Πράσινη Ναυτιλία Του Νικήτα Νικητάκου, Πλοιάρχου Π.Ν. ε.α, Καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου, Μέλους ΔΣ ΝΜΕ
Στις μέρες μας υπάρχουν μια σειρά αλλαγές και καινοτομίες που θα επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό την παγκόσμια εμπορική ναυτιλία. Η κυριότερη από αυτές είναι η μετάβαση στην κοινωνία χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα και στην δραστική μείωση των εκπομπών από τα πλοία. Η ναυτιλιακή κοινότητα δουλεύει αυτή την στιγμή με εντατικό ρυθμό να βρει λύσεις που να είναι εφικτές εμπορικά, τεχνικά αποδεκτές και να εξασφαλίζουν την ασφάλεια των θαλασσίων μεταφορών.
Η
τεχνολογία στα πλοία στοχεύει κύρια στην απλοποίηση των διαδικασιών εξυπηρετώντας ταυτόχρονα την αποτελεσματικότητα. Οι εξελίξεις στην ψηφιακή τεχνολογία και η χρήση μεγάλης ποσότητας δεδομένων είναι σημαντικά στοιχεία για τον μετασχηματισμό και την σχεδίαση μακροπρόθεσμα συνεχούς σύνδεσης πλοίου και ξηράς με αποτέλεσμα την συνεχή παρακολούθηση της λειτουργίας του πλοίου από πλευράς περιβαλλοντικής συμπεριφοράς του. Οι κανονιστικές αλλαγές που επιβλήθηκαν το 2020 και αναμένεται πολύ περισσότερες τα επόμενα χρόνια δημιούργησαν επανάσταση στον τρόπο λειτουργίας της εμπορικής ναυτιλίας. Ο κυριότερος στρατηγικός στόχος που υπάρχει τώρα είναι η αποτίμηση των υπαρχουσών τεχνολογιών και στρατηγικών ώστε να επιτευχθεί ο στόχος των καθαρότερων και χαμηλότερης περιεκτικότητας σε άνθρακα εκπομπών συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων. Επίσης είναι σημαντικός στόχος ο περιορισμός της ρύπανσης του πλοίου στο θαλάσσιο χώρο. Ο ναυτιλιακός τομέας έχει το 90% της συνολικής μεταφοράς αγαθών ενώ εκπέμπει το 3% των συνολικών αερίων θερμοκηπίου (Global Greenhouse Gas (GHG). Πολλά χρόνια πριν έχει αναδειχτεί η επιδίωξη για τεχνικοοικονομικά καθαρότερη λειτουργία. Τον Απρίλιο του 2018 ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός υιοθέτησε μια αρχική στρατηγική για την κλιματική αλλαγή που έθεσε σαν στόχο την μείωση κατά 50% των εκπομπών από την ναυτιλία το 2050. Αυτό προϋποθέτει μια σειρά
ενεργειών που αφορούν τεχνολογικά, λειτουργικά και κανονιστικά χαρακτηριστικά που μακροχρόνια θα εφαρμοστούν στην Ναυτιλία. Στα πλαίσια αυτά προέκυψε ο όρος ‘Πράσινη’ Ναυτιλία και ‘Πράσινο Πλοίο’ μερικές από τις τεχνολογίες που έχουν προταθεί να εφαρμοστούν θα εξετάσουμε στο άρθρο. Αρχίζοντας από την έννοια του πράσινου πλοίου όπως φαίνεται στην εικόνα θα δούμε ότι προτείνονται μια σειρά τεχνολογιών που αφορούν τα συστήματα προώσεως (μηχανές και βοηθητικά μηχανήματα) την κατασκευή του πλοίου (σκάφος, χρώματα κλπ) συστήματα διαχείρισης έρματος , χρήση εναλλακτικών καυσίμων κ.α. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για την συνολική διαχείριση της πράσινης ναυτιλίας υπάρχουν και άλλοι τομείς που έχουν σημαντικό ενδιαφέρον όπως η σχεδίαση πλοίου (χρήση δεικτών ενεργειακής απόδοσης πλοίου -EEDI) και στην λειτουργία (δείκτες ενεργειακής διαχείρισης ΕΕΟΙ και πλεύσης με χαμηλή ταχύτητα-slow steaming). Στη συνέχεια παρατίθεται μικρή περιγραφή των σημαντικότερων τεχνολογιών που αναμένεται να επικρατήσουν στο μέλλον στη σχεδίαση και στη λειτουργία των πλοίων Η διαχείριση θαλασσίου έρματος κύρια από τα δεξαμενόπλοια δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην βιοποικιλότητα πολλών περιοχών. Όπως φαίνεται στο αριστερό τμήμα της εικόνας 2 ένα πλοίο μετά την παράδοση του φορτίου του για αν επιτύχει την απαιτούμενη ευστάθεια για την συνέχεια του ταξιδιού του γεμίζει ειδικές δεξαμενές έρματος με θάλασσα και στην συνέχεια στον τόπο προορισμού του αδειάζει αυτές τις δεξαμενές για την εκ νέου φόρτωση του. Η μεταφορά ποσότητας θαλάσσης από μια περιοχή στην άλλη επηρεάζει την βιοποικιλότητα του τόπου προορισμού και πολλές φορές έχουν παρατηρηθεί μικροοργανισμοί π.χ. σε περιοχές της Ευρώπης που συναντώνται μόνο στην Νότια Αμερική Ο Διεθνή Ναυτιλιακός Οργανισμός ΙΜΟ με τον νέο κανονισμό του για Ballast Water Management απαιτεί από τα πλοία διαδικασίες και μιας εγκατάστασης σημαντικού κόστους που αφαιρεί τους μικροοργανισμούς από το έρμα ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα στον τόπο κατάπλου. Σήμερα υπάρχει σημαντική ερευνητική προσπάθεια να μην χρειάζεται εγκατάσταση αλλά η όλη ευστάθεια κατά τον άφορτο πλού να εξασφαλίζεται από ροή θαλασσίου ύδατος όπως φαίνεται στο αριστερό τμήμα της εικόνας 2 δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα στις κατασκευές πλοίων. Εικόνα 1: Σχηματική παράσταση τεχνολογιών για Πράσινο πλοίο.
46 Περιπλους 112
