Rechtuit - editie september '23

Rechtuit

Breng voorleesplezier naar jouw gemeente!

COLOFON

Hoofd- en eindredactie

Cédric Ista

Redactieraad

Pascale Braeckman, Cédric Ista, Luc Govaert

Vormgeving

Pascale Braeckman

Druk NV Drukkerij Verbeke drukkerij.verbeke@skynet.be

Werkten mee aan dit nummer Marc Vanrijckeghem, Brugge Leest, Pascal Nicolas, werkgroep standpunten, Tania Menten, Bart D’hondt, Kris Huygen

Verantwoordelijke uitgever Marc Vanryckeghem

Redactiesecretariaat

Vrijdagmarkt 24-25, 9000 Gent

Tel: 09 224 10 75 - fax 09 233 10 65 info@willemsfonds.be www.willemsfonds.be

Lidmaatschap

€ 15,- voor een hoofdlid en € 3,- voor elk bijkomend gezinslid. Jongerenlidmaatschap -30j gratis. willemsfonds.be/lid-worden

IBAN BE39 0010 2817 2819BIC GEBA BE BB

Coverbeeld

Breng voorleesplezier naar jouw gemeente!

© Jeanne Verhaegen

De artikels vallen onder de verantwoordelijkheid van de auteur. Willemsfonds vzw heeft haar uiterste best gedaan om de rechthebbenden van het gebruikte beeldmateriaal te achterhalen. Meen je rechthebbende te zijn van een of meer van de foto’s die wij hebben gebruikt in ons magazine, dan vragen we je vriendelijk contact op te nemen met de hoofdredacteur: cedric.ista@willemsfonds.be.

IN DIT NUMMER | SEPTEMBER 2023

1 Voorwoord

2 Dossier Campus Willems

Raymonda

Campus Willems

7 Erfgoedcolloquium Abraham

8

20 Inclusie

Verjonging in het Willemsfonds

Willems Boekavan trekt

Luisterende Oortje aan Creatief koken voor weinig geld

30 Kurt Defrancq huis

Een leven lang kunst

32 Creatief Willemsfonds

Roland De Winter

Verrijk dit najaar je wereld met het Willemsfonds: onderwijs, literatuur en cultuur

Beste leden,

Met genoegen bieden we u deze septembereditie van Rechtuit aan, ons vertrouwde driemaandelijks magazine. Het Willemsfonds gelooft sterk in de kracht van onderwijs, als drijvende kracht achter maatschappelijke ontwikkeling en persoonlijke groei in het algemeen en in de vorming van de ‘kritische burger’ in het bijzonder. Reeds twee eeuwen zetten wij ons in voor de bescherming en verspreiding van de Nederlandse taal en cultuur en de vrije gedachte. We zullen dit blijven doen met volle toewijding.

Zo staat Campus Willems’ tweede academiejaar voor de deur. Binnen Campus Willems stimuleren we niet alleen het levenslang leren, maar ook het plezier van ontdekken en het ontwikkelen van een brede blik op de wereld. Onderwijsexpert Dirk Van Damme geeft op 9 september de aftrap in De Grote Post te Oostende. Nadien gaan we op gegidst bezoek bij Mu.ZEE. Het Kunstmuseum aan zee brengt een eerbetoon aan Anna Boch. Alle info over deze heuglijke dag lees je verder in dit nummer of op de website.

Verder staat ook de Week van het Nederlands op het programma. Dit initiatief loopt van 30 september t.e.m. 7 oktober. WF Deurne doet alvast mee en zet op 7 oktober Karin Heremans, directrice van het GO! Koninklijk Atheneum te Antwerpen, tegenover Robert Voorhamme, gewezen schepen van onderwijs van Antwerpen. Dat belooft reeds een boeiend panelgesprek te worden over de staat van ons onderwijslandschap. Wil je met jouw afdeling deelnemen aan deze week? Neem dan contact op via pascale.braeckman@willemsfonds.be.

Bij moment van schrijven is het bekend welke zes Nederlandstalige debuutromans pronken op de shortlist van De Bronzen Uil 2023: Angelo Tijssens, Gijs Wilbrink, Jante Wortel, Lieven Stoefs, Maral Noshad Sharifi en Ramy ElDardiry. Het bronzen beeldje wordt ’s avonds op 25 november uitgereikt in de Gentse Minard Schouwburg. In de namiddag gaat Het Betere Boek door in Bibliotheek De Krook. Ook dit jaar verzorgen de zes genomineerden van De Bronzen Uil het programma van dit literair feest.

Naar aanleiding van de visitatiecommissie maakte de organisatie een ‘pittige’ periode mee. Het was voor enkele personeelsleden en bestuurders ‘alle hens aan dek’. Het verdict van de visitatiecommissie was positief met aanbevelingen. Zaak is nu deze aanbevelingen te realiseren in nauwe samenwerking met een nieuwe directeur (m/v/x). De wervingsprocedure voor een nieuwe directeur is nu lopende. Ik kan als voorzitter niet dankbaar genoeg zijn voor ieders betrokkenheid en steun aan onze vereniging. Onze leden, onze vrijwilligers en in het bijzonder onze medewerkers zijn het kloppende hart van het Willemsfonds en maken het mogelijk, dat wij onze werking kunnen voortzetten.

Tot slot wordt in dit nummer aandacht geschonken aan de figuur van Diego Coppa, die onze organisatie een substantieel legaat naliet. Ik hoop dat dit nummer van Rechtuit je zal inspireren om deel te nemen aan onze activiteiten en te genieten van alle prachtige mogelijkheden, die het Willemsfonds verder te bieden heeft.

Marc Vanryckeghem, voorzitter

Onderwijs ligt mij nauw aan het hart en is een verlengstuk van wat ik doe

Raymonda Verdyck

Vorig academiejaar volgde Raymonda Verdyck, Bart De Schutter op als voorzitter van de Erasmushogeschool

Brussel en dat nieuwe engagement nam de voormalige topambtenaar ter harte. Haar inzet voor inclusie, gelijke kansen en het stimuleren van talent heeft haar een gerespecteerde autoriteit gemaakt op het gebied van onderwijsbeleid. Op 18 maart nam ze deel aan ons panelgesprek over de rol van het Willemsfonds in het onderwijslandschap en kijken we nu vooruit naar een nieuw academiejaar.

Hoe ziet vakantie er voor u uit?

Ik ben intussen gepensioneerd, maar vakantie betekent voor mij nog steeds even weggaan. Ik deed en doe altijd twee soorten vakantie. Ik neem eerst een goede rustvakantie met het lezen van boeken. Daarna ga ik dingen bezoeken of trek ik de natuur in. Dat is altijd in het buitenland. Het is altijd fijn om andere oorden te ontdekken en kennis te maken met wat er allemaal te beleven valt.

Welke zomerlectuur heeft u mee op reis?

Ik ben begonnen in ‘De zeven zussen’, de bestseller van Lucinda Riley. De volgende die klaarligt gaat over Erasmus. Dat is een schitterend werk. Wanneer ik op reis ga, wil ik iets vlot lezen waar ik niet te fel over moet nadenken zodat ik echt kan ontspannen.

Hoe ziet uw dag er uit?

Ik ben met veel bezig. Ik heb in Mechelen nog mee “De Vrienden van het Gemeenschapsonderwijs” opgericht. Ik ben daar ook voorzitter van. Ik heb mij nooit kunnen voorstellen dat ik de dag dat ik met pensioen zou gaan, hier alleen maar in mijn zetel zou blijven zitten met een boek. Ik doe dat af en toe, hè. Ik lees graag. Ik blijf graag op de hoogte en lees ’s morgens nog steeds mijn kranten. Het blijft druk. Soms zeggen vrienden van mij dat ze dachten dat ze mij meer zouden zien tijdens mijn pensioen. Dat is niet het geval.

Er is een fundamenteel verschil met vroeger. Ik deed al mijn jobs ontzettend graag, maar de druk op de schouders is anders. De vakantieperiode is rustig, maar in het academiejaar ben ik gemiddeld twee dagen bezig met EhB. Ik bereid de vergaderingen voor, ik doe mee aan selectieprocedures en volg borgingsgesprekken op. Dat blijft mij interesseren en het voelt niet aan als een sleur. Het blijft leuk om mee te blijven nadenken over de toekomst van onze hogeschool.

Uw eerste jaar als voorzitter van EhB zit er op. Hoe beleefde u dat eerste academiejaar?

Ik moet zeggen dat ik het een mooie ontdekkingsreis vind.

Ik zat al in de Raad van Toezicht, maar als voorzitter ga ik nu intensiever tewerk. Ik ging kennismaken met alle departementen om te zien waar ze mee bezig zijn en wat hun noden zijn. Ik moest me ook ingraven in de wetgeving rond hoger onderwijs. Ik was in het verleden voornamelijk bezig met leerplichtonderwijs. Het hoger onderwijs was een nieuwe wereld en is onderwijs op een ander niveau. Dat was voor een stuk herkenbaar en tegelijk thuiskomen. Er zijn natuurlijk ook nog uitdagingen waar we niet langs kunnen kijken. De financiering om alles te kunnen bolwerken, is zeker niet gemakkelijk. Nu, onderwijs ligt mij nauw aan het hart en is op die manier een verlengstuk van wat ik doe.

Wat was uw drijfveer om voor het onderwijs te blijven kiezen?

Onderwijs betekent voor mij mensen kansen bieden. Wanneer ik lezingen geef, zeg ik ook steeds dat we ons hier in een ongelooflijk mooie situatie bevinden. In België heeft iedereen recht op onderwijs. Dat opent zowel op maatschappelijk als op ontwikkelingsvlak deuren. Daarnaast draagt het ook bij aan humane en persoonlijke ontwikkeling. Hierdoor kunnen burgers deelnemen aan de samenleving. Onderzoek toont ook aan dat naarmate onderwijs minder toegankelijk is, de impact op inkomens, tewerkstelling, gezondheid, integratie en welzijn negatief stijgt. Het motiveerde mij altijd om kansen te geven en deuren te openen. Ik vind dat een fundamenteel iets.

Wat zijn naast de financiering van het (hoger) onderwijs andere belangrijke uitdagingen?

Over het algemeen blijft het bieden van gelijke kansen de grootste uitdaging. We zien nog steeds dat er een kloof is tussen kinderen uit een kansarm milieu en kinderen die opgroeien in een gezin waar meer mogelijkheden zijn. Dat gaat over taal, ondersteuning en het openen van de wereld. Ik denk dat we daar absoluut op moeten blijven inzetten. Zoals Frank Vandenbroucke ooit zei ‘De wieg waar iemand in geboren is, mag niet de rest van iemands leven bepalen’. Daar is nog behoorlijk wat werk aan. Zodoende moeten er voldoende financiële middelen voorhanden zijn. Daar merken we toch op dat scholen en het hoger onderwijs het

langzamerhand moeilijk hebben om de budgetten sluitend te houden en te kunnen blijven investeren in ontwikkeling.

U bent nu vooral actief in een Brusselse context. Voelt u een verschil tussen het Vlaams en Brussels onderwijs? Dat is zeker zo. Brussel heeft als metropool een heleboel troeven. Er is daar op een kleine oppervlakte veel diversiteit. We stellen vast dat in het Vlaamse onderwijs in Brussel zowel jongeren in het leerplicht- als in het hoger onderwijs vaak geen Nederlandstalige achtergrond hebben. Taal is en blijft een belangrijk gegeven. We zien in deze grootstedelijke context ook dat weinig jongeren, die nochtans de mogelijkheden hebben, naar het hoger onderwijs gaan. Dat is wat ik bedoel met gelijke kansen. Jongeren moeten na het leerplichtonderwijs ook mogelijkheid krijgen om erna te genieten van hoger onderwijs. Ze moeten daarin ook verder begeleid en ondersteund worden.

Staat het bieden van gelijke kansen voor u synoniem aan inclusief onderwijs, of gaat inclusie nog een stap verder? Inclusie gaat voor mij nog een grote stap verder. We hebben nogal de neiging om jongeren in hokjes te steken.. Je hebt uiteraard jongeren die extra ondersteuning nodig hebben om hun parcours te kunnen afleggen. Denk aan kinderen met dyslexie, dyscalculie of een autismespectrumstoornis. Inclusie gaat er over dat we die kinderen niet

in een aparte setting plaatsen, maar dat we ervoor zorgen dat er een match ontstaat tussen hun noden en ons onderwijs. Ik besef heel goed dat dat niet voor alle jonge mensen lukt en ze daardoor niet zomaar kunnen integreren in een gewone klas. Binnen het leerplichtonderwijs vind ik het belangrijk om gewoon en buitengewoon onderwijs samen te brengen op één campus, zodat kinderen en jonge mensen het gewoon worden en ervaren dat er kinderen zijn die andere behoeftes en ondersteuning nodig hebben. Het GO! Onderwijs neemt dat al ter harte.

Heeft u verder nog advies aan leerlingen en leerkrachten hoe ze zich buiten het onderwijs kunnen ontwikkelen?

Ik heb in het verleden veel proclamaties bijgewoond en daar zei ik altijd aan de leerlingen dat ‘Jullie denken nu het eindpunt bereikt te hebben, maar eigenlijk is dat jullie startmoment. Jullie kregen heel veel bagage mee die je verder kan benutten en ontwikkelen’. Levenslang leren is belangrijk. Ik vind dat zowel in het onderwijs, het bedrijfsleven als in een overheid de mogelijkheid om vormingen bij te wonen, vanzelfsprekend moet worden. De samenleving en technologieën evolueren immers aan een razendsnel tempo. Als je bij wijze van spreken alleen maar aan uw bureau zit of voor uw klas blijft staan, dan stap je niet meer mee in die evolutie. Zeker in onderwijs is het belangrijk dat mensen mee blijven evolueren in wat de samenleving doormaakt. Om het met een boutade te zeggen. De kleuters en kinderen die nu onze scholen binnenstromen en heel dat onderwijsparcours doorlopen, maken een eeuwwisseling mee. Zij gaan 2100 meemaken. We weten eigenlijk nog niet welke toekomst hen dan te wachten staat. Het is belangrijk dat we ze nu opvoeden met heel veel bagage, maar hen vooral de goesting geven om levenslang te blijven leren. Daar moet de samenleving op blijven inzetten, zowel binnen het bedrijfsleven als binnen een onderwijs- of overheidscontext.

Werd er bij de vorige eeuwwisseling ook zo gekeken naar het onderwijs?

Niet direct rond de eeuwwisseling zelf. Wel werd er rekening mee gehouden dat werelden en samenlevingen veranderen. Als je kijkt naar ons onderwijs van nu is er zeker nog werk aan de winkel. Toen ik nog op school zat, bestond de diversiteit niet die er vandaag in ons onderwijs is. Ik zat alleen maar met witte kinderen in de klas. Toen ik zelf voor de klas stond, waren er ook nauwelijks kinderen van een andere origine. Ik heb altijd aandacht gehad voor de evoluties die een samenleving doormaakt en die onvermijdelijk zichtbaar zijn in de klas. Ik denk dat de wereld ook veel sneller geëvolueerd is dan voor mijn ouders.

Ik heb niet altijd voor de klas gestaan. Ik werd in 1994 ambtenaar bij de Vlaamse Gemeenschap. Toen kwamen

© Evy Ottermans

de eerste computers binnen bij de overheid. Nu zie je overal laptops, maar in ‘94 waren dat nog logge toestellen. Ik had internet omdat ik werkte rond internationaal jeugdbeleid. Dat was peperduur en enkel toegekend aan een beperkt aantal mensen. Vandaag de dag halen jonge mensen de wereld binnen via digitalisering. De manier waarop men bezig is met onderwijs moet rekening houden met deze snel evoluerende wereld en leerlingen daarop voorbereiden , hoe ze zich flexibel kunnen opstellen en dingen blijven ontdekken.

ChatGPT wordt beschouwd als een nieuw punt in dataverwerking en kennisverwerving. Hoe ziet u het onderwijs daarmee omgaan?

Nieuwe technologieën en hun toepassingen brengen telkenmale een nieuwe uitdaging mee. Ik ben ervan overtuigd dat men de technologie moet omarmen omdat ze veel mogelijkheden biedt. Ik ben bijvoorbeeld meter van het GO! atheneum in Willebroek waar ik vroeger lesgaf. Daar lanceerde men het project ‘Level Up’ waarbij jonge mensen in grote groep instructies krijgen. Via de technologie moeten ze zelfstandig hun opdrachten verwerken en met elkaar in dialoog gaan om zo oplossingsgericht te leren denken.

Toen ik op bezoek ging, was er een leerkracht ziek, maar de leerlingen bleven aan de slag. De opdrachten waren helder en ze wisten wat ze moesten doen. Er is sowieso een andere leerkracht aanwezig die hen ondersteunt. Dat is een positief gegeven van de technologie. Het kan benut worden om ondersteuning te bieden en leerlingen aan verschillende ritmes te laten werken. Ook voor volwassenen die tewerkgesteld zijn, biedt dat mogelijkheden voor afstandsonderwijs.

Langs de andere kant moeten er ook afgebakende grenzen zijn. Daarmee bedoel ik dat de technologie het lesgeven of het bezig zijn met leerlingen niet volledig kan en mag overnemen. Je kan niet constant vanop afstand onderwijs bieden aan leerlingen. In principe zou dat kunnen, maar voor mij heeft onderwijs twee pijlers. Enerzijds is dat kennis en kunde bijbrengen, anderzijds is er de brede menswording en ervoor zorgen dat jonge mensen met elkaar in interactie gaan. Soms moet technologie ook geweerd worden uit de klas. Als men continu aan de slag is op de smartphone laat men dingen aan zich voorbijgaan. De technologie tegen gaan of negeren, gaat ons alleszins niet verder helpen. Jongeren en kinderen zullen gebruikmaken van ChatGPT. Het belangrijke is dat we leerkrachten en docenten vaardig makenom hiermee om te gaan. Op die manier kunnen ze hun leerlingen verantwoordelijkheidszin bijbrengen en ervoor zorgen dat ze niet zomaar plagiaat plegen of hun werken door een chatrobot laten schrijven.

Het nieuwe school- en academiejaar staan voor de deur. Wat wenst u het schoolpersoneel en de leerlingen tot slot toe?

Ik wens ze toe dat ze passioneel en vol overtuiging hun werk kunnen blijven doen. Dat is niet altijd gemakkelijk. Zowel in het leerplicht- als in het hoger onderwijs zijn de lasten die mensen op hun schouders dragen behoorlijk groot. Toch zie ik met hoeveel plezier het schoolpersoneel voor die leerlingen en studenten blijft zorgen. Verder is het belangrijk om te werken aan kwaliteitszorg en te blijven zorgen voor de ontwikkeling van jonge mensen.

Onderwijs moet daarbij plezierig zijn. Als je kind naar school gaat en erna thuiskomt en zegt ‘Ik heb geen zin om morgen terug te gaan’, dan heb je niets bereikt. Nu zegt men te vaak dat ze gepamperd worden en dat de aandacht meer gaat naar welzijn. Aandacht voor welzijn en welbevinden is belangrijk, zowel in het leerplicht – als in het Hoger onderwijs omdat dit voor meer leerplezier zorgt. Dit betekent niet dat we onze jonge mensen niet uitdagen en er niet voor zouden zorgen dat de lat voldoende hoog gelegd wordt.

Het zal volgend jaar pittig worden. Het is altijd spannend als er verkiezingen zijn. Het zal uitkijken worden naar wie bevoegd wordt voor onderwijs en welke ideeën of plannen de volgende regering zal hebben. Daarbij hoop ik dat voldoende financiering voor alle onderwijsvormen en het bieden van gelijke onderwijskansen hoog op de agenda zullen staan.

Cédric Ista, coach communicatie

Onderwijs moet daar -

bij plezierig zijn. Als een kind naar school gaat en erna thuiskomt en zegt ‘Ik heb geen zin om morgen terug te gaan’, dan heb je niets bereikt.

Beleef Campus Willems

Jouw bron van inspiratie en kennis voor positieve verandering

Heb jij een verhaal dat het waard is om te delen? Bij Campus Willems krijg je de unieke kans om jouw verhaal te vertellen en dat van anderen te ontdekken. Wanneer mensen elkaar beter leren kennen, ontstaat er onderling meer begrip. Wederzijdse dialoog zorgt ervoor dat mensen zich gehoord voelen en zich durven uiten. Samen bouwen we aan een gemeenschap van actieve en betrokken burgers die het verschil willen maken!

2023-2024

Het academiejaar 2023-2024 markeert de terugkeer van Campus Willems. In navolging van onze denkdag van 18 maart 2023 met Elke Peters, Raymonda Verdyck en Sven Gatz, ligt dit jaar de focus op de cruciale rol van sociocultureel volwassenenwerk in het onderwijs. Of u nu een gepassioneerde cultuurliefhebber bent of werkzaam bent in het onderwijs, Campus Willems biedt iets voor iedereen. Met gerenommeerde sprekers, experts in hun vakgebied, reiken we diepgaande inzichten en praktische tools aan die u direct kunt toepassen op uw eigen leven en werk. Voor en na elke vorming biedt Campus Willems ook ruimte voor het uitwisselen van ervaringen met gelijkgestemden, wat waardevolle contacten kan opleveren.

specialist heeft hij wereldwijd invloed gehad op het vormgeven van onderwijsbeleid en het bevorderen van excellentie in het onderwijs. Met zijn ongeëvenaarde expertise zal hij ons meenemen op een reis doorheen de uitdagingen en mogelijkheden van het hedendaags onderwijslandschap. Voormalig Belgisch politica voor Open Vld Ann Brusseel leidt de lezing in.

Na een verkwikkende lunch gaan we op

© Evy Ottermans

Bent u op zoek naar een verrijkende ervaring die uw inzicht in maatschappelijke thema’s met betrekking tot onderwijs en cultuur verbreedt? Zoek niet verder! Campus Willems, het vormingscentrum van het Willemsfonds, verwelkomt u graag tijdens ons programma van september 2023 tot juni 2024.

Maak het verschil in jouw afdeling Campus Willems gelooft in de kracht van de individuele stem en de collectieve wijsheid. Interesse om Campus Willems naar jouw afdelingsregio te brengen? Stuur vrijblijvend een mail naar pascale.braeckman@willemsfonds.be en dan bekijken we samen de mogelijkheden voor het voorjaar van 2024.

kalender najaar 2023

• 9 septe M ber | Academische opening met Dirk Van Damme (i.s.m. WF Oostende)

Niemand minder dan Dirk Van Damme opent Campus Willems 2023-2024. Van Damme staat bekend om zijn diepgaande kennis en innovatieve benadering van onderwijsvernieuwing. Als OESO-onderwijs-

geleid bezoek door Mu.ZEE. Het Oostends museum voor moderne en hedendaagse kunst brengt een eerbetoon aan Anna Boch (1848-1936), kunstschilderes en mecena. Dit 175 jaar na haar geboorte. De expo richt zich op Anna Boch als kunstenares en als vrouw aan het einde van de 19e eeuw in België. Ze stond bekend als zeer vooruitstrevend: ze bezat een auto, reisde veel en vaak alleen – niet evident als vrouw in die tijd. Met andere woorden kon Boch een Willemsfondser zijn!

Inschrijven via willemsfonds.be of via 09-224 10 75.

• 7 oktober | karin here M ans & robert voorha MM e in debat (i.s.M. wf deurne) Willemsfonds Deurne organiseert op zaterdag 7 oktober 2023 (Letterenhuis, Antwerpen) een boeiend panelgesprek over de staat van ons onderwijslandschap met Karin Heremans, directrice van het GO!

KA te Antwerpen en Robert Voorhamme, gewezen schepen van onderwijs van Antwerpen, gemodereerd door Johny Vansevenant, VRT-NWS.

© Jonas Lampens

Tijdens het panelgesprek onderzoeken we de mogelijkheden waarop het Willemsfonds een rol kan spelen in het onderwijsdebat. Als pionierende bibliotheekvereniging gelooft het Willemsfonds sterk in de kracht van taal en lezen, en de positieve invloed ervan op de culturele en persoonlijke ontwikkeling van processen. We willen iedereen inspireren om dit idee goed te omarmen en actief te laten verlopen binnen Willemsfondsafdelingen. Zo kunnen we een verschil maken en een positieve bijdrage leveren aan het onderwijslandschap. Na het debat krijgen deelnemers de tijd om vragen te stellen. We eindigen het debat met een reflectie van de sprekers en een slotwoord. Nadien kan iedereen aansluiten voor een drankje.

• 16 dece M ber | ontdek de kunst van sa M enlezen M et ilona plichart & Magy de bie (i.s.M.

antwerpen leest & wf Mechelen)

Lezen is een essentiële vaardigheid die een positieve impact heeft op zowel individuen als op de samenleving als geheel. In het onderwijs speelt lezen een centrale rol bij de ontwikkeling van kritisch denken, taalvaardigheid, verbeeldingskracht en empathie. Campus Willems erkent dit belang en host daarom een introductiedag Samenlezen. Samenlezen draait niet alleen om woorden op papier, maar om het delen van interpretaties, gevoelens en gedachten. Heb je jezelf wel eens afgevraagd hoe het zou voelen om samen met anderen diep in de wereld van een verhaal te duiken? Grijp dan deze unieke kans om te luisteren naar anderen, je eigen inzichten te delen en nieuwe perspectieven te ontdekken. Ilona Plichart, trainer Samenlezen en begeleider bij Leesplezier, helpt ons op weg.

• 27 nove M ber | over de uitdagingen van chatgpt in het hoger onderwijs (i.s.M liberas)

Panelgesprek over de uitdagingen van ChatGPT in het hoger onderwijs Tijdens ons panelgesprek zullen experts uit verschillende relevante vakgebieden hun inzichten en ervaringen delen over het integreren van ChatGPT in het onderwijslandschap. De opkomst van geavanceerde taalmodellen zoals ChatGPT heeft de manier waarop we informatie vergaren, verwerken en communiceren drastisch veranderd. Deze veranderingen brengen echter ook nieuwe uitdagingen en vragen met zich mee, vooral binnen het hoger onderwijs. De sprekers voor dit panelgesprek worden binnenkort bekendgemaakt. Alle actuele info vind je op willemsfonds.be.

Praktisch

• Ontvangst om 18u30, start panel om 19u

•Waar? Liberas (Blauwe Zaal) - Kramersplein 23,Gent

Kriebelt het om vanuit jouw afdeling of organisatie een Samenlezen-sessie te organiseren? Laat je inspireren door Magy De Bie van Antwerpen Leest. De Bie coördineert deze leescommunity en vertellen hoe ze Stad Antwerpen vrijwillig aan het lezen brengt. Netwerken zit haar in het bloed Ze gelooft sterk in cultureel vormend te werken om cultuur tot bij de mensen te brengen. Daarom engageert ze zich professioneel voor projecten als Antwerpen Leest en Samenlezen.

Praktisch

• 10u – 10u30: ontvangst en koffie/thee

• 10u30 – 11u30: duik in de wereld van ‘Samen Lezen’ in kleine groepjes, begeleid door de gepassioneerde Ilona Plichart. Ontdek hoe gedeelde leeservaringen diepe verbindingen creëren en perspectieven verruimen.

• 11u30– 12u30: laat je inspireren door Magy De Bie tijdens haar lezing over ‘Samen Lezen’. Ze vertelt over de manier van werken in Antwerpen, doelgroepen die we bereiken en getuigenissen van begeleiders en deelnemers + ruimte voor vragen.

• 12u30 – 14u: lunch

Waar? Bibliotheek Predikheren, Goswin de Stassartstraat 88, Mechelen

Deelnameprijs? gratis na inschrijving via willemsfonds.be/Ontdekdekunstvansamenlezen.be of via jeanne.verhaegen@ willemsfonds.be of via +32 497 58 54 94

Karin Heremans, © Duik in Taal “Dankzij mijn talenopleiding heb ik op school een sterk talenbeleid ontwikkeld met aandacht voor Nederlands en vreemde talen”.

Abraham Hans in het WF-boekenfonds

Erfgoedcolloquium

De protestantse volksschrijver uit Sint-Maria-Horebeke Abraham Hans (1882-1939) blijft een merkwaardige figuur in de Vlaamse cultuurgeschiedenis. Deze onwaarschijnlijke veelschrijver van jeugdboeken, romans en krantenfeuilletons voor volwassenen, toeristische gidsen, reisliteratuur, misdaadverslagen en niet te vergeten een heuse kinderbibliotheek (de honderden zogenaamde ‘Hanskens’, die later de inspiratie zouden zijn voor de nog steeds populaire ‘Vlaamse Filmpjes’) begint zijn loopbaan als leraar Nederlands en wordt na de Eerste Wereldoorlog voltijds journalist voor Het Laatste Nieuws van zijn literaire beschermheer Julius Hoste.

conscience achterna

Hans publiceert een eerste verhaal in 1901 in het Christelijk Volksblad werkt zich vrij snel op tot een gereputeerd schrijver voor een groot publiek. Hij mikt hierbij op de brede midden- en arbeidersklasse van zeven tot zevenenzeventig jaar en mag in die zin zeker vergeleken worden met ‘de man die zijn volk leerde lezen’ Hendrik Conscience. Julius Hoste merkt zijn talent op en als uitgever van een centenblad ziet hij wel brood in een intensieve samenwerking. Hij geeft

Hans de ruimte om voor Het Laatste Nieuws een reeks feuilletons als een soort van preview van zijn romans te schrijven en dit opzet slaagt boven verwachting. De oplage van Het Laatste Nieuws neemt flink toe, net als de bekendheid van Hans, een ideale winwinsituatie. In 1920 stopt hij als leraar en werpt zich voltijds op zijn werk als journalist maar vooral als schrijver en verteller, met dank aan Hoste die hem daarvoor de ruimte geeft.

uitgever ‘gezocht’

Hans, die intussen in Kontich woont, publiceert zijn eerste schrijfsels bij de Antwerpse uitgever Lodewijk (en later zoon Gabriël) Opdebeek. Deze uitgeverij heeft op dat moment al een ste-

vige reputatie als uitgever van volksromans en jeugdliteratuur, wat naadloos aansluit op het schrijversprofiel van Hans. Zijn kennismaking met Hoste, die ook aandacht heeft voor de reisverhalen en toeristische teksten van Hans, luidt een verhuis in. Uitgeverij Hoste wordt zijn belangrijkste uitgever en daarnaast publiceert hij ook via een kleine eigen uitgeverij B.H. Hans in Kontich, occasioneel wordt een derde uitgeverij ingeschakeld.

Van het Willemsfonds als uitgever is op dat moment geen spoor terug te vinden. Hans heeft zich in de jaren na de Eerste Wereldoorlog geëngageerd in de Vlaamse Beweging. Hij pleit voor een Vlaams herstelbeleid, zowel materieel als in de geesten van de mensen. Hans is actief in het IJzerbedevaartcomité, steunt de amnestiebeweging, neemt deel aan de Guldensporenvieringen en is medestichter van de Vlaamse Toeristenbond. Het Willemsfonds kent hem intussen al als voordrachtgever. Hij brengt een variatie aan onderwerpen doorheen het Vlaamse land. Voor de Brugse afdeling bijvoorbeeld heeft Hans het in 1919 over ‘Aan den grensdraad’

(Hans verbleef tijdens de oorlog in het neutrale Nederland), ‘Het woud van Houthulst en de Boskanters’ (1922), ‘Friesland’ (1923), ‘Uit mijn jeugd, de toestanden in Vlaanderen’ (1928) en De krankzinnigenverpleging te Geel (1931).

Het Willemsfonds als uitgever is blijkbaar minder evident. In 1913 publiceert de Gentse uitgever Adolphe Hoste binnen de reeks Uitgaven van het Julius Vuylsteke Fonds van het Willemsfonds ‘Frans Vlaanderen en Zeeuws Vlaanderen. Reisindrukken’, een reisverhaal met een duidelijke flamingante boodschap. En daarna wordt het stil. De uitgeversactiviteiten van het Fonds staan na de Eerste Wereldoorlog sowieso al op een lager pitje.

Hans zit comfortabel bij zijn Brusselse uitgevers en het Willemsfonds komt in het interbellum slechts één keer in aanmerking.

In 1934 verschijnt de roman ‘Havenschuimers’ als vijfde boek van het Oswald De Schamphelaerefonds van het Willemsfonds. Dit verhaal verscheen van januari tot september 1932 als feuilleton of mengelwerk in Het Laatste Nieuws en kwam anderhalf jaar later als boek op de markt. Een vervolgroman onder de titel ‘De pleegzoon’ geeft Hans in 1939, het jaar van zijn overlijden, onder eigen beheer uit. De ‘Havenschuimers’ is een liefdesverhaal dat zich afspeelt in het kustzeevaartmilieu, beginnend in Friesland, eindigend in Antwerpen. Centraal staan passie en ellende, onvoorwaardelijke trouw en boetedoening, allemaal levensnoodzakelijke ingrediënten voor het naturalistisch verhaal met een tragisch einde dat zo kenmerkend is voor de moralistische literatuur uit die tijd.

Bart D’hondt, wetenschappelijk medewerker Liberas

Abraham Hans (in donker pak) op het verbroederingsfeest van het Willemsfonds Jeugdverbond op de markt in Roeselare (1934)

Erfgoedcolloquium Abraham Hans

Journalist en schrijver Abraham Hans (1882-1939) schreef honderden krantenartikelen en publiceerde tientallen boeken voor kinderen en volwassen. Afkomstig uit een Nederlands protestants gezin woonde hij o.a. in St.-Maria-Horebeke, Roeselare, Sluis, Antwerpen en Kontich. Hans was sociaal geëngageerd en actief in de Vlaamse Beweging. Op zaterdag 28 oktober organiseert Liberas samen met het Willemsfonds een erfgoedcolloquium rond Abraham Hans. Een erfgoedcolloquium zet enkele aspecten van deze veelzijdige persoonlijkheid in de kijker.

Drie landelijke collectiebeherende instellingen (Liberas, Letterenhuis en ADVN | archief voor nationale bewegingen) slaan de handen in elkaar. Johanna Ferket gebruikt de archiefstukken in het Letterenhuis, Kas Swerts legt vanuit onderzoek naar de geschiedenis van de Vlaamse Toeristenbond de link naar Hans’ visie op toerisme en Peter Laroy slaat de brug van procesverslagen naar de passie van de auteur voor bendeverhalen.

Om deze boeiende figuur te benade ren vanuit een meer academisch per

spectief is prof. dr. Bart Lambrecht bereid gevonden. Als auteur van het werk ‘Publieksliteratuur uit Vlaanderen tijdens het interbellum. ‘Een pedagogisch project’ (2018) kent hij als geen ander het literaire terrein waarop Hans aan de slag was en kan een breder referentiekader schetsen. Verder belichten Rik Vandaele (Reynaertgenootschap) en Paul Catteeuw (Heemkundige Kring Kontich) meer thematische invalshoeken zoals Hans’ kennis van en betrokkenheid bij het verhaal van Reynaert de Vos en Hans als persoon in zijn woonplaats Kontich. Een algemene biografische schets wordt verzorgd door Daniel Walraed, kenner bij uitstek van Abraham Hans.

progra MM a

13.00 – 13.30: Ontvangst met koffie

13.30 – 14.45: Eerste gedeelte

• Verwelkoming door Peter Laroy, directeur Liberas

• ‘Wie was Abraham Hans?’ door Daniel Walraed, biograaf (Abraham Hansgenootschap)

• ‘Abraham Hans: schrijver met een missie’ door Bram Lambrecht (UGent)

• ‘Sporen van Abraham Hans in het Letterenhuis’ door Johanna Ferket (Letterenhuis)

14.45 – 15.15: Koffiepauze

15.15 – 16.30: Tweede gedeelte

• ‘Abraham Hans en Reinaert de Vos’ door Rik Van Daele (Reynaertgenootschap)

• ‘Abraham Hans als vormgever van het Vlaamse toeristische landschap en zijn visie op toerisme’ door Kas Swerts (ADVN, archief voor nationale bewegingen)

• ‘Abraham Hans in Kontich’ door Paul Catteeuw (voorzitter Heemkundige Kring Kontich/tijdschrift Volkskunde)

• ‘De gestolen fiets van Abraham Hans’ door Peter Laroy

16.30 – 17.30: Afsluitende drink

praktische info

Het colloquium gaat door in de Blauwe Zaal van Liberas, Kramersplein 23, 9000 Gent. Deelname is gratis, aanmelden en inschrijven kan via de website (liberas.eu).

Het verborgen erfenisverhaal van Diego Coppa

Een vrijgevige en vrijzinnige man

Diego Coppa (°9/10/1936 in Oostende) liet bij zijn dood (10/1/2021, Antwerpen) het Willemsfonds een fors legaat na. Zijn twee goede vrienden Arthur Vandervee en Herman De Laet, trouwe Willemsfondsers, vertellen ons over deze vrijgevige en vrijzinnige man. Want op het alwetende wereldwijde web is niets over Diego te vinden. Herman en Arthur weten waarom.

Hoe hebben jullie Diego leren kennen?

H: Ik leerde Diego kennen, via een gemeenschappelijke vriend, in 1984. We waren allebei vrijgezel. Diego was voordien korte tijd getrouwd geweest maar kinderloos.

A: Ik kende hem sinds 1981 via zijn expeditiebedrijf. Vanuit mijn job als leraar, later als directeur, van een atheneum begeleidde ik regelmatig stagiairs die bij hem eerste werkervaringen konden opdoen. We waren ook alle drie bij eenzelfde club waardoor onze vriendschap gaandeweg meer diepgang kreeg.

Hij liet ook een deel van zijn erfenis na aan Moeders voor Moeders vzw. Een opmerkelijke keuze?

H: Wellicht is dat te verklaren door Diego’s moeilijke jeugd. Zijn Italiaanse biologische vader keerde na diens geboorte terug naar Italië. Hij werd opgevoed door zijn grootouders in Oostende tot hij naar zijn moeder in Antwerpen verhuisde. Zij werkte in het nachtleven en zorgde voor veel zich snel opeenvolgende ‘papa’s’ zonder veel mogelijkheid voor Diego om zich te hechten.

A: Diego ging in Antwerpen als West-Vlaming naar de “Middenschool” zoals hij het noemde. Op deze Rijksmiddelbare School te Antwerpen (Atheneum) werd hij uitgelachen omwille van zijn dialect. Thuis na school zat hij uren alleen. Tijdens en na zijn huiswerk luisterde hij naar de radio en las hij veel. Het feit dat hij niet de kans kreeg verder te studeren, belette hem niet om via zelfstudie en avondschool een uitgebreide algemene kennis te verwerven. Ook op latere leeftijd werd hij bewonderd om zijn eruditie.

Hij startte zijn loopbaan dus vrij jong?

A: Diego was inderdaad vroeg verantwoordelijk voor ‘huishouden’ en ‘boekhouding’. Reeds vroeg moest hij de financiele situatie thuis opvolgen want moeder leefde van moment tot moment. Eventjes veel geld dat dan weer onmiddellijk werd uitgegeven. Ook aan die heel tijdelijke ‘papa’s’…

H: Hij begon als leerjongen bij het expeditiebureau Belmarag, klom op tot eerste bediende en nam later de firma over van zijn baas. Diego verwachtte veel inzet van zijn personeel. De secretaresse was heel trouw en bleef tot haar pensioen werken voor Diego.

Hij bouwde zijn fortuin op door hard en efficiënt te werken?

H: Ik veronderstel dat Diego een goede expediteur was. Hij probeerde voor de klanten en hemzelf steeds de best mogelijke optie te vinden. Hij had misschien niet heel veel klanten maar wel heel trouwe. Zelf werkte Diego zeven op zeven, meer dan zestig jaar lang. Maar of dat heel productief was, betwijfel ik. Ik heb Diego nooit met verlof weten gaan. Tot ’s nachts brandde er licht op zijn bureel. En ook zaterdag en zondag bleef hij werken in soms miserabele omstandigheden. Comfort was aan hem niet besteed.

A: De bezorgdheid om ervoor te zorgen dat zijn secretaresse recht had op een volwaardig pensioen, was ook de reden dat Diego pas in 2020 met pensioen ging. Van de stagiairs vernam ik hoe archaïsch hij werkte, niet vatbaar voor welke innovatie dan ook. En toch werd het expeditiewerk correct en naar de wensen van de klanten uitgevoerd. Diego heeft steeds het gebruik van een computer geweigerd en zelfs een elektronische schrijfmachine was uitgesloten. Het expeditiebedrijf was zo moeilijk, beweerde hij, dat computerprogramma’s geen hulp konden bieden. Af en toe wierf hij een tijdelijke kaai-expediteur aan. Geen gemakkelijke job want ook het gebruik van een mobiele telefoon was taboe. Niet verwonderlijk dat die job dikwijls vacant was en Diego zelf naar de kaai moest. Hierdoor is het niet verwonderlijk dat een zoekopdracht ‘Diego Coppa’ virtueel ‘weinig’ oplevert.

Hard werken en sober leven dus?

H: Diego ‘woonde’ in zijn bureelappartement waar hij in zijn bureaustoel sliep. Soms ging hij slapen bij een vriendin. Heel af en toe ging hij slapen in een rendez-vous hotel in de buurt (n.v.d.r.: de ‘atheneumbuurt’ was toen nog een tippelzone). De eerste keer vroeg de uitbater natuurlijk waar de dame was en of hij anders iemand moest laten komen. Toen Diego zei dat hij alleen kwam en gans de nacht wou blijven, keek de uitbater raar op. Later had hij een soort bed in een achterkamer. De badkamer werd ingenomen door classeurs. De keuken was klein. Aangezien ook de kleerkasten niet veel plaats boden, heb ik enkele keren de wisseling van zomer- naar winterkledij met hem gedaan. Winterkledij bijeen zoeken en wegdragen naar zijn garage om de hoek. Daar lag in enkele kasten zijn wisselkledij tussen de mottenballen. In diezelfde garage stonden nog nieuwe platendraaiers en radio’s in de oorspronkelijke verpakking als relatiegeschenken, maar zelf luisterde hij naar een transistorradiootje dat regelmatig uitviel omdat het kabeltje stuk was.

A: Toen hij me vroeg een serviceflat voor zijn moeder te zoeken, slaagden we daarin. Na haar overlijden werd ik

maanden later door het OCMW opgebeld om te vragen wanneer mijnheer Coppa de flat nu eens eindelijk zou leegmaken. Hij betaalde gewoon de huur door want hij had nooit tijd en dat typeerde hem tot op zijn sterfbed. Als trouwe Testaankoop-lezer noemde hij zich een bewuste consument. Hij vergeleek overal de prijzen.

H: Sinds ik hem leerde kennen wees ik hem erop dat de jarenlange leegstand van zijn appartementsblok in de Van Stralenstraat nu niet bepaald een voorbeeld van ‘bewust consumentengedrag’ was. Hij betaalde daar jarenlang leegstandsbelasting op. Maar dat was volgens hem iets anders: zelf herstellen kon hij niet maar indien hij een aannemer liet komen werd hij zeker bedrogen. Hij vertrouwde niemand en was zeer argwanend. Ook dokters wantrouwde hij. Maar als je hem als vriend iets vroeg was geen moeite te veel.

En toch schonk hij het grootste deel van zijn vermogen aan Artsen zonder Grenzen.

H: Diego was een complex persoon. Hoewel hij geen vertrouwen had in de hem omringende artsen, bewonderde hij des te meer dokters die als idealisten de behoeftigen overal ter wereld probeerden te helpen. Door zijn wantrouwen in de geneeskunde liep hij jaren rond met helse pijnen. Sinds hij meer en meer last kreeg van een pijnlijke keel en kaak en bovendien plas- en gehoorproblemen had, kwam hij steeds minder buiten. Nadat hij de diagnose terminale, uitgezaaide keelkanker kreeg, begon thuisblijven problematisch te worden. Pas toen hij verhuisde naar de palliatieve afdeling van het Erasmusziekenhuis in Borgerhout voelde hij zich even beter. Hij kreeg daar de nodige verzorging en aandacht.

Jammer genoeg vonden die verpleegkundigen het spijtig dat Diego pijnstillers weigerde, ondanks het feit dat de open wonden aan zijn benen enorm pijnlijk moeten geweest zijn. Gelukkig beterde dat nadat hij toch pijnklevers toeliet. Maar aangezien zitten, liggen, staan, eten, praten en drinken steeds

pijnlijker werd, werden de contacten met hem korter en moeilijker. Maar steeds, als ik hem dan even wakker maakte, verscheen er een glimlach op zijn gezicht. Televisie keek hij niet. Maar via zijn radiootje volgde hij nog steeds aandachtig het nieuws. Hij kon duidelijk geen afscheid nemen. Maar het ging snel. Op zondag tien januari werd Diego verlost van zijn pijnen en verliet hij ons. Een vriend die ik nooit zal vergeten ondanks zijn soms moeilijk karakter.

Toch is jullie vriendschap het levende bewijs dat Diego Coppa verbonden was met de wereld?

H: Jaren geleden gingen we bijna elke zondag even naar de Vogelmarkt. Ergens een paar Bollekes drinken. Ook reden we af en toe naar een vrijgezellennamiddag. Diego met muts op in zijn Wartburg tegen 70 km/u over de autostrade naar één of andere dancing ergens te lande. Op zulke uitstappen moest ik moeite doen om zelf iets te betalen. Snel afrekenen wanneer Diego even zijn handen ging wassen, want ondanks dat Diego de indruk gaf gierig te zijn, was het tegendeel waar.

A: De laatste jaren werd hij minder en minder mobiel. Hij geraakte nog met enige moeite tot aan het sociaal restaurant De 7 Schaken (Bilzenhof) in de Lange Beeldekensstraat waar hij genoot van de sfeer en het eenvoudige eten. Zijn galmende lach was aanstekelijk en maakte iedereen blij.

Als je dit wenst, kan je een gift schenken aan het Willemsfonds. Het Willemsfonds mag hiervoor een fiscaal attest uitreiken vanaf een bedrag van 40 euro. Een gift stort je op IBAN BE39 0010 2817 2819 met de mededeling “Gift”. Je kan vragen dat jouw gift voor een specifiek project gebruikt wordt. Dit vermeld je best niet in de overschrijving, maar via een ander kanaal zoals een mailtje.

Ondanks zijn moeilijk karakter was Diego ook heel sociaal voelend?

H: Op een dag, toen ik bij hem op bezoek was, en we over van alles en niets aan het babbelen waren liet hij me verstaan dat hij bij testament zijn vermogen wou wegschenken. Hij vroeg me aan welke organisaties ik dan dacht. Ik noemde enkele verenigingen waarbij we snel akkoord gingen. Amnesty International wou Diego er zeker ook bij en ja, toen ik Willemsfonds voorstelde ging hij ook onmiddellijk akkoord. Naast vrijzinnigheid hing hij immers ook zijn hele leven het liberale gedachtegoed aan.

A: Dat het Willemsfonds nu Diego even aan de leden voorstelt, zou hij misschien zelf niet graag hebben. Hij stond niet graag in de belangstelling. Doordat hij zijn lichaam aan de wetenschap schonk konden wij, zijn vrienden, pas maanden na zijn overlijden, echt definitief afscheid nemen van onze trouwe vriend.

Maar via zijn legaat doen de Vrienden van het Willemsfonds hem toch nog verder leven. Bedankt Arthur en Herman. Bedankt Diego Coppa!

Pascal Nicolas coach Het Betere Boek

Het doopritueel als morele uitdaging in het licht van de zaak Sanda

Dia

In de nasleep van de tragische gebeurtenissen rondom de zaak Sanda Dia, waarbij een jonge student het leven liet na een uit de hand gelopen doopritueel, wordt de maatschappij geconfronteerd met een diepgaande ethische en humanistische kwestie. Klassenjustitie is bijvoorbeeld niet nieuw, maar de scherpe betekenis van het concept is inmiddels uitgehold. Op sociale media ‘discussies’ draaide het ongenoegen bij burgers voornamelijk over de strafmaat, en dat deze in de zaak Sanda Dia niet in verhouding staat met andere straffen die de vigerende wetgeving oplegt aan ‘gewone burgers’. Willemsfonds, als lidvereniging van deMens.nu die de waarden van vrijdenken, humanisme en rechtvaardigheid hoog in het vaandel draagt, veroordeelt onomwonden de schuldigen. We moeten echter verder kijken dan individuele verantwoordelijkheid en ons bezinnen over de praktijk van dooprituelen op en hun plaats in onze moderne samenleving.

Dooprituelen zijn eeuwenoude tradities die in verschillende vormen en contexten in diverse culturen en gemeenschappen bestaan. Oorspronkelijk bedoeld als een overgangsritueel dat jongeren verwelkomt in volwassenheid, is het van cruciaal belang om ons af te vragen of deze praktijken nog steeds ethisch te verantwoorden zijn in onze hedendaagse maatschappij. Het fundamentele principe van het humanisme is de erkenning van ieders individuele waardigheid en autonomie. In een samenleving die het recht op zelfbeschikking hoog in het vaandel draagt, komen rituelen als ‘studentendopen’ die zich de naam ‘doopritueel’ toe-eigenen in conflict met deze fundamentele waarden. Het afdwingen van rituelen en gebruiken kan leiden tot situaties waarin individuen zich onder druk gezet voelen om deel te nemen aan activiteiten die hun persoonlijke integriteit kunnen schenden.

Daarnaast speelt het aspect van groepsdruk een belangrijke rol bij dergelijke rituelen. Vooral in studentenverenigingen kunnen groepsdynamieken leiden tot situaties waarin individuen zich genoodzaakt voelen om zich te conformeren aan de verwachtingen van de groep, zelfs als dat betekent dat ze tegen hun eigen morele kompas ingaan. Als we als maatschappij de veiligheid en het welzijn van onze jongeren willen waarborgen, is het noodzakelijk om op basis van humanistische waarden de grenzen en limieten op voorhand te bepalen. Laten we niet vergeten dat elke student het recht heeft om zich te ontwikkelen in een omgeving die veilig en ondersteunend is, waarin ze worden gestimuleerd

om kritisch na te denken en zich te ontplooien op een manier die strookt met hun eigen waarden en overtuigingen.

Het is niet onze bedoeling om alle tradities en rituelen zonder meer af te schrijven. In plaats daarvan moeten we een open en eerlijk debat voeren over welke praktijken verenigbaar zijn met onze humanistische waarden en welke mogelijk herzien of zelfs afgeschaft moeten worden om een inclusievere, respectvolle en verlichte samenleving te bevorderen. Als het Willemsfonds willen we onze stem toevoegen aan dit belangrijke gesprek en een oproep doen aan alle betrokkenen – docenten, rectoren, ouders, opvoeders, studentenverenigingen en de bredere gemeenschap - om samen te werken aan een betere, veiligere en humanistische toekomst. Laten we ons inzetten om de waardigheid en autonomie van elk individu te respecteren en een omgeving te creëren waarin jongeren kunnen floreren zonder de druk van schadelijke rituelen.

Laat de zaak Sanda Dia een pijnlijke katalysator zijn voor verandering, een aansporing om na te denken over de rol van dooprituelen in onze maatschappij en een kans om gezamenlijk een betere weg vooruit te vinden - een weg gebaseerd op respect, gelijkheid en humanistische waarden. Kortom, Een studentendoop moet ten allen tijden voldoen aan de criteria van het humanisme en veiligheid. De organisatoren of betrokken moeten daarbij hun verantwoordelijkheid dragen. We mogen hierbij niet vergeten te vermelden, dat uit de hand gelopen dooprituelen meermaals de media haalden en dat de verantwoordelijkheden ervan moeten gezocht worden bij laatstejaarsstudenten, die het jaar erna geacht worden om grote verantwoordelijkheden te dragen in de samenleving.

Werkgroep standpunten

AFRICAMUSEUM TERVUREN, WILLEMSFONDS & KUUMBA

NODIGEN JE UIT VOOR

MUSEUM SOIREE

ZATERDAG 30 SEPTEMBER - 18U

BIJZONDERE gelegenheidsgidsen LATEN JE KENNISMAKEN MET DE MOOISTE EN INTERESSANTstE OBJECTEN EN ZALEN IN HET AFRICAMUSEUM. AAN HET EINDE VAN DE AVOND BIEDEN WE JE EEN DRANKJE AAN iN HET PARK.

GRATIS VOOR WILLEMSFONDSLEDEN ! RESERVEER JE TICKET VIA

MUSEUMSOIREE.WILLEMSFONDSBRUSSEL.BE

GEBRUIK KORTINGSCODE “WILLEMSFONDS” voor je gratis ticket(s)

Boekentips Brugse stadslezers

Brugge is altijd al een boekenstad geweest. In de middeleeuwen was de stad een hele tijd het epicentrum op vlak van boekproductie. Colard Mansion was toen al even bekend als Guido Gezelle nu. Via Brugge Leest bundelen lokale boekhandels, bibliotheken, literaire verenigingen, boekenliefhebbers en de culturele spelers de krachten om mensen in de stad samen te brengen en rond literatuur en lezen.

dieter tanghe tipt ‘olive kitteridge –elizabeth strout Strout won de Pulitzerprijs met dit boek dat HBO tot een serie verwerkte (met Frances McDormand in de hoofdrol) en zo ook nog eens genomineerd werd voor drie Golden Globes. Volledig terecht. Het is een schitterend boek, vooral dankzij het fascinerende hoofdpersonage, Olive Kitteridge. Ze is gepensioneerd, maar was haar hele actieve loopbaan de wiskundelerares van de kinderen in Crosby, een kuststadje in Maine.

Moeilijk om uit te leggen wat er juist zo fascinerend aan haar is. Ik denk dat het te maken heeft met het feit dat je ze niet in een vakje kan stoppen. De ene keer is ze bot en neemt ze geen blad voor de mond, de andere keer verrast ze je door kwetsbaar en gevoelig uit de hoek te komen, en een luisterend oor te bieden aan al wie er nood aan heeft. Haar leerlingen hadden vooral schrik voor haar, terwijl ze zichzelf toch vooral oprecht en begaan vond.

Na ‘Olive Kitteridge’ schreef Strout ook nog ‘Opnieuw Olive’. Zeker ook een aanrader. En als je van deze stijl houdt, dan zal je zeker ook de boeken over “Lucy Barton” weten te smaken.

jet Marchau tipt ‘het beest heet Mona’ – bart Moeyaert ‘Het beest heet Mona’ is een boekje voor beginnende lezers. Mona is de pestkop van de klas en Marta, Do en Sam zijn bang. Het blijft niet bij schelden en pesten, maar Mona deelt ook klappen uit. Terug meppen mag niet van Marta’s mama, en dat zet Marta aan het denken. Zij moet ‘slimmer’ zijn dan haar vuist. Bart Moeyaert bouwt met nagenoeg eenlettergrepige woorden en korte zinnen een origineel pestverhaal op. Met grote empathie kijkt hij door de ogen van de kinderen, dringt hij door in hun gevoelens en leidt hij de lezertjes stap voor stap en woord voor woord naar inzicht. Dit boekje mag in geen enkele klasbibliotheek ontbreken. Net zo min als de overige kinderverhalen van Moeyaert, gebundeld in ‘Jij en ik en alle andere kinderen De verzamelde verhalen en kindergedichten’.

jet Marchau tipt ‘de ziekte van lodesteijn’ - lévi wee M oedt ‘De ziekte van Lodesteijn’ speelt zich af in de jaren 80 van de vorige eeuw, in een protestants-christelijke school in Vlaardingen (NL). Lodesteijn, een leraar klassieke talen (35 jaar), ziet met lede ogen de verhuis aan van hun oud, bouwvallig schooltje naar een nieuw gebouw vol glas en beton. Met zijn erudiete manier van lesgegeven,

vol uitweidingen en verbanden, probeert hij de fantasie van zijn leerlingen in deze ‘onttoverde’ school alsnog te prikkelen. Zijn onconventionele gedrag is een doorn in het oog van de schoolstaf en het korps. De ene schermutseling na de andere volgt. Troost vindt Lodesteijn bij de ‘klassiekers’ en in zijn geliefde Rome.

Na een aanval van ‘flauwte’ moet hij zich verplicht laten onderzoeken. De ziekenhuizen en steriele artsen ontsnappen evenmin aan zijn verwonderde, cynische blik. Lodesteijn geraakt meer en meer in de greep van een grote somberheid. Uiteindelijk wordt hij door het schoolbestuur op nonactief gezet.

De ziekte van Lodesteijn mag dan al wat gedateerd zijn wat de schoolmentaliteit betreft, toch leest dit tragikomisch verhaal als een ode aan een, wat mij betreft, schitterende leraar, die zich met moeite aanpast aan de regeltjes en wetten van een dominante maatschappij. Lévi Weemoedt heeft Lodesteijn met zijn rake, komische pen een verdiende plaats gegeven.

jet Marchau tipt ‘de gehei M en van de kostschool’ – lucinda riley

Wie een leestip over een kostschool zoekt en eventjes niet naar Harry Potter grijpt, zal zeker bijzonder verrast

zijn over de laatste Lucinda Riley, in 2022 postuum door haar zoon uitgegeven. ‘De geheimen van de kostschool’, de enige detectiveroman die ze ooit schreef, dateert al van 2006 en is een van de drie romans die onuitgegeven in Riley’s lade bleven liggen. Het was haar bedoeling om na de serie over de zeven zussen een nieuwe serie rond de detective Jazz (Jazmine) Hunter te starten.

Na een nare ervaring in Scotland Yard en een sabbatical wil Jazz een carrièreswitch maken in het landelijke Norfolk. Maar tegen wil en dank wordt ze opnieuw als leidinggevend inspecteur ingezet bij een vermeende moordzaak in de nabije, elitaire kostschool. Samen met haar trouwe brigadier Miles verdiept ze zich in de plaatselijke verhoudingen, ontwart ze relaties en familie- en schoolgeheimen. Riley legt puzzelstukjes en geeft hints, maar doorprikt ze dan weer. Jazz’ persoonlijk verhaal -haar artiestendroom, een opdringerige ex en een doodzieke vader- doorkruist het misdaadverhaal, maar domineert niet.

De gedetailleerde filmstijl, de ingevoelde karaktertekeningen en de ingenieuze plot maken van dit misdaadverhaal een boeiend en vooral spannende whodunnit!

lieve hoet tipt ‘Matilda’ – roald dahl Wie zou er niet eens in de schoenen van Matilda willen staan, zoals Roald Dahl ze geschilderd heeft in zijn klassiek verhaal? Ongelooflijk slim zijn, kunnen lezen als je drie jaar bent, je ouders en alle andere volwassenen de les spellen omdat je beter kan rekenen en schrijven dan zij? En omdat je een diep rechtvaardigheidsgevoel hebt? De personages in het verhaal van Dahl zijn, op z’n zachts gezegd, bijzonder. Het felle genie Matilda, haar ouders, meneer Wurmhout een zwendelaar en mevrouw Wurmhout een leeghoofdige snob, het schoolhoofd, de vreselijke Agatha Bulstronk en de begripvolle lerares Marije Engel.

Ik kan me perfect inbeelden hoe Roald Dahl bij het kiezen van hun namen zat te gniffe-

len. Meneer Wurmhout kan de scherpzinnigheid van zijn dochter niet verdragen, vooral omdat zij door heeft hoe hij met tweedehandsauto’s fraudeert. Dus krijgt ze straf. Veel straf. Matilda pikt dat niet langer en betaalt haar vader met haar eigen munt: secondelijm op zijn hoed en moeders blondeermiddel in de plaats van zijn haargel.

Ze is vijf en gaat naar school, naar de klas van Juf Engel. Die heeft snel door hoe snugger Matilda is, maar Bulstronk wil geen bijzondere behandeling. Ze zit in het eerste jaar en daar zal ze blijven! Bulstronk tiranniseert de hele school met als ultieme straf opsluiting in het Stikhok. Matilda verveelt zich dood, ze kan haar energie niet kwijt. En dan komt Bulstronk Juf Engel even vervangen. Bij het zoveelste conflict voelt Matilda haar woede branden, haar ogen schieten vuur en… het glas water op de lessenaar valt om. Zo ontdekt Matilde haar telekinetische gave.

Ze wil dit aan iemand vertellen. Iemand die ze vertrouwt. Juf Engel. Die vertelt Matilda op haar beurt haar eigen geheim. Agatha Bulstronk is haar tante! En ook zij wordt hard aangepakt door haar eigen tante. Matilda zou Matilda niet zijn als ze juf Engel niet te hulp zou komen. Hoe? Om dat te weten moet je dit gRappige, maar ook gevoelige verhaal echt eens (her)lezen.

Wil je nog meer boeken- en leestips? Neem dan zeker een kijkje op bruggeleest.be. Deze site wordt dagelijks aangevuld met leestips en literaire evenementen in en rond Brugge.

Bekendmaking shortlist

De Bronzen Uil 2023

Het Algemeen-Nederlands Verbond en het Willemsfonds kondigen de shortlist van De Bronzen Uil 2023 aan. De achtkoppige jury, met uitgelezen Peter Van den Eede als voorzitter, selecteerde de volgende zes Nederlandstalige debuutromans:

de geno M ineerden voor de bronzen uil 2023 zijn:

• Citroeninkt (Maral Noshad Sharifi, Prometheus)

Noshad Sharifi schetst met haar debuutroman op treffende wijze een pijnlijke waarheid: je kunt je land achterlaten, maar je trauma’s niet.

• De beesten (Gijs Wilbrink, De Bezige Bij) Bijna een decennium na “Woesten” een Nederlandse opvolger, ook over een oorlog maar met motoren. Voortdurende perspectiefwissels, een handvol hoofdrolspelers, met ruige en expressieve karakters. Alles om in één ruk uit te lezen, en dagenlang nog te herkauwen

• De Randen (Angelo Tijssens, Borgerhoff & Lamberigts)

Een scherp en indringend liefdesverhaal in een uitgepuurde stijl. Tijssens plaatst in dit prachtig debuut pijn en hoop gracieus naast elkaar.

• Peninsula (Lieven Stoefs, Pelckmans)

Een elegante roman in loepzuivere taal die vier generaties liefde en wanhoop behelst. Overrompelend mooi debuut van een beloftevol en ingenieus talent.

• Tussen morgenzee en avondland (Ramy ElDardiry, Querido)

Een caleidoscopische inkijk in de twijfel van een migrant die wil wortelen in Europa maar wiens geboorteplek Alexandrië hem niet zomaar loslaat.

• Weerlicht (Jante Wortel, Das Mag)

Het talent van Jante Wortel spat van de bladzijden met aansprekende dia-

logen, originele beeldspraken, herinneringen en dagboekfragmenten, waarin zij laat zien hoe de eetstoornis van de ik-verteller de dynamiek van het gezinsleven overheerst.

Deze talentvolle auteurs hebben met hun unieke literaire stemmen en meeslepende verhalen indruk gemaakt op de jury van De Bronzen Uil 2023. Hun schrijfsels bevatten een scala aan thema’s, stijlen en perspectieven, die de diversiteit en rijkdom van de hedendaagse literatuur weerspiegelen.

De Bronzen Uil 2023 wordt uitgereikt in de Minardschouwburg te Gent op zaterdag 25 november ter gelegenheid van Het Betere Boek. Dankzij de samenwerking met Vlaams-Nederlands tijdschrift de lage landen heeft De Bronzen Uil een primeur. Bezoekers van Het Betere Boek krijgen de exclusieve kans om de eerste keer live ‘De Eerste Keer’ bij te wonen. Journalisten Anouk van Kampen en Dirk Vandenberghe van deze podcastserie praten met de genomineerden over de drang om te schrijven, het maakproces van hun debuten, en de verhalen die ze nog willen vertellen.

lezersprijs

Vanaf nu t.e.m. 22 november kan er ook gestemd worden voor de Lezersprijs. Leesplatformen Antwerpen-, Brugge-, Gent-, Leuven Leest en het ANV organiseren zelf een lezersjury. Het grote publiek kan zijn stem uitbrengen via debronzenuil. eu/doe-mee.

het betere boek

Voor degenen die hun literaire dorst willen lessen, biedt de namiddag van dezelfde dag de gelegenheid om de auteurs apart te zien schitteren. Zij zullen het programma van Het Betere Boek in Bibliotheek De

Krook vormen, waar ze hun inzichten en creatieve processen zullen delen met het publiek. De ticketverkoop van dit literair festival start op 4 september. Meer info vind je op hetbetereboek.be.

jury de bronzen uil 2023

Voorzitter: Peter Van den Eede, Lenny Vos, Majida Bellal, Melissa Giardina, Rashid Mohammad Hosseini, Sofie Vandamme, Sylvain Peeters, Wim van Gelder

partners de bronzen uil (Empowered by Sabam for Culture)

Antwerpen Leest, Bibliotheek De Krook, Brugge Leest, Boekhandel Limerick, de lage landen, De Reactor, Gent Leest, Geuzenhuis, Leuven Leest, Liberas, VLOED

gesteund door

deMens.nu, IMD Oost-Vlaanderen, Sabam For Culture, Sociumi, Stad Gent, Vlaamse Gemeenschap

ZA 25.11

MINARD / DE KROOK

Jante Wortel

Ramy El-Dardiry

Lieven Stoefs

Angelo Tijssens

Maral Noshad Sharifi

Gijs Wilbrink

Soms overtreft de werkelijkheid de fantasie

De ultieme biografie van Jean Ray

Recentelijk bracht Poespa Producties een biografie van Jean Ray uit door historicus Geert Vandamme. Het lijvig werk van 629 pagina’s is een gedetailleerde biografie van deze Gentenaar met wereldfaam. Rijkelijk geïllustreerd biedt het ook de indrukwekkende, (nagenoeg) volledige bibliografie van Jean Ray, pseudoniem van Raymond De Kremer (RDK), in Vlaanderen bekend als John Flanders van de legendarische ‘Vlaamse Filmkens’.

De Kremer (1887-1965) kwam uit een rood nest. Zijn moeder was de zuster van Edward Anseele, belangrijke voortrekker van het Gentse socialisme, die later minister van Openbare Werken werd. Vanaf oktober 1901 heeft de jonge RDK twee jaar op het internaat van de Ecole Moyenne de l’Etat pour Garçons in Pecq nabij Doornik, gezeten, waar hij feilloos Frans leert schrijven. Na enkele jaren aan de Gentse normaalschool start zijn journalistiek werk in 1910 bij het tweetalige XXste Gent/Gand, waar hij (behalve voor een artikel bij de dood van priester Hugo Verriest), al zijn bijdragen in het Frans schrijft. RDK is ondertussen ambtenaar in de Gentse administratie geworden, werk dat hij voortzet tijdens de Duitse bezetting.

Nog voor WOI uitbrak, begint RDK ook te werken voor de Gentse revue- en vaudevillewereld. Hij ontmoet Virginie Bal, een variété artieste-danseres met wie hij in 1912 huwt. In 1913 wordt hun enige dochter, Lulu, geboren. In 1919 geeft RDK zijn ambtenarenbaan op en wordt fulltime journalist/ schrijver. Hij verdient veel geld met zijn revue- en vaudevillewerk. Tijdens deze eerste periode van zijn leven wordt hij een gevierd man van de wereld, die duidelijk van het leven geniet en regelmatig vakantie neemt met zijn jonge familie in het Palace Hotel in Zeebrugge. In deze periode wordt hij ook lid van de Société des Gens de Lettres. Van 1920 tot 23 werkt hij voor het liberale Journal de Gand, waarin hij publiceert onder pseudoniem Jean Ray.

Zijn eerste verhalenbundel ‘Les contes du Whisky’, verschijnt in 1925 bij de Brusselse uitgeverij La Renaissance du Livre. Zijn tweede bundel ‘La Rum-Row: Les Histoires de l’Avenue du Rhum’, wordt al aangekondigd, maar gaat niet door. Hij wordt namelijk in 1926 beschuldigd van financiële wanpraktijken. Mislukte geldspeculaties deden hem de das om. In januari 1927 wordt hij veroordeeld tot 78 maanden gevangenis, hij zal in februari 1929 vrijkomen, maar is

volledig geruïneerd. Tijdens zijn verblijf in de gevangenis heeft hij wel zijn bekendste verhaal geschreven, nl. ‘La Ruelle ténébreuse’, waarin het thema van de ‘plooi in tijd en de ruimte’ voor de eerste keer opduikt. Het zal later in het katholieke tijdschrift La Revue belge verschijnen. De socialistische familie Anseele distantieert zich van hem RDK gaat na zijn vrijlating een nieuw pseudoniem gebruiken: John Flanders.

In de jaren dertig levert hij een groot aantal journalistieke teksten voor het katholieke weekblad Ons Land en vanaf augustus 1931 zijn bekende jeugdverhalen in de reeks ‘Vlaamse Filmkens’ van de katholieke uitgeverij Altiora in Averbode. Het zijn sombere, griezelige verhalen, die zich meestal afspelen in Britse achterbuurten. Geschreven voor de jeugd, maar zelfs naar hedendaagse normen zeer gruwelijk en wreed. Tegelijk schrijft hij ook (meestal anoniem) voor het socialistische Bravo! Tenslotte publiceert hij ook anoniem in het Frans meer dan honderd afleveringen van de detectivereeks ‘Harry Dickson, le Sherlock Holmes américain’.

En dan zijn er ook nog bijdragen voor La Flandre libérale en voor Les Débats, een rechts, antisocialistisch, antisemietisch blad. RDK is een enorm productieve broodschrijver die van vele walletjes heeft gegeten. In december 1931 brengt Les Editions de Belgique met weinig succes de verhalenbundel ‘La Croisière des Ombres’ uit. In 1934-35 worden enkele van zijn verhalen vertaald in het Engels voor de bekende Amerikaanse magazines Weird tales en Terror Tales en in 1935 verschijnt bij Altiora in Averbode ook de eerste druk van het griezelige jeugdboek ‘Spoken op de Ruwe Heide’.

Vanaf 1934 is RDK ook journalist voor De Dag. Tijdens WOII zal De Dag met toelating van de bezetter een tijdje blijven bestaan. Hij is ondertussen medebeheerder van Les Auteurs associés, van wie kopman Jules

Stéphane banden heeft met het Rex van Léon Degrelle. In 1942 wordt de verhalenbundel ‘Le Grand nocturne’ gepubliceerd. Volgen ‘La Cité de l’indicible peur, Les Cercles de l’epouvante’ (de titels zeggen genoeg) en tenslotte zijn meesterwerk, de roman ‘Malpertuis’.

Malpertuus is de naam van de burcht van Reinaert de Vos. De Vos staat hier voor Le Malin, geassocieerd met het kwade, de tovenarij. Het is ook een populaire naam binnen de Vlaamse beweging, sinds Jan Frans Willems in 1834 de eerste vertaling van dit Middelnederlandse dierenepos maakte, en de naam van het Antwerpse hoofdkwartier van het VNV. Reden waarom Hubert Lampo het boek in ‘43 in de boekhandel ziet liggen, maar niet koopt. Wie het wel koopt, is Henri Vernes. Vernes, later bekend van zijn Bob Morane-reeks begonnen in 1953, ontdekt het boek in een kiosk aan het Luxemburgstation in Brussel, leest het in één ruk uit en kan Jean Ray kort daarop ontmoeten. Ze worden levenslange vrienden. Tussen 1947 en 1959 levert RDK talloze bijdragen aan Het Volk (ondertekend J.) en ondertussen heeft hij de Gentse geneesheer-schrijver Urbain Thiry leren kennen, uitgever van Les Cahiers de la Bilo-

que. De fervente francofoon en anti-socialist Thiry wordt zijn lijfarts en samen ontmoeten ze enkele keren de dramaturg-Elsenaar Michel De Ghelderode (°1898). JR draagt zijn verhaal ‘Storckhaus’ aan hem op (5 ième Cahier de la Biloque) en zorgt later voor heruitgave van dines verhalenbundel ‘Sortilèges et autres Contes crépusculaires’.

Dankzij Vernes zal Jean Ray eindelijk een groot publiek zal bereiken, wanneer de uitgeverij Gérard et C° in 1961 een bloemlezing van zijn beste verhalen (geselecteerd door en met een voorwoord van Vernes) uitgeeft: ‘Les 25 meilleures histoires noires et fantastiques’. De bundel kent een enorm succes. ‘Malpertuis’ wordt ook heruitgegeven. De BRT zendt in 61 een interview uit van Lampo met JR in de reeks Vergeet niet te Lezen. In 1963 publiceert uitgeverij Gérard Les derniers contes de Canterbury, enthousiast gerecenseerd door De Gazet van Antwerpen. ‘Den John’ was jarenlang heel goed bevriend met Witbroeder Daniël De Kesel van de abdij van Averbode.

Verhalenverteller Jean Ray had een eidetisch geheugen en herinnerde zich enorm veel van wat hij gelezen had in zijn talrijke encyclopedieën. Hij was ook een mythomaan, die graag sprak over zijn verleden als piraat en zeekapitein, hoewel hij nooit gevaren had. Vernes droeg zijn ‘Trafic aux Caraïbes’ aan hem op met volgende opdracht: A mon ami Tiger Jack, ce livre qui donne une suite à sa légendaire carrière de pirate au grand coeur. En admiration pour le prodigieux conteur qui m’a transporté si souvent au-delà du possible… Zijn hartklachten werden hem uiteindelijk fataal en Jean Ray overleed in september 1964, 77 jaar oud.

Kris Huygen

kleurrijk verbond van ona ankelijke boekhandels

Goed voor 2

euro korting op ‘Soms overtreft de werkelijkheid de fantasie’ van Jean Ray. Korting enkel geldig in de Confituurboekhandels (zie www.confituurboekhandels.be ) van 10 september t.e.m. 30 december 2023, zolang de voorraad strekt. Niet cumuleerbaar met andere voordelen.

Hip Hop Wat? Als je denkt dat je de enige bent die zich deze vraag stelt, dan heb je het, beste lezer, behoorlijk mis. De verjonging van het bestuur van ons Willemsfonds laat zich voelen. Ja zeker! En serieus ook! Eline Vanduyver, oprichtster van het inclusieve sales en marketing bureau Parts Of Culture, is één van onze bestuursleden. Dat zij een jonge vrouw is, verklaart wellicht het vuur waarmee zij -ook in het Willemsfonds- onderneemt. De doorsnee lezer van Rechtuit zal vermoedelijk niet ingaan op haar uitnodiging voor het Open Podium in het teken van Hip Hop in de Nederlandse taal. Dat hoeft ook helemaal niet. Maar vóór je stopt met lezen, geef de flyer op p. 21-22 door aan je (klein)kinderen. Alle jongeren zijn van harte welkom op de workshop en in het Willemsfonds. Lees hieronder wat we zoal uitspoken in de wereld van de Willemsfonds Rap.

Eline, wat moeten we ons voorstellen bij een workshop met zo een hippe naam? En waarom koos je uitgerekend het Willemsfonds als partner? Onze Hip Hop Cypher en Rap workshop lijkt misschien een vreemd programma om in Rechtuit aan te kondigen. Toch is het vrij logisch als je het mij vraagt. Rap heeft immers dezelfde functie als ”gewone” poëzie. Rap gaat over de expressie van emoties. Jongeren “Rappen” over zichzelf in relatie tot de wereld om hen heen die alsmaar complexer wordt en waar er steeds minder plaats is voor het individu.

Ook in het Willemsfonds is taal hét emancipatorische instrument bij uitstek. Gewone Vlamingen leren lezen opdat zij weerbaar werden, was het oorspronkelijke doel van onze biblio-

Hip Hop Cypher

Verjonging in het Willemsfonds!

theekvereniging. Men sprak in die tijd van volksverheffing en dat is ook waarom ik hou van het Willemsfonds als organisatie. Natuurlijk zijn we de Franse voogdij van toen ontgroeid en is het Nederlands onze officiele taal. Toch blijft het ook nu zaak van het Willemsfonds om de Nederlandse taal te bewaken. We weten immers allemaal hoe het gesteld is met de leesen schrijfvaardigheden van de Vlaamse kinderen en jongeren. En het onderwijs lijkt er niet in te slagen om taal aantrekkelijk te maken voor de jeugd.

Bedoel je nu dat een genre als Rap hier wél in slaagt? Ook al is er al veel ten goede veranderd in het onderwijs, toch wordt ook vandaag nog voornamelijk gefocust op kennis- en informatieoverdracht. Het is een wereld van goede en foute antwoorden, van successen en tekortkomingen. En iedereen krijgt dezelfde inhoud ingelepeld. Ontluikende creativiteit moet het in zo een context nog al te vaak afleggen tegen het juk van de rode pen. In plaats van dit deficiet-denken vertrekt onze Rap workshop van de sterktes die al aanwezig zijn. En iedereen heeft sterktes. De rode pen maken we overbodig, want iedere jongere ervaart succes bij het Rappen. Zoals Willems Boekavan naar leesplezier voor de kleintjes streeft, zo staat in onze workshop het schrijfplezier voor onze jeugd centraal. Taal wordt zo een kracht en een bron van energie. Taal is in Hip Hop het middel om een ander doel te bereiken, namelijk het uiten en delen van gevoelens en (dieperliggende)

gedachten. Rap-taal wordt door jongeren absoluut niet ervaren als een lastig obstakel, een betekenisloos iets dat je nu eenmaal onder de knie moet krijgen. Anders dan in het onderwijs is taal niet het doel. Taal is een middel met vele mogelijkheden. Het is het vanzelfsprekende vehikel op weg naar zelfkennis, zelfexpressie en uiteindelijk zelfacceptatie. Doordat het doel zo ontzettend belangrijk is -vooral in de levensfase van tieners- krijgt taal plots een andere, constructieve connotatie voor de jonge Rappers, niet iets waar je in kan falen.

Schitterend! Taal als middel om zelfvertrouwen op te bouwen. Precies! In onze workshop is taal een

© Daria Seeger

succesfactor. De focus ligt op talent-ontwikkeling in een open en veilige sfeer waarin iedereen zich welkom voelt. Waar de Rapcultuur trouwens ook komaf mee maakt, is het gebrek aan waardering voor de culturele bagage die elke leerling meebrengt. In de klas wordt volgens mij nog te weinig rekening gehouden met de diverse culturele achtergronden. De -al dan niet talige- norm die als vreemd ervaren wordt en het gebrek aan (h)erkenning van de eigen cultuur zorgt voor een gevoel van vervreemding. Het ligt voor de hand dat dit invloed heeft op de eigenwaarde van jongeren.

En in de Rapcultuur is diversiteit vanzelfsprekend. En dus herkent elke jongere zich erin. En daarom gaan we in de workshop die begeleid wordt door Graffiti VZW op een creatieve manier samen Neder-

landstalige Rapteksten schrijven. Doordat de deelnemers hun hoogstpersoonlijke verhaal kwijt kunnen, maken we ruimte voor de struggles waar ze vaak geen blijf mee weten.

TheRapeutisch schrijven, zou Mulisch zeggen. Knap! Ik heb een gevoel dat het hier niet eindigt?

Goed geraden (lacht)! Het is uiteraard niet de bedoeling dat het dode letters zijn die eens ze geschreven zijn, weggestoken worden. Onze Rappers gaan vervolgens met elkaar Nederlandse lyrics maken. En ook daar eindigt het niet mee. Rappen is immers méér dan schrijven alleen, zoals je wel weet, hé, Tania.

En ik organiseer dit niet alleen, DJ Kisa van Flava Flava Belgium, neemt in de namiddag de rol van host op zich. Zij is medeoprichtster van KiNGS, een concept dat binnen de Hip Hop Hooray scene aan vrouwelijke artiesten speciale aandacht besteedt. Wij voorzien drie unieke beats die geproduced werden door Lukas Grymonprez, de man die de techniek op al mijn evenementen verzorgt. En als we zeggen dat elke jongere met een succesgevoel naar huis gaat,

“ Rap is maatschappijkritische poëzie op muziek.”

dan menen we dat: er zal een jury aanwezig zijn, die het talent van de Rappers beoordeelt en constructieve feedback geeft op alle artiesten. Zo horen zij van anderen in de scene wat ze goed doen en waar ze nog aan kunnen werken. Dat je voor de ogen komt van andere professionals is natuurlijk een enorme motivator voor de deelnemers. De jury zal dan ook een winnaar kiezen die een beat mag kiezen om te houden en zelf muziek mee te maken. Daarmee tonen we dat we talentontwikkeling van jonge mensen serieus nemen. Hopelijk kunnen we ook in de toekomst via Willemsfonds vzw mee de muziek verder helpen promoten.

Zalig om deel te zijn van dit mooie intergenerationele inclusieve project! Het Willemsfonds zet ook in op het bestrijden van armoede. Begrijp ik het goed dat Hip Hop ook een stem geeft aan mensen in armoede?

Ja, Hip Hop komt immers vanop de straat. Vaak hebben Rappers een migratieachtergrond of struggles in het leven. En Hip Hop is een subcultuur die vooral gedragen wordt door mensen die de nodige maatschappijkritiek aanhalen in hun teksten. De Cypher is samen muziek maken op beats, het is elkaar ondersteunen en elkaar toejuichen. Dat is het tegenovergestelde van een battle, waar je je tegenstander wil verslaan. En vooral voor mensen die het moeilijk hebben, staat die positieve bekrachtiging in schril contrast met

hun dagdagelijkse leven.

Mijn laatste vraag, Eline, is een persoonlijke: wat betekent Hip Hop voor Eline Vanduyver?

Voor mij is Hip Hop een way of life, de teksten zijn veelal een poging om met frustraties en ongelijkheden in de maatschappij om te gaan. Ik zie Rap als maatschappijkritische poëzie, maar dan op een vette beat.

Tania Menten, coach inclusie

Wie na het lezen van dit artikel niet genoeg krijgt van de Hip Hop scene, kan zich naast De Cypher (verder) vervolmaken op de workshop “Rap en Roer” van graffitivzw.be of kan meegenieten van het open podium waar mensen vrij voordrachten en performances zullen kunnen doen.

Schrijf je graag teksten of maak je muziek in de Nederlandse taal?

Zoek je nog een plek om je talent te tonen?

Of wil je net graag bijleren?

Dan ben je heel erg welkom op Kings

12u - Workshop Rap en Roer van Graffiti VZW

16u - Hip Hop Cypher hosted by DJ KISA (Flava Flava)

19u - Open podium

Om 22u sluiten de deuren.

Adres: Stadsmakers Gent, Wiedauwkaai 51, 9000 Gent

Willems Boekavan trekt luisterende oortjes aan

Breng de boeken naar de mensen in plaats van de mensen naar de boeken

Lezen stimuleert de geest, bevordert de communicatieve vaardigheden en vergroot het maatschappelijk bewustzijn en het begrip voor andere culturen.

Lezen is dé weg naar een rijk leven en naar individuele emancipatie. Toch zijn er nog veel volwassenen en kinderen die de kracht van taal en verbeelding niet kennen. De bibliotheek is voor velen een vreemde omgeving. We vragen aan vrijwilligerscoach Jeanne Verhaegen hoe het Willemsfonds kinderen en ouders terug aan het lezen krijgt.

Lezen en het Willemsfonds, dat is een gekende combinatie. Waar pas jij in dat plaatje, Jeanne?

Net als het Willemsfonds zie ik met lede ogen aan hoe het leesplezier en dus ook de leesvaardigheid van Vlaamse kinderen en jongeren daalt. Als eerste bibliotheekverenging gelooft het Willemsfonds in de kracht van lezen en de positieve impact ervan op de culturele en persoonlijke ontwikkeling van individuen. Toen ik in 2021 binnen mijn opleiding Sociaal Werk aan de Hogeschool Gent de opdracht kreeg om een sociaal probleem te bestrijden, was mijn onderwerp én mijn stageplaats snel gekozen.

En zo heb je de rondreizende bibliotheek van weleer terug tot leven gebracht. Bij de naam ‘Boekavan’ denk ik direct aan de bibliotheekbus uit de roman ‘The Uncommon Reader’. (Lacht) Ik zelf werd geïnspireerd door een rondreizend verhalentheater in Herentals. Toeval wil dat we in het Willemsfonds een caravan aankochten om onze 175ste verjaardag in heel Vlaanderen te vieren. De ‘Camping Willems’ caravan omtoveren tot een mobiele bibliotheek, dat stond zowaar in de sterren geschreven.

En net zoals de ongewone lezer, koningin Elizabeth, zijn kinderen nieuwsgierig en worden zij aangetrokken tot alles dat hun wereld vergroot en hen de weg wijst naar vrijheid en blijheid.

LUISTERENDE OORTJES

ZOEKT VOORLEZERS

Precies! Plezier in lezen is inderdaad het doel. De initiatieven van bibliotheken om met hun aanbod naar buiten te gaan, vind ik schitterend. Boeken worden zo toegankelijk voor mensen voor wie een bibliotheekbezoek een te hoge drempel vormt. Vele mensen denken dat literatuur iets is voor de elite, iets waarvoor je gestudeerd moet hebben. Om dit idee te doorbreken, brengen we literatuur en taal naar de mensen en laten we hen de wereld van het boek -het verhaal- (her) ontdekken. Met Willems Boekavan gaan we nog een stap verder: we brengen lezen op een interactieve, plezierige manier naar kinderen en jongeren, we spelen als het ware met taal. En zo tonen we bij jonge lezertjes dat lezen niet zwaar of moeilijk hoeft te zijn.

De mobiele bibliotheek herinnert aan het ontstaan van het Willemsfonds. Wist je dat de eerste volksbibliotheek opgericht werd door het Willemsfonds in Gent?

Ja, in 1865. Toen al reisde de bibliotheek rond om de afdelingen die zich geen eigen bibliotheek konden ver-

oorloven te ondersteunen (Verzelen, 2013).

Samenwerken en ondersteunen, ook dat is niet nieuw in het Willemsfonds! Dat is zo! We zetten Willems Boekavan maar wat graag in om het voorleesproject Luisterende Oortjes van bibliotheek De Krook en de wijkbibliotheken in Gent te helpen uitbreiden. Bedoeling is dat de caravan het voorleesproject naar nieuwe locaties brengt dicht bij de leefomgeving van de mensen. De vrijwilligers van Luis-

Een voorleesproject voor kinderen van Bibliotheek De Krook en het Willemsfonds.

terende Oortjes zorgen voor leesplezier door middel van voorleesmomenten en het delen van verhalen. Boeiende verhalen inspireren kinderen en zorgen ervoor dat ze de verhalen in boeken zelf willen gaan ontdekken. Verbeeldingskracht legt als vanzelf, bijna moeiteloos, een stevige basis voor taal- en leesvaardigheden. Onze caravan wordt hierbij goed zichtbaar neergezet, als een baken in de wijken, een herkenbaar en vertrouwd boegbeeld dat vrolijke en veilige associaties oproept. Een plek waar kinderen spontaan naartoe getrokken worden, waar ze zonder schroom binnenstappen en waar ze heel graag naar terugkeren.

Zo een beetje als de ijskar. Onze caravan heeft aantrekkingskracht, dat mag gezegd (lacht)! We hebben ook een Japans verteltheater en een reuze scrabblebord. En onze eigen striptekenaar, Luc Govaert! Verschillende uitgeverijen doneerden een mooie collectie boeken. Kinderen die liever in stilte een boek lezen, komen zo ook aan hun trekken.

Vooral in de zomermaanden en tijdens speciale evenementen komt de caravan helemaal tot zijn recht. Zo werd onze caravan een deel van het straatbeeld bij de Oase, een plek om met je kinderen tot rust te komen tijdens de Gentse Feesten. We stelden de caravan daar ter beschikking van de animatoren van Free Time vzw, compleet met taalspelletjes en boeken.

Daarnaast waren we voor het eerst betrokken bij Zomerlief gaat vreemd, het literaire luik van het Trefpuntfestival, dat plaatsvond tijdens de Gentse Feesten. Op maandag 17 juli en woensdag 19 juli werden betoverende verhalen voorgelezen aan kinderen (vanaf 4 jaar) en hun ouders in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren. Deze traktatie in de schitterende tapijtenzaal fungeerde als voorproefje voor Luisterende Oortjes. Het was geweldig om te zien hoe enthousiast de kinderen en ouders reageerden op de voorleesmomenten. Deze ervaring motiveert

ons om verhalen en leesplezier bij alle generaties verder te gaan versterken.

‘Willems Boekavan’ nodigt uit tot individuele en collectieve belevenis van het verhaal.

Dit doet me denken aan een citaat op de website van het Brussels ABC-huis van Cornelia Funke, een Duitse illustrator en auteur: “Het gevoel om samen in een verhaal te duiken, het te delen, het tot leven te brengen met de stemdat heb ik altijd zeer magisch gevonden. In de Middeleeuwen was het obsceen om niet luidop te lezen. Tot de 12de eeuw maakte je jezelf verdacht als je niet fluisterde of de woorden vormde met je mond tijdens het lezen. Lezen enkel voor jezelf, gescheiden van de anderen, dat kwam pas later.”

Dat had ook te maken met de controle die de Kerk had over wat de mensen dachten en geloofden. Lezen is niet voor niets het emancipatorisch instrument bij uitstek. Wie kan lezen, heeft vrijheid van gedachten. En wie als enige kan lezen, heeft macht.

De superdiversiteit van de samenleving zorgt ervoor dat er een grote verscheidenheid aan thuistalen is. Volgens onderwijscijfers spreekt een derde van de schoolgaande Gentse jeugd thuis een andere taal dan het Nederlands. Hoe gaan jullie om met deze heterogeniteit?

Meertaligheid biedt enorme kansen en daarom werkt de bibliotheek samen met het Agentschap Integratie en Inburgering Gent om meertalige voorlezers aan te trekken. Omdat ouders een essentiële rol hebben in de leesontwikkeling van kinderen, willen we hen betrekken bij onze leesinitiatieven. Anderstalige ouders kunnen bijvoorbeeld voorlezen in de moedertaal.

De projecttitel “Luisterende” Oortjes geeft aan dat iederéén in het publiek kan meegenieten van de verhalen, ook de mensen die niet sterk zijn in leesvaardigheid of zelfs

LUISTERENDE OORTJES

ZOEKT VOORLEZERS

Er was eens… jij.

Hou jij van voorlezen? Super, jou zoeken we! Als voorleesvrijwilliger bij ‘Luisterende oortjes’ lees je (prenten)-boekjes voor aan kinderen tussen 3 en 6 jaar. Je kiest zelf hoe vaak, wanneer en waar: in De Krook, een wijkbibliotheek of andere locatie. Zelfs de taal mag je kiezen, Nederlands of je moedertaal.

Jij en de kinderen hadden superveel leesplezier.

Professioneel vertelster Veerle Ernalsteen leert je zo boeiend te vertellen dat het jonge publiek aan je lippen hangt! Je ontmoet ook de andere voorlezers. Een enthousiaste bende die tips en favoriete titels uitwisselt voor nóg meer leesplezier.

En ze lazen nog lang en gelukkig.

Wist je dat kinderen in Vlaanderen slecht scoren op lezen? Samen met jou kunnen we daar iets aan doen. Want lezen, dat begint met voorlezen.

Einde.

Zin om te beginnen? Mail naar bibliotheek.scholenwerking@stad.gent

V.u.: Mieke Hullebroeck - algemeen directeur - stadhuis, Botermarkt 1, 9000 Gent - 2023

helemaal niet kunnen lezen. En voor wie de Nederlandse taal niet helemaal machtig is, maken we de verhalen visueel onder meer door middel van ons Japanse verteltheater. De focus ligt geheel op leesplezier. En de voorleesmomenten zijn gratis. Dat is het mooie aan Luisterende Oortjes. Het is inclusief voor iedereen die er voor openstaat. Met de caravan trekken we overigens vele toevallige passanten aan. De uitbreiding van de voorleesmomenten op plekken buiten de bibliotheekmuren zorgt ervoor dat we élk kind bereiken.

Dankzij ‘Willems Boekavan’ krijgt ‘Luisterende Oortjes’ de kans om komaf te maken met sociale ongelijkheid. Dat is fantastisch! Inderdaad, dat is het doel. Samen met onze nieuwe partners brengen we boeken tot bij de kinderen die niet in de buurt van een bibliotheek wonen en/of thuis niet gestimuleerd worden om te lezen of om naar de bibliotheek te gaan. Vaak zijn dat kinderen uit kansarme gezinnen. Lezen is een luxe wanneer je de elektriciteit niet betaald krijgt, hé. En lezen is tegelijk zo ontzettend belangrijk om nét die armoedespiraal te doorbreken. Het culturele en sociale kapitaal dat kinderen bezitten, bepaalt immers in grote mate in hoeverre ze profiteren van onderwijskansen. Via de kinderen inspireren we met het leesproject indirect ook de ouders om leesplezier te (her)ontdekken.

Kinderen én ouders behoren dus tot het doelpubliek van het project?

Ja zeker! Fragmenten uit een boek voorlezen, over boeken praten, een

boek kiezen, … kortom het delen van verhalen creeert een intieme en veilige omgeving waarin kinderen én volwassenen zich geliefd en gewaardeerd voelen. De impact op het mentaal welzijn van mensen -ongeacht hun leeftijd- is gigantisch. De kans dat een kind uitgroeit tot een lezer is volgens onderzoek bovendien vijf keer groter wanneer de ouders actief betrokken zijn bij de leesopvoeding.

Als je plezier ervaart bij het lezen, ga je ook vanzelf vaker lezen… En hoe vaker je leest, hoe beter je ook het technisch lezen onder de knie krijgt. En tegelijk vergroot lezen je woordenschat en je uitdrukkingsvaardigheid. Verbetering van grammatica en spelling komen er als vanzelf bij. Kinderen leren daarenboven over de structuur van boeken en ze raken vertrouwd met het concept van verhaallijnen.

Plezier en leerhonger als intrinsieke motivatie voor leer- en leesbevordering, dat is ook mijn visie op taalonderwijs. Taal en boeken zijn middelen om jezelf te begrijpen, je emoties te uiten, plezier te ervaren, je honger naar kennis te stillen, originele ideeën te genereren, … . Precies! Naast informatie en zelfontdekking biedt lezen een venster op de wereld. Ondergedompeld worden in het verhaal van een personage zorgt ervoor dat je voorstellingsvermogen, je verbeeldingskracht en je creativiteit toenemen. Je leert verschillende culturen en perspectieven kennen. Een bredere horizon heeft indirect effect op je empathisch vermogen in het dagelijkse leven. Het is natuurlijk wel belangrijk dat de boeken aansluiten bij je interesses en je leefwereld. Zonder leesplezier is er geen leesmotivatie. Kinderen hebben dan moeite met het oefenen van leesvaardigheden. Het begrijpen van complexere teksten en het gebruiken van leesstra-

tegieën blijft dan uit. Dit belemmert het vermogen om complexe vraagstukken op te lossen. Een gebrek aan leesvaardigheid beperkt zo onrechtstreeks de educatieve kansen met als gevolg verminderde werkgelegenheid en lagere inkomens. Zonder lezen gaat een volledig potentieel verloren.

Lezen is dé manier om armoede te lijf te gaan. Daar ben ik van overtuigd. Lezen is een bron van welzijn. Het biedt ontspanning en laat je toe te ontsnappen en emotioneel te groeien. TheRapeutisch lezen vermindert stress en bevordert de mentale veerkracht. En dat laatste is volgens mij de belangrijkste factor die mensen uit de armoede haalt. Ik ben helemaal mee met ‘Willems Boekavan’! Kom, laten we de boeken meteen naar alle kinderen brengen. Zodat ze door de kast stappen, van armoede naar (culturele) rijkdom. En kunnen floreren in een wereld vol mogelijkheden en magie! Dank je wel, Jeanne, voor de mooie inzichten.

Tania Menten, coach inclusie

‘Luisterende Oortjes’ zoeken voorleesvrijwilligers en verhalenvertellers

Word jij warm van fantastische verhalen? Lees jij graag voor? Of ben je een geboren verteller? En ben je bovendien nieuwsgierig naar hoe kinderen vanaf 4 jaar naar de wereld kijken? Word dan voorleesvrijwilliger! Je hoeft geen ervaring te hebben en je kiest zelf de woensdagen die voor jou passen. Je krijgt omkadering van professionele vertelster Veerle Ernalstein.

Méér info op willemsfonds.be/Willems-Boekavan of bij janne.Verhaegen@Willemsfonds.be.

“M et de boeken die we kregen van C lavis uitgeverij , l & M b ooks , P el C k M ans , s tudio s esa M en s tandaard b oekhandel en dankzij onze sa M enwerkings P artners betoveren we kinderen én ouders . d at is sa M en sterke verhalen M aken .”

Creatief koken voor weinig geld

Digitale kookworkshop

de kookworkshop is voor iedereen! Denk je dat je moeilijk zal kunnen volgen tijdens het samen koken? Of voel je je onzeker in de keuken? Wil je liever alleen kijken zonder zelf mee te koken? Of wil je wél koken, maar zelf niet in beeld komen? Heb je geen computer of is je internet niet sterk genoeg? Vrees je dat je keuken niet geschikt is? Ben je doof of slechthorend? Twijfel je om nog een andere reden of we deze workshop ook voor jou organiseren? Of heb je vragen over hoe zo een kookworkshop precies verloopt. Aarzel niet en contacteer ons. We zoeken samen naar een oplossing. Heb je je ingeschreven en besluit je de dag zelf om toch niet deel te nemen aan de kookworkshop? Ook dat is geen enkel probleem. Laat het gewoon even weten, dan hoeven we niet te wachten.

uits M ijter

Tijdens het eten denken we na over de naam voor het gerecht dat we gemaakt hebben. De persoon die het origineelste idee bedenkt, sturen we een cadeaupakket vol met lekkers van takaplantbasedlifestyle of t.a.k.be.

Tania Menten, coach inclusie

Wie het niet breed heeft, moet bijzonder creatief zijn. En in de keuken levert dat een lekker bord en een volle diepvries op. Ann Joosten toont ons een aantal knepen tijdens haar kookworkshop op 21 oktober 2023 van 15 uur tot 18 uur. We maken een pasta met groenten uit Vlaamse grond en een crumble van appel. Ook voor het dessert blijven we dus in eigen streek.

Deze digitale kookworkshop is gratis want alle deelnemers kopen de ingrediënten vooraf zelf. We kozen voor gerechten waarvan wij de meeste ingrediënten in huis hebben. Als je álle producten moet kopen, schatten we dat je maximaal 30 euro uitgeeft. Daarmee kan je na de workshop je diepvries vullen zodat je het gerecht later nog een aantal keren kan maken.

We koken allemaal in onze eigen keuken. Tijdens de workshop zal Ann alles voordoen voor de camera. Zij wacht totdat iedereen klaar is voordat zij overgaat naar de volgende stap in het recept. Heb je een vraag of gaat het je een beetje te snel, dan kan je dat via de chat laten weten. Tania zit klaar om al je vragen te beantwoorden. Zodra ons gerecht in de oven staat, dekken we de tafel. Na het koken, eten we allemaal samen, ieder aan zijn/haar/hun tafel. Wie liever niet met ons tafelt van achter een computerscherm, kan na het koken uiteraard uitloggen.

Schrijf je nu in bij tania.menten@willemsfonds.be met vermelding van HALLOWEEN MENU en het aantal personen die bij jouw thuis mee zullen eten. Je krijgt dan spoedig een mail met het boodschappenlijstje en de aanmeldingslink. Twijfel je of heb je vragen? Tania helpt je met plezier.

DE OUDHEID IN KLEUR

21/10/2023 > 2/6/2024

Je kent ze vast wel: de witte, marmeren beelden uit de tijd van Grieken en Romeinen. In de oudheid waren ze beschilderd in felle kleuren. Van kop tot teen. Ervaar het in een belevenisvolle expo met tientallen reconstructies in kleur. Beelden van keizers, krijgers en goden. Verrassende blikvangers voor jong en oud! De tentoonstelling wordt georganiseerd i.s.m. Liebieghaus Skulpturensammlung, Frankfurt am Main.

HÉ! WE HEBBEN IETS VOOR JOU

130 pagina’s GRATIS

Op zoek naar context bij cultuur in Vlaanderen en Nederland?

de lage landen verruimt je blik en biedt al meer dan 60 jaar duiding bij literatuur, geschiedenis en maatschappij.

Abonneer je vandaag nog en ontvang meteen de gloednieuwe extra editie

De Lage Landen anno 2050 in je brievenbus. Helemaal gratis.

Surf snel naar

de-lage-landen.com/abonnementen

Een leven lang kunst

HET KURT DEFRANCQ HUIS

Op creativiteit staat geen leeftijd. De drang om te musiceren, te schilderen, te schrijven, te beeldhouwen, te acteren of te filosoferen verdwijnt niet wanneer je last krijgt van ouderdomskwalen of gewoon niet meer zo stevig op je benen staat. Alleen wordt het dan vaak een pak moelijker om de kunstenaar te blijven die je altijd al bent geweest. Dat komt doorgaans niet doordat je inspiratie of talent verdwijnt, maar wel door de plek waar je woont. Ofwel is die niet aan je fysieke conditie aangepast, ofwel niet aan je kunstenaarschap. Het kan nochtans allebei.

Langs de Leie in het dorp Baarle, dat deel uitmaakt van de Gentse deelgemeente Drongen, wordt een woon- en werkplek gebouwd voor creatieve geesten die niet meer alleen thuis kunnen of willen blijven wonen maar wel nog altijd kunst maken.

Het Kurt Defrancq Huis staat open voor oudere denkers en kunstenaars die het tijd vinden worden voor een aangepaste woning , waar ze ook wat hulp kunnen krijgen eens ze daar nood aan hebben

Wonen doe je er in een van de zestig erkende assistentiewoningen naast woonzorgcentrum Leiehome. Dat kan zowel met je partner als alleen. De rolstoeltoegankelijke huurflats met woonkamer, keuken, badkamer en één of twee slaapkamers hebben allemaal e en terras Bewoners hebben volledige privacy, maar kunnen zowel gebruik maken van de gemeenschappelijke ruimtes als van de garage. Vanzelfsprekend is er een noodoproepsysteem en kun je zo nodig een beroep

doen op een woonassistent. In het gloednieuwe gebouw zullen heel wat kunstenaars en creatievelingen wonen, maar ook andere ouderen kunnen er terecht.

Werken doe je waar je maar wil. In je eigen flat, in een van de gemeenschappelijke ruimte s, op een bank in de tuin, maar ook aan de overkant van de straat waa r in de voormalige bibliotheek ateliers worden ingericht Iets verderop worden de oude kerk en de pastorie van Baarle aangepast zodat bewoners én jongere kunstenaars straks nog meer plaats krijgen om creatief bezig te zijn, hun werk te laten zien of de creaties van anderen te bewonderen Er zullen exposities, voordrachten, workshops en concerten kunnen worden georganiseerd die niet alleen openstaan voor de bewoners van de assistentieflats maar ook voor kunstliefhebbers uit de wijde omgeving.

Het Kurt Defrancq Huis is dan ook geen aparte gemeenschap. Om het gebouw heen is e en groene, verkeersarme wijk aan het ontstaan met flats, gezinswoningen, een dienstencentrum, een kinderdagverblijf en kantoren . Op wandelafstand ligt de dorpskern van Baarle met een bakker, een slager, een kruidenier, een apotheek en nog wat andere voorzieningen. Met het ope nbaar vervoer raak je vlot in Drongen, aan het Sint-Pietersstation of in het centrum van Gent.

De tijd dat kunstenaars noodgedwongen met pensioen moesten gaan eens hun lichaam niet meer mee wou, is dus voorbij. Aan de Leie groeit een woon- en werkplek waar je jezelf kunt blijven, op je eigen ritme kunt leven en vooral kunt blijven creëren. Hoe oud je ook wordt

Het Kurt Defrancq Huis in Baarle is een initiatief van de Kurt Defrancq Stichting in samenwerking met woonzorgcentrum Leiehome en met de steun van het Fonds Géneret (Koning Boudewijn-stichting) . Acteur Kurt Defrancq kwam op het idee toen hij enkele jaren geleden een theater-monoloog bracht in het Nederlandse Rosa Spier Huis , waar kunstenaars op leeftijd samenwonen . Ze krijgen er niet alleen de zorg die ze nodig hebben, ze kunnen ook ongehinderd blijven creëren. Kurt Defrancq werd daar zo door geraakt dat hij besloot om zijn schouders te zetten onder e en vergelijkbaar initiatief in Vlaanderen.

Meer informatie vind je ook terug op www.kurtdefrancqhuis.be

Voor meer informatie over wonen in het Kurt Defrancq Huis, gelieve een mailtje te sturen naar kdhb@leiehome.be

Voor meer informatie over crëeren in het Kurt Defrancq Huis, gelieve een mailtje te sturen naar ateliers@kurtdefrancqhuis.be

Roland De Winter

° 1948

Willemsfonds Oostende rodewinter@gmail.com

Geïnspireerd door zijn opleiding te Gent (’67- 70)) - vrije grafiek, glasraam, mozaïek en monumentaal tekenen - ontpopte Roland zich als een graficus pur sang. Hij voelt tekenen en schetsen aan als ‘ademen’. In zijn werken becommentarieert hij verhalend onze tijd in zijn maatschappelijke verscheidenheid en complexiteit, dit met verwondering, ironie en mededogen. Het resultaat kan soms surrealistisch of zelfs absurdistisch lijken, maar blijft almaar erkenbaar verrassen.

Conversations (gravure)

Roland was present op tientallen tentoonstellingen in binnen- en buitenland (Frankrijk, Duitsland, Rusland, Japan, Tsjechië). Hij werkte als illustrator, leraar of docent tekenen, atelier grafiek en tekenen, illustratietechnieken en als coördinator van de lerarenopleiding beeldende kunsten. Zowel in opdracht als in eigen beheer gaf hij kunstedities en -mappen uit of stond hij tegelijk borg voor illustraties, zo ook bij verhalen en zelfs bij een gedichtenbundel van Erna, zijn echtgenote.

In juni 2022 opende hij in zijn huisatelier een kleine galerij ‘Prentenkabinet Kunstatelier De Brug’ waar hij op elke eerste zaterdag van de maand het publiek verwelkomt voor een kennismaking met zijn werk. Voor een betere kijk op zijn loopbaan en de veelzijdigheid van zijn werk kan men ook terecht op zijn site: www.rodewinter.be... een ommetje ernaar zeker de moeite waard!

Zijn nieuwe leefomgeving Oostende sedert 2010 inspireerde hem o.a. tot de reeks etsen ‘Les rêves inachevés’, waarin hij fantasie en dromen mengt met de al dan niet gerealiseerde architectuur van de stad tijdens de Belle Epoque onder het bewind van Leopold II. De Stad-aanZee werd in al haar diversiteit een blijvende bron van observatie en inspiratie.

Luc Govaert

Atlas (potlood)

De pisnijdige (potlood)

De gekooide koning (potlood)

Je bent bij ons meer dan welkom, jong of oud. Steek je graag een plechtigheid in elkaar of verricht je liever administratief werk? Als vrijwilliger word je deskundig gecoacht en neem je deel aan vormingen. Jouw werk toont zichtbare resultaten.

Interesse?

www.demens.nu/vrijwilligers

WILLEMSFONDSER, 3 BOEKENTIPS VOOR JOU!

Revolutie in Rio

Peter Daerden

€ 29,99

Revolutie in Rio is een wervelende ontdekkingsreis door een verdwenen wereld, die een spraakmakende, door zijn eigen land uitgespuwde schrijver en avonturier uit de vergetelheid rukt. Detrezs boeken, waaronder het bekroonde L’Herbe à brûler (Dor gras), genoten cultstatus en werden in het Engels vertaald door Lydia Davis.

Nirwana

Tommy Wierin

€ 29,99

De geschiedenis van een grootvader bepaalt het heden van een kleinzoon: samen vertellen ze het verhaal van een eeuw waarin het wereldvuur oplaaide als nooit tevoren.

Alles

wat had kunnen zijn

Ayobami Adebayo

€ 26,99

Een betoverende en hartverscheurende roman over familiegeheimen, hoop en leven in een samenleving vol ongelijkheid.

In samenwerking met Standaard Uitgeverij mag Willemsfonds vzw van elk boek 5 exemplaren weggeven. Stuur een e-mail naar info@willemsfonds.be en vermeld in het onderwerp de titel waar je graag kans op maakt. Doe dit vóór 15 oktober 2023. Enkel winnaars worden op de hoogte gebracht.