Ο τορπιλισμός τoυ Ευδρόμου «Έλλη» στο λιμάνι της Τήνου Ο άνανδρος τορπιλισμός του Ευδρόμου Έλλη την ημέρα του εορτασμού της Χριστιανοσύνης, 15 Αυγούστου του 1940, από το ιταλικό υποβρύχιο Delfino αποτελεί μια μελανή σελίδα στην παγκόσμια ιστορία και ιδίως στην ιστορία του Ελληνικού Π. Ν. Οι τραγικές στιγμές του τορπιλισμού και ο παραδειγματικός ηρωισμός που επέδειξε το πλήρωμα του ελληνικού πολεμικού περιγράφονται με γλαφυρό τρόπο μέσα από μια επιστολή του τότε ανθυποπλοιάρχου Χρ. Λεβαντίνου, υπηρετούντος στην ΕΛΛΗ την περίοδο εκείνη, προς τον Κώστα Δενεζάκο υπηρετούντα τότε στο οχυρό Αράξου. Η επιστολή που αποτελεί μια σημαντική μαρτυρία για τα γεγονότα του τορπιλισμού βρίσκεται στα αρχεία του ΝΜΕ ύστερα από δωρεά του κ. Κ. Δενεζάκου.
Α
28/8/40
γαπητέ μου Κώστα, Μετ’ εξαιρετικης ευχαριστήσεως έλαβον την επιστολήν σου και σ’ ευχαριστώ πολύ, διά τά συγχαρητήριά σου. Όπως όλοι σχεδόν της τάξεώς μας, χαίρουν φήμης ικανων αξιωματικών και κατά γενικήν ομολογίαν ανήκομεν είς μίαν εκ των καλλιτέρων τάξεων της Σχολης, νομίζω ότι κατ΄εκείνην την τρομεράν στιγμήν του τορπιλλισμού, της ωραίας μας ΕΛΛΗΣ, έκαμον και εγώ κάτι τι....δια να αναδειχθω, όχι μόνον εγώ αλλά καί ολόκληρος η τάξη μου, συμπεριλαμβανόμενος μεταξύ ετέρων 3 αξιωματικων του πλοίου ως εξαιρετικώς δράσας κατά γενικήν ομολογίαν πάντων καί ιδίως ΚΥΒΕΡΝΗTOΥ καί ΥΠΑΡΧΟΥ (Πλοίαρχος ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ -Πλωτάρχης ΔΟΥΣΗΣ). Προτoύ περιληπτικώς σου εξιστoρήσω τα γεγονότα της 15ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, σου γνωρίζω ότι πραγματικώς ο πατέρας τoυ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ απέθανε κατά το πρώτον δεκαήμερον τoυ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, ο Ιπποκράτης ευρίσκετο εις εκπαιδευτικόν ταξείδι με τον ΑΡΗΝ καί μόλις επρόλαβε την κηδείαν του, εγώ δέ τό επληροφορήθην όταν ευρισκόμεθα ηγκυροβολημένοι με την ΕΛΛΗ είς ΜΗΛΟΝ. Προ επταημέρου περίπου εγένετο και το μνημόσυνόν τoυ. Περί ώραν 06.25 της 15ης/8/40 ηγκυροβολήσαμε εξωτερικώς του λιμένος ΤΗΝΟΥ και εις απόστασιν 500 μ. καί διόπτευσιν 227ْ από του πρασίνου φανού του λιμενοβραχίονος. Μετά την κλήσιν ήτις εγένετο περί ώραν 06.45 επηκολούθησεν ανάτασις σκηνών και διαίρεσις αγήματος διά τελετήν. Περί ώραν 07.15 ίπτατο άνω του όρμου αεράκατος αγνώστου εθνικότητος είς ύψος περίπου 1800 μ. Άπαντες οι Αξιωματικοί επί του καταστρώματος με γιαλιά ανά χείρας προσπαθούσαμεν να διακρίνωμεν τα χαρακτηριστικά του αεροσκάφους, εγώ δε, εν συνεχεία της φυλακής μου εν πλω παρέλαβον φυλακήν εν όρμω καί διέταξα τον πυράρχην αρχικ. πυρ. ΚΑΤΣΑΙΤΗ (απέθανε λόγω των τραυμάτων του εν ΤΗΝΩ) νά μεταβή παρά τα SKODA όπου ήσαν πάντα εξωπλισμένα ημέραν τε καί νύκτα, εγώ δέ μετέβην παρά το δάπεδον A/A (Αντιαεροπορικά) ΤΕΡΝΙ παρακολουθώντας το αεροσκάφος. Αφού διέγραψε 2 κύκλους άνωθεν του όρμου απεμακρύνθη. Περί ώραν 08.20 ευρισκόμενος εις το δωμάτιόν μου και αλλάζων ίνα μεταβώ εις την τελετήν μετά του κυβερνήτου (φυλακήν θα παρελάμβανε ο 2ος μηχανικός ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΗΣ) ισχυροτάτη δόνησις εκλόνισε το πλοίον εγώ δε, εκ του δωματίου μου εξετινάχθην εις το απέναντι δωμάτιον. Είχε την εντύπωσιν κανείς ότι τεραστία δύναμις εσήκωσε το πλοίον, αφού προηγουμένως το εδόνησε ισχυρότατα. Ημίγυμνος εγερθείς τροχάδην έσπευσα εις την γέφυραν ίνα κτυπήσω τον κώδωνα συναγερμού, αλλά δυστυχώς δεν ελει26 Περιπλους 112
Εφημερίδα «Ασύρματος». Παρασκευή, 16 Αυγούστου 1940.
τούργει, λόγω της αμέσως σχεδόν επακολουθησάσης εκρήξεως του λέβητος καί καταστροφής απάντων των μηχανημάτων του πλοίου. Σημειωτέον ότι εξερράγη ο εν ενεργεία λέβης καί ένεκα τούτου σταμάτησαν ηλεκτρικοί κώδωνες, αντλίαι κ.τ.λ. Εν συνεχεία τροχάδην επί του καταστρώματος εφώναξα τον σαλπιγκτήν όστις δυστυχώς έκειτο τραυματισμένος επί του καταστρώματος, ο δε έτερος εξηφανίσθη. Ερχόμενος προς το καρρέ συνήντησα τον κυβερνήτην και Ύπαρχον οίτινες με ηρώτησαν τι συμβαίνει τους απήντησα δεν γνωρίζω αν πρόκειται περί τορπίλλης ή βόμβας αεροσκάφους.
