Jaargang 19
nr.12
DECEMBER
2016
50% voor de verkoper - 50% voor het drukwerk
Joshua Coombes:
Kapsalon op straat
Zo werkt de Zelfkrant
Inhoudsopgave
Stichting Spoor073 heeft als doel verkopers een extra inkomen te verschaffen. De Zelfkrant wordt al 18 jaar verspreid vanuit ’s-Hertogenbosch. Er is ook een distributiepunt in Tilburg. Vooral in deze twee steden, maar ook elders, met name in Zuid-Oost Nederland, wordt de krant verkocht door mensen die dak- of thuisloos zijn (geweest) of niet kunnen rondkomen van hun minimuminkomen. Verkopers kopen de krant voor €0,75 per stuk en verkopen hem voor €1,50. De helft van wat u betaalt gaat dus rechtstreeks naar de verkoper. Met de opbrengst van de Zelfkrant wordt een deel van de productiekosten van de krant gedekt. Het is beter een krant te kopen en mee te nemen, dan alleen geld te geven. Daardoor dalen de inkomsten voor de stichting en kan de krant op den duur niet meer verschijnen. Door geld te geven en geen krant mee te nemen, helpt u dus de verkopers alleen op de korte termijn.
Pagina 4 - 5
Het is ook mogelijk om als organisatie of bedrijf een advertorial in de Zelfk(r) ant te plaatsen. Als uw bedrijf past binnen de visie van de Zelfk(r)ant, dan kunt u daarvoor contact met ons opnemen. U wordt dan geïnterviewd en er wordt een foto gemaakt. Van het novembernummer van de Zelfkrant zijn 4000 exemplaren verkocht.
Isaac Kamara, alleenstaande minderjarige vluchteling, droomt van een carrière als profvoetballer.
Pagina 6 - 7 Tv-budgetcoach Eef van Opdorp kan woedend worden van Nederlanders die overal over zeiken, mopperen en boos worden.
Pagina 8 Ieder jaar organiseren drie Boxtelse basis-
scholen, samen met winkeliers en wijkbewoners, een kerstmarkt. De
opbrengst is voor de Voedselbank. Die koopt daarvan extraatjes voor de gezinnen die gebruik maken van de voedselbank.
Pagina 9 Paul Kusters, vooral bekend van zijn stripfiguren Toos & Henk in veel regionale kranten, tekende
Colofon
speciaal voor deze kersteditie van de Zelfkrant een cartoon. Het is de Straatplaat op de achter-
Hoofdredactie
kant geworden. Paul: ,,Probeer ook in moeilijke si-
Redactie
van het verleden achter je te laten.”
Coverfoto
Pagina 10 - 11
Straatplaat
daklozen op straat. Voor niets. ,,Tijd is ons meest
Paul Kusters
kostbare bezit. Als we daarvan af en toe eens een
Vormgeving en opmaak
beetje aan een ander geven. Je hebt geen idee
Ellie van Meurs
Hieke Stek, Arnold Reyneveld, Lotte Gobes, Jacques Worms, Johan van Uffelen Zie bronnen pagina 11
Lotte Gobes
tuaties een beetje zonlicht te zien en de schaduw
De Londense kapper Joshua Coombes knipt
wat dat voor iemand betekent.”
Aan deze zelfkrant werkten verder mee:
Berry van de Water, Sanne van den Dungen, Jurasmerga, Toon van Kaam, Jan Nieuwstad, Keslien Smeets
Pagina 12 - 13
Email: dezelfkrant@spoor073.nl
zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw terug.
© Stichting Spoor073 Overname alleen met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de redactie.
Waarom zoeken we vrienden? Door donaties blijft de Zelfkrant onafhankelijk. De Zelfkrant heeft een wisselend aantal verkopers. Met uw donaties heeft de Zelfkrant meer middelen om de krant in stand te houden. Alvast bedankt! Als tegenprestatie kunt u de Zelfkrant elke maand digitaal ontvangen. Vul daarvoor uw emailadres in. U ontvangt een brief om uw donateurschap te bevestigen en het rekeningnummer op te geven waarvan de afschrijving moet plaatsvinden. Deze bon kopiëren of uitknippen en sturen aan: De Zelfkrant Ridderspoorstraat 2 5212 XP ‘s-Hertogenbosch
Een gesprek met Zjef Naaijkens brengt het linkse levensgeluk van de
Pagina 14 Column. Jurasmerga.
Word vriend van de Zelfkrant! Ja, ik word vriend van de Zelfkrant. Ik maak elke maand € 2,- € 5, € , over op rekeningnummer NL57RABO 0144542900 Naam
Adres Postcode & woonplaats Datum 2
Handtekening
advertorial tekst en fotografie: Hieke Stek
Ik ben vóór de spaarpot! ,,Het laatste briefje aanbreken in je portemonnee, dat was echt wel een dingetje vroeger. Dan dacht je wel even goed na of de uitgave die je wilde doen, wel verantwoord was. Het geld van nu is onzichtbaar: de pinpas ziet er met een volle of lege bankrekening gewoon nog hetzelfde uit. In het digitale geldtijdperk heeft geld een heel andere waarde. We halen het uit de muur en voor kinderen lijkt dat een onuitputtelijke bron. En de spaarpot dreigt ook uit het slaapkamerbeeld te verdwijnen. “Kinderen leren omgaan met geld wordt steeds belangrijker,” legt Annelou van Noort uit. Zij richt zich met haar projectbureau Tip & Top vooral op financiële educatie van kinderen. Voor ‘midlifers’ was lenen de gewoonste zaak van de wereld. ,,Daardoor zitten er nu wel veel mensen in financiële problemen of schuldsanering. Schrikbarend veel jongeren ook! Dat komt mede door de mobiele telefoonabonnementen, waar je gemakkelijk overheen belt. Een goede financiële opvoeding geven, is ook niet gemakkelijk. Niet voor arme mensen, maar ook niet voor de welgestelde. Of er kan niets, of er kan alles en geen van beide is een reëel beeld.”
Leergeld… laat ze er ook van genieten!
Ze is zelf moeder van jonge kinderen. Ze geeft gastlessen op scholen en is auteur van twee kinderboeken die op een speelse manier kinderen de waarde van geld leren. ,,Hoe geef je geld waarde? Enkele tips voor kinderen van 6 tot 10 jaar: Maak van zakgeld ‘contant leergeld.’ Stel een zakgeldcontract op waarin je afspraken die je samen maakt, opschrijft en ondertekent. Leer jezelf toestaan dat jouw kind zélf bepaalt waar het geld aan uitgegeven wordt. Ook al is dat prullaria. Kinderen mogen ook van hun leergeld genieten! Leer ze sparen in een spaarpot. Kinderen blijven nieuwsgierig naar de inhoud en tellen die regelmatig. Dat is waarde leren én bewustwording in één! Tips voor 11 tot 14 jarigen: Geef ze een eigen pinpas. Leer hen vérstandig en zélfstandig pinnen bij de bank en in de winkel. Ga samen de praktijk ontdekken en deel vooral ook jouw gedachten bijvoorbeeld: Goh, bloemkool is wel heel duur. We eten wel boontjes. Daarmee leren ze ook prijzen vergelijken. Of: Ik heb eindelijk genoeg gespaard om die stoel te kopen. Ik ontdekte, op de financiële ontdekkingsreis met mijn kinderen dat ik óók bewuster met mijn eigen uitgavenpatroon bezig was. Ik wil niet belerend zijn, maar ouders toch een goede raad geven: zorg voor een goede financiële basis, want dat geeft waarde aan hun toekomst!” besluit Annelou.
Projectbureau Tip & Top www.tipentop.nl
Boeken Tel je geld ISBN 9081577417 Geld. Alles wat je wilt weten. ISBN 9081577409 Allebei voor € 9,95
3
Minderjarige asielzoeker Isaac Kamara vertelt zijn verhaal
,,Ik heb nog nooit iets slechts gedaan” TEKST: BERRY VAN DE WATER - FOTOGRAFIE: ARNOLD VAN REYNEVELD
Isaac Kamara is 17 jaar en komt uit GuineeBissau. Hij is een AMV, een Alleenstaande Minderjarige Vluchteling. Zijn verhaal is wat je zou kunnen verwachten: te gevaarlijk om in zijn eigen land te blijven en op de vlucht geraakt, zonder te weten waar naartoe. Over de reis wil hij liever niet praten. ,,Te veel slechte dingen meegemaakt.”
Hoe dichter ik in de buurt van het Asielzoekerscentrum (AZC) in Oisterwijk kom, hoe nieuwsgieriger ik word. Het AZC ziet eruit als een soort zomerkamp met verschillende losstaande gebouwen. Het ligt midden in de bossen, een behoorlijk stuk buiten het dorp. Voor Alleenstaande Minderjarige Vluchtelingen (AMV’s) is Oisterwijk een eerste opvang. Ze verblijven hier hooguit enkele maanden, totdat de IND beslist
4
of er überhaupt een procedure wordt opgestart, of dat ze meteen terug naar het land van herkomst moeten. Isaac is sinds september in Nederland. Hij kwam na vier dagen Ter Apel in Oisterwijk terecht.
Trainen
Onderzoekend kijkt hij me aan. Af en toe zitten er ‘gaten’ in zijn verhaal, maar ik ben de IND niet. De Isaac die voor me zit is een sympathieke gast met een open blik, donkerbruine ogen, een modern kapsel en een hippe oorbel. Hij draagt een wit Adidas voetbalshirt, en om zijn enkel hangt een brace wegens problemen met een enkelband. “Ik wil profvoetballer worden. Elke dag sta ik om zes uur op om te trainen voordat ik naar school ga. Eerst hardlopen en dan allerlei oefeningen. Als ik prof wil worden, moet ik veel trainen.” Dat ik hem enigszins verbaasd aankijk, deert hem niet. Het is zijn droom en hij gelooft er heilig in. Zijn favoriete club is Barcelona. “Ik train twee keer per week mee bij Olympia in Tilburg. Dat heb ik zelf geregeld en ik rijd er met de fiets naar toe. Het is jammer dat ik nog geen wedstrijden mag voetballen.”
Nadat ik gescreend ben door de beveiliging, word ik opgehaald door een van de begeleiders. Ik heb geen flauw idee wat me te wachten staat. Isaac woont met vijf andere Afrikaanse jongens in één groep. Ze hebben allemaal een kleine eigen slaapkamer en moeten keuken, douche en woonkamer delen. Als ik zijn hand schud, kijkt Isaac me onderzoekend aan. Hij weet niet precies wat hij met die vreemde man aanmoet. Als we samen aan een tafel in een kantoortje zitten, ontdooit hij snel.
Geitenboerderij
Na zijn vlucht uit Guinee-Bissau komt Isaac uiteindelijk in Libië in de gevangenis terecht. Hij zucht diep en begint over de laatste etappes van zijn reis te vertellen: ,,Ik werd uit de gevangenis vrijgekocht door een man met een grote geitenboerderij. Daar moest ik werken. Dat was wel oké. Het was goed te doen, kreeg te eten en had een dak boven mijn hoofd.” Diezelfde man regelde dat hij met een grote rubberboot mee kon naar Italië. ,,Ik stond doodsangsten uit. Er zaten veel te veel mensen in de boot, die regelmatig dreigde te zinken. Onderweg werd ik heel ziek en ik eindigde in een ziekenhuis in Italië. Ik weet niet precies hoe lang ik daar ben geweest. Ik kreeg veel medicijnen en nadat ik opgeknapt was, heb ik drie maanden in een opvangkamp gezeten. Daar werd ik uitgezet en toen heb ik een tijdje op straat geleefd. Moest het hebben van giften van mensen. Veel gehuild en veel honger. Uiteindelijk via via met de trein naar Nederland gekomen. Ik weet niet waarom, kende hier niemand, het leek me wel een mooi land.”
Procedures
En wat als het onverhoopt toch niet lukt met de profcarrière? Isaac moet even nadenken. “Dan wil ik wel lasser worden, of iets met beveiliging zoals die hier van het AZC.” Tijdens het gesprek valt regelmatig de term IND. Deze mensen beslissen of hij hier mag blijven. Hij moet binnenkort naar Den Haag voor een gesprek. “Terug ga ik niet, dan ga ik liever dood. Ik wil hier blijven. Ik doe goed mijn best op school: ik leer hier goed lezen en schrijven. Engels heb ik mezelf tijdens mijn reis aangeleerd. Ik vind Nederland oké. De mensen zijn aardig, ik ben hen heel dankbaar. Ik heb nog nooit iets slechts gedaan, dus waarom zou ik niet mogen blijven?” Maar hij is overgeleverd aan de Nederlandse procedures... Wanneer hij me vragend aankijkt, draait mijn hart zich om. Als ik naar huis rijd, doe ik een schietgebedje voor Isaac. Ik gun het hem zo dat hij mag blijven.
Uit privacyoverwegingen is er in overleg met Isaac voor gekozen om geen foto van Isaac bij het artikel te plaatsen.
5
Tv-budgetcoach Eef van Opdorp
„Ik wil het liefst twee levens. Of nee, nóg meer” TEKST: HIEKE STEK - FOTOGRAFIE: JACQUES WORMS
„En toen was ik ineens op televisie,” lacht Eef van Opdorp vrolijk. „Wie had dat gedacht? Nou ikzelf nooit, maar ik vind het echt super leuk!” Na haar opleiding sociale gerontologie en bestuurskunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, koos Eef voor het ondernemerschap. Zij begon een trainingsbureau voor budgetcoaching. Dat was waar RTL en SBS naar op zoek waren voor hun programma’s Uitstel van executie, Hoeveel ben je waard en Geld maakt gelukkig. En zo kwamen ze bij Eef terecht. Ze twijfelde geen seconde om mee te werken en ook niet over de antwoorden. Eef twijfelt niet. Haar antwoorden zijn snel en direct en windt nergens doekjes om.
de tijd voor nemen om jezelf én de ander liefdevolle aandacht te geven.” Woede „Woedend word ik over hoeveel Nederlanders overal over zeiken, mopperen en boos worden. Er is altijd wel iets. En dat, terwijl we het in ons kleine kikkerlandje gewoon goed hebben!”
Liefde „Die voel ik groots. Voor alles wat leeft! Voor mij is ‘delen’ in liefde met betrekking tot een relatie Onmatigheid met een ander heel belangrijk. Delen kun je op „Dat ben ik. In mijn gretigheid om te leven, is het vele manieren doen. In gevoelens en gedachten, in moeilijk om paal en perk te stellen. Ik leef het leven elkaar helpen en misschien wel hét belangrijkst: met ’t liefst voluit. Ik wil het opeten. Helemaal. Alles aandacht naar elkaar luisteren.” meer dan 100%. Ik wil het liefst twee levens, of nee … nóg meer. Is dat ook geen hebzucht trouwens? Wijsheid Maar ja, er is ook zoveel te doen in een leven! „Dan bedoel ik niet het IQ, maar het EQ. Het Toch waak ik ervoor om niet gehaast te leven. Ik betekent voor mij, dat ik voorbij mezelf kan denken. houd ervan om het intens te beleven en om zoveel Dus over eigen emoties, ego en andere primaire mogelijk mee te maken… met volle overgave. Daar neigingen heen. Zulke wijsheid is nodig om het waar ik ga, ga ik met mijn hele hart! Kortgeleden is mooie te zien! Dat moois zit in allerlei kleine mijn vader overleden en dat heeft mij wel weer even momenten van de dag. Om die wijsheid tot míjn met mijn neus op het leven gedrukt: het heeft mij wijsheid te maken, is voor mij een streven. Ik ben nóg meer bewust gemaakt van het geluk dat je mág er nog lang niet, maar ik ben er wel naar op weg. leven. En als ik zelf in een onbewaakt ogenblik dat Ik maak kleine stapjes… Zo ga ik binnenkort gevoel vergeet of te gehaast vooruit wil, dan trekken bijvoorbeeld filosofie studeren.” mijn twee kinderen mij weer terug naar de basis: er Het jaar 2016 is uitgeroepen tot Jeroen Bosch jaar. In het schilderij De zeven hoofdzonden verbeeldt Bosch tot welk gedrag deze zonden leiden en hoe dat tot uitdrukking komt in de omgeving van de zondaar. Geïnspireerd door dit schilderij gaat De Zelfk(r)ant maandelijks een bekende of minder bekende Brabander bevragen over hoogmoed - hebzucht - onkuisheid – afgunst - gulzigheid - woede – luiheid (de zeven hoofdzonden) en als tegenhanger de zeven deugden: wijsheid - rechtvaardigheid - zelfbeheersing - moed - geloof - hoop – liefdadigheid. Welke rol spelen deze zonden en deugden in het dagelijks leven en de maatschappij? 6
7
,,Saamhorigheid is de kracht van de kerstmarkt” TEKST: ELLIE VAN MEURS FOTOGRAFIE: PETER DE KONING, BRABANTS CENTRUM
De hekken rond de grote kerstboom in de Boxtelse wijk Selissen hangen ieder jaar opnieuw vol met kerstwensen. Daar zorgen de kinderen van de drie basisscholen in de wijk voor. ,,Het zijn vaak hele persoonlijke wensen van de kinderen: dat opa of oma weer beter wordt of dat er geen oorlog meer zal zijn,” vertelt Stephan van de Vries, directeur van de Prinses Amaliaschool. ,,Maar soms vragen ze ook gewoon een nieuwe spelcomputer.” Het is inmiddels traditie in de Boxtelse wijk: begin december organiseren de drie basisscholen uit de wijk, samen met de winkeliers en het platform van wijkbewoners, een gezellige kerstmarkt. ,,Kinderen van de drie scholen verkopen daar koffie, chocolademelk en zelfgemaakte lampionnetjes. De opbrengst daarvan gaat ieder jaar naar de voedselbank,” vertelt Van de Vries. De voorzitter van de Boxtelse Voedselbank, Arjen Witteveen, is maar wat blij met dit jaarlijkse extraatje. ,,Wij hebben veel gezinnen met kinderen die gebruik moeten maken van de Voedselbank,” vertelt hij. ,,Wij besteden de opbrengst van de kerstmarkt aan cadeautjes voor de kinderen uit die gezinnen of aan een extraatje met kerstmis.” ,,Saamhorigheid in de wijk, dat is de kracht van de kerstmarkt,” vertelt directeur Van de Vries. Tot een aantal jaren geleden was de wijk tamelijk verpauperd: vuilnis, kapotte stoeptegels, straatverlichting. Gelukkig is de wijk ondertussen opnieuw opgebouwd. Oude flats maakten plaats voor nieuwbouwwoningen of werden gerenoveerd. ,,De oude en de nieuwe wijkbewoners hebben samen de schouders eronder gezet en de sfeer is nu veel positiever.” Dat blijkt niet alleen uit de jaarlijkse kerstmarkt. ,,Het wijkplatform was tot een paar jaar geleden alleen maar druk met hondenpoep, losliggende stoeptegels en vuilnis. Nu hebben we het over veiligheid, verkeer en leefbaarheid in de wijk. En er is positief overleg met de gemeente. Je ziet de wijk veranderen.” 8
Cartoonist Paul Kusters viert successen, maar weet ook:
,,Het leven kan zomaar anders lopen” TEKST: JOHAN VAN UFFELEN - FOTOGRAFIE: ROY WANDERS
De Zelfkrant vroeg ‘t hem met enige aarzeling. Want hij heeft het barstens druk. Nu. Altijd. Maar de bekende tekenaar Paul Kusters reageerde meteen positief op ons verzoek om een cartoonmet-boodschap te maken voor deze bijzondere kersteditie. ,,Mijn probleem is dat ik sowieso moeilijk nee kan zeggen,” zegt hij breed lachend. ,,Maar in dit geval doe ik het ook echt met liefde.”
Hart onder de riem
Waarom wil hij ondanks zijn overvolle en volstrekt chaotische bestaan meewerken aan de Zelfkrant? ,,Als ik verkopers zie staan, denk ik altijd: Wie ben jij? Waarom sta jij daar? En waarom kan ik met een volgeladen winkelwagentje naar mijn auto? Ik realiseer me dan heel goed dat ik bevoorrecht ben. Een mooi dak boven mijn hoofd, een prachtig gezin, succesvol. Maar ik weet heel goed dat het zomaar ineens anders in je leven kan lopen. Omstandigheden en mensen om je heen kunnen zo rigoureus veranderen, dat je daardoor plotseling zelf uit de rails loopt. Zonder dat je daar iets aan kunt doen. Dat inspireerde mij tot deze tekening. Waarmee ik iedere dak- of thuisloze een hart onder de riem wil steken: Je kunt veel beïnvloeden, maar je hebt het leven nooit helemaal in eigen hand. Probeer toch altijd het zonlicht te zien en de schaduw van het verleden achter je te laten.”
Hij koos daarvoor zijn meest bekende strippersonages Toos & Henk. Al vijftien jaar lang figureert dit illustere, minst glamoureuze echtpaar van Nederland zes maal per week in een groot aantal regionale kranten. Via hun dagelijkse, soms absurde beslommeringen geeft Kusters een scherpe, ironische en relativerende kijk op het nieuws. Aan spitse humor en inspiratie lijkt het Paul nooit te ontbreken. Tot groot genoegen van een grote schare fans, die overigens regelmatig iets van zichzelf zullen herkennen. Of in elk geval van vrienden, buren of schoonouders. Want schuilt er niet in ons allen stereotype gedrag? Zijn we op bepaalde vlakken niet allemaal luiaards en losers?
Blader naar de achterkant van deze Zelfkrant en zie daar de bolletjes op de jurk van Toos op groot formaat. Zoals altijd bij dit roemruchte duo heeft de sullige onbenul Henk maar één plek: in de schaduw van haar kingsize jurk.
Paul Kusters (Geleen, 1966) stu-
deerde Monumentale Vormgeving, Tekenen en Kunstgeschiedenis aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Maastricht. In 2007 en 2009 won hij de Junior Inktspotprijs. Hij schildert ook, maar dan met zijn handen zonder gebruik te maken van penselen of kwasten. Zoals op deze foto voor een portret van Prince. Ter gelegenheid van het vijftienjarig jubileum van Toos & Henk is net een boek verschenen (Toos & Henk vieren feest!) en loopt er tot en met 5 maart 2017 een expositie over het duo in het Limburgs Museum in Venlo.
9
Kapsalon op straat. ‘Josh’ Coombes knipt uit idealisme:
,,Een moment elkaars beste vriend’’
TEKST: JOHAN VAN UFFELEN - FOTOGRAFIE: ZIE BRONNEN
héél veel voor terug. Een moment van vriendschap. Gewoon onderweg, op straat.” De voormalige musicus Coombes wil inspireren tot een brede, sociale beweging. ,,Als er weer iets vreselijks in de wereld gebeurt, vraag ik mij, net als ieder ander, af: Wat kan ik in hemelsnaam doen? Nou, dit is een beetje mijn antwoord. Weet je, we kunnen blijven dromen van grootse, meeslepende veranderingen. Maar je kunt ook zelf een begin van verschil maken. Met kleine dingen, op je eigen manier.”
Ergens in de ondergrondse van Londen wordt een dakloze man modieus geknipt en fris geschoren. Gewoon op zijn slaapzak en tussen z’n draagtasjes met spullen. Nee, dit is geen trendy New Style Barbershop. En deze klant behoeft ook niets te betalen. De man met kam en schaar is de 29-jarige Joshua (‘Josh’) Coombes. Hij geeft daken thuislozen gratis knipbeurten. Uit idealisme. Na zijn werk in een luxe styling salon struint hij de straten af, samen met zijn vriend en fotograaf Matt Spracklen. De kappersspullen draagt hij bij zich in een rugzakje. Het levert het tweetal veel dankbare gezichten op. Maar ook prachtige foto’s. Die publiceren ze op hun Instagramaccounts #joshuacoombes en #DoSomethingForNothing. Want met die foto’s, waaruit veel warmte en genegenheid spreekt, willen ze anderen bewegen ook af en toe iets te doen voor een willekeurig, onbekend iemand. Dat is ook het doel van de organisatie Do Something For Nothing die Coombes vorig jaar heeft opgericht: Iets aan een ander geven van wat je hebt of wat je kunt. ,,Helpen zonder iets terug te verwachten”, legt hij uit. Maar Joshua corrigeert zichzelf meteen: ,,Eigenlijk klopt dat niet. Want je krijgt er juist
Zelfrespect
Hij ervaart dat de knip- en scheerbeurten een verbazingwekkend simpele manier zijn om persoonlijk contact te krijgen met volstrekt onbekenden. ,,Je komt heel dichtbij. Fysiek maar ook sociaal. Het mooie is dat mensen daardoor uit hun cocon komen. Ze beginnen te praten.” De jonge kapper is een innemende, bescheiden man. ,,Een knipbeurt is natuurlijk maar iets kleins. Het verandert heus niet hun leven. Maar het verandert misschien wel even hoe ze zich die dag voelen. Als iemand na afloop met een tevreden lach in de spiegel kijkt, heb je hem of haar een moment van zelfvertrouwen en zelfrespect gegeven: Zo kan ik er ook uitzien, net als iedereen. 10
Joshua Coombes: ,,Ieder mens heeft liefde en compassie in zich. Maar je moet het in jezelf durven ontwaken.”
En in die korte tijd gunnen ze mij een inkijkje in hun leven en situatie. Dat vertrouwen is zo waardevol. Je bent voor even elkaars beste vriend.” Coombes wil vooral anderen inspireren, bewustzijn in gang zetten. En dat lukt. Want inmiddels heeft zijn initiatief aandacht gekregen van media als The Huffington Post, The Telegraph en de BBC. En dankzij de social media groeit #DoSomethingForNothing uit tot een internationale sociale beweging met veel volgers. ,,Tijd is ons meest kostbare bezit. Als we daarvan nu eens een beetje aan een ander geven. Iemand een kop koffie aanbieden, een praatje maken. Of ze er iets beter uit laten zien. Die aandacht, dat moment…Je hebt geen idee wat dat voor iemand betekent. Ieder mens heeft liefde en compassie in zich. Maar je moet het in jezelf durven ontwaken.”
Bronnen: #joshuacoombes en de organisatie #DoSomethingforNothing. De foto’s die bij dit artikel staan afgedrukt zijn exclusief door Joshua Coombes voor publicatie beschikbaar gesteld aan de Zelfkrant (@Joshua Coombes) 11
12
PROFIEL
Roland Samuels Vrijwilligerscoördinator
,,Laat zien wat je kunt” TEKST: TOON VAN KAAM - FOTO: JAN NIEUWSTAD
wordt Roland benaderd door Jan van Esch van wijkcentrum ‘In de Boomtak’ met de vraag om bij hen te komen, want ze wilden een ander soort buurthuis. ,,Dat hebben toen we gedaan.”
Roland Samuels (53) werkte 13 jaar lang als elektrotechnicus en systeembeheerder bij een groot consumentenelektronicabedrijf. In 1995 werd hij bijna blind aan zijn linkeroog en kon hij zijn werk niet meer doen. Hij werd gedeeltelijk afgekeurd en nam tenslotte op medische gronden ontslag. Na wat omzwervingen besloot hij het roer drastisch om te gooien. ,,Al jong moest ik op eigen benen staan. Ik had toen al ervaren dat je een zuigende negatieve spiraal naar beneden, met positieve energie naar boven kunt keren. Ik wilde niet in een slachtofferrol terechtkomen.”
In februari 2013 wint de stichting de Duurzaamheidsprijs. Met het geld van die prijs voorzien vrijwilligers en wijkbewoners het buurthuis van 36 zonnepanelen. Dit in ruil voor het gebruik van de ruimte. ,,We komen iets halen en we komen iets brengen.” PC Restart, computerhulp voor iedereen, komt. Het vrijwilligersbestand groeit uit tot 70 en Roland heeft nog steeds de leiding. Maar: “Ik ben een doener, geen vergaderaar.”
Repair Café, PC Restart, Energy Garden en Energy Café. Vier projecten van Stichting Social Energy, een vrijwilligersorganisatie in Tilburg die tot doel heeft mensen door praktische projecten met elkaar in verbinding te brengen. Roland is een van de drijvende krachten achter al deze initiatieven. We spreken hem in de kantine van de Stadstuinderij aan de Piushaven. Die plek is een zoete inval: vrijwilligers lopen binnen voor een kop koffie, gaan aan tafel zitten, luisteren mee en geven af en toe commentaar.
Moestuin
Inmiddels was de Stichting Social Energy als rechtsvorm een feit. Daar waren 35 vrijwilligers actief en een aantal van hen werkte in een collectieve moestuin op een landgoed bij Nieuwkerk, net over de Belgische grens: het begin van Energy Garden. ,,Op verzoek van Zorggroep Amarant begonnen we daarna samen met buurtbewoners en mensen van de dagbesteding een tweede grote moestuin aan de Reitsehoevestraat.”
Idealistisch
In 1997 solliciteert Roland bij La Poubelle, toen nog een idealistisch kringloopbedrijf met als voornaamste doel werkgelegenheid te bieden aan hen die (nog) niet aan de eisen van de arbeidsmarkt konden voldoen. Hij zet er samen met de mensen uit deze doelgroep verschillende werkplaatsen op: ,,Laat zien wat je kunt. Maak keuzes.” Na overname door de Diamantgroep in 2011 stopt Roland bij La Poubelle.
Eind 2014 wil de eigenaar van het landgoed in België zijn bezit verkopen. Einde moestuin. Toevallig ligt er op dat moment in Tilburg een plan klaar voor stadslandbouw. Kan hier een nieuw bestaan uitkomen en kan Roland zo de belofte aan zichzelf waarmaken? Zijn WW loopt dan af en hij heeft geen zin in de bijstand. De meesterbeurs helpt hem die periode te overbruggen. Sinds september 2015 is hij in dienst bij Stichting Social Energy als vrijwilligerscoördinator van de Stadstuinderij Piushaven. Eerst voor 20 en nu voor 24 uur. ,,Maar ik ben hier wel 60 uur per week. Dit is mijn passie.” Er werken zo’n 80 enthousiaste vrijwilligers. ,,Die komen als ze tijd hebben, maar iedereen werkt meer dan de afgesproken uren.”
Wat nu?
En weer die vraag: ,,Wat ga ik nu doen? Er zit zoveel positieve energie in mensen. Kan ik die aanboren en daaruit een nieuw bestaan creëren?” Met de mensen van Transition Town startte hij in november 2011 het eerste Tilburgse Repair Café in de Emmapassage. Al op de eerste dag kwamen 25 mensen langs om spullen te laten repareren. ,,Maar de winkeliers vonden ons niet in de Emmapassage passen.” In juni 2012
Meer weten? www.stichtingsocialenergy.nl 13
De zanger
TEKST: JURASMERGA - ILLUSTRATIE: SANNE VAN DEN DUNGEN
Opeens is ie er: een kleine, donkerbruine man met een lange volle baard. De eerste keer dat een franse collega van mij en ik hem zien, zit hij weggedoken tegen een lantaarnpaal op het plein voor de basiliek in Boedapest. Klein als hij is, maakt hij zichzelf nog kleiner. Zittend op een deken, staat een papieren beker voor hem. Uiteraard om geld te vragen. De volgende dag is hij op dezelfde plek te vinden. Nu zonder deken, maar nog steeds wel met een papieren beker. Hij staat nu naast de lantaarnpaal en zingt, alhoewel nauwelijks te horen, zo weinig geluid maakt hij. We kunnen dan ook niet verstaan welke taal hij gebruikt, laat staan wat hij zingt. Tijdens een van zijn pauzes probeert mijn collega contact te leggen en spreekt hem in gebrekkig Hongaars aan. Ook op haar Engels en Frans reageert hij niet. Daarop constateert zij dat hij waarschijnlijk uit het Midden-Oosten afkomstig is, wat past bij zijn uiterlijk. De dagen erna krijgt hij steeds meer bravoure en uiteindelijk zingt hij luid, daarbij theatrale bewegingen makend alsof hij een opera zingt. Hoewel hij nu luid genoeg zingt, versta ik er nog steeds geen woord van: als het al een taal is, dan geen die ik herken.
zanger, zich langere tijd achter elkaar luidkeels uit, laat de politie of stadswacht niet lang op zich wachten. Dan staan daar inderdaad opeens twee agenten naast onze zanger. Voor hem komt het zo te zien niet onverwachts: hij kent de procedure. Luid mopperend, in het Hongaars versta ik nu, komt hij moeizaam overeind. Hij pakt zijn spullen bij elkaar en blijft ondertussen mopperen op de agenten. Die kijken schijnbaar emotieloos toe. Ze wachten rustig tot hij alles opgeraapt en ingepakt heeft en wandelen dan weer rustig verder. Onze zanger zal vast even wachten voordat hij zich ergens in de buurt, misschien wel aan de andere kant van het plein, weer vestigt om verder te gaan met zijn liederen - waarvan ik nog steeds niets kan verstaan.
De volgende dagen is hij een vaste gast op het plein, nu eens hier, dan weer dan daar. Contact leggen met hem lukt nog steeds niet. Toch heb ik het donkerbruine vermoeden dan hij een Hongaar is, misschien uit het oosten van Hongarije, of waarschijnlijker uit TransylvaniĂŤ, maar zeker niet veel verder. Muziek maken in de openbare ruimte wordt niet door iedereen gewaardeerd, zeker niet op een plein waar cafĂŠs en restaurants zitten die veel geld moeten betalen om muziek in hun zaak te mogen draaien. In Hongarije dien je dan ook een vergunning aan te vragen voor een openbaar optreden. Goed, als een bezoekend koor enkele liederen zingt op de trappen van de basiliek, stoort niemand zich daar aan. Als een groep toeristen of studenten tijdens de ontgroening wat zingt op het plein, doet ook daar niemand moeilijk over. Maar wanneer iemand zoals onze onbekende
Jurasmerga is een Nederlander die in Boedapest woont en werkt. Iedere maand vertelt hij in de Zelfk(r)ant over zijn belevenissen in de Hongaarse hoofdstad.
14
ILLUSTRATIE: KESLIEN SMEETS
15
facebook.com/zelfkrant