ΣΥΡΟΣ
Της Μαίρης Ρώτα
Χαλανδριανή – Καστρί
Σ
την Χαλανδριανή είχε κάποτε το βασίλειό της μια βασιλοπούλα που την έλεγαν Ανδριανή. Έγινε όμως χαλασμός κόσμου και χάλασε ο τόπος από νεροποντές. Από τότε η βασιλοπούλα ονομάστηκε Χαλ-ανδριανή και με το όνομα αυτό έμεινε γνωστή και η περιοχή όπου είχε το βασίλειό της” Το οροπέδιο της Χαλανδριανής και το γειτονικό του ύψωμα Καστρί στην Απάνω Μεριά, είναι τόποι θρύλων και παραδόσεων. Τα ερείπια που υπήρχαν στην περιοχή και ήταν ορατά, όταν χανόταν το χορτάρι που τα κάλυπτε, εντυπωσίαζαν και οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι προσπαθούσαν να καταλάβουν και να ερμηνεύσουν τι παρουσίαζε αυτός ο κατεστραμμένος χώρος, που... ίσως κάποτε ήταν εντυπωσιακός. Ο σημαντικός αυτός αρχαιολογικός χώρος ασκεί ως σήμερα γοητεία σε όσους ανθρώπους ( Έλληνες ή ξένους) έχουν την δυνατότητα να τον επισκεφθούν. Τα ερείπια, που έχουν διατηρηθεί, έως σήμερα, ανήκουν στον οχυρωμένο οικισμό και σε ένα νεκροταφείο, που περιείχε αρκετούς τάφους της προγενέστερης Πρωτοκυκλαδικής περιόδου 2.700-2.400 π.Χ. περίπου. Όλα τα ερείπια και του οικισμού και των τάφων θεωρούνται από τις πιο σημαντικές προϊστορικές θέσεις και υπάρξεις των Κυκλάδων αλλά και ολόκληρου του Αιγαίου. Σε όλα τα βιβλία της προϊστορικής αρχαιολογίας, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και πολλών άλλων χωρών, αναφέρεται η Χαλανδριανή από τις πιο σημαντικές προϊστορικές θέσεις των Κυκλάδων 36 Περιπλους 112
και του Αιγαίου γενικότερα. Φυσικά έγιναν γνωστές χάρη στις συστηματικές ανασκαφές του σπουδαίου αρχαιολόγου Χρήστου Τσούντα το 1898. Ο μεγάλος Έλληνας Αρχαιολόγος Ο Χρήστος Τσούντας1 γεννήθηκε στη Θράκη το 1857 και έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα το 1934. Σπούδασε αρχαιολογία στο Μόναχο από περίφημους τότε καθηγητές. Προσλήφθηκε ως έφορος αρχαιοτήτων στην Ελλάδα από το 1882 και συνέχισε τη δραστηριότητά του σε πολλές περιοχές της χώρας μας. Το 1904 έως το 1927 υπήρξε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Θεσσαλονίκης... και το 1927 έγινε ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Ιδιαίτερα θέλησε να ερευνήσει τον αρχαίο πολιτισμό που αναπτύχθηκε στον αιγαιακό χώρο. Φρόντισε για λίγο την Νεολιθική εποχή στη Θεσσαλία και στις Μυκήνες, αλλά το μεγάλο του ενδιαφέρον είχε στραφεί στις Κυκλάδες της 3ης χιλιετίας π.Χ. Έκανε ανασκαφές στην Αμοργό, λίγες στην Πάρο στη Σίφνο... και έφθασε στη Σύρο τον Ιούλιο του 1898. Η Σύρος αποτέλεσε τον πιο σπουδαίο και σημαντικό σταθμό της ερευνητικής του αποστολής στις Κυκλάδες, λόγω των σημαντικών προϊστορικών αρχαιοτήτων του νησιού. Έμεινε ελάχιστα στην κοσμοπολίτικη τότε Ερμούπολη. Εγκαταστάθηκε μαζί με τους συνεργάτες του στη Χαλανδριανή, στη θεμωνιά (αγροτική κατοικία) του Δ. Ξανθάκη. Τελικά, αυτή η κατοικία έγινε το ορμητήριό του για 1 Ο Χρήστος Τσούντας αφιέρωσε μεγάλα Θαυμάσια κείμενα στην Χαλανδριανή της Σύρου στο βιβλίο του: “Κυκλαδικός Πολιτισμός”.
