ΑΓΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ τα θαύματα της Αρκαδίας
Τομπάζη 63, 18537, Πειραιάς Τηλ. : 215 5555 021
Οι
σας εύχονται καλό ταξίδι!
Λίγα λόγια για τους Mινύες Οη Μηλύεο, έλαο από ηνπο πην αηληγκαηηθνύο ιανύο ηεο πξντζηνξηθήο Ειιάδνο, όπνπ θνηηίδα ηνπο ζεσξείηαη ε πεξηνρή από ηνλ Βνησηηθό Οξρνκελό, κεηά ηε ζξαθηθή εηζβνιή ζηνλ ηόπν ηνπο έξρνληαη θαη εγθαζίζηαληαη ζηα ηέιε ηνπ 13νπ π.Χ. αηώλα ζηελ κέρξη ηόηε αθαηνίθεηε πεξνρή ηνπ Πεηξαηά. 'Εκπεηξνη λαπηηθνί θαζώο ήηαλ βξήθαλ ζην θπζηθό ιηκελίζθν ηεο Μνπληρίαο (ην ζεκεξηλό Μηθξνιίκαλν) ην θαηάιιειν νξκεηήξην, ελώ ν νηθηζκόο ηνπο αλαπηύρζεθε ζηνλ νκσλπκν ιόθν (ηνλ γλσζηό ζήκεξα σο ιόθν ηνπ Πξνθήηε Ηιία). Ο ιόθνο απηόο παξαρσξήζεθε, θαηά ηελ παξάδνζε, ζηνπο Μηλύεο από ηνλ βαζηιηά ηεο Αζήλα Μνύληρν θαη γη' απηό νλνκάζηεθε Μνπληρία, ελώ άιινη απνδίδνπλ ην ηνπσλύκην ζε νκώλπκν αξρεγό ή ήξσα ησλ Μηλπώλ. Σηε θνξπθή ηνπ ιόθνπ ή - θαηα κία άιιε εθδνρή- ζε κηθξό ύςσκα, αξηζηεξά ζηνλ εηζεξρόκελν ζην ιηκελίζθν ηεο Μνπληρίαο, ίδξπζαλ νη Μίλπεο ην ηεξό ηεο "Μνπληρίαο Αξηέκηδνο". Οη Μίλπεο, πνπ, αο ζεκεησζεί, είραλ εηδηθεπζεί ζηελ θαηαζθεπή ππνγείσλ δαηβάζεσλ (ζεξάγγσλ), ππνλόκσλ θαη άιισλ ηερληθώλ έξγσλ, άθεζαλ σο ηηο κέξεο καο, ζεκάδηα, ζην πέξαζκά ηνπο από ηνλ πεηξατθό ρώξν. Εθηόο από ηελ ηζνπέδσζε ηνπ ιόθνπ ηεο Μνπληρίαο θαη ηα ιαμεπηά, κέζα ζε βξάρνπο θαηαζθεπάζκαηα, πνπ ν ιαόο νλόκαδε παιαηόηεξα "Θεόζπηηα", δύν ζεκαληηθά, γηα ηελ επνρή ηνπο, ηερληθά έξγα καξηπξνύλ ην πέξαζκά ηνπο από ηνλ ηόπν : Η γλσζηή σο "Σπειηά ηεο Αξεηνύζαο" ζηνλ ιόθν ηεο Μνπληρίαο θαη ην "Σεξάγγην", γλσζηό (παιαηόηεξα) σο "Σπειηά ηνπ Παξαζθεπά".
2
ΑΡΚΑΔΙΑ – η αρχέγονη ελληνική φύση Η Αρκαδία ήδη από την αρχαιότητα αποτελούσε για τον άνθρωπο τον ορισμό του παραδείσου. Ήταν η μοναδική φύση που με την ομορφιά της μάγεψε το μυαλό των ανθρώπων. Νύμφες και δρυάδες και στοιχειά και νεράιδες και θεοί έχουν για κατοικία τους τον αρχέγονο και άφθαρτο αυτό τόπο. Δέντρα, λουλούδια, φαράγγια, ποτάμια, σπηλιές και ξέφωτα δημιουργούν ένα ονειρικό τοπίο που όμοιό του δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Η Αρκαδία αποτελεί τη γενέτειρα των Θεών του Ελληνικού Πανθέου. Η θρησκεία στην Αρκαδία, είχε τις ρίζες της στη γη της και ήταν πάντοτε δεμένη με τις αρχαίες φυλές του ελληνικού κόσμου. Η σύνδεση αυτή αποτελεί και μια εξήγηση του ιδιόρρυθμου και ευλαβικού χαρακτήρα αυτής της θρησκείας. Και οι πρώιμοι Έλληνες, οι Αρκάδες, διατήρησαν πιστότερα από όλους τους άλλους Έλληνες, τον πρωτογονικό συμβολισμό , τους θρησκευτικούς θρύλους και τις απλές λαϊκές παραδόσεις. Η εμφανής ευσέβεια τους , η οποία έγινε αντικείμενο αναφοράς από τους ιστορικούς (Πολύβιος «η προς το θείο ευσέβεια) , εκφράστηκε με τελετές και εορτές μυστικιστικού τύπου (πχ Λύκαια Μυστήρια) , γνωστά για την λαμπρότητα σε όλον τον αρχαϊκό ελληνικό και μη, κόσμο. Η θεότητα που χαρακτήρισε την αρχαία αρκαδική θεολογία και αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί σύμβολό της, είναι ο Πάνας.
3
Η Αγία Θεοδώρα στη Βάστα Η νεαρή Θεοδώρα ήταν το μεγαλύτερο κορίτσι μιας φτωχής και πολύ θρήσκας οικογένειας με πατέρα ηλικιωμένο και άρρωστο και ζούσε σε ένα χωριό της Πελοποννήσου, τη Βάστα, λίγο έξω από τη Μεγαλόπολη. Το χρηματικό ποσό που απαιτείτο για την πληρωμή μισθοφόρου ήταν πολύ μεγάλο για τις δυνατότητες της οικογένειάς της και ο πατέρας της ανήμπορος να πάρει μέρος σε μάχη. Έτσι η Θεοδώρα σε ηλικία 17 ετών αποφάσισε να υποδυθεί τον άντρα και να συμμετέχει η ίδια στο στρατό του χωριού της. Μια νεαρή κοπέλα δεν μπόρεσε να αντισταθεί στη γοητεία του νεαρού στρατιώτη κι έτσι τον ερωτεύθηκε. Η Θεοδώρα δεν ήθελε να προδώσει το μυστικό της γιατί αυτό θα εξέθετε όλη την οικογένειά της. Η συνεχής άρνηση της Θεοδώρας οδήγησε τη νεαρή κοπέλα να δηλώσει ότι η Θεοδώρα ήταν εκείνος που την άφησε έγκυο και θα έπρεπε να την παντρευτεί. Η άρνηση της Θεοδώρας, η οποία δεν ήθελε να αποκαλύψει το μυστικό της, στο συγκεκριμένο γάμο, δεν επέτρεπε παρά την καταδίκη της σε θάνατο λόγω ατίμωσης της νεαρής κοπέλας. Έτσι κι έγινε. Οδηγήθηκε έξω από το χωριό και εκτελέστηκε. Καθώς ξεψυχούσε, είπε: «Κάνε, Κύριε, το σώμα μου να γίνει ναός, τα μαλλιά μου δέντρα και το αίμα μου νερό να τα ποτίζει». και ξαφνικά, ένα ρυάκι σχηματίστηκε με ορμητικό νερό… Μερικούς αιώνες αργότερα, γύρω στον 12ο αιώνα, στο σημείο αυτό φτιάχτηκε ένα εκκλησάκι εις μνήμη της Αγίας Θεοδώρας όπου μεταφέρθηκαν και θάφτηκαν τα λείψανά της. Με την ολοκλήρωση του ναϊδρίου αυτού, φύτρωσαν 17 δέντρα στη στέγη του όσα και τα χρόνια της Θεοδώρας όταν θανατώθηκε και έτσι ολοκληρώθηκε ο θρύλος της Αγίας Θεοδώρας. Ο ναός της Αγίας Θεοδώρας αποτελεί μοναδικό φαινόμενο και είναι από τα πιο δημοφιλή και αξιόλογα αξιοθέατα της Αρκαδίας. Δεκαεφτά μεγάλα δέντρα στην στέγη
4
ενός μικρού πέτρινου ναϊδρίου. Μια εικόνα που αν στις φωτογραφίες φαίνεται εντυπωσιακή, από κοντά προκαλεί τουλάχιστον δέος. Πιστοί αλλά και σκεπτικιστές επισκέπτονται κατά χιλιάδες το μικρό εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας για να δουν το θαύμα ή το παράδοξο, ανάλογα με την οπτική του καθενός.
Η Αγία Φωτεινή στην Τρίπολη Μέσα στον κάμπο της Αρχαίας Μαντινείας, 15 χλμ από την Τρίπολη, ακριβώς απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο, στην Κάψια Αρκαδίας, δεσπόζει ένα πέτρινο αρχιτεκτονικό παράδοξο. Εκεί στέκει μία εκκλησία, ανάμεσα σε ερείπια αρχαίων ναών, η οποία έχει χαρακτηριστεί, ως η πιο ανορθόδοξη εκκλησία της Ελλάδας. Αναριωτιέται κανείς καθώς την κοιτά με δέος... Είναι νέα ή βυζαντινή; Χτισμένη με αρχαία υλικά
ή
σύγχρονα; Είναι προϊόν σύγχυσης ή αχαλίνωτης φαντασίας; Η τεχνοτροπία θυμίζει Γκαουντί; ή
τον
Νέο Παρθενώνα; Η Αγία Φωτεινή είναι ένα κράμα διάφορων ρυθμών που επιδιώκει να αποτελέσει μία γέφυρα πολιτισμών. Ο αρχιτέκτονας - ζωγράφος - αγιογράφος, κ. Παπαθεοδώρου, εμπνευστής και δημιουργός της Αγίας Φωτεινής, εργάστηκε επί 40 έτη για την ολοκλήρωση αυτού του εντυπωσιακού ναού. Ο κ. Παπαθεοδώρου, ήταν μαθητής του γνωστού αρχιτέκτονα και στοχαστή Δημήτρη Πικιώνη.. Ο ναός της Αγίας Φωτεινής, χτίστηκε το 1972 και έκτοτε η εκκλησία συνεχίζει να εξελίσσεται, ενώ αποτελεί επιλογή πολλών, για την τέλεση γάμων ή βαπτίσεων, μέσα σε αυτό το ειδυλλιακό τοπίο. Η αφιέρωση του ναού στην Αγία Φωτεινή, φανερώνει τη σχέση της Αρκαδίας με το φως. Λύκαιο όρος, το ιερό βουνό των Αρκάδων, σημαίνει φωτεινό, και το ίδιο σημαίνει Λυκάων που είναι ο κάτοικος της Αρκαδίας.
5
Ο ναός της Αγίας Φωτεινής, συνδυάζει στοιχεία βυζαντινής τέχνης, το κλασικό οκταγωνικό βυζαντινό σχέδιο, με στοιχεία αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, με καμάρες, κίονες και αετώματα, με πολυχρωμία και πολλά επίπεδα. Επίσης το εσωτερικό του εντυπωσιάζει τον επισκέπτη, με τα ψηφιδωτά δάπεδα, που απεικονίζουν αρχαίους μύθους και χριστιανικές ιστορίες. Έκπληξη αποτελεί και ο περίβολος του ναού που είναι διακοσμημένος με αρχαιοελληνικές κατασκευές. Τα υλικά που επελέχθησαν για την κατασκευή του είναι φυσικά, ντόπια υλικά από την γύρω περιοχή (πέτρα, ξύλο, κεραμίδια, μάρμαρο), απόλυτα εναρμονισμένα με το φυσικό περιβάλλον, χωρίς καθόλου τσιμέντο. Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει επίσης ένα αρχαιοπρεπές οικοδόμημα, το Ηρώον, προς τιμή όσων αγωνίστηκαν για την πατρίδα και κατάγονται από την Μαντινεία. Υπάρχει επίσης το Φρέαρ του Ιακώβ, κομψή περίστυλη κρήνη, που συμβολίζει τη συνάντηση του Ιησού με τη Σαμαρείτιδα Αγία Φωτεινή. Τα τρία κτίσματα, Ναός, Ηρώον και Φρέαρ, συμβολίζουν την Αγία Τριάδα. Τίποτα δεν είναι τυχαίο, όλα ακολουθούν την φιλοσοφική αντίληψη του αρχιτέκτονα. Η αρχιτεκτονική του Ναού, προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί έριδες και αντικρουόμενες κριτικές. Παρόλα αυτά είναι γεγονός ότι ο αρχιτέκτονας κατόρθωσε να συγκεράσει ανόμοια στοιχεία και να τα συνδυάσει με έναν μοναδικό τρόπο, δημιουργώντας ένα αξιοθέατο που προκαλεί...
6
Και μια όμορφη μικρή ιστορία... Στην Τρίπολη μπορεί να βρει κανείς ένα μοναδικό ηδύποτο. Λέγεται ΤΙΠΟΤΑ. Δημιουργήθηκε το 1949 από τον ευφάνταστο ποτοποιό Νικόλαο Μπίρη. Το έφτιαξε για να το προσφέρει, με παιγνιώδη διάθεση, σε αυτούς που όταν τους ρωτούσε «τι θα πάρετε» απαντούσαν «τίποτα». Ένα μοναδικό λικέρ, με μια όμορφη μικρή ιστορία που φέρνει χαμόγελο και νοσταλγία. Σήμερα το λικέρ αυτό εξάγεται σε Ευρώπη και Αμερική!
ΧΑΡΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ
7
ΧΑΡΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ
2
1
1 : Αγία Θεοδώρα Βάστας 2: Αγία Φωτεινή Μαντίνειας
8