SÝNEMA
5 TEMMUZ 2008
ZAMAN
28 HOLLANDA
Joel ve Ethan Coen
Gel birader þu filmi Siz hiç iki yönetmenli bir film gördünüz mü? Evet, nadiren de olsa kameranýn gerisinde böyle vakalara rastlanabiliyor ama genelde bir yönetmenin kovulup diðerinin çaðrýlmasýyla Oysa dünyada ün kazanmýþ, yan yana film çeken yarým düzine kadar kardeþ yönetmen mevcut.
BURÇÝN S. YALÇIN
dökülse yeridir. Þaka bir yana, eðer bir filmin afiþinde yönetmen hanesinde iki isim görüyorsanýz, iki ihtimal vardýr: Ya yönetmenlerden biri kovulmuþ, diðeri çaðrýlmýþtýr ya da o iki kiþi ayný soyadý taþýmaktadýr. Bu hafta, dünya sinemasýnýn en ünlü kardeþ yönetmenlerinden Wachowski Kardeþler’den yola çýkarak, biri de yerli olmak üzere kameranýn arkasýnda “Motor!” diye çýðýran ve kan baðý taþýyan yönetmenlere bir göz attýk. Boby ve Peter Farrelly Andy ve Larry Wachowski
H
erhangi bir organizasyonda ‘iki baþlýlýk’ korkunç bir þeydir. Ýki liderden biri ak, diðeri ise kara diyorsa, o iþbirliði hýzla kan kaybetmeye mahkûmdur. Bu yüzden hayatýn her alanýnda inisiyatif tek kiþiye verilir; bu sene Avrupa Futbol Þampiyonasý’na iki teknik direktörle katýlan Ýsveç gibi kimi istisnalar olsa da, bu, hayatýn her alanýnda genellikle böyledir. Hele ki, yaptýðýnýz iþ film çekmek gibi zorlu ve meþakkatli bir hadiseyse, o zaman kardeþ kaný bile
Matrix serisiyle akýllara kazýnan bu iki kardeþten Larry 43, Andy ise 41 yaþýnda. Chicago’da doðup büyüdüler ve Hollywood’da senaryo yazarak iþbaþý yaptýlar. Sylvester Stallone ile Antonio Banderas’ý bir araya getiren ilk iþleri “Assassins / Suikast Çemberi”ni 1995’te kaleme aldýlar. Ertesi yýl “Bound / Tuhaf Ýliþkiler”le ilk filmlerini yönetip dikkatleri üzerlerine çektiler. 1999’da kýsa sürede bir sinema efsanesine dönüþecek “Matrix” üçlemesine giriþtiler. Üçlemenin son filminin hemen akabinde ne yapacaklarý merak-
la beklenirken, “V for Vendetta”yý yazýp filmin yapýmcýlýðýný üstlendiler. Gösterimdeki yeni filmleri “Hýzlý Yarýþçý” ise hem giþede hem de eleþtirmenler nezdinde beklenen baþarýyý ne yazýk ki gösteremedi. Asla ortalýklarda görünmüyorlar. Filmlerinin tanýtýmý için bile olsa asla röportaj veya fotoðraf vermiyor, hatta setlerinden kendilerinin olduðu hiçbir kamera arkasý görüntüsünün basýna sýzmasýna müsaade etmiyorlar. Gizemli olmayý seviyor, kendilerinin yerine filmlerinin konuþmasýndan hazzedi-
yorlar. Joel ve Ethan Coen Sinema tarihinin en saygýn kardeþ yönetmenleri. Tüm bu saygýnlýk halesinin arkasýnda da onlara duyulan yoðun bir merak var. Onlar da kendilerini saklamayý seviyorlar. Yýllarca setlerinde nasýl bir iþbirliði yaptýklarýna dair spekülasyonlara çanak tuttular. Joel’in yönetmen, Ethan’ýn ise yapýmcý olarak ismi ortalýklardaydý hep. Oysa tüm yaratým süreci sýrasýnda her þeye ortak karar verdikleri artýk bilinen bir gerçek. Hatta
Oscar’lý son þaheserleri “No Country For Old Men / Ýhtiyarlara Yer Yok”ta ilk kez isimleri afiþte yönetmen hanesinde yan yanaydý. Joel 54, Ethan 51 yaþýnda. Ýlk filmleri “Blood Simple”ý 1984’te yönettiler. O günden bugüne bir düzine filmi birlikte yazýp, birlikte çekip, birlikte kurguladýlar. Hatta kurgucu olarak jeneriðe kendi isimlerini deðil de, uydurduklarý Roderick Jaynes diye takma bir ismi yazmayý münasip gördüler. Hayret, onlar da pek konuþmaktan hazzetmiyorlar; gene de Wachowski’lerle kýyaslayýn-