er sinds corona veranderd?

Het coronavirus kwam vlak nadat we bij Schenkeveld een strak hygiëneprotocol hadden ingevoerd tegen het tomatenvirus. We zaten dus al in een strakke aanpak, waardoor de extra regels die we door het coronavirus meekregen, makkelijk meegingen in de flow.

Natuurlijk heeft corona impact gehad op iedereen in Nederland, maar bij Schenkeveld was de invloed niet groot. We hebben door kunnen werken en we hebben niet veel zieken gehad. Wel hebben we extra voorlichting gegeven aan onze uitzendkrachten en hebben we een ‘stay healthy’-campagne gedaan.

Markttechnisch zagen we dat de foodservicekanalen bijna stilvielen en retail een flinke plus maakte in coronatijd. Nu zien we dat weer normaliseren.

Hoe heeft de huidige inflatie impact op je bedrijf en de sector?

In het afgelopen jaar is wel duidelijk geworden dat je als organisatie wendbaar moet zijn. De economie, de inflatie, de energiemarkt en de overspannen arbeidsmarkt zijn allemaal variabelen waar je als bedrijf mee te maken hebt. Flexibiliteit en wendbaarheid zijn in deze tijden essentieel.

Wat zie je als de grootste uitdaging voor 2023?

In 2023 gaan wij verder investeren op duurzaamheid. Zo hebben we dit jaar geïnvesteerd in dubbelscherm en luchtbehandelingssystemen. In het voorjaar gaan we op alle verwerkingsruimtes zonnepanelen plaatsen. En ja, omdat we elk jaar groeien is het invullen van onze openstaande vacatures ook altijd wel weer een goede uitdaging om aan te gaan!

Hoe vieren jullie Kerst op het bedrijf?

Kerst vieren we met alle medewerkers door een kerstontbijt te organiseren op alle locaties. Gezellig met elkaar aan tafel. Daarnaast is er voor alle medewerkers (vast en flexibel) een mooi kerstpakket. Ook voor alle scholieren die bij ons werken.

Hoe ga je thuis Kerst vieren (en wat staat er op het menu)?

Dit jaar ben ik voor het eerst op vakantie (wintersport in Oostenrijk) met kerst. Het kerstdiner hebben we met familie in ons hotel.

Wie wil je in het nieuwe jaar een hart onder de riem steken?

Alle mensen die het moeilijk hebben door de huidige energiecrisis, zowel privé als zakelijk. En natuurlijk alle mensen in Oekraïne die deze winter een hele zware kerst tegemoet zullen gaan; dat zij ook lichtpuntjes blijven zien en door samen te zijn de kracht blijven vinden in deze zwarte periode.