XXI Mimarlik Tasarim ve Mekan Dergisi

TROYA'NIN RUHU MİMARİSİNİ BULDU MU?

SAYI 101 TEM/AĞU 2011 11 TL (KKTC 12 TL)

TROYA MÜZESİ TARTIŞMASI

DOĞAL ENDÜSTRİYEL TeCe Mimarlık’tan Vehbi Koç Vakfı Kültür ve Sanat Merkezi

AZİZ SARIYER CHARLES CORREA ASSOCIATES I-AM ASSOCIATES MUUM TEĞET MİMARLIK

BU DERGİ İÇİN AĞAÇ KESİLMEDİ

yaz›larıyla GÜLSÜM BAYDAR KORHAN GÜMÜŞ

xxi.com.tr

XXI < MİMARLIK TASARIM MEKAN < SAYI 101 < TEM/AĞU 2011 < CORREA < I-AM ASSOCIATES < MUUM < SARIYER < TECE MİMARLIK < TEĞET MİMARLIK < TROYA MÜZESİ YARIŞMASI

Y‹RM‹B‹R M‹MARLIK TASARIM MEKAN

Yirmibir Mimarlık, Tasarım, Mekân Depo Yayıncılık adına sahibi ve yayın yönetmeni

Bağlam, nerede?

Kuyaş Örs yazı işleri müdürü (sorumlu) Hülya Ertaş hulya@depo.com.tr endüstriyel tasarım editörü Elif Esmez elif@depo.com.tr sektör editörü Tuğba Demirci tugba@depo.com.tr editör Özge Gürbüz ozge@depo.com.tr reklam müdürü Burcu Hinginar Akıncı okuyucu ilişkileri sorumlusu Manolya Nurgün grafik tasarım Aslıhan Özgen sayfa tasarım ve uygulama Doğukan Bilgin kapak tasarımı Emre Çıkınoğlu web tasarımı Anıl Dönmez Turgay Tuğsuz kapak fotoğrafı Vehbi Koç Kültür ve Sanat Merkezi İzmit, 2011 © Murat Germen basım yeri Ofset Yapımevi Yahya Kemal Mahallesi Şair Sokak No: 4 Kağıthane, İstanbul yönetim yeri Depo Yayıncılık Hacı İzzet Paşa Sokak Rota 1 Apartmanı 12/2 34427 Gümüşsuyu İstanbul 0212 251 1811 xxi@depo.com.tr genel dağıtım

XXI'de bu ay iki farklı konut projesine yer veriyoruz. Biri Muum'un Gültepe'de tasarladığı Avlu 138, diğeriyse Teğet Mimarlık'ın İzmir Çiğli yakınlarında tasarladığı 35. Sokak.

Bunlardan Avlu 138, çevresindeki Büyükdere aksının baskısıyla dönüşüme mecbur olan Gültepe'nin kentsel bağlamı içinde konumlanıyor. Bu bağlamın zorlayıcı kıldığı bir şekilde içe dönük, yeşil avlusuyla yaşayan bir proje olarak ele alınmış Avlu 138, yine de dış cephelerindeki mimari kurguyla oradaki dönüşümün yönlendirilmesi hedeflenmiş.

35. Sokak ise üzerinde konumlandığı topoğrafya ve maruz kaldığı iklim dışında röper kabul edebileceği bir kentsel bağlama sahip olmayan, büyük bir arazi parçası içinde kendi bağlamını üreten bir proje. Teğet Mimarlık'ın bu koşullar içinde önerisi, bildiğimiz sıra ev ve avlulu ev tipolojilerine başvurarak bir kentsel bağlam, bir sokak dokusu yaratmak olmuş. Evler bir sokak kurgusuyla ve topoğrafyanın özelliklerine göre araziye yerleştirilmiş.

Çevre ve bağlamla ilişki, bu sayıda en çok da Troya Müzesi Yarışması için hazırladığımız dosyada tartışıldı. Troya Ören Yeri'ne yapılması planlanan bir müze yapısının bağlamla ilişkilendirilmesinin gerekli olup olmadığı, eğer öyleyse de nerede aranması gerektiği ikircikli konular. Bağlamı ören yerinin kendi geçmişinde mi aramalıyız, yakınındaki Tevfikiye Köyü'nde mi, yoksa Troya efsanesinde mi? Dahası bunlardan biri ya da birkaçını seçsek dahi o bağlamın binlerce farklı yorumla ele alınabileceğini düşündükçe mimarlığın nesnellikle öznellik arasındaki gerilimli hattaki konumunu bir kez daha hatırlıyor insan.

Bu ay kapakta yer veriyor olduğumuz Vehbi Koç Kültür ve Sanat Merkezi ise Gölcük'te bir endüstriyel alanın yakınındaki

XXI

DPP Yerel süreli yayın. Dergide yer alan yazı ve fotoğrafların tamamı ya da bir bölümü, Depo Yayıncılık’ın yazılı izni olmadan kullanılamaz.

ağaçlık arazide yer alıyor. TeCe Mimarlık, tasarımlarında arazideki ağaçları ve doğayı referans alarak, onlar içinde eriyen bir çözüm geliştirmiş. Alçak katlı yapıların, parçalı kütleler halinde araziye yayıldığı bu çözüm, doğal bir malzeme olan tuğlanın cephe kaplamalarında kullanılmasıyla çevresine saygılı bir tavır sergiliyor.

güncel 8 güncel

20 TROYA'NIN RUHU MİMARİSİNİ BULDU MU?

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açılan Troya Müzesi Mimari Proje Yarışması'na 130'dan fazla proje katıldı. Bu özel konuma nasıl bir bina yapılabileceği, bu açıdan bağlamın nerede aranması gerektiği gibi hem yarışmacıların hem de jürinin zihnini meşgul eden konuları onlarla görüştük.

proje 34 bİlİnmeyene doğal terapİ

TEM/AĞU 2011 - XXI 2

İçİndekİler

10 soru İşaretİ / korhan gümüş

Mimarlık Ekmek, Su Kadar Değerli

16 eşİk cİnlerİ / gülsüm baydar

Müzedeki Hayaletler

Charles Correa Associates'in tasarladığı araştırma merkezi, Lizbon'da denizin kenarındaki özel konumuyla son teknolojiyi kullanan çalışmalara olanak sağlarken bir yandan da meydanıyla kente katılıyor.

42 doğal endüstrİyel

64 eğlenceye devam

Gölcük'te konumlanan Vehbi Koç Kültür ve Sanat Merkezi, içinde yer aldığı doğayla uyumlu bir şekilde onun içinde eriyen ayrık kütlelerden meydana geliyor.

Yenilenen T.box markasının, kurumsal kimlik tasarımından mağazaların iç mekan tasarımlarına kadar aktarılmak istenilen bütüncül müşteri deneyimini, ‘i-am’ Associates İstanbul ekibinden dinledik.

70 bİr bekleme ayİnİ 50 yeşİl avlulu yaşam Kentsel dönüşümün hız kazandığı Gültepe'de MuuM'un tasarladığı Avlu 138, bir iç avluyla sakinlerine ortak bir yaşam alanı sunuyor.

Waiting serisi, günlük yaşam içerisindeki kısa süreli bekleme anlarında kullanıcının oturma birimiyle kurduğu ilişkiyi sorgulatmayı amaçlıyor. İki birimin Red Dot Ödülleri’nde mansiyona layık görüldüğü, Nurus firması tarafından üretilen bu seriyi, tasarımcısı Aziz Sarıyer anlattı.

TEM/AĞU 2011 - XXI 4

İçİndekİler

ürün 76 ürün haberlerİ 58 sokağa sarılı evler

84 yaşayan çatılar

İzmir'de topoğrafyanın özgünlüğü değerlendirilerek tasarlanan 35. Sokak, sıra ev ve avlulu ev tipolojilerine başvurarak bir sokak dokusu yaratıyor.

Onduline Avrasya'dan Y. Mimar Ayşe Miray Şen, kentlerin yeşil alan ihtiyacını karşılamada yeni bir seçenek olan yeşil çatı uygulamaları hakkında bilgi verdi.

86 İklİmlendİrme ve Yalıtım Referans Dosyası

96 ajanda

İzocam Rheinzink Saray Alüminyum Schneider Electric Viessmann

YEŞİL ALIŞVERİŞ Tarsus'ta yer alan Tarsu Alışveriş Merkezi Türkiye’deki en yüksek BREEAM derecesinin sahibi oldu.

TEM/AĞU 2011 - XXI 6

güncel

Merkezi Hollanda’da bulunan Corio şirketinin yatırımı olan Tarsu Alışveriş Merkezi, mimar Natali Toma (Corio) direktörlüğünde, Kaliforniyalı Altoon and Porter firması (konsept mimarı) ve Yazgan Tasarım Mimarlık (uygulama mimarı) tarafından gerçekleştirildi. Tarsu Alışveriş Merkezi Türkiye’deki en yüksek BREEAM derecesinin sahibi oldu.

BREEAM, Bina Araştırma Kuruluşu Çevresel Değerlendirme Metodu,

binaların yeşil performanslarını uluslararası ölçekler bazında, teknik açıdan değerlendirerek derecelendiriyor. BREEAM alan binalar çevreye duyarlı özellikleri sebebiyle tüm dünya gayrimenkul pazarında ayrıcalık kazanıyor. BREEAM uygulamaları için toplam bir milyon Euro bütçe ayrılarak oluşturulan Tarsu AVM ile Türkiye’de bir ilke imza atıldı.

Proje %60.78 ile “çok iyi” derecesi almaya hak kazandı.

Tarsu AVM'nin içindeki CO2 sensörleri sayesinde içerideki ihtiyaca göre havalandırma sağlanması, böylelikle geceleri doğal iklimlendirmeyle tam soğutma yapılarak gün içindeki soğutma ihtiyacının ortadan kaldırılması hedefleniyor. Doğal havalandırma sistemi ile yıllık 60.000 Euro tasarruf yapılması planlanıyor. Toplanan gri su ile bina ihtiyacının %99’u karşılanıp, binanın yıllık su ihtiyacının 23.000 m3’ten 11.000 m3’e düşürülmesi amaçlanıyor. Havuzlarda

kullanılan filtrasyon ve sirkülasyon sistemleri sayesinde öngörülen su kaybının günlük %1 olması, havuzlardaki suyun yedi günde bir yerine 100 günde bir yenilenmesi anlamına geliyor. Ortak alanlardaki aydınlatma sistemlerinin otomasyonu sayesinde elektrik tasarrufunun yaz aylarında %30’lara çıkması, yine BREEAM gereklilikleri çerçevesinde, susuz pisuar yapılandırması ile senelik yaklaşık 1.400 m3 su tasarrufu hedefleniyor.

YENİKAPI FİKİRLERE AÇILDI Yenikapı Transfer Noktası ve Arkeopark Alanı Projesi, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Yönetim Kurulu Kararı ile “Kentsel Uygulamalar ve Kültürel Mirasın Korunması” başlığı altında yürütülen en önemli projelerden biri.

Proje alanı Tarihi Yarımada’da; İstanbul Metropolü için oldukça önemli raylı sistemlerden olan Aksaray-Havaalanı Metro, TaksimYenikapı Metro ve Avrupa ile Anadolu yakasını birbirine bağlayan Marmaray Tüp Raylı Geçiş Hattı’nın bulunduğu noktada ve Yenikapı İstanbul Deniz Otobüsleri (İDO) terminalinin de yanında yer almaktadır.

TEM/AĞU 2011 - XXI 8

güncel

Marmaray, Marmara’ya paralel mevcut banliyö demiryolunun iyileştirilmesi ve boğazı tüpgeçit ile geçmek suretiyle Asya yakasındaki Gebze’yi Avrupa yakasındaki Halkalı’ya bağlayarak İstanbul’un bir ucundan diğerine raylı sistemle kesintisiz ulaşımı sağlamayı amaçlıyor.

Yenikapı transfer merkezinin çok yakın bir gelecekte, içinden günde ortalama 1.700.000 kişinin geçeceği dev bir kesişme noktası haline gelmesi planlanıyor. Bu transfer merkezine bağlanan düşey aks Mustafa Kemal Bulvarı ise, yine kentin en önemli merkezlerini (Şişhane, Tarlabaşı, Taksim, Şişli, Mecidiyeköy, Zincirlikuyu, Büyükdere, Maslak) sahil yoluna bağlayan ana arterlerden biri olacak. Tarihi Yarımada içindeki konumu ve havaalanına kolay erişilebilirliği de dikkate alındığında Yenikapı’nın, küresel İstanbul’un “yeni kapı”sı olacağı öngörülüyor.

Söz konusu ulaşım projelerinin uygulanması sırasında yapılan kazılarda, 1600 yıllık “Theodosius Limanı” kalıntılarından, İstanbul’u 8500 yıl öncesine götüren ilk Neolitik dönem yerleşmelerine ait buluntulara rastlandı.

Alanın bu önemli özellikleriyle, hem kent için çevresiyle bütünleşen çağdaş bir transfer alanı, hem de dünya tarihi ve kültürel mirası açısından önemli olan arkeolojik buluntuların arşivlenip sergilenebileceği, bilimsel çalışmaların yapılabileceği destek

programlarını da içeren bir çekim noktası olarak yeniden tasarlanıp öneminin dünyaya ve İstanbullulara tanıtılması hedefleniyor.

Projenin elde edilmesi amacıyla, süreç içerisinde, çok aktörlü ve karmaşık yapıda olan proje alanının sahip olduğu değerler de dikkate alınarak, “Uluslararası Ön Seçmeli Davetli Mimarlardan Mimari Avan Proje Temini Hizmet Alımı” yöntemine karar verildi.

Yenikapı Transfer Noktası ve Arkeopark Alanı Projesi'nin toplam alanı 30 hektar. Davetli mimarlara tasarım özeti ile iletilecek olan veriler dâhilinde, alanın çevresiyle yaratacağı etkileşim de göz önünde bulundurularak, mimarlardan elde edilecek tasarımların, Yenikapı’yı Tarihi Yarımada ve İstanbul içinde konumlandıracak bir “üst ölçek kentsel vizyon” çalışması, alanın

tamamının kamusal alan olarak organizasyonunu (mekân ve program), yakın çevresiyle kurduğu ilişkileri açıklayan “kentsel tasarım” çalışması ve Transfer Merkezi'yle Kent Arşivi binalarının program zenginliklerini, mekân organizasyonlarını ve mimari karakterlerini gösteren “mimari avan

projesi” olmak üzere üç aşamalı bir yapısı olması bekleniyor.

24 Haziran'da başlayan ön seçim belgelerinin kabulü 14 Temmuz'a kadar devam ediyor. Bir sonraki hafta açıklanacak olan davetli mimarların ardından resmi sonuç ilan tarihi 15 Kasım'da.

Mimarlık ekmek, su kadar değerli Uzun bir süre kapalı kapılar ardında yapılan toplantılardan ve alınan kararlardan sonra ilk defa yetkililer İstanbul’un tarihi kent merkezinde başlatılan “kentsel yenileme” projeleri için bir açıklama yapacaklar.

Heyecanla yerimizi almış, projelerin tanıtımı ile ilgili sunumu dinliyoruz: “İlk etapta bölgede 350 bina yenilenecek. Çok büyük şirketler talip oldu bu projeye. Biz değerlendirdik ve bir tanesinde karar kıldık...”

Peki, ne yapılacak? Nasıl yapılacak? Bu işi alan şirket burada ne yapılacağını nasıl bilecek? Ne yapılması gerektiğini kim önceden bilebilir? Semt boş bir arsa değil ki yalnızca inşaat yapılsın? Ayrıca boş bir arazi bile olsa, karşımızdaki bir kamu yönetimi, yapılan iş de mimarlık eğitiminin birinci sınıfında yapı detaylarını öğretmek için özellikle kapsamı sınırlı tutulan bir öğrenci çalışması değil. Aklımdan bunları geçiriyorum.

Tem / AĞU 2011 - XXI 10

SORU İŞARETİ

Bölgedeki binalar gözden geçirilip, burada yaşayan halkın yaşam kalitesini geliştirmek için proje teklifleri mi hazırlanacak? Bu konuda farklı tasarım ve mimari müdahale önerilerinin ortaya çıkması mı hedeflenecek? Çeşitli nedenlerle istihdam dışı kalmış olan insanlar için yeni bir program mı yürütülecek? Gençlerin eğitim koşullarının iyileştirilmesi için bir çalışma mı başlatılacak? Bir taraftan aklımdan bunlar geçerken kentin tarihi merkezindeki bu kapsamlı yenileme projesinin neleri içerdiğini anlamaya çalışıyorum. Aklım sürekli mimari tasarımla ilgili konulara takılı kalıyor. Çünkü burada sunulan projelerde binaların neredeyse tümünün yıkılması ve daha geniş parseller üzerinde yeniden inşa edilmesi öngörülüyor. Gerekçe ise dar parsellerin ekonomik değerinin olmaması! Bu mimari tercih bile yalnızca burada yatırım yapan kuruluşun kendi yararını temsil eden özel bir bakış açısı. Oysa ki kamusal nitelikli bir kararın bu kadar "kapalı uçlu" olması meşru ve hukuki bir durum olamaz. Mimarlıkla ilgili profesyonel düşünceler, fikirler yatırımcıların "görünen" ihtiyaçlarından hareketle mi bir anlam kazanmalı, yoksa yönetim katında "görülmeyen" (ama sokaktaki insanın bile çıplak gözleriyle görebildiği) sorunlardan mı yola çıkmalı?

KORHAN GÜMÜŞ

Bu tartışmasız ve dayatıcı proje sunum ortamında bizden beklenen renkli ve ihtişamlı perspektiflerle gözünüzün kamaşması. Gösterinin profesyonelce olması için her şey yapılmış. İzleyicilere alkışlamak düşüyor. Burada yaşayanlar ise arenada sanki aslanlara yem olmak üzere atılan zavallı insanlar. Bu hayal dünyasından kendimi kopararak, profesyonelliğin arkasında kamusal sisteme dair bir işleyişin olması, mimarlığın herhangi bir esnaflık gibi bir şey olmadığını zihnimden geçirmeye, bu baştan çıkarıcı, aldatıcı görüntüye teslim olmamaya çalışıyorum.

Bu yüzden iş yatırımcıya intikal etmeden önce, kentsel dönüşüm ya da yenileme projesinin hangi yöntemle elde edildiğini sormak istiyorum. Öyle değil mi, neden bu kapsamlı iş için önce bir proje yarışması ya da benzeri bir mimari proje hizmet alım süreci gerçekleştirilmesin?

Bunu söylediğim anda sunumu yapan yöneticinin bir anda suratı ekşiyor ve sanki çok münasebetsiz bir şey söylemişim gibi bana dönüp “Ne proje yarışması?” diyor.

Kısa bir sessizlikten ve yutkunduktan sonra kaldığı yerden, sanki bu arada da beni azarlar gibi konuşmasına devam ediyor: “İşi alan şirket kendi projesini elbette ki kendisi çizecek. Yok öyle şey. Bir de proje için senelerce bekleyecek miyiz? Ayrıca kim daha iyi çizebilir? Belediye mi? Siz bu çaptaki bir projeyi belediyede yapmaya kalkışın da bir görün.

Yapacağı işleri şirket daha iyi biliyor, kamudan çok daha iyi çalışıyor. Zaten yatırımcı olmadan proje ne işe yarar?”

Bu yönetici kişi herhalde benim İMP'deki "Tarihi Yarımada Çalışma Grubu" gibi bir yöntem falan önerdiğimi zannediyor, ya da söylediklerimden bu anlaşılıyor. Projeleri kamu tarafı hazırlamalı dediğimi düşünerek, yatırımcının halkla ilişkiler şirketi tarafından hazırlanan podyumda yatırımcı-kamu ortaklığına dayanan yeni modeli ağzının suyunu akıtarak savunuyor. Zaten bu tür projelerin fikir babalarına, kentsel dönüşüm projelerini savunan kişilere bakarsanız sürecin başka türlü gerçekleşmesi mümkün değil. Benim kafam ise iyice karışıyor. Yenileme projesinin nasıl olacağına, neleri amaçlayacağına şirket nasıl karar veriyor? Hala ikna olmuş değilim. Acaba uygulayacağı program ve projeleri bir seçici kurulun değerlendirmesine sunup, işi öyle mi üstleniyorlar? Bu yüzden inatla sormaya devam ediyorum. Şaşıracaksınız ama sözleşme imzalandığında ortada henüz ne bir program, ne de proje var. “Yenileme Alanı” ilan edilen yer için kamu kendisine göre “en iyi teklifi veren” şirketle (yani paylaşım oranı üzerinden) bir sözleşme imzalıyor. Kendisine de peşin olarak “teminat” ödenmesini sağlıyor. Proje çalışmaları ondan sonra başlıyor.

Dikkat ederseniz kentsel dönüşümde kullanılan bu "yenilikçi" kamu modeli, mülk sahipleri ile yapsatçı müteahhitlerin kat karşılığı anlaşmasına tıpa tıp benziyor.

Sözleşme devreye girdiği anda projenin finansmanı için satışlar başlıyor, başka yatırımcılar da devreye giriyor.

Böylece daha önce bürokratik bir yöntemle ve yasaklarla korunmaya çalışılan tarihi kent merkezi "katılım"a açılıyor.

Sonra mimarlar, plancılar devreye giriyor. Onlar da şirketten iş alıyorlar. Ben denedim: Eğer onlara da “Bölgede yaşayan, çalışan insanlar ile proje arasında nasıl bir ilişki kuruluyor?” diye sorarsanız aynı cevabı alıyorsunuz. “Bizim mimar olarak öyle bir sorumluluğumuz yok! Biz işveren olarak müşterimiz olan şirkete muhatabız.”

Görüldüğü gibi bu kentsel yenileme modelinde kamusal karar süreçlerinin bir parçası olması gereken fizibilite, planlama, projelendirme kararlarını ve katılım sorumluluğunu yönetimler şirketlere devrediyorlar. Soru şu: Kent yaşamı yalnızca çıkarlarla yönlendirilen, yaratıcılık ve fikir gerektirmeyen bir süreç olarak tanımlanabilir mi? Kentin böylesine bir mantıkla dönüştürülmeye çalışılmasının sonuçlarının ne olacağını tasavvur edebiliyor muyuz?

Evet yöneticiler, iktidar ve güç sahipleri "mimarlık" dendiğinde yalnızca üst sınıflar için üretilen neredeyse "kozmetik" bir katma değeri algılıyorlar. Oysa mimarlık, kent halkı için ekmek su kadar yaşamsal önemde ve değerli!

Milano Architettura Design Edilizia Milano Mimarlık, Yapı ve Tasarım Fuarı

Geleceğin İşaretleri Yapı işleri sektöründe yeni başyapıtlar projelendirmek ve inşa etmek için ürünler, çözümler ve teknolojiler. Desteklenebilir ve güvenli bir mimarlık için görüşmeler ve etkinlikler.

Büyük ve tek bir randevu, MADE expo uluslararası en önemli yapı fuarıdır.

MADE expo, MADE eventi srl Federlegno Arredo srl Şirketlerinin bir girişimidir.

Organize eden: MADE eventi srl tel. +39 051 6646624 • +39 02 80604440 info@madeexpo.it • made@madeexpo.it

Destekte bulunanlar:

www.madeexpo.it

ELYAFTAN SANDALYEYE Hemp Chair, Studio Aisslinger ile malzeme sağlayıcı BASF firmasının ortak çalışması sonucunda ortaya çıkan doğal elyaflarla oluşturulmuş hafif ve dayanıklı bir ürün.

TEM/AĞU 2011 - XXI 12

güncel

Studio Aisslinger Werner Aisslinger tarafından tasarlanan, doğal elyaflardan oluşturulmuş tek gövdeli konsept sandalye Hemp Chair, Alman kimya firması BASF tarafından geliştirildi. Hemp Chair, yenilenebilir ham malzemelerden olan kenevir ve kenaf bitkilerinin su bazlı binder olan Acrodur® malzemesiyle birlikte sıkıştırılmasından meydana gelen çevre dostu, hafif ve bir o kadar da mukavemetli bir forma sahip.

Günümüz tüketicileri, iyi dengelenmiş ve sağlıklı bir yaşam için mücadele içindeler. Hayatlarında, elektrikli scooter ya da hibrid araçlar gibi yenilikçi ürünlerin yanı sıra çevresel olarak uyumlu, hafif ve dayanıklı malzemeleri de istiyorlar. Hemp Chair’in ortaya çıkmasındaki etken ise; tasarım tarihinin yeni teknolojiler ve yeni malzeme arayışları sayesinde yeniden yorumlanıyor. Biz tasarımcılara göre bu yeniliklerin gelişmesi her zaman yeni objelerin ve

tasarım tipolojilerinin oluşması için bir başlangıç noktasını tanımlıyor.

Sandalyenin sürdürülebilir ince malzemesini, BASF firmasının su bazlı reçinesi olan Acrodur® ile %70’den fazla doğal elyaf birleşiminden oluşturduk. Kimyasal olarak reaktif reçinelerin aksine bu metod fenol ya da formaldehit gibi organik olmayan maddelerin çapraz bağlanmasıyla ortaya çıkıyor. Bu süreçte su sadece ürünün sertleştirilmesi sırasında kullanılıyor.

Ayrıca, yüksek mekanik direnç ve düşük özgül ağırlığıyla, üç boyutlu nesnelerin düşük maliyetli seri üretimi için basınçlı kalıplama kullanılabiliyor.

Bu üretim metodu otomobil endüstrisinde yaygın olarak kullanılıyor.

Doğal elyaf kompozitler genellikle otomobillerin kapı kaplaması, torpido gözü ya da kabuk kısımları gibi hafif olması gereken parçalarda tercih ediliyor. Fotoğraflar: Michel Bonvin

güncel 13 XXI - TEM/AĞU 2011

Küçük Şeyler PetitSomething'in çocuklar için üretiyor olduğu küçük ve yumuşak ürünler, elde yapılıyor.

Giyim, battaniye ve oyuncaklardan oluşan koleksiyonların yanı sıra kişiye özel üretimler de yapılıyor.

PetitSomething Sertan Özant'ın eskizleri, Bilge Kalfa'nın kullanmadığı kumaşların birleşiminden ortaya oyuncaklar çıkıyor. Kendilerine bir şeyler yapmak adına başlattıkları bu süreçte işlerini paylaşmak için açtıkları blogtan sipariş almaya başlayınca ekibe dikiş teknikleriyle Nesrin Özant da katılıyor. PetitSomething'in çocuklar için yaptığı oyuncakların sadeliği ve karakteri ürünlerin, aksesuar olarak da tercih edilmelerini sağlıyor.

TEM/AĞU 2011 - XXI 14

güncel

PetitSomething, tasarımlarını kendileri elde dikiyor, www.petitsomething.com adresinden siparişle satışa sunuyor.

Ayrıca bu ürünler Bilstore mağazalarından da temin edilebiliyor.

Kişiye özel tasarımlar ve bebek odası dekorasyonu da yapan ekibin, yakın zamanda bebek-çocuk odası mobilya tasarımları da sitelerinde görülebilecek.

Yaz SergİSİnde Mİmar ve Tasarımcılar Türkiye’de faaliyet gösteren mimar ve tasarımcıların plan, eskiz, fotoğraf ve maket gibi farklı çalışmaları İstanbul Yaz Sergisi’nde ziyaretçilerle buluşuyor.

Time Out İstanbul ve Beyaz Art işbirliğinde, “Sanatta Demokrasi” hedefiyle düzenlenen İstanbul Yaz Sergisi’nin ilki, mimari bölümüyle, Türkiye’nin yapılı çevresinin oluşumuna katkıda bulunan mimar ve tasarımcıların eserlerine ev sahipliği yapıyor.

Serginin mimarlık bölümünün küratörlüğünü üstlenen, mimari teorisyen ve eleştirmen Gökhan Karakuş, sergilenen eserlerin seçiminde İstanbul, Türkiye ve bölgenin içinde bulunduğu önemli mimari gelişim süreci hakkında genel fikir veren eserlerin değerlendirildiğini belirtiyor.

İstanbul’da çalışan birçok önemli mimar ve tasarımcının eserleri arasında çeşitli maketler, çizimler, fotoğraflar, baskılar ve eskizler bulunuyor. Ziyaretçiler aynı zamanda mimarların ve tasarımcıların çalışma süreçlerini gösteren eserleri görme ve satın alma şansına da sahipler. Halen devam etmekte ve geliştirilmekte olan önemli projelerin görselleri, bazı mimar ve tasarımcıların el çizimleri de sergide yer alıyor.

Tüm eserlerin satışta olduğu sergi, 7 Temmuz’a kadar, 10:00 - 20:00 saatleri arasında, Tophane Antrepo 5’teki sergi alanında ziyaret edilebilir.

MÜZEDEKİ HAYALETLER

*

8 Haziran 2011 Atina’da Akropol’ün eteklerindeyim.

Mimarlık tarihinin resmi anlatısının olmazsa olmazı, Batı mimarlık tarihi yazımının temeltaşı Parthenon karşımda. Yanıbaşımda ise yalnız turistler değil mimarlar tarafından da gidilmesi farz olan yeni Akropol Müzesi. Mimarı uluslararası üne sahip Bernard Tschumi çünkü.

memleketlerine götürüyorlar. Hasar görmemiş heykel ve mimari süslemelerin büyük bir kısmı British Museum’a gidiyor. O zamandan beri de bu parçaların nereye ait olduğu sorusu kültürel olduğu kadar politik bir boyut da kazanıyor. Yunanistan’ın bağımsızlığından hemen sonra alana bir müze yapılması ve Akropol’ün farklı coğrafyalara dağılmış parçalarının biraraya getirilmesi konusu gündeme geliyor. Birbirini takip eden inşaatlar, yarışmalar, yıkımlar ve eklemeler sürecinde 1980’lerde müze için öngörülen arazide gömülü bir Antik yerleşke keşfediliyor. Binaya ilişkin verileri tamamen değiştiren bu bulgunun doğurduğu yeni karar süreçleri sonucunda 2000 yılında açılan yarışmayı Bernard Tschumi ofisinin tasarımı kazanıyor.1

Eşİk cİnlerİ

Müze kavramı ve müze mimarisinin nitelikleri, temsiliyet olgusundan özne nesne ilişkisine kadar uzanan pek çok tartışma konusunu doğrudan gündeme getiriyor.

Müze sözcüğü Yunanca mouseion kelimesinden kaynaklanıyor ve ilham perilerinin (Yunancada muse) tapınağı anlamına geliyor. Daha önceki bir yazımda da söz konusu ettiğim gibi, ilham perileri Tanrı Zeus ve hafıza tanrıçası Mnemosyne’in kızları.2 Güzel sesleriyle, ölümsüz kahramanların başarılarına övgüler düzüyorlar.

Onların sayesinde geçmiş kahramanlıkların anısı hep taze kalıyor ve ölümsüz sanat yaratıları ortaya çıkıyor.

Yani nelerin hatırlanıp nelerin unutulacağına ilham perileri karar veriyorlar. Unutulanlar ölüme mahkum edilirken hatırlananlar ölümsüzlükle taçlandırılıyorlar.

Yapı çözümcü kuramların eleştiri odağını temsil eden bir dizi öğenin karmaşık örüntüsü arasındayım. Anıtsallığın iktidarı, resmi bir kurum olarak müze, yaratıcı büyük mimar figürü, kurallaştırılmış estetik ilkeler, hayran olunması gerektiği öğretilen nesneler, arkeoloji, tarih ve mimarlık disiplinlerinin kanonik dayanakları...

Müze sözcüğünün nesnelerin sergilendiği bina olarak kullanımı ancak 17. Yüzyılın sonunda başlıyor ama bugünkü anlamını mitolojik mirasından bağımsız düşünmek mümkün değil.3 Müzelerdeki eserler, kurgulanan bir tarihsel anlatının simgeleri olarak ölümsüzlükle taçlandırılanlardan. Bu anlatıların ulusalcı ideolojilerle olan tarihi bağlarını, inşa süreçlerinde arkeoloji müzelerinin oynadıkları rolü, kapsadıkları ve dışladıkları öğeleri unutmamak gerek.

TEM/AĞU 2011 - XXI 16

Tüm bunlara rağmen, gözlerimin önüne serilen peyzajda geleneksel anlatılara tam da sığmayan öğeler var. Bu yazıda bunların izini sürmek istiyorum.

Yunan resmi tarihinde azımsanmayacak önemi olan, bugün oldukça yıkık durumda olsa da Batı uygarlığının mimari simgesi olmayı sürdüren Akropol’ün tarihi uzun olduğu kadar kesintili ve ilginç. 17. yüzyıla kadar Akropolü ziyaret eden gezginler antik yapıların hasarsız olduğunu belirtiyorlar. Ancak yüzyıl ortasında barut deposu olarak kullanılan Propylaia bir patlama sonucu havaya uçuyor. Yüzyıl sonunda Osmanlılar Athena Nike tapınağını yıkıp, malzemesini Akropolün duvarlarını sağlamlaştırmak için kullanıyorlar. Kısa bir süre sonra Venedik bombaları Akropol’ün kalan binalarını ateşleyip parçalarının tepenin eteklerine saçılmasına neden oluyor.

gülsüm baydar gulsum.baydar@ieu.edu.tr

Akropolün bundan sonraki öyküsü talanlar ve kültürel iktidarlara dair. Özetle, 19. yüzyıla kadar farklı yerlerden gelen ziyaretçiler yapı parçalarından örnekler alıp

Yeni Akropol Müzesi bir anlamda tanrısal Akropol tepesinin eteklerindeki konumu, içeriği ve anıtsal boyutları ile tam da bu işlevi sürdürüyor. Konumu gereği Akropol'ün ihtişamını paylaşması, Batı sanatının kökeni ve simgesi olarak kabullenen nesneleri barındırması ve 21 bin metrekarelik toplam alanı ile bulunduğu topoğrafyaya hakimiyeti azımsanmayacak önemde.

Bina üç düzlemden oluşuyor. Arkeolojik kazıların yer

aldığı zemin altı, antik heykel ve nesnelerin sergilendiği galeri katları ve Parthenon frizinin yer aldığı Parthenon holü. Bu tanımlamalarla yeni Akropol Müzesi, arkeoloji müzelerinin geleneksel olarak sunduğu rasyonel sınıflandırmalara dayanan, kronolojik ve bütüncül temsil mekanizmalarının dışında değil.

geleneksel müze kavramının girdilerinden bağımsız çalışmasa da, mimarlığın mekan kurgularının ne denli güçlü ve eleştirel olabileceğini gösteriyor.

Gerek mekanın insan bedeni ve algısından bağımsız düşünülemeyeceğine, gerek mekanın algıyı biçimlendirmesine dair eleştirel stratejiler müze olgusunda mimarlığın yerini sorgulamanın yanısıra mekan tasarımının kültürel politikaları üzerine de esinlendirici öneriler barındırıyor.

Ancak bir başka düzlemde, yani özne nesne ilişkisini kurgulama bağlamında, bu müzenin olağan dışı bir rol oynadığını düşünüyorum. Üstelik bu rolü içerdiği nesneler ya da simgesel değeriyle değil tamamen maddeselliğiyle oynuyor.4 Binada malzeme olarak cam, beton ve mermer kullanılmış. Mimari söylemler saydam camların doğal ışığı filtreleyerek içeri alırken galeriyi ısı ve ışık fazlasından koruduklarını vurguluyorlar.5 Bu yetkin teknolojinin algısal düzlemde kazandırdıkları ise öznenin tarihle ilişkisini alışılagelmişin dışında kurgulaması açısından alabildiğine güçlü.

*Burada hayalet sözcüğünü belli belirsiz görünen şey; gölge anlamında kullanıyorum. Bkz: http://sozluk.bilgiportal.com/nedir/hayalet 1 http://www.theacropolismuseum.gr/default.php?pname=History&la=2 3 http://www.etymonline.com/index.php?term=museum 4 Yazının bundan sonrasının kavramsal esin kaynağını John Biln’in, Jean Nouvel’in Ar ap Enstitüsünü çözümlediği “(De)forming Self and Other: Towards and Ethics of Distance,” başlıklı makalesi oluşturuyor. Bkz:

Eşİk cİnlerİ

2 XXI, Nisan 2009, s. 16

Gülsüm Baydar Nalbantoglu, Wong Chong Thai, Postcolonial Space(s)

Farklı stratejilerle uygulanan benzer bir yaklaşım, müzenin diğer bölümlerinde de gözlemlenebiliyor. İkinci galeri katında çoğu insan bedenlerinden oluşan ve kaideler üzerinde yükseltilmiş mermer antik heykellerle beton silindir kolonlar, galeriyi gezen ziyaretçilerin

(New York: Princeton Architectural Press, 1997.

5 http://www.arcspace.com/architects/Tschumi/

17 XXI - TEM/AĞU 2011

Müzeye egemen olan saydamlık iç-dış ve alt-üst ilişkisini her yönde geçirgen hale getiriyor. Altta yeni bulunan antik kent kalıntıları, karşıda Akropol'ün kendisi ve her yönden algılanan modern Atina, içerde British Museum’dan gelen alçı kopyalar ve Akropol’den taşınan parçalar.

Müzenin hemen hiçbir noktasında özne ile bakışını odakladığı nesne yalıtılmış bir ilişkiye giremiyor. Tarihin her katmanı hemen hemen her noktada varlığını birarada hissettiriyor. Müzeye girişte alt kottaki antik yerleşkeye bakan cam düzlem üzerindeki siyah noktalardan oluşan ızgara desen bile yarattığı yansıtmalar dolayısıyla arkeolojik alan ile günümüz teknolojisinden bağımsız bir ilişkiye girilmesini engeller nitelikte.

bedenleriyle bütünleşerek algısal olarak dikeye yapılan vurgunun sürekliliğini sağlamada birbirlerini destekliyorlar. Müzenin içeriğini oluşturan heykeller, ziyaretçilerin bedenleri ve çağdaş teknolojinin ürünü olan kolonlar mekanın algısal vurgusuna hizmet eden öğeler olarak kollektif bir nitelik kazanıyorlar.

Parthenon Galerisi'nin amacı, çoğu British Museum’da olmak üzere birkaç dünya müzesine dağılmış olan Parthenon frizinin parçaların tekrar biraraya getirmek. Frizin Atina’daki parçaları mekanın dikdörtgen orta avlusunun çeperindeki duvarlarda Parthenon’daki pozisyonları korunarak sergileniyor. Akropol’den taşınan mermer parçaların oluşturduğu friz, kayıp parçaların bıraktığı boşluklar ve bunların bazılarının alçı kopyalarıyla kesintiye uğruyor. Alçı kopyalar British Museum’un “aslının aynısı” olduğunu onayladığını gösteren siyah noktalarla işaretlenmiş. Bunları British Museum’un, yeni Akropol müzesinin açılışı şerefine orijinal parçaları birkaç aylığına kiralamayı önermesinin yarattığı politik ve kültürel hoşnutsuzluğun izleri olarak okumak mümkün. Bu bağlamda, müze ortamının maddesel bileşkeleri arkeoloji, kültür ve politikanın birlikteliğinin üstünü örtmek yerine, bunların içiçeliğini cesurca vurguluyor.

Sonuç olarak yeni Akropol Müzesi pek çok anlamda karşı sayfada solda: Akropol ve Yeni Akropol Müzesi; fotoğraf: Nikos Daniilidis sağda: Yeni Akropol Müzesinin tasarım şeması; çizim: Bernard Tschumi bu sayfada en solda: Antik yerleşkenin köprü ile ilişkisi; fotoğraf: Peter Mauss/Esto solda üstte: Yeni Akropol Müzesi girişi; Antik yerleşkenin üzerinden geçen köprü; fotoğraf: Gülsüm Baydar solda ortada:Galeri katı; fotoğraf: Peter Mauss/ Esto solda altta: Parthenon galerisi ve frizi; fotoğraf: Peter Mauss/Esto

Venedİk'TE PLAN B Venedik Bienali 54. Uluslararası Sanat Sergisi’nde yer alan Türkiye Pavyonu, 4 Haziran'da açıldı.

24 Haziran–27 Kasım 2011 tarihleri arasında düzenlenecek olan Venedik Bienali 54. Uluslararası Sanat Sergisi’nde Bice Curiger'in küratörlüğünde “ILLUMInations” başlıklı ana serginin yanı sıra 84 ülke pavyonu yer alıyor.

Türkiye'yi “Plan B” adlı işiyle Ayşe Erkmen temsil ediyor. Türkiye Pavyonu, Fulya Erdemci’nin küratörlüğünde ve daha önce Ayşe Erkmen’le farklı projelerde çalışmış olan Yeni Zelandalı eleştirmen ve küratör Danae Mossman’ın küratöryel işbirliğiyle gerçekleştiriliyor. Türkiye Pavyonu, bu yıl, Venedik Bienali’nin ana mekanı olan Arsenale'nin Artigliere binasında yer alıyor.

TEM/AĞU 2011 - XXI 18

güncel

Plan B, Venedik’in suyla olan kaçınılmaz ve karmaşık ilişkisinden yola çıkıyor. Bu projeyle Erkmen, Arsenale’nin bir odasını kompleks bir

su arıtma birimine dönüştürüyor.

Heykel gibi işleyen makinelerle izleyici kanala temiz, içilebilir suyu geri veren arıtma sürecinin içine alınıyor.

Ayşe Erkmen’in biçim ve işlev üzerindeki dikkatini bir kez daha ifade eden bu proje, gündelik yaşamımızı etkileyen sistemler ve süreçleri soyut bir biçimde ifade ediyor. Projenin olası göndermeleri arasında, bedende dolaşan kan, sınırları aşan sermaye, okyanusları aşan mal akışları, devlet ve otorite mekanizmaları ve hayatta kalmanın temel gereği olan doğal kaynakların arz akışı sayılabilir.

Plan B projesinin çantasını tasarlamak üzere endüstriyel tasarımcı Konstantin Grcic davet edildi. Grcic’in projenin kavramsal çerçevesinden esinlenerek tasarladığı çanta, Bilsar sponsorluğunda üretiliyor.

TROYA MÜZESİ YARIŞMASI'NI JÜRİ VE MİMARLAR TARTIŞIYOR:

TROYA'NIN RUHU MİMARİSİNİ BULDU MU?

TEM/AĞU 2011 - XXI 20

dosya - troya müzesİ yarışması

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açılan Troya Müzesi Mimari Proje Yarışması'na 130'dan fazla proje katıldı. Cengiz Bektaş, Cafer Bozkurt, Han Tümertekin, Emine Fatma Öğün, Ayşen Savaş, Murat Tabanlıoğlu, Ali İhsan Ünay'dan oluşan jüri tarafından seçilen projelerin çoğu, genç mimar ekiplerin ellerinden çıkma. Bu durumun Türkiye’deki mimari proje yarışmalarına taze bir soluk getirdiği, yarışma sonrasında çeşitli ortamlarda ve kolokyumda yürütülen tartışmalardan belli oluyor. Biz de bu dosya kapsamında bu çok sesliliği yansıtmak adına jüri üyelerinden Cengiz Bektaş, Han Tümertekin ve Cafer Bozkurt; yarışmada ödül kazanan ekiplerden Ömer Selçuk Baz, Ercan Ağırbaş, Hakan Evkaya-Kutlu İnanç Bal ve Aykut Köksal; yarışmaya katılan ancak ödül kazanamayan proje sahipleri Hüseyin Kahvecioğlu, Onur Sağkan ve Yiğit Acar ile görüştük. Bu özel konuma nasıl bir bina yapılabileceği, bu açıdan bağlamın nerede aranması gerektiği gibi hem yarışmacıların hem de jürinin zihnini meşgul eden konuları ele aldık. Hazırlayan: Hülya Ertaş

Sözünü ettiğiniz Hitit yerleşimlerindeki katmanların oluşturduğu süreklilikten hala söz edebiliyor muyuz? Bugün baktığımızda bir kesintiye uğruyor diyebilir miyiz? cb: Hayır, bir kesintiye uğramıyor. Anlattığım asıl sorunsal bu. O insanlar birden bire buhar olup yok olmuyorlar. Ürünleri orada… Doğal, fiziksel nedenlerle başka yerlere göçederek yaşama tutunuyorlar. Ama ne olursa olsun Troya’da bulunan megaronların ilki Anadolu’nun Bakırçağı’na denk geliyor… Sonra da dönemler üstüste gidiyor. Biz dokuzunu izleyebiliyoruz. Sonra Romalılar oraya yeni bir başkent kurmak istiyorlar ama vazgeçiyorlar ve İstanbul'u daha uygun buluyorlar.

Troya’nın en azından Fatih Sultan Mehmet'e dek sürdüğünü biliyoruz… Fatih İstanbul’u aldığında Troya’nın öcünü aldığını belirtmesi bunun böyle olduğunu gösteriyor. Mustafa Kemal de bunu belirtmişti, "Hektor öcünü aldım." sözüyle…

Bizim de kendimizi buna göre konumlamamız gerekiyor.

Jürinin seçmiş olduğu projelere bakıldığında kendi içinde bir tutarlılık olduğu görülüyor ve hatta seçim kriterleri de okunabiliyor. Seçim kriterlerinizi açabilir misiniz? cb: Birinci olan projede bir rampa var çevrede. Sergilenecek şeyleri toprağın üzerinde neredeyse bir simge olarak gösteriyor. O önemli bir çözüm çünkü Troya'ya yaklaşan insanlar ister yaya ister araçlı olsun bir işaret görecek ki oraya sapsın, bir süre dursun ve orada önce Troya'yı nasıl değerlendireceğini öğrensin.

Orada hiçbir şey görmezse, ki her şeyin toprak altında olduğu projeler de vardı, istenilen şeyi yakalayamayız. Yapı birlikte düşünmeyi teşvik edecek. Birinci olan proje de tam bu özellikleri karşılıyordu. Orada bir simge gösteriyor ve sizi oraya çağırıyor. Diğer bölümler, yani depolar ve hizmet alanları bizim bulunduğumuz giriş kotumuzun daha doğrusu toprak kotunun altında. Toprak altından yukarıya çıkarılması süreci de bir anlamda tanımlıyor. Daha da önemli olan sergi alanlarını gezerken yandaki rampadaki açıklıklarla dışarıyla ilişki kurulabiliyor. Bu da dış

Dışarıyı görebilmeliyiz… Çünkü o coğrafya, üzerinde rüzgârın kenti denilen Troya'nın yer aldığı önemli bir coğrafya. Aslında Çanakkale Boğazı'nı aşmanın olanaksızlığını da gösterir Troya'nın konumlanması. Çünkü rüzgâr estiğinde boğaza girmek ya da boğazdan çıkmak olanaksızdır. Zaten o yüzden çift limanı var.

Bu limanlardan biri Ege Denizi'nin yanında, diğeri boğazın içinde. Coğrafyayla ilişkiyi sürdürebilmek bu açıdan da Troya'yı anlamak adına önemli. Bugün oraya giden herhangi biri, bu konularda bilgi sahibi ya da eğitimli olmadan, Troya'dan çok bir şey anlamayacaktır. Tepenin üzerinde duran birkaç taş deyip önemsemeyebilir... Şu gerçeği de söylemek gerek; oradakilerin bize aktardığına göre birçok insan, özellikle yurttaşlarımız, oraya atı görmeye geliyorlarmış.

Sanırım proje üzerinde biraz daha çalışıldığında daha da ayrıntıya inilecektir. Çünkü yarışmalar sonucunda birinci ödül hiçbir zaman olduğu gibi uygulanmaz, projenin geliştirilmesi beklenir. Sonuçta mimar kendisine verilen kısa bir sürede bir düşünce üretiyor ama iş gerçekleşeceği zaman onun üzerinde biraz daha çalışmasına izin vermek gerek. Bu nedenle de yarışma yeni düşünceler kazanılmasına, yorumlar getirilmesine olanak tanıyan bir yol olmalı. Jürinin dile getirdikleri üzerine de düşünerek belki istenileni daha belirginleştirecek çözümler geliştirilebilir.

Jürinin seçmiş olduğu projelere bakınca zamansızlığın peşinde olunduğunu hissettim. Bunu da en iyi sizin açıklayabileceğinizi düşünüyorum. Niçin zamansızlığın peşindeydiniz ve seçtiğiniz projelerde o zamansızlığı nasıl okudunuz?

Han Tümertekin: Bir kere saptama gerçekten isabetli, adını bir şekilde koymadıysak da. Jüri ilk toplantısında kriterler vs. gibi tanımlamalara girişir hep, ben jürilerin o seanslarında biraz hevessiz ve geride dururum. Çünkü bilirim ki orada neler söylenmiş olursa, hangi kriterler konmuş olursa ve bunun üzerinde ne kadar fikir birliği yapılmış olursa olsun oldukça farklı kriterler ya da özellikler içeren iyi bir mimarlık, bütün bunları elinin tersiyle bir kenara çektirir ve gider ödülü ona verirsiniz. Dolayısıyla “zamansızlık aranacak” gibi bir cümle kurulmadı, kurulduysa da çok farkında değilim. Projeleri değerlendirirken de jürinin bu terimi kullandığına çok fazla tanık olmadım. Bir yerden sonra kullanıldı ama değerlendirme kriterinde değil, aramızdaki baş başa sohbetlerde geçti. Ama değerlendirme sürecinde herkesin hemfikir olduğu zemin, herhangi bir zamanın görüntüsünü sunmayan projelere yönelme şeklinde oldu. Tamam zamanın ruhu vs. gibi şeyleri biliriz ama bu da bir eğilim olabilirdi. Başka türlü kompoze edilmiş bir jüri diyebilirdi ki Troya nasıl o dönemi doğrudan gözümüzün önüne seriyorsa, bugün yapılan bina da son derece bugüne ait bir şey olmalıdır. Böylece ilerde bir ikinci arkeolojik katman olarak buna da bakılabilir. Zamanımızı, %100 günümüzü ifade eden, beş yıl sonra bile geçmişte kalacak bir mimarlığa yönelebilirdi, bu da anlaşılırdı.

O eğilimde olur muydum, ayrı bir mevzu ama bu jürinin değerlendirme sürecindeki eğilimi git gide Troya'nın oradaki yegane dönemsel özelliğe sahip yapılaşmayı temsil etmesi, bu özelliğin Troya'da kalması, sonra yapılan fiziksel müdahalenin mümkünse olabildiğince zamansız, olabildiğince soyut bir mimari dil içermesi yönünde oldu.

Sonunda varılmış bir şey oldu bu, itiraf etmek gerekirse. Ama şunu da en azından bireysel olarak söyleyebilirim ki projeleri ilk gün hızlıca dolaştığımda, ki Murat'la (Tabanlıoğlu) birlikteydik bir bölümünde, önünde durduğumuz birkaç proje vardı ve

21 XXI - TEM/AĞU 2011

“Son zamanlarda bir kabuk giydirerek içinde olanı önemsemeksizin, olmayan bir mimarlığı simgelemeye kalkıştılar, biz bunu istemiyoruz.” cengiz bektaş

kabuğu zarf olmaktan çıkarıyor. Son zamanlarda bir kabuk giydirerek içinde olanı önemsemeksizin, olmayan bir mimarlığı simgelemeye kalkıştılar, biz bunu istemiyoruz. Bu yapı o kabuğun üzerinde açılan yarıklarla hem rampada ilerlemeye hem yukarıya doğru yükselmeye hem de içerdeki yapıtlarla dışarıdaki coğrafyayı bir arada algılamaya olanak veriyor. dosya - troya müzesİ yarışması

Kolokyumdaki konuşmanıza “Troya'nın neresindeyiz?” diye başladınız ve Troya’nın çok katmanlılığından bahsettiniz. Bu kazanan projeyle de yeni bir katman ekleniyor. Şimdi neresindeyiz, biraz açabilir misiniz?

Cengiz Bektaş: Troya’nın neresindeyiz derken asıl vurgulamak istediğim bir Türkiye insanı, Anadolu insanı olarak bugün “Kendimizi tanımlarken Troya'nın neresine koyuyoruz?” idi. Troya bugüne dek bize bir Helen kültürünün kenti olarak tanıtıldı. Giderek dillerinin de ağız ayrımıyla bir olduğunu o yüzden karşı karşıya savaşanların birbirini anladıklarını da söylediler. Oysa Manfred Korfmann'ın çalışmalarıyla, daha başka çalışmalarla ortaya çıktı ki Troya Hitit kültürünün bir kenti, Anadolu kültürünün kentidir. Ben ona sahip çıkmayı bilmeliyim. Yalnızca ulusalcı bir yaklaşımla da değil, insan olarak sahip çıkmayı bilmeliyim; kendime ve Troya'ya yabancılaşmamalıyım. Yarışmada bu sorunsalın yanıtını verebilecek bir yorum gerekliydi. Troya'yla yarışmaya kalkmayacak, onu anlamaya çalışacak, en azından onu kendinden, kendini ondan sayacak buna göre davranacak. Oraya Troya'yı ezici özellikleri olan bir yapı konduğunda onu anlamaktan çok, odağı kendisi olarak gören, kendini fazla önemseyen bir mimarlığı uygulamış olursunuz. Bundan kaçınmak gerekiyordu.

birinci proje de onlardan biriydi. Her ne kadar süreç içinde tavrımız netleşti, düşüncelerimiz gelişti ve vardığı en olgun noktada bu sonuç oluştuysa da içgüdüsel olarak daha ilk anda bazı projeler, ki hepsi dereceye girdi sonunda, benim dikkatimi çekmişti. “İşte bu!” dedirten proje yoktu dediğinizi hatırlıyorum kolokyumda. O coğrafyayı bilen, oralarda işler yapmış biri olarak o peyzajla birlikte kafanızda bir proje oluşmuş olabilirdi. O açıdan bakacak olursak “İşte bu!”dan kasıt nedir? ht: “İşte bu!”dan kasıt en açıklanamaz şey. Sanırım en güzel tarafı da, bir yapının asıl gücü de oradan geçer. Kelimelerle ifade edilemeyecek bir duygudur o. O cümleyi de kolokyumda o nedenle kurdum. Duygu anlamında beni karşısında çakılı bırakan bir proje olmadı. Müşkülpesent bir adam değilim, öyle anlar hayatımda yaşadığım için o duyguyu bilirim. İster yarışma projelerinde olsun, ister başka projelerde olsun, ister binanın ya da mekanın kendisinde olsun insanın gerçekten nefesinin tutulduğu, tatlı bir mesleki kıskançlık yaşadığı bir an vardır. “Bunu ben yapmayı isterdim, ben bunu nasıl akıl edemedim” gibi duygular yaşatan zamanlar vardır. Bu yarışmanın projelerinin hiçbiri bana bu duyguyu hissettiremedi. Birkaç projenin önünde duraksadım ama çakılıp kalmadım. Tabii ki kendi tasarımlarımda dahi sürecin başında kafamda bir nihai proje olmadığı için orada da kafamdaki görüntüye yakın bir şey aramadım. Kafamda Troya'da olması gereken proje gibi tanımlı bir fikir yoktu. Beni yerime çakan bir projeyle karşılaşmadığımı söylerken bunu kafamdaki görüntüyü bulamadığım için demiyorum.

TEM/AĞU 2011 - XXI 22

dosya - troya müzesİ yarışması

Zamansızlık ve sakinlik dışında jürinin başka ne gibi seçim kriterleri vardı? ht: Mekansal kurgu kalitesi şu anda aldığı ödülden daha yüksekte olan bir-iki yapı vardı ki bakanlığın işletmesi gerçeğiyle düşündüğümüzde mimari kaliteleri yüksek olsa

YALNIZLIĞI MEKANSALLAŞTIRMAK (1. Ödül)

Kolokyumda projenizi yalnızlık fikri üzerine kurduğunuzu anlattınız. Yalnızlık nasıl bir mekan kurgusuna dönüşüyor ya da o mekanın içinde kendini size nasıl hissettiriyor? Ömer Selçuk Baz: Aslında onun hissettirdiği, bizim tasarımımızın tam olarak hissettirdiği şey değil. Oradaki altyapıyla, tarihi kurguyla orada hissettiğimiz bir şey. Aslında bizim yaptığımız, oradaki durumu maniple etmeden onun daha doğrudan bir şey söylemesine hatta söylemini keskinleştirmesine yardımcı olmak.

Projenin temel prensibi yaklaşık olarak buydu. Troya'ya giden herkes benzer bir hisse kapılıyor: Bir hayal kırıklığı yaşıyor çünkü hiçbir şey yok orada. Aslında çok fazla şey olmuş fakat bunlarla ilgili çok az şey görebiliyorsunuz. Aslında bu, belki sadece Troya için geçerli değil, bütün bu tip kazı alanlarında hissettiğimiz şey.

da o tür sorunlar nedeniyle ilerde kendilerinden bir şeyler kaybedeceklerini tahmin ettik. Mimar mimara değerlendirme yapıyor olsak bu kolaylıkla atlanabilecek bir kriterdi. Ama bakanlığın maddi imkanlarını, personel imkanlarını, işleyiş şeklini bilenlerin uyarılarıyla bazı projelerin ödül konusunda daha handikaplı olmaları gerçeğini yaşadık. Mesela benim jüriye katılırken hiç aklımda olmayan ama değerlendirme sürecindeki bazı uyarılar ve sorular sonucunda bayağı önemsediğim bir kriter bilgisine dönüşen böyle bir konu vardı. Gündelik yaşantımda da binaların işlemesi konusunda saplantılı biri olduğum için bu konu, oldukça önemsediğim bir kritere döndü benim için. Beş-altı tane kapısı olan AKM, tarihinde hiçbir zaman bir kapısı dışında kullanılmamıştır mesela. Bunun şu ya da bu nedenle işletme sorunlarından kaynaklandığı aşikar. “Hayır, böyle işletme olmaz, şöyle işletmelisiniz” demek yerine, “Madem böyle işletilecek, o zaman buna uygun bir proje seçmeliyiz” noktasına geldik.

Bunu aynı zamanda yapının gerçekleşeceği yönünde olumlu bir nokta olarak okumalı mıyız? ht: Tabi; bu, sürece başından itibaren konan kriterlerden biriydi. Ne büyük bir şans ki yıllar sonra Troya'ya bi müze yapılması olasılığı belirdi, bu olasılık yarışmayla daha da somutlaştı, böyle bir jüri kompozisyonuyla yola çıkıldı. Farkındaysanız jüride ağırlıklı olan mimar profili, inşa eden ve inşa ederek mimarlıkla ilişki kuran, düşünce ve eleştiri zemininde değil, üreterek varolan bir mimar grubundan oluşmuştu. Bütün bunlar bir araya gelince tabii ki inşa edilmek üzere değerlendirmeler yapıldı ama daha ilk günde seçeceğimiz projenin nihai olarak inşa edilecek proje olmayacağını, inşa edilebilecek bir düşünceyi seçeceğimizi fark ettik. Zaman içinde de bu düşünce binalaşırken tabii ki müdahaleler ve öneriler de gelişecekti.

Buralarda hayatlar yaşandı, bunlardan geriye ne kaldığıysa bir soru aslında.

Troya'nın durumu bu anlamda daha dramatik çünkü kalıntılarla bütün bu efsanelerde ve tarih sayfalarında anlatılanlar arasındaki bağı kurmak çok zor.

Dolayısıyla, elbette bir mimari problemin bir tane doğrusu yok ama bizim için doğru olan, bütün bu altyapıya ve yüke rağmen ortalık güllük gülistanlıkmış gibi davranmak değil de bu durumu perçinlemek ve bütün bu altyapıyı bilmeyen bir ziyaretçi için daha okunur kılmaktı özetle. Bir kısım mimari rasyonel ilişkiler zinciri içerisinde açıklanmaya çalışılmıyor. Bu proje, her ne kadar öyle görünüyor olsa da onun ötesinde bir hissi ziyaretçide uyandırmak üzerine kuruldu. Buradaki çözümle alakalı çok fazla şey söyleyen bir yapı ya da yapısal bir kurgunun çok doğru olmayacağını düşündüğümüz için böyle bir yol izlemeyi seçtik. Orada bu veride bir kalıntı, bir kazı alanı, bir ören alanı varken ve o, o kadar konuşmuyorken bizim çok fazla bir şey söylemeye hakkımız yok diye düşündük.

Projenizde zemin çizgisinin büyük önemi var. Zeminin altı ile üstü arasındaki ilişki nasıl kurgulandı? ösb: Bunu biz en başından beri tartışıyoruz. Bu proje bu hale gelmeden önce başka halleri de vardı ama aslında hepsi bir şekilde destek işlevlerinin yer altında çözüldüğü ama yapının ufak da olsa ipuçlarını yeryüzüne verdiği çözümlerdi, bu çözüm gibi. Aslında hedef, sergileme birimi haricindeki bütün işlevlerin yeraltında konumlandığı, mümkün olduğu kadar yerüstünde algılanmayacağı bir çözümdü.

Yapı yine de yeryüzünde en azından nerede başladığı ve bittiğiyle ilgili bir ipucu veriyor.

Binaya yerin altından giriyoruz. Aslında yapının kabuğuna hiçbir şekilde dokunamıyorsunuz, ta ki -5.00 kotuna girip sergiye gireceğiniz ana kadar o kabuğa ve onu saran gömleğe asla yaklaşamıyorsunuz. Sadece girdiğinizde, gerilimi hissettiğiniz anda, o sınırda, objenin altındayken bunu tanımlayabiliyorsunuz kendi zihninizde, onun dışında kabuğa yaklaşamıyorsunuz.

Bağlam üzerine çok tartışıldı. Sizin de dediğiniz gibi her proje için birçok çözüm olabileceği gibi, her proje kendini oluştururken birden çok bağlam da üretiyor olabilir. Sizin bağlamızın neydi?

ekip: Ömer Selçuk Baz (mimar, ekip başı), Okan Bal (şehir plancısı) danışmanlar: Deniz Ünsal (müzebilimci) mühendislik: Cenk Kurtel (inşaat mühendisi), Mehmet Yılmaz (makine mühendisi), Berrin Yavuz (elektrik mühendisi) yardımcılar: Ozan Elter (mimar), Ece Özdür (mimar), Melek Kılınç (mimar), Sezi Zaman (şehir plancısı), Ege Battal (mimar), Elçin Kara (mimar) Jürİ raporu Hemen göze çarpan kübik formunun kendine özgü stilizasyonu ve yalınlığı ve çevresini zorlamayan ölçüsü, önemli seçim ölçütlerinden biridir. Dikkatle ölçülendirilmiş boyutlarının içinde kurgulanan dolaşım/sergileme sistematiği, bir ikinci seçim ölçütü olmuştur. Bilinen dünya örneklerine referans verirken kendine özgülüğünü de başaran bu çözüm, jüri tarafından başarılı bulunmuştur. Kübik formunun verdiği ancak abartıdan uzak kalmayı başaran anıtsallık izlenimi, müze yapısının kendine özgülüğünü inşa ederken boyutlanmadaki dikkat özellikle işaret edilmelidir. Kısaca Troya imgesi ile yarışmayan, ancak asıl kendisi için var olan tutarlı bir model geliştirilmiştir. Müzenin diğer işlevsel mekanlarının örgütlenmesi de olumlu niteliklerinden biridir. Yapının kendisinin adeta topraktan yükseldiği izlenimi veren -5.00 kotundan başlaması, yapının kendi başına var oluşunu görselleştirirken plan çözümleri için önemli alanları da kullanıma açmaktadır. Yapı çevresi ile arasına çok dikkatli bir mesafe koyan bir tasarım geliştirmiştir.

23 XXI - TEM/AĞU 2011

ösb: Bağlam tartışmalarına başlandığında yer ve fiziki durum üzerinden tartışılıyor. Başka projeler için de geçerli olabileceği gibi bu projenin mimari tasarım probleminde bağlam sadece fiziki çevre ile sınırlı olmayabilir.

Burada bağlam üstü bir durum söz konusu. Bağlam tanımı eğer bu fiziki sınırlarla tarifleniyorsa burada aslında çok önemli bir durum var: Burada bu bağlamı da kapsayan bir durum söz konusu. Yani bizim önerimiz aslında bağlamsal bir mimarlık değil, durumsal mimarlık haline geliyor bu noktada.

Yani buradaki durum o bağlamın fiziki koşullarının çok ötesinde tarihsel bir referansı da içeriyor. Siz burada sadece Tevfikiye Köyü'nü, hatta şimdi ören yeri olarak tanımlanmış oradaki höyüğün bulunduğu bölümü ya da kazı alanlarını alamazsınız. Buradaki bağlam aslında bundan 5.000 yıl önceki bir uygarlığın yok olmuş, hatta birçoğuna rastlanmamış izlerini de, mimarlıkta alışılagelmiş olan bağlamı da kapsayan bir durumu yaratıyor. Bu durum çok özel yapılarda ortaya çıkıyor. Bağlam dediğimiz şey sadece fiziki sınırlarla ifade edilemez. Onun dışında da bir durum var, bu sınırın çok üzerinde bir problemle karşı karşıyayız. O yüzden diğer problemlere verdiğimiz reaksiyonu bu problemde veremeyiz, yoksa bu problemi sıradanlaştırmış oluruz. Bu problem herhangi bir problem değil. Yok olmuş bir uygarlık için, orada olmayan bir şey için bir şeyler yapıyoruz. Sadece bir müze, bir yapı yapmak değil artık mesele. Bu yapı yapmanın çok ötesinde bir durum.

Dolayısıyla çok alışılagelmiş reflekslerle hareket etmek mümkün değil.

Doğru sonuçları da vermiyor zaten, bunu da görüyoruz. Birçok çok iyi yapı önerisi vardı yarışmacılar içinde ama bence özellikle çok iyi bir yapı olmaması gereken bir yer burası. Çünkü ihtiyacı iyi bir yapı değil, onun dışında bir şey.

Uygulamasına geçtiğiniz zaman bu tasarımın biraz daha değişeceğini, evrileceğini varsayıyoruz.

Onunla ilgili kafanızda bir şey oluştu mu? Bu değişim ne yöne doğru olacak? Jüride yapıyı daha da sadeleştirmekten söz etmiştiniz. ösb: Onu aslında abartı yapmak için söyledim özellikle. Ama kısmen de doğru, özellikle iç mekandaki bazı kurgulardan çok memnun değiliz. Bu durumun hissedilebileceği bir mekan örgütlenmesi ve grameri kullanılabilir diye düşünüyorum ben iç mekanlarda. Yeterince eksiltemediğimizi düşünüyorum ben, biraz azaltılabilir. Bu da Kültür Bakanlığı'nın bize vereceği görevle ilgili.

dosya - troya müzesİ yarışması

Türkiye'de yarışma projelerinin inşa edilmesi neredeyse istisnai bir durum olarak görülüyor artık. İnşa edilmesi yönünde konuşmalar yapılmaya başlandı mı? ösb: Konuşuldu ve edileceği yönünde bir izlenimimiz var. Tabii burası çok özel bir yer, çok özel bir nokta. Ben mimari olarak da, stratejik olarak da çözümümüzün doğru olduğunu düşünüyorum. O konuda çok eminim. Çok popüler bir çözüm olduğu yönünde tartışmalar da oldu, bunlara katılmıyorum. Aksine yeterince popüler olmaması belki bir handikaptır diye düşünüyorum. Yeterince algıyı, ilgiyi üzerine çekebilecek bir çözüm değil, çok mütevazi bir çözüm. Kütlenin iri olduğu ile ilgili de kritikler yapıldı ama yarışmayla ufak çapta da haşır neşir olmuş birisi bu program için çok minimal bir yapı olduğunu anlayacaktır.

Yarışmanın açıldığı yerin özellikleri nelerdi? Jüri olarak o yere uygun projeyi seçerken neleri göz önünde bulundurdunuz?

Cafer Bozkurt: Öncelikle yarışmanın yeri, imar planıyla tanımlanmış bir yer.

Biz şartnamede zorunlu olmamakla birlikte, imar planıyla ilgili bir öneri bekliyorduk. 132 tane proje geldi, hiçbirinde böyle bir öneri yoktu. Bu öneriyi şu nedenle bekliyorduk: Planda müze arsasının hemen yanında bir ticaret yapısı lekesi var. Verilen emsalle ve yükseklikle o yapı yapılırsa yarışma sonucu belirlenen müze binasını ezecek bir yapı olacak. O büyüklükte bir yapının oraya gelmesi yanlış. Onun için biz tabii jüri olarak koruma amaçlı imar planı yanlıştır diyemeyeceğimiz için, durup duruken de böyle bir talepte bulunamayacağımız için yarışanların öneri getirmesini istedik, hiç kimse oraya öneri getirmedi. Şahsen benim en çok

TEM/AĞU 2011 - XXI 24

dosya - troya müzesİ yarışması

KRONOLOJİK RAMPA (2. Ödül) Projenizde mitosu nasıl mekansallaştırdığınızdan söz edebilir misiniz?

Ercan Ağırbaş: Önerdiğimiz dairenin içinde avlumuz var. Zeytinliği avluya aldık ve aslında hiçbir şey değiştirmeden avlunun peyzaj anlamını müzenin içine almış olduk. Bir bahçe oluşturduk. Ziyaretçiler, müzeyi gezenler kapalı bir alan olduğu için o avlu alanına giremiyor, sadece izleyebiliyor. Zeytinliğin içinden bakışlarını sızdırarak müzenin karşı tarafını, yani oradaki heykelleri ve sergi birimlerini görebiliyor. Mitosu mekansallaştırmak o avlu aracılığıyla oldu: Avluyu dokunulmaz hale getirip, her yerde mevcut olan zeytinliğin 5000 yıldır değişmezliğini bir şekilde bir sergi alanına çevirdik.

Bir avlu etrafında gezme ve sergileme kurgusu var. Her durumda avluyu görebiliyoruz, peki dışarıya bakabiliyor muyuz? ea: Üst katta olduğumuz zaman dışarıya da bakabiliyoruz çünkü avlunun üzerinden dış tarafı, hatta dışarıdaki bina üzerinden ufku görebiliyoruz. Ancak ne kadar geçmişe gider ve rampayı inersek dışarıyla temasımız o kadar azalıyor.

Müzenin en son noktasında tamamen yerin altında olmuş oluyoruz. Rampa sadece yukarıdan aşağı istikamette geziliyor ve en son noktada ya asansörle ya da merdivenle yukarı çıkıyoruz ve ören yerine varıyoruz.

Bu bir kronolojiyi takip ederek mi kurgulandı zihninizde? ea: Rampa aslında kronolojinin simgesi. Bugünden geçmişe giden bir güzergah olarak tasarladık. Ama bizim istediğimiz; herkesin istediği alana gidip bir sergi birimine yaklaştığı zaman elektronik aletin temasıyla kulaklıktan o konuda bilgi alabilmesi. Sonuçta modern teknolojiyle artık müzelerde ziyaretçiler kulaklıkla kendi haline bırakılıyor. Bizim sergi anlayışımıza da yakın düşen bu. Ziyaretçi bazı şeyleri atlayarak da geçebilir ama tabii kronolojik gezmek istiyorsa rampanın güzergahında yavaş yavaş inerek o 500 metreyi iki dönem halinde gezebiliyor. Rampanın tam ortasına da Homerus'u yerleştirdik. Oraya gelindiği zaman biraz daha gerçek dünyadan eserlere ve bilimsel şeylere yer verdik. İlk yarıdan sonra ikinci yarıyı tamamen mitosa bırakıp 5000 sene önceki bir öyküyü bugünküyle yan yana koyabileceğimiz şekilde bir müze konsepti tasarladık. Homerus'u yarıda tanıdıktan sonra mitosa geçişimiz tamamen zamansız, kronolojiyi kıran, zaman akımını aşan bir şekilde olsun istedik.

üzüldüğüm şey oydu. İkincisi, yarışma boyunca genel jüri olarak, aynı zamanda benim de kişisel olarak çok üstünde durduğum şey önerilecek yapının ölçeğiydi.

Troya kalıntılarıyla hemen karşıdaki yüz yıllık köyün dokuları arasında önerilecek yapının onları ezmemesi, onlarla oranlı bir ölçek sunması gerekti. Jüri olarak bu kriteri koyarak üzerinde durduk. Önemli olan müze oranlarının orada ağırlık yapmayacak olması ve yerle bir aidiyet kuracak olmasıydı.

Yarışmada önerilmiş projelere bakıldığında program üzerine çok çalışmış ve/veya o programı küçültemeyip kütleyi devasallaştırmış projelerin çoğunlukta olduğu gözleniyordu. Yarışmanın tasarımcıların önüne koyduğu asıl problematik neydi? cb: Şöyle söyleyebilirim. Yarışma programı hazırlarken bakanlığın bize verdiği program sirkülasyon alanları hariç 16.000 m2'lik bir yapıydı. Bu o alanları da kattığınız zaman toplam alan 18.000-20.000 m2'ye varıyordu. Biz bunu 10.500 m2'ye kadar düşürdük. Bakanlık orada bir de 2500-3000 kişilik salonu olan bir kongre merkezinin yer almasını istiyordu. Bir kongre merkezi için doğru yerin Çanakkale şehrinin içi olduğunu, bir kongre merkezinin bu alana zarar vereceğini anlattık. Bakanlık yetkilileri bu itirazımızı haklı bularak kongre merkezini programdan çıkardı. Çıkarınca tabi program küçüldü. Orada daha önce özellikle Almanların yaptığı çalışmalar vardı. Onlara baktığımızda hep 8.000 m2'lik bir yapı üzerine çalışılmıştı ve hala 7.000-8.000 m2'de kalsaydık daha da iyi olurdu diye inanıyorum.

Ödül alan projelere bakacak olursak birinci seçilen proje, müzenin en büyük alanları olan depolar ve atölyeleri toprak altında çözmüştü. Yani Troya'dan çıkarttığını ayıklayıp temizleyip tekrar toprak altında saklıyordu. İkinci proje, hem boyutuyla iyi oranlı hem de işlevi iyi çözen bir projeydi; sergi rampalarla dolaşılıyordu ve yapıda teşhir edilmek istenenler yükseğe çıkarılıyordu. İkinci proje çok ilginç bir projeydi, güçlü bir fikirdi ama çözümlerde eksikleri, bazı sorunları vardı. İnsan gözüyle civarında dolaştığınız zaman bir taş duvar, bir rampanın Troya'ya yükselmesi, oradan oluşabilen görsel izlenimler ilginçti. Aynı şekilde ortada hiç dokunmadan bıraktığı doğa parçası gerçekten çok

ekip: Ercan Ağırbaş (yüksek mimar, şehir plancısı, ekip başı), Henning Dehn, Frank Eittorf, Volker Katthagen, Ayşe Korkmaz, Hubertus Schäfer, Mete Sözer, Eckehard Wienstroer mühendislik: ARUP İstanbul (inşaat, makine, elektrik) yardımcılar: Hannes Banzhaf, Mustafa Cinibulak, Attila Geridönmez, Halwest Hakiem, Gülcan Kırkayak, Niyazi Selçuk, Benjamin Simon, Gültekin Sözen, Bahar Ümü, Funda Ünver Jürİ raporu Verilen yalın ve güçlü biçim kararı çok olumlu bulunan proje, jürinin üzerinde en çok tartıştığı önerilerden biri olmuştur. Yer seçimi ve biçimin yerle ilişkilendirilmesindeki ustalık ve içerdiği içe dönüklük olumlu bir eğilim olarak nitelendirilmekle birlikte, müze yapısının sağlaması gereken kurumsal mekan dağılımının elde edilemediği, tek yönlü erişimin toplu dolaşımda sorunlar yaratacağı ve çözüm önerilerinin yeterince ifade edilemediği belirlenmiştir.

Mansiyonlardan tanesi zaten yapıyı toprak üstünde yapan ama çok zarif çözen, çok hafif bir, toprak üstünde olup iyi değerlendirilmiş bir projeydi. Bir diğer mansiyon çok basit bir döşemeyle çözmüştü, hakikaten çok güçlü bir fikir.

Doğanın devamı, eğim tarafında kendini bir köşe duvarla açmış, tabii eksiklikleri vardı ama fikir olarak çok güçlüydü. Sonra köy dokularını yaparak, altta çözen bir proje vardı. Ben bunların hepsini çok beğendim. Orada seçilmesi gereken dokuz projeyi de seçtiğimize inanıyorum.

Bana göre birinci proje son derece olumlu, yapılabilir bir öneri. Bakanlık bu yapıyı yapmak istiyor. Birinci proje inşa edilmesi kolay bir yapı. Sonra isimler açılınca gördük ki birinci olanlar bundan üç sene önce Merkez Bankası Yarışması'nda ödül alarak yapıyı yapan ekip, genç ama yapı yapmayı biliyorlar.

O yüzden seçici kurul üyesi olarak içim çok rahattı. Jüri olarak da süreç boyunca çok rahat görevimizi yaptık ve o dokuz projeyi seçerken sıkıntı yaşamadık, ağır tartışmalar geçmedi aramızda.

25 XXI - TEM/AĞU 2011

Ödül alan projelere baktığınız zaman kendi projenizi nerede görüyorsunuz? ea: İkinci seçilen bu projemizin kazanmasını isterdik. Gerçekle mitosu bir araya getirme konusunu iyi işlediğimizi düşünüyoruz. Jüriden, sergi için basamakların rampadan daha uygun olacağı yönünde eleştiriler aldık. Biz öyle düşünmüyoruz. Tabii ki projemizin gerçekleşmesini isterdik ama diğer projelerin de oldukça kaliteli yönleri var. Sonuçta bir yarışmada her türlü sonucu alabilirsiniz, bu çok doğal bir şey. Belki bizim projemizdeki bazı yönleri jürinin göremediğini düşünebiliriz. Ben birinci olan projenin uygulanması yönünde en büyük destekçilerdenim. Bu Türkiye'de çok yaygın bir şey olmadığı için iyi bir örnek olur diye umut ediyorum. Birinci olan proje, ödülü hak etmiş ve kazanmıştır, uygulanmasını da isteriz.

etkileyiciydi, iç işleyiş olarak verdiği şemalar güzeldi ama çizdiği planlar çok estetik değildi. Üçüncü proje de bana göre çok güçlü bir proje. Ben o projeyi de çok beğendim. Ege'deki bahçe duvarları gibi çok güzel detayları vardı.

Yapılması zor olabilir ama güçlü fikirdi. Duvar adetleri biraz daha az olsaydı, daha seyreltilmiş olsaydı daha etkili olurdu. dosya - troya müzesİ yarışması

Program yoğundu. Gelen projeleri üç kategoriye ayıracak olursak, birincisi nitelik olarak yetersizler diyebiliriz. 40 civarında projeyi bu anlamda ilk elemede eledik. İkincisi tamamen işlev çözmeye dayalı projelerdi. İşlevi çözmüş, müze olarak da çalışıyor ama o müze Çanakkale Müzesi mi, kent müzesi mi, kırsal müze mi onu bulamamışlardı. Üçüncüsü ise o çevrede kentsel tasarım gözüyle oradaki verileri zorlamayan, yapıyı devasal göstermeyen daha basit çözümlerle projeyi tasarlamış olanlardı, biz o projeleri daha önde tuttuk. İlk eleme sonrasında kalan yaklaşık 80 proje içinde bu işi çözemeyenler, işe belli bir estetik kalite getiremeyenler vardı, onlar da elendi zaten. Ama bir de bütün fonksiyonları çözen dört dörtlük projeler vardı ama kesin olarak oraya ait bir proje değildi.

EĞRİLERE ÖYKÜNEN DUVARLAR (3. Ödül)

senaryonun bizim asıl tasarımımızın ortaya çıkmasının temel taşı olduğunu söyleyemem.

Hakan Evkaya: Evet, orada 3.000 yıllık bir tarih var ama bunun dışında başka girdiler var. Orası boş bir arazi ve çevrede aslında tutunabilecek herhangi bir yapı ya da herhangi bir yerleşke yok. Arsanın karşısındaki Tevfikiye Köyü var, ancak ona öykünmek –ki öyle bir öneri de vardı- bize çok doğru gelmedi. Öyle bir noktada, öyle bir arsada, öyle bir tarihin olduğu yerde ordaymış gibi bir şey koymayı hedefledik. Bina koymak değil, oraya bir imge yerleştirmek ama bir yandan da onun arsaya tutunmasını sağlamak istedik. O eğrilerin her birinin bir çıkış nedeni var, sadece grafikten oluşmuyor; hem arsanın verilerinden hem de akslardan dolayı o formdalar.

TEM/AĞU 2011 - XXI 26

dosya - troya müzesİ yarışması

Eğrilerin neye göre konumlandırıldıklarını tarifleyebilir misiniz? kib: Arsada hafif bir eğim var, topoğrafyasından ötürü. Elimizde referans olarak alabileceğimiz tek şeyin topoğrafya olduğu noktasına gelmiştik tasarımda. Sonra o eğrileri yakalayıp onları hem başlangıç hem bitiş noktalarında, elimizdeki kısıtlı referans noktalarından bazılarına bağlamaya çalıştık. İlk iki eğri arasındaki dilim, Troya'ya geliş yönlenmesini karşılayarak girişi alıyor. İkinci dilim bir yandan yola ağız verirken bir taraftan ziyaretçileri kazı tarafına çıkarıyor. Üçüncüsü ise onları yoldan alıp bu kez zeytinliğe doğru yönlendiriyor. Dördüncüsü otoparktan gelen yaklaşımı karşılayarak ve ikinci girişi yakalıyor.

Projenizin bir miti anlatmak üzerine kurulu olduğunu söyleyebilir miyiz?

Kutlu İnanç Bal: Bir miti anlatmak gibi bir derdi yok aslında. Burda binlerce yıllık tarihi olan bir yerden bahsediyoruz. Aslında bu tarihin ne kadarının tam olarak tespit edilmiş, ne kadarının masal olduğu belirsiz. Bu noktada bazı referanslar yakalayıp oraya ait olan bir yapı koymaya çalıştık.

Birebir öykü anlatmak gibi bir derdimiz yoktu. Sadece duvarlarımızdaki motiflerde öykü anlatılıyordu. Bina koymak yerine bizim yapmaya çalıştığımız, zaten o araziye ait, sanki hep ordaymış gibi bir şey koymaktı.

Dış mekan gezinti alanlarında, duvarlar arasındaki alanlarda da Homeros’un İlyada’sından hikayeleri anlatan bir senaryo kurduk ama o

Troya Müzesi Yarışması'na katılmış bir mimar olarak sizce yarışmanın ana zorlayıcı noktası neydi?

Hüseyin Kahvecioğlu: Yarışma, “zorlayıcı” konulara çözüm bulmak için başvurulabilecek en iyi proje elde etme yöntemi olduğu için, her yarışmada “iyi cevabın zor bulunacağı” bazı soruların bulunması, yarışmayı daha değerli kılar.

Dolayısıyla, zorlukları sorun olarak değil, yarışmanın çekici tarafı olarak görme eğilimindeyim. Troya Müzesi Yarışması'na bakıldığında, bu açıdan öne çıkan konu, - aslında olmazsa olmaz olan müzenin mekansal kurgusunun iyi ve doğru çözümü kadar, hatta belki daha fazla - eşsiz bir tarihe ev sahipliği yapmak, onu muhafaza

İç ve dış mekanların daha birbiri içine geçişli olarak tasarlandığı bir proje. kib: Evet, şöyle ki hem dışarıda hem içeride gezinti yapılmasını düşündük, bu nedenle de içerde sunduğumuz iletişimi dışarıda da yaratmaya çalıştık.

Yarışmada 100.000 m2’den daha geniş bir arazi ve yapı içinse 10.000 m2’lik bir program vardı. Koyduğumuz şeyin ben burdayım diye bağırmaması gerekiyordu, hem de bir şekilde bu araziyi bütünleştirmesi gerekiyordu. Bizim genel tavrımız zaten bu, buradayım demekten korkmayan ama bas bas bağırmayan bir şey koymaya çalıştık. İç ve dış arasındaki ilişkiden bahsedersek gezinti yapan kişinin aşağıya inip çıkacağı, bir şekilde o rampalarla birçok noktadan farklı rotalar izleyebileceği, istediği noktada yapıların içine girebileceği bir kurgu oluşturduk. he: Arsanın boyutuna göre yapılacak olan binanın boyutu çok küçük olduğundan ve bir yandan da arsaya birşey söylemek gibi bir derdimiz olduğundan duvarlar bizim çok işimize yaradı; sadece binayla bunu yapmak çok zordu. kib: Tek bir tavırla projeyi çözmeye çalıştık. Duvar fikri hem iç mekandaki o birimleri yaratırken hem de o imajı verirken kullandığımız bir öğe oldu. Mimari

etmek ve ileriye taşımak rolü üstlenen bir yapının mimari anlamda nerede duracağı sorusuna cevap bulmaktı. Bu soruya bizim verdiğimiz cevap, binanın, taşıdığı rolün ağırlığının bilinciyle, bu asli rolün önüne geçmeyecek bir çizgide durabilmesini sağlamaktı. Binlerce yıllık bir tarihe ev sahipliği yapan ve onu uzak geleceğe taşımaya soyunan bir yapının, göreceli olarak çok kısa ömürlü “güncel mimari trendler”in bir temsilcisi olmaktan çok, “zamansız/zamanı aşan/sadece var olduğu ana ait olmayan” bir mimari dille şekillenmesi gerektiğini düşündük. Bir başka ifadeyle, bina mimarisiyle kendini ön plana çıkarmaktan çok, işlevi gereği muhafaza edip sunduğu geçmişten gelen değerleri, bunları izleyecek olanlarla en uygun koşullarda buluşturmalıydı. Bir yandan doğal bir çevre içinde yoğun sayılabilecek yapısal programıyla varlığını ortaya koyacak, diğer yandan mimarlığın “içeriği” ezmediği bir tasarım olacaktı. Bütün bunların gizlenmeye, saklanmaya çalışmadan görünen, fakat aynı zamanda sıradanlaşmayan bir dille mimarileşmesi, bu yarışmada hedeflediğimiz tasarımın özeti olabilir. Ödül alan projelerden yola çıkarak jürinin değerlendirme kriterleri üzerine yorum yapmak ister misiniz? Kendi projeniz ödül almamış olsa dahi yarışma sonuçlarından memnun musunuz?

ekip: Kutlu İnanç Bal (mimar, ekip başı), Hakan Evkaya (mimar), Cengiz Gündemir (mimar) mühendislik: Ahmet Zahit Elmas (inşaat mühendisi), İbrahim Kekevi (makina mühendisi), Şemsettin Derya (elektrik mühendisi) yardımcılar: Mehmet Çıkrık, Mehmet Yılmaz

he: Birinci proje iyi bir proje bence. Bu jüri, diğer yarışmalara göre biraz daha tutarlı bir jüri oldu. Jürinin seçimini, aldıkları kararların doğrultusunda yaptığı okunabiliyor.

Jürİ raporu Troya'nın antik duvarlarını çağrıştırmayı amaçlayan “duvar” temasını hareketli ve özgül bir çizgileme ile işleyen tasarım, seçici kurulca ilginç bir yaklaşım olarak değerlendirilmiştir. Ancak, devingen bir

kib: Ödül grubundaki projeler o yerde dokunuş yapan, belli bir olgunluğa ulaşmış projeler genelde. Birinci proje çok risksiz oynamış ama özellikle Troya’ya, bir müze işlevine dair çözümleri çok rasyonel. Yarık fikri, yalnızlık kavramı gibi beylik görünen fikirler çok düzgün bir şekilde kullanılmış. Oradaki bütün yaklaşım kararları doğru

“Ödül alan projelerden çok, ödül almayan projeler üzerinden bir gözlem yapmak daha çarpıcı tespitlere olanak tanır.” hüseyin kahvecioğlu hk: Öncelikle bu yarışmanın uygulanmak üzere bir proje elde etmeye yönelik olduğunu dikkate alırsak, bu yönden amacına ulaştığı söylenebilir. Yarışmada birinci seçilen projenin belli nitelikler taşıyan, başarılı bir öneri olduğu görüşündeyim. Bu aşamada taşıdığı sorunların, projenin ana fikri zedelenmeksizin çözülebileceğini düşünüyorum. Projenin geliştirilerek hayata geçirilmesini ümit ederim.

Jüri değerlendirmesiyle ilgili, ödül alan projelerden çok, ödül almayan projeler üzerinden bir gözlem yapmak daha çarpıcı tespitlere olanak tanır. Böyle bakıldığında en göze çarpan konu, yapısal programı mümkün olduğunca az görünür kılma, hatta yokmuş gibi gösterme çabası içermeyen önerilerin genel olarak olumsuz değerlendirilmiş olması. Bu konuda jürinin adeta üzerinde pek fazla tartışmaya gerek görmediği, “a-priori” sayılabilecek bir ön kabule sahip olduğu izlenimi

çizgilemenin oluşturduğu bu tasarım, mekan içindeki işlevlerin düzenlenmesinde başarılı çözüm önerileri geliştirememiştir. Ayrıca sürekli yinelenen duvar replikası, süslemeciliğe yönelme tehlikesi barındırma endişesi yaratmıştır. Çevre bağlamında görsel bir zenginlik yaratacağı, ilgi çekeceği düşünülen tasarım, somut çözümlerden yoksun bulunmuştur.

doğuyor. Raporlarda defalarca tekrarlanan “iri kitle” tabiriyle, buradaki mimarlığın mutlaka göze mümkün olduğunca küçük görünecek yapılar içermesi gerektiği inancı vurgulanıyor. Bu benim katıldığım bir görüş değil. Bu tür genellemelerin veya tartışılmaksızın genel geçer hale getirilen kabullerin mimarlığı kısırlaştırdığı görüşündeyim. Ancak, her mimari değerlendirme süreci gibi, jüri değerlendirmeleri de belli ölçüde subjektiftir ve bu çok doğaldır. Mimarlığın doğasından kaynaklanan bir durumdur. Bu yüzden jürinin mimari tercihlere dayalı kararlarını kritik etmenin çok fazla anlamı yoktur.

Bu yarışmanın gerek kendi mesleki pratiğinize, gerekse Türkiye mimarlık ortamına ne gibi katkıları oldu? hk: Yarışmalar, uygulanmak üzere doğru ve iyi bir öneri seçmek kadar, bütün katılımları ve bunlar üzerine yürütülen tartışmaları ile mimarlık ortamını besleyen alanlardır. Böyle bakıldığında, bu yarışmanın da şu ana ait Türkiye mimarlık üretimi ve tartışmasının bir röntgeni olduğunu, olumlu ve olumsuz yönlerin görünürlüğünü sağladığını ve belgelediğini söylemek mümkün. Kendi meslek pratiğimiz açısından bakıldığında da katılmaktan memnun olduğumuz iyi bir deneyim olarak görüyorum.

27 XXI - TEM/AĞU 2011

Genel olarak ödül alan projelere baktığınızda kendi projenizi nerde görüyorsunuz? kib: Duvarların boyutları, adetleri ve birbirlerini çok tekrar ediyor olması gibi eleştiriler var jüri raporunda. Haklı olabilir çünkü o duvar fikri, o duvarın arasında kalan bütün o promenadın tekrarı veya gereğinden fazla iri olması, ziyaretçilerin uzun mesafeler katediyor olması –bunun da özellikle maket ölçeğinde net bir şekilde kavranıyor olması- bize herhalde puan kaybettirdi.

gibi görünüyor. İkinci projeyi de genellikle beğeniyoruz yerleştiği yere yerleşme şekli ve tavrı itibariyle. Ama o çözülmemiş bir proje, afaki, ne olduğu belli olmayan, nasıl çözdüklerine dair bir fikir geliştirmekte de zorlandığımız bir proje. Projenin tam olarak çözülmesi gibi bir beklentimiz olmasa da en azından bunun ipuçlarını sunuyor olması gerekir diye düşünüyoruz, bu açıdan mansiyonun ya da satın almanın o proje için daha doğru bir ödül olacağı görüşündeyiz.

dosya - troya müzesİ yarışması

proje raporunda da belirttiğimiz gibi Troya ören yerinde halihazırda tek elle tutulur öğelerden biri duvar. Eğime ve oradaki duvara öykünen ama onları taklit etmeyen, onların bugüne ait olan yorumu olan bir proje ürettik.

TROYA BAĞLAMI (mansİyon)

TEM/AĞU 2011 - XXI 28

dosya - troya müzesİ yarışması

Projenizi bağlam ekseninde tasarladığınızdan söz ediyorsunuz. Bunu biraz açabilir misiniz?

Aykut Köksal: Bağlamsal bir yaklaşım var, evet. Öncelikle o bağlamı tanımlamak lazım. Müzenin konumlanması istenen yer neresi, fiziksel ve tarihsel veriler neler, çevre nasıl bir ölçek tanımlıyor, bütün bunları yani bağlamı tanımlamak gerekiyor. Önce yarışmanın da öznesi olan Troya'dan başlayalım. Troya Anadolu'daki tüm diğer antik kentlerden çok belirgin bir şekilde ayrışır. Troya'nın ilgi odağı olması, oradaki tarihsel kalıntıların özelliklerinden değil, arkasındaki efsaneden kaynaklanır.

Başka bir deyişle insanlar Bergama'ya, Efes'e oradaki tarihi kalıntıları, antik kenti görmek için giderler. Ve oraların önemi de bugüne ulaşan kalıntılarından gelir.

Troya'nın önemi ise bir efsanenin öznesi olmasından kaynaklanır. Eğer arkasında böyle bir efsane olmasaydı kazılar yapıldıktan sonra, diğer pek çok bronz çağı yerleşmesi gibi korumaya alınmış, turistlerin çok fazla ilgi odağı olmayan bir yer olurdu. Troya son derece küçük ölçekte bir höyük, yani büyük bir antik kentle karşı karşıya değiliz. Kısacası oradaki bağlamın ana belirleyici öğesi ölçek. Peki, bağlam başka nelerden oluşuyor? Tabii ova çok önemli. Ovanın getirdiği derin bir duygu var, yerin ruhunu ova tanımlıyor. Bir de bunlara eklemlenen Tevfikiye Köyü. Yapıları ve dokusuyla bir köy ölçeği. O köy ve Troya, bütünsel bir sistem oluşturuyor. Köyün yaşamının içinde antik kentin önemli bir yeri var. Hediyelik eşya dükkanlarıyla, gelen turistlerin geçiş noktası olmasıyla, ekonomisi ve kültürüyle çevresel bağlam köyle birlikte oluşuyor. İşte böyle bir bağlama müze yapıyorsunuz. O müzenin bağlama sırtını dönmesi hem yanlış, hem de büyük bir saygısızlık olacaktır. Buna bir de, müzenin köyün yanı başında yer aldığını eklersek, köyün mekansal verilerini dikkate almayan, yani bağlamsal yaklaşımı yeğlemeyen bir proje, çevreyle ilgili ciddi sorunlar taşıyacaktır. Bizim proje de o ilkeyle ortaya çıktı, bağlamsalcı tasarım yaklaşımıyla. Ama aslında bağlamsalcı yaklaşım çok risklidir, rejyonalizme,

Troya'da belirgin bir şekilde ayrışan katmanlardan söz etmek doğru değil, iç içe geçmiş eşzamanlı bir durum var. Bütün bunların da bir örgütlenme mantığı var. Yapısal bir çözümlemeyle, önce, antik kentin büyümesinde belirleyici olan ekseni bulduk; sonra da bu eksenle birlikte kentin bütün bu karmaşık örüntüsünü veren soyutlanmış ızgarayı. Öğelerin ölçeğiyle, büyüklüğüyle, mekansal örgütlenmesiyle köye rağmen değil, onunla birlikte yaşayacak, onu ezmeyen, ona karşı bir otorite kurmayan, onunla eşdeğer söz söyleyen bir kompleks oluşturmak istedik. Proje müze kompleksinin köye ilişkin bütün verileri kabul ettiğini gösteriyor. Örneğin köylülerin tarlaya giderken kullandıkları yol, ki o yol müzeye ayrılan yerin içinden geçiyor, projede aynen korundu. Yani müze kompleksinin köyle birlikte yaşamasını amaçladık. Açık bir örgütlenme kurarak satış noktalarının, lokantaların, rekreatif alanların bir müze kutusunun içine kapanmamış olmasını; köyün, köylülerin sisteme katılmalarını sağladık. Şartnamede de böyle bir talep var aslında; bölgenin ekonomisine ve gelişmesine katkı sağlayacak olan bir müzeden söz ediliyor. Kendisini bağlama kapatmış, meseleleri kendi içinde çözen bir kutu istenmiyor. Müzenin tasarımında üçüncü belirleyici ise köyle müze kompleksi arasındaki yol ekseninin belirlediği ızgaranın doğrucu öge olarak kabul edilmesi oldu. Yani bir yandan varolan yol ekseninin tanımladığı ızgara, bir yandan Troya antik kentinden taşınan ikinci bir ızgara ile belirleyici eksenel doğrultu ve bütün köyün mekansal örgütlenme mantığı projenin ana tasarım ilkelerini oluşturdu. Ödül alan projelere baktığınızda kendi projenizi nerede görüyorsunuz? ak: Temel olarak tam da demin söylediğim nedenler dolayısıyla projenin diğer projelerden farklılaştığını düşünüyorum. Bağlamı bu denli dikkate alan başka bir proje yoktu. Bağlamsalcı yaklaşım soyutlamaya da yansıdı. Mesela müze kompleksinin yüzey zemini sıkıştırılmış toprak. Tıpkı antik kentin çevresindeki sıkıştırılmış, sert toprak gibi. Öteki projeler kendi içinde kapalı bir müze çözümüne gitmişler. Ancak, her ne kadar içe kapalı kutular olsa da jüri ödüllendirdiği projelerin çok büyük kütleler oluşturmaması için bir bölümü zeminin altında olan projeleri tercih etmiş. O da aslında zorunlu. İster bağlamsal ilişkiyi öne çıkartan parçalı ve açık bir örgütlenmeyi yeğleyin, isterseniz diğer projelerde olduğu gibi tek bir kütle içerisinde çözün, eğer ölçeğiyle çevreyi ezen bir yapılaşmanın karşısındaysanız, zeminin altına girmek zorundasınız. Bunun başka bir yolu yok, projenin olmazsa olmazı.

ulusalcılığa kayma ihtimali vardır. Bağlamsalcı yaklaşımın bu tuzaklarına düşmemek gerek. Bizim projenin de en temel ayırıcı özelliği bağlamla ilişkiyi ölçekte, mekanın örgütlenmesinde tutup, biçim sözlüğüne, mimari karakterin oluşumuna yansıtmamak, soyutlamayı öne çıkarmaktı.

Peki bu bağlamsal yaklaşım projeyi nasıl biçimlendirdi? Ve soyutlama nasıl bir tasarım aracı olarak kullanıldı? ak: İlk çıkış noktamız bağlamın öğelerinden biri olan Troya'nın çözümlemesi oldu.

Benim neredeyse 30 yıl önce yaptığım bir Troya semiyotik çözümlemesi vardı. O çözümlemeden yola çıkarak, o çözümlemeyi belirli bir soyutlamaya ulaştırarak Troya'nın o karmaşık örüntüsünü soyutlayan bir ızgara belirledik ve antik kentin belirleyici ana eksenini saptadık.

Eklemek istediğiniz bir şey var mı? ak: Aslında bu yarışmanın bu formatla açılmasını doğru bulmuyorum. 130 projenin bu kapsamda teslim edilmesini talep etmek katılımcılara büyük bir haksızlık. İki aşamada yapılması doğru olurdu. İlk aşamanın bir kavram yarışması olması, o aşamayı geçen projelerden daha ayrıntılı bir proje istenmesi doğru olurdu.

Ayrıca şartname dosyası son derece özensiz bir şekilde hazırlanmıştı. Troya antik kentinin yeterli bir arkeolojik planı bile yoktu. Çevreyle ilgili veriler son derece yetersizdi. Vaziyet planına işlenmiş olan Troya planı karikatür gibiydi. 1971'de Milli Park Planlama Grubu, Troya Tarihi Milli Parkı Uzun Devreli Gelişme Planı'nı yayınlamıştı. Son derece ciddi hazırlanmış, çevredeki jeolojik verilerden rüzgar

Dolayısıyla, böyle bir proje konusu kendi içinde tuzaklarla doludur bir mimar için.

Bu noktada mimarın, kendi Troya okumasını ya da sadece eserlerin sergilenmesini temel strateji olarak alması çok büyük bir yanlıştır. Bu ezbere dayalı bir tavır olur.

Başka bir deyişle, her gelen ziyaretçinin kafasında olay ya da imge değil, olaylar zinciri olduğu için ve zaten sit alanına atılan ilk adımla bu hikaye örüntüsünün ziyaretçisinin belleğinde yeniden canlanmaya başlaması nedeniyle, bu doğrultuda yapılabilecek en büyük hatalardan biri içe dönük bir plan kurgusu kullanmaktır. Bu durum, ziyaretçinin kafasındaki hikayenin üstüne mimarın kendi hikayesini yeni bir katman olarak eklemek yerine, aynı hikayenin başka bir yorumunu başka bir düzlemde empoze etmeyi denemesidir, ya da zaten inşa edilmiş bir hikayeyi, sadece eserleri sergilemeye indirgeyerek parçalara ayırmasıdır. Belki bu ikinci durum, yöntem olarak biraz daha insaflı bir iletişim şeklidir. Çünkü karşılaşmanın ilk etabında kullanıcının kafasındaki hikayenin dekonstrüksiyonu amaçlanmaktadır.

Düşünün ki, bugün elimizdeki iletişim araçlarıyla Troya kazısında çıkarılmış herhangi bir esere dair bilgiye, görsele ya da hikayenin farklı yorumlarına ulaşmak mümkündür. Bu doğrultuda düşünüldüğünde, evimizden kilometrelerce uzaktaki sit alanına niçin aynı hikayeyi başka bir ağızdan dinlemek için gidelim? Bu durum bana seneler önce, Troya filmi setinde hazırlanan Truva Atı’nın Çanakkale’ye getirtilmek istenince, hali hazırda sit üstünde duran atı yapan marangozun kendi atının daha güzel olduğunu söyleyişini hatırlatıyor.

yönüne, bitki örtüsünden arkeolojik verilere kadar tüm bilgilerin ayrıntılı işlendiği bir plan. O yılın şartlarıyla hazırlanmış çalışmadaki ayrıntıları, bilgiyi ve özeni bu şartname dosyasında bulamadığımı söylemeliyim. ekip: Ahmet Tercan (y. mimar), Erdal Özyurt (y. mimar), Aykut Köksal (y. mimar), Esin Tercan (mimar), Ahmet Korfalı, Eva Rodrigez, Doğan İmamoğlu, A. Çetin Çetkin, Aslıhan Kemer, Sırmahan Tunç, Ekin Deniz Özyurt, Mustafa Ay, Sinem Serhatlı, Neslihan Ağaoğlu, Hamdi Bajraktari, Yiğit Yılmaz, Bahadır Sargın, Hakan Karaahmetoğlu kapılarda eksen değişimi

belirleyici eksen

büyüme

yapı kurucu ızgara

mühendislik: Ramazan Kurt (inşaat mühendisi), Turgut Bozkurt (makine mühendisi), Yaşar Helvayiyen (elektrik mühendisi) Jürİ raporu Toprak üstünde Tevfikiye Köyü'nün mekansal örgütlenmesini yeniden yorumlayan projenin, yer altında Troya antik kentinin tanımladığı ızgara ile çakıştırılması fikri olumlu bulunmuştur. Açık alanlara servis vermesi düşünülen parçalı yapılanmanın ise girişi gizlemesi ve yön bulmadaki zorluklar gibi müze kullanımlarını zorlayan düzenlemelerin projenin geliştirilmesini zorlaştıracağı saptanmıştır.

troya ve tevfikiye köyü

açık örgütlenme

troya, tevfikiye köyü ve müze kompleksi

mekansal deneyim

29 XXI - TEM/AĞU 2011

Şimdi düşünün ki, böyle yüklü bir bagajla geliyorsunuz sit alanına, sit alanı bir hiçliğin tam ortasında. Kazı alanını bile algılayamıyorsunuz sit alanına ilk ulaştığınız an. Bu hiçlik öyle dramatik bir peyzajın içinde konumlanıyor ki, uçsuz bucaksız tarlaların ufuk çizgisinin ve zeytinliklerin içinde. Aslında farkında olmadan kendi Troya’nız ile buluşuyorsunuz bu peyzajın içinde. Bir çeşit iade-i ziyareti özetliyor bu durum. Ayrıca üzerinde çok konuşulan “eşik” kavramını, mimari öğelerin zorlama kullanımlarında aramak yerine mekan kullanıcılarının algısında sorgulanması gerektiğini hatırlatıyor. Öğrencilik yıllarımda, yarışmanın jüri üyelerinden Sayın Han Tümertekin’in bir röportajını okumuştum. Yanlış hatırlamıyorsam, hiçbir yapı elemanına ihtiyaç duymadan, sadece dört ahşap direk arasında gerçekleşen bir köy düğününden bahsediyordu. Ben de buna benzer bir şeyden bahsetmeye çalışıyorum aslında.

“Yapılması gereken tek şey bu peyzajla bütünleşmek ve ziyaretçilerin kafasındaki Troya’nın burada yaşandığını onlara işaret etmektir.” onur sağkan

dosya - troya müzesİ yarışması

Troya Müzesi Yarışması'na katılmış bir mimar olarak sizce yarışmanın ana zorlayıcı noktası neydi?

Onur Sağkan: Öncelikle bu yarışma konusunun, iletişim boyutu ve kullanıcı profillerinin analizi üzerinden ele alınması gerektiğinin farkında olmak gerekir. Troya Milli Parkı herhangi bir sit alanı da değildir. Bu alanda yaşananlara dair çok ciddi kitlelere ulaşmış yazılı eserler var. Öte yandan Troya’yı keşfetmek için kilometrelerce uzaktan gelen bir ziyaretçi profili var karşınızda, zira sit alanı Çanakkale’ye de oldukça uzak.

Sonuç olarak yarışmaya katılan ekiplerin bu problematik ile savaşmadan, sorunu çözebilmeleri adına ortada çok kolay ve çok geçerli bir araç vardı.

Sit alanını ziyaret edenler bilirler, proje alanı doğal koşullarıyla çok dramatik ve Tevfikiye Köyü'nün de adeta peyzajın bir parçası olarak algılanabildiği bir yerde konumlanıyor. Yapılması gereken tek şey bu peyzajla bütünleşmek ve ziyaretçilerin kafasındaki Troya’nın burada yaşandığını onlara işaret etmektir. Ödül alan projelerden yola çıkarak jürinin değerlendirme kriterleri üzerine yorum yapmak ister misiniz? Kendi projeniz ödül almamış olsa dahi yarışma sonuçlarından memnun musunuz? os: Teslim edilen projelerin değerlendirilmesi belki bu konunun daha derinlemesine irdelenebilmesi adına farklı disiplinlerden uzmanların da katıldığı bir asil jüri organizasyonuyla yapılabilirdi. Örneğin, Sayın Aykut Köksal’ın bu konuyla ilgili daha önce belirttiği “Alan Yönetimi” gibi önemli bir kavram var. Bu konuda, yorum yapabilmek için sadece mimarlık formasyonu yeterli midir? Bana göre tartışılır.

Bir ikinci husus ise şartnameyi hazırlayan ekibin, jürinin beklentilerini çok iyi ifade edememiş oluşudur. Zira ihtiyaç programında istenilen açık alan ve kapalı alan organizasyonları, çevresiyle ilişki kuran bir binayı işaret ediyordu. Jüri ise tercihini farklı yönde kullandı. Elbette ki bu durum, eğer sonuçları belirlemek için önemli bir veri olarak kullanılmayacaksa, niçin böyle bir ihtiyaç programı

TEM/AĞU 2011 - XXI 30

dosya - troya müzesİ yarışması

ARAZİNİN YATAY SİMETRİĞİ (mansİyon)

Antik Troya (Wilusa) kentinin MÖ 3500 yıllarından Ortaçağ’a kadar yayılım gösterdiği akropol/kale ve aşağı kent yerleşiminin hemen doğu sınırında, günümüzdeki Tevfikiye Köyü’nün güney sınırında yer alan Troya Müzesi arkeolojik alanlar ve köy ile ilişkisi, arazi yapısı, iklimsel veriler, Troya Tarihi Milli Parkı Uzun Devreli Gelişme Revizyon Planı ve Koruma Amaçlı İmar Planı gibi üst ölçekli karar verileri ışığında biçimlendi.

Troya Arkeolojik Alanı’na araç girişinin sınırlandırılacağı, araçların müze alanında bırakılarak ziyaretçilerin öncelikle müzeye yönlendirilip bilgilendirildikten ve çeşitli tecrübeler yaşatıldıktan sonra arkeolojik alanı ziyaret edecekleri öngörüldü. Arazinin

hazırlandı sorusunu gündeme getiriyor. Aslında bu tip belgeler bir çeşit kontrat niteliğindedir.

Ancak, bizim gibi genç mimarların yarışma iptali gibi hukuki süreçleri takip edebilecek, ne zamanı ne de ekonomik gücü maalesef yok.Sonuçlardan memnuniyet konusuna gelince, ödül grubunda hem iyi hem de kötü projeler var, bu noktada sonuçlardan tamamen memnuniyetsizim demek yersiz olur. Ancak en önemlisi, ebetteki birinci ödüle layık görülen ve inşa edilmesi öngörülen projedir. Bana göre, bu proje, mimari açıklama raporu ve çizilen proje arasındaki kararsız ilişki nedeniyle ve probleme yaklaşımını sadece bir tipoloji çalışmasına indirgediği için böylesi önemli bir problematik karşısında oldukça yetersiz kalmıştır. Oysaki mimari açıklama raporu yaklaşık olarak yapılması gereken şeyi işaret etmiş denebilir.

Bu yarışmanın gerek kendi mesleki pratiğinize, gerekse Türkiye mimarlık ortamına ne gibi katkıları oldu? os: Bu yarışmanın mesleki pratiğime çok önemli bir katkısı olmadı. Ancak şöyle bir gerçek var ki, yarışma sonrasında gerçekleşen tartışmalar, ülkemizde yarışma kültürü adına umut vericidir. Bu tartışmalar sonucunda Troya Müzesi için düzenlenmiş olan gibi önemli mimari yarışmalar için, yarışma organizasyonu ve jüri seçiminin çok yönlü yapılmasının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gördük. Umarım artık bu tip yarışmaları düzenleyen kurumlar, bu durumu daha ciddiye alırlar.

kuzeydoğu köşesine konumlandırılan otopark ve servis platformu araçların ulaştığı son nokta olarak planlandı. Araçlarını terk eden ziyaretçilerin müzeye yönlendirileceği ve müzeden arkeolojik alana ulaşımı sağlayacak iki aks planlamanın ana hatlarını oluşturdu ve Troya’ya ulaşan aks ana sirkülasyon hattı olarak müze planlamasının omurgasını oluşturdu.

Troya-Çanakkale yolunun yer yer birkaç metre alt kotundan başlayarak güneydeki ağaçlık alanlara hafif bir eğimle ulaşan arazi kesitinin yatayda simetrisi ile oluşturulan yeni bir topoğrafya müze yapısının kapalı ve yarı açık alanlarını örten bir kabuk olarak tasarlandı. Oluşturulan bu kabuk kuzeydoğudan gelen hakim rüzgarı önleyerek yapı ile ağaçlık alanlar arasındaki açık alanların çeşitli aktivitelerde kullanılmasını kolaylaştırdı. Batıda Troya arkeolojik alanı ve kuzeyde köy yönünde arazinin özgün kotları ile birleşen üst örtü, yapının bu yönlerden hafif eğimli bir yüzey olarak algılanmasını sağladı. Yapı kabuğu doğuda Çanakkale yolu yönüne ve güneyde ağaçlık alanlara bakan yüzeylerde oluşan ara kesitler ile yapısal bir algı oluşturdu.

Oluşturulan yeni topoğrafyanın kuzeydoğu köşesinden güneydoğuya uzanan yarık, yapının ana giriş aksını oluşturarak genel ve daha özel kullanım alanlarını ikiye ayırdı. Kuzeydoğuda otopark alanından başlayan ve güneydoğu yönünde gridal bir sistemle dikilmiş zeytinliklerin doğrultusundaki bu aksın yapının ana omurgasını oluşturan aks ile kesiştiği yüzeyler iki birimin girişlerini oluşturdu.

bilinçaltımızla buluşturup/yüzleştirerek hafızamızın onarılmasını, sağaltılmasını yaşadığımız, katılma/bölüşme süreci alanlarının bütünü olarak kurgulandı. Bu noktada kolaylıkla söyleyebilirim ki bizi en çok zorlayan konu bir yerleşke oluşturacak parçalı yapı tipolojisini çalışırken ve bunu kırsal bir alanda ama Troya gibi çok önemli bir kültür varlığı için yaparken, mütevazilik, anıtsallık ve kurumsallık arasında bir denge kurabilmek oldu. Sonuç olarak da, yarışma sonrasında bir hocamızın yaptığı yoruma göre, “arkaik” bir imge oluşturan, kırsala uygun, insan ölçeğinde ama yine de kurumsal bir imaj sergileyen bir projeye ulaştığımıza inanıyorum. Ödül alan projelerden yola çıkarak jürinin değerlendirme kriterleri üzerine yorum yapmak ister misiniz? Kendi projeniz ödül almamış olsa dahi yarışma sonuçlarından memnun musunuz? ya: Belirtiğim gibi yarışma süreçlerini iş alma fırsatı olarak değil, mimarlık üzerine tartışıp kendimizi geliştirebileceğimiz fırsatlar olarak görüyoruz. Bu kapsamda değerlendirme sürecine baktığımızda şöyle bir soru çıkıyor ortaya; “Mimarlık gibi evrensel bilgi bilimsel temelleri olmayan, daha çok sezgisel mantık yöntemlerine ve estetik kuramlarına dayanan bir disiplinde iki proje nasıl kıyaslanır? Seçilmiş bir jürinin varlığı bu kıyas mekanizmasını doğrudan doğurur mu?”

avlu ise etkinlik birimlerinin kullanacağı atölye ve aktivite avlusu olarak tasarlandı.

Yapı örtüsünü oluşturan yüzey topoğrafya ile buluştuğu kuzey ve batı kenarları ile en yüksek noktası olan güneydoğu köşesi arasında bir geçiş oluşturan gridal bir doku olarak tasarlandı. ‘Yer’in kendi karakteri olan yeşil örtü, yapının belirginleşmeye başladığı köşeye doğru yapısal bir karakter kazanmaya başladı.

Yeşil doku içinde beliren beyaz yüzeyler (beyaz beton) güneydoğu köşesine doğru yoğunlaşmakta ve süreklileşmektedir.

Giriş aksından başlayarak kısmen yapı içinde ve kısmen yapı dışında devam eden, Troya arkeolojik alanının ağaçlıklı yolu ile birleşen ana aks, her iki yanında yer alan birimlerle müze yapısının ana omurgasını oluşturdu.

Yeşil ve beyaz yüzeyler dışında, iç mekanlarda aydınlatma sağlayabilmek, avluların ışık ve hava almalarını sağlayabilmek amacıyla üst örtüde delikler açıldı. Avlu üstündeki delikler açık bırakılırken, mekanlar üzerindeki delikler homojen aydınlatmaya imkan veren yarısaydam cam elemanlar olarak tasarlandı. ekip: Erhan Yıldız (mimar), Selahattin Tüysüz (y. mimar), Yusuf Burak Dolu (y. mimar)

Müze birimlerinden bağımsız kullanım olanağı sunabilmek için dinlenme ve servis alanları (yeme içme, oturma, çocuk oyun alanları) girişin hemen yanında konumlandırıldı. Müzenin çekirdeğini oluşturan sürekli sergiye ulaşmadan önce zihinsel bir geçiş niteliği oluşturan konferans ve seminer birimleri ile geçici sergi birimi yerleştirildi. Sürekli sergi birimi ise ana aks kotundan daha alt bir kota alındı ve ana aks sergi biriminden geçen bir köprüye dönüşmüş oldu.

danışmanlar: İlhan Akşit (arkeolog), Şener Tüysüz (y. inşaat mühendisi), Seçil İnci Yıldız (dilbilimci) mühendislik: Güven Özer (inşaat mühendisi), Süleyman Basıkar (makina mühendisi), Derviş Boz (elektrik mühendisi) Jürİ raporu Yapının Troya yolu ile aynı kotta bir düzlemin altına yerleştirilerek kitle etkisini yok etmesi ve görsel sürekliliğin yapı/yapılarla kesilmemesi olumlu bulunmakla beraber, “Kabuk” platformun altında yer

Sürekli sergi alanının iki yanında oluşturulan avlular kapalı mekanlar ile güneydeki açık alanlar arasında bir geçiş bölgesi yarattı. Sürekli ve geçici sergi arasındaki avlu bu mekanların kullanacağı bir sergi avlusu olarak, batı yönündeki

alan giriş, güney-doğu köşesinin servislere ve ikincil işlevlere ayrılması, Troya önündeki düzlüğe yönelmek yerine sırtını dönmesi, çatı örtüsünün sürdürülmesinin zorluğu açısından olumsuz bulunmuştur.

31 XXI - TEM/AĞU 2011

Bence bu sorunun cevabı yarışma süreçleri sonrası kolokyumlarda hepimizin unuttuğu, yarışmanın başlangıç anından geçiyor: şartname. Sürecin kabul

dosya - troya müzesİ yarışması

Troya Müzesi Yarışması'na katılmış bir mimar olarak sizce yarışmanın ana zorlayıcı noktası neydi?

Yiğit Acar: Yarışmaya, Kadri Atabaş, Tunç Yaman,Yiğit Acar, Cana Dai ve Utku Karakaya’dan oluşan bir grup olarak katıldık. Yaşları 64 ile 22 arasında değişen ekibimizin girdiği her yarışmada, katılım amacı ödül kazanmanın ötesinde, nesiller arası bir etkileşim ile özgün mimari “deneme”ler yapmak oldu. Troya yarışmasında bu deneme, Troya’nın ve batı medeniyetinin temellerinden biri olan İlyada destanının yüzyıllar boyu bir “efsane” olarak nitelendirilip, toplumun bilinç altına atılıp, daha sonra kazılarla birlikte bu bilinçaltının görülebilir hale gelmesi üzerinden gerçekleşti. “Troya Müzesi”nin bu nedenlerle, insanlığın kendini aramasının ve sağalma sürecinin mekanlaşması olduğu görüşü ile yola çıktık ve sonuçta salt bir ”Troya Müzesi” yapısına değil, bir Troya Müze “Yerleşkesi”ne ulaştık. Bu yerleşke bir “sergileme” mekanları dizgesi değil, bizleri ortak

edilebilir bir iç tutarlılığa sahip olmasının birincil koşulu şartnamenin yazıldığı andan başlayarak, jüri raporunun yazıldığı ana kadar geçen süreçte bir iç tutarlılığın varlığıdır.

Bahsedilen sezgisel mantık yapısının verili bir mimari proje yarışmasında doğuracağı sonuç, belirli sınırlar içerisinde çeşitlilik gösteren bir dizi projenin ödül grubuna girmesi şeklinde olacaktır. Bununla birlikte aynı mantık yapısının tamamen dışında kalan projelerin ise aynı aşamada bu durumlarından dolayı elenmeleriyle sonuçlanacaktır.

Neticede bir proje yarışmasının temel amacının; “bir yer ile ilgili alternatif fikirler elde etmek ve bu fikirlerin tartışılacağı bir ortam üretmek” olduğu inancındayım. Bu noktada jüri üyesi bir “seçici” değil, şartnamenin, yerin ve projelerin arakesitinde, bir “yorumcu” olmalı, çizili çerçeve içinde muhtemel değişik olasılıkları görünür kılmalıdır. Büyük bir fikir bulutu içerisinden kendine yakın duran tek bir fikri sahiplenen bir jürinin amaçlanan tartışma ortamının oluşmasını engellemekle kalmadığı gibi, bu büyük fikir bulutu içerisinde değişik noktalarda duran bireyleri de ikna etmekten o oranda uzaklaştığı görüşündeyim.

Troya Yarışması özelinde bu durumun biraz seçicilik kısmının ağır bastığı görüşündeyim. Eleme sürecine baktığımızda biçimsel kaygıların güç kazandığını, benzer fikri arka planları olan projelerin farklı turlarda elendiğini ve fikirden çok “biçim”in tartışıldığını söyleyebiliriz. Çok amiyane bir tabir ile: “Parçalı yapılar ilk turda elenmiş, büyük kütleliler ikincide elenmiş, gömük projeler kazanmış”.

Jüri raporu da maalesef seçim kriterlerini çok belli etmeyen kısa ve açık uçlu açıklamalarla dolu.

Bu yarışmanın gerek kendi mesleki pratiğinize, gerekse Türkiye mimarlık ortamına ne gibi katkıları oldu? ya: Türkiye mimarlık ortamına katkılarıyla ilgili konuşmak için daha erken sanırım.

Kendi pratiğim açısından bakınca ise, yarışmaya bir hocam, onun yaşıtı deneyimli bir mimar ve iki genç öğrenciyle birlikte katılmış bir yüksek lisans öğrencisi olarak nesiller ve deneyimler arasındaki çeşitlilikten doğan kuramsal ve teknik tartışmaların kendime çok şey kattığı görüşündeyim. Bu fırsatla da sevgili ekip arkadaşlarıma bir kere daha teşekkür etmek isterim. Bunun dışında kendi mimarlık pratiğimin gelişimi açısından da girdiğimiz her yarışmada “yer”in tartışması üzerinden bir söylev geliştirme çabası içerisinde olduğumuz bir serinin değerli bir halkası oldu.

TEM/AĞU 2011 - XXI 32

dosya - troya müzesİ yarışması

ÇARDAĞIN GEÇİCİLİĞİ (mansİyon)

Doğanın içerisinde yer etmiş tarihin kalıcılığının yanı başında geçici bir yapı: çardak. Yere az dokunmak ister ve altında, yarı açık alanları doğanın da yardımıyla mekanlaştırır.

Toprağa oturuşunda mekanların birbirleriyle olan ilişki ve isteklerini gözetir, eğimin mekansal akışı belirlemesine izin verir.

Gelişen mekansal istekler bağlamını farklılaştırdığı gibi, yapım düzeyini de üste çeker.

Yataylığı ve tevazusu ile ören yerinin, köyün ve geniş coğrafyanın algısını kaybettirmek istemez. Ancak ölçeği, utkusu ve altında barındırdıklarının bütünlüğü ile yakın ve uzak algısından da vazgeçmez.

ekip: Tolga İltir (mimar, ekip başı), B. Kaan Duran (mimar), Fatih Taş (mimar) danışman: Selçuk Doğramacı (mimar) mühendislik: Necdet Demirel (inşaat mühendisi), Tevfik Köroğlu (makina mühendisi), Ali Safi Öztürk (elektrik mühendisi)

Altında barındırdığı parçalar, işlevsel karekterleri ve etkileşimleri ile yüzey kazanarak var olurlar. Kopuşları, birleşmeleri, akışları, yırtılmaları, artmaları ve eksilmeleri ile oluşan arayüzleri ışık ve insanı nasıl barındıracaklarına dair söylemleridir.

yardımcılar: İsmail Dağdaş (mimar), Feyza Gümüş (mimar), Gül İltir (maket) Jürİ raporu Yalın ve tanıdık bir biçimde üretilen üst örtünün altında gelişen açık ve kapalı alanlar dizininin eğimle birlikte ele alınışı genelde olumlu bulunmuştur. Yapının Troya imgesi ile yarışmayan yaklaşımı ve

Arayüzler insana altında, üstünde, yanında, gerisinde, önünde vs mekansal duyarlılıklar hissettirerek geçmişi ve geleceği sorgulatır.

yataylığın vurgulanması olumlu değerlendirilmiş; ancak yükselmekten kaçınma çabası ile geliştirilen oylumların gelişmeye ve dönüşmeye kapalılığı olumsuz bulunmuştur.

yapı - araştırma merkezİ - lİzbon TEM/AĞU 2011 - XXI 34

fotoğraflar: Jose Campos Moreira

BİLİNMEYENE DOĞAL TERAPİ Charles Correa Associates'in tasarladığı araştırma merkezi, Lizbon'da denizin kenarındaki özel konumuyla son teknolojiyi kullanan çalışmalara olanak sağlarken bir yandan da meydanıyla kente katılıyor.

Charles Correa

Chamaplimaud Tıbbİ Araştırma Merkezİ

charles correa assocıates

Chamaplimaud Tıbbi Araştırma Merkezi 500 yıl önce Vasco da Gama ve diğer büyük denizcilerin kendi keşif yolculukları için yola çıktıkları noktada, Tagus Nehri'nin Atlantik Okyanusu'na bağlandığı özel bir alanda bulunuyor. Merkezde bugün son teknolojiler kullanılarak kanser ve beyin araştırmaları yapılıyor.

50.000 m2'yi kaplayan tesisler aralarında, Atlantik Okyanusu'na doğru uzanan büyük bir açık alan yaratacak şekilde üç yapıya ayrıldı. Hafif eğimli meydandan yukarı doğru yürürken ileride görebildiğiniz tek şey gökyüzü. Gizemli gökyüzü, esas araştırılması gereken. Daha sonra her biri 15 metre uzunluğunda olan ve bütün aksın düğüm noktasını belli eden iki anıtsal sütunun farkına varıyorsunuz. Oraya vardığınızda nehir ya da

okyanus değil, kısmen suya batırılmış denizanası gibi gizemli bir obje görüyorsunuz. İşte o keşfetmeye koyulduğunuz şey.

Vaziyet planında da görüldüğü gibi alanın yarısından fazlası Lizbon halkına geri veriliyor; kamusal ve özel alanlar bir çeşit diyalektik dizilim içinde düzenleniyor. Dolayısıyla her iki hareketlilik de birbirini rahatsız etmeden var olabiliyor.

Meydan birçok alanı nehir boyunca kamusal gezinti alanlarına bağlarken hastalar, doktorlar ve bilim adamları farklı düzlemlerde geniş avlulara ve teras bahçelerine bakıyorlar.

Bizi en çok gururlandıran şeylerden biri bu projenin bir modern sanat müzesi olmaması. Ona karşıt olarak çağdaş bilimin ve tıbbın doruklarında kanser, beyin hasarı ve körlük gibi gerçek sorunlarla boğuşarak insanlara yardım ediyor. Bu son teknoloji gerektiren etkinlikleri barındırarak bir mimari eser yaratmaya çalıştık.

yapı - araştırma merkezİ - lİzbon 35 XXI - TEM/AĞU 2011

karşı sayfada Kamusal alandan binaya bakış bu sayfada Binayı dış mekandan algılama

yapı - araştırma merkezİ - lİzbon TEM/AĞU 2011 - XXI 36

Doğayı bir terapi unsuru olarak kullanmak istedik.

Etrafımızdaki suyu da, üzerimizdeki göğü de. Çok özel bir arsada konumlanıyor yapı. Şaşırtıcı bir güzelliği ve önemli bir tarihsel belleği var. Norbert Schulz, “genus loci”den (yerin ruhu) söz ederken bir alanın öz anlamını kastediyor. Bir mimarın ana sorumluluğu da bu anlamını ifade etmek ve ortaya çıkarmak. Bir müzisyen aynı Chopin eserini bir akşam Tokyo, ertesi akşam Brezilya ve sonrasındaysa Paris’te her notası aynı olacak şekilde çalabilir. Fakat mimar bunu yapamaz. Üzerine oturduğu zemine köklerini salan bir yapı, bölgenin ikliminden, kültüründen etkilenir. Bu nedenle aynı bina dünyanın hiçbir yerinde farklı yerlerde tekrarlanamaz.

Bu projenin, yerin ruhunu, geleneksel mimarinin yapay yorumlarına başvurmadan açıklamaya çalışmasından dolayı gururluyum. Sadece alanın gerçeğini ifade etmek için değil, aynı zamanda ülke tarihindeki çok önemli bir anı kutlamak için de çağdaş bir dil kullandık.

önceki sayfada Araştırma merkezinin iç bahçesinden görüntüler bu sayfada Kamusal alan ve yapının ilişkisini anlatan detayları algıalama sonraki sayfada İç mekan detayları

yapı - araştırma merkezİ - lİzbon 37 XXI - TEM/AĞU 2011

TEM/AĞU 2011 - XXI 38

yapı - araştırma merkezİ - lİzbon

zemin kat planı

TEM/AĞU 2011 - XXI 40

yapı - araştırma merkezİ - lİzbon

1 Danışma 2 Bekleme 3 Tedavi odası 4 Doktor odaları 5 Botanik bahçe 6 Yönetim 7 Kütüphane 8 Gömülü bahçe 9 Şifa bahçesi 10 Ambulans girişi 11 Servis alanı 12 Oditoryum fuayesi 13 Restoran 14 Mutfak 15 Sergi salonu 16 Amfitiyatro 17 Bar 18 Meydan 19 Bodruma iniş

konsept gelişim şeması proje adı: Chamaplimaud Tıbbi Araştırma Merkezi konum: Lizbon, Portekiz kullanıcı: Champalimaud Vakfı işlev: Beyin, Göz Sağlığı ve Kanser Araştırmaları Merkezi mimari tasarım: Charles Correa Associates tasarım ekibi: Charles Correa, Sachin Agshikar, Manas Vanwari, Dhaval Malesha laboratuar ve klinik tasarımı: RMJM sorumlu mimar: Glintt servisler: Vanderwell strüktür: LNM köprü tasarımı: Joerg Schlaich aydınlatma: DPA peyzaj: PROAP alan: 50.000 m2 bütçe: 100 milyon Euro

kat planı

boy kesit

yapı - kültür ve sanat merkezİ - İzmİT TEM/AĞU 2011 - XXI 42

fotoğraflar: Murat Germen

DOĞAL ENDÜSTRİYEL Gölcük'te konumlanan Vehbi Koç Kültür ve Sanat Merkezi, içinde yer aldığı doğayla uyumlu bir şekilde onun içinde eriyen ayrık kütlelerden meydana geliyor.

Cem İlhan

Vehbİ Koç Vakfı Kültür ve Sanat Merkezİ

tece mimarlık

Kentin periferisinde kalan yerleşmelerin çoğu zaman kaderi sosyal donatılardan yoksunluk, genellikle özensiz bir fiziksel çevre, dolayısıyla insanı hayata bağlayan bir hissiyattan uzakta olmalarıdır. Gündelik yaşamın koşuşturmacasından arta kalan zamanın değerlendirilebileceği bir yer bulmak zordur buralarda. Yapılaşmış alanların büyük bir çoğunluğu konutlarla doludur doğal olarak. Kalan dokuyu ticaret, sanayi ve kamuya ait binalar tamamlar. Arada kalan boşluklar tanımsızdır. Buralar pek yakında imara açılarak yapılaşmaya aday parsellerdir genellikle. İzmit Körfezi’ni çevreleyen beldelerin tipik özelliği ise sanayileşmiş bir bölgeye has olan üretim tesisleri ve onu çevreleyen plansız yerleşmelerdir.

Bölgeyi gerek ekonomik gerekse fiziksel açıdan etkileyen bu üretim mekanlarından birisi de Ford fabrikasıdır. Ford tesisleri büyük ölçekli ve planlı bir üretim mekanı olarak bölgede dikkati çeken bir istisnadır. Yüksek standartlı bir fiziksel çevreye sahiptir. 1999 Marmara depreminin olduğu sıralarda tamamlanan otomotiv tesisleri geniş bir alana yayılır. Günde ortalama 2.000 araç üreten ve 8.000 kişinin çalıştığı bir komplekstir bu. 2008 yılında üretimle iç içe geçen yaşamın artık sosyal etkinliklerle de beslenmesi, yaşamın zenginleşmesi gündeme gelir. İlk aşamada yapılması tasarlanan kompleks Ford çalışanları için düşünülür. Fakat hemen sonra projenin vizyonu genişletilir; bu kompleks halka açık bir mekan olacaktır. Vehbi Koç Kültür Vakfı ve Ford Otosan yetkililerinin açtığı davetli bir yarışmayla bugünkü proje elde edilir.

27.000 m2 bir alan içinde 4.700 m2'lik kapalı alana sahip olan tesisler sergi salonları, çok amaçlı salon,

bu sayfada solda ve altta: Merkezin içe dönük cepheleri olabildiğince şeffaf tasarlanmış. solda altta ve solda en altta: Kültür merkezinin gece görünüşü en altta: Yapılar parçalanarak onları saran doğa içinde erimeleri hedeflenmiş.

yapı - kültür ve sanat merkezİ - İzmİT

karşı sayfada Seyir kulesi ile onu çevreleyen peyzaj

43 XXI - TEM/AĞU 2011

yapı - kültür ve sanat merkezİ - İzmİT TEM/AĞU 2011 - XXI 44

sanat atölyeleri, kafeterya, açık ve kapalı spor alanlarından oluşan bir programa sahip. Projenin gerçekleştiği alandaki mevcut yoğun yeşil doku, alanı tesislerden ayırıp, kendi içine dönük doğal bir ortam yaratmakta. Bu yüzden, arsanın kendine özgü karakteri nedeniyle spor ve kültür aktivitelerinin yer alacağı yeni yaşam merkezini oluşturan yapılar, ayrık kitleler halinde arsanın karakteristiği olan koruluk içinde adeta eritildiler.

Yol yönüne bakan cepheler sağırlaşarak içe dönük sakin bir ortam yaratılmasını sağladı. Buna karşın yaşam alanları ağaçlık alanı görecek şekilde konumlandı, manzara yönü cepheleri azami düzeyde şeffaflaştırıldı. Kompleks bütünündeki tüm mekanlar doğal peyzajla görsel ilişki kurdular. tamamen yayalaştırılmış güzergahlar, koşu ve gezinti parkurları kapalı ve yarı açık mekanları birbirine bağladı. Kültür tesisleri aralarında açık ve yarı açık gölgeli alanlar oluşturdu. Kafeterya kitlesi tüm doğal yaşama ve körfeze panoramik bir şekilde

yönlenirken, spor tesisleri arsanın kuzeydoğusunda konumlandı. Kapalı spor salonu bir yandan avluyu sınırlandırdı, bir yanda da kuzeydeki ağaçlık alana doğru şeffaflaşarak onunla bütünleşti. Açık spor alanları bu kitlenin devamında yer aldı. Koşu ve yürüme parkurları arsanın bitimindeki yoğun korulukta sonlandı. Tüm yapıların merkezinde yer alan seyir kulesi alana yaklaşılırken dikkat çeken ve kompleksi vurgulayan bir odak elemanı haline geldi.

Yapıların en dikkat çekici karakteristiği ise tüm cephelerin hakim unsuru olan dolu pres tuğla kaplama. Tuğla tasarımın daha en başından itibaren ana malzeme kararı oldu. Amaç endüstriyel üretimin dayattığı standart kalıplara karşı el emeğinin değerini gündeme getirmekti. Yapılarda Işıklar Tuğla tarafından özel olarak bu proje için üretilen 290x102x65 mm ebadında degrade tuğlalar kullanıldı. Ancak tuğla elemanların örgüsünde konvansiyonel yöntemlerin dışına çıkıldı ve bir doku

yaratacak şekilde ileri geri yerleştirildiler. Böylece hem masif cephe yüzeylerinin ölçeğe gelmeleri sağlandı hem de ışığın duvarlar üzerinde farklı zamanlarda yarattığı etkiler yapıların kimliğinin bir parçası oldu.

Vehbi Koç Vakfı Gölcük Kültür ve Yaşam Merkezi'nde amaç mevcut doğal dokunun içinde onlarla yarışmadan bir şey ortaya koymaktı. En azından bu kadarını borçluyduk bu bakir çevreye.

Yapıların gabarileri ağaçları geçmeyecek şekilde belirlendi. Özellikle tercih edilen ahşap ve bakır gibi doğal malzemeler tuğlanın tamamlayıcısı oldular.

Her fırsatta tekrarladığımız gibi; bu yapıları da varlık, doğa ve insanı merkez alan bir felsefe şekillendirdi. Gölcük’te uygulamamızda mimarlık ürünlerinin yerine özgü olması gerektiği inancıyla işverenlerin ihtiyaçları kadar kamu yararını da gözeten, kullanışlı çözüm, sanat ve iyi işçilik dengeli biçimde buluşturuldu.

yapı - kültür ve sanat merkezİ - İzmİT 45 XXI - TEM/AĞU 2011

bu sayfada üst sırada: Eskizler solda: Kültür ve sanat merkezinin yoldan görünümü altta solda: Spor merkezi altta: Cephelerdeki dolu pres tuğla dokusu arka sayfada üstte solda: Kafeterya üstte ortada: Dolaşım alanı üstte sağda: Toplantı salonu orta sırada: Sergi salonu altta: Doğayla iletişim kuran iç mekan kurgusu

yapı - kültür ve sanat merkezİ - İzmİT TEM/AĞU 2011 - XXI 46

proje adı: Vehbi Koç Vakfı Kültür ve Sanat Merkezi mimari tasarım: TeCe Mimarlık tasarım ekibi: Tülin Hadi, Cem İlhan proje mimarları: Keriman Afyonlu, Aydoğan Özsoy işveren: Vehbi Koç Vakfı proje yönetimi: Ford Otosan yer: Gölcük, Kocaeli hizmet kapsamı: Mimari tasarım, peyzaj tasarımı inşaat alanı: 4.700m2 proje tarihi: 2009-2011 arsa alanı: 27.000 m2 proje: 2009 yapım tarihi: 2011 ödüller: Sınırlı Davetli Yarışma 1.lik Ödülü yüklenici: ARK İnşaat statik: Arup Türkiye mekanik: Atakar Tesisat elektrik: Sanayi Mühendislik iç mimari: TeCe Mimarlık peyzaj: TeCe Mimarlık

yapı - kültür ve sanat merkezİ - İzmİT

SPOR MERKEZİ

KÜLTÜR MERKEZİ

güney görünüşü

KÜLTÜR MERKEZİ

TEM/AĞU 2011 - XXI 48

kuzey doğu görünüşü

kesit 1-1

kesit 2-2

SPOR MERKEZİ

yapı - konut - İstanbul TEM/AĞU 2011 - XXI 50

fotoğraflar: Gürkan Akay

YEŞİL AVLULU YAŞAM Kentsel dönüşümün hız kazandığı Gültepe'de MuuM'un tasarladığı Avlu 138, bir iç avluyla sakinlerine ortak bir yaşam alanı sunuyor.

Umut İyigün

Avlu 138

muum

Avlu 138, İstanbul’da kentsel dönüşümün yoğunlaştığı Levent, Gültepe bölgesinde, Talat Paşa Caddesi üzerinde yer alıyor. Yapı sınırları, bitişik nizam yapılaşma içerisinde, Talat Paşa Caddesi ile paralelinde yer alan Ulu Sokak arasında kalıyor.

Yapı sınırları arasındaki kot farkı, zemin altındaki katların kullanımına olanak sağladı. Bina programının yoğunluğu ve imar kısıtları, yapı kütlelerinin iki ana blok ve ortada bir iç bahçe kurgusu ile ele alınmasını tarifledi. Zemin ve altındaki katlarda mağaza ve otopark, üst katlarda ise konut birimleri konumlandırıldı.

Yaklaşık 7.000 m2 inşaat alanına sahip projede zemin üzerindeki beş katta toplam 46 adet konut birimi yer alırken, altındaki üç kat ticarete ayrıldı.

Konut tipolojisi, farklı yaşam tarzlarına uygun olarak 50 m2’den 170 m2’ye farklılaşan 1+1, 2+1

normal daireler ile 3+1 çatı dubleksleri ile çeşitleniyor.

Konum itibariyle yoğun yapılaşma içinde kalan yapının avlusu sürprizli bir mekan olarak ortaya koyuldu. Avluya açılan kat holleri ile güneş ışığının sıcaklığı koridorlara yansıtıldı ve yaşayan mekanlar ortaya çıkarıldı. Tüm dairelerin ortak paydasını oluşturan avlu organizasyonuyla kullanıcılar arasındaki iletişimin güçlendirilmesi ve unutulmaya yüz tutmuş komşuluk ilişkilerinin canlandırılması hedeflendi. Yapı, iç avlusuyla kullanıcılarına ve çevresine yaşam kalitesini yükselterek bir değer oluşturuyor. Çatı dubleksleri, çatının yüksek eğimli çözülmesiyle galerili ve yüksek tavanlı mekanlar olarak planlandı. Çatı ışıklıkları ile mekan konforunun artırılması sağlandı.

Cephe organizasyonunda pencereler -çevredeki mevcut dokunun aksine- yüksek kapılara

yapı - konut - İstanbul 51 XXI - TEM/AĞU 2011

karşı sayfada Yeni yapının kentsel bağlam içersinde görünümü bu sayfada solda ve altta solda: Yapının Talat Paşa Caddesi'nden görünüşü altta: Avlu 138'in Ulu Sokak'tan görünüşü

yapı - konut - İstanbul TEM/AĞU 2011 - XXI 52

dönüştürüldü ve fransız balkonları oluşturularak gün ışığı içeri davet edildi. Ahşap panjurlar kullanıcıların mahremiyetini sağlarken, panjurların hareketli olması sayesinde yaşayan bir cephe kurgulandı.

Sokak tarafında ortaya konan cephe kurgusu avlu tarafında avluya uzanan balkonlarla geliştirildi. Bu balkonlar avlunun hacim algısını olumlu yönde etkiliyor. Avlu her daim yeşil kalacak bir soluklanma mekanı olarak ele alındı.

Avlunun doğu sınırını oluşturan sağır komşu duvarının tırmanıcı yeşilliklerle kısa sürede yaşayan bir yeşil duvara dönüşmesi bekleniyor.

Yapının, kentsel dönüşümün yoğunlaştığı bu bölgede -nispeten ufak bir parselde de olsayatırımcı, tasarımcı ve uygulayıcı uyumu ve işbirliğiyle insan odaklı bir çevre oluşumunda pay sahibi olması açısından önemli olduğunu düşünüyoruz.

önceki sayfada Balkonların avlu cephesinde oluşturduğu düzen

TEM/AĞU 2011 - XXI 54

yapı - konut - İstanbul

bu sayfada sağda: Yapının girişi altta ve en altta: Avludaki peyzaj düzenlemesi

umut iyigün 1973 yılında Ankara doğdu. 1979-1990 yılları arasında TED Ankara Koleji’nde okudu. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden 1995 yılında mezun oldu. Mezuniyet sonrasında İstanbul’da Selim Bilgin ve Reşit Soley’in yanında çeşitli projelerde çalıştı. 1995–1997 yılları arasında serbest tasarım çalışmaları yaptı ve yarışma projelerine katıldı. 1998 yılında Murat Aksu ile birlikte MuuM’u kurdu. 2001‘de İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nde “Mimarlık Bürolarında Enformasyon Sistemleri (Information Systems in Architectural Offices)” konusunda lisansüstü çalışmasını tamamladı. 1990–2010 yılları arasında uluslararası ve ulusal mimarlık yarışmalarında çeşitli kategorilerde ödül almıştır.

1997’den beri MuuM ‘da mesleki çalışmalarına devam etmektedir.

murat aksu 1972 yılında İstanbul doğdu. 1985-1990 yılları arasında TED Ankara Koleji’nde okudu. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden 1995 yılında mezun oldu. Mezuniyet sonrasında yurtdışında çeşitli projelerde çalıştı. 1997’de Türkiye’ye dönerek serbest tasarım çalışmaları yaptı ve yarışma projelerine katıldı. 1998 yılında Umut İyigün ile birlikte MuuM‘u kurdu. 2000‘de İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nde “Yapılarda Kullanım Sonrası Değerlendirme (PostOccupancy Evaluation)” konusunda lisansüstü çalışmasını tamamladı.1990–2010 yılları arasında uluslararası ve ulusal mimarlık yarışmalarında çeşitli kategorilerde ödül aldı. 1997’den beri MuuM’ da mesleki çalışmalarına devam etmektedir.

tipik kat planı

TEM/AĞU 2011 - XXI 56

yapı - konut - İstanbul

vaziyet planı

proje adı: Avlu 138 proje yeri: Gültepe, İstanbul işveren: İnanlar İnşaat (Serdar İnan) inşaat yönetimi: Selahattin Ünalan, Metin Çeliker, Necdet Başçiftçi mimari proje: MuuM proje ekibi: Murat Aksu, Umut İyigün, Aycan İşcan, Aurelija Juskaite, Özlem Çatık, Tülay Özçelik, Erdem Yağcı statik proje: Yapı Akademisi mekanik proje: Task Mühendislik elektrik proje: Noya Elektrik

kesit perspektif

yapı - konut - İzmİr TEM/AĞU 2011 - XXI 58

SOKAĞA SARILI evler İzmir'de topoğrafyanın özgünlüğü değerlendirilerek tasarlanan 35. Sokak, sıra ev ve avlulu ev tipolojilerine başvurarak bir sokak dokusu yaratıyor.

Ertuğ Uçar

35. sokak

teğet mimarlık

35. Sokak projesinin arsası İzmir'in kuzeyinde ve batıya, Çiğli ovasına bakan bir yamaçta yer alıyor.

Batısı ile doğusu, yani tabanı ile zirvesi arasında 50 metreden fazla kot farkı var. Üstelik bu yamaç istikrarlı bir profile sahip de değil. Ortasında derin kıvrılan bir vadi, vadinin hemen güneyinde eğimli bir sırt var. Dolayısıyla buraya yüzlerce müstakil evi teker teker aralarında altışar metre arayla dizmek ilk akla gelen, ancak son yapılacak şey. Her evin yanına araç gitmesi isteniyordu. Biz de ana fikri bir tip kesit üzerine kurduk; araç yolu ve otopark ile üstündeki yaya sokağını evlerin arasına alıp görünmez yapan bir kesit. Projede olup da bu tip kesite girmeyen hiçbirşey yok. Bu araç yolu arsanın dibinden zirvesine dek, dönüş açıları ayarlanmış virajlarla tırmanıyor. Ev sahipleri araçlarını evlerinin altına dek götürüp park ediyorlar ve istasyonlardan sokağa çıkıyorlar. Kesit 11

kez kırılıyor, her mafsal altta araç yolu için bir viraj, üstte yaya sokağı için bir meydancık demek. Bu meydanlara bakan ufak ticari ve sosyal yapılar var: büfe, kafe, bakkal, kütüphane gibi. Aynı mafsalların, sokağın altında kalan ve araziye açılan bazılarındaysa kreş, restoran, kapalı havuz gibi başka mekanlar yerleşik. Vaziyet planında görülen bu zikzak arsadaki asimetrik hareketler sebebiyle viyadük yaptığı bir kol dışında arsanın doğal kotlarına riayet ediyor, hafriyat ve inşaat için bir strateji belirliyor, altyapıyı tıpkı şehirdeki yollar gibi gittiği her yere götürüyor, tüm yapılaşmayı bir çizgiye doldurduğu için arsadaki dokunulmamış alan oranını artırıyor. Kesit yapının dışında kalan arazi parçası -ki tüm arsanın neredeyse üçte ikisi- sonradan düzenlenmiş ve devamlı bakılan peyzaj alanları değil, bir kez düzenlenip kendi haline bırakılacak gerçek doğal alanlar.

35. Sokak projesinin araçyolu, sokak, evler, sosyal alanlar ve teknik hacimleri tek bir bünyede barındırıyor olması 1960'ların bir şehrin tüm fonksiyonlarını

yapı - konut - İzmİr

59 XXI - TEM/AĞU 2011

giriş sayfasında Sokak dokusu önceki sayfada üst sırada: Sıra evler orta sırada: Avlulu evler altta: 35. Sokak'ın havadan görünümü

TEM/AĞU 2011 - XXI 60

yapı - konut - İzmİr

bu sayfada solda: Kapalı havuz altta ve altta sağda: Evlerin iç mekan kurguları

kapsayan megayapılarıyla derinde bir benzerlik akla getirebilir. Ancak onlar gösterişli, doğadan kopuk ve en önemlisi de anıtsal yapılardı. Burada ise biz kullanıcıyı doğayla daha çok ilişkiye geçirmek, bu noktaya özgü ve başka yerde tekrarı olamayacak bir yerleşim yaratmak istedik. Bir yandan mütevazi bir hedefi var. Ama bu hedef ancak bir meydan okumayla gerçekleşiyor çünkü daha önce denenmemiş bir şey.

Birimler sokağın iki yanına dizilerek çoğalıyorlar.

Arada belli belirsiz bir ritimle eksiliyorlar, sokağı dışarı açmak için. Sokak yoksa ev de yok. Sokak bu projenin ana öğelerinden biri. Sokak olmasa burada sadece yüzlerce müstakil ev var. Yanyana duruyorlar.

Onlardan bir yerleşim yapan armatürse sokak.

Merdivenli kolları, meydancıkları, evlerin aralanmasıyla Ege Denizi'ne açılan teraslarıyla yamaca yaslanmış bir kasabadaki gibi yavaşça yukarı tırmanıyor. Evlere sokaktan giriliyor. Mutfaklar sokağa bakıyor. Küçük balkonlar ve çıkmalarla ritim kazanıyor.

Sokağı biz evlerle çevreledik. Yorumlayacak olanlar kullanıcıları.

Sokakta iki tip ev var: sıra ev ve avlulu ev. Sıra evler lokomotif tip, sayıları çok. Alt katta salon ve mutfağıyla açık bir planı var. Salondayken hem sokağı hem bahçeyi görebilirsiniz. Ufak bir galeriyle üst kata bağlanıyor. iki oda sokağa, bir büyük oda da dışarıya bakıyor. Sıra evlerden bazıları doğrudan araziye otururken -yani bahçeli sıra ev- diğerleri yükselerek balkonlu ve daha manzaralı hale geliyor. İkinci tip ise avlulu. Ev bir avlu etrafında kurgulanmış. Mutfak ve salon avlu üzerinden dışarıya açılıyor. Mutfak ve iki oda sokağa, bir oda hem sokağa hem bahçeye bir odaysa sadece bahçeye bakıyor.

Sokak altından koridorla girilen baza tipi evler ise sokağa bakmıyor. Doğrudan iki katta da bahçeye açılıyorlar. İzmir'in ılıman iklimini de gözönüne alarak bu evler aslında çoğu zaman dışarıda geçecek, içerideyken de dışarıyla görsel bağlantıyı kesintiye uğratmayacak yaşamlar öneriyorlar. İç mekanlar, avlular, galeriler, balkonlar üzerinden ya sokağa ya bahçeye açılıyor.

Yatırımcı Akşan Yapı, Türkiye'nin en büyük hafif çelik üreticilerinden biri. Bahsedilen tip kesitte araçyolu, otoparklar ve teknik hacimleri barındıran öğe, tünel betonarme. Bu tüneli kaplayıp görünmez yapan evler ise hafif çelikten modüler birimler.

Hafif çeliğin projeye getirdiği artılar hız, hafiflik, ölçülerdeki hassasiyet ve bitiş kalitesi.

Yeşil bina sertifikasyon programı BREEAM'den söz edecek olursak bu süreç oldukça teknik.

Açıkçası bu tip sertifika programlarının bir projede balastların nereden alındığı ve kontraplakların menşeiyle bu kadar ısrarla ilgilenirken, mimari yaklaşımın sağladıkları yada sağlayamadıklarına bu denli ilgisiz oluşu şaşırtıcı. Sanırım sebep mimari yaklaşımın nasıl ölçüye tartıya geleceğini belirlemenin zorluğu. Bizim için sürece biraz detay eklenmiş oluyor. İş yoğunluğu ve yazışmalar artıyor; ek dökümanlar hazırlanıyor. Asıl yük ise işin mekanik ve elektrik disiplinleriyle inşai süreçlerinde.

yapı - konut - İzmİr

vaziyet planı gelişim şeması

61 XXI - TEM/AĞU 2011

kesit

proje adı: 35. Sokak proje yeri: Menemen, İzmir mimari proje: Teğet Mimarlık proje mimarları: Mehmet Kütükçüoğlu, Ertuğ Uçar mimari proje ekibi: Tuberk Altuntaş, Nazlı Balkaya, Hatice Çağıran, Aslıhan Eroğlu, İrem Güçlü,Serhat Özkan, Mert Üçer, Yiğit Yalgın proje tarihi: Şubat 2010- Eylül 2011 yapım tarihi: Kasım 2010-2014 işveren: Akşan Yapı A.Ş. statik projesi: Yapı Akademisi Ltd. çelik projesi: Akkon Çelik elektrik projesi: ECC Mühendislik mekanik/altyapı projesi: Tanrıöver Mühendislik yapım türü: Betonarme + hafif çelik konstrüksiyon arsa alanı: 130.000 m2 toplam inşaat alanı: 100.000 m2

kesit

silüet

sıra ev tip plan, görünüş ve perspektifi

TEM/AĞU 2011 - XXI 62

yapı - konut - İzmİr

bahçeli ev tip plan, görünüş ve perspektifi

avlulu ev tip plan, görünüş ve perspektifi

teğet mimarlık Teğet Mimarlık 1996’da Ankara’da kuruldu.

Mehmet Kütükçüoğlu ve Ertuğ Uçar tarafından yönetiliyor. Ortaklar profesyonel mesleki yaşamlarının yanı sıra mimarlık ortamına çeşitli alanlarda destek veriyor; konuk öğretim üyesi, jüri üyesi, proje yürütücüsü, konferansçı olarak eğitim süreçlerine katılıyorlar. Mehmet Kütükçüoğlu ODTÜ’den mezuniyetinden sonra Los Angeles Sci-ARC'ta yüksek lisansını bitirdi. Sci-ARC, ODTÜ,

YTÜ ve İTÜ’de ders verdi. Bilgi Üniversitesi Mimarlık Yüksek Lisans Programı'nda Yönetim Kurulu Üyesi ve 2006’dan itibaren atölye lideri.

Ertuğ Uçar lisans ve yüksek lisans eğitimini ODTÜ’de tamamladı. 2005-07 arası YTÜ’de ders verdi. 2007’den bugüne İTÜ Mimarlık Fakültesi’nde proje dersi veriyor, mezuniyet jürilerinde görev alıyor. Kütükçüoğlu ve Uçar’ın mimarlık ve tasarım yazıları dergi, kitap ve gazete gibi çeşitli ortamlarda yayınlanıyor.

İç mekan - mağaza - İstanbul TEM/AĞU 2011 - XXI 64

fotoğraflar: İbrahim Özbunar

EĞLENCEYE devam Yenilenen T.box markasının, kurumsal kimlik tasarımından mağazaların iç mekan tasarımlarına kadar aktarılmak istenilen bütüncül müşteri deneyimini, ‘i-am’ Associates İstanbul ekibinden dinledik. 'i-am' associates İstanbul

T.box

‘ı-am’ assocıates istanbul

Firmayla ilk tanışmamız geçen senenin Ekim ayına rastlıyor. T.box’ın Genel Müdürü Doğan Kaşıkçı ilk toplantıda aktardığı yeni T.box fikrinden bahsettiğinde, parçası olacağımız bu yenilenme süreci hepimizi heyecanlandırdı. T.box öncelikle bizim için önemli bir deneyim, ‘i-am’ associates olarak da İstanbul ve Londra’daki çeşitli projelerden sonra adım atacağımız büyük bir perakende projesiydi. Firmanın bugüne kadar yaratıcı marka konumlandırmasından ilham alıp bu sefer daha geniş kitlelere ulaşmak üzere müşteri deneyimini yeniden kurgulamak üzere beraber çalıştık. Firmanın yeni durumu, eskisinden daha fazla son kullanıcıya ulaşmak ve genişleyen ürün koleksiyonunun

sunulacağı büyük ölçekli mağazalara ihtiyaç duyuyordu.

Markanın yenilenme sürecinde öncelikle yeni firma kimliği üzerine karar vermek gerekti. T.box artık daha geniş bir kitleye hitap ederek sahip olduğu marka değerlerini de korumalıydı. Daha genç, enerjik, yenilikçi ve eğlenceli bir markaya dönüşecek bu yeni durum için, marka deneyimini anlatan yeni bir kimlik tasarlanması gerekti. Biz de T.box yönetimiyle yürüttüğümüz “Marka Anahtarı” workshop çalışmamızdan sonra ortaya çıkan marka özünü dikkate alarak yeni kimliği oluşturmak için kolları sıvadık. Önceki T.box logosu köşeli hatlarıyla daha maskülen bir görünümü sahipken, yenilenen çalışmayla logo, hedeflediğimiz gibi daha yakın, sıcak bir duruş ve erişilebilir bir markayı yansıtan yumuşak hatlara sahip oldu. Kimliği oluşturan canlı renk paletine bakıldığında markanın dinamik ve

karşı sayfada Mağazanın en özgün alanlarından biri olan soyunma kabinleri. bu sayfada Mağaza içinden görünümler

İç mekan - mağaza - İstanbul 65 XXI - TEM/AĞU 2011

zenginleşen içeriğini kolayca algılayabiliyoruz. Bu yeni logo ve renk paleti kurumsal yazışma evraklarından ambalaj tasarımlarına, etiketlerden mağaza içi görsel iletişim elemanlarına kadar markanın tüm görsel elemanlarına uygulandı.

T.box’ın yeni kimliğiyle mağazalara yansıtılması ise tasarım sürecinin ikinci aşaması oldu. Geniş ürün gamının sergilenebileceği, perakende sektörüne canlılık getirecek özgün mekan ihtiyacı vardı. T.box’ı 60 metrekareden 600 metrekareye taşımamız gerekiyordu. Mimari konsept tasarımını oluştururken Shell, Plane, Line olmak üzere üç farklı katman hayal ettik. Mekan dıştan içe hiyerarşik olarak; kabuk, onun içinde yırtıklar ve bu yırtıkların içinde de sürprizler barındıran ve süreklilik arzeden, mekanları birbirine bağlayan doğrulardan oluşuyor. Bu fikirdeki her bir katman tasarıma yönelik farklı roller üstlendi. Üç boyutlu kabuk, sahip olduğu yalın prizmatik formu ve

kaba malzeme dokusuyla açık mekan hissini yaratan ve içinde olup biten hikayeyi barındıran bir zarf görevi görüyor. İki boyutlu düzlemler zeminde, duvarda ve tavanda sürekliliği olan mekanlar tarifliyor ve bu mekanlar kabuğun aksine açık renk, parlak ve nispeten aydınlık tasarım diliyle müşteriler için daha küçük ölçekli alışveriş mekanları oluşturuyor. Tek boyutlu doğrular ise düzlemlerin oluşturduğu mekanları birbirine bağlıyor, mağaza içinde müşterileri yönlendiriyor, sergileme birimlerini ve aydınlatma sistemini tarifliyor. Mekan tasarımında oluşturduğumuz marka kimliğinin ifadesi olarak belli alanlarda üç boyutlu hale getirilen renkli şeritler, vitrin, kasa bankosu ve soyunma kabini gibi fonksiyonlarla bütünleşiyor.

sergilenmesine olanak veren karşılayıcı birimler; odak noktalarında kıyafet ve aksesuarların bir arada uyumlu bir biçimde sergilenerek bir hayat tarzının yansıtıldığı, çapraz satışı tetikleyici hotspotlar ve üçüncü boyuttaki düzlemler boyunca raylar ve raflarda ürünlerin sergilendiği, her biri kendi içinde ayrı bir hikaye anlatan köşeler. Bu farklı katmanlar ve bölgeler de; tavan, duvarlar ve zeminde kullanılan farklı malzeme ve aydınlatmalarla vurgulandı. Öte yandan böylesi büyük alanlarda zonların ve mağazanın iç mekanının dışarıdan ve mağazaya ilk kez giren bir müşteri tarafından bir bütün olarak kolayca algılanabilmesi çok önemliydi. Bu bağlamda bizler de mağazanın iç mekanında görsel koridorlar ve odak noktaları yaratmaya çalıştık.

Ürünlerin sergilendiği birimler de üç aşamalı olarak farklı birimlerden oluşan bölgeler halinde tasarlandı: Giriş anında göz alıcı ürünler ve promosyonların

Markanın özü göz önünde bulundurulduğunda eğlencesiz bir perakende deneyimi hayal bile edilemezdi. Mağazanın konseptinin temelini

bu sayfada solda: Marka için tekrardan ele alınan logo ve karakter çalışmaları solda altta, altta ve en altta: Kasa bankosu ve arkasında marka kimliğinin ifadesi olarak üç boyutlu hale getirilen renkli şeritler.

TEM/AĞU 2011 - XXI 66

İç mekan - mağaza - İstanbul

arka sayfada solda: Markanın ürünleri için düşünülen ambalaj alternatifleri sağda: Markanın yeni renk tasarımları ve görsel kullanım altrnatifleri

oluşturan en önemli kavram ise retail (perakende) ve entertainment (eğlence) kelimelerinden türettiğimiz “Retailtainment” oldu. Bizler de tasarımımızda retailtainment unsuru olabilecek çeşitli alanlar yarattık. Örneğin mekanda T.box’ın tasarım ekibine eş zamanlı olarak ya da fotoğraf çekip sosyal ağlara bağlanabilen interaktif aynalar yerleştirdik. Yeni T.box mağazalarının belki de en özgün alanı ise, soyunma kabinleri oldu diyebiliriz. Markanın yeni renklerinden oluşturulan toplarla dolu soyunma kabinleri tasarladık. Bununla da kalmayıp; kabinlerin kapılarına projeksiyon görüntüleri yerleştirirerek kabinde soyunan birinin gölgesini görebiliyormuşsunuz hissiyle müşterinin yüzünde minik bir gülümseme oluşturmaya çalıştık. Mekandaki bir diğer ayrıştırıcı unsur ise T.box’ın müzik ve aksesuar ürünlerinin sergilenebileceği kasa önünde dönen konveyör oldu.

Bu konveyörler mağazanın görsel düzenlemesi için yaratıcı bir alan olarak hizmet ediyor .

T.box ile çalışmamız sadece görsel ve mekan tasarımıyla sınırlı kalmadı. Tasarım süreci tamamlanıp mağaza uygulamalarını da tamamladıktan sonra müşteri deneyimi kavramını ileri bir boyuta taşıdık. Direktörlerimizden perakende uzmanı Tim Jeffrey ile T.box satış ve görsel düzenleme ekiplerine workshoplar da düzenledik. Marka ve müşteri deneyimi için, tüm mekanı ve duyulara hitap eden elemanların hepsini mükemmel biçimde tasarlayabilirsiniz. Ancak bir markayla ve o markanın müşterileriyle birebir iletişim kuran kişiler aslında markanın çalışanları.

Dolayısıyla, onların da marka özünü benimsemesi, parçası olduğu bütüne dair bağlılık hissetmesi ve ortak bir dil kullanması, markanın iletmek istediği mesajın müşterilerine aktarılmasında en önemli araçlardan bir tanesi. Biz de tüm bunların bileşkesini 5* müşteri deneyimi olarak adlandırdık.

proje adı: T.box proje yeri: Marmara Forum, Torium Alışveriş Merkezi, İstanbul Sapphire işveren: T.box mimari ve grafik tasarım: i-am associates istanbul mimari proje ekibi: Emre Kuzlu, Pete Champion, Emir Erkayın, Kenan Gemici grafik tasarım ekibi: Pero Trivinoviç, Ertuğrul Yurdakul, Iraz Polat uygulama: i-am associates istanbul grafik uygulama: Penta Reklam aydınlatma: Yenigün Aydınlatma mekanik proje: İzoterm Klima elektrik proje: Yılmazel Elektrik zemin: Chf Mimarlık mobilyalar: Gözde Mobilya proje başlangıç ve bitiş tarihi: Aralık 2010 Mart 2011

İç mekan - mağaza - İstanbul

plan

TEM/AĞU 2011 - XXI 68

kesit

giriş alanını gösteren üç boyutlu konsept çizimi

‘ı-am’ assocıates istanbul 'i-am’ Associates İstanbul, üç yılı aşkın süredir deneyim tasarımı alanında lider markalara hizmet veriyor. Londra ofis ile edinilen global birikimle, marka danışmanlığı, mekan tasarımı ve arayüz tasarımı alanlarında sadakat ve fark yaratan müşteri deneyimleri tasarlıyor. Proje süreçlerinin en başında gerçekleştirilen “Marka Anahtarı” ve “Müşteri Yolculuğu” workshopları sonucunda

iletişim stratejisi yazılarak, özgün ve bütünleşik bir marka ifadesi oluşturuyor. ‘i-am’ İstanbul ekibi, Garanti Bankası, Finansbank, Türkiye İş Bankası, Avea, T.box, Dumankaya, Vatan Notebook, Eurobank Tekfen, Yataş gibi Türkiye’nin öncü markalarına ek olarak Yunanistan’da NBG bankası, Ukrayna’da tekstil alanında MTI grubu ve İran’ Samanbank’a mimari ve kurumsal çözümler sunuyor.

ürün tasarımı - oturma / bekleme bİrİmİ TEM/AĞU 2011 - XXI 70

BİR BEKLEME aYİNİ Waiting serisi, günlük yaşam içerisindeki kısa süreli bekleme anlarında kullanıcının oturma birimiyle kurduğu ilişkiyi sorgulatmayı amaçlıyor. İki birimin Red Dot Ödülleri’nde mansiyona layık görüldüğü, Nurus firması tarafından üretilen bu seriyi, tasarımcısı Aziz Sarıyer anlattı.

Elif Esmez

Waiting

aziz sarıyer

ee: Waiting’in kelime anlamından başlayacak olursak, kafanızda kurguladığınız bu “bekleme” tam olarak neyi tasvir ediyor?

Aziz Sarıyer: Waiting (bekleme) bir meditasyondur diye düşünürüm hep. Bir nevi, kişinin kendi içselliğine odaklanmasıyla, gireceği her türlü eyleme konsantre olma hali. Bekleme bir bakıma yavaşlama, hız kesmeyle eş anlamda benim için. Hızlı yaşam süreci içinde elde edilen tüm fikirsel deneyimlerin, yavaşlama ve bekleme dönemlerinde özümlenerek, bizlere arıtılmış neticeli bilgiler halinde geri döndüğünü bilirim. ee: Tasarladığınız ürünlerin arkasında bir hikaye barındırmasının, onları kendi oluşumları dışında daha

da özel kıldığını düşünüyorum. Bu durum, bir önceki çalışmanız olan Container serinizde de vardı.

Kafanızda o seri için oluşturduğunuz “Doğrunun karşılığı tekil değil, çoğuldur.” düşüncesini bu proje için de söylemek mümkün olur mu? as: Hayata, “doğru” tarifinin birden çok karşılığı olabileceği düşüncesiyle bakıyorum. Bu durum inancı (bağımlılık) ortadan kaldırıp özgürlüğü doğurarak, tüm denemelere açık ve sonsuz olasılıkların tariflerine ulaşımımı sağlıyor. Diğer çalışmalarımda olduğu gibi Waiting serisinin ortaya çıkması sırasında da, her tasarımın bir mesajı olmasıyla ilgili ön yargılı bir dürtü olmasa da, esas olanın, tasarımcının kendisinin tarifi olabilecek düşüncelerini somutlaştırmak isteği olduğunu düşünüyorum. ee: Sizce nedir insanın bu bekleme durumundayken ruh hali? İhtiyaçları ya da bir oturma-bekleme biriminden beklentileri? as: Açıkça söylemek gerekirse, Waiting serisinin oluşum fikrinde insanın birebir işlevsel ve en ideal

bu sayfada en solda ve solda: Python, Python-two ortada: Roost altta: Peak altta en solda ve solda: Red Dot Mansiyon ödüllü Mare, Alien en alt sırada: Red Dot Mansiyon ödüllü Onda, Onda-two

71 XXI - TEM/AĞU 2011

arka sayfada üstte solda: Rock üstte sağda: Bland ortada: Dual altta: Cork

ürün tasarımı - oturma / bekleme bİrİmİ

karşı sayfada Tribune

ürün tasarımı - oturma / bekleme bİrİmİ TEM/AĞU 2011 - XXI 72

ihtiyaçlarının karşılanmasıyla ilgili durumu sorgulamadım. Uzun süreli olmayan bu bekleme halinde, görkemli ama yabancı gözüken bu nesneyle kurulan paylaşımın barış ve onur karşılığı olan duyguları uyandırmak istediğini anladım. Açık ve kapalı mekanların geniş alanlarındaki boşlukları anlamdırmak ve bu ortamlarda paylaşmayı sağlayacak tasarımları sanatla buluşturmaya çalıştım. Bu serideki birimler, genelde bilinen “bank”ların bir nevi alternatifleri. Banklarda olduğu gibi oturma eylemini tek ya da çoğulcu kılarken koleksiyon içindeki modellerin bazılarının çevresel genişliğe sahip olmalarıyla da grupların paylaşım ilişkileri de bir şekilde yükseltilmiş oluyor. ee: Nurus firmasıyla olan işbirliğiniz, sınırlı sayıda üretimi tercih edilen bir önceki seriniz Container gibi mi düşünüldü yoksa bu birimler, seri üretime girecekler mi? as: Waiting serisini Nurus firmasıyla gerçekleştirdik.

Tüm üretim ve satış hakları firmaya ait. 12 parçadan oluşan serinin her biri formsal olarak kendisini meydana getirmesini sağlayacak en ideal malzemelerle oluşturuldu. Sergilenmek üzere ilk üretilen beyaz renk dokusundaki ürünlerin sınırlı sayıda üretimi gerçekleştirildi. Seri üretime uygun ve talebi olabilecek modeller ise farklı malzeme ve dokularda üretilmeye devam edecek. Koleksiyonun bitirilmesi, geçen sene İstanbul’un dünya başkenti olması dönemine rastladığından, firma sahipleri seriyi sergiledikleri sırada “Aziz İstanbul” olarak lanse etmek istedi.

TEM/AĞU 2011 - XXI 74

ürün tasarımı - oturma / bekleme bİrİmİ

Serinin üretim sürecinden görseller

aziz sarıyer 1971 yılında Derin firmasını kurarak, profesyonel olarak mobilya, tasarım ve üretimi gerçekleştirmeye başladı. 2000 yılında ortağı Derin Sarıyer ile birlikte oluşturdukları koleksiyonla, Derin firmasını dünyanın sayılı alternatif markaları arasına sokarak Türkiye'nin tasarım olgusunun dünyadaki gelişmiş tasarım değerlerine ulaşmasında büyük katkıda bulundu.

Cappellini, Moroso, Zeritalia, Sica, Altreforme, B-Line, Derin, Alparda, Hamam, Park, Step, Haaz Gallery, 888design, Anadolu Cam, Tibet, Aksigorta, Diageo, Nurus, Nicol, Delta ve Mana Design firmalarına tasarım projeleri gerçekleştirdi.

Halen çalışmalarına, son dönemde kurduğu Sarıyer Design firması adı altında devam ediyor, üniversitelerde eğitim veriyor, çok sayıda tasarım ve sanatla ilgili sergi, yerleştirme ve performanslara katılıyor, yurtiçi ve yurtdışı tasarım yarışmalarında jüri üyeliği yapıyor.

VP 421 Gaggenau'nun yeni geliştirdiği Vario Teppan Yaki VP 421 ile doğrudan, düz ve sert kromlaştırılmış metal yüzey üzerinde, Japon geleneğine göre ızgara ve pişirme işlemi yapılabiliyor. Tüm yüzeyde veya yalnızca tek bir kısımda tam bir sıcaklık ayarlaması mümkün. Bu da aynı yüzey üzerinde hem pişirme hem de sıcak tutma anlamına geliyor. Azami güç, iki kere 1500 Watt’a varıyor. Teppan Yaki VP 421’in yüzeyi hafifçe temizlenmeye yetecek kadar temiz kalıyor. 38 cm genişliğinde, çelik ve profesyonel tip düğmeli ürün, 400 serisinin diğer değişken mutfak cihazları ile kombine edilebilme özelliğine sahip. www.gaggenau.com

AXOLUTE SWAROVSKI

TEM/AĞU 2011 - XXI 76

YENİ - ÜRÜN

Bticino, el yapımı Swarovski Elements kristallerinin ışıltısı ve Axolute zarafetinin birlikteliğiyle duvarlardaki yerini alıyor. Axolute’un yeni serisi, Swarovski kristalleri sayesinde duvarların en göz alıcı aksesuarları haline geliyor. Özel sipariş ve

bütünüyle el yapımı olan Swarovski çerçeveleri, crystal ve light peach olmak üzere iki farklı renk seçeneğine sahip. Ayrıca özel istek dahilinde de yapılan bu çerçeveler, iki, üç, dört ve 3+3 modül seçenekleri ile kullanıcıların beğenisine sunuluyor. www.bticino.com.tr

EUROSTYLE COSMOPOLITAN SERİSİ Grohe Eurostyle Cosmopolitan, silindirik gövdesi, anahtar deliğini anımsatan kumanda kolu ve eğimli çıkış ucu ile modern bir tarza sahip.

Lavabolar için tek kumandalı, yüksek, duvardan ankastre ve üç delikli batarya seçenekleri sunuluyor.

Duvardan ankastre lavabo bataryalarında Grohe Aqua Guide açılı perlatör ile özellikle çanak lavabo

kullanımlarında su çıkış ucunun daha uzun algılanması ve su akışının daha sağlıklı olması sağlanıyor. Ayrıca banyo / duş bataryaları ve ankastre banyo / duş bataryalarının yanı sıra dört delikli küvet bataryası da bulunan seri, eviye armatürü seçeneğine de sahip. www.grohe.com.tr

BREZZA Kütahya Seramik, ana malzemesi cam olan Brezza koleksiyonuyla doğanın ve yaşamın tanıdık unsurlarını farklı şekillerde, kendine özgü anlatımıyla profesyonellerin beğenisine sunuyor.

Tüm ıslak hacimlerde, eğrisel alanlarda, abajurlarda, kolonlarda, spa mekanlarında, havuzlarda, dekoratif anlamda her yüzeyde uygulanabilen Brezza, isteğe bağlı ebat, renk ve desen

seçenekleriyle kullanılabiliyor.

Koleksiyondaki her parça el işçiliği ile cam sanatçıları tarafından üretildiği için hiçbir mozaik diğerinin aynısı olmuyor. Çok çeşitli renk seçeneklerine sahip Brezza koleksiyonu 2.5x2.5 cm, 2.5x5 cm, 2.5x10 cm, 5x5 cm, 5x10 cm ve 10x10 cm ölçülerinde, istenilen ebatlarda 4 mm ve 6 mm kalınlıklarda üretiliyor. www.kutahyaseramik.com.tr

PRIME LINE SERİSİ Kale'nin sunduğu Prime Line Serisi, herkesin zevkine uygun dekoru bulabileceği laminat parke seçenekleri içeriyor. Kale Parke'nin uygulama kolaylığı ile pratik çözümler sunan geniş ürün gamı içinde yalın çizgileriyle ön plana çıkan Prime Line Serisi, kullanıldığı her mekanda minimal, rustik, klasik ya da modern bir tarz yaratılmasına olanak sağlıyor. Seri, 1285x192x8 mm ölçülerine sahip kayın, meşe, akçaağaç, kiraz, venge ve merbau renk seçenekleri ile sunuluyor. www.kale.com.tr

ATOS yapısı sayesinde zarif bir algı yaratıyor.

Atos Masa Sistemi, tekli masa olarak önerildiği gibi çoklu çalışma istasyonları olarak da kullanılabilirken, tüm sistemler ürüne özel geliştirilen masa altı depolama sistemleriyle birlikte kurgulanabiliyor. www.koleksiyon.com.tr

İnce ve simetrik hatlara sahip alüminyum gövdesi ile havada süzülüyormuş gibi görünen Airabesc, bu yapısına rağmen bir bale figüründen esinlenilen formu sayesinde aydınlatma konusunda oldukça etkili. Osram, yenilikçi teknoloji anlayışıyla aydınlatma unsurunu bütünün bir parçası halinde sunuyor ve ışığın odaklandığı noktada doğal bir görünüm

yaratılmasına olanak sağlıyor. Yalnızca 16 Watt’lık bir enerji tüketimine sahip olan Airabesc, 81 x 30 x 10 cm'lik ölçüleri, parlak siyah, mat beyaz ve cilalı alüminyum renk seçenekleriyle de farklı tipteki birçok yaşam alanı için estetik ve fonksiyonel bir çözüm halini alıyor. www.osram.com.tr

TEM/AĞU 2011 - XXI 78

YENİ - ÜRÜN

Koleksiyon Ofis “Ortak Yaratım” teması altında çalışma alanları için Faruk Malhan tasarımı Atos Masa Sistemleri'ni müşterilerinin beğenisine sunuyor.

Yönetici kademesinden operasyonel çalışma ve toplantı alanlarına kadar ofislerin tüm ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik tasarlanan ürün, kromaj ya da epoksi boyalı ve bükümlü elips ayak

AIRBESC

AUTOCAD 2012

PIRA

Autodesk, AutoCAD 2012 yazılım ürünleri ile farklı sektörlerdeki kullanıcılarına işleriyle bağlantıda kalabilmeleri için erişilebilirlik sağlıyor.

2012 AutoCAD ürünleri doğrudan ücretsiz olarak AutoCAD WS web ve mobil uygulamasına bağlanabiliyor.

Kullanıcılar taslak çizme, detaylandırma ve tasarımda revizyonlar yapma sürelerini önemli ölçüde kısaltan yeni verimlilik araçlarına sahip oluyor.

Interzum Hit Guide'a giren Çebi'nin PIRA kapı kolu modeli, tasarımı ve rahat kullanım özelliği ile dikkat çekiyor. Çebi Tasarım Ekibi tarafından hazılanan modellerden biri olan PIRA kapı kolu modeli, elmas kesimini andıran köşeli tasarımı ile parlak ve mat krom, inoks ve mat-inoks renk seçenekleri ile değişik kullanım alanlarına uygun olarak sunuluyor.

www.autodesk.com.tr

www.cebidesign.com

ERSA OFİS MOBİLYALARI FULYA'DA

TEM/AĞU 2011 - XXI 80

YENİ - showroom - ürün

Güvenilirliği ve kalitesiyle Türkiye'de ofis mobilyası üreticileri arasında önemli bir yere sahip olan Ersa, İstanbul'daki ilk showroomunu Fulya'da açtı. Ersa'nın mühendislik yeteneği ve esnek üretim altyapısını yansıtan 'Kutu İçinde Kutu' (Box in a Box) konseptiyle Yalın Tan ve Jeyan Ülkü tarafından tasarlanan showroom, mobilya üretiminde kullanılan farklı malzemelerden ilham alıyor. Metal ve ahşaptan üretilen dev kutuların yer aldığı 1300 m2'lik showroom, grafik kurulumlarla desteklenen bilgilendirici ürün teşhiriyle dikkat çekiyor. Tasarımlarının odağına insanı koyan Ersa, çağdaş çalışma

LA LUMIERE ve SHADE Türkiye temsilciliğini Tepta Aydınlatma'nın yaptığı Firme Di Vetro grubuna bağlı Gallery firması iki yeni ürününü kullanıcılarının beğenisine sunuyor. Gianluca Zin & DDS, La Lumiere lambader tasarımı ile 20. yüzyıl başlarındaki sokak lambalarını evlere taşıyor. Modern tasarımlara yol açmış olan 'art nouveau' stilinin uyumlu orantıları, bu özel üründe yeniden yorumlanıyor. Tamamı şeffaf beyaz veya siyah camdan yapılan La

ortamına rahatlık ve değer katan, pratik, kullanıcı dostu ofis mobilyaları ve koltuklar üretiyor. Çevre ve insan sağlığına dost hammadde ve aksesuarlar kullanarak; ergonomik, sıhhi, kullanıcıyı daha az yoran, geri dönüşümü mümkün mobilyalar tasarlıyor. Kendi tasarımlarını yaratan Ersa, Aykut Erol, Ece Selamoğlu Yalım, Sezgin Akan, Murat Erciyas, Oğuz Yalım, Tamer Nakışçı, Yalın Tan gibi Türk; Claudio Bellini, Paola De Francesco, João Ramos Silva gibi uluslararası tasarımcılarla çalışıyor. www.ersaoffice.com

Lumiere, Gallery’nin iddialı 2011 koleksiyonunun en yeni parçası.

Studio Sandro Santantonio tasarımı Shade aplik-plafonyer ise dekoratif alçı duvar süsü 'stucco'dan esinlenmiş.

Malzeme olarak beyaz alçı, beyaz lake metal ve mat beyaz cam kullanılan bu aplik-plafonyerin 36 cm ve 70 cm ebadında iki farklı boyu bulunuyor. Ürünün en önemli özelliği ise duvar rengine uyumlu olarak istenen renge boyanabilmesi. www.tepta.com

FORM ŞİRKETLER GRUBU 45. YILINI KUTLADI

Yüksek verimli iklimlendirme ve yenilenebilir enerji sistemleri kuran Form Şirketler Grubu 45. yılını kutladı.

Türkiye'nin yenilenebilir ve sürdürülebilir temiz enerjiye yönelmesi gerektiğinin altını çizen Form Şirketler Grubu Yürütme Kurulu Başkanı Tunç Korun,

bu sene Türkiye'deki ilk gün ışığı ile aydınlatma ünitelerini imal ettiklerini belirterek, yine Türkiye'de fotovoltaik işine ilk giren firmalardan biri olduklarını da sözlerine ekledi. Korun, 45 yıldır verimli iklimlendirme sistemleri ve temiz enerji konusunda çalıştıklarını, doğaya saygılı üretim ve hizmet konusunda büyük başarılara imza attıklarını da kaydetti. www.formgroup.com

ÇOCUKLAR İÇİN WEB SİTESİ

TEM/AĞU 2011 - XXI 82

FİRMA HABERLERİ

Bosch'un ilk olarak 4 - 7 yaş grubu çocuklara yönelik hazırladığı “Minikler Kategorisi” ile yayın hayatına başlayan Bosch Çevre Kulübü web sitesi www.bosch-cevrekulubu.com, çevre ile ilgili temel bilgileri, özel animasyon ve oyunlar eşliğinde seslendirilmiş olarak eğlenceli ve interaktif bir şekilde sunuyor. Platform, Türkiye'nin

dört bir yanından yüz binlerce minik ziyaretçiyi buluşturuyor. Orman, deniz, şehir ve tarım olmak üzere dört ana temadan oluşan sitedeki, her temada, çevreyle ilgili farklı bir konu işleniyor. Çocuklar aynı zamanda oyuncularla söyleşilerden hatıra fotoğraflarına kadar Bosch Çevre Çocuk Tiyatrosu ile ilgili merak ettikleri birçok şeyi bu sitede bulabiliyor. www.bosch-home.com

eden Dumankaya İkon projesi için Elegance 52 cephe sistemi ve Avantis 70 doğrama sistemi seçildi. İstanbul Maçka'da Astaş Gayrimenkul tarafından yaptırılan ve 2012 yılında tamamlanması planlanan Maçka Residence projesinde ise Sapa Yapı Sistem ürünlerinden Avantis 60 doğrama, Elegance 52 cephe ve Comfort 125 sürme sistemleri tercih edildi. www.sapabuildingsystem.com

FRANKE'NİN 100. KURULUŞ YILDÖNÜMÜ

Mutfak ve banyo sistemlerinde bir dünya lideri olan İsviçre kökenli Franke, tüm dünyada 100. kuruluş yıldönümünü kutluyor. 1999 yılından beri Türkiye'de de faaliyet gösteren, Gebze'de yönetim merkezi ve Manisa'da üretim tesisi bulunan Franke, Türkiye'deki kutlamaları çerçevesinde 7 Haziran 2011 Salı günü

Bilişim Eğitim Merkezi, beş gün ve üzeri Microsoft Office, sistem ve network, Cisco, yazılım ve veritabanı, dijital pazarlama, görsel iletişim ve tasarım eğitimleri, teknik eğitimler ve proje yönetimi eğitimi alan kurum personellerine Outlook ile

Zaman Yönetimi Eğitimi hediye ediyor. Bilişim Eğitim Merkezi verdiği eğitimle Outlook'un etkin kullanılmasını sağlayarak iş yaşamındaki zaman kaybının önüne geçilmesini hedefliyor. www.kurumsal.bilisimegitim.com web sitesinde eğitim hakkında detaylı bilgi yer alıyor. www.bilisimegitim.com

ASPEN KIEV HAVALIMANI'NDA

SAPA YAPI SİSTEM ÜRÜNLERİ YENİ KONUT PROJELERİNDE

Varyap Meridian ve Akasya Acıbadem projelerinden sonra Dumankaya İkon ve Maçka Residence konut projeleri de mimari alüminyum sistemler konusunda Sapa Yapı Sistem ürünlerini tercih etti.

Tago Mimarlık tarafından projelendirilen ve İstanbul Göztepe'de inşaatı devam

ZAMAN YÖNETİMİ EĞİTİMİ

Suada Club'ta kahvaltılı bir basın toplantısı gerçekleştirdi. Franke Genel Müdürü Özgen Özkan, Franke'nin faaliyetlerine yönelik bilgi verdi. 1911 yılında kurulan Franke, yaklaşık 80 ülkede mutfak sistemleri, kahve makineleri, endüstriyel mutfaklar ve özel endüstriyel ürünler olmak üzere dört ana faaliyet konusunda hizmet veriyor. www.franke.com.tr

Birçok önemli firmanın genel müdürlüklerinin iç mimarisine yön veren Aspen, Türkiye'nin ve dünyanın ulaşımında kilit rol oynayan havalimanlarında da yer alıyor.

Sheremetyevo (Moskova), Schiphol (Hollanda), Tenerife (Kanarya Adaları), Esenboğa, Sabiha Gökçen ve Atatürk

Havalimanı dış hatlar terminallerinin iç mekan uygulamalarına hayat veren Aspen, Kiev Havalimanı projesi için de çalışmalarına başlıyor. Çeyrek asırdan beri asma tavan, bölme duvar ve zemin sistemleri uygulamaları yapan Aspen, İstanbul'da Taksim - Seyrantepe metro istasyonlarının da iç mimarisini şekillendirerek, ulaşım istasyonlarına estetik çözümler sunmaya devam ediyor. www.aspen.com.tr

BİLGİ-MİMARLIK ATÖYESİ SERGİSİ AÇILDI

Marshall'ın desteğiyle gerçekleşen BilgiMimarlık Yüksek Lisans Atölyeleri’nde geçtiğimiz yarıyıl İstanbul Arnavutköy'ün sorunları ele alındı ve projeler aracılığıyla somut çözümler üretildi. Programın hocaları Cem Çelik, Tansel Korkmaz, Mehmet Kütükçüoğlu, Banu Tomruk, Nedim Kemer, Nevzat Sayın, Emre Altürk,

Murat Tabanlıoğlu ve Han Tümertekin yönetiminde Arnavutköy Belediyesi'yle işbirliğiyle atölyeler gerçekleştirildi. Çalışmaların kamuoyuna sunulduğu ve Marshall'ın desteğiyle hazırlanan sergi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsü'nde araştırmacıların ve farklı kurumların Arnavutköy okumalarını dile getirdikleri bir açık masa toplantısının ardından açıldı. www.marshallboya.com

HUNTER DOUGLAS ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNİ BULDU

Bitirme projelerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılan uluslararası yarışma Archiprix International 2011'in kapanış günü olan 9 Haziran'da Hunter Douglas Ödülleri sahiplerini buldu. Sekiz genç mimar, New York'taki Guggenheim Müzesi'nde gerçekleştirilen törende ödüllerini aldı.

2001 yılından beri Hunter Douglas'ın

ana sponsorluğunu üstlendiği Archiprix International, mimarlık, kentsel tasarım ve peyzaj mimarlığı alanındaki bitirme projelerini sunmaları için üniversite düzeyindeki tüm okulları davet ediyor.

Jüri üyelerinin Yung Ho Chang, Kapil Gupta, Xiangning Sean Li ve Ralph Nelson'ın oluşturduğu Archiprix International'a bu sene 70 ülkeden 300'ün üzerinde proje katıldı. www.hunterdouglas.com.tr

uygulama - yeşİL ÇATI TEM/AĞU 2011 - XXI 84

YAŞAYAN ÇATILAR Onduline Avrasya'dan Y. Mimar Ayşe Miray Şen, kentlerin yeşil alan ihtiyacını karşılamada yeni bir seçenek olan yeşil çatı uygulamaları hakkında bilgi verdi.

Ayşe Miray Şen

Kentlerde giderek artan yapılaşma, hava sirkülasyonunun azalmasına dolayısıyla havanın ısınmasına neden oluyor. Bununla birlikte kent içinde bulunması gereken yeşil alanlar gittikçe azalıyor. Çatıların yeşillendirilmesi, yani yapılar üzerinde yeni bitki alanlarının oluşturulması, bu duruma karşı en etkili çarelerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Yeşil çatıların binaya ve çevreye getirdiği birçok ekolojik ve ekonomik katkılar var. Su yalıtımı ve diğer çatı katmanlarını yazın aşırı ısınma, kışın donma tehlikesinden koruyarak, malzemelerin ömrünü uzatıyor. Çatılarda yağmur suyunun belli oranlarda tutulmasını

sağlarken, çatıdan drene edilmesi gereken su miktarında %90’a kadar tasarruf edilebiliyor. Böylece şehir şebekesine binecek yükü büyük ölçüde hafifleterek sel baskını riskini azaltıyor. Yeşil çatılar aynı zamanda ısı ve ses yalıtımına da yardımcı oluyor.

Havada ve yağmur suyunda bulunan, çevreye zarar veren maddeleri emerek toprağa iletiyor. Isı yalıtımı özelliği de olan yeşil çatılar, kullanılacak ısı yalıtım plakalarının kalınlıklarında %25 oranında tasarruf sağlıyor.

Yeşil çatı uygulaması usta kişiler tarafından yapıldığında kısa süren bir işlem. Tüm eğimli yüzeylerde uygun yöntem ve malzeme kullanılarak tatbik edilebiliyor. Çatı bahçelerinin oluşturulmasında intensif ve ekstensif olmak üzere iki farklı sistem mevcut. İntensif yeşillendirmede kullanılan

bitkiler sürekli bakım gerektiriyor.

Bu sistemle yapılmış bir çatı, sadece çim kullanılsa bile biçilme ve sulama gerektiriyor. Ekstensif olarak yeşillendirilen çatılarda ise bakım istemeden yaşayan bitkiler kullanılıyor.

Türkiye'de son yıllarda yeşil çatıları kullanan çok fazla proje yapılıyor.

Yeşil çatılar aslında sadece binaların en üst katlarında yer alan çatılar olarak düşünülmemeli. Genellikle lüks konutların yeraltı otoparklarının üzerine yeşil alanlar yapılıyor.

Burayı tüm konutların baktığı, zemin kotundaki bir yeşil çatı olarak düşünebiliriz. Yeşil çatı uygulamaları aynı zamanda son yıllarda sektör olarak da büyüme eğiliminde.

Yaygınlaşmaya başladığını, sektörde sadece bu konuyla ilgilenen firmaların artışından da anlayabiliyoruz

REFERANS PROJE - İklİmlerdİrme ve yalıtım

İZOCAM Türkiye yalıtım sektörünün öncüsü İzocam, 1967 yılında Koç Grubu tarafından Gebze’de kurulan ilk fabrikasında camyünü üretimine başlayarak faaliyete geçti. Koç Grubu, İzocam'ı 2006 yılında Kuveyt şirketi Alamana Industuries ile Fransız şirketi Saint Gobain Isover ortaklığına devretti. İzocam 46 yıldır kalitesini koruyan ve teknolojiyi yakından takip eden bir firma.

Lider olarak başlayıp lider olarak devam ettiği bu yolda kaliteli ürünleri, yaygın bayi ağı, güçlü insan kaynağı ile yurtiçi ve yurtdışı pazarlarda faaliyetlerini başarıyla sürdüren İzocam, bu başarıyı ilk günden beri süren dinamizm, profesyonellik, ihracata verdiği önem ve kullandığı gelişmiş teknolojilere borçlu.

Bugün itibariyle mineral yünlerde yılda toplam 115.000 ton üretim kapasitesi ile Balkanlar ve Ortadoğu’da camyünü ve taşyünü ürünlerinde pazar lideri olma özelliğini koruyor. Yalıtım bilincini Türkiye’de yayarak ekonomik yalıtım çözümleri ile tasarrufu öne çıkarmayı hedef edinen İzocam bugün, Dilovası, Eskişehir, Tarsus ve Ümraniye tesislerinde üretim yapıyor. 14 ülkede 21 bayisi ile birlikte aktif satış ve pazarlama faaliyetlerini sürdürmekte olan İzocam, çok geniş bir coğrafyaya hizmet veriyor.

Balkanlar, Birleşik Devletler Topluluğu Ülkeleri, Ortadoğu, Afrika başta olmak üzere 2010 yılında ihracat yaptığı 42 ülke bulunuyor. Aynı zamanda Mısır, İsrail, Suriye, Lübnan ve Yunanistan’da pazar lideri konumunda. Azerbaycan ve Gürcistan pazarlarında lider olabilme faaliyetlerini artırarak çalışmalarına da devam ediyor.

TEM/AĞU 2011 - XXI 86

www.izocam.com.tr • Hilton Garden Inn, Kütahya, 2010 (en üstte ve ortada solda )

• Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlık Binası, Van, 2011 (ortada sağda ve en altta )

TEM/AĞU 2011 - XXI 88

REFERANS PROJE - İklİmlerdİrme ve yalıtım

RHEINZINK 1966 yılında Ruhr bölgesinin Datteln şehrinde kurulan RHEINZINK GmbH &Co. KG, geleneksel haddeleme sistemi yerine tamamen yenilikçi teknolojiye sahip sürekli ve geniş bant döküm hattı sistemine geçerek bugün beş kıtada ve yaklaşık 30 ülkede faaliyet gösteriyor. Titanyumlu çinkodan oluşan çatı ve cephe kaplama sistemleri, 500 parçanın üzerinde elemandan oluşan yağmur indirme sistemleri ve titanyumlu çinko ile gelişen solar enerji teknolojisini birleştirdiği solar sistemleriyle her türlü yapı formuna uygun çözümler sunuyor.

QUICK STEP – SolarThermie, gizlenmiş güneş kolektörleri ile solar mimariye yeni standartlar getiriyor. Alt yüzeyinde kılcal tüpler bulunan ve sırsız RHEINZINK panelleri kullanılan sistemde çatı, güneşten ve çevreden aldığı ısıyı emip su ısıtma sistemlerine veya dahili sistemlere ileten solar modülleri ile tamamen veya kısmen kaplanıyor. RHEINZINK - Solar PV Kenet Sistem ve Solar PV Kepli Geçme Sistem, geleneksel kenet tekniklerinin ekolojik solar enerji üretimi ile birleştirilmesi sayesinde oluşan sistemler. Yüksek verimli ince film modüller, RHEINZINK panellerine tüm yüzey boyunca uygulanan, dayanıklı ‘yapışkan teknolojisi’ ile bağlanıyor. Bu modüller, çatı ve cephe yüzeylerine ilave montaj elemanına gerek olmaksızın kalitesi kanıtlanmış RHEINZINK kenet teknikleri ile monte ediliyor. www.rheinzink.com.tr • Caddebostan Polat Evleri, İstanbul, 2008 • Marbella Hotel, Muğla, 2010 • Sunrise Otel, Muğla, 2010 • Enerji Akademisi, Danimarka (en üstte solda)

• Villa, Almanya (en üstte sağda) • Villa, Almanya (en altta sağda) • Villa, Avusturya (ortada) • Villa, Fransa (en altta solda)

TEM/AĞU 2011 - XXI 90

REFERANS PROJE - İklİmlerdİrme ve yalıtım

SARAY ALÜMİNYUM 30 yılı aşan tecrübesiyle pencere-kapı, sürme, giydirme cephe, güneş kırıcı sistemleri ile alüminyum kompozit panel ve Saray Cotta gibi mimari sistemleri geliştiren firma, aynı zamanda sanayi ve mühendislik için yüksek kalitede alüminyum profil üretimi yapan lider yerli firmalardan biri. Saray Alüminyum, geliştirmekte olduğu mimari sistemler sayesinde yapılar için gerekli olan çözümleri hızlı ve ekonomik bir biçimde kullanıcılara sunuyor.

Toplam 70.000 m2 kapalı alanda üretim yapan firma, Türkiye'nin en büyük 300 sanayi firması içerisinde yer alıyor.

Sektörünün ihracat birincisi olarak 45 ülkeye mal tedarik ediyor. Saray Alüminyum, gelişmiş Ar-Ge departmanı ve sahip olduğu ileri teknolojiyle her türlü mimari yapıya çözüm sunmayı hedefliyor. Tasarladığı her ürünü mimari bir değer olarak gören firma, ürünlerinde ve sunduğu hizmette tam kalite anlayışıyla en iyisini sunmak için çalışıyor. www.saray.com • ASO, Ankara, 2008 • EPDK, Ankara, 2009 • Portakal Çiçeği, Ankara, 2009 (ortada solda)

• Divan Hotel, İstanbul, 2010 • Firello Çorlu Evleri, Çorlu, 2010 • Ginza Lavinya, İstanbul, 2010 • Kuyumcukent, İstanbul, 2010 • Pelican Mall, İstanbul, 2010 • Akasya, İstanbul, 2010-2011 • Innovia, İstanbul, 2010-2011 • Autopia, İstanbul, 2011 (en altta) • Ginza Corner, İstanbul, 2011 • Kübist, İstanbul, 2011 • Varyap Meridian, İstanbul, 2011

REFERANS PROJE - İklİmlerdİrme ve yalıtım

SCHNEIDER ELECTRIC Dünyanın en büyük elektrik dağıtım, endüstriyel kontrol ve otomasyon üreticilerinden Schneider Electric, Türkiye’de yaklaşık 160 yıllık bir geçmişe sahip. Son yıllarda artan enerji ihtiyaçlarına cevap verebilmek amacıyla birçok yatırım gerçekleştiren Schneider Electric, mevcut iş alanlarına bina otomasyonu, enerji izleme ve kontrol, kritik enerji ve servisler gibi yeni iş alanlarını da ekledi. Schneider Electric günümüzde faaliyet gösterdiği 100’den fazla ülkede enerji ve altyapı, endüstri, bina/konut otomasyonu ve veri merkezleri pazarlarına liderlik konumuyla yenilikçi ve entegre çözümler sunuyor. Üretim ve kullanım arasındaki en akıllı bağlantıyı oluşturarak, enerjinin tüm insanlara güvenli, güvenilir, üretken, verimli ve çevreci olarak ulaşmasını sağlayan Schneider Electric’in dünya genelinde 114.000 çalışanı ve 16.000 satış noktası bulunuyor. Üretim ve ihracat üssü haline getirilen fabrikaları ile birçok Avrupa ülkesinin yanısıra Kuzey Afrika’dan Güney Amerika’ya kadar geniş bir coğrafyaya ihracat yapan Schneider Electric’in, Balkanlar ve Orta Doğu dahil olmak üzere toplam 27 ülkede bulunan merkezlerinin yönetimi Schneider Electric Türkiye Genel Müdürü Turhan Turhangil başkanlığında gerçekleşiyor. İkisi İzmir’de olmak üzere Türkiye’de üç fabrika, 1000’i aşkın çalışan, iki Ar-Ge merkezi ve yaklaşık 200 iş ortağı ile hizmet veren Schneider Electric başta Ankara, İstanbul ve İzmir olmak üzere toplam 16 ilde çalışmalarına devam ediyor.

TEM/AĞU 2011 - XXI 92

www.schneider-electric.com.tr • Eser Yeşil Yönetim Binası, Ankara (ortada ve en altta)

• Schneider Electric Fabrikası, Manisa (en üstte)

TEM/AĞU 2011 - XXI 94

REFERANS PROJE - İklİmlerdİrme ve yalıtım

VIESSMANN 1917 yılında kurulan Viessmann şirketi, istikrarlı bir şekilde gelişmeye başlayarak bugünkü değer ve önemine ulaştı.

Yaklaşık 9400 çalışanı ile kazan, kombi ve güneş enerjisi sistemleri gibi ısı tekniği ürünlerinin en önemli üreticilerden biri olan Viessmann, yer tipi kazanlarda Avrupa genelinde en çok satılan marka. Viessmann, Almanya, Fransa, Kanada, Polonya, Avusturya ve Macaristan’daki 16 fabrikasında üretimlerini gerçekleştiriyor ve Almanya dışında 36 ülkedeki 120 satış merkezinden oluşan kendi satış organizasyonuyla satışlarını sürdürüyor.

Türkiye'deki faaliyetlerine 1994 yılında %100 Alman sermayesi ile başlayan Viessmann'ın şirket merkezi İstanbul Ümraniye'de yer alıyor. İstanbul Merter, Ankara, Bursa, İzmir, Antalya, Adana, Konya, Kayseri ve Samsun'da bölge müdürlükleri bulunan firma, 2001 yılından bu yana LG Klimalarının distribütörlüğünü de yapıyor. Viessmann Türkiye klima ürün programı dahilinde, duvar tipi split, salon/kanallı/kaset/yer tavan tipi ticari klimalar, inverter multi ve VRF klima sistemleri ve aksesuarları bulunuyor. Viessmann Türkiye, 103 çalışanı ile modern ve çevre dostu bir ısı tekniği kültürü için sorumluluklarının bilincinde çalışmalarını sürdürüyor. www.viessmann.com.tr • Arçelik Sütlüce Yönetim Binası, İstanbul, 2005 • Formula 1 Grandprix Pist Binası, İstanbul, 2005 • My Marine Residence, Antalya, 2005 • Gürel Plaza, İzmir, 2006 • Fatih Üniversitesi Hastanesi, Ankara, 2008 • Folkart Narlıdere, İzmir, 2008 (ortada) • Kristalpark, Bursa, 2008 • Port Alaçatı Evleri, İzmir, 2008 • Gardens of Babylon Hotel, Bodrum, 2009 (üstte) • L'IST İstinye Suites, İstanbul, 2009 (altta) • Akkoza 1. ve 2. Etap, İstanbul, 2009-2011 • Bilgi Üniversitesi, İstanbul, 2010 • Canan Residence, İstanbul, 2010-2011 • Işık Üniversitesi, Erbil/Irak, 2011 • Muhasebeciler Odası, Samsun, 2011

Temmuz / AĞUstos AJANDASI ... 7 Temmuz

İstanbul Yaz Sergisi

Türk Çağdaş Sanatı'nın birçok dalında etkin olan sanatçıların

Tophane Antrepo 5, İstanbul

www.istanbulyazsergisi.com

St. Petersburg Florida, ABD

www.stpete.org/PierDesign/

Sakarya Yaya Bölgesi, Kızılay, Ankara

www.cankaya.bel.tr

Atina, Yunanistan

www.xatelier.com

Uçhisar, Kapadokya, Nevşehir

uchisarcalistay2011@gmail.com

TMMOB Mimarlar Odası Büyükkent Şubesi, İstanbul

mimarist.org

İstanbul

www.kisafilm.com/afisyarismasi.htm

Seul, Güney Kore

www.maankorea.org

Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı, Oran, Ankara

www.archiprixturkiye.org

Koleksiyon Tarabya Merkez, İstanbul

www.koleksiyon.com.tr

Urla, İzmir

aysemelodi@gmail.com

Montreal, Kanada

www.cca.qc.ca

Helsinki, Finlandiya

www.southharbour.fi

İstanbul Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsü, İstanbul

mimarlik.bilgi.edu.tr

Merkez, Afyonkarahisar

projeyarismasi@afyon.bel.tr

eserlerini biraraya getiren İstanbul Yaz Sergisi'nin ilki, mimari bölümüyle, İstanbul ve Türkiye'de faaliyet gösteren önde gelen mimarların eserlerine ev sahipliği yapıyor.

8 Temmuz (son başvuru)

St. Petersburg Pier Uluslararası Tasarım Yarışması

Yarışma, şehrin tarihteki en görünür nirengi noktası olan Pier'i yeniden tanımlamayı ve ona yeni bir kimlik kazandırmayı amaçlıyor.

... - 11 Temmuz

Uluslararası Çankaya Heykel Sempozyumu

İlki Sabiha Bengütaş anısına düzenlenecek olan ve üniversiteler, Kültür ve Turizm Bakanlığı, çeşitli kuruluş ve sanatçıların desteklediği sempozyumun teması 'Kır-Kent Kardeşliği'.

14 - 29 Temmuz

X|Atelier Atina Yaz Çalıştayı

X|Atelier mimarlık ve sanattaki çağdaş tartışmaları katılımcılara öğreten uluslararası bir atölye düzenliyor.

25 - 29 Temmuz

Kapadokya – Uçhisar Çalıştayı

Çalıştayda üniversitelerin öğretim elemanlarının, öğrencilerinin ve Kayseri'deki sivil toplum kuruluşlarının ortaklığında, Uçhisar'ın özgün nitelik taşıyan mekansal öğeleri üzerine tasarımlar üretilmesi hedefleniyor.

15 Ağustos (son başvuru)

Belgesel ve Canlandırma Filmleri Festivali Yarışması

Yarışma, 3-9 Ekim tarihleri arasında düzenlenecek olan 5. İstanbul Uluslararası Mimarlık ve Kent Filmleri Festivali kapsamında gerçekleştiriliyor.

15 Ağustos (son başvuru)

23. Uluslararası İstanbul Kısa Film Festivali Afiş Yarışması

Yarışma, 23-30 Kasım tarihleri arasında gerçekleşecek olan 23.

Uluslararası İstanbul Kısa Film Festivali'nin tanıtımında kullanılacak afişi belirlemek amacıyla düzenleniyor.

25 - 27 Ağustos

ajanda

26 Ağustos (son başvuru)

Yaşayan Mirasımız: Sanayi Yapıları ve Asya Kıtası

2011 mAAN Konferansı, endüstriyel mirasın karşı karşıya kaldığı

Archiprix - Türkiye 2011

Türkiye’deki tüm mimarlık okullarını ortak bir platformda

çeşitli durumlara ışık tutmayı amaçlıyor.

buluşturarak yapıcı bir rekabet ortamı yaratan yarışma, mimar adaylarının ufkunu genişletmeyi amaçlıyor.

... - 31 Ağustos

Koleksiyon Mimarları Ağırlıyor: Erginoğlu & Çalışlar

Mart ayında Koleksiyon Mobilya ve Türk Serbest Mimarlar Derneği'nin ortak çalışması sonucu Ankara'da başlayan mimari proje sergileri, İstanbul Serbest Mimarlar Derneği'nin

TEM/AĞU 2011 - XXI 96

ortaklığıyla devam ediyor.

2 - 8 Eylül

... - 4 Eylül

Organik Mimarlık Seminerleri, Uluslararası Çalıştay

Atölye çalışması mimar Reinhard Coppenrath'ın eşliğinde

The Good Cause: Architecture of Peace

Sergi, mimarların ve şehir plancılarının ayrışan mekanların

katılımcıların yaratıcılık potansiyelini açığa çıkarmayı amaçlıyor.

yeniden inşa edilme ve değişime karşı korunma süreçlerini nasıl kolaylaştırdıklarını araştırıyor.

30 Eylül (son başvuru)

Helsinki Güney Liman Bölgesi Uluslararası Fikir Yarışması

Yarışma, Güney Liman Bölgesi'nin kapsamlı bir analizini ve

... - 1 Ekim

Bilgi-Mimarlık Atölyesi "Yeni İstanbul: Arnavutköy Tehditler ve İmkânlar" Sergisi ve Paneli

Marshall'ın desteğiyle gerçekleştirilen Bilgi-Mimarlık Yüksek

Afyonkarahisar Cumhuriyet Meydanı ve Çevresi Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması

Yarışma, Cumhuriyet Meydanı ve yakın çevresinin

10 Ekim (son başvuru)

alana dair yeni çözüm önerileri elde etmeyi amaçlıyor.

Lisans atölyelerinde geçtiğimiz yarıyıl Arnavutköy ilçesi için üretilen projeler sunuluyor.

düzenlenmesi ile Belediye Kültür Merkezi yer seçimi ve tasarımını kapsayan mimarlık ve kentsel tasarım projelerinin elde edilmesini amaçlıyor.