5 minute read
‘Insecten zijn de rode draad van het leven’
Door Annemarie Bergfeld
Advertisement
De kerkuil. De kakkerlak. De luipaardgekko. Het Ouessantschaap. De vogelspin. Ton van der Made heeft een breed assortiment aan dieren in zijn vrolijke dierenpark DoeZOO in Leens. De meer dan 180 soorten zijn óf insecten óf insectenetende dieren, tot neusberen, slangen en ezels aan toe. Insectenetende planten zijn er trouwens ook. Dit jaar is het 25 jaar geleden dat Ton en zijn vrouw Gonda in een voormalig garagebedrijf hun museum/dierenpark Insektenwereld begonnen. De eerste jaren kwamen er tien- tot vijftienduizend bezoekers per jaar, na een verhuizing en uitbreiding zijn dat er nu zeventigduizend. Ton is een man van verhalen - noem een dier en hij heeft er een enthousiast verhaal bij. Hij is ook een man met een missie. Met ouders die een dierenwinkel hadden en aapjes die door de woonkamer slingerden, groeide hij tussen de dieren op. Hij raakte meer en meer gefascineerd door insecten en wil zijn kennis over die dieren graag delen. “Mensen weten te weinig van het belang van insecten. Wij leren dat water het allerbelangrijkste is, en dat klopt, maar meteen daarna komen insecten. Zij staan aan de basis van de voedselketen, zijn de rode draad van het leven.”
Grassprietje in de woestijn
Ton draagt zijn missie niet met een belerend vingertje uit, dat past niet bij hem. Zijn rondleidingen vult hij met humor in ‘vanuit het blikveld van een kind, dan snapt iedereen het.’ Hij zet een kakkerlak op zijn neus, noemt hem ‘mijn feestneus’ en vertelt dat niet de kakkerlak de grootste overbrenger van ziektes is, maar de mens. Hij vertelt dat vogelspinnen totaal niet gevaarlijk zijn, maar dat ze niet graag geaaid worden. En dat het niet eerlijk is dat er wel acties zijn om de panda en de zeehond te redden maar niet voor de nietaaibare dieren. “Alle dieren zorgen goed voor de aarde, behalve de mens.” Ton is dan ook blij dat er de laatste tijd meer aandacht is voor bijen en andere insecten die het moeilijk hebben. Hij is sowieso een positief mens. Een roepende in de woestijn heeft hij zich nooit gevoeld. “Al is er maar één grassprietje in de woestijn, echt, dat kan uitgroeien tot een groot grasveld.” Dolblij is hij met de terugkeer van de ooievaar en de kerkuil. “Die vogels waren vijftig jaar geleden bijna verdwenen, nu gaat het geweldig met ze. Dat kunnen wij mensen óók voor elkaar krijgen, in samenwerking met de natuur.”
Wat doet een ‘loog’?
Onvermoeibaar zal Ton doorgaan met uitleggen dat de mens onderdeel van de natuur is en er niet over heerst. Maar, nogmaals, dat doet hij niet belerend. Hij vindt het belangrijk dat de bezoekers van DoeZoo vooral zelf doen, zelf erváren. In DoeZoo worden alle zintuigen aangesproken en mag je veel van de dieren aaien en voeren - dé manier om veel te leren. In de komende jaren wil Ton DoeZOO graag verder ontwikkelen tot het meest educatieve dierenpark van Nederland. In jubileumjaar 2020 gaat hij daarmee al voortvarend aan de slag. Er worden wereldthemaweken georganiseerd waarbij om de beurt alle continenten centraal staan. Op de Museumzolder komen tijdelijke tentoonstellingen over skeletten en schedels, over wat de verschillende ‘logen’ (bioloog, entomoloog, ornitholoog etc.) doen en een tentoonstelling met de titel ‘Douane’ over wat je niet mag meenemen uit het buitenland en waarom niet. Leuk en leerzaam tot en met!
Leukste uitje
Jaar na jaar scoort DoeZoo hoog op de lijst van Leukste Uitjes. In 2015 stond het op de tweede plek van de verkiezing Meest Maatschappelijke Uitje van Nederland: in DoeZoo werken 17 mensen met een beperking, ‘zorgcollega’s’ noemt Ton ze liever. Dit jaar zijn worden er twee themaweekenden georganiseerd speciaal voor doven/visueel gehandicapten en mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. Voor data en overige info zie www.doezoo.nl
Insekten: der Schlüssel allen Lebens
Schleiereulen, Küchenschaben, Vogelspinnen, Kellerasseln… Im familienfreundlichen DoeZOO von Ton van der Made in Leens lebt eine fröhlich-bunte Tiergesellschaft. Die über 180 Arten sind entweder Insekten oder Tiere, die sich von Insekten ernähren – von Nasenbären über Schlangen bis hin zu Eseln und bretonischen Zwergschafen. Vor genau 25 Jahren eröffnete Ton mit seiner Frau Gonda den Tierpark mit Museum. Ton ist ein leidenschaftlicher Erzähler, dem zu jedem Tier eine Geschichte einfällt. Ihn treibt aber auch eine Mission: „Die Menschen wissen viel zu wenig über Insekten, dabei sind sie der Schlüssel zu allem Leben.” Ihm ist wichtig, dass die Besucher in seinem DoeZoo vor allem vieles selbst entdecken und erleben. „Im DoeZoo werden alle Sinne angesprochen. Viele unserer Tiere darf man sogar streicheln und füttern. So kann man sich ihnen behutsam nähern und viel über sie erfahren.” In seinem Jubiläumsjahr veranstaltet der Zoo spezielle Themenwochen zu allen fünf Kontinenten. Im Museumsdachboden laufen zudem Sonderausstellungen über Skelette und Schädel sowie eine Ausstellung mit dem Titel „Zoll”, in der die Besucher erfahren, was man aus fernen Ländern alles nicht mitnehmen darf und warum die Ausfuhr verboten ist. So ist der DoeZoo in diesem Jahr besonders interessant, lehrreich und spannend!
‘Insects form the connecting thread of life’
Barn owls, cockroaches, Quessant sheep, bird spiders, wood lice: Ton van der Made certainly displays an extraordinary variety of animals in his cheerful DoeZoo animal park in Leens. In 2020, Ton and his wife Gwenda will be celebrating the 25th anniversary of their Insectenwereld museum/zoo, which features over 180 insect and insectivorous species, including coatis, snakes and donkeys. Ton is always up for telling a story – name an animal and he’ll immediately come up with a wonderful anecdote. And he is a man with a mission: ‘people know far too little about the importance of insects.’ He wants DoeZoo visitors to experience the creatures for themselves. ‘DoeZoo addresses each and every sense and animals can be petted and fed, which is a great way of learning about them.’ This anniversary year will feature themed weeks, highlighting all continents of the world. The Museumzolder attic will feature temporary exhibitions about skeletons and skulls, as well as one entitled ‘Douane’ (Customs), which shows exactly what you can and cannot take with you from abroad and why. Really fun and interesting!
