Ασκήσεις δημιουργικής γραφής στο μάθημα της ΝΕ Λογοτεχνίας

2ο Πρότυπο Γυμνάσιο Αθηνών

Ασκήσεις δημιουργικής γραφής στο μάθημα της ΝΕ Λογοτεχνίας Τμήμα Α4 Σχ. έτος 2020-21 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ξένη Σκαρτσή

Αθήνα 2021

Οι ασκήσεις δημιουργικής γραφής (και σε αυτές περιλαμβάνω και τη δημιουργική ανάλυση κειμένων) στο γυμνάσιο έχει αποδειχθεί, από τη μακρόχρονη πλέον εμπειρία μου, ότι συμβάλλουν σημαντικά στην ενεργοποίηση των μαθητών, στην ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας τους και την εμπλοκή τους στο μάθημα. Επίσης, ως μία εναλλακτική μορφή «αξιολόγησης», επιτρέπουν την ανακάλυψη σημαντικών δυνατοτήτων σε μαθητές οι οποίοι εμφανίζονται απρόθυμοι, ή δεν έχουν σημαντικά αποτελέσματα σε άλλες μορφές διδακτικής. Το σημαντικότερο, με έμαθαν πολλά πράγματα για τους μαθητές μου και με βοήθησαν να εκτιμήσω τις δυνατότητές τους, την έμφυτη δημιουργικότητα, τη φαντασία αλλά και την κριτική δυνατότητα των παιδιών, και με βοήθησαν να γίνω καλύτερη στη δουλειά μου μέσα στην τάξη. Οι ασκήσεις αυτές έχουν ως προϋπόθεση πάντοτε τη δημιουργική ανάγνωση σημαντικών λογοτεχνικών κειμένων (ποίησης στα παραδείγματα που περιλαμβάνονται σ’ αυτό το τεύχος), και τα αποτελέσματά τους αποδεικνύουν τη δύναμη που έχει η ποιοτική λογοτεχνία στην ψυχή και στο μυαλό των παιδιών. Όλες οι ασκήσεις σε αυτό το αρχείο, εκτός από τις δύο σύντομες ασκήσεις περιγραφής εικόνας, γράφτηκαν στη διάρκεια της εξ αποστάσεως διδασκαλίας, λόγω της πανδημίας. Οι εργασίες των παιδιών σε αυτοτελή κείμενα πεζογραφίας περιλαμβάνονται στο τευχίδιο «Προτάσεις ανάγνωσης». Το ηλεκτρονικό τεύχος μας επιμελήθηκε η συνάδελφος Μαρία Κονταξή, την οποία ευχαριστούμε θερμά.

1

Περιεχόμενα Ασκήσεις δημιουργικής γραφής στο πλαίσιο των Θ.Ε. «Εικόνες της Ελλάδας στην ποίηση» και «Σχολική ζωή» ………....... 3 Γεώργιος Δροσίνης, «Θαλασσινά τραγούδια» ……………………………..... 3 Λάμπρος Πορφύρας, «Απόψε» …………………………………………...... 3 Διονυσίου Σολωμού, «Γαλήνη», Νεκρική ωδή (στροφή β΄), Το εσπέρας της Λαμπρής (απόσπ.) και Παράλληλων κειμένων με παρόμοια θεματική και εικόνες ………………………………………… 4 Εικόνα και λόγος ………………………………………………………… 9 À la manière de… Prévert ……………………………………………... 10 21η Μαρτίου. Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης ……………………………… 20

Γιώργος Σαραντάρης. Προσεγγίζοντας ένα σημαντικό ποιητή της γενιάς του ’30 ………… 23 Ας γίνουμε κριτικοί………………………………………………………… 24 Ασκήσεις δημιουργικής γραφής με αφόρμηση ποιήματα του Γ. Σαραντάρη (Συγγραφή ιστορίας με αφηγηματικά μοτίβα από ποιήματα του Γ. Σ., συγγραφή ποιημάτων με δημιουργική αξιοποίηση στίχων του, ερμηνευτική προσέγγιση, εικαστική ερμηνεία ποιημάτων) ……………………33

2

Ασκήσεις δημιουργικής γραφής στο πλαίσιο των Θ.Ε. «Εικόνες της Ελλάδας στην ποίηση» και «Σχολική ζωή» Γεώργιος Δροσίνης, «Θαλασσινά τραγούδια» Φτιάχνω μια δική μου θαλασσινή εικόνα, σε ποίημα ή σε πεζό κείμενο, χρησιμοποιώντας παρόμοια εκφραστικά μέσα με αυτά στο ποίημα του Δροσίνη. Περπατώντας στη χρυσή την αμμουδιά ένα μακροβούτι κάνω και φτάνω στα βαθιά με τα δελφινάκια παίζω βόλεϊ διαφορετικό κωλοτούμπες κάνω μες το γαλανό νερό με φωνάζει η μαμά μου γρήγορα τρέχω πάνω στο νερό της θάλασσάς μου Αργυρή Νικολοπούλου

Λάμπρος Πορφύρας, «Απόψε» Γράφω ένα δικό μου μικρό πεζό ή ποίημα χρησιμοποιώντας τις παρομοιώσεις ή τις μεταφορές του ποιήματος του Πορφύρα ή παρόμοιες δικές μου, για να περιγράψω μία εικόνα που μου γέννησε ευχάριστα συναισθήματα

Πρωί πρωί ξημέρωσε μια μέρα γεμάτη εκπλήξεις Σαν αγαθό χαμόγελο η οποία αργεί να σβήσει Και τότε ξαφνικά ήρθα εγώ στον κόσμο. Κατερίνα Μπακογιάννη Η Πόλη Η πόλη είναι διαφορετική σαν να ρούφηξε όλους τους ανθρώπους, η γη σαν να μην υπάρχει άλλη ζωή δεξιά και αριστερά όλοι οι τοίχοι είναι γκρι κι όμως στ’ αλήθεια είναι η γιορτή γιατί πέρα απ’ την έρημη πόλη πέρα από τα σπίτια που είναι όλα γκρι 3

μια μέρα θα βγούμε έξω όλοι με τα στολισμένα φωτάκια που θα ναι πορτοκαλί Χρήστος Μηλαίος Ένα νέο πυροτέχνημα, μια νέα αρχή Εκεί όλοι μαζί καθόμασταν Μπαμ μπαμ στον ουρανό Κι όλοι αναρωτιόμασταν Για τον νέο τον ιό Καθώς το χιόνι έπεφτε Και τα αστέρια έλαμπαν Η θάλασσα ήρεμη άστραφτε Και όλη η νύχτα πολυκύμαντη Κοχύλια ξέβραζε. Ζωή Νάτση

Διονυσίου Σολωμού, «Γαλήνη», Νεκρική ωδή (στροφή β΄), Το εσπέρας της Λαμπρής (απόσπ.) Παράλληλα κείμενα: «Το φεγγαράκι» (δημοτικό), Νικηφόρου Βρεττάκου, «Γαλήνη», Λορέντζου Μαβίλη, «Πατρίδα», Γεωργίου Δροσίνη, «Απάνω, κάτω, γύρω», Ιωάννη Πολέμη, Νύκτα, Ανδρέα Εμπειρίκου, [Η σιωπή λικνίζεται…] Γράψτε κι εσείς ένα δικό σας σύντομο πεζό ή ποίημα χρησιμοποιώντας τις εικόνες και τους στίχους για το φεγγάρι, τη νύχτα και τ’ αστέρια που είδατε στα ποιήματα που διαβάσαμε. Μπορείτε να κάνετε το ίδιο και με άλλους στίχους ή εικόνες από τα ποιήματα που σας έκαναν εντύπωση. Στα ποιήματα του Σολωμού μπορούμε να δούμε πως η φύση καθησυχάζει τον άνθρωπο. Η φύση για τον άνθρωπο στα ποιήματα που διάβασα είναι ένα ήρεμο και πολύ όμορφο σπίτι, δηλαδή ο άνθρωπος νιώθει οικειότητα με τη φύση, σαν η φύση να είναι η μάνα του και ο άνθρωπος το μωρό της. Λία Μεσχοράτζε Δεν νομίζω να είμαι η μόνη που η φύση στα κείμενα αυτά μου δίνει μια γαλήνη, μια ηρεμία. Νιώθω λες και είμαι εκεί. Ότι το ζω εγώ η ίδια. Η θάλασσα είναι πάντα ήρεμη. Ο ουρανός συνέχεια μαζί με τα αστέρια του λάμπει. Το φεγγάρι μας δίνει την μεγάλη δύναμή του κάνοντάς μας αισιόδοξους. Όλο αυτό το τοπίο, μας ανακουφίζει το στρες, και μας απελευθερώνει Ζωή Νάτση Ζητείται φως Φωτεινό το φεγγάρι περνάει τα νέφη το σκοτάδι της νύχτας σκορπάει 4

ασημένιο καράβι στα ουράνια πλέει και τ’ αστέρια το φως του νικάει Ποιο φως τα δικά μου σκοτάδια θα διώξει Της ψυχής και του νου τη μαυρίλα Ποιο φως απ΄ τη μιζέρια θα με σώσει θα μου δώσει και πάλι ελπίδα Μάξιμος Ματθιόπουλος Είναι νύχτα γλυκιά Το φεγγάρι καθρεπτίζεται Πάνω στο γαλανό χάος Μία βάρκα πλέει στα ήρεμα νερά Τα άπειρα αστέρια κρέμονται από τον ουρανό Δίχως άναμμα δίχως λάδι Σαν καντήλι κάθε βράδυ Εμμανουέλα Μαστοράκη Όταν η νύχτα προβάλλει, σκορπίζει παντού τη γαλήνη και την απόλυτη σιωπή. Αποκοιμίζει τη γη στην ανθισμένη κλίνη της και νανουρίζει την κυανή θάλασσα μέσα στην αγκαλιά της. Απλώνει το χέρι της στα άγρυπνα μάτια των ανθρώπων, πλάθει τα όνειρά τους και τους κάνει να αισθανθούν αχόρταγο πόθο για κόσμους άλλους μακρινούς. Η νύχτα είναι τρυφερή, γιατί κάνει τις σκέψεις πιο ανάλαφρες. Το φεγγάρι κρέμεται ακοίμητο ψηλά στον ουρανό και πλέει σαν καράβι στο απέραντο πέλαγός του. Φέγγει και διώχνει το ωχρό σκοτάδι, χαρίζοντας σε ολόκληρη την πλάση το χρυσαφένιο φως του, με συμμάχους του τα αμέτρητα αστέρια, που είναι σπαρμένα ολόγυρά του. Τα άστρα λαμπυρίζουν σαν μικρές πυγολαμπίδες, καθρεφτίζοντας τη λάμψη τους στο χάος το γαλανό. Δημήτρης Μενούνος Ήμασταν όλοι μαζεμένοι μικροί και μεγάλοι γύρω από ένα τραπέζι. Όλοι χορεύανε και γελούσανε εκτός από μένα που απ’ το πρωί αναρωτιόμουνα τι γινότανε εκεί έξω τη νύχτα, που δε μου επιτρεπόταν να βγω. Έτσι άρχισα να φαντάζομαι τον εαυτό μου μπροστά απ’ την κοιμισμένη θάλασσα να κάθεται κάτω, να κοιτάει πάνω και να βλέπει στο μαύρο χάος ένα λαμπερό ολοστρόγγυλο φεγγάρι, με τα παιδιά της τα αστεράκια γύρω της, να με φωνάζει. Να μου λέει να αφήσω αυτό τον φρικτό κόσμο και να πάω μαζί της. Εκείνη την ώρα ακούω κάποιον να φωνάζει το όνομά μου, ήταν η ξαδέλφη μου που τόση ώρα μου μιλούσε κι εγώ δεν την άκουγα. Στεναχωρέθηκα. Όλα αυτά που μόλις είδα ήταν στο μυαλό μου; Δεν ήταν αληθινά; Λία Μεσχοράτζε

5

Η Λίμνη Με την λίμνη γεμάτη με κύκνους, με το φεγγάρι λαμπερό σαν να ’ναι ο ήλιος, με τα αστέρια σαν γιορτινά φωτάκια, με τα λουλούδια σαν χρωματιστές πινελιές, με τις πάπιες που τρων τα ψωμάκια από τα χέρια των μικρών παιδιών, δεν χρειάζομαι τίποτα άλλο, παρά μόνο την φύση για να μαγευτώ. Χρήστος Μηλαίος Είναι βραδάκι, η νύχτα και ο ξάστερος ουρανός ξαπλώνουν και ακουμπούν απαλά στην θάλασσα. Στολίδια τα αστέρια στον πανέμορφο ουρανό που σαν μικρά φωτάκια χοροπηδάνε στο νερό. Το φεγγαράκι φέγγει κι αυτό μαζί με τα αστέρια και συμπληρώνει την μαγευτική και γαλήνια ατμόσφαιρα. Ψυχή καμία στην έρημη ακρογιαλιά. Η σιγή εξαπλώνεται και τίποτα ενοχλητικό δεν ακούγεται πια παρά μόνο η θάλασσα που χαϊδεύει την αμμουδιά. Σαν καντήλι κάθε νύχτα που δεν σβήνει είναι το φεγγάρι και τα αστέρια να τρέμουν πάνω στον καθρέφτη της φύσης. Απόστολος Μόρφης Είναι νύχτα και ο ουρανός λάμπει από αμέτρητα αστέρια καθώς και από το φεγγάρι το οποίο φέγγει μέσα στο σκοτάδι. Το φεγγάρι καθρεφτίζεται στην απέραντη θάλασσα και είναι τόσο καθαρή και χωρίς κύματα που είναι σαν να κοιμάται. Επίσης το φεγγάρι παρατηρεί μια βάρκα που κάθεται και απολαμβάνει αυτό το ειδυλλιακό τοπίο. Η γαλήνη, η ηρεμία και η αγαλλίαση απλώνονται παντού. Σιγά σιγά ξημερώνει και το φεγγάρι καταλαβαίνει πως πρέπει να αποκοιμηθεί. Δεν θέλει όμως να τελειώσει αυτή η στιγμή. Έτσι σιγά σιγά πιάνονται μαζί με τα αστέρια χέρι χέρι και χάνονται μέσα στον απέραντο ουρανό. Έπειτα το φως του ήλιου χαιρέτησε την μέρα και την έκανε να ξυπνήσει και να απολαύσει τις ομορφιές της φύσης. Κατερίνα Μπακογιάννη Είναι μια γλυκιά νύχτα. Η ακρογιαλιά είναι έρημη κι ακούγεται μόνο το μικρό κύμα της θάλασσας να σκάει. Επικρατεί ηρεμία και γαλήνη λες κι όλοι έχουν πέσει για ύπνο από νωρίς. Ο ουρανός είναι γεμάτος άστρα που λάμπουν και αντικατοπτρίζονται στην θάλασσα σαν να ‘χουνε γιορτή. Όλα είναι ήσυχα. Σιγά σιγά ο άνεμος αυξάνεται και ακούγεται το θρόισμα των φύλλων όλο και δυνατότερα, με ρυθμό. Η φύση είναι σε αρμονία. Πηνελόπη Μπακογιάννη

6

Άστρα Μέσα στο καταχείμωνο Και στη βουή της μέρας Το βλέμμα ψάχνει να πιαστεί Να ηρεμήσει θέλει. Τα άστρα που ξεπρόβαλαν Μαζί με το φεγγάρι Την γαλήνη πρόσφεραν Μες στην ψυχή μας πάλι. Αυτό πάντα αναζητά Η ανθρώπινη ψυχή Αστέρια να εμφανίζονται Από το σκοτάδι το βαθύ. Βασιλική Μπινιάρη Είναι μια νύκτα γλυκιά καθώς το φεγγάρι ξεγλιστράει αργά αργά προς την ανατολή. Όλα ήρεμα, ήσυχα, χωρίς έγνοιες και άγχη. Η θάλασσα κοιμάται στην κούνια της. Όμως μια νέα μέρα θα αρχίσει! Πάλι το πρωί ξυπνάει αστραφτερή σαν όμορφη νύφη, λαμποκοπάει. Πρασινάδες, γέλια, χαρές, γέλια, χαρές, α χαμόγελα από όλους! Όλοι γύρω της γιομάτοι χαρά, αποζητώντας τη χαρά της. Όλα όμως τελειώνουν με τη δύση του ήλιου. Επικρατεί απόλυτη ησυχία... Η θάλασσα κοιμάται ξανά στην αγκαλιά της γης. Το φεγγάρι σκεπάζει όλο τον ουρανό και πρωταγωνιστεί μαζί με τα αστέρια σε μια ωραία παράσταση που παραλύει τα πλήθη - όλον τον κόσμο. Γιώργος Μπισκένης Είναι μια γλυκιά φθινοπωρινή νύχτα σε μια έρημη ακρογιαλιά. Το φεγγάρι έχει προβάλει από ώρα στον ουρανό ρίχνοντας το ασημένιο φως στην ήρεμη θάλασσα. Αμέτρητα αστέρια φωτίζουν τον ουρανό θυμίζοντας αναμμένα κεριά που καθρεφτίζονται στην θάλασσά. Κυρίαρχη σιωπή την οποία δεν διακόπτει ούτε ο παφλασμός των κυμάτων. Η γαληνή και η ηρεμία είναι απόλυτη καθώς η θάλασσα κοιμάται στην αγκαλιά της γης. Μια βαρκούλα είναι αραγμένη στη μαλακή αμμουδιά. Τίποτα δεν ταράζει την γαλήνη και τη μαγεία του νυχτερινού τοπίου. Άννα Μαρία Νάτση Ο ήλιος κουράστηκε και κρύφτηκε πίσω από τα ψηλά βουνά. Ο ουρανός φόρεσε μαύρο πέπλο κι η νύχτα απλώθηκε παντού. Να και ο πρωταγωνιστής της νύχτας, ολόχρυσος και ολοστρόγγυλος σαν ταψί ξεπροβάλλει πίσω από τη θάλασσα και ανεβαίνει στον ορίζοντα.

7

Νιώθει μοναξιά και προστάζει να ανάψουν οι νυχτερινοί του φίλοι, τα αστέρια. Τώρα το μαύρο πέπλο στολίστηκε με χρυσά κοσμήματα που γέμισαν τον νυχτερινό ουρανό με φως. Υπάρχει μια αρμονία φοβερή και μια γαληνή απλώνεται παντού. Δανάη Νίκα Η νύχτα σκοτεινή, ήσυχη και λαμπερή πρόβαλε γοργή να αποκοιμίσει τη γη. Το φεγγαράκι στρογγυλό πλέει μες τον ουρανό δίχως να σκεπάσει άστρο κανένα λάμπουν άλλα μονάχα, άλλα δεμένα στου ολόστρωτου πελάου τον καθρέφτη. Σιωπή λικνίζεται στην αμμουδιά λες κι η θάλασσα κοιμάται μες στης γης την αγκαλιά. Αργυρή Νικολοπούλου Είναι απόβραδο. Ο ήλιος έχει δύσει από ώρα και ο ουρανός πάνω από το μικρό λιμανάκι αλλάζει γρήγορα χρώματα. Μυριάδες αστέρια αρχίζουν να κρέμονται πάνω του. Ένα ολόλαμπρο φεγγάρι εμφανίζεται στην άκρη του ορίζοντα και αρχίζει το ταξίδι του στους δρόμους του ουρανού. Φυσά ένα απαλό αεράκι και λικνίζει απαλά τις κάτασπρες βαρκούλες στο λιμανάκι. Αραιά και πού ακούγεται ένας μικρός παφλασμός των κυμάτων λες και η θάλασσα ξυπνά ξαφνικά. Άγγελος Ντάσης Όλα ήταν τόσο όμορφα, τόσο ήρεμα, τόσο γαλήνια, υπήρχε μια φοβερή ηρεμία ανάμεσα στα αστέρια και στον ουρανό. Άρχιζε να νυχτώνει αλλά εκείνο το βράδυ με έναν διαφορετικό τρόπο. Η νύχτα ήταν γλυκιά υπήρχε ένα όμορφο σκοτάδι ένα σκοτάδι που σε χαλαρώνει, ένα σκοτάδι που θέλεις να το βλέπεις. Τα αστέρια αντανακλούν το φως τους πάνω στην καταγάλανη θάλασσα και το φεγγάρι ήταν σαν να σε οδηγεί στον δρόμο που ήθελες να πας! Δέσποινα Ντζακώστα Αρχίζει και νυχτώνει. Η γαλάζια θάλασσα έχει πια ηρεμήσει. Δεν ακούγεται τίποτα. Όλα μοιάζουν να κοιμούνται. Όλα εκτός από τα αστέρια, που κλέβουν την δόξα του φεγγαριού. Είναι μια γλυκιά ανοιξιάτικη νύχτα. Η γη έχει πρασινίσει και έχει ανθίσει. Περικυκλώνει το πέλαγος, το αγκαλιάζει. Η ομορφιά είναι απερίγραπτη. Και εκεί στην άκρη μια αραγμένη βάρκα πλέει 8

ανάμεσα στους δύο ουρανούς. Σιγά σιγά η νύχτα μπαίνει από το παράθυρο και κλείνει τα μάτια και ταξιδεύει το μυαλό και την καρδιά σε κόσμους μακρινούς. Τα αστέρια λάμπουν και δείχνουν τον δρόμο προς τον παράδεισο. Θάλεια Ξούρια

Επιλέγω και περιγράφω μία εικόνα που μου έκανε εντύπωση, καθώς και τα συναισθήματα που μου δημιούργησε. Τα πράσινα φύλλα μοιάζουν με πόρτες. Πράσινες ορθάνοιχτες πόρτες. Τι άραγε να βρίσκεται από πίσω τους; Λίγες χνουδωτές τριχούλες σου χαϊδεύουν τα δάχτυλα, όταν τα ακουμπάς. Σου φωνάζουν απειλητικά, αλλά αυτό είναι το καλωσόρισμά τους. Τα κλαδιά, άλλα μακριά, άλλα κοντά, ενώνουν τους πόλους και τις θάλασσες. Δημιουργούν ένα καλάθι όπου τα ξεχασμένα όνειρα μπαίνουν. Από πίσω λευκά κάγκελα που με την βοήθεια του φυτού γίνονται πουλιά. Δίπλα περνάνε οι άνθρωποι και σπάνια σταματάνε. «Τι κοινό θέαμα!», λένε. Ακούς εκεί;! Τι κοινό θέαμα! Ο κόσμος των ξωτικών και των νεραϊδών είναι γεμάτος μαγεία, φύση και ζώα. Ο απλός, κοινός άνθρωπος δεν το καταλαβαίνει αυτό και έτσι αφήνει αυτή την μαγευτική εικόνα να φύγει, να πετάξει μακριά. Όμως… κοίτα! Ένα κορίτσι την πρόσεξε και με γρήγορη κίνηση εγκλώβισε την μοναδική αυτή στιγμή σε ένα μαύρο κουτί. Θάλεια Ξούρια Το νόημα αυτής της εικόνας είναι να βλέπουμε με αισιοδοξία τη ζωή και να μην τα παρατάμε. Γι’ αυτό το λόγο έχει τόσο όμορφα και χαρούμενα χρώματα. Τα συναισθήματα που μου δημιουργεί αυτή η εικόνα είναι χαρά και ευτυχία γιατί το τοπίο είναι πανέμορφο με αυτά τα λουλούδια. Επίσης νιώθω και ηρεμία και αγαλλίαση καθώς με αυτόν τον πολύχρωμο ουρανό αισθάνομαι πως θα κατέβουν από ψηλά όλοι οι άνθρωποι του κόσμου. Κατερίνα Μπακογιάννη

9

À la manière de… Prévert («Βγαίνοντας από το σχολειό») Γράφω ένα ποίημα με πρώτους στίχους τους στίχους του Πρεβέρ: «Βγαίνοντας από το σχολείο μας / Συναντήσαμε», και με υπερρεαλιστικές εικόνες, ασυνήθιστη σύνδεση νοημάτων και σχήματα λόγου όπως στο ποίημά του «Βγαίνοντας από το σχολειό». Το εν λόγω ποίημα παρουσιάζει χαρακτηριστικά μοντέρνας ποίησης (π.χ. ελεύθερο στίχο και δραματικότητα). Επίσης ανήκει στην κατηγορία των υπερρεαλιστικών ποιημάτων, στα οποία κυριαρχεί το στοιχείο της φαντασίας… Μάξιμος Μαθιόπουλος Και στον ουρανό πετάγαμε Με τα πουλιά που σχήμα παγωτού είχαν

Αργυρή Νικολοπούλου Βγαίνοντας από το σχολείο μας Συναντήσαμε Την ορθή γωνία να απομακρύνεται χορεύοντας Με τις μεταφορές και τις επαναλήψεις Στο απέναντι πεζοδρόμιο δίπλα σε μία πανύψηλη σεκόγια Ένας κλόουν μέσα στο μίνι αυτοκινητάκι του έπαιζε τάβλι Μαζί με ένα δελφίνι γελώντας δυνατά Καθώς κατεβαίναμε τον δρόμο είδαμε μία αρκούδα Που φορούσε ένα κόκκινο σακάκι Να μαθαίνει ακροβατικά σε έναν λύκο Ξαφνικά έγινε νύχτα Κοιτάξαμε πάνω και είδαμε την Μεγάλη Άρκτο 10

Να παίζει βιολί Και δίπλα της τον Ντουμπέ να μας χαιρετάει. Εμμανουέλα Μαστοράκη Βγαίνοντας από το σχολειό μας Συναντήσαμε Ένα ουράνιο τόξο με χρώματα της θάλασσας και της αυγής Ανεβείτε !ξεκινάμε! και τρέξαμε. Γλυκό αεράκι χάιδευε το πρόσωπό μας, Τα βουνά θυμωμένα μάλωναν με τα πεισματάρικα σύννεφα, που ήθελαν να κατέβουν στη γη, τα αστέρια ταξίδευαν στον ουρανό σε κόσμους μακρινούς. Εμείς τα παιδιά, αμίλητα, και η βόλτα λεκιάζει τα όνειρά μας. Το όνειρό, το αληθινό, μας χαιρέτησε Και μείς πίσω στους τοίχους ξαναμπήκαμε… Αλέξανδρος Μαυρουλέας Βγαίνοντας απ’ το σχολείο Συναντήσαμε ένα μεγάλο ουρανοξύστη Ήταν στα αλήθεια πελώριος Ήταν τόσο μεγάλος μάλιστα Που είχε μέσα του Δρόμους και σιδηρόδρομους Και πάνω του είχε λιμάνια Λιμάνια γεμάτα εκατοντάδες πλοία Και δεκάδες χιλιάδες εργάτες Με πελώριους γερανούς Και ακόμα μεγαλύτερες ερπύστριες, Που μετέφεραν όλα τα προϊόντα του κόσμου Και με ορόφους Τόσες χιλιάδες ορόφους Πάνω από τα σύννεφα. Ρωτήσαμε λοιπόν Έναν κύριο τι ήταν αυτό το κτήριο Και αυτός μας απάντησε πως ήταν η δύση Οι χώρες με τον πλούτο… Μάξιμος Μαθιόπουλος 11

Βγαίνοντας από το σχολείο Συναντήσαμε Τον άνεμο να χορεύει ταγκό με τον χειμώνα Κι ένα μικρό κορίτσι να παρακολουθεί Με δύο πιατάκια καφέ αντί για μάτια Και μες στις κούπες είχε Αντί για καφέ, ένα ποτάμι Και κολυμπήσαμε Και μαζί μας κολύμπησε Και η Άλγεβρα και η Γεωμετρία Βγαίνοντας από το ποτάμι Συναντήσαμε Ένα γήπεδο Στις όχθες του ποταμού Και τα φλαμίνγκο έπαιζαν ποδόσφαιρο Με τους παπαγάλους Και η μπάλα το κουδούνι Και παραπονιέται και κλαίει και παρακαλεί Και ντριν ντριν Ντριν ντριν Θάλεια Ξούρια Βγαίνοντας από το σχολειό μας συναντήσαμε μια πολύχρωμη ρόδα. Μας φώναξε να πάμε μαζί της. Ψηλά με τα αστέρια. Να μας γυρίζει γύρω γύρω στου κόσμου τον πυρήνα. Και συναντήσαμε κόσμο τριγύρω να πηγαινοέρχεται, σκύλους να νιαουρίζουν, γάτες να γαβγίζουν, πουλιά να χλιμιντρίζουν, και άλογα να κελαηδούν. Και όταν αγγίξαμε τη γη συναντήσαμε ανθρώπους γελαστούς να γεύονται ροζ μαλλί και να παίζουνε παιχνίδια γεμάτα ζωή.

12

Και όταν κατεβήκαμε από τη ρόδα συναντήσαμε ένα καρουζέλ ιπτάμενο που προσπαθούσε να κυριεύσει των ανθρώπων τα γκρίζα μυαλά. Γύρω γύρω άρχιζε να μας γυρίζει στου κόσμου την ψυχή. Τα άλογα μας τραγουδούσαν στήνοντας χορό τρελό. Και τέλος βροχή χρωματιστή το κομφετί πέφτει στην τρελή γιορτή. Δημήτρης Μενούνος Βγαίνοντας από το σχολείο Συναντήσαμε Ένα κόκκινο σκύλο με μπλε φτερά Να ανεβοκατεβαίνει τον δρόμο Παίζοντας βιολί. Πέρασε δίπλα του ένας κύριος με κοστούμι Και αυτιά και μύτη κουνελιού. Μας έκλεισε το μάτι. Εξαφανίστηκε. Αρχίσαμε να προχωράμε και λουλούδια φύτρωναν στο πεζοδρόμιο, προσγειώθηκε μπροστά μας ένα κίτρινο αυτοκίνητο με κανέναν για οδηγό, ήμασταν μόνοι μας. Το αυτοκίνητο υψώθηκε στον ουρανό Και φύγαμε κι εμείς μαζί του. Πηνελόπη Μπακογιάννη Βγαίνοντας από το σχολείο μας Συναντήσαμε Ένα μικρό σύννεφο Μας ψιθύρισε να πάμε Βόλτα μαζί του Το μικρό σύννεφο ήταν κάτασπρο Πιαστήκαμε χέρι χέρι Και ανεβήκαμε στον ουρανό Όσο ανεβαίναμε κάποια παιδιά Έφευγαν με ποδήλατα και πολύχρωμες ομπρέλες 13

Και το σύννεφο Γινόταν όλο και πιο σκούρο Και όλο το σύννεφο μεγάλωνε και μαύριζε Ξαφνικά σταμάτησε να μεγαλώνει να μαυρίζει Και σταματήσαμε και εμείς να ανεβαίνουμε Και αρχίσαμε σιγά σιγά να πέφτουμε Όσο πέφταμε το σύννεφο γινόταν μικρότερο Και τότε είδαμε ένα μωβ ποτάμι στον ουρανό Όσο κατεβαίναμε το ποτάμι μας πλάκωνε Και κατεβήκαμε αρκετά Και το σύννεφο εξαφανίστηκε Το ποτάμι μας έβρεξε με το μωβ κρύο νερό του και όσο βρεχόμασταν όλα ήταν μαγικά. Παναγιώτα Μπάρδη Βγαίνοντας από το σχολείο μας Συναντάμε Έναν μολυβένιο ουρανό, Με τα άσπρα σαν βαμβάκι σύννεφά του Να ταξιδεύουν. Συναντάμε Έναν μεγάλο κατάμαυρο δρόμο Να μας γυρίζει γύρω από όλο τον κόσμο. Συναντάμε Την αριθμητική πάνω σε πλοία Και λέξεις σαν στιχάκια μέσα σε χρυσά βαγόνια. Και το κουδούνι να χτυπάει, Να χτυπάει Και να διαλύονται όλα, Να χτυπάει και να σταματάει το ταξίδι μας. Και τώρα, Συναντάμε τους άχαρους τοίχους του σχολείου. Απόστολος Μόρφης Βγαίνοντας απ’το σχολειό Με τους δυό καλούς μου φίλους Αντικρίσαμε ένα φανάρι πάνω στον ουρανό Κι εμείς το κυνηγήσαμε μακριά μακριά Μέχρι που όταν είδαμε Είχαμε φτάσει σε άλλο κόσμο Γεμάτο αστέρια 14

Γεμάτο μαγαζιά με πολλά φώτα Γεμάτο κόσμο Το φαναράκι προχώρησε μπροστά Κι εμείς το κυνηγήσαμε μακριά μακριά Μέχρι που φτάσαμε σε μια εκδήλωση Γεμάτο πυροτεχνήματα Γεμάτο ωραίες μυρωδιές από φαγητά περίεργα Γεμάτο κόσμο Κόσμο και χαρά Και ύστερα Το φαναράκι ακολουθήσαμε Στην τελευταία στάση Μακριά μακριά Σε ένα βουνό ψηλά Ανεβήκαμε σκαλάκια Και μόλις φτάσαμε στην κορυφή Σε ένα στενό δρομάκι Με θέα όλη μας την διαδρομή Το φανάρι ξαφνικά σταμάτησε Και έκατσε πάνω στο δέντρο Τα μπουμπούκια του άνθησαν Και γέμισε λουλούδια όλο το βουνό Τότε κάτσαμε κι εμείς Και είδαμε την θέα Και πίσω απ’ την διαδρομή Ήταν ο κόσμος μας Χωρίς χρώμα Χωρίς ζωντάνια Χωρίς κόσμο ούτε χαρά. Ζωή Νάτση Βγαίνοντας από το σχολείο Συναντήσαμε Μία τεράστια κοιμισμένη κούτα Που το στόμα της άνοιξε Και σαν σκούπα μας ρούφηξε Και μας στριφογύριζε σαν στην ρόδα του λούνα παρκ Μια στο βουνό μας πέταγε Με τα δέντρα του να χορεύουν Και μια μας ταξίδευε Στην Ισπανία 15

Και συναντήσαμε στην Αμερική Ένα αυτοκίνητο που ποδόσφαιρο έπαιζε Με μία μηχανή Και στον ουρανό πετάγαμε Με τα πουλιά που σχήμα παγωτού είχαν Ώσπου το βράδυ έφτασε Και μας πήγε στο Αστεροσκοπείο κι εκεί παρατηρούσαμε τους αστερισμούς και το φεγγάρι που είτε διάβαζαν είτε έπαιζαν σκάκι Όταν ήρθε το πρωί στα κρεβάτια μας βρεθήκαμε Και πάλι ετοιμαστήκαμε στο σχολείο να πάμε. Αργυρή Νικολοπούλου Βγαίνοντας από το σχολείο Συναντήσαμε Μια γάτα Ήταν φούξια με μπλε βούλες Είχε πολύ μακριά μουστάκια Φορούσε ένα κίτρινο μπλουζάκι Και έτρεχε έτρεχε έτρεχε σαν σίφουνας Στη συνέχεια Συναντήσαμε Ένα δελφίνι Ήταν πορτοκαλί με πράσινες βούλες Είχε ένα πορτοκαλοκίτρινο τσαντάκι Φορούσε ένα κατάλευκο παπιγιόν Και κολυμπούσε κολυμπούσε κολυμπούσε χωρίς σταματημό Ακόμα Συναντήσαμε Μία κουκουβάγια Ήταν χρυσή και λευκή Είχε τεράστια μάτια Φορούσε ένα τυρκουάζ κολιέ Αλλά τώρα Βγαίνοντας από το σχολείο Συναντάμε 16

Κάτι καινούργιο Κάτι άγνωστο Κάτι διαφορετικό Δάειρα Νικολοπούλου Βγαίνοντας από το σχολειό μας Συναντήσαμε ένα τεράστιο πολύχρωμο αερόστατο Μέσα ήταν παιδιά απ’ όλη τη γη Μας κάλεσαν να πάμε ένα ταξίδι Ανεβήκαμε και εμείς και ξεκινήσαμε Για ένα ταξίδι γύρω από τη γη Είδαμε Τα πανέμορφα νησιά Να πλέουν μέσα στην καταγάλανη θάλασσα Είδαμε τα χιονισμένα βουνά Με τις κορυφές τους να ξύνουν τον ουρανό Είδαμε Τα παγόβουνα να ταξιδεύουν στον ωκεανό Και καθώς πλησιάζαμε στον νότιο πόλο Είδαμε Τη γη χιονισμένη με ένα κατάλευκο πέπλο Και πάνω του είδαμε μαύρες κουκίδες να το στολίζουν Ήταν πιγκουίνοι Ανεβήκαμε ξανά ψηλά στον ουρανό Και είδαμε τότε Ένα μαύρο σύννεφο Κι ούτε τον ορίζοντα δεν μπορούσαμε να δούμε Όλοι μαζί φωνάζαμε η ρύπανση είναι Που προσπαθούσε να σκεπάσει τον ουρανό Όλοι μαζί φυσήξαμε όσο δυνατά μπορούσαμε Για να διώξουμε το νέφος Το νέφος εξαφανίστηκε Ο ουρανός έγινε ξανά λαμπρός Και είδαμε ύστερα Να έρχονται τα αστέρια με τα φεγγάρι Να στολίσουν τον ουρανό. Το αερόστατο άρχισε σιγά σιγά να κατεβαίνει Και επιστρέψαμε στα σπίτια μας Άγγελος Ντάσης

17

Βγαίνοντας από το σχολείο μας Συναντήσαμε… Ένα τεράστιο λούνα παρκ και μέσα μπήκαμε στα φώτα και στις μουσικές χαθήκαμε και στο τεράστιο λούνα παρκ μείναμε. Μέχρι να έρθει το πρωί… Δέσποινα Ντζακώστα Βγαίνοντας από το σχολειό μας Συναντήσαμε Ένα μεγάλο καράβι Γύρω τριγύρω του Χόρευαν έμποροι Και πραγματευτάδες Πιο πέρα ανέμελα κάποια ζώα Τραγουδούσαν όμορφο τραγούδι Λίγο πιο κάτω παιδιά μετρούσαν τα άστρα Και χαμογελούσαν δυνατά Αλλά και εμείς αρχίσαμε να μετράμε Και να παίζουμε μαζί τους Ώσπου στο τέλος βγήκαν οι έμποροι Μας χαιρέτησαν και με χαρά Θέλησαν να ανέβουμε στο καράβι Και να φύγουμε ένα μακρινό ταξίδι Τέλος περάσαμε γύρω τριγύρω από τη θάλασσα Τον ήλιο και τα αστέρια Θοδωρής Ξανθόπουλος Ο δικός μου κόσμος Βγαίνοντας από το σχολείο Συναντήσαμε Ένα πανέμορφο γαρύφαλλο Που μας χαμογέλαγε από μακριά Σαν να μας έλεγε να το κόψουμε Να ταξιδέψουμε μαζί του Να ζήσουμε μια περιπέτεια Που μόνο εμείς θα είχαμε την ευκαιρία Για ένα απρόσμενο και μαγευτικό 18

Ταξίδι στον κόσμο. Μας πήρε με το μαγικό χαλί Του Αλαντίν και μας ταξίδεψε Σε κόσμους μαγικούς, Που δεν θα φανταζόσουν ποτέ ότι υπάρχουν, Σε κόσμους που τα φυσικά κάλλη Μαγεύουν τους οφθαλμούς σου Σε κόσμους… Ξαφνικά το γαρύφαλλο μας μίλησε Και μας είπε Πως με το μυαλό μας Μπορούμε να δημιουργήσουμε Και τον πιο περίπλοκο κόσμο, Τον δικό μας κόσμο. Έπειτα καταλάβαμε Ότι ο παιδικός κόσμος μπορεί Να αναμίξει και να μπερδέψει αλλόκοτες, Αλλά δημιουργικές ιδέες Και να μπει στον δικό του κόσμο. Γιώργος Μαυρομάτης Βγαίνοντας από το σχολείο μας Συναντήσαμε Τη Γη χωρισμένη στα δύο Από τη μία Φαινόταν Το όμορφο τοπίο Περιτριγυρισμένο με την ευωδία των λουλουδιών Κι από την άλλη Φαινόταν Η αποτύπωση της μανίας του ανθρώπου Στα καμένα δέντρα του δάσους Κατερίνα Μπακογιάννη

19

21η Μαρτίου. Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης Εαρινή ισημερία και παγκόσμια ημέρα ποίησης σήμερα, μία ημέρα που καθιερώθηκε και απoφασίστηκε να γιορτάζεται σήμερα με πρωτοβουλία των Ελλήνων ποιητών. Γράφω ένα δικό μου ποίημα που ξεκινάει όπως το ποίημα του Σαραντάρη: «Η ωραία ποίηση..», ή όπως το ποίημα του MacLeich: «Το ποίημα πρέπει να ’ναι…». Γιώργος Σαραντάρης ΜΕ ΤΗΝ ΩΡΑΙΑ ΠΟΙΗΣΗ ο άνεμος φουσκώνει Κι ανυψώνει τα ρεμβαστικά του μάτια Σαν φύλλα από τραγούδια κορυδαλλού Τη θάλασσα στη γοητεία της αγναντεύει Κι ώρα με ώρα δένει Τη μαγική οπώρα 20/9/40 Archibald MacLeich

Ars Poetica Το ποίημα πρέπει να ’ναι απτό κι αμίλητο Σα στρογγυλός καρπός, Βουβό Σαν παλιό μενταγιόν στον αντίχειρα, Άφωνο σαν τη φαγωμένη απ’ τα μανίκια πέτρα Στις άκρες παραθύρων που φυτρώνουν βρύα, Το ποίημα πρέπει να ’ναι δίχως λόγια Σαν το πέταγμα των πουλιών. Το ποίημα πρέπει να ’ναι ακίνητο στο χρόνο Καθώς το φεγγάρι ανεβαίνει, Να φεύγει, καθώς το φεγγάρι δείχνει Κλαδί το κλαδί τα μπερδεμένα με τη νύχτα δέντρα, Να φεύγει, καθώς το φεγγάρι πίσω απ’ το χειμώνα αφήνει Θύμηση τη θύμηση το πνεύμα. Το ποίημα πρέπει να ’ναι ακίνητο στο χρόνο Καθώς το φεγγάρι ανεβαίνει. Το ποίημα πρέπει να ’ναι ίσο με: Όχι αληθινό. Για όλη την ιστορία της λύπης 20

Είσοδος άδεια και φύλλο σφενδάμου, Για την αγάπη Τα γερμένα χορτάρια και δυο φώτα πάνω απ’ τη θάλασσα. Το ποίημα πρέπει όχι να σημαίνει Μα να είναι. (μτφρ. Σ. Λ. Σκαρτσής) Με την ωραία ποίηση νιώθω σαν να πετάω μέσα σε όνειρο μαγικό Νιώθω την απαλότητα του αίματος όσο κυλάει στις φλέβες των χεριών Νιώθω σαν σε ύπνο τρυφερό να φτερουγίζω από χαρά στον ουρανό Και το φτερωτό μου μαξιλάρι με αγκαλιάζει και μου χαρίζει φιλί γοργό * Ένα ποίημα πρέπει να είναι σαν σκιά Να σε ακολουθεί για να σε αγγίξει Πρέπει να είναι σαν αναπνοή Για να δίνει ζωή Πρέπει να είναι σαν καρδιά Για να σε κρατάει ζωντανό Πρέπει να είναι σαν ψυχή Για να αιωρείται στη σκέψη σου. Δημήτρης Μενούνος

Η ωραία ποίηση αγγίζει την καρδιά μας Η ωραία ποίηση δυναμώνει τα συναισθήματα μας Η ωραία ποίηση μας ταξιδεύει στα όνειρά μας * Το ποίημα πρέπει να ’ναι γεμάτο φαντασία Το ποίημα πρέπει να περνάει μηνύματα Το ποίημα πρέπει να μας δημιουργεί εικόνες. Κατερίνα Μπακογιάννη

21

Η ωραία ποίηση είναι ηρεμία Είναι η αγάπη που νιώθεις για κάποιον Είναι αυτό που αποκαλούμε ζωή. Είναι… όλα τα ωραία της ζωής Μια ιστορία γεμάτη εκπλήξεις!!! Η ωραία ποίηση είναι ελεύθερη Είναι μοναδική και αποτρεπτική Η ωραία ποίηση είναι αληθινή… Γιώργος Μπισκένης

22

Γιώργος Σαραντάρης (1908-1941) Προσεγγίζοντας ένα σημαντικό ποιητή της γενιάς του ’30 Ο Γιώργος Σαραντάρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, από αρχοντική οικογένεια της Τσακωνιάς, έζησε πολύ μικρός στον Πειραιά και στην Ιταλία μέχρι τα 23 του, και όταν ήρθε πια στην Ελλάδα είχε αποχτήσει πολύ μεγάλη μόρφωση, που είχαν πολύ λίγοι άνθρωποι του καιρού του. Μιλούσε 3 γλώσσες εκτός από τα ελληνικά: ιταλικά, γαλλικά και γερμανικά. Τα ελληνικά μάλιστα τα έμαθε σχεδόν μόνος του και από την οικογένειά του, καθώς δεν πήγε ποτέ σε ελληνικό σχολείο. Δημοσίευσε 4 ποιητικά και 3 φιλοσοφικά βιβλία, καθώς ήταν και σπουδαίος φιλόσοφος. Έγραψε συνολικά 1.000! περίπου ελληνικά ποιήματα, 500 ιταλικά και 100 γαλλικά, πολλά φιλοσοφικά δοκίμια, κριτικές και μεταφράσεις που βρέθηκαν μετά το θάνατό του αλλά δεν δημοσιεύτηκαν παρά μόνο τα τελευταία χρόνια. Γνώρισε όλους τους σημαντικούς λογοτέχνες και πνευματικούς ανθρώπους του καιρού του, πολλούς απ’ αυτούς τους βοήθησε να βρουν το δρόμο τους, και συνέβαλε αποφασιστικά στην ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης. Πέθανε το 1941, από την εξάντληση στο αλβανικό μέτωπο όπου έπαθε και πνευμονία και από τύφο που κόλλησε στο νοσοκομείο όπου τον έστειλαν να θεραπευτεί. Σήμερα θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους νεοέλληνες ποιητές και πολλοί σημαντικοί κριτικοί προσπαθούν να του δώσουν τη θέση που του αξίζει στη νεοελληνική λογοτεχνία.

23

Ας γίνουμε κριτικοί… Υποθέστε πως είστε κριτικός και γράφετε μια κριτική για τα «καινούρια» ποιήματα του Γ. Σαραντάρη (με βάση τα ποιήματα που μελετήσαμε («Τ’ αστέρια θυμούνται τα παραμύθια», «Σιγά-σιγά απόψε η θάλασσα», «Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της»). Ξεκινήστε το κείμενό σας με τη φράση «Ο Γ. Σαραντάρης είναι μοντέρνος ποιητής», εξηγώντας την άποψή σας. Στη συνέχεια αναφερθείτε στους «πρωταγωνιστές» των ποιημάτων του, στη σχέση του ανθρώπου με τα στοιχεία της φύσης και στην εικόνα του κόσμου που παρουσιάζουν, και ποια κατάσταση σας θυμίζει αυτή. Ακόμα στα σχήματα λόγου που χρησιμοποιεί και στα μέρη του λόγου που κυριαρχούν σ’ αυτά. Τελειώστε λέγοντας γιατί σας άρεσαν ή δεν σας άρεσαν τα ποιήματα που διαβάσατε. Μπορείτε να διαβάσετε συμπληρωματικά, για να συμπληρώσετε τις παρατηρήσεις κάποια ποιήματα από το Ανθολόγιο του Γ. Σαραντάρη, στην ηλ. τάξη. Τ’ ΑΣΤΕΡΙΑ θυμούνται τα παραμύθια που μάθαμε παιδιά σε μακρινά ακρογιάλια και σε τραγούδια που ξεψύχησαν από καιρό… μας τα διηγούνται σαν κλείσωμε τα μάτια στον ανοιχτό αγέρα και σταματήσωμε τα ταξείδια του νου και τα τραγούδια… * ΣΙΓΑ-ΣΙΓΑ ΑΠΟΨΕ Η ΘΑΛΑΣΣΑ Έγειρε πλάι στον άνεμο Κι έκλεισε τα μάτια (…) * ΆΛΛΟΤΕ Η ΘΑΛΑΣΣΑ μας είχε σηκώσει στα φτερά της Μαζί της κατεβαίναμε στον ύπνο Μαζί της ψαρεύαμε τα πουλιά στον αγέρα Τις ημέρες κολυμπούσαμε μέσα στις φωνές και τα χρώματα Τα βράδυα ξαπλώναμε κάτω απ’ τα δέντρα και τα σύννεφα Τις νύχτες ξυπνούσαμε για να τραγουδήσουμε Είταν τότε ο καιρός τρικυμία χαλασμός κόσμου Και μονάχα ύστερα ησυχία Αλλά εμείς πηγαίναμε χωρίς να μας εμποδίζει κανείς 24

Να σκορπάμε και να παίρνουμε χαρά Από τους βράχους ως τα βουνά μάς οδηγούσε ο Γαλαξίας Κι όταν έλειπε η θάλασσα είταν κοντά ο Θεός Ο Γ. Σαραντάρης είναι ένας μοντέρνος ποιητής. Γιατί το λέω αυτό; Φαίνεται καθαρά στα καινούρια του ποιήματα. Παίρνεις μια γεύση για το ποίημα ήδη από τον τίτλο: «Τα αστέρια θυμούνται παραμύθια», «Σιγά-σιγά απόψε η θάλασσα» και «Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της». Βλέπεις πως δεν είναι συνηθισμένοι τίτλοι όπως, «Θαλασσινά Τραγούδια» του Δροσίνη ή «Το τρελοβάπορο» του Ελύτη, δηλαδή δεν μας περιγράφουν για το τι «μιλάει» το ποίημα, αλλά μας προδίδουν κάτι μαγικό σαν παραμύθι ή ιστορία που λέει κάποιος τα βράδια. Όταν πια αποφασίσεις να διαβάσεις τα ποιήματα, από την αρχή θα καταλάβεις ότι δεν υπάρχει μέτρο και ομοιοκαταληξία. Έπειτα συνειδητοποιείς ότι υπάρχουν πρωταγωνιστές, τα αστέρια, η θάλασσα και ο άνεμος, η θάλασσα και άλλα στοιχεία της φύσης καθώς και ο ποιητής, αντίστοιχα. Αυτό σε παραπέμπει περισσότερο σε μια ιστορία παρά σε ένα ποίημα. Ύστερα δείχνουν μια πολύ ιδιαίτερη σχέση του ανθρώπου με τη φύση. Μια σχέση πολύ φιλική και γαλήνια σαν σχεδόν όλα τα στοιχεία της φύσης να είναι φίλοι του ανθρώπου ή συγγενείς. Αυτό το καταλαβαίνεις εύκολα, μιας και στα τρία αυτά ποιήματα η φύση προσωποποιείται και κάνει πράματα που κάνουν καθημερινοί άνθρωποι. Για παράδειγμα στο δεύτερο ποίημα η θάλασσα αποκοιμιέται στην αγκαλιά του ανέμου σαν το παιδί στην αγκαλιά της μάνας του. Ή ακόμα πιο αλλόκοτη προσωποποίηση είναι στο τρίτο ποίημα όπου η θάλασσα παίρνει τον ποιητή και την παρέα του, δηλαδή εμάς, σε ένα φοβερό ταξίδι που παίρνει τις καθημερινές εικόνες και τις κάνει περιπέτειες. Πολλές φορές μάλιστα νομίζω πως ο ποιητής θεωρεί την φύση φίλη του που μπορούν να μιλάνε τα βράδια και να λένε παραμύθια, όπως στο πρώτο ποίημα με τ’ αστέρια. Η κατάσταση που βρίσκεσαι όταν τα διαβάζεις είναι μια γαλήνη που χαλαρώνει το σώμα σου και ταξιδεύει το μυαλό σου. Οι απλές λέξεις που χρησιμοποιεί, τα σχήματα λόγου, οι εικόνες και η οικειότητα που μας κάνει να νιώθουμε με το περιβάλλον σε ηρεμούν και σε ικανοποιούν, σε κάνουν χαρούμενο. Φυσικά η προσωποποίηση κυριαρχεί αλλά την φτάνει και η μεταφορά με μια μικρή διαφορά. Μία από τις πιο όμορφες μεταφορές είναι «Μαζί της ψαρεύαμε πουλιά στο αγέρα» στο ποίημα «Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της». Είναι μεταφορά, επειδή, φυσικά, δεν μπορείς να ψαρεύεις πουλιά, ωστόσο αυτή η τρελή και υπερρεαλιστική εικόνα σου θυμίζει κάτι. Ίσως να σου θυμίζει την φράση: «Τα πουλιά έπιαναν ψάρια» και «Μαζί ψαρεύαμε». Μόνο που παρ’ όλο που σου θυμίζει μια εικόνα την αλλάζει και την κάνει μοναδική. Τα ποιήματα είναι μαγευτικά. Μου άρεσαν, επειδή έμοιαζαν με ιστορίες που θα έλεγε κάποιος παππούς ή γιαγιά και επειδή αντί για ιππότες και δράκους είχαν την φύση και μαζί της έφερναν την γαλήνη της. Είχαν πολύ ωραίες προσωποποιήσεις που σε έκαναν να νομίζεις ότι είναι αληθινές και πολύ συνηθισμένες, αλλά μαγικές εικόνες. Σας προτείνω να τα διαβάσετε. Θάλεια Ξούρια Ο Γ. Σαραντάρης είναι μοντέρνος ποιητής γιατί τα ποιήματά του έχουν ελεύθερο στίχο και σκοτεινό νόημα. Τα τρία νέα του ποιήματα, «Τ’ αστέρια θυμούνται τα παραμύθια», «Σιγά-σιγά απόψε η θάλασσα» και «Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της» δεν έχουν τους αναμενόμενους πρωταγωνιστές αλλά στοιχεία της φύσης! Στα ποιήματα αυτά συναντάμε άλλοτε 25

αστέρια που τραγουδάνε και λένε παραμύθια και άλλοτε την θάλασσα που κάνει ανθρώπινες δραστηριότητες. Όπως καταλαβαίνετε πρόκειται για ποιήματα που βασίζονται σε προσωποποιήσεις και μεταφορές. Το βασικό θέμα των ποιημάτων είναι η αλληλεπίδραση της φύσης και του ανθρώπου καθώς και πώς η φύση καθοδηγεί και καθορίζει την ζωή μας. Ο ποιητής αισθάνεται σαν ένα κομμάτι της φύσης και για αυτό μόνο κοντά της μπορεί να ηρεμήσει και να γίνει χαρούμενος. Παρουσιάζει εικόνες που σχετίζονται με την παιδική μας ηλικία. Και νομίζω ότι διαβάζοντάς τα θα ξυπνήσει το παιδί που κρύβετε μέσα σας! Αυτά τα ποιήματα μου αρέσουν πάρα πολύ, επειδή είναι ιδιαίτερα και όσες φορές να τα διαβάσω μου φέρνουν στο μυαλό ανέμελα καλοκαίρια, ξαφνικές καλοκαιρινές μπόρες και δροσερό αεράκι. Εμμανουέλα Μαστοράκη Ο Γ. Σαραντάρης είναι μοντέρνος ποιητής, γιατί τα ποιήματά του ως προς την μορφή έχουν ελεύθερο στίχο, χωρίς μέτρο και ομοιοκαταληξία, δεν έχουν στροφές, δεν έχουν ίδιο αριθμό στίχων αλλά ούτε και σημεία στίξης. Ως προς το περιεχόμενο τα ποιήματα του Σαραντάρη έχουν σκοτεινό νόημα, δηλαδή το νόημα που εκφράζουν δεν είναι ξεκάθαρο, δεν αποκαλύπτεται εύκολα αλλά πρέπει εμείς να το σκεφτούμε και να το ανακαλύψουμε από μόνοι μας. Οι πρωταγωνιστές των ποιημάτων του Σαραντάρη είναι τα παιδιά και διάφορα στοιχεία της φύσης και ειδικότερα στο ποίημα «Τ’ αστέρια θυμούνται τα παραμύθια», πρωταγωνιστές είναι τα αστέρια και τα παιδιά, στο ποίημα «Σιγά-σιγά απόψε η θάλασσα», πρωταγωνιστές είναι η θάλασσα και ο άνεμος και στο ποίημα «Άλλοτε η θάλασσα μάς είχε σηκώσει στα φτερά της» πρωταγωνιστές είναι και πάλι τα παιδιά αλλά και πολλά από τα στοιχεία της φύσης, όπως η θάλασσα, τα δέντρα, τα σύννεφα, οι βράχοι, τα βουνά και ο γαλαξίας. Ο Σαραντάρης μας παρουσιάζει τη σχέση του ανθρώπου με τα στοιχεία της φύσης, σαν μια σχέση οικειότητας, καθώς οι πρωταγωνιστές μοιράζονται πολλές όμορφες στιγμές μαζί της. Έτσι όταν για παράδειγμα ο ποιητής στο ποίημα «Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της» αναφέρει ότι μαζί με τη θάλασσα τα παιδιά ψαρεύανε, κολυμπούσανε, τα βράδια ξαπλώνανε κάτω απ’ τα δέντρα και τα σύννεφα, τις νύχτες ξυπνούσανε για να τραγουδήσουνε και μαζί σκορπούσαν και παίρνανε χαρά, όλη αυτή η περιγραφή μας θυμίζει την σχέση που έχουν οι κολλητοί φίλοι ή τα μέλη μιας οικογένειας που αισθάνονται μεταξύ τους οικειότητα, συντροφικότητα και γι΄ αυτό περνούν πολλές στιγμές της καθημερινότητάς τους μαζί. Επίσης, στον τελευταίο στίχο του ίδιου ποιήματος, («και όταν έλειπε η θάλασσα είταν κοντά ο θεός») μας δείχνει ότι η θάλασσα ήταν γι’ αυτόν το ίδιο σημαντική όπως και ο θεός. Το σχήμα λόγου που επικρατεί στα ποιήματα του Σαραντάρη είναι η προσωποποίηση, γιατί θέλει να δώσει ανθρώπινη ιδιότητα και συμπεριφορά στα στοιχεία της φύσης, γι΄ αυτό και για παράδειγμα μας παρουσιάζει τα αστέρια να θυμούνται τραγούδια και να τα διηγούνται (στο ποίημα «Τ’ αστέρια θυμούνται τα παραμύθια»), τη θάλασσα να αποκοιμιέται στην αγκαλιά του ανέμου (στο ποίημα «Σιγά-σιγά απόψε η θάλασσα»), καθώς επίσης τη θάλασσα να μοιράζεται πολλές στιγμές με τα παιδιά σαν να είναι φίλοι, δηλαδή να ψαρεύουνε, να κολυμπούνε, να ξαπλώνουνε κάτω απ΄ τα δέντρα και τα σύννεφα, τις νύχτες ξυπνούνε για να τραγουδήσουνε (στο ποίημα «Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της»). Επίσης ένα ακόμα σχήμα λόγου που χρησιμοποιεί ο ποιητής στο ποίημα «Άλλοτε η θάλασσα…» είναι η επαναφορά και 26

συγκεκριμένα στο 2ο και 3ο στίχο που χρησιμοποιεί δύο φορές την λέξη «μαζί της» στην αρχή της πρότασης, γιατί θέλει να δώσει έμφαση στην στενή σχέση που έχει η θάλασσα με τα παιδιά. Τα μέρη του λόγου που επικρατούν στα ποιήματα του Σαραντάρη είναι τα ρήματα, ενώ χρησιμοποιεί πολλά ουσιαστικά, γιατί θέλει να δώσει έμφαση στις ασυνήθιστες εικόνες. Επίσης ο ποιητής δεν χρησιμοποιεί επίθετα αλλά αντιθέτως προσδιορισμούς του τόπου και του χρόνου και μάλιστα πολλοί στίχοι του ξεκινούν από χρονικούς προσδιορισμούς, όπως για παράδειγμα το «άλλοτε», «τις ημέρες», «τα βράδια», «τις νύχτες», γιατί θέλει να δείξει ότι όλα αυτά έγιναν στο παρελθόν και είναι τώρα αναμνήσεις. Τα ποιήματα του Σαραντάρη μου άρεσαν πολύ, γιατί οι εικόνες που μας περιγράφει με κάνουν να αισθάνομαι πολλά έντονα συναισθήματα, όπως χαρά και γαλήνη, καθώς μας δείχνουν ότι η φύση γίνεται σαν ένας φίλος μας που μπορούμε να περνάμε όμορφα μαζί της και μπορεί και να μας ηρεμεί. Επίσης τα ποιήματά του, μου δημιουργούν ένα συναίσθημα ελευθερίας, ειδικά στο στίχο που λέει ότι «η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της» όταν φαντάζομαι την εικόνα αυτή νιώθω σαν να φεύγει η ψυχή από το σώμα μου. Τέλος, τα ποιήματά του με κάνουν να νιώθω μία νοσταλγία, αφού οι αναμνήσεις του μοιάζουν σαν ένα όμορφο όνειρο. Δημήτρης Μενούνος

Ο Γιώργος Σαραντάρης είναι «μοντέρνος» ποιητής. Αυτά τα «καινούρια» ποιήματά του μπορεί να έχουν γραφτεί εδώ και χρόνια, αλλά ταυτόχρονα παραμένουν τόσο επίκαιρα, διότι οποιοσδήποτε, αυτή τη στιγμή, αν δει τα αστέρια, θα θυμηθεί σίγουρα κάτι το οποίο έκανε παλιά, δηλαδή στην παιδική του ηλικία. Επίσης οι πρωταγωνιστές των «καινούριων» ποιημάτων του Σαραντάρη, είναι τα αστέρια, η θάλασσα, ο άνθρωπος, που μας μαγεύουν με τις δικές τους ιστορίες. Μέσα σε αυτά τα ποιήματα υπάρχουν διάφορα σχήματα λόγου, τα οποία μπαίνουν για να κάνουν πιο όμορφα, για να περιγράψει τα συναισθήματα του, για την φύση. Σχήματα λόγου είναι η προσωποποίηση, που προσωποποιεί την φύση και την θάλασσα, και η μεταφορά. Τα ποιήματα τα οποία διάβασα, μου άρεσαν πολύ, επειδή ήταν πολύ διαφορετικά από άλλα ποιήματα, που έχω διαβάσει, επειδή θυμήθηκα την παιδική μου ηλικία, επίσης ήταν εύκολο να κατανοήσω τα συγκεκριμένα ποιήματα. Άγγελος Μέτσια Ο Γ. Σαραντάρης είναι ένας μοντέρνος ποιητής. Θεωρώ πως τα ποιήματά του είναι πολύ ενδιαφέροντα και ξεχωριστά, καθώς απ’ αυτά πολύ εύκολα μπορεί να εμπνευστεί ένας συγγραφέας και να γράψει μια ολόκληρη ιστορία. Στα ποιήματά του μπορούμε να διακρίνουμε πρωταγωνιστές. Αυτό μου κάνει μεγάλη εντύπωση, γιατί συνήθως στα ποιήματα δεν υπάρχουν πρωταγωνιστές. Μεγαλύτερη εντύπωση μου κάνει πως οι πρωταγωνιστές είναι τ’ αστέρια και η θάλασσα, γιατί συνήθως οι πρωταγωνιστές είναι άνθρωποι, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο θεωρώ τα ποιήματα του Σαραντάρη ξεχωριστά, ιδιαίτερα και ασυνήθιστα. Επίσης τα ποιήματά του μας παρουσιάζουν τους ανθρώπους και τη φύση σαν μια οικογένεια.

27

Ο Σαραντάρης χρησιμοποιεί και σχήματα λόγου όπως είναι η προσωποποίηση και η μεταφορά. Προσωποποιεί τα αστέρια και τη θάλασσα και κάνει τα’ αστέρια να θυμούνται παραμύθια που έλεγαν στον ποιητή όταν ήταν μικρός και τα κάνει και να του τα διηγούνται, ενώ κάνει τη θάλασσα να πηγαίνει δίπλα στον άνεμο και να κοιμάται. Αυτό το ποίημα μου αρέσει πάρα πολύ, γιατί είναι σαν μια μικρή ιστορία που μου λέγανε όταν ήμουνα μικρή. Λία Μεσχοράτζε Ο Γ. Σαραντάρης είναι ένας μοντέρνος ποιητής του οποίου τα ποιήματα είχα την τύχη να διαβάσω. Αυτό που κάνει μοντέρνα τα ποιήματα του Γ. Σαραντάρη είναι ότι δεν ακολουθεί τους κλασικούς κανόνες της ποίησης όπως ομοιοκαταληξία, έμμετρους στίχους και φανερό νόημα. Επίσης δεν χρησιμοποιεί σημεία στίξης. Οι πρωταγωνιστές των ποιημάτων του είναι κυρίως στοιχεία της φύσης (τα αστέρια, η θάλασσα, ο άνεμος). Παρουσιάζει τον άνθρωπο να ταυτίζεται με την φύση και να νοιώθει οικειότητα μαζί της. Ο κόσμος που παρουσιάζει ο Γ. Σαραντάρης μοιάζει σαν όνειρο, σαν να είναι μαγικός. Αυτό το βλέπουμε από τις εντυπωσιακές προσωποποιήσεις, τα επίθετα και τις παρομοιώσεις που χρησιμοποιεί. Θεωρώ ότι είναι ένας ταλαντούχος ποιητής, ο οποίος έχει έναν μοναδικό τρόπο να περιγράφει εικόνες της φύσης. Διαβάζοντας τα ποιήματά του συγκινούμαι και ένα αίσθημα νοσταλγίας και γαλήνης με πλημμυρίζει. Νοιώθω σαν να ταξιδεύω μαζί του στα τοπία που περιγράφει. Χρήστος Μηλαίος Ο Γ. Σαραντάρης είναι μοντέρνος ποιητής. Η ποίησή του είναι επηρεασμένη από τα συναισθήματά του και την καθημερινή ζωή. Τα ποιήματά του τα γράφει συνδυάζοντας την καθημερινότητα και τη φαντασία του. Τα πιο «καινούργια» του ποιήματα έχουν πολλές εικόνες από την φύση και πολλά σχήματα λόγου. Μέσα από τα ποιήματά του περνάει η αλήθεια και η ομορφιά της ζωής καθώς και η αγάπη προς τη φύση. Όσον αφορά τους πρωταγωνιστές των «καινούριων» ποιημάτων, ο ποιητής βάζει μέσα τον εαυτό του αλλά και άλλους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφεται κάθε μέρα καθώς και κάποια άλλα στοιχεία της φύσης. Οι άνθρωποι αυτοί είναι ο ίδιος ο ποιητής, κάποιοι φίλοι του που απολαμβάνουν τη φύση, τη θάλασσα, τα αστέρια και γενικά τη ζωή. Ο ποιητής μιλάει για τη φύση με έναν ευχάριστο τρόπο και φαίνεται πως έχει αποκτήσει μία οικειότητα μαζί της. Στα περισσότερα ποιήματα την παρουσιάζει ως οικογένειά του. Στο πρώτο ποίημα, τα αστέρια θυμούνται κάποια παραμύθια και τα διηγούνται στον ποιητή και σε κάποια άλλα παιδιά. Εδώ ο ποιητής παρουσιάζει τα αστέρια ως έναν άνθρωπο και από αυτό καταλαβαίνουμε πως τα αστέρια τα θεωρεί οικογένειά του. Στο δεύτερο ποίημα ο πρωταγωνιστής είναι η θάλασσα η οποία μεταμορφώνεται σε ένα ζωντανό πρόσωπο που γέρνει πλάι στον άνεμο και κλείνει τα μάτια. Στο τρίτο ποίημα ο ποιητής μαζί με τους φίλους του παίζουν με τη θάλασσα. Αρχικά η θάλασσα τους σηκώνει στα φτερά της. Μαζί κοιμούνται και ψαρεύουν. Μαζί κολυμπούν και μαζί με τη θάλασσα κάνουν τα πάντα. Όταν δεν είναι η θάλασσα μαζί τους, είναι μαζί τους ο Θεός για να τους κοιτάει και να χαίρεται που οι άνθρωποι φροντίζουν τα δημιουργήματά του.

28

Το συναίσθημα που κυριαρχεί στον κόσμο είναι η χαρά. Αυτό το καταλαβαίνουμε κυρίως στο τρίτο ποίημα. Εκεί όλοι οι άνθρωποι είναι χαρούμενοι και κολυμπούν μέσα στις φωνές και τα χρώματα. Τραγουδούν τις νύχτες και τα συναισθήματα που κυριαρχούν είναι η χαρά και η ευτυχία. Όταν κάποιος νιώθει πραγματική χαρά τίποτα δεν τον σταματάει να συνεχίσει να είναι χαρούμενος. Αντιθέτως νιώθει ότι πετάει ψηλά, πολύ ψηλά! Η κατάσταση αυτή μου θυμίζει την άνοιξη. Βλέπω την ολάνθιστη φύση, τους κήπους των σπιτιών στολισμένους με τα πανέμορφα λουλούδια και τα δέντρα να γεμίζουν με άνθη. Γι’ αυτό κάθε μέρα έρχομαι σε επαφή με την φύση. Επίσης υπάρχουν και πολλά σχήματα λόγου στα ποιήματα του Σαραντάρη. Τα περισσότερα είναι μεταφορές και προσωποποιήσεις. Όσον αφορά τα μέρη του λόγου, υπάρχουν πολλά επίθετα και ρήματα καθώς και ουσιαστικά. Τα ποιήματα αυτά μου αρέσουν γιατί αναφέρονται στην καθημερινότητα, τονίζουν την ομορφιά της φύσης και την αξία της ζωής. Κατερίνα Μπακογιάννη Ο Γ. Σαραντάρης είναι ένας μοντέρνος ποιητής, τα ποιήματά του είναι γραμμένα σε ιδιαίτερη μορφή και χαρακτήρα. Συνήθως γράφει χωρίς μέτρο ή ομοιοκαταληξία, όμως όλα τα συνδυάζει αρμονικά. Ακόμα και με το «σκοτεινό» νόημα που τις περισσότερες φορές χρησιμοποιεί, τα ποιήματά του γίνονται κατανοητά και ευανάγνωστα. Στα τρία τελευταία του έργα, «Τ’ αστέρια θυμούνται τα παραμύθια», «Σιγά-σιγά απόψε η θάλασσα» και «Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της», τα στοιχεία της φύσης και γενικότερα η εξοχή είναι οι πρωταγωνιστές που κυριαρχούν. Ο άνθρωπος μέσα σε αυτά νιώθει γαλήνη, ηρεμία και φαίνεται πως εναρμονίζεται και δεν την φοβάται. Η σχέση τους παρουσιάζεται σαν αδελφική κι αυτό το αντιλαμβανόμαστε καθώς ο άνθρωπος μέσα από τα ποιήματα του Σαραντάρη δείχνει εξοικειωμένος με αυτήν και δεν την τρέμει ως συνήθως. Οι άνθρωποι όταν βγαίνουν στη φύση αισθάνονται ανάπαυση, χαλαρώνουνε και απολαμβάνουνε τα όμορφα τοπία της χώρας μας. Σε αντίθεση με τον τελευταίο καιρό, όπου αυτό έχει παύσει να είναι καθημερινότητα και ο κόσμος αναγκάζεται να ζει έγκλειστος και να μην μπορεί να ζει μέσα στην φύση. Στα «καινούρια» ποιήματά του παρατηρείται ότι κυριαρχεί η προσωποποίηση. Ο ποιητής την χρησιμοποιεί, ώστε να δώσει στο ποίημα ζωντάνια και παραστατικότητα. Θέλει να τονίσει τα στοιχεία της φύσης και για να το πετύχει αυτό τους αποδίδει ανθρώπινες ιδιότητες και συμπεριφορές. Το καθένα από αυτά τα ποιήματα είναι ξεχωριστό, ιδιαίτερο και ευχάριστο. Ο ποιητής έχει αποδώσει το νόημα με εξαιρετικό τρόπο έτσι ώστε να είναι εύκολο για τους αναγνώστες. Τέλος, τα ποιήματά του Σαραντάρη σου μεταδίδουν τα αισθήματα των προσώπων τους κάνοντάς σε να επιθυμείς την συνέχεια της ανάγνωσης τους. Πηνελόπη Μπακογιάννη

29

Ο Γιώργος Σαραντάρης είναι μοντέρνος ποιητής καθώς τα ποιήματά του έχουν βαθύ και σκοτεινό νόημα… Η φύση είναι ο κύριος πρωταγωνιστής των ποιημάτων του. Συχνά στα ποιήματά του βλέπουμε έντονες αναφορές στη θάλασσα, στον άνεμο, στα αστέρια και στις εναλλαγές των καιρικών φαινομένων. Η σχέση του με τη φύση είναι οικεία και όταν έρχεται σε επαφή μαζί της το μυαλό του και η ψυχή του γαληνεύει, νιώθει χαρά και συντροφικότητα. Ο Γιώργος Σαραντάρης ζει σε έναν κόσμο που νιώθει ελευθερία μόνο στη φύση. Στους στίχους του ποιήματος «Άλλοτε η θάλασσα…» διαπιστώνουμε την χαρά και τον ενθουσιασμό των ανθρώπων όταν είναι κοντά της. Επίσης τα ποιήματά του δηλώνουν ανεμελιά και ευτυχία καθώς ο κόσμος του είναι εμπλουτισμένος με χρώματα, τραγούδια και χαρά. Ένα ακόμη στοιχείο για τον κόσμο του Γ. Σαραντάρη, το οποίο το βλέπουμε στους τελευταίους στίχους του ποιήματος «Άλλοτε η θάλασσα…» είναι πως είναι θεϊκός και όταν λείπει η φύση είναι κοντά μας και συντροφιά μας ο Θεός. Στα ποιήματα του Γιώργου Σαραντάρη επικρατεί η προσωποποίηση της φύσης. Επιπροσθέτως τα ποιήματά του έχουν ελεύθερο στίχο και αρκετά δεν ομοιοκαταληκτούν. Έχουν ανισοσύλλαβες στροφές και λίγα σημεία στίξης. Τα ποιήματα αυτά του Γιώργου Σαραντάρη χρησιμοποιώντας το α’ πληθυντικό πρόσωπο με έκαναν να ταξιδέψω μαζί του και την ώρα που τα διαβάζω να νιώθω πως είμαι και εγώ εκεί. Μέσα στα ποιήματα του βρήκα χρώματα, τραγούδια, χαρά και στιγμές, στοιχεία που αναζητώ και εγώ στον κόσμο που ζω. Με ευχαρίστηση θα διάβαζα ξανά κάποιο ποίημά του. Βασιλική Μπινιάρη Ο Γ. Σαραντάρης είναι ένας μοντέρνος ποιητής επειδή τα ποιήματά του έχουν ελεύθερο στίχο καθώς και σκοτεινό νόημα. Στα ποιήματα αυτά οι κύριοι πρωταγωνιστές είναι τα στοιχεία της φύσης. Δηλαδή είναι τα αστέρια, ο άνεμος και θάλασσα. Ο άνθρωπος και τα στοιχεία της φύσης έχουν μια ιδιαίτερη σχέση εμπιστοσύνης και συντροφικότητας μεταξύ τους. Επίσης παρουσιάζουν έναν κόσμο μοναδικό και αξιοζήλευτο, ο οποίος θυμίζει πολύ τον παράδεισο. Στα ποιήματα αυτά συναντάμε πολλά σχήματα λόγου όπως η παρομοίωση, η προσωποποίηση, η επανάληψη, η κυριολεξία και το ασύνδετο σχήμα. Κυριαρχούν κυρίως στις εικόνες. Τα ποιήματα αυτά ήταν ενδιαφέροντα λόγω της ζωηρότητάς τους και των εικόνων τους. Γιώργος Μπισκένης Ο Γ. Σαραντάρης είναι ένας μοντέρνος ποιητής γιατί τα ποιήματά του δεν έχουν τον ίδιο αριθμό στίχων σε όλες τις στροφές. Οι στίχοι δεν έχουν ομοιοκαταληξία και το κείμενο είναι ελεύθερο. Ο Σαραντάρης παρουσιάζει άψυχα αντικείμενα (αστέρια, θάλασσα) να έχουν ψυχή και να συντροφεύουν τους ανθρώπους στα όνειρα και τις σκέψεις τους. Η θάλασσα και τα αστέρια γίνονται πρωταγωνιστές των ποιημάτων του Σαραντάρη. Η σχέση του ανθρώπου με την φύση είναι δυνατή. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει ξεχωριστά από την φύση και αυτό μας θυμίζει ότι η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος είναι η καταστροφή του ανθρώπου. Το κυρίαρχο σχήμα λόγου είναι η παρομοίωση. Τα μέρη του λόγου που κυριαρχούν είναι τα ουσιαστικά.

30

Στα ποιήματα που διάβασα μου άρεσαν οι εικόνες της συνύπαρξης ανθρώπου και φύσης που δημιουργούσε ο ποιητής. Ένιωσα ότι θα ήθελα να είμαι και εγώ εκεί, στην θάλασσα και στον αέρα κάτω από τον καθαρό και ξάστερο ουρανό. Ορέστης Μπούρας Ο Γ. Σαραντάρης είναι μοντέρνος ποιητής. Δημιουργεί πολύ πρωτότυπα και μοναδικά ποιήματα. Κάποια από αυτά είναι «Τ’ αστέρια θυμούνται τα παραμύθια», «Σιγά –σιγά απόψε η θάλασσα», «Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της». Τα ποιηματά του είναι διδακτικά και ψυχαγωγικά για τα παιδιά. Ο ποιητής φαίνεται από τα ποιήματά του να έχει μία λατρεία για τη φύση αφού ως πρωταγωνιστές του σε αυτά ήταν πάντα η φύση και ο άνθρωπος. Στο πρώτο ποίημά του (Τα αστέρια θυμούνται τα παραμύθια) ο Γ. Σαραντάρης πρωσοποποεί τα αστέρια και τα κάνει πρωταγωνιστές στο ποίημά του. Αυτά είναι ψηλά στον ουρανό και θυμούνται τα παιδικά παραμύθια και τις ιστορίες που εμείς έχουμε ξεχάσει και προσπαθούν να μας τα θυμίσουν, με τον καθαρό αέρα δεν σκεφτόμαστε τίποτα. Στο άλλο ποίημα μιλά για την θάλασσα που κοιμάται μαζί με τον άνεμο. Είναι σαν δύο αχώριστοι φίλοι που είναι όλη την ώρα μαζί και παίζουν. Ακόμα και όταν πάνε να κοιμηθούν δεν μπορούν να αποχωριστούν, και στο τελευταίο του ποίημα που πάλι είναι για την φιλία αλλά αυτή τη φορά μιλά για τον άνθρωπο και τη θάλασσα. Εξιστορεί όλα τα πράγματα που έκαναν μαζί σαν ο ποιητής να λέει για την παιδική του φιλία με θάλασσα. Αυτό το ποίημα έχει πολλές μεταφορές αλλά και προσωποποιήσεις. Μου άρεσαν και τα τρία ποιήματά του Γ. Σαραντάρη γιατί κι εγώ λατρεύω τη φύση αλλά και στα ποιήματά του αναφέρει πόσο καλή και ωραία ήταν η φιλία του ανθρώπου με τη φύση. Δανάη Νίκα Ο Γ. Σαραντάρης είναι μοντέρνος ποιητής. Η ποίησή του είναι απλή αλλά γεμάτη νόημα. Χρησιμοποιεί απλές λέξεις και μας δίνει όμορφες εικόνες. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στα ποιήματά του διακρίνουμε μια μελαγχολία και μια θλίψη, ίσως μια νοσταλγία. Εκφράζεται η ανησυχία του ανθρώπου και η ανάγκη του για ψυχική γαλήνη. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μας θυμίζει λίγο τη σημερινή κατάσταση. Εμείς οι άνθρωποι αυτή την περίοδο λόγω του κορονοϊού και της καραντίνας νιώθουμε νοσταλγία για τη ζωή μας όπως ήταν πριν και συχνά μελαγχολούμε. Έχουμε ανάγκη να ξεφύγουμε με «ταξίδια του νου» όπως αναφέρει και ο ποιητής. Αυτό που μου αρέσει στα ποιήματά του είναι ο συνδυασμός της ποίησης με τη φιλοσοφία. Πρωταγωνιστές των ποιημάτων του είναι τα αστέρια, ο ουρανός, η θάλασσα, ο άνεμος, ο ήλιος. Τα κυρίαρχα σχήματα λόγου είναι η προσωποποίηση («Τα αστέρια θυμούνται τα παραμύθια», «τραγούδια που ξεψύχησαν από καιρό», «η θάλασσα έγειρε πλάι στον άνεμο και έκλεισε τα μάτια») αλλά και οι εικόνες καθώς και μεταφορές («σταματήσωμε τα ταξείδια του νου»). Τα μέρη του λόγου που συναντάμε στις προσωποποιήσεις είναι τα ουσιαστικά. Δέσποινα Ντζακώστα

31

Ο Γ. Σαραντάρης είναι ένας μοντέρνος ποιητής. Τα ποιήματά του δε μοιάζουν με την παραδοσιακή ποίηση της εποχής του. Η γλώσσα του είναι καθαρή, απλή χωρίς ιδιαίτερα στολίδια. Ο στίχος του είναι πιο ελεύθερος και δεν υπάρχει αυστηρή ομοιοκαταληξία. Δεν υπάρχουν καθόλου σημεία στίξης. Τα νοήματα δεν είναι τόσο καθαρά και οι εικόνες που χρησιμοποιεί είναι αταίριαστες και δε συμφωνούν με την πραγματικότητα. Στα ποιήματα που διαβάσαμε («Τ’ αστέρια θυμούνται τα παραμύθια», «Σιγά-σιγά απόψε η θάλασσα», «Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της») πρωταγωνιστεί η φύση και κυρίως η θάλασσα. Υπάρχουν ζωντανές εικόνες του ανθρώπου που ονειροπολεί κάτω από τα αστέρια, κοντά στη θάλασσα ή κάτω από τα δέντρα και τα σύννεφα. Η σχέση του ανθρώπου με τα στοιχεία της φύσης είναι μία σχέση αγάπης και ενότητας που αφήνει να φανεί μια παιδική αθωότητα. Επίσης, στα ποιήματά του αυτά υπάρχει μια φιλοσοφία, μια στάση ζωής «Να σκορπάμε και να παίρνουμε χαρά». Ο άνθρωπος ολοκληρώνεται και είναι χαρούμενος μόνο όταν προσφέρει, τότε νιώθει πως είναι κοντά του ο Θεός. Ο Γ. Σαραντάρης χρησιμοποιεί τα σχήματα του λόγου με πρωτοποριακό τρόπο για την εποχή του. Οι μεταφορές του είναι τολμηρές και δημιουργούν εικόνες που δεν ταιριάζουν με την πραγματικότητα και με τη λογική π.χ. ανεβαίνουν τα όνειρα στον αέρα, κολυμπούσαμε μέσα στις φωνές και στα χρώματα, ψαρεύουμε πουλιά στον αέρα, τα ταξίδια του νου, μας οδηγούσε ο Γαλαξίας κ.ά. Ακόμα, προσωποποιείται η θάλασσα, τα αστέρια, ξεψυχάνε τα τραγούδια, προσεύχονται τα κοχύλια κ.ά. Η γλώσσα του είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί ένας άνθρωπος στην καθημερινότητά του. Δεν υπάρχουν επίθετα παρά μόνο όσα είναι αναγκαία. Κυριαρχούν τα ρήματα και τα ουσιαστικά. Μου άρεσαν αυτά τα ποιήματα, γιατί παρόλο που ο Γιώργος Σαραντάρης είναι μοντέρνος ποιητής δεν είναι δυσνόητα και παρουσιάζουν εικόνες από τη φύση που μου είναι πολύ γνώριμες. Επίσης, η ατμόσφαιρα που δημιουργούν όταν τα διαβάζει κάποιος είναι ηρεμίας, ασφάλειας και αγάπης. Θοδωρής Ξανθόπουλος

32

Ασκήσεις δημιουργικής γραφής με αφόρμηση ποιήματα του Γ. Σαραντάρη Διαβάστε τα ποιήματα «Ο άνεμος βρέχει τα πόδια του μέσα στα σύννεφα», «Στην κορυφή της θάλασσας», «Κόρη». Το καθένα απ’ αυτά αφηγείται μια ιστορία. Κάθε ιστορία αποτελείται από διαφορετικά «μοτίβα», όπως είδαμε και στην Οδύσσεια. Προσπαθήστε να φτιάξετε μια δική σας ιστορία συνδυάζοντας κάποια ή όσα περισσότερα μπορείτε απ’ αυτά. Εναλλακτικά, αφηγηθείτε με δικά σας λόγια την «ιστορία» που μας λέει ένα απ’ αυτά. Ο ΑΝΕΜΟΣ ΒΡΕΧΕΙ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΤΟΥ μέσα στα σύννεφα Τα σύννεφα είναι η δική μας σημαία Έχουν φαρδείς δρόμους Κι εκεί πηγαίνουν τα καλά παιδιά του ήλιου Με τόξα και ασπίδες Να παίξουν τη γήινη χαρά Εκεί εμείς αλλάζουμε ρούχα Γινόμαστε ήρωες Απλώνουμε στα φτερά των πουλιών Την ειρήνη * ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ Ο άνεμος μαζεύει τ’ άλογά του Και ύστερα τα πάει με το καλό Προς τ’ άστρα (…) * Κόρη Η μικροσκοπική ψυχή σου σ’ ένα τριανταφυλλένιο σύννεφο κοιμάται· αόρατη δίχως να το καταλαβαίνει ούτε αυτή ταξιδεύει στον ουρανό όπου το γαλάζιο της θαμπώνει πίσω απ’ τα βλέφαρα τα μάτια πίσω απ’ τα μάτια μέσα στο τριανταφυλλένιο σύννεφο την ξαπλωμένη αόρατη ψυχή

33

Αφηγούμαι την ιστορία που διάβασα στο ποίημα… «Κόρη» Είναι ένα κορίτσι που ονειρεύεται και στο όνειρο της πετάει στον ουρανό ξαπλωμένη σε ένα σύννεφο. Ο φωτεινός ουρανός την τυφλώνει. Πιστεύω ότι είναι το φως της ημέρας που μπαίνει από το παράθυρό της. Το φως αυτό την μαγεύει και έχει μία μεγάλη δύναμη πάνω της. Η ψυχή μας έχει την τάση να θέλει να ενωθεί με τον ουρανό. Κάποιες φορές αυτά που νιώθουμε δεν μπορεί να τα επεξεργαστεί το μυαλό μας επειδή λειτουργεί μόνο λογικά και δεν αισθάνεται σαν την ψυχή. Εμμανουέλα Μαστοράκη Στο ποίημα «Κόρη» ο ποιητής κοιτάζει ένα βρέφος, κορίτσι, καθώς αυτό κοιμάται. Συγκινείται τόσο από την γαλήνη και την αθωότητα της εικόνας αυτής που παρομοιάζει την ψυχή του βρέφους να κοιμάται σε ένα σύννεφο που ταξιδεύει στον ουρανό. Χρήστος Μηλαίος Διαβάζοντας το ποίημα «Κόρη», βλέπω την ιστορία ενός μικρού κοριτσιού, που κοιμάται πάνω στο ροζ μαξιλάρι της και δεν καταλαβαίνει ότι ονειρεύεται και νιώθει να ταξιδεύει ψηλά στον ουρανό και εκεί η εκθαμβωτική λάμψη από το γαλάζιο του ουρανού μαγεύει την ψυχή της και γι΄ αυτό παραμένει βυθισμένη στο όμορφο όνειρό της. Δημήτρης Μενούνος «[Ο άνεμος βρέχει τα πόδια του…]» Το ποίημα «Ο άνεμος βρέχει τα πόδια του μέσα στα σύννεφα» περιγράφει την Ελλάδα και μερικά απ’ τα χαρακτηριστικά της. Αρχικά, με ιδιαίτερο τρόπο, προσπαθεί να αναπαραστήσει τη σημαία της Ελλάδας, συμβολίζοντάς την με τον γαλάζιο ουρανό που ενώνεται με τις σειρές απ’ τα άσπρα σύννεφα, όπου είναι σαν δρόμοι και θυμίζουν τις λωρίδες απ’ την σημαία της χώρας μας. Στη συνέχεια, τα παιδιά του ήλιου, συμβολίζουν τις ακτίνες του, που φτάνουν στην Ελλάδα και προκαλούν ευημερία και χαρά. Τέλος, στους τελευταίους στίχους, ο ποιητής μας αφηγείται, ότι η Ελλάδα πέρασε και από πολέμους και οι κάτοικοί της έγιναν ήρωες και πολεμιστές, που όμως κατάφεραν και έφεραν την ειρήνη στην χώρα μας. Πηνελόπη Μπακογιάννη Ο άνεμος παίρνει ανθρώπινη μορφή. Περπατά στη φύση και βρέχει τα πόδια του στα σύννεφα που είναι στην θάλασσα. Η θάλασσα είναι σαν ένας μεγάλος δρόμος των ονείρων. Φυσικά αυτός ο δρόμος είναι φαρδύς και απέραντος. Στον δρόμο αυτό που φτιάχνει η θάλασσα κατεβαίνουν τα παιδιά του ήλιου. Παίρνουν τις ασπίδες και τα τόξα τους για να παίξουν το παιχνίδι τους. Εκεί ο άνθρωπος μεταμορφώνεται. Γίνεται ο ήρωας της ιστορίας και παίζει με τα παιδιά του Ήλιου στα φτερά των πουλιών. Όλοι γίνονται ένα, παίζουν αρμονικά και επικρατεί ειρήνη 34

Δανάη Νίκα Στο ποίημα «Ο άνεμος βρέχει τα πόδια του μέσα στα σύννεφα» παρακολουθούμε την ιστορία των παιδιών της ειρήνης, των νέων που αγωνίζονται για το καλό, όχι με τη βία, αλλά με την καλοσύνη και τη χαρά της ζωής. Η πατρίδα των παιδιών αυτών είναι ο ουρανός και για σημαία τους έχουν τα σύννεφα που ταξιδεύουν ελεύθερα. Είναι τα παιδιά της φύσης που έχουν πατέρα τους τον ήλιο και πολεμούν με πρωτόγονα τόξα και ασπίδες, όχι για να σκοτώσουν κάποιον εχθρό, αλλά για να παίξουν και να χαρούν με τα απλά πράγματα της γης. Η επαφή με τα στοιχεία της φύσης μεταμορφώνει τα παιδιά σε ήρωες της ειρήνης, που την μεταφέρουν πάνω στα φτερά των πουλιών, για να φτάσει στα πέρατα του κόσμου και να φέρει τη γαλήνη και τη χαρά σε όλους τους ανθρώπους. Άννα Μαρία Νάτση Το ποίημα «Ο άνεμος βρέχει τα πόδια του μέσα στα σύννεφα» του Σαραντάρη, όπως και τα περισσότερα ποιήματα του, αφηγείται μια ιστορία. Η ιστορία αρχίζει κάπως έτσι: Ο άνεμος ξέγνοιαστος βάζει τα πόδια του στα σύννεφα και τα βρέχει από το νερό που αποτελούνται. Τα σύννεφα είναι σαν μια σημαία. Η δική μας. Ακολουθούν το λαμπρό και φωτεινό ήλιο μας. Σαν οι στρατιώτες τον στρατηγό, έτσι και αυτά με πανοπλίες και όπλα. Αυτοί, όμως, οι στρατιώτες παίζουν μαζί μας, με τους ανθρώπους της Γης. Και φέρνουν άλλες εποχές και εμείς δεν είμαστε πια απλοί άνθρωποι, αλλά ήρωες που δίνουμε την ειρήνη στα πουλιά για να την πάνε σε όλο τον κόσμο και να την μοιράσουν στους ανθρώπους. Θάλεια Ξούρια

Φτιάχνω μια δική μου ιστορία συνδυάζοντας αφηγηματικά μοτίβα από ποιήματα του Σαραντάρη… Ο πατέρας των αστεριών Ο άνεμος είναι ο πατέρας των αστεριών. Κάθε βράδυ όταν πέφτει να κοιμηθεί τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι και φωτίζουν τον ουρανό. Και εμείς οι άνθρωποι τα βλέπουμε και γαληνεύει η ψυχή μας. Την άλλη μέρα το πρωί ξυπνάει ο άνεμος και τιμωρεί, βγαίνουν και τα σύννεφα και πιάνει σκοτεινιά, μελαγχολία. Δέσποινα Ντζακώστα

35

Η ελευθερία των λαών οφείλεται στον αγώνα πολλών ανθρώπων. Κάποιοι από αυτούς τώρα κοιμούνται στην κορυφή της θάλασσας. Κι εκεί πηγαίνει να τους αναστήσει η ξαπλωμένη αόρατη ψυχή τους η οποία κοιμάται σε ένα τριανταφυλλένιο σύννεφο. Η ψυχή αυτή ταξιδεύει προς τον ουρανό και στο τέλος γίνεται ένα λαμπερό αστέρι. Τώρα αυτά τα αστέρια πίσω από τα κλειστά τους μάτια καθρεφτίζονται στη θάλασσα και παρατηρούν πόσο διαφορετικός είναι ο ουρανός από τον κανονικό τον κόσμο. Έχει φαρδιούς δρόμους και ο καθένας από αυτούς οδηγεί προς την ειρήνη. Κατερίνα Μπακογιάννη Δυνατός άνεμος σαρώνει τη θάλασσα. Τον σέρνουν αφηνιασμένα άλογα που καλπάζουν προς τον μακρινό ορίζοντα. Τεράστια κύματα σηκώνονται και χτυπιούνται το ένα με το άλλο. Ύστερα επικρατεί απόλυτη σιωπή. Σε λίγο άλλαξε ο άνεμος τη πορεία του και τώρα κατευθύνεται προς τον ουρανό σκορπίζοντας εδώ και εκεί τα σύννεφα, φαίνεται πως είδε τα αστέρια να λάμπουν και άρχισε το ταξίδι του προς τον έναστρο ουρανό. Η θάλασσα γαλήνεψε. Άγγελος Ντάσης

Ένα μικρό κορίτσι κοιμάται κάτω από ένα αφράτο τριανταφυλλί σύννεφο στον ουρανό. Δεν την βλέπει κανείς, γιατί είναι αόρατη. Στον ύπνο της βλέπει πως ο ουρανός γεμίζει ομάδες παιδιών. Είναι τα καλά παιδιά του ήλιου και μερικά παιδιά από τη γη. Τα παιδιά του ήλιου έχουν φωτεινά πρόσωπα και ολόξανθα μαλλιά που αστράφτουν. Παίζουν ένα γήινο παιχνίδι, που είναι ο πόλεμος. Δεν τον έχουν ζήσει αλλά τα μαγεύει. Κρατάνε ασπίδες, τόξα και κοντάρια και είναι πολύ χαρούμενα. Τα παιδιά όμως της γης έχουν πάθει πολλά από τον πόλεμο και θέλουν να έχουν Ειρήνη. Γι’ αυτό αλλάζουν τα ρούχα τους και γίνονται ήρωες. Ήρωες όχι για να πολεμήσουν, αλλά να κάνουν κάτι πιο δύσκολο. Να προσπαθήσουν να βασιλεύσει η ειρήνη σε όλο τον κόσμο. Απλώνουν λοιπόν, στα φτερά των πουλιών την ειρήνη, για να επικρατήσει παντού. Ο άνεμος κοιτάζει τα παιδιά που παίζουν και η ψυχή του ημερεύει, καθώς βλέπει την αθωότητά τους. Ευχαριστημένος βρέχει τα πόδια του στα σύννεφα και δροσίζεται. Σήμερα δε θα ταλαιπωρήσει τη φύση. Δε θα φέρει καταιγίδα ούτε τρικυμία στη θάλασσα. Παίρνει τα ατίθασα άλογά του από την κορυφή της θάλασσας και ήσυχα τα πηγαίνει να ξεκουραστούν στα αστέρια. Όλη η φύση γαληνεύει. Παντού επικρατεί ηρεμία. Ακούγονται μόνο οι φωνές από τα παιχνίδια των παιδιών. Θοδωρής Ξανθόπουλος Ήταν ένα βροχερό μεσημέρι του Φλεβάρη και όλη η οικογένεια έμεινε στο σπίτι. Συζητούσαμε πολλή ώρα στο τραπέζι για το τι χαμό θα κάνει αυτή η καταιγίδα στα χωράφια του παππού και του θείου Αντώνη. Εγώ ήμουν χαμένη στις σκέψεις μου. Χωρίς να ακούω τις φωνές του θείου και την μαμά μου να ρωτάει εμένα και το ξάδερφό μου αν θέλουμε να φάμε και άλλη σούπα. Κοιτούσα ξανά και ξανά από το παράθυρο την θάλασσα, τα κύματα. Γινόταν χαλασμός. Είχε 36

κυριολεκτικά ανοίξει ο ασκός του Αιόλου. Τότε ξαφνικά μέσα από τα κατάμαυρα σύννεφα φάνηκαN οι υπέρλαμπρες ακτίνες του ήλιου. Ήταν σαν θαύμα. Όλοι στο τραπέζι σώπασαν – ακόμη και ο θείος Αντώνης– και κοιτούσαν μαγεμένοι. Πήρα από το χέρι τον ξάδερφό μου και ανεβήκαμε τρέχοντας στο δωμάτιό μας. Είχα σκαρφιστεί μια ιδέα. Ο ουρανός σιγά σιγά καθάριζε και φάνηκε γαλάζιο. Με μιας βάζω στην τσάντα μου το κουτί πρώτων βοηθειών που μας έδωσαν για ώρα ανάγκης δύο μπουκάλια νερό και πήρα και δυο τυρόπιτες από την κουζίνα φόρεσα γαλότσες και ένα αδιάβροχο μπουφάν. Το ίδιο έκανε και ο Μάριος, ο ξάδερφός μου και βγήκαμε κρυφά από την πίσω πόρτα της αυλής. Πήραμε μαζί μας τον Τζακ τον σκύλο μας και σιγά σιγά, βήμα με βήμα ανεβαίναμε το βουνό. Μοιάζαμε σαν βρεγμένες γάτες – πεζοπόροι-ορειβάτες. Φτάσαμε στο εκκλησάκι του Αϊ Γιώργη. Περάσαμε το εκκλησάκι και μας έμενε ακόμη να περάσουμε την φωλιά της Βάγιας. Η Βάγια είναι μία κουκουβάγια που βοηθήσαμε εγώ και ο μπαμπάς μου πριν 4 χρόνια και τώρα μας συνοδεύει κάθε φορά μέχρι το δεντρόσπιτό μας. Και ναι, καλά καταλάβατε, πηγαίνουμε προς το δεντρόσπιτό μας και επίσης ναι το Βάγια βγαίνει από το κουκουβάγια. Θέλουμε ακόμη 2 λεπτά αναρρίχηση και 3 περπάτημα και φτάσαμε στον προορισμό μας. Κουρασμένοι και πλέον πεινασμένοι –να που η μαμά μου καλά έκανε και ρωτούσε αν πεινάμε κι άλλο– φτάσαμε. «Και ιδού το θαύμα»», λέω στον Μάριο. Ο ουρανός καθάριζε, τα σύννεφα έφευγαν, ο ήλιος μαζί με τα παιδιά του βγήκαν να σκορπίσουν την χαρά. Κοιτούσα το απέραντο γαλάζιο να ηρεμεί. Ο ήλιος άπλωσε τα φτερά του και σκόρπισε τη χαρά. Βασιλική Μπινιάρη Πλησίαζε το τέλος του καλοκαιριού και οι διακοπές μας σύντομα θα τελείωναν. Ήταν η τρίτη συνεχόμενη χρονιά που είχαμε πάει στο νησί για να ξεφύγουμε από το άγχος και τη μονοτονία της καθημερινότητας στην Αθήνα. Την προηγούμενη μέρα πριν την αναχώρησή μας πήγαμε για μπάνιο στην παραλία και καθίσαμε από το μεσημέρι μέχρι αργά το απόγευμα. Όλη την ώρα αισθανόμασταν ότι η θάλασσα δεν ήταν απλώς κάτι άψυχο, αλλά ότι βρισκόταν μαζί μας και κελαηδούσε συνοδεύοντας τις φωνές της ξεγνοιασιάς και του παιχνιδιού. Μας φαινόταν ότι τα κύματα πηγαίνουν μ’ ένα ρυθμό πουλιού, το οποίο προσπαθούσαμε να ακολουθήσουμε τρέχοντας, γελώντας και πλατσουρίζοντας. Ακόμα και ο ουρανός έβαλε φτερά, μεγάλα φτερά και πάλλονταν στον ρυθμό του πανηγυριού. Ο αέρας ο ίδιος ήταν ένα λουλούδι, αισθανόμασταν ότι ο άνεμος ρέει μέσα στην καρδιά μας γεμάτος αρώματα και χρώματα, και μετά να μας παίρνει στην αγκαλιά του, αγκαλιά γλυκύτερη κι από έναν ύπνο. Καθώς έφτασε η ώρα να φύγουμε αποχαιρετώντας τον μυστικό μας παράδεισο, μας φάνηκε ότι ο ήλιος ακουμπάει στην παλάμη ενός θεού καθώς βασίλευε ήρεμος και κουρασμένος. Ο ουρανός έμεινε τώρα μόνος του, τόσο κοντινός χωρίς την παρουσία του ήλιου που μου φάνηκε για μια στιγμή σαν ένα χέρι απλωμένο επάνω μου, ένα χέρι που με προστάτευε από κάθε φόβο και ανησυχία στο δρόμο της επιστροφής. Άννα Μαρία Νάτση

37

Χρησιμοποιήστε κάποιους ή όσους περισσότερους μπορείτε από τους στίχους από τα ποιήματα του Σαραντάρη που διαβάσαμε ή από τους παρακάτω στίχους σε ένα δικό σας ποίημα ή πεζό κείμενο: Τα κύματα πηγαίνουν/ μ’ ένα ρυθμό πουλιού * Ο άνεμος ρέει μέσα στην καρδιά μας/ Σαν ουρανός που έχασε το δρόμο * Η θάλασσα είταν μαζί μας και κελαηδούσε * Ο ουρανός έβαλε φτερά/ Μεγάλα φτερά/ Κι άναψαν οι κάμποι * Ο ουρανός μού φάνηκε σαν ένα χέρι απλωμένο πάνω μου * Ο αέρας ο ίδιος είναι ένα λουλούδι * Ο ήλιος ακουμπάει στην απαλάμη ενός θεού/ όπου το μυρωμένο φως του λυώνει * Με την αυγή στην αγκαλιά τους/ Μπήκαν στον ουρανό να κοιμηθούν * Γλυκύτερη κι από έναν ύπνο/ Από μακρυά έρχεται η χαρά

Στον ανοιχτό αγέρα τα όνειρά μας αφηγούνται στα αστέρια όνειρα που ξεψύχησαν πριν από καιρό. Τα βράδια ξαπλώναμε κάτω από τα δέντρα και τα σύννεφα δίχως ανησυχίες και όταν ξυπνούσαμε ακολουθούσαμε το φως. Εμμανουέλα Μαστοράκη Με την αυγή στην αγκαλιά τους σαν ουρανός που έχασε το δρόμο τα κύματα πηγαίνουν μ’ ένα ρυθμό πουλιού. Παίζουν κρυφτό με τις ηλιαχτίδες και εκεί όπου το μυρωμένο φως του ήλιου λιώνει, αυτά τρέχουν να ξεφύγουν. Μπαίνει στο παιχνίδι ο άνεμος, ο σκανταλιάρης ρέει μέσα στην καρδιά τους και οδηγεί γοργά τα κύματα στην κρυψώνα τους. Βυθίζονται στην καταγάλανη αγκαλιά της και αυτή έμεινε μαζί τους και κελαηδούσε 38

Με γλυκό νανούρισμα τα αποκοιμίζει. Ο ουρανός έβαλε φτερά μεγάλα και σαν χέρι απλωμένο, αρπάζει τις πορτοκαλένιες αχτίνες και τις ακουμπάει στην απαλάμη ενός θεού. Δημήτρης Μενούνος Το Νερό Το νερό γεννιέται στον ουρανό Αρχίζει την ζωή του βοηθώντας Μετά βρίσκει φίλους που θα κρατήσει για όλη του την ζωή Το νερό πολλές φορές αλλάζει μορφή Μα όσες μορφές και να αλλάξει ο σκοπός του μένει ίδιος Να βοηθά τους άλλους Όταν πια το νερό έχει εκπληρώσει τον σκοπό του φεύγει Πάει και βρίσκει τους προγόνους του Και παρακολουθεί από ψηλά νέες γενιές νερού Είναι ένας κύκλος Το νερό είναι παράξενο Μπορεί να γίνει ο καλύτερός σου φίλος Μπορεί να σε πληγώσει Μπορείς να το πιείς Μπορείς να κάνεις τα πάντα με αυτό Το νερό βρίσκεται παντού * Τα κύματα φεύγουν και έρχονται με ρυθμό πουλιού Ο αέρας τα οδηγεί μέχρι την αυγή στην αγκαλιά του Αυτά κοιμούνται γλυκά στον σουρουπωμένο ουρανό Αυτός έχει απλώσει τα φτερά του τα μεγάλα φτερά του ως τον ορίζοντα Γιάννης Μούστος Μια μέρα η θάλασσα μας είχε σήκωσε στα φτερά της Και θέλαμε να πάμε στον ουρανό Γιατί εκεί μας περίμενε ο Θεός Για να μοιράσουμε στον κόσμο τη χαρά Ο άνεμος μάζευε τα άλογά του Για να μας δυσκολέψει Αλλά εμείς πηγαίναμε χωρίς να μας εμποδίζει κανείς Και τελικά φτάσαμε 39

Και ήμασταν τρισευτυχισμένοι Και είδαμε τον Θεό που μας περίμενε Μας είπε να μοιράσουμε τη χαρά στους λυπημένους ανθρώπους Για να γίνουν χαρούμενοι Και μας αποχαιρέτησε Τελικά φύγαμε και σκορπίσαμε τη χαρά σε όλα τα μέρη του κόσμου Τις ημέρες εκείνες κολυμπούσαμε μέσα στις φωνές και τα χρώματα Γίναμε αληθινοί ήρωες. Και ο παντοτινός μας στόχος θα είναι Να σκορπάμε χαρά και να παίρνουμε χαρά Η χαρά ταξιδεύει στον ουρανό. Κατερίνα Μπακογιάννη Η θάλασσα ξύπνησε και η γη τραντάχθηκε Ο ήλιος κοιμήθηκε μες των σύννεφων την κρύα αγκαλιά Των σύννεφων οι κόρες κατέβηκαν στην γη να παίξουν μα κανείς δεν τις συμπαθούσε πια αφού οι φωνές και τα γέλια σταμάτησαν και ο κόσμος στα σπίτια του πήγε. Και τότε, ο ήλιος ξυπνά τότε με μιας οι κόρες και τα σύννεφα φεύγουν μακριά τότε η θάλασσα πάλι στης γης την αγκαλιά πέφτει να κοιμηθεί και οι άνθρωποι φόρεσαν τα χαμόγελά τους και ξεχύθηκαν στους δρόμους. Βασιλική Μπινιάρη Μια Μέρα Γλυκύτερη κι από έναν ύπνο, Από μακριά έρχεται η χαρά, Ξυπνάει νωρίς και ο ήλιος, Της αγκαλιάς του ανοίγει τα φτερά. Τα κύματα πηγαίνουν, Με ένα ρυθμό πουλιού, Κυλάει και χάνεται, Σκορπίζεται η αγάπη αλλού. Ο άνεμος ρέει στην καρδιά μας, Σαν ουρανός που έχασε το δρόμο, Παλεύει να σβήσει τη φωτιά μας, Και μας χτυπά γλυκά στον ώμο. Ο άνεμος

Δέσποινα Ντζακώστα

40

Ο άνεμος ρέει μέσα στην καρδιά μας Ο άνεμος βρέχει τα πόδια του μέσα από τα σύννεφα Ο άνεμος μαζεύει τ’ άλογά του Από την κορυφή της θάλασσας Ο άνεμος, Ο αέρας ο ίδιος είναι ένα λουλούδι Που στολίζει τις ζωές μας. * Τα παραμύθια των αστεριών Τ’ αστέρια θυμούνται τα παραμύθια που μας διηγούνται στον ανοιχτό αγέρα και πως αυτά τα παραμύθια λένε ιστορίες αλλιώτικες Μιλάνε για την θάλασσα μιλάνε για το ότι είταν τότε ο καιρός τρικυμία χαλασμός κόσμου αλλά ότι εμείς πηγαίναμε χωρίς να μας εμποδίζει κανείς Και όταν θέλουνε να μας κοιμίσουν μιλάνε για το πως η θάλασσα έγειρε πλάι στον άνεμο κι έκλεισε τα μάτια Και αποκοιμήθηκε, όπως εμείς… Θάλεια Ξούρια Επιλέξτε ένα ή περισσότερα ποιήματα από το Ανθολόγιο του Γ. Σαραντάρη στην ηλ. τάξη. Εξηγήστε τους λόγους που σας άρεσε, προσπαθώντας να είστε πειστικοί, ή σχολιάστε το. Είταν μια μέρα γελαστή Είταν μια μέρα γελαστή Που τη χορεύαν όλοι Ένας σοφός μάς άκουγε ξανά Να λέμε παραμύθια Είταν καιρός που άνοιγε η καρδιά Και μπαίναν τα λουλούδια Εκελαϊδούσαν όλο πιο γλυκά Τα σύννεφα στα δέντρα Κ' είταν μια τρέλα τα πουλιά Που ακούμπαγαν στην πλάση.

41

Επέλεξα το ποίημα «Είταν μια μέρα γελαστή». Το ποίημα αυτό μου αρέσει γιατί μιλάει για την ομορφιά της φύσης και τη χαρά. Η μέρα είναι ευχάριστη και τα λουλούδια αρχίζουν να ανθίζουν και ανοίγει η καρδιά των ανθρώπων. Υπάρχει παντού ευχαρίστηση, όπως τα σύννεφα που κελαηδούν στα δέντρα και τα παραμύθια που αφηγούνται οι άνθρωποι. Επίσης τα πουλιά συμπληρώνουν όλο αυτό το ευχάριστο τοπίο καθώς πετάνε στον αέρα. Βασιλική Μπινιάρη Τα κύματα Υπέροχη μνήμη σηκώνουν τα κύματα Πότε μας φέρνουν ήρωες Πότε μηνύματα Δεν τα βαραίνει ο άνεμος Πηγαίνουν Μ' ένα ρυθμό πουλιού Που ξαποσταίνει στον αγέρα Και δεν έχει φωλιά Μήτε σε στέγη Μήτε σε δέντρο Το ποίημα «Τα κύματα» του Γ. Σαραντάρη, όπως και τα περισσότερα από τα ποιήματά του, αντλεί έμπνευση από τα στοιχεία της φύσης. Το κυρίαρχο στοιχείο εδώ είναι τα κύματα, εμφανίζονται όμως και άλλα στοιχεία, ο άνεμος, τα πουλιά και τα δέντρα. Ο Σαραντάρης δεν τα χρησιμοποιεί μόνο για να σχηματίσει ωραίες εικόνες, αλλά τους δίνει συμβολικές διαστάσεις. Τα κύματα εδώ σχετίζονται με τις έννοιες της νοσταλγίας και της ελευθερίας. Δημιουργούν μια αίσθηση νοσταλγίας γιατί έρχονται από μακριά όπως οι αναμνήσεις και θυμίζουν στον ποιητή άλλοτε παλιούς ήρωες και άλλοτε μυστικά μηνύματα από το παρελθόν. Ο άνεμος δεν τα ενοχλεί, αντίθετα είναι αυτός που τους δίνει ζωή και κίνηση, όπως και τα πουλιά που δεν φοβούνται το ύψος και συχνά ξεκουράζονται στην αγκαλιά του ανέμου. Ο αέρας είναι για τα πουλιά το πραγματικό τους σπίτι, όχι τα δέντρα όπου κάθονται για λίγο μέχρι να ξαναπετάξουν, ούτε οι φωλιές που χτίζουν στις σκεπές των σπιτιών για να μεγαλώσουν τα μικρά τους. Η ανάλαφρη κίνηση και το ατέλειωτο ταξίδι είναι το φυσικό τους στοιχείο τόσο για τα πουλιά όσο και για τα κύματα και η θέα τους δημιουργεί στον ποιητή νοσταλγία για τη χαμένη ελευθερία της φυσικής ζωής που περιορίζεται από την κοινωνική καταπίεση. Άννα Μαρία Νάτση ΆΛΛΟΤΕ Η ΘΑΛΑΣΣΑ μας είχε σηκώσει στα φτερά της Μαζί της κατεβαίναμε στον ύπνο 42

Μαζί της ψαρεύαμε τα πουλιά στον αγέρα Τις ημέρες κολυμπούσαμε μέσα στις φωνές και τα χρώματα Τα βράδυα ξαπλώναμε κάτω απ’ τα δέντρα και τα σύννεφα Τις νύχτες ξυπνούσαμε για να τραγουδήσουμε Είταν τότε ο καιρός τρικυμία χαλασμός κόσμου Και μονάχα ύστερα ησυχία Αλλά εμείς πηγαίναμε χωρίς να μας εμποδίζει κανείς Να σκορπάμε και να παίρνουμε χαρά Από τους βράχους ως τα βουνά μάς οδηγούσε ο Γαλαξίας Κι όταν έλειπε η θάλασσα είταν κοντά ο Θεός Το ποίημα αυτό μου δημιουργεί μοναδικά συναισθήματα. Πάντα φανταζόμουν την φύση (θάλασσα) ως ένα σπίτι, αλλά ποτέ δεν την φαντάστηκα ως φίλη μου. Αυτό με κάνει να νιώθω συντροφιά όπου κι αν βρίσκομαι. Το ποίημα είναι μοντέρνο. Δεν έχει ομοιοκαταληξία και έχει σκοτεινό νόημα. Το σκοτεινό νόημα με βοηθάει στο να δεθώ ακόμα πιο πολύ με το ποίημα. Πρέπει να αναλύσω την κάθε λέξη για να καταλάβω το νόημα καθαρά. Η επανάληψη που έχει στον δεύτερο και τρίτο στοίχο (μαζί της) με κάνει να καταλαβαίνω πως η φύση είναι μια πολύ καλή μου φίλη που θα είναι πάντα μαζί μου. Με κάνει να νοσταλγώ την φύση. Όχι μόνο λόγω καραντίνας, αλλά καθώς ζούμε σε πόλη δεν έχουμε πολύ επαφή μαζί της. Μου δείχνει επίσης ότι η φύση δεν έχει όρια σοβαρότητας. Εάν καταλαβαίνω καλά, μέσα στην φύση καλλιεργείται η φαντασία και η δημιουργικότητα. Πολύ στίχοι δεν έχουν καθαρό νόημα. Ψαρεύαμε τα πουλιά, κολυμπούσαμε στις φωνές και τα χρώματα. Το ποίημα αυτό μου δίνει συναισθήματα ευτυχίας, νοσταλγίας, συντροφιάς. Ζωή Νάτση Επιλέγω ένα ή περισσότερα ποιήματα από το Ανθολόγιο του Γ. Σαραντάρη στην ηλ. τάξη και προσπαθώ να το «ερμηνεύσω» εικαστικά. Έχω δει τον ουρανό με τα μάτια μου Με τα μάτια μου άνοιξα τα μάτια του Με τη γλώσσα μου μίλησε Γίναμε αδελφοί και κουβεντιάσαμε Στρώσαμε τραπέζι και δειπνήσαμε Σαν να είταν ο καιρός μπροστά μας Και θυμάμαι τον ήλιο που γελούσε Που γελούσε και δάκρυζε θυμάμαι

43

Δημήτρης Μενούνος Σιγά-σιγά απόψε η θάλασσα Έγειρε πλάι στον άνεμο Κι έκλεισε τα μάτια (…)

Χρήστος Μηλαίος

Βασιλική Μπινιάρη 44

ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ Ο άνεμος μαζεύει τ’ άλογά του Και ύστερα τα πάει με το καλό Προς τ’ άστρα (…)

Πηνελόπη Μπακογιάννη Άλλοτε η θάλασσα μας είχε σηκώσει στα φτερά της Μαζί της κατεβαίναμε στον ύπνο Μαζί της ψαρεύαμε τα πουλιά στον αγέρα Τις ημέρες κολυμπούσαμε μέσα στις φωνές και τα χρώματα Τα βράδυα ξαπλώναμε κάτω απ’ τα δέντρα και τα σύννεφα Τις νύχτες ξυπνούσαμε για να τραγουδήσουμε Είταν τότε ο καιρός τρικυμία χαλασμός κόσμου Και μονάχα ύστερα ησυχία Αλλά εμείς πηγαίναμε χωρίς να μας εμποδίζει κανείς Να σκορπάμε και να παίρνουμε χαρά Από τους βράχους ως τα βουνά μάς οδηγούσε ο Γαλαξίας Κι όταν έλειπε η θάλασσα είταν κοντά ο Θεός

45

Γιάννης Μούστος

Δέσποινα Ντζακώστα Ο ΑΝΕΜΟΣ ΒΡΕΧΕΙ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΤΟΥ μέσα στα σύννεφα Τα σύννεφα είναι η δική μας σημαία Έχουν φαρδείς δρόμους Κι εκεί πηγαίνουν τα καλά παιδιά του ήλιου Με τόξα και ασπίδες Να παίξουν τη γήινη χαρά Εκεί εμείς αλλάζουμε ρούχα Γινόμαστε ήρωες Απλώνουμε στα φτερά των πουλιών Την ειρήνη

46

Βασιλική Μπινιάρη

Δανάη Νίκα

47