4 minute read
LEVENSLANG LEREN
Expert Simon Beausaert over levenslang leren
Werken én intussen nog eens levenslang leren: het is een combinatie waar heel wat mensen de neus voor optrekken. Toch is het een must als we gedurende onze hele carrière vlot willen meedraaien. Een Learning & Development-beleid (L&D) zou daarom eigenlijk in elke organisatie moeten ingebed zijn. “Het is verontrustend dat 80% van de mensen er het nut niet van inziet, maar tegelijk hoeven we dit niet meteen groots te zien: vaak kan je bergen verzetten door aan enkele kleine knoppen te draaien”, legt Simon Beausaert uit.
Simon Beausaert is full professor Learning and Development in Organisations aan de School of Business and Economics in Maastricht, waar hij het L&D-center voor docenten coördineert. Daarnaast spitst hij zich toe op onderzoek naar werkplekleren.
Waarom is inzetten op levenslang leren een must voor elk bedrijf?
“De maatschappij waarin we wonen en werken, is heel dynamisch. Kennis en technologieën evolueren in ijltempo. Onze ondernemingen opereren vaak internationaal, waardoor ze meer kennis nodig hebben om de competitie met andere spelers aan te gaan. Naast die kennis hebben ze
nog andere skills nodig, want ze moeten flexibel kunnen anticiperen op uitdagingen zoals corona, de torenhoge energiekosten en de krapte op de arbeidsmarkt. Ook sociale competenties, teamvaardigheden en soepel inspelen op de work life-balance zijn broodnodig.”
Is het uitdagender voor kmo’s dan voor grotere ondernemingen om daar werk van te maken?
“Dat hoeft niet per se zo te zijn. Bepaalde grote bedrijven hebben daar een heel specifiek beleid voor uitgedokterd, maar het kan gerust ook laagdrempeliger. Zo kan een kleine organisatie grote stappen zetten door een kader te creëren voor informeel leren. Informeel leren doen we allemaal, op 3 manieren. Dat kan sociaal, bijvoorbeeld via feedback tussen collega’s. We doen het ook individueel, door te leren uit de fouten die we zelf maken. Daarnaast steken we eveneens veel op via objectieve bronnen zoals boeken, het internet, online cursussen, enzovoort. Voor kleine organisaties is het vooral zaak om dat informeel leren goed te voeden.”
Hoe kunnen ze dat doen?
“In eerste instantie heb je een manager nodig die het ondersteunt, bijvoorbeeld door er geen probleem mee te hebben als collega’s aan de koffiemachine in een dialoog verwikkeld zijn. Dat is niet altijd evident, zeker als het team al meer dan de handen vol heeft met de dagelijkse operationele processen. Secundo kun je bijvoorbeeld op het eind van een vergadering even kort de belangrijkste aandachtspunten en ‘lessen’ overlopen. Een derde factor is de creatie van spontane leerpaden: als een medewerker ergens een congres of seminarie heeft gevolgd, kan die persoon aan zijn teamleden bijvoorbeeld in een notendop vertellen welke nuttige kennis hij heeft opgestoken voor de hele organisatie. Het zijn kleine initiatieven die de leerbereidheid kunnen opkrikken.”
Heeft de creatie van zo’n leerklimaat wel zin als het niet zichtbaar is?
“Het klopt dat dit voor veel organisaties een werkpunt is, want het moet door de bedrijfscultuur worden ondersteund. Als je bijvoorbeeld teamleren belangrijk vindt, maar medewerkers puur op individuele basis evalueert, komt het leerklimaat inderdaad niet boven de oppervlakte. Functioneringsgesprekken in teamverband kunnen een handige tool zijn om op een vrij laagdrempelige manier het leerklimaat te cultiveren.”
U werkt in Nederland. Is de leerbereidheid daar groter dan in Vlaanderen of België?
“De cijfers zijn gelijklopend, maar helaas niet bemoedigend. In beide landen staat 80% van de werknemers niet bepaald te springen om levenslang te leren. Dat komt in hoofdzaak omdat zij learning & development in eerste instantie zien als een synoniem voor het volgen van extra opleidingen die niet altijd op hun behoeften zijn afgestemd. Zo is het best begrijpelijk dat een werknemer die aan de vooravond van zijn pensioen staat, geen zin meer heeft in een basiscursus, maar misschien wel in verdieping. Om de leerbereidheid te verhogen, moeten we het klassieke beeld ontdooien en mensen bewust maken dat levenslang leren méér is dan louter opleidingen volgen, al hoort dat er natuurlijk af en toe wel bij. De uitdaging voor ondernemers bestaat erin een beleid te creëren dat leeractiviteiten ondersteunt. Het aanreiken
VISIE VAN VOKA
In een kenniseconomie als de onze, moeten we voluit de kaart trekken van levenslang leren. Alleen zo kunnen we inspelen op trends als digitalisering en automatisering, en kunnen we onze productiviteit op peil houden. Omdat levenslang leren zo belangrijk is, begeleidt Voka WestVlaanderen ondernemingen bij hun L&D-strategie en de concrete uitwerking daarvan. Het biedt een lab Learning & Development en een lerend netwerk Learning & Development aan.
Meer info: davy.maes@voka.be
van extra kennis of vaardigheden via games (gamification, nvdr) kan de motivatie verhogen, maar mag niet het doel op zich zijn.”
Welke stappen moeten bedrijven zetten om levenslang leren te faciliteren?
“Alles begint bij een duidelijke visie over de ontwikkeling van kennis en vaardigheden. Op basis daarvan kan je een strategie uitstippelen, die onder meer duidelijk maakt op welke leertrajecten de organisatie zal focussen. Dat kan bijvoorbeeld de ondersteuning van sociaal informeel leren zijn. Informeel leren op de kaart zetten, is sowieso essentieel. Zoiets doe je onder meer via debriefings of door het aanstellen van coaches per afdeling of departement. Uiteraard helpt het als de manager het voorbeeld geeft en zich ontpopt tot een ‘leerleider’, bijvoorbeeld door eens een dagje in de productie mee te draaien en via duidelijke, gerichte vragen aan zijn medewerkers aan te tonen dat hij ook van hen iets wil opsteken. Het hoeft dus niet altijd lang en breed uitgesponnen te zijn, want less is more: vaak volstaan kleinschalige initiatieven om bergen te verzetten.” (BVC - Eigen foto)
