"Η εξέγερση του Πολυτεχνείου και τα κινήματα των νέων του 20ού αιώνα"

11ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 16 Νοεμβρίου 2018 Εξέγερση του Πολυτεχνείου 17 Νοέμβρη 1973

We don't need no education

We don't need no thought control

No dark sarcasm in the classroom

Teachers leave the kids alone Hey, teacher leave the kids alone!

All in all it's just another brick in the wall All in all you're just another brick in the wall

Το μουσικό σχήμα «11 & κάτι»

παρουσιάζει:

«Η εξέγερση του Πολυτεχνείου και

τα κινήματα των νέων του 20ού αιώνα»

Another Brick in the Wall

Pink Floyd

Το

δεύτερο

παρατηρείται

μισό στο

του

20ού

δυτικό

αιώνα κόσμο

εκδήλωση νεολαιίστικων κινημάτων, ως

αποτέλεσμα της ευρύτατης διάδοσης της παιδείας και της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων

των

παιδιών

και

νέων μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.

των

Imagine John Lennon

Ένα από τα ισχυρότερα νεολαιίστικα κινήματα ήταν το αντιπολεμικό κίνημα στις ΗΠΑ εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ. του

Ξεκίνησε

1968,

όταν

το οι

Γενάρη-Φλεβάρη απελευθερωτικές

δυνάμεις στο Βιετνάμ κατάφεραν ένα ισχυρότατο πλήγμα στην αμερικάνικη κατοχή.

Στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια

εκδηλώθηκε

το

πρώτο

φοιτητικό κίνημα το 1968. Εκεί γεννήθηκε το κίνημα ελευθερίας του λόγου (Free Speech movement).

John Lennon (1940-1980)

Talkin’ about a revolution Tracy Chapman

Ύστερα ήρθε η δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ

Κινγκ,

ηγέτη

αφροαμερικανικού κινήματος για

του τα

πολιτικά δικαιώματα των έγχρωμων. Δολοφονήθηκε τη στιγμή που άρχισε να συνδέει τον πόλεμο στο Βιετνάμ, με το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και

τους φτωχούς και τη πάλη για την απελευθέρωση των μαύρων.

Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1929-1968)

«Έχω ένα όνειρο... Μια ημέρα κάθε

μαύρος

αυτής

της

χώρας,

κάθε

έγχρωμος αυτού του κόσμου να μπορεί να κριθεί βάσει της αξίας του κι όχι του χρώματος του δέρματός του» Μάρτιν Λούθερ Κινγκ

«Δεν πολεμάς το σκοτάδι με σκοτάδι. Μόνο με το φως μπορείς» Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

«Πιστεύουμε ότι το πνεύμα του πατριωτισμού επιβάλλει τον τερματισμό του πολέμου και την κήρυξη ενός νέου, αναίμακτου αυτή τη φορά, πολέμου προς την έσχατη νίκη απέναντι στο ρατσισμό και στη φτώχεια…» Μ.Λ.Κινγκ

«Οι

πιο

έξυπνοι

ασφαλώς

καταλαβαίνουν ότι εμείς, που είμαστε με

τους

πλούσιους

και

τους

ασφαλείς δημιουργούμε μια κόλαση για τους φτωχούς. Αυτή η παραφροσύνη πρέπει

να

πάψει.

Πρέπει

σταματήσουμε τώρα». Μ.Λ.Κινγκ

να

Smoke on the water Deep Purple

Το Μάη του 1968 ξεσπάει το κίνημα των φοιτητών και των μαθητών στο Παρίσι. Ο

γαλλικός

παλλαϊκή συνθήματα.

Μάης

εξέγερση

εξελίχθηκε με

Αποτέλεσε

σε

ευφάνταστα εξάλλου

έμπνευση για παρόμοιους κοινωνικούς

αγώνες σε όλη την Ευρώπη.

Να 'στε ρεαλιστές, ζητήστε το αδύνατο.

Απαγορεύεται το απαγορεύεται.

Και αυτό το «μήνυμα» δεν τέλειωσε το

’68, συνεχίστηκε μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 70. Όχι μόνο στη Δύση αλλά και στο ανατολικό μπλοκ. Το Μάρτη του ’68 βγήκαν στο δρόμο οι φοιτητές της Βαρσοβίας. Τον Ιούνη οι φοιτητές στο Βελιγράδι. Είχαν το ίδιο σύνθημα: «Κάτω η κόκκινη αστική τάξη».

Αγοράζουν την ευτυχία σου... Κλέψ' την.

Κεμάλ Στίχοι: Νίκος Γκάτσος Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Τον Αύγουστο του 1968, όταν τα ρώσικα

τανκς εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία, για να σταματήσουν την «Άνοιξη της Πράγας»,

την

ίδια

βδομάδα

που

η

αστυνομία και η Εθνοφρουρά χτυπούσε τους

διαδηλωτές

στο

Σικάγο,

το

σύνθημα έγινε «Κάτω ο ιμπεριαλισμός, σε Δύση και Ανατολή».

Το 1974 είχαμε τη πορτογαλική εκδοχή του ’68, με την ανατροπή της 40χρονης φασιστικής

δικτατορίας

του

Σαλαζάρ

(τον είχε διαδεχτεί ο Καετάνο). Το 1975-

76 η ισπανική εκδοχή, με την ήττα του φασισμού του Φράνκο από ένα τεράστιο κύμα εργατικών αγώνων.

Ο μέρμηγκας Στίχοι –Μουσική: Μάνος Λοΐζος

Σε αυτό το γενικότερο κλίμα εντάσσεται η

εξέγερση

των

Ελλήνων

φοιτητών

πρώτα στη Νομική, το Φλεβάρη, και στη συνέχεια στο Πολυτεχνείο, το Νοέμβρη του 1973, εναντίον της χούντας των Συνταγματαρχών.

Η δικτατορία των Συνταγματαρχών είχε επιβληθεί από το 1967 και κυβέρνησε για εφτά χρόνια, καταπνίγοντας κάθε δημοκρατικό δικαίωμα, λογοκρίνοντας τα βιβλία, το ραδιόφωνο, τον τύπο,

συλλαμβάνοντας

και

βασανίζοντας

κάθε ιδεολογικό της αντίπαλο.

Εκτός

από

κυβέρνησαν

αυτά,

οι

ασύδοτα

συνταγματάρχες στον

οικονομικό

τομέα ανεβάζοντας τον πληθωρισμό από το 4 στο 30%, αυξάνοντας σκανδαλωδώς τους

μισθούς

εξασφαλίζοντας

των

ατιμωρισία

υπουργών,

για

τους

εαυτούς των με τον πρώτο νόμο «περί ευθύνης υπουργών» και δημιουργώντας μεγάλα σκάνδαλα.

Το σφαγείο Στίχοι –Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Οι διαπιστωμένες φυλακίσεις και οι βασανισμοί

κρατουμένων

καταγγέλλονται διάστημα

της

από

το

πρώτο

επιβολής

του

καθεστώτος: Μόνο μέχρι τον Οκτώβρη του

’69

καταγγέλλει

η

Διεθνής 300

βασανισθέντες στην Ελλάδα.

Αμνηστία βαρβάρως

Η πτώση της δικτατορίας επήλθε μετά το πραξικόπημα που οργάνωσε και την προδοσία στην Κύπρο- αποδεδειγμένη πλέον μετά και το πρόσφατο άνοιγμα του φακέλου της Κύπρου.

Οι φοιτητικές κινητοποιήσεις υπήρξαν οι πρώτες μαζικές δημόσιες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας ενάντια στη χούντα.

Ο μαύρος γάτος Στίχοι- Μουσική: Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Στις 14 Νοεμβρίου του 1973 οι φοιτητές του

Πολυτεχνείου

αντιδρούν

στην

προσπάθεια της χούντας να ελέγξει το φοιτητικό

συνδικαλισμό

και

αποφασίζουν αποχή από τα μαθήματά τους.

Διαδηλώνουν

κατά

της

χούντας,

οχυρώνονται στο κτήριο της σχολής επί της οδού Πατησίων και λειτουργούν το δικό

τους

σταθμό,

το

ελεύθερο σταθμό

ραδιοφωνικό

των

Ελεύθερων

Πολιορκημένων, όπως τον ονόμαζαν.

Από τις 14 μέχρι και τις 17 Νοεμβρίου οι διαδηλώσεις, τα συλλαλητήρια και οι εκδηλώσεις ενάντια στο καθεστώς της Χούντας αυξάνονται. Κυρίως στην Αθήνα αλλά

και

σε

σημεία

της

επαρχίας

δημιουργούνται συνθήκες εξέγερσης.

Απόψε πεθαίνει ο φασισμός

Εργάτες, αγρότες και φοιτητές

Έξω οι Αμερικάνοι

Έξω από το ΝΑΤΟ

Λαέ, πεινάς γιατί δεν πολεμάς

Λαέ, πολέμα σου πίνουνε το αίμα

Κάτω ο Παπαδόπουλος

Κάτω η Χούντα

Λαέ, λαέ, ή τώρα ή ποτέ

Οι φοιτητές δεν βολεύονται, βουλεύονται

Ψωμί, παιδεία, ελευθερία

Σιγά μην κλάψω Στίχοι- Μουσική: Γιάννης Αγγελάκας

Στις 3 π.μ. της 17ης Νοεμβρίου, και ενώ οι

διαπραγματεύσεις

αποχώρηση εξέλιξη,

των

για

φοιτητών

αποφασίζεται

ασφαλή είναι

από

σε την

μεταβατική κυβέρνηση η επέμβαση του στρατού και ένα από τα τρία άρματα

που είχαν παραταχθεί έξω από τη σχολή, γκρεμίζει την κεντρική πύλη.

Ένα χρόνο αργότερα ο αντιεισαγγελέας εφετών Ιωάννης Ζαγκίνης έκανε λόγο για

23 νεκρούς, ενώ κατά τη διάρκεια της δίκης που ακολούθησε προστέθηκε ακόμη ένας.

Οι

πρώτες

(δημοσιογραφικές)

προσπάθειες για την καταγραφή των γεγονότων μιλούσαν για 59 νεκρούς ή και 79

θύματα,

εξέγερσης.

κατά

το

τριήμερο

της

Σαν τον Καραγκιόζη

Στίχοι- Μουσική: Διονύσης Σαββόπουλος

Μετά την πτώση της χούντας όλες οι

παρατάξεις

του

λεγόμενου

προοδευτικού χώρου αγκάλιασαν την εξέγερση

και

προσπάθησαν

όλα να

τα

κόμματα

οικειοποιηθούν

θυσία του Πολυτεχνείου.

τη

Όχι μόνο αυτό, αλλά αρκετοί από όσους συμμετείχαν

στην

εξέγερση

εξαργύρωσαν πολιτικά τη συμμετοχή τους. Άλλοι, οι περισσότεροι, δούλεψαν σιωπηλά

για

καλύτερης μεταπολίτευση.

την

οικοδόμηση

πατρίδας

μιας

στη

Ο Άμλετ της σελήνης Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος

Τα κινήματα των νέων του 20ού αιώνα, παρά κυρίως

την καθοριστική τους επιρροή στις

δυτικές

κοινωνίες,

δε

μετέβαλαν ριζικά τις κοινωνικές και πολιτικές δομές.

Έτσι, μετά τη δεκαετία του ’70, και μέχρι το τέλος του αιώνα, αν και με αρκετές αφορμές οι νέοι εκδήλωσαν τη διαμαρτυρία τους, δεν μπορούμε να πούμε ότι υπήρξε συνέχεια. Η γενιά του

γαλλικού Μάη και του Πολυτεχνείου περισσότερο

συμβιβάστηκαν

σύστημα που πολέμησαν.

με

το

Από τις αρχές του νέου αιώνα, μάλιστα, άρχισε να διαμορφώνεται μια ζοφερή πραγματικότητα τόσο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο,

μια

πραγματικότητα

σαφώς

αντίθετη από τις προσδοκίες των νέων του Πολυτεχνείου, του γαλλικού Μάη και των άλλων κινημάτων.

Τα καράβια μου καίω Στίχοι- Μουσική: Νίκος Πορτοκάλογου

Η Ελλάδα βρέθηκε από το 2008 στη δίνη μιας

πρωτοφανούς

κατασκευασμένης

οικονομικής κρίσης. Για την έξοδο από την κρίση αυτή θυσιάστηκαν όλες οι

κατακτήσεις

των

εργαζομένων,

ολόκληρο το κοινωνικό κράτος, και ο λαός

καταδικάστηκε

σε

ανέχεια

για

πολλά χρόνια. Ένα μεγάλο μέρος των

προικισμένων νέων έχει εγκαταλείψει τη χώρα.

Ολόκληρη

η

Ευρωπαϊκή

Ένωση

απειλείται με καταστροφή λόγω της εμμονής

στη

δημοσιονομική

σταθερότητα, που οδηγεί μεγάλο μέρος

του πληθυσμού στην ακραία φτώχεια και

περιορίζει

κοινωνικά

τα

εργασιακά

δικαιώματα,

συνακόλουθης,

νεοναζιστικών

εκλογικής

-

και

της, ανόδου

ακροδεξιών

αντιευρωπαϊκών κομμάτων.

και

και

Zombie The Cranberries

Ταυτόχρονα,

ζούμε

σήμερα

σε

ένα

σκηνικό εφιαλτικό, στο οποίο για μία ακόμη φορά οι ισχυροί του πλανήτη

έχουν μετατρέψει την ευρύτερη περιοχή μας, εξοπλίζοντας ξανά τα τέρατα που θα

λειτουργήσουν

ως

φόβητρο

στην

Ανατολή (μετά τον Ψυχρό Πόλεμο έχουν

εφευρεθεί διάφοροι που αντικατέστησαν το

«αντίπαλον

δέος»

του

Κόσμου» στη θέση της ΕΣΣΔ).

«Δυτικού

Καθημερινά

εκατοντάδες

πρόσφυγες

κατευθύνονται από τις καθημαγμένες από τον πόλεμο χώρες τους προς την Ευρώπη,

πολλά

από

τα

κράτη

της

οποίας τους εκδιώκουν στο όνομα της ασφάλειας.

Συρία

Ελπίζουμε σήμερα, μέσα στο ζοφερό σκηνικό, να βρεθούν, κατά το σύνθημα του γαλλικού Μάη οι νέοι που θα ’ναι ρεαλιστές, θα ζητάνε το αδύνατο!

Ανεμολόγιο Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος

Αφιερωμένο στους ζωντανούς της γενιάς του Πολυτεχνείου

Το μουσικό σχήμα «11 & κάτι»: Λυδία Γαβριδάκη (Α3): Μπάσο, φωνή Δημήτρης Γιακουμάκης (Α6): κιθάρες, μπάσο Λήδα-Εμιλιάνα Μελετάκη (Α7): πιάνο Μαριλένα Γραμματικάκη (Β1): κιθάρα, φωνή Νίκος Μπαλής (Β6): ντραμς Νίκος Μπορμπουδάκης (Β6): ηλ. κιθάρα Μαρία Κοτσάκη (Β6): Φωνή Εύα Νιούτσικου (Β6): πιάνο, κιθάρα, φωνή Γιάννης Χριστοδουλάκης (Β7): πιάνο, φωνή Γιώργος Παχουλάκης (Γ2): φωνή Αργυρώ Φραντζεσκάκη (Γ2): φωνή Χριστίνα Κανέτου (Γ5): κιθάρα Κατερίνα Σαλμάν (Γ4): πιάνο Άννα-Μαρία Ψαθάκη (Γ4): κιθάρα, φωνή

Συντονισμός- επιμέλεια: Μαρία Κοτσάκη

Τεχνική επιμέλεια, ρύθμιση ήχου: Δημήτρης Γιακουμάκης

Επιλογή ιστορικού και οπτικού υλικού: Ξένια Περακάκη

«Δεν πολεμάς το σκοτάδι με σκοτάδι. Μόνο με το φως μπορείς» Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

«11 & κάτι»

16 Νοεμβρίου 2018