Λεξικό όρων Πληροφορικής
2ο Π.Γ. Αθήνας Τμήμα Α5 Σχ. Έτος 2020-21
[1]
Περιεχόμενα:
1. Βασικές Έννοιες της Πληροφορικής …………………………………………….σελ. 3 2. Υλικό (Hardware) ……………………………………………………………………………σελ. 4-5 3. Τύποι Υπολογιστών …………………………………………………………………………σελ. 6 4. Εργονομία ………………………………………….………………………………………………σελ. 7 5. Ψηφιακή αναπαράσταση δεδομένων ………………………………………..….…σελ. 8 /Μονάδες μέτρησης της πληροφορίας 6. Λογισμικό (Software) Η/Υ …………………………………………………………σελ. 9-10 7. Προστασία Λογισμικού – ιοί – Πειρατεία Λογισμικού …………………σελ. 11 8. Λογισμικό Παρουσίασης (Power Point) ………………………………………σελ. 12-13 9. Διαδίκτυο (Ιnternet) ……………………….……………………………………………σελ. 14-16 10. Ασφάλεια Διαδικτύου ……………………………………………………………………σελ. 17 11. Επεξεργασία κειμένου ……………………………………………………………………σελ. 18-19
[2]
1. Βασικές έννοιες πληροφορικής Ηλεκτρονικός υπολογιστής: Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής είναι ένα αυτοματοποιημένο, ηλεκτρονικό, ψηφιακό επαναπρογραμματιζόμενο σύστημα γενικής χρήσης το οποίο μπορεί να επεξεργάζεται δεδομένα βάσει ενός συνόλου προκαθορισμένων οδηγιών, των εντολών που συνολικά ονομάζονται πρόγραμμα. Πληροφορική: Η Πληροφορική εξετάζει με ποια τεχνικά μέσα και με ποιες διαδικασίες μπορούμε: να συλλέξουμε και να αποθηκεύσουμε δεδομένα, να τα επεξεργαστούμε, να μεταδώσουμε τις χρήσιμες πληροφορίες που παράγονται και να τις αποθηκεύσουμε. Δεδομένα: Δεδομένα είναι μια φωτογραφία, ένα σήμα της τροχαίας, τα ονόματα ενός τηλεφωνικού καταλόγου ή ο ήχος μιας μουσικής νότας. Γενικά, μπορούμε να ονομάσουμε Δεδομένα (Data) τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε για επεξεργασία. Πληροφορίες: Τα αποτελέσματα που παίρνουμε από την επεξεργασία των δεδομένων και μας μεταδίδουν κάποια επιπρόσθετη γνώση, τα χαρακτηρίζουμε ως Πληροφορία (Information). Η επεξεργασία των δεδομένων έχει ποικίλες μορφές, χωρίς να είναι πάντοτε απαραίτητη η εφαρμογή αριθμητικών πράξεων. Επεξεργασία: Κατά τη διαδικασία της επεξεργασίας ο υπολογιστής εκτελεί λογικές (π.χ. σύγκριση δυο αριθμών) και αριθμητικές πράξεις. Κύκλος επεξεργασίας δεδομένων: Η επεξεργασία των δεδομένων ενός προβλήματος μπορεί να είναι μια αρκετά πολύπλοκη διαδικασία και να χρειάζεται πολύ χρόνο, για να ολοκληρωθεί. Αξιοπιστία δεδομένων: Αξιοπιστία των δεδομένων έχουμε όταν τα στοιχεία είναι επιβεβαιωμένα από ανώτερες πηγές αλλά βγάζουν και νόημα. Αξιοπιστία πληροφοριών: Έτσι, παραγωγός της διαδικτυακής πληροφορίας μπορεί να είναι κάποιος επιστήμονας, αλλά και κάποιος που θεωρεί τον εαυτό του «επιστήμονα» δίχως όμως να έχει την απαιτούμενη γνώση, ή ακόμα κάποιος που επιχειρεί για διάφορους λόγους να διαδώσει παραπλανητικές πληροφορίες. Επομένως οι πληροφορίες στο Διαδίκτυο ενδέχεται να μην είναι πάντα ακριβείς.
[3]
2. Υλικό( Hardware) Προσωπικός Υπολογιστής (PC): αποτελούν την πιο συνηθισμένη κατηγορία υπολογιστών. Περιφερειακές Μονάδες εισόδου: Οι κυριότερες μονάδες εισόδου είναι το πληκτρολόγιο, το ποντίκι και ο σαρωτής. Περιφερειακές Μονάδες εξόδου: Οι κυριότερες μονάδες εξόδου είναι η οθόνη και ο εκτυπωτής. Οθόνη (screen): Σ’ αυτήν εμφανίζονται αποτελέσματα από τις διάφορες μορφές επεξεργασίας που εκτελεί ο υπολογιστής. Υπάρχουν οθόνες διαφόρων μεγεθών και κατηγοριών, ανάλογα με την τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την κατασκευή τους. Εκτός από τις κοινές οθόνες υπάρχουν και οι οθόνες αφής, οι οποίες λειτουργούν ως συσκευές εισόδου-εξόδου. Εκτυπωτής (printer): Μας βοηθάει να τυπώνουμε σε χαρτί τις πληροφορίες που επιλέγουμε. Υπάρχουν εκτυπωτές διαφόρων τύπων, ανάλογα με την τεχνολογία που χρησιμοποιούν οι κατασκευαστές. Εκτυπωτής ακίδων: Οι εκτυπώσεις δημιουργούνται από σειρές κουκίδων. Η διαφορά τους είναι στον τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται αυτές οι κουκίδες. Οι εκτυπωτές dot matrix διαθέτουν μαγνητικές κεφαλές. Αυτές οι κεφαλές αποτελούνται από μια σειρά από καρφίτσες (ακίδες), οι οποίες κρατιούνται μακριά από το χαρτί μέσω ελατηρίων που συνδέονται με τον εκτυπωτή. Εκτυπωτής λέιζερ(Laser Printer): Η ποιότητα εκτύπωσης παρέμενε πάντα ένα πρόβλημα, σε συνδυασμό με την ταχύτητα εκτύπωσης. Αντιγράφοντας την τεχνολογία ξηρογραφικής αποτύπωσης από τα φωτοαντιγραφικά μηχανήματα, δημιουργήθηκαν από την βιομηχανία εκτυπωτών οι εκτυπωτές λέιζερ (laser printers) που βελτίωσαν σημαντικά την ταχύτητα και την ποιότητα εκτύπωσης. Σαρωτής: Με τη βοήθεια του σαρωτή μετατρέπονται φωτογραφίες, εικόνες και κείμενα σε ηλεκτρονική μορφή και εισάγονται στον υπολογιστή για επεξεργασία. Ποντίκι: Πήρε το όνομά του από το σχήμα του. Μας βοηθάει να δίνουμε εντολές στον υπολογιστή, επιτρέποντας μας κάθε φορά να επιλέγουμε εκείνες τις λειτουργίες που θέλουμε από αυτές που απεικονίζονται στην οθόνη. Πληκτρολόγιο: Είναι η πιο συνηθισμένη συσκευή, για να εισάγουμε δεδομένα και εντολές στον υπολογιστή με μορφή κειμένου. Εκτός από τα πλήκτρα γραμμάτων, αριθμών και συμβόλων υπάρχουν ειδικά πλήκτρα, για να δίνουμε κατευθείαν εντολές στον υπολογιστή π.χ. το πλήκτρο F1, το πλήκτρο Esc κ.ά.
[4]
Περιφερειακές μονάδες μνήμης: Υπάρχουν δύο περιφερειακές μονάδες μνήμης, η RAM και η ROM. Σκληρός δίσκος: Βρίσκεται, συνήθως, τοποθετημένος στην Κεντρική Μονάδα του υπολογιστή. Μπορούμε να αποθηκεύουμε σ’ αυτόν περισσότερα δεδομένα από οποιοδήποτε άλλο αποθηκευτικό μέσο και να τα ανακτούμε με μεγάλη ταχύτητα. Σε έναν υπολογιστή υπάρχουν ένας ή και περισσότεροι σκληροί δίσκοι (εσωτερικοί ή εξωτερικοί) CD-ROM, DVD-ROM: Χρησιμοποιούνται ως εναλλακτικά αποθηκευτικά μέσα για τη διαφύλαξη δεδομένων και πληροφοριών καθώς και για τη μεταφορά αποθηκευμένων δεδομένων και εφαρμογών. Συνήθως μπορούμε να γράψουμε μόνο μία φορά σε αυτά. Υπάρχουν, όμως, και τα επανεγγράψιμα (RW), στα οποία με τη χρήση της κατάλληλης συσκευής εγγράφονται δεδομένα περισσότερες από μία φορές, αλλά και διαγράφονται, όταν το επιθυμούμε. Μνήμη φλας: ο μέγεθος της, όσο το μικρό μας δάχτυλο, την καθιστά πολύ βολική, κυρίως, για τη μεταφορά δεδομένων Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας: Στην Κ.Μ.Ε. γίνεται, σύμφωνα με τις οδηγίες μας, η επεξεργασία των δεδομένων που εισάγονται στη μνήμη του υπολογιστή. Κύρια Μνήμη: Η μνήμη ενός υπολογιστή αποτελείται από την Κυρία Μνήμη (η οποία περιέχει τη μνήμη RΑΜ) και τα αποθηκευτικά μέσα. RAM: Τα δεδομένα και οι κατάλληλες για την επεξεργασία τους εντολές αποθηκεύονται προσωρινά στη μνήμη RΑΜ (Random Access Memory - Μνήμη Τυχαίας Προσπέλασης) του υπολογιστή. ROM: Η ROM (Read-Only Memory) είναι τύπος ηλεκτρονικής μνήμης, μόνο ανάγνωσης και μη πτητική (δεν χάνει τα δεδομένα της με τη διακοπή της τροφοδοσίας ρεύματος) που χρησιμοποιείται κυρίως σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές αλλά και σε ηλεκτρονικές συσκευές.
[5]
3. Τύποι υπολογιστών Υπερυπολογιστής: Οι υπερυπολογιστές αποτελούνται συνήθως από εκατοντάδες ή και χιλιάδες επεξεργαστές και χρησιμοποιούνται σε μεγάλα εργαστήρια, μεταξύ άλλων για πολύ απαιτητικές προσομοιώσεις (π.χ. της συμπεριφοράς των αστεριών ενός γαλαξία ή της ατμόσφαιρας σε πλανητική κλίμακα). Μεγάλος υπολογιστής: Είναι κατηγορία υπολογιστών που χρησιμοποιούνται κυρίως από κυβερνητικές υπηρεσίες και μεγάλες εταιρίες. Προσωπικός υπολογιστής: Είναι ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής με αυτόνομη μονάδα επεξεργασίας, οθόνη και πληκτρολόγιο που χρησιμοποιείται συνήθως από ένα χρήστη, και κυρίως για εφαρμογές όπως η επεξεργασία κειμένου, ο προγραμματισμός, τα παιχνίδια και η σύνδεση στο Διαδίκτυο. Επιτραπέζιος υπολογιστής: (Desktop Computer/Office Computer) είναι είδος προσωπικού υπολογιστή για χρήση στο γραφείο ή το σπίτι. Χαρακτηρίζεται επιτραπέζιος γιατί συνήθως η οθόνη αλλά και η κύρια μονάδα του (κουτί ή πύργος) τοποθετούνται επάνω σε γραφείο, δεν διαθέτει φοριτότητα. Φορητός υπολογιστής: (Laptop Computer/Notebook) είναι ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής μικρού μεγέθους και βάρους με εύκολη μεταφερσιμότητα, που διαθέτει ενεργειακή αυτονομία. Συνήθως ανήκει στους υπολογιστές τετάρτης γενιάς (αν και υπάρχουν και παλαιότερες υλοποιήσεις). Ο φορητός υπολογιστής ενσωματώνει πολλές και καινοτόμες τεχνολογίες με προσιτό πλέον κόστος. Tablet: Υπολογιστής ταμπλέτα ή tablet είναι ένας φορητός υπολογιστής ή προσωπικός ψηφιακός βοηθός που είναι σε μέγεθος μεγαλύτερος από ένα κινητό τηλέφωνο, με ενσωματωμένη οθόνη αφής και κυρίως λειτουργεί αγγίζοντας την οθόνη αντί να χρησιμοποιεί ένα φυσικό πληκτρολόγιο.
[6]
4. Εργονομία Σωστή στάση εργασίας στον Η/Υ Βασικές αρχές εργονομίας: Καρέκλα :Η επιλογή μιας καρέκλας εργονομικής φύσης μπορεί να προσφέρει σωστή στάση και υποστήριξη της σπονδυλικής στήλης. Κεφάλι :Το κεφάλι πρέπει να είναι σε θέση που το πηγούνι είναι μαζεμένο προς τα πίσω και δεν σκύβει μπροστά! Mην ξεχνάτε ότι το κεφάλι είναι ένα από τα πιο βαριά σημεία του σώματος μας. Ώμοι :Οι ώμοι πρέπει να είναι τραβηγμένοι πίσω και σε ευθεία κάθετη με τη μέση. Αγκώνες: Οι αγκώνες είναι καλό να βρίσκονται σε επαφή με το γραφείο και να στηρίζονται σε αυτό. Γόνατα :Τα γόνατα πρέπει να σχηματίζουνε γωνία 90 μοιρών, τα πέλματα να έχουν πλήρη επαφή με το πάτωμα και να μην ξεπερνάνε σε ύψος τη λεκάνη μου. Λεκάνη :Η μέση μας, και πιο συγκεκριμένα η λεκάνη, πρέπει να ακουμπάει στην καρέκλα με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει μία ολοκληρωμένη υποστήριξη στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Ανάλυση οθόνης (resolution) :Η ανάλυση οθόνης είναι χαρακτηριστικό των οθονών. Εκφράζει τον αριθμό των pixels μιας οθόνης σε κάθε διάστασή της. Εικονοστοιχείο (pixel)+Μέγεθος οθόνης: Η οθόνη του υπολογιστή είναι μια ηλεκτρική συσκευή που απεικονίζει εικόνες δημιουργημένες από υπολογιστές. Ίντσες: Είναι μια μονάδα μέτρησης. RGB: Είναι τα χρώματα κόκκινο, πράσινο και μπλε συνδυάζονται με διάφορους τρόπους για να αναπαραχθούν άλλα χρώματα.
[7]
5. Ψηφιακή αναπαράσταση δεδομένων/Μονάδες μέτρησης της πληροφορίας Δυαδικό σύστημα: Το δυαδικό σύστημα αρίθμησης αναπαριστά αριθμητικές τιμές χρησιμοποιώντας δύο σύμβολα, το 0 και το 1. Είναι η γλώσσα του υπολογιστή. Bit: Δυαδικό ψηφίο (0, 1) Byte: Το byte είναι μονάδα μέτρησης ποσότητας πληροφορίας στα υπολογιστικά συστήματα. Ένα byte ισοδυναμεί με 8 bit. Κωδικοποίηση: Κωδικοποίηση είναι η διαδικασία με την οποία μια πηγή (αντικείμενο) εκτελεί αυτήν την μετατροπή πληροφορίας σε δεδομένα, τα οποία στέλνονται μετά στον παραλήπτη (παρατηρητή), όπως ένα σύστημα επεξεργασίας δεδομένων. ASCII: Ο κώδικας ASCII είναι ένα κωδικοποιημένο σύνολο χαρακτήρων του λατινικού αλφάβητου όπως αυτό χρησιμοποιείται σήμερα στην Αγγλική γλώσσα και σε άλλες δυτικοευρωπαϊκές γλώσσες. Kilobyte: Ένα Kb είναι μονάδα πληροφορίας ή αποθηκευτικού χώρου υπολογιστή που ισούται με 1024 ή (περίπου) 1000 bytes. Megabyte: Το Mb είναι πολλαπλάσιο της μονάδας byte για ψηφιακές πληροφορίες. Επομένως, ένα Mb είναι ένα εκατομμύριο bytes πληροφοριών.
[8]
6. Λογισμικό (Software) Η/Υ Λογισμικό (Software): το σύνολο των προγραμμάτων που χρησιμοποιούνται από τους υπολογιστές. Το Λογισμικό που βρίσκουμε σε έναν υπολογιστή μπορούμε να το χωρίσουμε σε δυο μεγάλες κατηγορίες: στο Λογισμικό Συστήματος και στο Λογισμικό Εφαρμογών. Λειτουργικό σύστημα: αποτελείται από μία ομάδα προγραμμάτων που είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του υπολογιστή. Ελέγχει και συντονίζει τις διάφορες λειτουργίες του υπολογιστή δηλαδή είναι υπεύθυνο για την αρμονική λειτουργία του υπολογιστή, τη διαχείριση του υλικού του υπολογιστή, την επικοινωνία μας με τον υπολογιστή μέσω των περιφερειακών συσκευών, την εκτέλεση άλλων προγραμμάτων και την αποθήκευση των εργασιών μας. Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά Λειτουργικά Συστήματα. Μερικά από τα πιο διαδεδομένα είναι τα: MS-Windows, Linux, MacOS, Unix, MS-DOS, Android. Λογισμικό εφαρμογών: όλα τα προγράμματα που χρησιμοποιούμε στον υπολογιστή κάθε φορά που θέλουμε να εκτελέσουμε μια συγκεκριμένη εργασία όπως: προγράμματα επεξεργασίας κειμένου π.χ.Microsoft (Word, Excel, Power Point…), Open Office (Writer, Calc, Impress…),προγράμματα υπολογιστικού φύλλου, προγράμματα ζωγραφικής, προγράμματα επεξεργασίας φωτογραφίας και εικόνων π.χ. Gimp, φυλλομετρητές π.χ. Internet Explorer, Mozilla, Firefox, Opera, γλώσσες προγραμματισμού όπως Microsoft Outlook , εγκυκλοπαίδειες και λεξικά, ηλεκτρονικά παιχνίδια ή προγράμματα αναπαραγωγής πολυμέσων π.χ. Windows Media Player και VLC Media Player. Λογισμικό Ανάπτυξης: Προγραμματισμός-Δημιουργία προγράμματος. Πρόγραμμα: είναι των εντολών που κατευθύνουν με κάθε λεπτομέρεια τον υπολογιστή, για να εκτελεί μία συγκεκριμένη εργασία. Οι εντολές αυτές καθοδηγούν βήμα προς βήμα τον υπολογιστή και συντονίζουν τα διάφορα εξαρτήματά του, ώστε να πραγματοποιηθεί η εργασία που θέλουμε. Προγραμματισμός: είναι το σύνολο των διαδικασιών σύνταξης ενός υπολογιστικού προγράμματος, συνήθως ως υλοποίηση κάποιων αλγορίθμων ύστερα από προσεκτική σχεδίαση, για την αυτοματοποιημένη εκτέλεση εργασιών ή επίλυση κάποιου υπολογιστικού προβλήματος από έναν υπολογιστή. Προγραμματιστής: είναι κάποιος που δημιουργεί λογισμικά ηλεκτρονικών υπολογιστών. Γλώσσες προγραμματισμού: κάποια από αυτήν πρέπει να γνωρίζει κάποιος που θέλει να γράψει ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή. Οι γλώσσες προγραμματισμού είναι γλώσσες που μοιάζουν λίγο με των ανθρώπων αλλά αυτές τις καταλαβαίνουν και οι άνθρωποι και οι υπολογιστές.
[9]
Πειρατικό Λογισμικό: είναι το κακόβουλο λογισμικό δηλαδή τα κακόβουλα προγράμματα ή αλλιώς ιοί ηλεκτρονικών υπολογιστών. Πιθανά προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσουν στον υπολογιστή: να διαγράψει ότι έχουμε αποθηκεύσει στο σκληρό δίσκο, να ελαττώσει την ταχύτητα επεξεργασίας του υπολογιστή μας, να εμφανίζονται ενοχλητικά μηνύματα στην οθόνη και γενικά ο υπολογιστής μας να εκτελεί άλλες ενέργειας από αυτές που εμείς του δίνουμε εντολή να εκτελέσει. Γραφικό περιβάλλον επικοινωνίας: είναι το περιβάλλον με γραφικά στοιχεία που μας παρέχει κάθε λειτουργικό σύστημα και μέσα από το οποίο μπορούμε να επικοινωνούμε με τον υπολογιστή. Οι εντολές σε αυτό το περιβάλλον δίνονται με τη χρήση του ποντικιού. Περιβάλλον γραμμής εντολών: είναι το περιβάλλον επικοινωνίας ανθρώπου και υπολογιστή όπου ο χρήστης είχε τη δυνατότητα να πληκτρολογεί τις εντολές και να τις βλέπει σε μια μαυρόασπρη οθόνη χωρίς όμορφα γραφικά. Τα κύρια χαρακτηριστικά ενός γραφικού περιβάλλοντος επικοινωνίας είναι η επιφάνεια εργασίας (desktop), τα εικονίδια (icons), η γραμμή εργασιών (task bar) και τα παράθυρα (windows). Σύστημα αρχειοθέτησης: είναι μία μέθοδος για την αποθήκευση και την οργάνωση των δεδομένων των αρχείων που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Παράθυρο (Window): είναι μία ορθογώνια περιοχή στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή και εκεί πάντα εμφανίζεται ένα πρόγραμμα που ανοίγουμε.
[10]
7. Προστασία λογισμικού- Ιοί- Πειρατεία Λογισμικού Virus(Ιός): Είναι ένα κακόβουλο πρόγραμμα υπολογιστή το οποίο μπορεί να αντιγραφεί χωρίς παρέμβαση του χρήστη και να "μολύνει" τον υπολογιστή, φτιαγμένο από κακόβουλους προγραμματιστές για να δημιουργούν προβλήματα στην ομαλή λειτουργία του. Trojan Horse (Δούρειος Ίππος): ο δούρειος ίππος είναι ένα κακόβουλο πρόγραμμα που ξεγελάει τον χρήστη και τον κάνει να πιστεύει ότι εκτελεί κάποια χρήσιμη λειτουργία ενώ στα κρυφά εγκαθιστά στον υπολογιστή του άλλα κακόβουλα προγράμματα. Worm (Σκουλήκια): Ένα σκουλήκι υπολογιστή είναι ένα αυτοαναπαραγόμενο και κακόβουλο πρόγραμμα υπολογιστή, το οποίο χρησιμοποιεί δίκτυο υπολογιστών για να στείλει αντίγραφα του εαυτού του σε άλλους υπολογιστές του δικτύου, χωρίς την παρέμβαση του χρήστη. Antivirus software (αντιϊκό πρόγραμμα): Το λογισμικό προστασίας από ιούς, που χρησιμοποιείται για την πρόληψη, τον εντοπισμό, και την αφαίρεση του κακόβουλου λογισμικού. Bug (έντομο): bug είναι ένα λάθος, σφάλμα, αποτυχία, ή ελάττωμα σε ένα πρόγραμμα λογισμικού που το οδηγεί σε ανεπιθύμητη συμπεριφορά Πειρατεία λογισμικού: Η πειρατεία λογισμικού είναι η παράνομη αναπαραγωγή και χρήση προγραμμάτων παρά τη θέληση των δημιουργών τους. Κακόβουλο λογισμικό (spyware): Κακόβουλο λογισμικό είναι το λογισμικό κλέβει προσωπικά στοιχεία κάποιου και τα εκμεταλλεύεται. Hacker (δικτυοπειρατής): Hacker ονομάζεται συνήθως το άτομο το οποίο εισβάλει σε υπολογιστικά συστήματα, έχουν μία ανώτερη γνώση στους υπολογιστές από τους απλούς χρήστες, αλλά δεν δημιουργούν ζημιές στον υπολογιστή του άλλου. Cracker: Οι Crackers είναι τα άτομα που είναι μεν hacker δηλαδή είναι πολύ καλοί στους υπολογιστές αλλά χρησιμοποιούν αυτή τη γνώση για να κάνουν κάτι παράνομο και να δημιουργήσουν ζημιές. Backup (αντίγραφα ασφαλείας): Τα αντίγραφα ασφαλείας είναι αντίγραφα πρωτότυπων δεδομένων υπολογιστών (εγγράφων, φωτογραφιών, βίντεο, κώδικα κ.λπ.), που δίνουν τη δυνατότητα για άμεση ανάκτηση του πρωτότυπου σε περίπτωση απώλειάς του για οποιονδήποτε λόγο όπως της διαγραφής του ή του κατακερματισμού του.
[11]
8. Λογισμικό Παρουσίασης (Power Point) Διαφάνειες: η σελίδες, σε προγράμματα που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία παρουσιάσεων. Κανονική προβολή: Η κανονική προβολή είναι η κύρια προβολή επεξεργασίας, όπου γράφονται και σχεδιάζονται παρουσιάσεις. Προβολή ταξινόμησης διαφανειών: Η προβολή "Ταξινόμηση διαφανειών" παρέχει μια προβολή των διαφανειών σας σε μορφή μικρογραφίας. Προβολή παρουσίασης: Σε αυτή την προβολή, οι διαφάνειες καταλαμβάνουν την πλήρη οθόνη του υπολογιστή. Πρότυπα σχεδίασης: Ένα πρότυπο σχεδίασης του PowerPoint είναι ένα μοτίβο ή ένα υπόδειγμα μιας διαφάνειας ή μιας ομάδας διαφανειών που μπορείτε να αποθηκεύσετε ως αρχείο .potx. Τα πρότυπα μπορούν να περιέχουν διατάξεις, χρώματα, γραμματοσειρές, εφέ, στυλ φόντου και ακόμη και περιεχόμενο. Δημιουργία- Διάταξη διαφάνειας: Οι διάταξη-δημιουργία διαφάνειας περιέχει σύμβολα κράτησης θέσης για κείμενο, βίντεο, εικόνες, γραφήματα, σχήματα, εικόνες clip art, φόντο και άλλα. Διάταξη αντικειμένων, επίπεδα (layers), Μεταφορά (αντικειμένου) στο φόντο, σε πρώτο πλάνο: Μεταφορά στο φόντο για να μετακινήσετε το αντικείμενο στο κάτω επίπεδο της στοίβας. Μεταφορά σε πρώτο πλάνο για να μετακινήσετε το αντικείμενο στο επάνω επίπεδο της στοίβας Εφέ μετάβασης (από διαφάνεια σε διαφάνεια):τρόπος παρουσίασης της μετάβασης, για παράδειγμα, της κατεύθυνσης από της οποίας πραγματοποιείται η είσοδος της διαφάνειας. κινήσεις αντικειμένων/προσαρμοσμένες κινήσεις: Η προσαρμοσμένη κινούμενη εικόνα στο PowerPoint 2007 χρησιμοποιείται για την απεικόνιση εικόνων, γραφικών και διαγραμμάτων. Πολλοί παρουσιαστές θέλουν να προσθέσουν κινούμενα σχέδια για να κάνουν τις παρουσιάσεις τους πιο δυναμικές. Μορφοποίηση (εικόνας, φόντου, σχήματος, κειμένου):Η επεξεργασία και η απόδοση στιλ (χρώματα, bold, κλπ) κατά την επεξεργασία κειμένου Τίτλος, κείμενο, αντίθεση χρώματος φόντου-κείμενο: ο τίτλος είναι μια φράση ή λέξη που καθορίζει κάποιο κείμενο. Το κείμενο είναι δεδομένα με αλφαριθμητικούς χαρακτήρες αναγνώσιμους από άνθρωπο. Η αντίθεση χρώματος φόντου-κείμενο πρέπει να υπάρχει ώστε το κείμενο να είναι ευανάγνωστο και να μπορεί να διαβαστεί.
[12]
Ρυθμίσεις παραγράφου, Στοίχιση (αριστερά, δεξιά, στο κέντρο, πλήρης):Η Στοίχιση προσθέτει το διάστημα μεταξύ των λέξεων, έτσι ώστε οι γραμμές κειμένου να αγγίζουν το αριστερό και το δεξιό περιθώριο, εκτός από την τελευταία γραμμή της παραγράφου, η οποία χρησιμοποιεί κανονική απόσταση λέξεων. Η στοίχιση αριστερά στοιχίζει τα αντικείμενα κατά μήκος των αριστερών τους άκρων. Η στοίχιση στα δεξιά στοιχίζει τα αντικείμενα κατά μήκος των δεξιών τους άκρων. Η στοίχιση στο κέντρο στοιχίζει τα αντικείμενα κατακόρυφα στο κέντρο τους. Η πλήρης στοίχιση τα αντικείμενα κατά μήκος όλης της σελίδας. Κουκίδες (bullets) και αρίθμηση: οι κουκίδες και η αρίθμηση είναι ένας τρόπος να καταταχθούν διάφορα στοιχεία/θέματα στη σειρά και σύντομα.
[13]
9. Διαδίκτυο(internet) Διασύνδεση Δικτύων (INTERNATIONAL NETWORK): Είναι το διαδίκτυο. Arpanet: Ήταν η πρώτη έκδοση του διαδικτύου το οποίο δημιουργήθηκε το 70’ και ήταν προγραμματισμένο για να επιβιώσει μια πυρηνική επίθεση. Πρωτόκολλο TCP/IP: Όλοι οι υπολογιστές που είναι συνδεδεμένοι στο Διαδίκτυο μπορούν να ανταλλάσουν πληροφορίες, γιατί η επικοινωνία τους βασίζεται σε ένα πρωτόκολλο επικοινωνίας το TCP/IP. Διεύθυνση I.P: Για να γίνει αυτό κάθε υπολογιστής πρέπει να έχει μια συγκεκριμένη διεύθυνση. Η διεύθυνση αυτή ονομάζεται Διεύθυνση I.P. είναι μοναδική ώστε να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους, αποτελείται από 4 ακέραιους αριθμούς με τιμές από 0255 των 8 bits. Domain name system (DNS): Ο χρήστης όμως δεν μπορεί να θυμάται τους αριθμούς γι’ αυτό αναπτύχθηκε ένα σύστημα ονομάτων περιοχών domain name system (DNS). Έτσι οι 4 αριθμοί μεταφράζονται σε μια διεύθυνση, όπως youtube.com Δικτυακός τόπος (website): Σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, πανεπιστήμια, ιδιωτικοί οργανισμοί διατηρούν σε έναν υπολογιστή του Διαδικτύου μια συλλογή από ιστοσελίδες(έναν δικτυακό τόπο – website), που μπορούμε να επισκεφτούμε, όποια στιγμή θέλουμε. Ιστοσελίδα: Μία ιστοσελίδα (webpage) μπορεί να περιλαμβάνει κείμενο, εικόνες, ήχο ή βίντεο. Υπερκείμενο & Υπερμέσα: Το κείμενο που αποτελείται από πολλά στοιχειώδη αυτόνομα κείμενα συνδεδεμένα μεταξύ τους, ώστε να έχουμε τη δυνατότητα επιλογής διαφορετικών διαδρομών ανάγνωσης και αναζήτησης πληροφοριών, ονομάζεται Υπερκείμενο (Hypertext). Η επέκταση του υπερκειμένου, με πληροφορίες εμπλουτισμένες με εικόνα, ήχο, γραφικά, βίντεο, κ.ά. ονομάζονται Υπερμέσα. Θερμές λέξεις & Σύνδεσμοι: Μια θερμή λέξη λειτουργεί σαν παραπομπή σε ένα άλλο κείμενο. Όταν επιλέξουμε μια θερμή λέξη, με το ποντίκι, οδηγούμαστε μέσω των συνδέσμων (links), σε κάποιο σχετικό κείμενο. Για να περιηγηθούμε σε ένα υπερκείμενο, ακολουθούμε τους διαφορετικούς συνδέσμους, που ενώνουν τα κείμενα των ιστοσελίδων μεταξύ τους. URL: Κάθε ιστοσελίδα που περιέχεται σε δικτυακό τόπο, έχει τη δική της διεύθυνση στον Παγκόσμιο Ιστό, όπως κι εμείς έχουμε τη δική μας διεύθυνση κατοικίας. Η διεύθυνση αυτή ονομάζεται URL (Uniform Resource Locator) – Ενιαίος Προσδιοριστής Πόρου) ή απλούστερα διεύθυνση ιστοσελίδας (web). [14]
Φυλλομετρητής (Internet Explorer, Google Chrome, Mozilla etc): Αν θέλουμε να επισκεφτούμε μια ιστοσελίδα, αρκεί να πληκτρολογήσουμε τη διεύθυνση της στο Λογισμικό Πλοήγησης (browser), που διαθέτουμε. Τα κείμενα των ιστοσελίδων είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους σαν ένα δίχτυ (ιστός). Μηχανή Αναζήτησης: Μια μηχανή αναζήτησης είναι μια εφαρμογή ανίχνευσης πληροφοριών που επιτρέπει την αναζήτηση κειμένων και αρχείων στο Διαδίκτυο. Οι πληροφορίες αυτές συγκεντρώνονται σε βάσεις δεδομένων και αρχειοθετούνται. Για να βρούμε τις πληροφορίες που ψάχνουμε, πληκτρολογούμε στη μηχανή αναζήτησης «λέξεις κλειδιά». Μηχανές αναζήτησης είναι Google, Bing, Yahoo. Υπηρεσίες Διαδικτύου: ➢
Παγκόσμιος Ιστός Πληροφοριών (world wide web - WWW)
➢
Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο (e-mail)
➢
Συνομιλία σε πραγματικό χρόνο (Chat) (Facebook, Skype)
➢
Ηλεκτρονικές ομάδες συζητήσεων (newsgroups)
➢
Τηλεδιάσκεψη (Teleconference)
➢
Ηλεκτρονικό Εμπόριο (e-commerce)
➢
Εκπαίδευση και Επιμόρφωση από απόσταση (e-learning και e-training)
Παγκόσμιος ιστός (Word Wide Web): Ο Παγκόσμιος ιστός είναι η πιο δημοφιλής υπηρεσία του διαδικτύου. Είναι μια οργανωμένη συλλογή πληροφοριών, μια ψηφιακή βιβλιοθήκη που αποτελείται από έναν τεράστιο αριθμό ψηφιακών εγγράφων. Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: Είναι μια Υπηρεσία του Διαδικτύου, η οποία επιτρέπει τη συγγραφή, αποστολή, λήψη και αποθήκευση μηνυμάτων με χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων τηλεπικοινωνιών. Συνομιλία (Chat): Με την υπηρεσία Συνομιλίας μπορούμε να επικοινωνούμε άμεσα με φίλους μας και να γνωρίζουμε ανθρώπους από όλο τον κόσμο μέσω μηνυμάτων. Ομάδες Συζητήσεων (newsgroup): Στην περίπτωση που ενδιαφερόμαστε για ένα συγκεκριμένο θέμα συζήτησης μπορούμε να εγγραφούμε ηλεκτρονικά σε μια Ομάδα Συζήτησης. Στα πλαίσια μιας ομάδα συζήτησης μας αποστέλλονται ηλεκτρονικά μηνύματα για το θέμα συζήτησης που μας ενδιαφέρει. Μπορούμε και εμείς να συμμετάσχουμε στη συζήτηση στέλνοντας το δικό μας μήνυμα. Τηλεδιάσκεψη (teleconference): Τηλεδιάσκεψη (teleconference) είναι η σύγχρονη (ταυτόχρονη) συνάντηση από απόσταση κατά κανόνα μέσω Διαδικτύου. ΜΜΕ(facebook, intsagram, messenger): Τα ΜΜΕ αναφέρονται σε μια ποικιλία τεχνολογικών πολυμέσων που προσεγγίζουν ένα μεγάλο κοινό μέσω μαζικής επικοινωνίας. Οι τεχνολογίες μέσω των οποίων πραγματοποιείται αυτή η επικοινωνία είναι πολυποίκιλες. [15]
Πληροφορία & Υπερπληροφόρηση: Είναι δυνατό να συμβεί με την παρουσίαση διάφορων ψευδών ή τροποποιημένων πληροφοριών σε ιστοσελίδες, με πιθανό σκοπό την παραπλάνησή μας. Παραπληροφόρηση συμβαίνει και όταν οι πληροφορίες είναι ελλιπείς με αποτέλεσμα να οδηγήσουν σε λανθασμένα συμπεράσματα. Αξιολόγηση Ιστοσελίδων: Κάποιες ιστοσελίδες δεν είναι αξιόπιστες και πρέπει να ελέγξουμε αν το υλικό τους είναι αληθινό. Ελέγχουμε τον συγγραφέα Συγκρίνουμε τις πληροφορίες με τις δικές μας γνώσεις ή και από εφημερίδες Μαθαίνουμε πότε ήταν η τελευταία ενημέρωση της σελίδας κ.α. Διαδικτυακός Παροχέας (Internet Service Provider/ISP): Είναι η εταιρεία που μας παρέχει την υπηρεσία διαδικτύου παρέχοντας μας μια γραμμή σύνδεσης, όπως η cosm.., vod.. κλπ. Καταλήξεις url ανάλογα με τον τύπο της ιστοσελίδας: Οι καταλήξεις url δείχνουν είτε τη χώρα (π.χ. gr ) είτε την κατηγορία ( com ) μιας ιστοσελίδας.
[16]
10. Ασφάλεια Διαδικτύου Εθισμός στο διαδίκτυο: Ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι μια μορφή εξάρτησης. Αναφέρεται στη περίπτωση όπου το διαδίκτυο αποκτά μεγαλύτερη σημασία και προτεραιότητα στη ζωή του ανθρώπου από ότι οι φίλοι, η οικογένεια και η εργασία, κυριαρχεί στη καθημερινότητα και είναι ένα στοιχείο της που δεν μπορεί να το αποχωριστεί. Κίνδυνοι Διαδικτύου: Οι κίνδυνοι που μπορεί να συμπεριλαμβάνει η πλοήγηση στο διαδίκτυο ή ακόμα και ένα απλό πρόγραμμα είναι: η μεταφορά ιών ή κακόβουλων προγραμμάτων, οι ιστοσελίδες με ανακριβείς πληροφορίες και οι συζητήσεις με άγνωστα άτομα. Κακόβουλα Προγράμματα: Εκτός από τα προγράμματα που χρησιμοποιούμε, υπάρχουν και προγράμματα που φτιάχνονται από κακόβουλους προγραμματιστές, για να δημιουργούν προβλήματα στην ομαλή λειτουργία του υπολογιστή. Ανεπιθύμητα Μηνύματα (Spam): Τα Ανεπιθύμητα Μηνύματα (Spam) είναι μηνύματα που
στέλλονται χωρίς να τα έχουμε ζητήσει. Πολλές φορές αναφέρονται και ως Junk E-mail. Αποτελούν ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του Διαδικτύου αφού τα Spam Mail αντιστοιχούν περίπου στο 80% του συνολικού αριθμού των email! Υποκλοπή προσωπικών Στοιχείων - (Phishing): Υποκλοπή Προσωπικών Δεδομένων στο Διαδίκτυο είναι η πράξη της εξαπάτησης ενός χρήστη κάνοντας τον να δώσει προσωπικές πληροφορίες σε μια «πλαστή ιστοσελίδα» στο Διαδίκτυο. Μια τέτοιου είδους δραστηριότητα επιτρέπει σε έναν απατεώνα (cracker) να κλέψει ή να πλαστογραφήσει τα στοιχεία του θύματος ή/και να κερδίσει παράνομη πρόσβαση στα δεδομένα του/της, όπως προσωπικούς λογαριασμούς, συνδρομές, e-mail, κωδικούς, κ.λπ. Ακατάλληλο ή παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο: Είναι το περιεχόμενο που εμφανίζεται σε διάφορες ιστοσελίδες χωρίς την άδεια του χρήστη και πολλές φορές περιέχει ψεύτικες πληροφορίες (fake news). Αποξένωση στο διαδίκτυο: Πολλοί άνθρωποι τα τελευταία χρόνια αποξενώνονται στο διαδίκτυο, δηλαδή περνάνε πολλές ώρες πλοηγούμενοι στο διαδίκτυο και παραμελούν τις βασικές τους ανάγκες. Εκφοβισμός: Ο εκφοβισμός είναι η απειλή ή την παρενόχληση παιδιών, προεφήβων και εφήβων. Διαδικτυακός εκφοβισμός μπορεί να ασκηθεί μέσω της χρήσης του Διαδικτύου, κινητών τηλεφώνων είτε άλλων ψηφιακών τεχνολογιών από ομηλίκους τους. Παραπληροφόρηση από το διαδίκτυο: Είναι οι πληροφορίες που δέχονται πολλές φορές οι χρήστες του διαδικτύου και πολλές δεν είναι αληθής (fake news).
[17]
Παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων: Είναι οι πρόσβαση διαφόρων προγραμμάτων σε ιδιωτικά δεδομένα που πολλές φορές ;από απροσεξία ένας χρήστης του διαδικτύου μπορεί να επιτρέψει. Βίαια παιχνίδια και ηλεκτρονικός τζόγος: Είναι τα παιχνίδια και ο τζόγος που πολλές φορές σε οδηγούν στη υιοθέτηση άσχημης συμπεριφοράς και άσκηση βίας. Ειδικότερα ο ηλεκτρονικός τζόγος μπορεί να σε οδηγήσει στην απώλεια περιουσίας.
[18]
11. Επεξεργασία Κειμένου Γραμματοσειρά: Είναι μια σειρά χαρακτήρων σχεδιασμένων με την ίδια τεχνοτροπία. Μέγεθος γραμμάτων: Είναι οι διαστάσεις των γραμμάτων που πληκτρολογούμε στον υπολογιστή. Έντονη γραφή: Εμφανίζει το κείμενο πιο έντονα. Πλάγια γραφή: Εμφανίζει το κείμενο με μια κλίση. Υπογράμμιση: Εμφανίζει το κείμενο υπογραμμισμένο. Αλλαγή γραμμής: Είναι όταν πας στην από κάτω γραμμή και δεν συνεχίζεις στην ίδια γραμμή. Αλλαγή παραγράφου: Είναι όταν πατάς το πλήκτρο «Enter» και αλλάζεις παράγραφο. Μη εκτυπώσιμοι χαρακτήρες: Είναι οι χαρακτήρες που δεν φαίνονται όταν εκτυπώνουμε ένα έγγραφο. Ρυθμίσεις παραγράφου: Είναι οι ρυθμίσεις με τις οποίες μπορούμε να αλλάξουμε την διάταξη μιας παραγράφου κ.α. Στοίχιση: Είναι η ρύθμιση που μπορείς να αλλάξεις τη θέση των γραμμών μιας παραγράφου π.χ. αριστερά, δεξιά, στο κέντρο, πλήρης. Κουκίδες και αρίθμηση: Είναι κάποια σχέδια ή αριθμοί στην αρχή κάποιων προτάσεων όταν θέλουμε να αριθμήσουμε κάτι που γράφουμε ή σν δημιουργήσουμε μια λίστα. Διάστημα πριν και μετά την παράγραφο: Είναι η απόσταση μιας παραγράφου από την προηγούμενη και την επόμενή της. Διάστιχο: Είναι η απόσταση μεταξύ των γραμμών μιας παραγράφου. Εσοχές: Είναι το σημείο που ένα κείμενο δεν ξεκινάει από την αρχή της σελίδας Αλλαγή σελίδας: Είναι όταν δεν συνεχίζουμε να γράφουμε σε μια σελίδα και συνεχίζουμε στην επόμενη. Περιθώρια σελίδας: Είναι το μέρος πάνω, κάτω αριστερά και δεξιά στην σελίδα στο οποίο δεν μπορούμε να γράψουμε. Προσανατολισμός σελίδας: Είναι το πως θα είναι η σελίδα, κατακόρυφα ή οριζόντια. Εικόνες: Είναι οι φωτογραφίες που μπορούμε να βάλουμε σε ένα έγγραφο μόνες τους ή και μαζί με κείμενο. Λεζάντες: Είναι το κείμενο που γράφουμε κάτω από τις εικόνες και αν μετακινήσουμε τις εικόνες, μετακινείται κι αυτό. Αναδίπλωση κειμένου: Είναι όταν γράφουμε μια φράση, συνήθως σε ένα έγγραφο Excel ή σε ένα πίνακα, και επειδή μια φράση δεν χωράει οπτικά στα όρια από το κουτάκι, τότε η φράση σπάει σε περισσότερες γραμμές μέσα στο κουτάκι.
[19]
Κεφαλίδες: Είναι το κείμενο που μπορούμε να γράψουμε στο πάνω μέρος της σελίδας, πάνω από εκεί που μπορούμε να γράψουμε το κανονικό κείμενο. Αυτό που έχουμε γράψει σαν μια κεφαλίδα φαίνεται σε όλες τις σελίδες. Υποσέλιδα: Είναι το κείμενο που μπορούμε να γράψουμε στο κάτω μέρος της σελίδας, κάτω από εκεί που μπορούμε να γράψουμε το κανονικό κείμενο. Αυτό που έχουμε γράψει σαν ένα υποσέλιδο φαίνεται σε όλες τις σελίδες. Αρίθμηση σελίδων: Είναι οι αριθμοί που βάζουμε στο κάτω ή στο πάνω μέρος μια σελίδας καθορίζοντας αριθμητικά τη σειρά των σελίδων Πίνακες: Είναι ένας τρόπος εισαγωγής δεδομένων, τα οποία βρίσκονται μέσα σε γραμμές και στήλες. Δείκτες: Είναι όταν ένας χαρακτήρας είναι μικρότερος από άλλους χαρακτήρες και πιο κάτω από αυτούς. Εκθέτες: Είναι ότι και ο εκθέτης σε μια δύναμη. Διακριτή διαγραφή: Eίναι η γραμματοσειρά που όταν γράφουμε μια λέξη, αυτή εμφανίζεται με μια γραμμή σαν να την έχει διαγράψει κάποιος. Απόσταση χαρακτήρων: Είναι το κενό μεταξύ δύο χαρακτήρων ή δύο λέξεων. Χάρακες: Είναι οι γραμμές με τους αριθμούς αριστερά και πάνω από την σελίδα και μας βοηθάνε να διαμορφώσουμε την διάταξη του κειμένου μας. Ορθογράφος και γραμματικός έλεγχος: Ο ορθογράφος ελέγχει την ορθογραφία των λέξεων που πληκτρολογούμε και ο γραμματικός έλεγχος ελέγχει αν είναι η γραμματική στις προτάσεις μας σωστή.
[20]
Πηγές: Μάθημα Πληροφορικής στην ηλεκτρονική σχολική τάξη Βιβλίο Πληροφορικής Α', Β' και Γ' Γυμνασίου
[21]